Ευρω-βαρόμετρο για πόλεις και τις περιφέρειες: Τι κατέγραψε η έρευνα της Επιτροπής των Περιφερειών μέσα στην κρίση του κορωνοϊού

Η έκθεση «Περιφερειακό και Τοπικό Βαρόμετρο της ΕΕ» αναδεικνύει τις επιπτώσεις της κρίσης της πανδημίας στις πόλεις και τις περιοχές της ΕΕ μέσα από έρευνα πηγών και δημοσκοπήσεις, και αναδεικνύει τον κίνδυνο για μια «χαμένη γενιά του κορονοϊού». 

Τα βασικά ευρήματα ενός νέου «θεσμού», όπως υπόσχεται ότι θα γίνει το «Περιφερειακό και Τοπικό Βαρόμετρο της ΕΕ», παρουσιάστηκαν από την Επιτροπή των Περιφερειών στις Βρυξέλλες.

Η εναρκτήρια εκδήλωση φέτος για την Εβδομάδα των (Πόλεων και) Περιφερειών, είχε τον Πρόεδρο της ΕτΠ Απόστολο Τζιτζικώστα να παρουσιάζει τα βασικά ευρήματα της νέας αυτής έρευνας – έκθεσης, την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να τοποθετείται θεσμικά και με τα μέλη της ΕτΠ από όλες τις πολιτικές ομάδες να σχολιάζουν στο ετήσιο ραντεβού των πόλεων και των περιφερειών στο κέντρο της Ευρώπης.

Η έκθεση «Περιφερειακό και Τοπικό Βαρόμετρο της ΕΕ» αποτελεί πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών. Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 2020 και στόχος της είναι η ετήσια απεικόνιση της κατάστασης των περιφερειών και των πόλεων, των δήμων και των αγροτικών περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάθε Οκτώβριο.

Η έκθεση συγκεντρώνει δεδομένα και αναλύσεις από ευρύ φάσμα πηγών, συμπεριλαμβανομένων νέων και μοναδικών στοιχείων από τις εργασίες της ΕτΠ και τις εταιρικές της σχέσεις με άλλους φορείς. Η φετινή πρώτη έκθεση, που δημοσιεύθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2020, επικεντρώνεται στον αντίκτυπο της πανδημίας COVID-19.

Σύμφωνα με την ΕτΠ, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές της ΕΕ βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή της μάχης για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και την προστασία του πληθυσμού. Η έκθεση δείχνει λοιπόν την καθοριστική συμβολή τους στην οικονομική ανάκαμψη. Επιπλέον από τα συμπεράσματα, αναδεικνύεται ο αντίκτυπος στα πιο ευάλωτα μέλη των κοινοτήτων της ΕΕ και παρουσιάζονται τα ευρήματα νέας δημοσκόπησης σχετικά με τα θέματα αυτά η οποία διεξήχθη λιγότερο από ένα μήνα πριν από τη δημοσίευση της έκθεσης.

Ο οικονομικός αντίκτυπος του κορονοϊού στούς δήμους και τις περιφέρειες – Μείωση εσόδων, αύξηση δαπανών: οι κίνδυνοι του «ανοίγματος της ψαλίδας»

Βασικό εύρημα της έρευνα της ΕτΠ είναι ότι μέσα στην κρίση 83% των δήμων και των περιφερειών αναμένουν μείωση στα φορολογικά τους έσοδα. 53% εξ αυτών αναμένουν μεγάλη μείωση. Στην έκθεση γίνεται κάλεσμα για κατανομή της χρηματοδότησης για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα με βάση τον εδαφικό αντίκτυπο της κρίση

Σύμφωνα με τα περιεχόμενα της έκθεσης, η μείωση των εσόδων και η αύξηση των δαπανών, το λεγόμενο «άνοιγμα της ψαλίδας», θέτει σε κίνδυνο τα δημόσια οικονομικά των δήμων, των πόλεων και των περιφερειών της ΕΕ.

Για παράδειγμα, η μείωση των εσόδων των υποεθνικών αρχών το 2020 στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία εκτιμάται σε περίπου 30 δισ. ευρώ για τις τρεις χώρες που αντιπροσωπεύουν έως το 10% των αντιστοίχων συνόλων. Πάνω από 90% των δήμων και των περιφερειών της ΕΕ αναμένουν καθίζηση των εσόδων τους/

Ο οικονομικός αντίκτυπος της νόσου COVID-19 υπήρξε δριμύς σε ολόκληρη την ΕΕ. Η έκθεση δείχνει πόσο ευάλωτες είναι ορισμένες περιοχές, καθώς η γαλλική περιφέρεια Ιλ-ντε-Φρανς, οι ισπανικές περιφέρειες της Ανδαλουσίας, της Καστίλης-Λεόν, της Μαδρίτης και της Βαλένθιας και οι περισσότερες ιταλικές περιφέρειες επλήγησαν περισσότερο, ακριβώς όπως οι παράκτιες περιφέρειες της Κροατίας, της ανατολικής Βουλγαρίας και της Ελλάδας.

Η έκθεση προβαίνει στη σύνδεση μεταξύ υγείας και οικονομίας. Εκτιμά τον δυνητικό οικονομικό αντίκτυπο των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν σε μια προσπάθεια να προληφθεί η εξάπλωση του ιού. Δείχνει επίσης τον αντίκτυπο του «ψαλιδίσματος» στα δημόσια οικονομικά των τοπικών και των περιφερειακών αρχών. Από τη μία πλευρά, οι δαπάνες τους για την υγεία, τις κοινωνικές υπηρεσίες και την πολιτική προστασία εκτινάχθηκαν. Από την άλλη πλευρά, τα έσοδά τους από οικονομική δραστηριότητα συρρικνώνονται ταχύτατα.

Οι απαντήσεις σε κοινή έρευνα που διεξήχθη σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ σε 300 δήμους και περιφέρειες δείχνουν ότι πάνω από το ήμισυ των υποεθνικών αρχών διαπιστώνει σοβαρότατο αντίκτυπο στα υποεθνικά δημόσια οικονομικά το 2020 (33% διαπιστώνει μέτριο αντίκτυπο).

Χωρίς επαρκή στήριξη, η ευρεία πλειονότητα των περιφερειακών και των τοπικών αρχών της ΕΕ θα δει την κατάσταση να επιδεινώνεται το 2021, αλλά ακόμη και το 2022. Οι δήμοι υπέστησαν ιδιαίτερα βαρύ πλήγμα: 78% των συμμετεχόντων στην έρευνα που εκπροσωπούσαν μεγάλους δήμους (με πάνω από 250 000 κατοίκους) αναφέρουν έντονο αντίκτυπο της νόσου COVID-19 στα δημόσια οικονομικά και τη λειτουργία τους.

83% εξ αυτών αναμένουν μείωση των φορολογικών εσόδων, συμπεριλαμβανομένης μεγάλης μείωσης για το 53% εξ αυτών.

Ειδικά για τον τουρισμό, επισημαίνεται ότι αντιπροσωπεύει πάνω από 10% του συνολικού ΑΕγχΠ της ΕΕ και δημιουργεί περισσότερες από 27 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Λόγω των περιορισμών στις μετακινήσεις, του κλεισίματος των συνόρων και των περιοριστικών μέτρων που θεσπίστηκαν σε πολλές χώρες και περιφέρειες, ο τουρισμός επλήγη περισσότερο από κάθε άλλο σημαντικό οικονομικό κλάδο. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, ανάλογα με τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων, οι διεθνείς τουριστικές ροές σημείωσαν πτώση μεταξύ 60% και 80%.

Ο αντίκτυπος στις θέσεις εργασίας και τις κοινότητες – Η ανάγκη να αποφευχθεί μια χαμένη γενιά του κορονοϊού

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕτΠ, αναδεικνύεται ο κίνδυνος για μια «χαμένη γενιά του κορονοϊού», καθώς οι νέοι είναι πιο ευάλωτοι καθώς το ψηφιακό χάσμα εντείνει τις διαφορές στην Ευρώπη. Καθώς η κρίση COVID-19 κάθε άλλο παρά οδεύει προς τη λήξη της, υφίσταται κίνδυνος μιας χαμένης γενιάς λόγω του κορονοϊού όσον αφορά την πρόσβαση στην ψηφιακή εκπαίδευση και τις ευκαιρίες απασχόλησης.

Βασική πρόταση που γίνεται μέσα από την έκθεση σε πολιτικό επίπεδο είναι η παροχή μεγαλύτερης στήριξης σε πολιτικές πρόληψης με έμφαση στους πιο ευάλωτους.

Η έκθεση αποτυπώνει ότι η πανδημία απειλεί να βαθύνει το χάσμα μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών. Η ψηφιοποίηση διευκολύνει την ταχεία εξάπλωση της τηλεργασίας που αποτελεί, πρωτόγνωρη εμπειρίας για πάνω από ένα τρίτο των εργαζομένων. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει αυξανόμενο χάσμα μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών όσον αφορά την παροχή ευρυζωνικής σύνδεσης, το οποίο θέτει σε μειονεκτική θέση τις αραιοκατοικημένες περιοχές.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, η πανδημία αναμένεται να επιτείνει τις διαφορές και μεταξύ των εκπαιδευτικών συστημάτων, όπου παρατηρούνται σημαντικά ψηφιακά χάσματα μεταξύ των διαφόρων εκπαιδευτικών συστημάτων. Σημειώνεται ότι μόλις έξι κράτη μέλη παρέχουν ευρέως ψηφιοποιημένη σχολική εκπαίδευση σε τουλάχιστον 80% των μαθητών.

Ο αντίκτυπος της πανδημίας αναμένεται να είναι δριμύτερος για τις γυναίκες οι οποίες αντιπροσωπεύουν ποσοστό σχεδόν 80% των επαγγελματιών υγείας στην ΕΕ και παρόμοιο ποσοστό των εργαζομένων στην πρώτη γραμμή των διαφόρων ειδών πωλήσεων.

Η έκθεση δείχνει ότι ο αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 αναμένεται να είναι δριμύτερος για τις γυναίκες οι οποίες αντιπροσωπεύουν ποσοστό σχεδόν 80% των επαγγελματιών υγείας στην ΕΕ και παρόμοιο ποσοστό των εργαζομένων στην πρώτη γραμμή των διαφόρων ειδών πωλήσεων. Υπάρχουν επίσης όλο και περισσότερα στοιχεία που δείχνουν ότι η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του κατ’ οίκον περιορισμού.

Η έκθεση αξιολογεί το ποσοστό των θέσεων εργασίας που κινδυνεύουν σε κάθε περιφέρεια.

Παρουσιάζεται ανάλυση η οποία επιβεβαιώνει ότι αυτοί που πλήττονται σοβαρότερα είναι οι αυτοαπασχολούμενοι, οι απασχολούμενοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και οι μερικώς απασχολούμενοι. Αυτό σημαίνει πως οι νέοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις επιπτώσεις της πανδημίας στην απασχόληση.

 

Πηγή Εικόνας: Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών

Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στον αντίκτυπο της κρίσης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η έκθεση εστιάζει στον κλάδο του τουρισμού, έναν κλάδο ιδιαίτερα σημαντικό για τις απόκεντρες και τις παραθαλάσσιες περιφέρειες της ΕΕ στις οποίες συχνά αποτελεί τη κύρια ή και μοναδική ουσιαστική πηγή επιχειρηματικότητας και απασχόλησης.

Με την πάροδο του χρόνου, όλοι αυτοί οι παράγοντες θα επιτείνουν τις δημογραφικές μεταβολές που ήδη συντελούνται σε πολλές πόλεις και περιφέρειες της ηπείρου.

Ο ασύμμετρος αντίκτυπος της πανδημίας στα τοπικά και τα περιφερειακά συστήματα υγείας – Ο αγώνας για κλίνες νοσηλείας στην Ευρώπη

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕτΠ η πανδημία COVID-19 αναδεικνύει τις τεράστιες διαφορές μεταξύ των περιφερειών όσον αφορά τη νοσοκομειακή περίθαλψη. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πιστεύουν πως οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα έπρεπε να διαθέτουν μεγαλύτερη επιρροή στις αποφάσεις σχετικά με την υγεία σε επίπεδο ΕΕ.

Και αυτό προτείνεται από την έκθεση: Ενίσχυση της ικανότητας των συστημάτων υγείας, έκτακτης ανάγκης και περίθαλψης σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ.

Νέα δημοσκόπηση, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο μεταξύ άνω των 26 300 ατόμων σε όλα τα κράτη μέλη, δείχνει πως οι περισσότεροι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η υγεία αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα όσον αφορά τους τομείς πολιτικής στους οποίους οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα έπρεπε να διαθέτουν μεγαλύτερη επιρροή στις αποφάσεις σε επίπεδο ΕΕ.

Η πανδημία είχε ευρέως αποκλίνουσες επιπτώσεις στις διάφορες περιφερειακές και τοπικές αρχές στην ΕΕ, πράγμα το οποίο διαμορφώνει μια νέα γεωγραφία της νόσου COVID-19 που αναδεικνύει τις εκτεταμένες διαφορές μεταξύ των περιφερειών, τόσο όσον αφορά τις σχετικές με την υγεία αρμοδιότητές τους όσο και την ικανότητά τους να τις ασκούν.

Για παράδειγμα, η διαθεσιμότητα κλινών εντατικής θεραπείας και νοσηλευτικού προσωπικού ποικίλλει εντός της ΕΕ και αυτό επηρεάζει άμεσα την ικανότητα των περιφερειών να ανταποκρίνονται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Ως εύρημα αναφέρεται ότι ο αριθμός κλινών εντατικής θεραπείας ανά 100.000 κατοίκους ανέρχεται σε 4,2 στην Πορτογαλία έναντι 29,2 στη Γερμανία!

Ο ασύμμετρος αντίκτυπος της κρίσης COVID-19 στα συστήματα υγείας των περιφερειών αναδεικνύει την ανάγκη τοποκεντρικών απαντήσεων, σύμφωνα με την ΕτΠ.

Περισσότερη πίστη, περισσότερη εμπιστοσύνη: Ώρα για αλλαγή στη δημοκρατία της ΕΕ

Βασικό εύρημα της έκθεσης της ΕτΠ είναι ότι η τοπική πολιτική μπορεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την έρευνα, πάνω από το ήμισυ των Ευρωπαίων εμπιστεύονται τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, ενώ 58% των Ευρωπαίων θεωρούν ότι η αύξηση της επιρροής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών θα έχει θετικό αντίκτυπο στην ικανότητα της ΕΕ να επιλύει προβλήματα.

Αυτό, σύμφωνα με την ΕτΠ, αποτελεί μια νέα πρόσκληση για δράση: να εξασφαλιστεί καλύτερος συντονισμός μεταξύ όλων των επιπέδων διακυβέρνησης και στήριξη της τοπικής δημοκρατίας εντός και πέραν της ΕΕ.

 

Πηγή Εικόνας: Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών

Νέα δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών δείχνει ότι το 52% των συμμετεχόντων στην έρευνα τείνουν να εμπιστεύονται τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, οι οποίες παραμένουν συνολικά το πλέον αξιόπιστο συνολικά επίπεδο διακυβέρνησης και μάλιστα το μόνο επίπεδο το οποίο εμπιστεύεται η πλειονότητα των Ευρωπαίων.

Τα στοιχεία της κοινής έρευνας ΕτΠ/ΟΟΣΑ δείχνουν επίσης πως απαιτείται ένα νέο μοντέλο συντονισμού μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης.

Όσον αφορά το μέλλον, τα δεδομένα της έρευνας δείχνουν ότι το 67% των Ευρωπαίων πιστεύουν πως οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές δεν διαθέτουν αρκετή επιρροή στις αποφάσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ.

Οι Ευρωπαίοι θα ήθελαν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές να διαθέτουν μεγαλύτερη επιρροή σε επίπεδο ΕΕ επί πολλών θεμάτων: υγεία (45%), απασχόληση και κοινωνικές υποθέσεις (43%) και εκπαίδευση, κατάρτιση και πολιτισμός (40%) είναι οι τομείς που αναφέρθηκαν συχνότερα.

 

Πηγή Εικόνας: Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών

58% των συμμετεχόντων στην έρευνα (οι οποίοι πλειοψηφούν σε κάθε κράτος μέλος) θεωρούν ότι η αύξηση της επιρροής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών θα έχει θετικό αντίκτυπο στην ικανότητα της ΕΕ να λύνει προβλήματα. Ολοένα περισσότεροι μοιάζει να αντιλαμβάνονται πως το μέλλον της Ευρώπης πρέπει να οικοδομηθεί με τις περιφέρειες, τους δήμους και τις κοινότητες, και όχι απλά με τα κράτη μέλη και τις Βρυξέλλες.

Μπορείτε να διαβάσετε εδώ τη σύνοψη της έκθεσης «Περιφερειακό και Τοπικό Βαρόμετρο της ΕΕ 2020», με τα βασικά ευρήματα, στα Ελληνικά.

Επίσης μπορείτε να δείτε εδώ το σύνολο της έκθεσης «Περιφερειακό και Τοπικό Βαρόμετρο της ΕΕ 2020», στα αγγλικά.