Στατιστικά διετίας για αυθαίρετα: Πάνω από 900 χιλιάδες ακίνητα στις ρυθμίσεις αυθαιρέτων

Engineer · Σεπτέμβριος 3 , 2015

Με αφορμή τη συμπλήρωση δύο ετών από την έναρξη λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος δηλώσεων αυθαιρέτων του ΤΕΕ με βάση τις διατάξεις του νόμου 4178/2013 «αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης, περιβαλλοντικό ισοζύγιο και άλλες διατάξεις», το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος παρουσιάζει βασικά και ενδιαφέροντα μεγέθη που προκύπτουν από τη στατιστική επεξεργασία των δηλώσεων που καταθέτουν οι μηχανικοί για τα αυθαίρετα κτίσματα και τα κτίσματα με αυθαιρεσίες.

Σχετικά με το θέμα, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός δήλωσε:

«Ο νόμος 4178 μετά την κρίση του ως συνταγματικός, δίνει διέξοδο τακτοποίησης σε όλες σχεδόν τις αυθαίρετες κατασκευές και ως εκ τούτου αποτελεί ευκαιρία οριστικής λύσης για τους πολίτες ώστε να αποκτήσουν αδέσμευτη χρήση των ακινήτων τους και να μην επαπειλούνται με την υποβολή δυσβάστακτων προστίμων. Ήδη περισσότερα από 900 χιλιάδες ακίνητα έχουν δηλωθεί και για περισσότερα από 615 χιλιάδες έχει ξεκινήσει η διαδικασία. Οι πολίτες πρέπει με την συμβολή ενός Μηχανικού της επιλογής τους, από τους δεκάδες χιλιάδες διαθέσιμους, να καταγράψουν τις αυθαιρεσίες τους και να επιλέξουν ένα από τα διαθέσιμα σχήματα αποπληρωμής των προστίμων τα οποία προσφέρουν σε περιπτώσεις προκαταβολών σημαντικά υψηλές εκπτώσεις. Θυμίζω ότι οι πολίτες έχουν πλέον τη δυνατότητα, μέσα από το πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ, για συμψηφισμό του 50% των προστίμων για τα αυθαίρετα με εργασίες και υλικά ενεργειακής αναβάθμισης και στατικής επάρκειας.

Τονίζω ότι το ΤΕΕ είναι μπροστάρης στην πορεία της χώρας προς ένα καλύτερο μέλλον, χωρίς τις παθογένειες του παρελθόντος. Δημιουργήσαμε και λειτουργούμε την πρώτη συστηματική βάση δεδομένων στην οποία καταγράφονται όλες οι αυθαίρετες κατασκευές. Σημειώνω ότι οι επιλογές της δομής της βάσης δεδομένων σε συνδυασμό με την εργασία των Μηχανικών αποτέλεσαν ένα από τα κύρια σημεία στήριξης της συνταγματικότητας του Ν.4178/2013.

Το ΤΕΕ και οι μηχανικοί κάνουν τη δουλειά τους για να γυρίσει η χώρα σελίδα στο θέμα των αυθαιρέτων και της οικοδομής γενικότερα. Ήρθε η ώρα – και έχει καθυστερήσει πολύ – να κάνει και η Πολιτεία τη δική της. Η οφείλει να προχωρήσει άμεσα την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, που αφορά τα νομίμως υφιστάμενα κτίρια, και την Ηλεκτρονική Έκδοση Αδειών Δόμησης, που αφορά τα νέα κτίρια. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί επιτέλους η νομιμότητα όλων των κατασκευών, θα βελτιωθεί η ασφάλεια των κατασκευών, θα υπάρξει ασφάλεια δικαίου στις συναλλαγές ακινήτων και θα βελτιωθεί η εξυπηρέτηση πολιτών και μηχανικών. Το ΤΕΕ είναι έτοιμο να υποστηρίξει ηλεκτρονικά όλες αυτές τις υπηρεσίες. Ήρθε η ώρα η Πολιτεία να εφαρμόσει όσα υπόσχεται για χρόνια.»

Ο Ν. 4178/2013 συμπληρώνει 24 μήνες από την πρώτη εφαρμογή του και έχει ενσωματωθεί σε αυτόν το μεγαλύτερο μέρος των υπαρχόντων δηλώσεων του Ν.4014/2011 με αντίστοιχη συμπλήρωση των στοιχείων χαρακτηρισμού σε κατηγορίες των παραβάσεων. Η υλοποίηση του πληροφοριακού συστήματος αποτελεί την πρώτη προσπάθεια στην χώρα μιας πιο συστηματικής καταγραφής και αποτύπωσης των ρυθμιζόμενων αυθαιρέτων κατασκευών. Τα μέχρι στιγμής καταγραφέντα δεδομένα δίνουν μια πρώτη εικόνα των μεγεθών και της εξέλιξής των αυθαίρετων κατασκευών μέχρι σήμερα. Συνοπτικά το σύνολο των ενεργών δηλώσεων έχει ως εξής:

ημειώνεται ότι οι δηλώσεις «Σε επεξεργασία» δεν έχουν υποβληθεί ακόμα και δεν έχουν προκύψει για αυτές οι αντίστοιχες εντολές πληρωμής παραβόλου και ειδικού προστίμου. Εκ της διαφοράς οι δηλώσεις για τις οποίες έχει υποβληθεί παράβολο είναι 615.137.

Τα μεγέθη των προστίμων και των χώρων υπέρβασης ανά κατηγορία δήλωσης είναι τα ακόλουθα:

Όσον αφορά τα έσοδα, στο συνημμένο ενημερωτικό σημείωμα παρατίθενται αναλυτικά στοιχεία ανά μήνα και ανά ημέρα. Από αυτά τα δεδομένα προκύπτει ότι μέχρι τα τέλη Αυγούστου τα αθροιστικά έσοδα του νόμου 4014 ανέρχονται στα 1.000.204.413,29 ευρώ και του νόμου 4178 ανέρχονται στα 476.443.440,98 ευρώ. Από τα διαθέσιμα δεδομένα προκύπτει σχετική επιτάχυνση σε περιόδους λήξης προθεσμιών. Στην τρέχουσα περίοδο η ένταξη νέων αυθαιρέτων στην ρύθμιση δείχνει σχετική κάμψη, επηρεασμένη έντονα και από τους περιορισμούς των συναλλαγών στο Τραπεζικό σύστημα Στην επιλογή του τρόπου πληρωμής η κατάθεση μετρητών σε κατάστημα τραπεζικού ιδρύματος είναι περίπου 87,5% ενώ το υπόλοιπο 12,5% διεκπεραιώνεται ηλεκτρονικά με web banking. Το διάστημα μετά την επιβολή των περιορισμών στις τραπεζικές συναλλαγές οι πληρωμές μέσω web banking ανήλθαν στο 23,7% του συνόλου.

Κατανομές Είδους Δηλώσεων, Μεγεθών Χώρων Υπέρβασης, Ύψους Προστίμων

Από τη στατιστική επεξεργασία των δηλώσεων προκύπτει ότι το 25% αφορά ακίνητα χωρίς καμία οικοδομική άδεια ενώ το 75% αφορά αυθαιρεσίας σε κτίσματα με οικοδομική άδεια. Λόγω της πρόβλεψης του Νόμου να επιβαρύνονται όσα αυθαίρετα δεν έχουν καμία προηγούμενη έκδοση αδείας τα αντίστοιχα ποσοστά επιβαρύνουν περισσότερο τις αντίστοιχες δηλώσεις, οπότε σε κτίσματα χωρίς οικοδομική άδεια αντιστοιχεί το 28% των προστίμων, ενώ σε κτίσματα με οικοδομική άδεια το 72% των προστίμων.

Από το σύνολο των στοιχείων προκύπτει ότι το 29% των δηλώσεων αυθαιρέτων αφορά ακίνητα εκτός σχεδίου και το 71% ακίνητα εντός σχεδίου. Λόγω της πρόβλεψης του Νόμου τα πρόστιμα σε εκτός σχεδίου είναι σημαντικά υψηλότερα οπότε στην κατανομή των προστίμων παρουσιάζεται η εικόνα το 51% των προστίμων να αφορά ακίνητα εκτός σχεδίου και το 49% των προστίμων αφορά ακίνητα εντός σχεδίου.

Στον πίνακα που ακολουθεί δίνονται οι κύριοι δείκτες (πλήθος, πρόστιμα, επιφάνειες και μέσες τιμές) σε συνδυασμό των κριτηρίων εντός-εκτός σχεδίου και με-χωρίς οικοδομική άδεια. Φαίνεται ότι μεγάλο ποσοστό των δηλώσεων είναι εντός σχεδίου και με οικοδομική άδεια. Αντίθετα τα πρόστιμα είναι σημαντικά αυξημένα, εκφράζοντας την αντίστοιχη περιβαλλοντική επιβάρυνση, στις δηλώσεις εκτός σχεδίου και χωρίς οικοδομική άδεια.

Όσον αφορά τις χρήσεις των δηλούμενων ακινήτων, κύρια και μοναδική κατοικία χαρακτηρίζεται το 20% των δηλώσεων, άλλη κατοικία (δευτερεύουσα, εξοχική κλπ) χαρακτηρίζεται το 61% των δηλώσεων, επαγγελματικά κτίρια υπηρεσιών το 14% των δηλώσεων, κτίρια τουρισμού – βιομηχανίας το 3% των δηλώσεων και κτίρια μεταποίησης πρωτογενούς τομέα (αγροτικού, κτηνοτροφικού κλπ) το 2% των δηλώσεων.

Γεωγραφική Κατανομή

Στο συνημμένο αναλυτικό ενημερωτικό σημείωμα παρατίθενται αναλυτικά στοιχεία των δηλώσεων του Ν. 4178 ανά Περιφέρεια και Περιφερειακή Ενότητα τόσο ως προς το σύνολο των δηλώσεων όσο και σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό της απογραφής. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι οι περισσότερες δηλώσεις αφορούν ακίνητα στην Περιφέρεια Αττικής (186.743 ακίνητα ή ποσοστό 36,41% του συνόλου των δηλώσεων) και στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (85.634 δηλώσεις ή ποσοστό 16,69% του συνόλου των δηλώσεων). Η Ποσοστιαία Κατανομή των δηλώσεων Ν 4178 και των μεγεθών ανά Περιφέρεια και Περιφερειακά Ενότητα (περιλαμβάνονται μόνο οι δηλώσεις σε υποβολή και σε αρχικό στάδιο που έχουν γεωγραφικό εντοπισμό ) έχει ως εξής: