Αναζήτηση στην κοινότητα

Δεδομένου ότι οι Ευρωπαϊκές επενδύσεις ξεπέρασαν τα € 200 δισ. έως το τρίτο τρίμηνο του 2021, η Savills προβλέπει ότι το σύνολο στο τέλος του έτους θα πλησιάσει τα € 288 δισ., αγγίζοντας 9% αύξηση σε ετήσια βάση. Η εταιρεία προβλέπει παρόμοια δραστηριότητα συναλλαγών κατά το 2022, που θα κυμανθεί μεταξύ € 290 δισ. – € 295 δισ.. Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, το ΑΕΠ αυξήθηκε απροσδόκητα κατά 2,1% στη ζώνη του ευρώ σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο (2,0%) λόγω της ιδιαίτερα ισχυρής κατανάλωσης των νοικοκυριών. Η οικονομία θα παραμείνει σταθερή το επόμενο έτος και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες αναμένεται να επιστρέψουν στο επίπεδο του ΑΕΠ πριν από την πανδημία. Ωστόσο, η συνολική οικονομική ανάπτυξη προβλέπεται να υποχωρήσει το 2022. Σύμφωνα με την Oxford Economics, το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,4% έναντι 5,1% πέρυσι. Τα αποτελέσματα των ελλείψεων της εφοδιαστικής αλυσίδας εξαπλώνονται σε όλους τους τομείς. Επιπλέον, καθώς το επίπεδο της παγκόσμιας κατανάλωσης αναμένεται να παραμείνει υψηλό το επόμενο έτος, οι κραδασμοί της προσφοράς θα μπορούσαν να παραταθούν έως το 2022. Οι απότομες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας έχουν τροφοδοτήσει νέες πληθωριστικές πιέσεις, ιδίως υπό την επίδραση των διαταραχών του εφοδιασμού. Αλλά το πιο άμεσο και πιθανώς επιζήμιο για την οικονομία είναι ο αυξανόμενος αριθμός νέων κρουσμάτων COVID, που ανάγκασαν ορισμένες ευρωπαϊκές αρχές να επιβάλουν νέους περιορισμούς στην κυκλοφορία. Αν και οι πρόσφατες πληροφορίες για την Omicron υποδηλώνουν ότι μπορεί να είναι λιγότερο σοβαρή από την προηγούμενη παραλλαγή της, αυτό το νέο κύμα κρουσμάτων υποδηλώνει ότι εξακολουθούμε να βρισκόμαστε υπό την επιρροή του COVID. Όσο περισσότερο θα διαρκέσει αυτή η κατάσταση, τόσο πιο πιθανό είναι να γίνουν μόνιμες οι έντονες διαρθρωτικές αλλαγές που επιβάλλονται από την πανδημία. 2021: Η ανάκαμψη - 2022: Επιστροφή στην κανονικότητα Ο όγκος των ευρωπαϊκών εμπορικών και οικιστικών επενδύσεων έφτασε τα € 78,9 δισ. το τρίτο τρίμηνο του 2021, το υψηλότερο επίπεδο που καταγράφηκε κατά το τρίτο τρίμηνο τα τελευταία πέντε χρόνια. Αυτό οδήγησε τον συνολικό όγκο που συσσωρεύτηκε από την αρχή του έτους σε € 201,6 δισ. Πρόκειται για ένα άλμα 13,5% σε σχέση με πέρυσι και αύξηση 7,7% σε σχέση με τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Η ισχυρή επενδυτική δραστηριότητα θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος του έτους. Αναμένεται ότι ο όγκος στο τέλος του 2021 θα είναι περίπου € 288 δισ. (+ 8,5 / 9,0% σε ετήσια βάση). Το 2022 είναι πιθανό να είναι σχεδόν ίδιο με το 2021. Ο όγκος των ευρωπαϊκών επενδύσεων θα κυμανθεί μεταξύ € 290 δισ. και € 295 δισ., οδηγώντας σε αύξηση +2% σε ετήσια βάση. Η «στροφή προς την ποιότητα» θα παραμείνει στους βασικούς στόχους των επενδυτών. Με μεγαλύτερες απαιτήσεις ESG να διαφαίνονται στον ορίζοντα, θα πρέπει η ανακαίνιση μέρους του αποθέματος να έρθει στο προσκήνιο, με σκοπό την επίτευξη πιο πράσινων προτύπων ή την επαναχρησιμοποίηση ορισμένων κτιρίων. Αυτό θα προσφέρει τελικά κάποιες ευκαιρίες για επενδύσεις προστιθέμενης αξίας, ωστόσο, δεν αναμένεται σημαντική απόδοση των επενδύσεων αυτών τουλάχιστον μέχρι το 2023. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να προσδιοριστεί με ακρίβεια η έκταση του παράγοντα «COVID» στις αγορές λιανικής, εφοδιαστικής και γραφείων. Σε κάθε περίπτωση, η κρίση θα έχει ως αποτέλεσμα τη μεταμόρφωση αυτών των αγορών, η οποία είχε ξεκινήσει πολύ πριν από την πανδημία. Από την πλευρά του επενδυτή, αναμένεται μεγαλύτερη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου τα επόμενα χρόνια, όσον αφορά τα περιουσιακά στοιχεία, τις τοποθεσίες και τις στρατηγικές. Οι τομείς των logistics και της κατοικίας θα παραμείνουν ιδιαίτερα περιζήτητοι το 2022. Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, η αύξηση των διαδικτυακών πωλήσεων επιταχύνθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, προκαλώντας απότομη αύξηση της ζήτησης από τους χρήστες. Οι τομείς της κατοικίας, από την άλλη πλευρά, προσφέρουν σταθερές εισοδηματικές ροές και επηρεάζονται από την αύξηση των αστικών πληθυσμών, τις δημογραφικές αλλαγές και τις νέες συνθήκες διαβίωσης. Το κοινό έδαφος και των δύο τομέων είναι οι σαφείς ανισορροπίες ζήτησης και προσφοράς που πιέζουν τα επίπεδα ενοικίων προς τα πάνω και οδηγούν τους επενδυτές να εξετάσουν στρατηγικές μελλοντικής χρηματοδότησης. Αυτό θα συνεχιστεί μέχρι το 2022. Ως εκ τούτου, αναμένουμε σταθερή αύξηση των ενοικίων και για τους δύο τομείς το επόμενο έτος. Το 2022 θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα αρχή για τους κλάδους λιανικής. Μετά από χρόνια αλλαγών στα καταναλωτικά πρότυπα, το λιανέμποροι προσπαθούν να προσαρμοστούν μέσω συγχωνεύσεων, υλοποίησης δικτύων. Κατά τη Savills, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα γραφεία θα παραμείνουν πρώτη επιλογή για την εργασία στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο, είναι φανερό ότι η αναμενόμενη από τους εργαζόμενους ευελιξία θα καταστήσει ορισμένα γραφεία παρωχημένα. Δεδομένης της αύξησης των τιμών των κατοικιών σε κεντρικές τοποθεσίες σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις, που οδηγεί σε επιμήκυνση των χρόνων μετακίνησης και των αυξανόμενων ανησυχιών για τη βιώσιμη κινητικότητα, οι τοποθεσίες γραφείων θα είναι πρωταρχικής σημασίας. Ως εκ τούτου, αναμένεται σταθερή αύξηση των ενοικίων για γραφεία στο κέντρο το επόμενο έτος, ενώ οι επενδυτές θα γίνονται ολοένα και πιο επιλεκτικοί στην αναζήτηση γραφείων υψηλών προδιαγραφών σε κεντρικές τοποθεσίες. Η ψαλίδα μεταξύ υψηλής και δευτερεύουσας ποιότητας γραφείων θα αυξηθεί. Στις βασικές αγορές, η στέγαση φοιτητών και η στέγαση ηλικιωμένων έχουν βρεθεί στο επίκεντρο. Ωστόσο, καταγράφεται ισχυρή συμπίεση των αποδόσεων για αυτούς τους τύπους ακινήτων τα τελευταία πέντε χρόνια σε επίπεδα κάτω από 4%. Δεδομένης αυτής της πολύ χαμηλής απόδοσης, αναμένεται οι επενδυτές να απομακρυνθούν σταδιακά από αυτό το τύπο των επενδύσεων. Τα νοσοκομεία, τα πανεπιστήμια, τα κέντρα δεδομένων, οι βιοεπιστήμες και η αστική γεωργία εμφανίζονται σιγά σιγά στα ραντάρ των επενδυτών. Αναμένεται ότι αυτοί οι τομείς θα αναδειχθούν σταδιακά μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, ενώ η κατανομή των επενδύσεων ανά κατηγορία θα κατευθυνθεί σταδιακά προς μια πιο ομοιόμορφη κατανομή. Οι διασυνοριακές επενδύσεις Το ποσό των διασυνοριακών κεφαλαίων που επενδύθηκαν στην Ευρώπη κατά τα τρία πρώτα τρίμηνα του έτους ανήλθε συνολικά σε € 88 δισ., αντιπροσωπεύοντας το 49% του συνολικού όγκου που επενδύθηκε στην Ευρώπη. Αυτό είναι 16% υψηλότερο σε σχέση με πέρυσι ενώ αγγιξε τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας για την ίδια περίοδο. Κατά τη διάρκεια του έτους, η διασυνοριακή επενδυτική δραστηριότητα καθοδηγείται όλο και περισσότερο από μη ευρωπαίους επενδυτές, ιδίως από τις ΗΠΑ, αλλά και τον Καναδά, τη Σιγκαπούρη και τη Μέση Ανατολή. Ο όγκος των διασυνοριακών επενδύσεων αναμένεται να αυξηθεί το 2022, με την επιφύλαξη επιβολής νέων ταξιδιωτικών περιορισμών. Ωστόσο, τάσεις αύξησης παρουσιάζουν και οι ενδοπεριφερειακές δραστηριότητες από επενδυτές, κατασκευαστές και φορείς εκμετάλλευσης, με τους Σουηδούς να εξελίσσονται στους πιο δραστήριους διασυνοριακούς επενδυτές στην Ευρώπη. Οι βασικές χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία και Γαλλία) θα παραμείνουν οι προτιμώμενοι επενδυτικοί προορισμοί. Κατά το ερχόμενο έτος, εκτιμάται ότι η επενδυτική δραστηριότητα στη Γαλλία θα αυξηθεί +20% και στο Ηνωμένο Βασίλειο +10%, ενώ θα παραμείνει σταθερή στη Γερμανία. Παράλληλα, παρατηρείται αύξηση της συμμετοχής των σκανδιναβικών χωρών και ως επενδυτικό προορισμό, καθώς η περιοχή προσελκύει ολοένα και περισσότερο ξένα κεφάλαια.

Οι εκτάσεις που περιλαμβάνονται στους Πυρήνες των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης για δραστηριότητες αφορούν και στην παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας. Σε μια ακόμη αλλαγή της οργανωτικής δομής της ΔΕΗ θα οδηγήσει το σχέδιο απολιγνιτοποίησης της κυβέρνησης όπως προβλέπεται από τον σχετικό νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή. Συγκεκριμένα η ΔΕΗ θα προχωρήσει στη δημιουργία μια νέας εταιρίας μέσω απόσχισης κλάδου στην οποία θα εισφέρει τις δραστηριότητες της στα λιγνιτικά πεδία της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Η νέα εταιρία θα περιλαμβάνει τα πάσης φύσεως δικαιώματα επί των ακινήτων που περιλαμβάνονται στις εκτάσεις των ορυχείων Αμυνταίου, Κλειδιού και Πτολεμαΐδας στη Δυτική Μακεδονία, των ορυχείων της Μεγαλόπολης, αλλά και τα πάσης φύσεως δικαιώματα επί των κτιριακών εγκαταστάσεων της Μεγαλόπολης μαζί με τα υποκείμενα ακίνητα στις εκτάσεις γης, και τα πάσης φύσεως πάγια περιουσιακά στοιχεία και οποιοδήποτε άλλο ενσώματο ή άϋλο περιουσιακό στοιχείο που αναφέρεται στη δραστηριότητα του Κλάδου Μεταλιγνιτικής Αξιοποίησης Πυρήνων Ζωνών Απολιγνιτοποίησης της ΔΕΗ. Ποιές είναι οι Ζώνες Απολιγνιτοποίησης Πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το νόμο ως «Ζώνες Απολιγνιτοποίησης» ορίζονται: α. Οι Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. β. Ο Δήμος Μεγαλόπολης της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Επίσης χαρακτηρίζονται ως «Πυρήνες» των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης Κοζάνης, Φλώρινας και Μεγαλόπολης οι αντίστοιχες περιοχές των λιγνιτικών πεδίων και μονάδων παραγωγής ενέργειας της ΔΕΗ, που βρίσκονται εντός των ορίων των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης. Η ΔΕΗ που αποτελεί τη διασπώμενη εταιρεία, μεταβιβάζει τον Κλάδο Μεταλιγνιτικής Αξιοποίησης Πυρήνων Ζ.ΑΠ. σε νέα ανώνυμη εταιρεία και για το σκοπό της απόσχισης συντάσσεται λογιστική κατάσταση κλάδου, καθώς και έκθεση αποτίμησης της αξίας του Κλάδου Μεταλιγνιτικής Αξιοποίησης Πυρήνων Ζ.ΑΠ. Το μετοχικό κεφάλαιο της νέας εταιρείας προσδιορίζεται με βάση την αξία του καθαρού ενεργητικού του μεταβιβαζόμενου Κλάδου Μεταλιγνιτικής Αξιοποίησης Πυρήνων Ζ.ΑΠ. Το σχέδιο διάσπασης μπορεί να ορίζει ότι μέρος της αξίας του καθαρού ενεργητικού του μεταβιβαζόμενου κλάδου απεικονίζεται σε λογαριασμούς καθαρής θέσης (πλην του μετοχικού κεφαλαίου) της νέας εταιρείας. Έναντι της μεταβίβασης του Κλάδου Μεταλιγνιτικής Αξιοποίησης Πυρήνων Ζ.ΑΠ. εκδίδονται από την νέα εταιρεία, μετοχές αντίστοιχης ονομαστικής αξίας, οι οποίες παραδίδονται στη ΔΕΗ κατ’ αναλογία της συμμετοχής της. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τη μεταβίβαση του Κλάδου ισχύουν τα εξής: Στα περιουσιακά στοιχεία του Κλάδου Μεταλιγνιτικής Αξιοποίησης Πυρήνων Ζ.ΑΠ., που μεταβιβάζονται στο πλαίσιο της απόσχισης, δεν περιλαμβάνονται τα υφιστάμενα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης λιγνίτη που έχουν παραχωρηθεί στη Δ.Ε.Η. Α.Ε., τα οποία παραμένουν σ’ αυτήν, όπως και οι πάσης φύσεως άδειες και εγκρίσεις, οι οποίες συναρτώνται με τη μεταλλευτική αυτή δραστηριότητα. Στη Δ.Ε.Η. Α.Ε. παραχωρείται το δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης των εκτάσεων και των υποδομών που μεταβιβάζονται στο πλαίσιο της απόσχισης, για όσο χρόνο επιτρέπεται στις εκτάσεις αυτές η λιγνιτική δραστηριότητα. Η νέα εταιρεία καθίσταται καθολικός διάδοχος όσον αφορά τον Κλάδο Μεταλιγνιτικής Αξιοποίησης Πυρήνων Ζ.ΑΠ. Δ.Ε.Η. Α.Ε., όπως καθορίζεται στη σύμβαση απόσχισης. Σε περίπτωση μεταβίβασης ακινήτων εντός των Πυρήνων Ζ.ΑΠ. από και προς τη ΔΕΗ και την νέα εταιρεία, επιτρέπονται κατατμήσεις ακινήτων με ελάχιστο όριο τέσσερα στρέμματα, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης περί αρτιότητας και οικοδομησιμότητας γηπέδων σε εκτός σχεδίου περιοχές. Το εναπομένον αρχικό γήπεδο και το μεταβιβαζόμενο τμήμα του θεωρούνται κατά παρέκκλιση άρτια και οικοδομήσιμα, όπως έχουν μετά την πράξη κατάτμησης, εφόσον έχουν κατ’ ελάχιστο όριο 4 στρέμματα. Σε περίπτωση γηπέδου που στερείται πρόσβασης σε κοινόχρηστο δρόμο λόγω της κατάτμησης, με την ίδια πράξη συστήνεται και δουλεία διόδου σε βάρος του τμήματος του αρχικού ακινήτου που έχει πρόσβαση σε κοινόχρηστο δρόμο, η οποία νοείται ως «πρόσωπο» κατά τις κείμενες πολεοδομικές διατάξεις. Εκτάσεις για Αποθήκευση και ΑΠΕ Η επωφελούμενη εταιρεία αναλαμβάνει τα φορολογικά αποθεματικά που σχημάτισε η Δ.Ε.Η. A.E., τα οποία σχετίζονται με τον μεταβιβαζόμενο κλάδο και απολαμβάνει τις φορολογικές απαλλαγές, υπό τις προϋποθέσεις που θα ίσχυαν για την Δ.Ε.Η. A.E., εάν δεν είχε γίνει η μεταβίβαση. Οι εκτάσεις που περιλαμβάνονται στους Πυρήνες των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης υπόκεινται σε υποχρέωση αποκατάστασης ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για άλλους σκοπούς δημοσίου συμφέροντος είτε εισφερόμενες κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου είτε παραμένουσες προς χρήση και εκμετάλλευση στη Δ.Ε.Η. για δραστηριότητες που αφορούν στην παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας και ιδίως: α) Την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω Α.Π.Ε., β) την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, γ) τις εγκαταστάσεις παραγωγής πράσινου υδρογόνου, βιομάζας και παραγωγής ενέργειας από απορρίμματα. Τέλος για μεταβατικό διάστημα τουλάχιστον ενός έτους από την έναρξη λειτουργίας της νέα εταιρείας η ΔΕΗ μπορεί να υποστηρίζει τη λειτουργία της, παρέχοντας υπηρεσίες έναντι εύλογου ανταλλάγματος, το οποίο καλύπτει το κόστος παροχής του και καθορίζεται με σύμβαση μεταξύ των δύο εταιρειών.

Έρχεται παράταση έως τις 15 Ιανουαρίου 2022 για υπογραφή συμβολαίων μεταβίβασης ακινήτων με τις σημερινές αντικειμενικές αξίες. Παράταση 15 ημερών για μεταβιβάσεις ακινήτων με τις σημερινές αντικειμενικές αξίες ετοιμάζεται να δώσει το υπουργείο Οικονομικών το οποίο παράλληλα σχεδιάζει να διατηρήσει στον «πάγο» έως και το 2024 τον ΦΠΑ 24% στις αγοραπωλησίες νεόδμητων ακινήτων. Οι αλλαγές στους κανόνες των συντελεστών ΦΠΑ που αποφάσισε χθες το Εcofin δίνουν τη δυνατότητα στην Ελλάδα να παρατείνει την αναστολή του ΦΠΑ 24% στις μεταβιβάσεις νεόδμητων ακινήτων για ακόμη δυο χρόνια και συγκεκριμένα έως το τέλος του 2024. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, ανάλογα με τις δημοσιονομικές συνθήκες, η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει εάν θα εφαρμόσει στις μεταβιβάσεις νέων οικοδομών μειωμένο συντελεστή 13% ή ακόμη και μηδενικό όπως ισχύει σε άλλες χώρες της Ε.Ε. (π.χ. Λουξεμβούργο). Το μέτρο της αναστολής του ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα έως και το τέλος του 2024 αναμένεται να στηρίξει την αγορά ακινήτων η οποία καταγράφει ανοδική τροχιά τους τελευταίους μήνες και να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις από το εξωτερικό. Ο ΦΠΑ 24% επιβλήθηκε στις αγοραπωλησίες ακινήτων το 2006 και αφορούσε ακίνητα με άδεια οικοδομής από την 1η Ιανουαρίου 2006 και μετά, με εξαίρεση την αγορά πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση το 2019 αποφάσισε την αναστολή του ΦΠΑ από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2022 η οποία περιλαμβάνει τόσο περιπτώσεις νέων αδειών όσο και παλιές άδειες που εκδόθηκαν από 1η Ιανουαρίου 2006. Σημειώνεται ότι το ισχύον νομοθετικό καθεστώς προβλέπει ότι «με αίτηση του υποκειμένου στον φόρο, κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση, αναστέλλεται, υποχρεωτικά μέχρι τις 31.12.2022, η εφαρμογή του Φ.Π.Α. στα ακίνητα και επιβάλλεται φόρος μεταβίβασης ακινήτων. Η αναστολή αφορά το σύνολο των αδιάθετων παραπάνω ακινήτων του υποκειμένου. Μαζί με την αίτηση ο υποκείμενος υποβάλλει κατάσταση με τα αδιάθετα ακίνητα και το ποσό του φόρου που αντιστοιχεί στο κάθε ακίνητο προς διακανονισμό». Επίσης η απαλλαγή ισχύει και στην περίπτωση της αντιπαροχής όταν ο κατασκευαστής που υπόκειται στον φόρο, έχει υπαχθεί σε καθεστώς αναστολής του ΦΠΑ καθώς η σχετική διάταξη ορίζει ότι «ειδικά για τις περιπτώσεις αντιπαροχής, η εργολαβία του υποκειμένου στο φόρο κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση προς τον οικοπεδούχο, δεν υπάγεται στο φόρο όταν ο υποκείμενος κατασκευαστής έχει υπαχθεί σε καθεστώς αναστολής του φόρου». Παράταση 15 ημερών για υπογραφή συμβολαίων Στο μέτωπο των μεταβιβάσεων ακινήτων, το υπουργείο Οικονομικών βλέποντας την αυξημένη κίνηση στα γραφεία των συμβολαιογράφων, τις εφορίες, τα υποθηκοφυλακεία και κτηματολογικά γραφεία ετοιμάζεται να καταθέσει στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα δίνεται η δυνατότητα στους φορολογούμενους να υπογράφουν συμβόλαια με τις σημερινές αντικειμενικές αξίες και μετά την Πρωτοχρονιά που θα ενεργοποιηθούν οι νέες αντικειμενικές αξίες οι οποίες είναι αυξημένες έως και 250% σε πάνω από 7.000 περιοχές σε όλη τη χώρα. Με την διάταξη θα δίνεται στους φορολογούμενους χρονική ανάσα έως τις 15 Ιανουαρίου 2022 για να υπογράψουν τα συμβόλαια υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν υποβληθεί οι δηλώσεις φόρου μεταβίβασης, γονικών παροχών και δωρεών στις Δ.Ο.Υ. έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Σημειώνεται ότι οι δηλώσεις για αγοραπωλησίες ακινήτων υποβάλλονται ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα myProperty της ΑΑΔΕ, ενώ για γονικές παροχές και δωρεές η ΑΑΔΕ αναμένεται μέσα στις επόμενες ημέρες να ανοίξει την πλατφόρμα για την ηλεκτρονική υποβολή και των δηλώσεων γονικών παροχών και δωρεών. Η παράταση έως τις 15 Ιανουαρίου για την υπογραφή των συμβολαίων αφορά και τις δωρεές που έχουν λάβει αριθμό πρωτοκόλλου.

Αυστηρή προειδοποίηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με τις «αυξημένες ευπάθειες» στην αγορά κατοικιών. Τι ισχύει για την Ελλάδα. Τα προβλήματα στην αγορά των ακινήτων για κατοικίες καταγράφει, εκτός των άλλων, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην τελευταία Eκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (FSR) που εξέδωσε την Τετάρτη. Η ΕΚΤ παραδέχεται ότι η οικονομική ανάκαμψη της ευρωζώνης ύστερα από την κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία Covid-19 έχει μειώσει τους κινδύνους για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τονίζει όμως ότι δεν έχουν εξαλειφθεί πλήρως. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές της στις «ευπάθειες στις αγορές ακινήτων για κατοικίες», τις οποίες χαρακτηρίζει αυξημένες. Οι λόγοι που συμβαίνει αυτό εντοπίζονται, κυρίως, στις επιπτώσεις της πανδημίας, τα προβλήματα στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και την αύξηση των τιμών της ενέργειας, ζητήματα που αποτελούν και τις κύριες προκλήσεις για την ανάκαμψη και τον πληθωρισμό. «Ο κίνδυνος διόρθωσης τιμών έχει αυξηθεί σε ορισμένες αγορές ακινήτων και χρηματοπιστωτικών αγορών. Τα τρωτά σημεία στις αγορές ακινήτων για κατοικίες έχουν αυξηθεί, ειδικά σε χώρες με αποτιμήσεις που ήταν ήδη αυξημένες πριν από την πανδημία. Τα τμήματα των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών με μεγαλύτερο ρίσκο είχαν αυξημένη ζήτηση από επενδυτές, με το ενδιαφέρον να διευρύνεται σε νέες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, όπως τα κρυπτονομίσματα», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση. Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Luis de Guindos δήλωσε ότι : «Οι κίνδυνοι για εταιρικές χρεοκοπίες και τραπεζικές ζημιές είναι πλέον σημαντικά χαμηλότεροι από ό,τι ήταν πριν από έξι μήνες, αλλά οι κίνδυνοι από την πανδημία δεν έχουν εξαφανιστεί εντελώς». Η ΕΚΤ σημειώνει ότι τα μη τραπεζικά ιδρύματα, όπως τα επενδυτικά ταμεία, οι ασφαλιστικές και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, συνέχισαν να αυξάνουν «την έκθεσή τους σε εταιρικό χρέος χαμηλότερης αξιολόγησης», κίνηση που ίσως οδηγήσει σε «σημαντικές πιστωτικές απώλειες, εάν οι συνθήκες στον εταιρικό τομέα επιδεινωθούν». Κατά συνέπεια, ζήτησε «ένα ισχυρότερο πλαίσιο πολιτικής για τον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα». Τι συμβαίνει στην Ελλάδα Σταθερή είναι η αύξηση των τιμών στις αγορές ακινήτων στη χώρα μας τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Η εξέλιξη αυτή, σε έναν βαθμό, μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογημένη, ως «αντίδραση» στη μεγάλη μείωση που σημειώθηκε τα χρόνια της κρίσης. Σημαντικό ρόλο πάντως έχει διαδραματίσει και η είσοδος ξένων παικτών στην αγορά ακινήτων, οι οποίοι πολλές φορές αποσκοπούν στην απόκτηση «golden visa». Ένας ακόμη παράγοντας που συντελεί στο γεγονός αυτό είναι ο αυξημένος αριθμός διαμερισμάτων που προσφέρονται για βραχυχρόνια μίσθωση και δεν είναι διαθέσιμα για ενοικίαση. Όπως αναφέρουν στο emea.gr υποψήφιοι αγοραστές ακινήτων, είναι σύνηθες το φαινόμενο ένα διαμέρισμα να πωλείται πχ προς 100.000 ευρώ και μέσα σε λίγες μέρες η τιμή να έχει «εκτοξευτεί» στις 200.000 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη έχει οδηγήσει αρκετούς δανειολήπτες στο να τηρούν «ευλαβικά» τις ρυθμίσεις των στεγαστικών τους δανείων, αφού οι δόσεις που καλούνται να πληρώσουν θεωρούνται πολύ πιο συμφέρουσες από τα ενοίκια για σπίτια με παρόμοια χαρακτηριστικά.

Την τρίτη χαμηλότερη άνοδο στις τιμές των ακινήτων μεταξύ των χωρών της Eυρωζώνης και τέταρτη χαμηλότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καταγράφει η Ελλάδα, γεγονός που κρατά την άνοδο τιμών στην εγχώρια αγορά ακινήτων μακριά από το να έχει χαρακτηριστικά «φούσκας». Επιπλέον, το γεγονός ότι ο ρυθμός ανόδου των τιμών των ακινήτων είναι χαμηλότερος από τον ρυθμό ανόδου του διαθέσιμου εισοδήματος, καθιστά προσιτή την αγορά κατοικίας και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αύξηση της στεγαστικής πίστης. Τα παραπάνω προκύπτουν από μελέτη της Διεύθυνσης Μελετών της Alpha Bank για την αγορά οικιστικών ακινήτων στην Ελλάδα, τους παράγοντες ανόδου και τις διεθνείς συγκρίσεις τιμών. Όπως αναφέρει η Alpha Bank, οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα κατέγραψαν ραγδαία πτώση κατά τη διάρκεια της προηγούμενης οικονομικής κρίσης και συγκεκριμένα κατά 42% στο διάστημα 2008-2017. Από το 2018 και μετά, ωστόσο, η αγορά ακινήτων ανέκαμψε, καθώς ο ρυθμός μεταβολής των τιμών έλαβε θετικό πρόσημο από το πρώτο τρίμηνο του έτους, ενώ το 2019 σημείωσε ισχυρή επιτάχυνση. Παρά το ξέσπασμα της πανδημίας στις αρχές του 2020, η πορεία ανάκαμψης δεν ανεκόπη, αν και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των τιμών των οικιστικών ακινήτων επιβραδύνθηκε. Ο σχετικός δείκτης σημείωσε άνοδο κατά 4,4% το 2020 από 7,2% το 2019, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2021 αυξήθηκε κατά 4%. Εικόνα Η ανοδική τάση που ακολουθούν οι τιμές των ακινήτων, από την έναρξη της πανδημικής κρίσης, δεν παρατηρείται μόνο στη χώρα μας αλλά και διεθνώς. Στην Ευρωζώνη, ο ρυθμός αύξησης των τιμών των κατοικιών επιταχύνθηκε εντός του 2020 και διαμορφώθηκε σε επίπεδο υψηλότερο από το αντίστοιχο στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οι τιμές των οικιστικών ακινήτων στην Ευρωζώνη αυξήθηκαν κατά 6,8% σε ετήσια βάση. Ακόμα πιο έντονη ήταν η άνοδος των ονομαστικών τιμών των κατοικιών στις χώρες του ΟΟΣΑ (12,3%, κατά μέσο όρο, σε ετήσια βάση), ενώ οι μεγαλύτερες αυξήσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία του ίδιου Οργανισμού, σημειώθηκαν στην Τουρκία (30,2%), στη Ρωσία (21,1%) και τις ΗΠΑ (17,4%). Εικόνα Η άνοδος που παρατηρείται στις τιμές στην αγορά ακινήτων σε παγκόσμιο επίπεδο, ήδη από το προηγούμενο έτος, ήταν συνδυαστικό αποτέλεσμα παραγόντων και συγκεκριμένα: των χαμηλών επιτοκίων, των διαταραχών στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού που οδήγησαν στην άνοδο του κόστους κατασκευής, στην υιοθέτηση της εξ αποστάσεως εργασίας που αύξησε τη ζήτηση για μεγαλύτερης επιφάνειας ακίνητα, καθώς και των πολιτικών που εφάρμοσαν τα κράτη διεθνώς, για τη στήριξη της ζήτησης και της ρευστότητας των νοικοκυριών, στη διάρκεια της πανδημικής κρίσης. Στην Ελλάδα, παράλληλα με την άνοδο των τιμών των κατοικιών, αυξήθηκε σημαντικά το 2020 η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα (κατά 5,9% σε ετήσια βάση), ενώ το πρώτο επτάμηνο του 2021, συνεχίζει να αυξάνεται με εντονότερο ρυθμό (46,6% σε ετήσια βάση). Ανοδικά κινήθηκαν και οι επενδύσεις σε κατοικίες, σε όλη τη διάρκεια του 2020, αλλά και στο πρώτο τρίμηνο του 2021, ενώ, το δεύτερο τρίμηνο φέτος, σημειώθηκε ετήσια πτώση ύψους 1,1%. Ο δωδεκάμηνος ρυθμός μεταβολής των στεγαστικών δανείων, ωστόσο, παραμένει σταθερά αρνητικός, περί του -2,9%. Πώς αξιολογείται η αύξηση των τιμών Όπως επισημαίνει η Alpha Bank, η ραγδαία αύξηση των τιμών των οικιστικών ακινήτων σε διεθνές επίπεδο φέρνει στην επιφάνεια την ανάγκη για μία προσεκτική αξιολόγηση της αγοράς οικιστικών ακινήτων σε σχέση με τον οικονομικό κύκλο, ώστε να προβλεφθούν τυχόν σημαντικές διακυμάνσεις των τιμών. Στην κατεύθυνση αυτή, για να αξιολογηθεί η αγορά ακινήτων, χρησιμοποιούνται δύο διαδεδομένοι δείκτες αξιολόγησης της αγοράς ακινήτων, τον λόγο της τιμής προς την απόδοση (profitability ratio) και τον λόγο της τιμής προς το διαθέσιμο εισόδημα (affordability ratio). Ο λόγος της τιμής προς την απόδοση αποτελεί μέτρο κερδοφορίας, ορίζεται ως ο δείκτης των ονομαστικών τιμών των οικιστικών ακινήτων προς τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ)-ενοίκια και ουσιαστικά αντικατοπτρίζει τη σχέση μεταξύ του κόστους ιδιοκατοίκησης και της απόδοσης που θα κέρδιζε ο ιδιοκτήτης από την ενοικίαση της κατοικίας. Μία αύξηση στον λόγο της τιμής προς την απόδοση καθιστά πιο επικερδή την ενοικίαση από την αγορά, συμπιέζοντας τις πωλήσεις κατοικιών. Αντιθέτως, μία μείωση στον λόγο τιμής προς απόδοση αναμένεται να καταστήσει πιο επικερδή την αγορά κατοικίας από την ενοικίαση, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι αγορές ακινήτων. Ο λόγος της τιμής προς το διαθέσιμο εισόδημα αποτελεί ένα μέτρο που δείχνει πόσο προσιτή είναι η αγορά μίας κατοικίας σήμερα, χάρη στην υψηλότερη δυνατότητα αποπληρωμής του στεγαστικού δανείου. Μία άνοδος του λόγου της τιμής προς το εισόδημα (εξαιτίας, π.χ. της αύξησης της τιμής σε μεγαλύτερο βαθμό συγκριτικά με την αύξηση του εισοδήματος) καθιστά την αγορά και κατοχή κατοικίας λιγότερο προσιτή (ή την αποπληρωμή του δανείου λιγότερο ευχερή). Αντιθέτως, μία μεγαλύτερη αύξηση στο διαθέσιμο εισόδημα σε σχέση με τις τιμές αυξάνει τη ζήτηση οικιστικών ακινήτων, καθώς η αγορά κατοικίας και η εξυπηρέτηση του στεγαστικού δανείου, καθίστανται περισσότερο προσιτές. Σημειώνεται ότι για την πλειοψηφία των χωρών, τόσο ο λόγος της τιμής προς την απόδοση, όσο και ο λόγος της τιμής προς το εισόδημα, παραμένουν υψηλότερα του μακροχρόνιου μέσου όρου τους, αντανακλώντας συνθήκες υπερεκτίμησης της αξίας της αγοράς οικιστικών ακινήτων, λαμβάνοντας υπόψη και την ανοδική τροχιά των τιμών το τελευταίο διάστημα. Εικόνα Για την Ελλάδα, ωστόσο, ο λόγος τιμής προς απόδοση ήταν, το δεύτερο τρίμηνο του 2021, από τους χαμηλότερους, καθώς η ετήσια άνοδος των τιμών των ακινήτων ξεπέρασε οριακά την αύξηση των ενοικίων. Όσον αφορά στον λόγο τιμής προς διαθέσιμο εισόδημα, η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα βρίσκεται μαζί με μία μικρή ομάδα χωρών (όπως η Ιταλία και η Πολωνία) κάτω του μακροχρόνιου μέσου, έστω και οριακά. Όπως αναφέρει η μελέτη της Alpha Bank, η αγορά κατοικίας, το τρέχον διάστημα, είναι σχετικώς προσιτή, καθώς ο ρυθμός αύξησης των τιμών υπολείπεται του ρυθμού αύξησης του διαθεσίμου εισοδήματος (ο ρυθμός αύξησης του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος διαμορφώθηκε στο 5,1% κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους και στο 7% το δεύτερο τρίμηνο, έναντι αύξησης 3,5% και 4,6% αντίστοιχα, στις τιμές των οικιστικών ακινήτων).

Μετά την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, στο «μπουμ» των ακινήτων μπαίνει και η επαρχία, καθώς οι τιμές εκτοξεύτηκαν το τρίτο τρίμηνο κατά 24% στην Ευρυτανία, 15,8% στα Γρεβενά, 13,9% στον Έβρο, 12,4% στη Λάρισα και 10,6% στο Κιλκίς. Σύμφωνα με τα στοιχεία του spitogatos.gr, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν σχεδόν 10% το τρίτο τρίμηνο στα Βόρεια και στα Δυτικά Προάστια της Αθήνας, με την άνοδο της αγοράς να είναι πιο συγκρατημένη στο κέντρο (+4,2%), στα Ανατολικά (+5,9%) και στα Νότια Προάστια (7,4%). Στη Θεσσαλονίκη, οι τιμές των ακινήτων αυξήθηκαν κατά 8,1% στο κέντρο της πόλης και 6,7% στους περιφερειακούς δήμους. Τιμές κατοικιών προς πώληση Κατά τη διάρκεια του Ιουλίου-Αυγούστου-Σεπτεμβρίου 2021, η μέση τιμή για τα σπίτια προς πώληση ήταν υψηλότερη στα νότια προάστια της Αθήνας, με 2.813 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο και χαμηλότερη στη Φλώρινα, με 550 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Η μεγαλύτερη αύξηση σε αυτό το τρίμηνο σε σχέση με το προηγούμενο έτος, καταγράφηκε στο Νομό Ευρυτανίας με +24%, ενώ η μεγαλύτερη μείωση στο Νομό Ηλείας με -10,2% και ακολουθεί η Χίος με -7,4% όπου η μέση τιμή πώλησης ανά τετραγωνικό μέτρο έπεσε από τα 1.237 ευρώ στα 1.1146 ευρώ. Τιμές κατοικιών προς πώληση Τιμές κατοικιών προς πώληση Τιμές κατοικιών προς πώληση Όσο για τις ενοικιάσεις, η χαμηλότερη τιμή καταγράφεται στο Κιλκίς με 3,29€/τ.μ. και η υψηλότερη τιμή στη Χαλκιδική με 29,5€/τ.μ. Τιμές κατοικιών προς ενοικίαση Τιμές κατοικιών προς ενοικίαση Τιμές κατοικιών προς ενοικίαση

Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση βρίσκεται το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τίτλο: «Εκσυγχρονισμός του Ελληνικού Κτηματολογίου, νέες ψηφιακές υπηρεσίες και ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης». Βασικός στόχος των νέων ρυθμίσεων είναι η επιτάχυνση της ολοκλήρωσης της διαδικασίας κτηματογράφησης ακινήτων, και ο εξορθολογισμός των διαδικασιών διόρθωσης των πρώτων ανακριβών κτηματολογικών εγγραφών. Ισχύει η απαγόρευση της κατάρτιση εμπράγματης δικαιοπραξίας για το δικαίωμα που δεν δηλώθηκε, καθώς και η χορήγηση άδειας οικοδομής στο όνομα εκείνου που παρέλειψε να υποβάλει τη δήλωση. Το αποδεικτικό υποβολής δήλωσης μνημονεύεται και επισυνάπτεται στο συμβόλαιο, μνημονεύεται στην οικοδομική άδεια και τηρείται στον φάκελο της αρμόδιας για την έκδοση της άδειας υπηρεσίας. Το σχέδιο νόμου μεταξύ άλλων προβλέπει την περάτωση της κτηματογράφησης και πριν την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασης των αιτήσεων διόρθωσης όταν για το σύνολο των ακινήτων που βρίσκονται σε αυτές δεν έχει υποβληθεί ένσταση, ή αυτές δεν επηρεάζονται καθ` οιονδήποτε τρόπο από την υποβολή ένστασης. Δημιουργείται ο «Ηλεκτρονικός Φάκελος Ακινήτου» Δημιουργείται ηλεκτρονική πλατφόρμα υποστήριξης της διενέργειας εμπραγμάτων δικαιοπραξιών επί ακινήτων με την ονομασία «Ηλεκτρονικός Φάκελος Ακινήτου», που λειτουργεί μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr – Ε.Ψ.Π.) , με σκοπό την απλούστευση και ψηφιοποίηση της διαδικασίας συλλογής δικαιολογητικών που απαιτούνται στη σύνταξη συμβολαιογραφικών εγγράφων για τη σύσταση, μετάθεση, αλλοίωση ή κατάργηση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα διαλειτουργεί με πληροφοριακά συστήματα φορέων του Δημοσίου, και ιδίως με τα πληροφοριακά συστήματα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), του ν.π.δ.δ. «Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας» (Τ.Ε.Ε.) και του ν.π.δ.δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο», από τα οποία αντλεί πληροφορίες και έγγραφα. Τα ενδιαφερόμενα μέρη και ο συμβολαιογράφος που συντάσσει τη σχετική πράξη εισέρχονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα κατόπιν αυθεντικοποίησης με τη χρήση των κωδικών – διαπιστευτηρίων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (TAXISnet), ή με τη χρήση των διαπιστευτηρίων του Μητρώου Συμβολαιογράφων, αντίστοιχα. Κατά την έκταση που αυτό προβλέπεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, τα ενδιαφερόμενα μέρη και ο συμβολαιογράφος μπορούν, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, να εξουσιοδοτούν αλλήλους για τη διενέργεια των παρεχόμενων από την ηλεκτρονική πλατφόρμα υπηρεσιών και την έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών. Στο πλαίσιο λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, ο εξουσιοδοτημένος συμβολαιογράφος, δύναται: α) να αιτείται την έκδοση ή την εξαγωγή εγγράφων ή την άντληση πληροφοριών από τους φορείς, β) να αιτείται τη διόρθωση των ως άνω εγγράφων ή πληροφοριών και γ) να αναρτά έγγραφα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, όπου αυτά δεν είναι δυνατόν να εκδοθούν ή να εξαχθούν ηλεκτρονικά κατά τα ανωτέρω, υπέχοντας ευθύνη ως προς την ακρίβεια και την πληρότητα αυτών. Τα έγγραφα που εκδίδονται ή εξάγονται από τους φορείς μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας επέχουν θέση πρωτοτύπου εγγράφου και προσαρτώνται στο συμβολαιογραφικό έγγραφο χωρίς άλλες διατυπώσεις. Παρατείνεται κατά ένα έτος, έως την 31ή.12.2022, η αποκλειστική προθεσμία διόρθωσης ανακριβών πρώτων κτηματολογικών εγγραφών που αφορούν σε προγράμματα κτηματογράφησης προ του 2006. Ιδρύεται το Ειδικό Μητρώο διαπιστευμένων μηχανικών για την διευκόλυση και υποστήριξη του έργου κτηματογράφησης. Η ιδιότητα του διαπιστευμένου μηχανικού για το Κτηματολόγιο αποκτάται με τη χορήγηση άδειας από τον Φορέα και την εγγραφή του στο Ειδικό Μητρώο Διαπιστευμένων Μηχανικών. Η ιδιότητα του διαπιστευμένου μηχανικού είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του μόνιμου υπαλλήλου ή υπαλλήλου με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε φορείς του δημόσιου τομέα. Καταργούνται τα άμισθα και έμμισθα Υποθηκοφυλακεία και Κτηματολογικά Γραφεία Ρόδου, Κω – Λέρου, Θεσσαλονίκης και Πειραιά Πρόστιμα και τέλη Ορίζονται τα πρόστιμα που επιβάλονται σε περίπτωση μη δήλωσης στο κτηματολόγιο. Το πρόστιμο υπολογίζεται βάσει του είδους του εγγραπτέου δικαιώματος που δηλώνεται της αξίας των ακινήτων, βάσει του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού αυτής, καθώς και του χρόνου κατά τον οποίον καθυστέρησε η υποβολή της δήλωσης σε σχέση με προβλεπόμενη προθεσμία. Το πρόστιμο για δικαιώματα κυριότητας (ψιλής και πλήρους) και επικαρπίας υπολογίζεται για το σύνολο των ακινήτων που δεν έχουν δηλωθεί εμπροθέσμως ακόμη και στις αγροτικές περιοχές. Βάση υπολογισμού του προστίμου αποτελεί η αξία του δικαιώματος που δηλώνεται. Η βάση υπολογισμού αντιστοιχεί σε ποσό που δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριακοσίων (300) και ανώτερο των δυο χιλιάδων (2.000) ευρώ. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται, ανάλογα με τον χρόνο καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η οποία δημοσιεύεται έως την 31η.12.2022, ορίζονται ο ειδικότερος τρόπος υπολογισμού του προστίμου ανά είδος δικαιώματος, συμπεριλαμβανομένου του συντελεστή προσαύξησης λόγω καθυστέρησης, και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Η απόφαση αρχίζει να ισχύει έναν (1) μήνα μετά τη δημοσίευσή της. Σε περίπτωση παρέλευσης της προθεσμίας καταβολής προστίμου, αυτό εισπράττεται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε.. Για την επεξεργασία των δηλώσεων και την καταχώριση των εγγραπτέων δικαιωμάτων στους τελικούς πίνακες της κτηματογράφησης, καθώς επίσης και για τα δικαιώματα που έχουν περιληφθεί στα τελικά κτηματολογικά στοιχεία, καταβάλλεται υπέρ του Φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο» ανταποδοτικό τέλος κτηματογράφησης, το οποίο καθορίζεται ως εξής: Για κάθε εγγραπτέο δικαίωμα που δηλώνεται, καταβάλλεται από τον δηλούντα έναντι του συνολικά οφειλόμενου ανταποδοτικού τέλους κτηματογράφησης και επί ποινή απαραδέκτου της δηλώσεώς του πάγιο τέλος κτηματογράφησης. Το τέλος αυτό ορίζεται σε 35 ευρώ ανά δικαίωμα, με εξαίρεση τα δικαιώματα σε χώρους στάθμευσης ή αποθήκες που αποτελούν αυτοτελείς ιδιοκτησίες, για τα οποία το τέλος ορίζεται σε 20 ευρώ. Στις αγροτικές περιοχές τα φυσικά πρόσωπα που έχουν εγγραπτέο δικαίωμα σε περισσότερα του ενός ακίνητα καταβάλλουν πάγια τέλη για δύο μόνον εγγραπτέα δικαιώματα, ανεξαρτήτως του συνολικού αριθμού αυτών. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζεται μόνο για τους δικαιούχους δικαιωμάτων κυριότητας και δουλειών. Μετά την έκδοση των αποφάσεων επί των αιτήσεων διορθώσεως και των ενστάσεων και στο πλαίσιο της αναμόρφωσης των κτηματολογικών πινάκων και διαγραμμάτων κατά το άρθρο 11, οι καταχωρισθησόμενοι στους αναμορφωμένους πίνακες ως κύριοι ή επικαρπωτές καταβάλλουν το υπόλοιπο ανταποδοτικό τέλος κτηματογράφησης, το οποίο είναι αναλογικό και καθορίζεται σε ποσοστό ένα επί τοις χιλίοις επί της πέραν των 20.000 ευρώ αξίας του δικαιώματός τους, η οποία υπολογίζεται με βάση την τιμή ζώνης του ακινήτου και, όπου τέτοια δεν ισχύει, με βάση την αντίστοιχη κατά τη φορολογική νομοθεσία αξία αυτού, συνυπολογιζομένων, στην περίπτωση των κτισμάτων και των οριζοντίων ή κάθετων ιδιοκτησιών, της παλαιότητας και του ορόφου. Σε κάθε περίπτωση το ύψος του αναλογικού τέλους κτηματογράφησης δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 900 ευρώ. Σε περίπτωση καθολικής διαδοχής του καταχωρισθέντος ως δικαιούχου στις πρώτες εγγραφές φυσικού προσώπου ή μετασχηματισμού του καταχωρισθέντος ως δικαιούχου στις πρώτες εγγραφές νομικού προσώπου η υποχρέωση καταβολής βαρύνει εκείνους που ως καθολικοί διάδοχοι ή συνεπεία του μετασχηματισμού αποκτούν το εγγεγραμμένο στο κτηματολόγιο δικαίωμα και η εκπλήρωσή της αποτελεί προϋπόθεση για την καταχώρισή τους στο κτηματολόγιο ως δικαιούχων. Σε περίπτωση πλειστηριασμού το αναλογούν στο πλειστηριασθέν δικαίωμα αναλογικό τέλος κτηματογράφησης καταβάλλεται από τον υπερθεματιστή και αφαιρείται από το οφειλόμενο εκ μέρους του πλειστηρίασμα. β) Ο τρόπος είσπραξης του προβλεπόμενου ανταποδοτικού τέλους κτηματογράφησης και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της διάταξης αυτής καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Στην υπουργική αυτή απόφαση ορίζεται προθεσμία, όχι μικρότερη των δύο μηνών, για την καταβολή του αναλογικού τέλους, η οποία έρχεται από την ημερομηνία ειδοποίησης του οφειλέτη εκ μέρους του Φορέα, μετά την άπρακτη πάροδο της οποίας το τέλος αυτό προσαυξάνεται σε ποσοστό 20% για τις πρώτες δεκαπέντε ημέρες καθυστέρησης και εν συνεχεία, εάν ο οφειλέτης δεν καταβάλλει το τέλος πλέον των ανωτέρω προσαυξήσεων, το οφειλόμενο ποσό διπλασιάζεται, μη ισχύοντος εν προκειμένω του προβλεπόμενου για το αναλογικό τέλος ανώτατου ύψους των 900 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση μετά την πάροδο της προθεσμίας καταβολής το οφειλόμενο ποσό βεβαιώνεται από τον Φορέα και εισπράττεται αναγκαστικώς κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε., ανεξαρτήτως αν είναι μικρότερο από το τυχόν εκάστοτε προβλεπόμενο για την εφαρμογή του Κ.Ε.Δ.Ε. κατώτατο ποσό. Με την υποβολή στο στάδιο της κτηματογράφησης αίτησης για έκδοση πιστοποιητικού και κάθε άλλου προβλεπόμενου στον νόμο αυτόν εγγράφου ή αίτησης διόρθωσης καταβάλλεται πάγιο τέλος 5 ευρώ υπέρ του Φορέα. Για την υποβολή αίτησης διόρθωσης προδήλου σφάλματος δεν καταβάλλεται οποιοδήποτε τέλος. Τα έσοδα από την είσπραξη των τελών της παρούσας, τα οποία δεν υπόκεινται σε τέλος χαρτοσήμου ή Φ.Π.Α., εγγράφονται στον προϋπολογισμό του Φορέα και διατίθενται για τους σκοπούς του. Το σχέδιο νόμου προβλέπει επιπλέον τη δημιουργία νέων ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες και τις επιχειρήσεις μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης, και ρυθμίζει ζητήματα οργάνωσης και λειτουργίας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, των εποπτευόμενων φορέων του και της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.). Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι τις 17 Ιουλίου 2021 και ώρα 10.00

Το κτηματολόγιο στη χώρα προχωρά με γρήγορους ρυθμούς κι ένα μεγάλο μέρος της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας έχει καταγραφεί ηλεκτρονικά. Έτσι δίνεται πλέον η δυνατότητα με τη χρήση του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου του ιδιοκτήτη να γίνονται ηλεκτρονικοί έλεγχοι στα ακίνητα, με την διασύνδεση των συστημάτων Κτηματολογίου και Ε9. Με αυτόν τον τρόπο οι ελεγκτές της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων θα μπορούν να «τσεκάρουν» τους ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι έχουν δηλώσει την ακίνητη περιουσία τους στο Κτηματολόγιο, αλλά δεν έχουν δηλώσει τα ακίνητα στην Εφορία ή τα εμφανίζουν, αλλά δεν έχουν δηλώσει το πραγματικό τους εμβαδόν. Υπάρχουν περιπτώσεις όπως αναφέρουν αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, που οι ιδιοκτήτες ακινήτων αποκρύπτουν την Εφορία την πραγματική τους ακίνητη περιουσία, για να αποφεύγουν την πληρωμή φόρων και συγκεκριμένα: Του ΕΝΦΙΑ είτε με την απόκρυψη ολόκληρου του ακινήτου είτε με την δήλωση στην εφορία μειωμένου εμβαδού. Των τεκμαρτών δαπανών διαβίωσης. Η υποεκτίμηση της ακίνητης περιουσίας στην εφορία, οδηγεί σε μειωμένα τεκμήρια και άρα την πληρωμή λιγότερου φόρου, εάν το πραγματικό εισόδημα είναι μικρότερο από πραγματικές τεκμαρτές δαπάνες. Την αποφυγή των κατασχέσεων για χρέη προς την εφορία ή τις τράπεζες. Τι δηλώνουμε στο Ε9; Όλα τα ακίνητα ή εμπράγματα δικαιώματα (επικαρπία, δικαίωμα υψούν κλπ) επί ακινήτων στην Ελλάδα, καθώς και εμπράγματα ή ενοχικά δικαιώματα αποκλειστικής χρήσης θέσης στάθμευσης, βοηθητικού χώρου και κολυμβητικής δεξαμενής, που βρίσκονται σε κοινόκτητο τμήμα του ακινήτου και αποτελούν παρακολούθημα εμπραγμάτων δικαιωμάτων. Οποιαδήποτε μεταβολή στα ακίνητά που είχαν περιληφθεί σε δηλώσεις στοιχείων ακινήτων τα προηγούμενα έτη. Η δεύτερη περίπτωση αφορά, όσους έχουν διαπιστώσει αλλαγές στην ακίνητη περιουσία τους, δηλαδή εκείνης που είναι δηλωμένης το Περιουσιολόγιο και εκείνης που δηλώθηκε στο Εθνικό Κτηματολόγιο. Τι δηλώνουμε στο Κτηματολόγιο; Δηλώνουμε οικόπεδα, χωράφια, σπίτια, αποθήκες, διαμερίσματα και γενικά κάθε κτίσμα που βρίσκεται εντός του γεωτεμαχίου. Για τα κτίσματα, ανάλογα με το αν υπάρχει ή όχι διηρημένη ιδιοκτησία, δηλώνονται τα παρακάτω: α) Για τα κτίρια για τα οποία δεν έχει συσταθεί οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία, δηλαδή δεν έχουν ποσοστό συγκυριότητας στο γεωτεµάχιο («χιλιοστά»). Το έτος κατασκευής, ο συνολικός αριθμός των ορόφων, το συνολικό εμβαδόν ορόφων, η χρήση του κτιρίου, ο συνολικός αριθμός υπογείων, το συνολικό εμβαδόν υπογείων, χρήση υπογείων. β) Για τα κτίρια για τα οποία έχει συσταθεί οριζόντια ιδιοκτησία, απλή κάθετη ή σύνθετη κάθετη ιδιοκτησία µε συµβολαιογραφική πράξη, δηλαδή έχουν ποσοστό συγκυριότητας στο γεωτεµάχιο («χιλιοστά»). Η χρήση του κτιρίου (διαμέρισμα/επαγγελματική στέγη/θέση στάθμευσης/αποθήκη/δικαίωμα υψούν «ο αέρας»/άλλη χρήση), ο αριθμός του κτιρίου στον τίτλο, ο αριθμός ορόφου, ο αριθμός ιδιοκτησίας στον τίτλο, το εμβαδό σε τετραγωνικά μέτρα, το έτος κατασκευής. γ) Για τους βοηθητικούς χώρους, οι οποίοι συνοδεύουν τη διηρημένη ιδιοκτησία σύµφωνα µε τον τίτλο κτήσης. Συνήθως είναι οι αποθήκες και οι θέσεις στάθµευσης που δεν διαθέτουν ποσοστό συγκυριότητας στο γεωτεµάχιο. Η χρήση του κτιρίου (αποθήκη/θέση στάθμευσης/άλλος χώρος), ο όροφος, ο αριθμός χώρου, το εμβαδό σε τετραγωνικά μέτρα, η χρήση του κτιρίου. Ποια λάθη στο Ε9 πρέπει να προσέξουμε; Συνήθως υπάρχουν λάθη στην έκταση των αγροτεμαχίων, αφού δηλώθηκαν από τους ιδιοκτήτες βάσει συμβολαίων στο περίπου και χωρίς την ακριβή τοπογραφική αποτύπωσή τους. Δεν δηλώθηκαν ακίνητα από χρησικτησία, για τα οποία οι ιδιοκτήτες δεν έχουν τίτλους ιδιοκτησίας Λάθος εμβαδό κατοικίας, διότι δεν συμπεριέλαβαν τους αυθαίρετους ημιυπαίθριους χώρους που έκλεισαν και γενικά αυθαίρετες προσθήκες ή αλλαγές χρήσεων των ακινήτων. Μετατροπή υπογείων σε χώρους κατοικίας Πατάρια και σοφίτες, που συμπεριλαμβάνονται στη δόμηση. Τι προσέχουμε όταν διορθώνουμε το Ε9 με βάση το Κτηματολόγιο; Σε περίπτωση μεταβολών, σε υφιστάμενη ακίνητη περιουσία, όπως η χρησικτησία, η δήλωση στοιχείων ακινήτων που υποβάλλεται σε ένα έτος θα πρέπει να μεταφερθεί και στα επόμενα έτη μέχρι και το τρέχον έτος, προκειμένου να ενημερωθεί η περιουσιακή εικόνα για όλα τα έτη, εφόσον υφίσταται σχετική υποχρέωση. Παράδειγμα: Αν διαπιστωθεί αλλαγή στην περιουσιακή κατάσταση το έτος 2016, ο υπόχρεος, δεν θα διορθώσει μόνο τα στοιχεία των ακινήτων του για το έτος 2020, αλλά και για τα έτη 2019, 2018 και 2017 (δηλαδή της τελευταίας πενταετίας). Επομένως, επί της νέας ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή διαμορφώνεται με τη νέα δήλωση, θα υπολογιστεί και αναδρομικά από το έτος των μεταβολών, ο ΕΝΦΙΑ. Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσω για να καταγραφεί σωστά το ακίνητό μου σε Ε9 και Κτηματολόγιο; Βρείτε την Οικοδομική Άδεια του κτιρίου και αναγράψτε τα ακριβή τετραγωνικά που γράφει το έντυπο της Άδειας. Τακτοποιείστε τα τυχόν αυθαίρετά που έχετε και δηλώστε το σύνολο των τετραγωνικών του κτιρίου σας. Αν έχετε τοπογραφικό, διασταυρώστε τα στοιχεία του ακινήτου (θέση, εμβαδό κλπ) με τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί. Αν έχετε συμβόλαιο που αναγράφει στο περίπου μια έκταση, και γνωρίζετε ότι δεν είναι η πραγματική έκταση, κάντε πρώτα τοπογραφικό και στη συνέχεια βάλτε στο περιουσιολόγιο την ακριβή έκταση. Αρκεί βέβαια να ενημερώσετε και το κτηματολόγιο. Αφαιρέστε από το Ε9 βοσκότοπους, χωράφια, ρουμάνια, χέρσα χωράφια, που δεν καλλιεργούνται και είναι δασικές εκτάσεις. Στην περιοχή μου γίνεται τώρα ανάρτηση του κτηματολογίου. Για να μην έχω προβλήματα στο μέλλον, να δηλώσω και τα αυθαίρετα; Παρότι στο έντυπο του κτηματολογίου, που συμπληρώνεται από τους ιδιοκτήτες δεν υπάρχει διευκρίνιση για το αν δηλώνουμε τα νόμιμα τετραγωνικά μαζί με τα αυθαίρετα ή μόνο τα νόμιμα κτίσματα, καλό είναι να δηλώσετε τα πραγματικά τετραγωνικά του κτιρίου σας, για να μην έχετε μελλοντικά προβλήματα κατά την διασταύρωση των στοιχείων από την εφορία. Αυτό βέβαια έχει ως συνέπεια να προχωρήσετε άμεσα και στην τακτοποίηση του αυθαιρέτου, πληρώνοντας το ανάλογο πρόστιμο, για να είστε πλήρως καλυμμένοι. Πρέπει όμως να διορθώσετε και το Ε9 καθώς και τα στοιχεία του ακινήτου στο Δήμο ( ΤΑΠ), ώστε τα στοιχεία του ακινήτου στο Ε9, στο Δήμο, στο Κτηματολόγιο και στο Περιουσολόγιο να είναι τα ίδια. Στην περίπτωση που έχετε δηλώσει λανθασμένα τετραγωνικά, μπορείτε να καταθέσετε κατά την προανάρτηση ή ανάρτηση συμπληρωματική δήλωση και να καταθέσετε το απαιτούμενο έγγραφο (π.χ. τακτοποίηση αυθαιρέτου). Δεν δήλωσα το αυθαίρετό μου πουθενά. Κινδυνεύω να με πιάσουν τώρα; Ναι, γιατί με τη δήλωση του ακινήτου σας στο Κτηματολόγιο γίνεται και ο εντοπισμός του στο χάρτη ηλεκτρονικά. Αυτή λοιπόν η ηλεκτρονική καταγραφή του ακινήτου από το λογισμικό σύστημα του Κτηματολογίου, επιτρέπει πολύ εύκολα για παράδειγμα τον εντοπισμό ενός αυθαιρέτου που δηλώνεται ως αδόμητο οικόπεδο ή μιας αποθήκης 15 τετραγωνικών η οποία έχει μετατραπεί σε κατοικία 50 τετραγωνικών. Έτσι με μια απλή εντολή μπορεί να εμφανιστούν όλα τα ακίνητα που δηλώνονται ως αδόμητα και να διασταυρωθούν με τους σύγχρονες χάρτες του Κτηματολογίου, που αποτυπώνουν με ακρίβεια όλους τους δομημένους χώρους. Επομένως, με μια αντιστοίχιση πληροφοριών των δύο συστημάτων καταγραφών, μπορεί εύκολα να εντοπιστεί ποιο κτίσμα δεν έχει δηλωθεί και επομένως είναι αυθαίρετο. Τι θα γίνει αν δεν δηλώσω τα σωστά τετραγωνικά στο Ε9; Οσοι φορολογούμενοι, παρότι έγιναν μεταβολές στην ακίνητη περιουσία τους, παραλείψουν ή αποφύγουν να τις δηλώσουν στο έντυπο Ε9 της εφορίας και μέσω αυτού να γνωστοποιηθούν στο ηλεκτρονικό Περιουσιολόγιο που διατηρεί η ΑΑΔΕ, σε τυχόν διασταυρώσεις που θα γίνουν στο μέλλον με τα στοιχεία των ακινήτων τους που έχουν καταχωρηθεί στο Εθνικό Κτηματολόγιο, και αυτά που δήλωσαν στο έντυπο Ε9,θα κληθούν να καταβάλουν αναδρομικά τα διαφυγόντα ποσά στα οποία επιβάλλονται προσαυξήσεις της τάξεως του 10%-50% και τόκοι εκπρόθεσμης καταβολής που υπολογίζονται σε ποσοστό 0,73% ανά μήνα εκπρόθεσμης καταβολής. Εγώ διόρθωσα το Ε9 και δήλωσα τα σωστά τετραγωνικά στον Δήμο. Πρέπει να διορθώσω και το Κτηματολόγιο; Ναι. Θα πρέπει να υπάρχει ταύτιση των δηλούμενων τετραγωνικών μέτρων στο Κτηματολόγιο, στο Ε9 και στον Δήμο. Για αυτό και στο Κτηματολόγιο, μετά τη διόρθωση του Ε9 και την διόρθωση των πραγματικών τετραγωνικών στο Δήμο, θα πρέπει να υποβάλετε συμπληρωματική δήλωση – διόρθωση των τετραγωνικών μέτρων του ακίνητου.

Με επέκταση του συστήματος των αντικειμενικών στο 98% της επικράτειας από το 85% (13.808 ζώνες από 10.165) και αναπροσαρμογή των αξιών ανακοινώθηκαν σήμερα από τον υπουργό Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρα και τον γγ Οικονομικής Πολιτικής Χρ. Τριαντόπουλο οι νέες αντικειμενικές που θα τεθούν σε ισχύ από τις αρχές του 2022. Από τις 13.808 Ζώνες στο 55% οι αξίες αυξάνονται με την κατά μέσο όρο αύξηση στο 19,5% στο 21% του συνόλου των ζωνών καταγράφεται μείωση με μέσο όρο μείωσης 14,76%, ενώ στο 24% του συνόλου των ζωνών οι τιμές παραμένουν αμετάβλητες. Για πρώτη φορά εντάσσονται στο αντικειμενικό σύστημα νησιά – τουριστικοί προορισμοί (Μύκονος, Σαντορίνη, Κέρκυρα κ.α.) καθώς και ακριβές περιοχές στην Αττική που πρόσφατα μπήκαν στο σχέδιο πόλης. Στις 3.478 νέες περιοχές που αποκτούν για πρώτη φορά αντικειμενικές αξίες: στο 40% υπάρχουν αυξήσεις 26% κατά μέσο όρο στο 44% προκύπτουν μειώσεις Ειδικότερα, στις νέες ζώνες (νέες εντάξεις και επεκτάσεις), οι οποίες ανέρχονται σε 3.643 ζώνες (26% των συνολικών ζωνών του συστήματος), που μέχρι πρότινος ήταν εκτός του συστήματος των αντικειμενικών αξιών και λάμβαναν τη χαμηλότερη τιμή ζώνης της δημοτικής ενότητας ή του δήμου ή της περιφερειακής ενότητας, εντοπίζονται σημαντικές μεταβολές. Από τις νέες ζώνες, στις επεκτάσεις υφιστάμενων ζωνών εντοπίζεται αύξηση στο 80% των 165 ζωνών. Η ένταξή τους στο σύστημα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών ζώνης κατά μέσο όρο σε 41% σε σχέση με τις υφιστάμενες Μεγάλη αύξηση, κατά 229%, εντοπίζεται σε τρεις ζώνες της Μυκόνου, καθώς υπολογίζονταν μέχρι σήμερα με τιμή 1.200 ευρώ και η τελική τιμή τους διαμορφώνεται πλέον σε 3.800 και 3.950 ευρώ, ενώ σημαντικές αυξήσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, μεταξύ άλλων, όπως το Λαγονήσι, από 750 σε 1.450 ευρώ (αύξηση 93%), το Μαρούσι, από 1.300 σε 2.000 ευρώ (αύξηση 54%), το Χαλάνδρι, από 1.250 σε 1.900 ευρώ (αύξηση 52%), η Κέρκυρα, από 1.050 σε 1.600 ευρώ (αύξηση 52%), και η Νέα Αλικαρνασσός, από 650 σε 900 ευρώ (αύξηση 38%). Από τις νέες ζώνες, στις νέες εντάξεις εντοπίζεται αύξηση στο 40% των 3.478 ζωνών, η οποία διαμορφώνεται κατά μέσο όρο σε 26%. Αυξήσεις, μέσα από τη διαδικασία των πιστοποιημένων εκτιμητών, που εντοπίζονται σε περιοχές των οποίων η τιμή ζώνης ήταν εκτός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού, όπως η Ιθάκη, από 600 σε 2.100 ευρώ (αύξηση 250%), η Ρόδος, από 700 σε 2.100 ευρώ (αύξηση 200%), η Κως, από 650 σε 1.350 ευρώ (αύξηση 108%), η Κασσάνδρα Χαλκιδικής, από 800 σε 1.550 ευρώ (αύξηση 94%), η Κεφαλλονιά, από 700 σε 1.250 ευρώ (αύξηση 79%), η Χερσόνησος Ηρακλείου, από 600 σε 1.050 ευρώ (αύξηση 75%), η Ανάβυσσος, από 1.050 σε 1.700 (αύξηση 62%), η Σκαφιδιά Ηλείας, από 650 σε 950 ευρώ (αύξηση 46%), και η Πάτμος, από 650 σε 900 ευρώ (αύξηση 38%). Παράλληλα, υπάρχουν και πολλές περιοχές, όπου μειώθηκαν οι τιμές ζώνης σε σχέση με την τιμή που οριζόταν εκτός του συστήματος των αντικειμενικών αξιών, καθώς με τις εισηγήσεις των πιστοποιημένων εκτιμητών προσεγγίστηκαν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα χαρακτηριστικά της περιοχής. Ειδικότερα, από τις ζώνες των νέων εντάξεων, μείωση της τιμής εμφανίζουν 1.509 ζώνες, δηλαδή το 43% των νέων εντάξεων, η οποία διαμορφώνεται κατά μέσο όρο σε 18%. Μειώσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, όπως η Φλώρινα, από 600 σε 300 ευρώ (μείωση 50%), η Χίος, από 800 σε 450 ευρώ (μείωση 44%), οι Πρέσπες, από 600 σε 400 ευρώ (μείωση 33%), το Αμύνταιο, από 600 σε 450 ευρώ (μείωση 25%), και η Ορεστιάδα, από 500 σε 400 ευρώ (μείωση 20%). Όσον αφορά στις υφιστάμενες, 10.165 ζώνες του αντικειμενικού συστήματος η τάση που εμφανίζεται από τις εισηγήσεις των πιστοποιημένων εκτιμητών είναι ανοδική, καθώς οι 6.105 ζώνες σημειώνουν αύξηση κατά μέσο όρο 18%. Αυξήσεις, μέσα από τη διαδικασία υποβολής εισηγήσεων από τους πιστοποιημένους εκτιμητές, εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, όπως η Σαντορίνη, από 1.100 σε 2.250 ευρώ (αύξηση 105%), το κέντρο Αθήνας, από 1.850 σε 3.600 ευρώ (αύξηση 95%), το Ναύπλιο, από 1.300 σε 2.200 ευρώ (αύξηση 69%), το Παλαιό Φάληρο, από 1.650 σε 2.750 ευρώ (αύξηση 67%), η Βουλιαγμένη, από 2.400 σε 3.850 ευρώ (αύξηση 60%), η Γλυφάδα, από 1.650 σε 2.550 ευρώ (αύξηση 55%), και το Ελληνικό, από 1.700 σε 2.200 ευρώ (αύξηση 29%). Αμετάβλητες παραμένουν 2.729 ζώνες, συνιστώντας το 27% των υφιστάμενων ζωνών, ενώ μείωση παρουσιάζουν 1.331 ζώνες (το 13% των υφιστάμενων), η οποία ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 11%. Μειώσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, όπως τα Φάρσαλα, από 500 σε 250 ευρώ (μείωση 50%), η Νάξος, από 800 σε 500 ευρώ (μείωση 38%), τα 'Ανω Λιόσια, από 650 σε 450 ευρώ (μείωση 31%), η Δωδώνη Ιωαννίνων, από 550 σε 400 ευρώ (μείωση 27%), η Κόνιτσα, από 600 σε 450 ευρώ (μείωση 25%), και τα Δερβενοχώρια Βοιωτίας, από 500 σε 400 ευρώ (μείωση 20%). Αξίζει να σημειωθεί, όσον αφορά τις παλαιές - υφιστάμενες ζώνες και, ειδικότερα, τη σύγκριση που διενεργείται βάσει των τιμών του 2018, ότι οι τιμές πριν τη μεταρρύθμιση δεν ανταποκρίνονται στο σύνολό τους σε εισηγήσεις πιστοποιημένων εκτιμητών, οι οποίες είχαν υποβληθεί το 2018 κατά την προηγούμενη πανελλαδική επικαιροποίηση. Ως αποτέλεσμα, οι τρέχουσες εκτιμήσεις των πιστοποιημένων εκτιμητών εμπεριέχουν και μεταβολές - της προηγούμενης περιόδου - που έπρεπε να είχαν ήδη ενσωματωθεί στις αντικειμενικές αξίες, αλλά αυτό δεν είχε γίνει. Συνεπώς, σε πολλές περιπτώσεις οι αυξήσεις των νέων τιμών έναντι των προϋπαρχουσών, αντικατοπτρίζουν την πραγματική εικόνα της αγοράς ακινήτων, η οποία ουσιαστικά δεν εφαρμόστηκε το 2018 και η προσαρμογή της μετατέθηκε στο μέλλον. Οι πολίτες θα μπορούν σε λίγες ημέρες μέσω ψηφιακού χάρτη να υπολογίσουν την αντικειμενική αξία των ακινήτων τους. Την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών, θα ακολουθήσει η προσαρμογή των συντελεστών ΕΝΦΙΑ, καθώς εάν παραμείνουν στα ίδια επίπεδα ο φόρος θα ήταν αυξημένος μεν για ιδιοκτήτες ακινήτων σε συνοικίες του κέντρου της Αθήνας και σε περιοχές των νότιων προαστίων (παραλιακή ζώνη Γλυφάδας, Βούλας, Βουλιαγμένης και Ελληνικού), αλλά και στον Πειραιά, στα δυτικά προάστια και «λαϊκές» συνοικίες (Νίκαια, Αιγάλεω και Περιστέρι κ.α.) καθώς και σε αρκετές περιοχές της Θεσσαλονίκης. Το υπουργείο μελετά σε επόμενη φάση ακόμη και αλλαγή στα όρια των ζωνών εφόσον αυτό προκύψει από την εισήγηση της αρμόδιας επιτροπής, καθώς και τρόπους ώστε να αμβλυνθούν στρεβλώσεις όπως για παράδειγμα των ανακαινισμένων διαμερισμάτων σε ακριβές περιοχές που πληρώνουν δυσανάλογα μικρότερο ΕΝΦΙΑ από αντίστοιχα νεόδμητα. «Το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα, έτσι ώστε οι τιμές ζώνης να είναι κοντά στις εμπορικές και επεκτείνεται ώστε να καλύπτει όλο και περισσότερους ιδιοκτήτες. Άρα ουσιαστικά επιτρέπει και στην κυβέρνηση να εξορθολογήσει την επιβάρυνση διευρύνοντας τη φορολογητέα βάση και επιτρέπει να διαμορφωθούν συνθήκες για να περάσουμε στο επόμενο βήμα του εκσυγχρονισμού του Αντικειμενικού συστήματος το οποίο θα βασίζεται πλέον σε αυτοματοποιημένες ψηφιακές διαδικασίες» είχε δηλώσει στο RE+D ο γεν. γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών κ. Χρ. Τριαντόπουλος καταλήγοντας: «Όσο ενδυναμώνεται η αυτοματοποίηση και η ψηφιοποίηση της διαδικασίας τόσο θα είναι πιο κοντά η αντικειμενική αξία με την εμπορική θα ακολουθεί και ο Αντικειμενικός τις εξελίξεις στην αγορά». ΠΟΛ 1113 Νέες αντικειμενικές αξίες.pdf

Πλήθος σημαντικών ακινήτων σε όλη την Ελλάδα προς αξιοποίηση δρομολογεί άμεσα το ΤΑΙΠΕΔ, με τις τουριστικές επενδύσεις να αποτελούν τη μερίδα του λέοντος. Σύμφωνα με το πρόσφατα επικαιροποιημένο επιχειρησιακό πρόγραμμα αξιοποίησης (asset development plan), στον τομέα του real estate, o κρατικός φορέας που είναι υπεύθυνος για ιδιωτικοποιήσεις και αξιοποίηση της ιδιωτικής του κράτους διαθέτει 10 ακίνητα, των οποίων οι διαδικασίες θα “τρέξουν” με ταχύτητα εντός του 2021. Από αυτά, ξεχωρίζει η αξιοποίηση της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες Ηρακλείου (που πολλοί αποκαλούν “μικρό Ελληνικό” της Κρήτης), η Αφάντου στη Ρόδο καθώς και το Ολυμπιακό Ιππικό Κέντρο στο Μαρκόπουλο. Το προφίλ & τα επόμενα βήματα για τα 10 ακίνητα του ΤΑΙΠΕΔ 1. Η πρώην αμερικανική βάση στις Γούρνες Ηρακλείου: η έκταση θα αξιοποιηθεί μέσω της μεταβίβασης μετοχών μιας εταιρείας ειδικού σκοπού που θα συσταθεί. Για το ακίνητο, έχει ήδη εγκριθεί από το ΣτΕ το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για το ΕΣΧΑΔΑ και έχει ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία για το “μικρό Ελληνικό” της Κρήτης με την ημερομηνία για την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών να έχει παραταθεί για το φθινόπωρο. Επίσης, αναμένεται να δημοσιευθεί σε ΦΕΚ το Προεδρικό Διάταγμα για το ΕΣΧΑΔΑ. 2. Ακίνητο στο Πόρτο Χέλι: αφορά έκταση 627 στρεμμάτων περίπου στο Πόρτο Χέλι της Αργολίδας, το οποίο θα πωληθεί. Για το ακίνητο αυτό έχουν ολοκληρωθεί διαδικασίες για τη νομική και τεχνική του ωρίμανση και έχουν διερευνηθεί οι δυνατότητες αξιοποίησης (τουρισμός – αναψυχή, golf κλπ). Αναμένεται να ξεκινήσει το premarketing, να εκπονηθεί το ΕΣΧΑΔΑ για το ακίνητο και τελικά να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός. 3. Οι εκτάσεις στην Αφάντου στη Ρόδο: η αξιοποίηση του ακινήτου αυτού πρόκειται να ολοκληρωθεί εντός του καλοκαιριού του 2021. Έχει ήδη τελειώσει η διαγωνιστική διαδικασία για τη Βόρεια και Νότια Αφάντου, για κάθε μία από τις οποίες έχουν συσταθεί από 3 εταιρείες ειδικού σκοπού, οι μετοχές των οποίων θα μεταβιβασθούν στους αναδόχους που προέκυψαν από το διαγωνισμό. Η οικονομική συναλλαγή για τη Νότια Αφάντου έχει ολοκληρωθεί από το 2019 ενώ φέτος αναμένεται και για τη Βόρεια Αφάντου. Όλες σχεδόν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες έχουν ολοκληρωθεί (έγκριση διαγωνισμού, σχεδίου σύμβασης, σχέδιο ΠΔ). 4. Ακίνητο του ΕΟΜΜΕΧ στον Ταύρο: αφορά ακίνητο (έκταση 3,3 στρεμμάτων περίπου μαζί με 5 κτίρια συνολικής επιφάνειας 1.526 τ.μ.) στις οδούς Θράκης, Κορυζή και Τιμοθέου Ευγενικού, στον Ταύρο. Εκκρεμεί η απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού για την ανακήρυξή του ή όχι σε νεώτερο μνημείο. Έως το τέλος του 2021 θα έχει προκηρυχθεί ο διαγωνισμός. 5. Το Ολυμπιακό Ιππικό Κέντρο στο Μαρκόπουλο: αφορά έκταση περίπου 1.000 στρεμμάτων από τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν τα 590 στρέμματα, μαζί με κτιριακές αθλητικές και υποστηρικτικές εγκαταστάσεις. Το ακίνητο θα δοθεί προς μακροχρόνια παραχώρηση. Έχει ήδη εγκριθεί το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για το ΕΣΧΑΔΑ και αναμένεται εντός του 2021 η προκήρυξη του διαγωνισμού. 6. Ακτή και κάμπινγκ Αγίας Τριάδας: αφορά παραθαλάσσιο ακίνητο 127 στρεμμάτων, στην Αγία Τριάδα του Δήμου Θερμαϊκού στη Θεσσαλονίκη. Δεν έχει ακόμη αποφασισθεί η μέθοδος αξιοποίησης ενώ έχει ολοκληρωθεί μόνο η μελέτη του ΕΣΧΑΔΑ. Η διαγωνιστική διαδικασία αναμένεται εντός του 2021. 7. Ακτή και κάμπινγκ στο Ποσείδι Χαλκιδικής: αφορά ακίνητο 294 στρεμμάτων περίπου, από τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν τα 140 στρέμματα περίπου στο Ποσείδι της Χαλκιδικής. Διαθέτει αμμώδη παραλάι 600 μέτρων καθώς και εγκαταστάσεις κάμπινγκ. Δεν έχει ακόμη αποφασισθεί η μέθοδος αξιοποίησης ενώ έχει ολοκληρωθεί μόνο η μελέτη του ΕΣΧΑΔΑ. Η διαγωνιστική διαδικασία αναμένεται εντός του 1ου τριμήνου 2022. 8. Κάμπινγκ στα Καμμένα Βούρλα: αφορά έκταση περίπου 800 στρεμμάτων, από τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν τα 580 στρέμματα. Στην έκταση υπάρχουν εγκαταλελειμένες εγκαταστάσεις κάμπινγκ του ΕΟΤ. Η μέθοδος αξιοποίησης δεν έχει ακόμη αποφασισθεί ενώ αναμένεται να ξεκινήσει εντός του 2021 το premarketing, να ολοκληρωθεί η ΣΜΠΕ και τελικά ο διαγωνισμός να προκηρυχθεί τέλος του χρόνου ή το αργότερο το 1ο τρίμηνο του 2022. 9. Ιαματικές πηγές στα Καμμένα Βούρλα: αφορά έκταση 468 στρεμμάτων περίπου, που περιλαμβάνει τα ξενοδοχεία Γαλήνη, Ράδιον και Θρόνιον, καθώς και το spa Ασκληπιός. Το ακίνητο έχει ήδη μισθωθεί στον όμιλο Μήτση αλλά εκκρεμεί ο τρόπος αξιοποίησης καθώς δεν έχει εγκριθεί ακόμη το ΕΣΧΑΔΑ και η ΣΜΠΕ. Αναμένονται τόσο το premarketing όσο και η προκήρυξη του διαγωνισμού εντός του 2021. 10. Ακίνητο στις Θερμοπύλες: το ακίνητο περιλαμβάνει έκταση 785 στρεμμάτων με εγκαταλελειμένες εγκαταστάσεις ξενοδοχείου και spa. Αναμένεται η ολοκλήρωση και έγκριση τόσο του ΕΣΧΑΔΑ όσο και της ΣΜΠΕ καθώς και το premarketing στη συνέχεια. Η πιθανή έναρξη του διαγωνισμού τοποθετείται στο τέλος του 2021 – αρχές 2022.

Ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον για αγορά ακινήτου αποτυπώνεται στην Αθήνα. Τα τελευταία χρόνια η κτηματαγορά βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης και αποτελεί σταθερά μια από τις πιο κερδοφόρες επενδυτικές επιλογές για Έλληνες και ξένους, Οι υποψήφιοι αγοραστές ακινήτων αναζητούν ακίνητα με θέα τη θάλασσα στα Νότια Προάστια και στον Πειραιά. Σε υψηλά επίπεδα διαμορφώνονται οι τιμές των ακινήτων από τη Γλυφάδα έως Βάρκιζα. Εκτός από την πλεονεκτική θέση σε σχέση με τη θάλασσα, τα πλεονεκτήματα στις περιοχές αυτές είναι η καλή συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση (γραμμή μετρό και γραμμή τραμ), ενώ σημαντικός αριθμός κατοικιών προς διάθεση, κυρίως νεόδμητων, πολύ καλής ή πολυτελούς κατασκευής μεγάλου σχετικού μεγέθους. Για παράδειγμα στη Γλυφάδα, ένα στα τρία ακίνητα που διατίθενται σήμερα προς πώληση αφορά νεόδμητη κατασκευή. Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία του δικτύου REMAX, σύμφωνα με τα οποία υψηλές τιμές καταγράφονται και στα Νότια προάστια με τη μέση τιμή πώλησης για νεόδμητα ακίνητα έως 5 ετών να ανέρχεται σε 3.676 ευρώ ανά τ.μ. και για μεγαλύτερης ηλικίας σε 2.350 ευρώ ανά τ.μ., ενώ στα Δυτικά προάστια οι τιμές κινήθηκαν πολύ χαμηλότερα σε επίπεδα 2.212 ευρώ ανά τ.μ. και 1.300 ευρώ ανά τ.μ. αντίστοιχα. Στον Πειραιά και στις όμορες περιοχές του η μέση τιμή πώλησης για νεόδμητα ηλικίας έως 5 ετών διαμορφώθηκε σε 3.007 και για τα ακίνητα μεγαλύτερης ηλικίας σε 2.265 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. http://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/04/13_04_ot_notiaSEA.png Στις νέες κατασκευές και ιδιαίτερα στην Γλυφάδα γύρω από την περιοχή του Γκολφ, το μεγαλύτερο μέρος των ακινήτων διαθέτουν ιδιωτική πισινά στο μπαλκόνι του διαμερίσματος, κοινόχρηστη αίθουσα γυμναστικής καθώς και αίθουσα αναμονής επισκεπτών. Γιατί εκτινάχθηκαν Το έργο του Ελληνικού και η μετατόπιση μέρους του πληθυσμού στα νότια προάστια αποτελεί τους βασικούς λόγους ανόδου των τιμών. Αμέσως μετά την αποχώρηση του εθνικού αερολιμένα από την περιοχή του Ελληνικού η ζήτηση κατοικίας άρχισε να αυξάνεται στην ευρύτερη περιοχή, ενώ αργότερα με την έλευση του μετρό, τα έργα ανάπλασης του φαληρικού όρμου και τον θετικό αντίκτυπο από τη λειτουργία του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, διαχύθηκε σε μεγαλύτερη έκταση. Ενδεικτικό του ισχυρού ενδιαφέροντος από εύπορους επενδυτές, Έλληνες και ξένους, για πολυτελείς κατοικίες στην αθηναϊκή Ριβιέρα είναι το γεγονός ότι οι κατοικίες της Lamda στον πρώτο πράσινο ουρανοξύστη «Marina Tower» βγήκαν στην αγορά με τιμές Νέας Υόρκης. http://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/04/riviera-tower1-2-1024x536-1.png Έχουν ήδη υπογραφεί συμβόλαια για το 75% του συνόλου των διαμερισμάτων. Πηγές θέλουν οι τιμές τους να κυμαίνονται σε ένα εύρος από 7.500 έως 26.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Τα ακριβότερα φυσικά είναι από τον 30ο όροφο και πάνω, ενώ το pick της αξίας καταγράφεται στα περιορισμένα σε αριθμό διαμερίσματα και ρετιρέ 4 και 5 υπνοδωματίων που διαθέτουν και ιδιωτική πισίνα. Οι υπόλοιπες κατοικίες έχουν από ένα έως 4 υπνοδωμάτια. Καταλυτικό ρόλο όμως, ειδικά την τελευταία 4ετία, είχε και το αγοραστικό ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών, κάτι που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Είτε για ίδια χρήση είτε με στόχο την εκμετάλλευση, ξένοι κεφαλαιούχοι κατέπλευσαν στα νότια προάστια θέλοντας να αποκομίσουν οφέλη από την ανάδειξη της Αθήνας ως τουριστικού προορισμού, μέσω της δημοφιλίας και των βραχυχρόνιων μισθώσεων, το πρόγραμμα «Χρυσή Βίζα» και ασφαλώς την επένδυση στο Ελληνικό.

Η Ελλάδα φαίνεται πως αντιστέκεται στην παγκόσμια τάση της αύξησης των τιμών των ακινήτων, καταγράφοντας αρνητικό πρόσημο τόσο σε ό,τι αφορά τις πραγματικές όσο και τις ονομαστικές τιμές. Σύμφωνα με το zerohedge, η αγορά ακινήτων επηρεάζεται από ένα σπάνιο συνδυασμό αναγκαιότητας, χρησιμότητας, συναισθηματικότητας αλλά και επενδυτικής δραστηριότητας των καταναλωτών. Οι επενδύσεις αυτές, συνδυασμένες με την αύξηση της ζήτησης για ακίνητα σε πολλές χώρες του κόσμου, έχουν ωθήσει τις τιμές σε απροσδόκητα υψηλά. Bασισμένοι σε δεδομένα της Bank of International Settlements, οι αναλυτές Εχσάν Σολτάνι και Παλάβι Ράο του Visual Capitalist, συνέθεσαν γραφήματα τα οποία παρουσιάzουν την αλλαγή στις πραγματικές τιμές ακινήτων 57 χωρών από το 2010 μέχρι το 2022. Σημειωτέον πως οι πραγματικές τιμές μετρούν την προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό αξία ενός αγαθού ή περιουσιακού στοιχείου σε σχέση με μία τιμή αναφοράς, η οποία σε αυτή την περίπτωση αφορά τα δεδομένα του 2010. Σύμφωνα με την ανάλυση της Bank of International Settlements, το 80% των 57 χωρών έχουν καταγράψει αύξηση των τιμών των ακινήτων τα τελευταία 12 χρόνια. Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός πως πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν καταγράψει και τη μεγαλύτερη αύξηση των τιμών των ακινήτων. Κατά μέσο όρο, η τιμή των ακινήτων όλων των 57 χωρών του δείγματος της έρευνας έχει αυξηθεί κατά 30% από το 2010. Στην κορυφή της κατάταξης βρίσκεται η Ισλανδία, στην οποία οι πραγματικές τιμές των ακινήτων έχουν υπερδιπλασιαστεί την τελευταία δωδεκαετία. Άλλες χώρες με αύξηση ίση ή μεγαλύτερη του 85% είναι η Εσθονία, η Νέα Ζηλανδία, η Χιλή, η Τουρκία, ο Καναδάς και το Λουξεμβούργο. Πολλές αναπτυσσόμενες αγορές όπως η Ινδία, η Μαλαισία, οι Φιλιππίνες και η Κολομβία έχουν επίσης καταγράψει σημαντική αύξηση των πραγματικών τιμών των ακινήτων, πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι εξαιρέσεις Εξαίρεση στον κανόνα αποτελούν ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, οι οποίες αντιστάθηκαν στην παγκόσμια αυτή τάση, καταγράφοντας μείωση σε ό,τι αφορά τις πραγματικές και ονομαστικές τιμές των ακινήτων. Οι χώρες με τη μεγαλύτερη μείωση ήταν η Ρωσία (-33%), η Ελλάδα (-26%) και η Ιταλία (-24%). Εκτός από τα ακίνητα, τα στοιχεία αυτά προσφέρουν και μία σπάνια ματιά στον πληθωρισμό και την επίδραση που αυτός έχει στην γενικότερη οικονομία. Στη Ρωσία, για παράδειγμα, οι πραγματικές τιμές οι οποίες έχουν προσαρμοστεί στον πληθωρισμό έχουν καταγράψει μείωση της τάξης του 33%. Παρ’ όλα αυτά, οι ονομαστικές τιμές έχουν αυξηθεί κατά 54%. Αντιθέτως, στην Ελλάδα, τόσο οι πραγματικές όσο και οι ονομαστικές τιμές των ακινήτων έχουν μειωθεί σημαντικά, κατά 26% και 16% αντίστοιχα. Οι φούσκες Σύμφωνα με τα δεδομένα, χώρες όπως η Ισλανδία, η Νέα Ζηλανδία και ο Καναδάς ενδέχεται να βρίσκονται ένα βήμα πριν το σκάσιμο μίας φούσκας στην αγορά ακινήτων. Παρ’ όλα αυτά, όπως τονίζουν οι αναλυτές του zerohedge, οι φούσκες γίνονται γνωστές μόνο όταν σκάνε, αλλιώς αποτελούν ενδείξεις της ανισορροπίας προσφοράς και ζήτησης στην εκάστοτε οικονομία. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η ανισορροπία αυτή γίνεται αισθητή στην αγορά ακινήτων, όπως τόνισε και ο αναπληρωτής διοικητής της κεντρικής τράπεζας του Καναδά το 2015. Ο πρώτος εξ αυτών είναι οι μακροοικονομικοί παράγοντες όπως τα διαθέσιμα εισοδήματα και τα χαμηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια. Ο δεύτερος αποτελεί το δημογραφικό ζήτημα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την αύξηση του αριθμού των πολιτών και τη μετανάστευση αλλά και τις αλλαγές στη δομή των οικογενειών μίας χώρας. Ο επόμενος λόγος οφείλεται κυρίως στη γενικότερη και καλύτερη πρόσβαση των καταναλωτών στη χρηματοδότηση στεγαστικών δανείων, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν οι αλλαγές στο μακροοικονομικό πλαίσιο, οι διεθνείς επενδύσεις και οι αποφάσεις των εκάστοτε ρυθμιστικών αρχών μιας χώρας. Παράλληλα, οι αγορές ακινήτων ενδέχεται να επηρεαστούν και από τα τοπικά δεδομένα. Στην Ισλανδία, για παράδειγμα, η δραματική αύξηση του τουρισμού και η αύξηση των βραχυπρόθεσμων ενοικίων (Airbnb κτλ) έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην κρίση της εγχώριας αγοράς ακινήτων. Στις ΗΠΑ, από την άλλη, η έλλειψη ακινήτων δημιουργεί την ανισορροπία μεταξύ της περιορισμένης προσφοράς και της αυξημένης ζήτησης. Τέλος, η αύξηση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού επηρεάζει άμεσα το ενδιαφέρον αλλά και τη δυνατότητα αγοράς ακινήτων των καταναλωτών, ιδιαίτερα εν μέσω μίας νέας «τέλειας καταιγίδας» κρίσεων.

Την απλούστευση της μεταβίβασης ακινήτων και τον περιορισμό των γραφειοκρατικών διαδικασιών και των συναλλαγών στις ΔΟΥ προβλέπει εγκύκλιος του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γιώργου Πιτσιλή, με βάση τις διατάξεις του ν. 5036/2023, που ισχύουν από τις 28 Μαρτίου 2023. Με τις διευκρινίσεις και οδηγίες, που παρέχονται, διευκολύνονται οι φορολογούμενοι στη διεκπεραίωση των υποθέσεών τους. Οι μεταβιβάσεις ακινήτων ειδικότερα: Καταργείται η υποχρέωση των συμβολαιογράφων για επισύναψη του πιστοποιητικού του άρθρου 105 του ν. 2961/2001 στα συμβόλαια μεταβίβασης ακινήτων με επαχθή αιτία, Καταργείται η διαδικασία παρακράτησης από το συμβολαιογράφο του επιμεριστικά αναλογούντος φόρου κληρονομιάς και δωρεάς κατά τη μεταβίβαση ακινήτων με επαχθή αιτία, Καταργείται η ευθύνη του τελευταίου κατόχου κληρονομιαίου ακινήτου, στον οποίο έχει περιέλθει το ακίνητο με σύμβαση εξ επαχθούς αιτίας, Διευρύνονται οι περιπτώσεις απόδοσης κινητών περιουσιακών στοιχείων από Τράπεζες, εταιρείες, λοιπές νομικές οντότητες κ.α. με παρακράτηση του φόρου κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών από τα πρόσωπα αυτά και απόδοσή του στη φορολογική διοίκηση, Παραγράφεται το δικαίωμα του Δημοσίου σε υποθέσεις φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια με χρόνο φορολογίας μέχρι 31/12/2008, για τις οποίες δεν απαιτείται πιστοποιητικό του άρθρου 105 του ν. 2961/2001, Ρυθμίζονται θέματα χορήγησης του πιστοποιητικού του άρθρου 105 του ν. 2961/2001 σε υποθέσεις με χρόνο φορολογίας από 1/1/2009 μέχρι 31/12/2014 και από 1/1/2015 και στο εξής. Οι καθυστερήσεις Σημειώνεται ότι, η συνεχιζόμενη δυσλειτουργία αρκετών υποθηκοφυλακείων και κτηματολογικών γραφείων της χώρας προκαλεί τεράστιες ουρές και μεγάλες καθυστερήσεις σε μεταβιβάσεις ακινήτων, μεταγραφές υποθήκης και άλλες πράξεις προς καταχώρηση. Είναι αξιοσημείωτο ότι μόνο στο μεταβατικό Κτηματολογικό Γραφείο Αθηνών, το οποίο εγκαινιάστηκε πριν από εννέα ημέρες, έχουν ήδη συσσωρευτεί 7.000 ακαταχώρητες πράξεις. Τα προβλήματα που προκύπτουν από την υποστελέχωση των γραφείων έχουν προκαλέσει «έμφραγμα» και σε άλλα γραφεία όπως στο Κορωπί όπου βρίσκονται σε αναμονή περί τις 2.000 πράξεις, στη Θεσσαλονίκη και στο Ηράκλειο Κρήτης. Μεγάλο είναι το πρόβλημα που δημιουργείται και από τη διαφορετική αντιμετώπιση των πρόδηλων σφαλμάτων (π.χ. ένα λάθος γράμμα στο όνομα), τα οποία ξεπερνούν πανελλαδικά τα 700.000 με 800.000.

Αυξανόμενη μεν αλλά σαφώς πιο συγκρατημένη καταγράφεται η πορεία των μισθωμάτων (Market Rents) γραφείων το 1ο τρίμηνο 2023 σε σχέση με ένα χρόνο πριν, για τα τυπικά, μέσης ηλικίας ακίνητα, επί βασικών οδικών αξόνων και στο κέντρο της Αθήνας. Οπως αναφέρει στο Παρατηρητήριο Τιμών η Geoaxis "είναι ενδεικτικό ότι και στις 6 περιοχές μελέτης διαπιστώθηκε πολύ μικρή αύξηση στα ζητούμενα ενοίκια, γεγονός που πιθανά να αποτελεί προπομπό σταθεροποίησης/ύφεσης". Σύμφωνα με την ανάλυση τα λίγα νεόδμητα ενεργειακά πιστοποιημένα κτίρια σε κεντρικές τοποθεσίες και με θέσεις στάθμευσης καταγράφουν μέχρι και τριπλάσια μισθώματα, στο επίπεδο των 30 – 35 ευρώ/τ.μ./μήνα, δίχως στο νούμερο αυτό να υπολογίζονται οι κοινόχρηστες δαπάνες. Από την άλλη πλευρά, τα παλιά και δίχως σύγχρονες προδιαγραφές γραφεία, αποτελούν πάνω από το 90% του υφιστάμενου αποθέματος γραφειακών χώρων. Σύμφωνα με την Geoaxis "σήμερα η αγορά γραφείων χαρακτηρίζεται από τρεις διαφορετικές ταχύτητες. Στην πρώτη βρίσκονται τα ποιοτικά, σύγχρονα και «πράσινα» γραφεία, τα οποία συγκεντρώνουν πολύ υψηλή ζήτηση και τιμές ενοικίων ακόμα και πάνω από 30 ευρώ/τ.μ. σε μηνιαία βάση, ανεξάρτητα μάλιστα από την θέση τους. Η συγκεκριμένη κατηγορία δείχνει να μην επηρεάζεται από τις επιπτώσεις στους εργασιακούς χώρους που έχουν επιφέρει οι αλλαγές στο μοντέλο εργασίας, κυρίως λόγω έλλειψης ποιοτικών γραφειακών χώρων στους οποίους επικεντρώνεται το επενδυτικό ενδιαφέρον. Οι πιο δραστήριοι επενδυτές αυτή την στιγμή εμφανίζονται να είναι οι ελληνικές ΑΕΕΑΠ οι οποίες πραγματοποιούν και το μεγαλύτερο όγκο των συναλλαγών. Οι αποδόσεις των γραφείων αυτών διαμορφώνονται γύρω στο 6%. Στην δεύτερη ταχύτητα βρίσκονται παλιότερης κατασκευής γραφεία, σε σημεία προβολής, π.χ. στο Κολωνάκι, ή σε κεντρικούς οδικούς άξονες. Τα ακίνητα αυτά σημειώνουν αξιοσημείωτες αντοχές, με τα ενοίκιά τους να κινούνται πέριξ του 15 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως, με αποδόσεις της τάξεως του 7%. Στην τρίτη ταχύτητα απαντώνται τα παλαιότερα ή μη ανακαινισμένα γραφεία, τα οποία δεν μπορούν να βρουν χρήστες, ούτε με ενοίκια της τάξεως των 5 ευρώ/τ.μ. Τα ακίνητα αυτά βρίσκονται σε δευτερεύουσες περιοχές, κυρίως στο κέντρο της Αθήνας και οι αποδόσεις που προσφέρουν κινούνται πέριξ του 8%. "Οι διαφορετικές αυτές ταχύτητες αναμένεται ότι θα συνεχιστούν για το υπόλοιπο 2023 εφόσον δεν φαίνεται να ανακάμπτει η πραγματική οικονομία που θα βοηθούσε τις χιλιάδες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών να αναπτυχθούν και να απορροφήσουν αρχικά το απόθεμα των γραφείων μη υψηλών προδιαγραφών", σημειώνει η Geaoxis. Οι τιμές Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2023, μεταξύ των αυτοτελών κτιρίων γραφείων με θέσεις στάθμευσης, σε βασικούς οδικούς άξονες, την μεγαλύτερη αύξηση παρουσιάζει ο άξονας της Λ. Μεσογείων (1,75% από 10,30 σε 10,48 ευρώ/τ.μ./ μήνα). Ακολουθούν η Λ. Βουλιαγμένης με αύξηση 1,52% από 9,21 σε 9,35 ευρώ/τ/μ./μήνα), η Λ. Κηφισίας (1,39% από 11,53 σε 11,69 ευρώ/τ,μ,/μήνα) και ο άξονας της Λ. Συγγρού (1,04% από 9,61 σε 9,71 ευρώ/τ,μ,/μήνα). Από την άλλη πλευρά τα ενοίκια των αυτοτελών κτιρίων γραφείων χωρίς θέσεις στάθμευσης στο κέντρο της Αθήνας, στο Κολωνάκι, καταγράφεται μικρή αύξηση κατά 1,04% σε 19,5 ευρώ/τ.μ., ενώ στους δρόμους γύρω ή πάνω στην Πλατεία Συντάγματος, παρατηρείται αύξηση κατά 0,7% σε 14,4 ευρώ/τ.μ. Τέλος, τα ενοίκια των αυτοτελών κτιρίων δίχως θέσεις στάθμευσης σε βασικούς οδικούς άξονες, παρουσιάζουν αύξηση κατά 0,66% σε 7,66 ευρώ/τ.μ. στην Λ. Συγγρού, ενώ στην Λ. Κηφισίας, η αύξηση αγγίζει το 0,65% σε 10,85 ευρώ/τ.μ. Στην Λ. Βουλιαγμένης, η μέση τιμή διαμορφώνεται σε 8,1 ευρώ/τ.μ. και στην Λ. Μεσογείων σε 8,43 ευρώ/τ.μ. σημειώνοντας οριακές αυξήσεις σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Απόθεμα Γραφειακών Χώρων "Λόγω παρατεταμένης οικονομικής κρίσης (2008-2017) δεν υπήρξε σημαντική ανάπτυξη μεγάλου αριθμού νέων γραφείων στην Ελληνική αγορά ακινήτων. Η υγειονομική κρίση του 2020 βρήκε την αγορά με συσσωρευμένα αιτήματα που ακόμη δεν μπορούν να ικανοποιηθούν λόγω μειωμένου αποθέματος σύγχρονων και ενεργειακά αποδοτικών γραφειακών χώρων, ενώ την ίδια ώρα η ζήτηση για παλαιά γραφεία διαφοροποιείται σημαντικά μεταξύ γραφείων προβολής και γραφείων σε δευτερεύοντα σημεία. Σύμφωνα με στοιχεία της Prodea ΑΕΕΑΠ που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό RE&D, ΄Στην Λεωφόρο Κηφισίας (κυρίως Μαρούσι) και στη Λεωφόρο Μεσογείων υπάρχει σήμερα το μεγαλύτερο απόθεμα χώρων γραφείου, με τη συνολική τους επιφάνεια να προσεγγίζει τα 1.850.000 τμ. και τη διαθεσιμότητα σε μόλις 125.000 τμ. Ακολουθεί η περιοχή του κέντρου των Αθηνών, με απόθεμα κοντά στα 1.750.000 τ.μ. και διαθεσιμότητα περί τις 160.000 τ.μ. Στην τρίτη θέση βρίσκονται οι Λεωφόροι Συγγρού, Βουλιαγμένης και τα νότια προάστια, με συνολικό απόθεμα γραφείων κοντά στο 1.000.000 τμ. και διαθεσιμότητα που δεν ξεπερνά τις 70.000 τμ. Το απόθεμα νέων σύγχρονων γραφειακών χώρων αναμένεται να αυξηθεί με πολύ αργούς ρυθμούς βραχυπρόθεσμα, αφενός λόγω της έλλειψης κατάλληλων ακινήτων εντός λεκανοπεδίου και αφετέρου λόγω της στάσης αναμονής σχετικά με την πορεία της εργασίας από το σπίτι, της αύξησης των υλικών κατασκευής και των επιτοκίων σε συνδυασμό με το ευρύτερο οικονομικό κλίμα. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η ζήτηση στρέφεται σε μεγάλα, σύγχρονα, πράσινα γραφεία που πληρούν τις συνθήκες ESG, με εύκολη πρόσβαση και μικτές χρήσεις που συνδυάζουν οικιστική ζώνη και χρήσεις καθημερινών δραστηριοτήτων (F&B, retail, γυμναστήρια κλπ)" αναφέρει η Geoaxis.

Στα νησιά του Αιγαίου η υψηλότερη μέση ζητούμενη τιμή πώλησης με 2.885 ευρώ/τ.μ. σύμφωνα με συγκεντρωτικά στοιχεία του Spitogatos insights. Ακολουθεί δεύτερη η Αττική με 2.593 ευρώ/τ.μ. ενώ στην τρίτη και τέταρτη θέση ακολουθούν τα νησιά του Ιονίου και η Κρήτη με 2.216 και 1.931 ευρώ/τ.μ. αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι περιοχές οι οποίες εντοπίζονται για το 2022 στις πρώτες θέσεις της κατάταξης παρουσιάζουν από τα υψηλότερα ποσοστά βιλών σε σχέση με τις υπόλοιπες αγγελίες ακινήτων ανά περίπτωση. Ενδεικτικά, στα Νησιά Ιονίου, το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων οικιστικών ακινήτων προς πώληση το 2022 ήταν ημιανεξάρτητες μονοκατοικίες σε ποσοστό 46% και βίλες σε ποσοστό 29%. Η μέση ζητούμενη για το 2022 διαμορφώθηκε στα 2.216 ευρώ/τ.μ. τοποθετώντας έτσι τα Νησιά Ιονίου στην τρίτη θέση της κατάταξης σε επίπεδο γεωγραφικών διαμερισμάτων. Ομοίως οι διαθέσιμες κατοικίες προς πώληση στα Νησιά Αιγαίου το 2022 ήταν μεταξύ άλλων βίλες σε ποσοστό 29% και ημιανεξάρτητες μονοκατοικίες σε ποσοστό 48%, με τα υπόλοιπες κατηγορίες να ακολουθούν, ενώ στη Μακεδονία η διαθεσιμότητα βιλών, ημιανεξάρτητων κατοικιών και διαμερισμάτων κινήθηκε περίπου στα ίδια επίπεδα, συγκριτικά με τις υπόλοιπες περιπτώσεις, με 30%, 29% και 35% αντίστοιχα. Εξαιρέσεις αποτελούν η Αττική και η Περιφέρεια Θεσσαλονίκης, οι οποίες παρότι για το 2022 είναι στις πρώτες θέσεις της κατάταξης με τις πιο ακριβές περιοχές, εντούτοις είχαν μικρότερο ποσοστό διαθέσιμων βιλών προς πώληση συγκριτικά με τις υπόλοιπες περιοχές. Και στις δύο περιπτώσεις διαπιστώνεται ότι ο τύπος ακινήτου με το υψηλότερο ποσοστό είναι τα διαμερίσματα με 65% και 69% αντίστοιχα. Σε αυτές τις περιοχές εντοπίζεται το υψηλότερο ποσοστό ανακαινισμένων ή σε άριστη κατάσταση διαμερισμάτων σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας (κατά δήλωση από τους αγγελιοδότες) καθώς και από τα μεγαλύτερα ποσοστά συγκέντρωσης νεόδμητων / υπό κατασκευή διαμερισμάτων (20%) ΠΗΓΗ: Spitogatos

Η ΑΑΔΕ προχωρά σε μια νέα καταγραφή όλων των ακινήτων της χώρας, δημιουργώντας ένα ηλεκτρονικό αρχείο με αναλυτικές πληροφορίες για την ακίνητη περιουσία των περισσότερων από 7 εκατομμυρίων φορολογούμενων. Αυτό το Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων θα περιλαμβάνει ακόμη και πληροφορίες για την κατάσταση των ακινήτων, όπως αν είναι μισθωμένα ή δωρεάν παραχωρημένα, τα μηνιαία και ετήσια μισθώματα, και τα στοιχεία των ενοικιαστών. Η νέα ηλεκτρονική εφαρμογή θα συνδεθεί με το Εθνικό Κτηματολόγιο, έτσι ώστε να αποτραπεί η απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων από φορολογούμενους που δεν δηλώνουν την ακίνητη περιουσία τους στην Εφορία, ή υπολογίζουν μικρότερους φόρους και τέλη. Η ΑΑΔΕ επιβάλλει τη διασύνδεση των ηλεκτρονικών συστημάτων για να επιταχύνει τον έλεγχο και τον εντοπισμό όλων των ακινήτων και των εμπράγματων δικαιωμάτων που συνδέονται με αυτά. Αυτό θα γίνεται πιο εύκολα για όλες τις περιοχές της χώρας, είτε αυτές βρίσκονται εντός είτε εκτός σχεδίου πόλεως. Στην πράξη, οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ θα έχουν ένα νέο εργαλείο παρακολούθησης και θα μπορούν να εντοπίζουν πιο αποτελεσματικά όλες τις περιουσίες που δεν έχουν δηλωθεί στην Εφορία. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν διαφορές στις περιγραφικές πληροφορίες ακινήτων ανάμεσα στις δηλώσεις που έχουν καταχωριστεί στην ΑΑΔΕ και το Κτηματολόγιο, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να υποβάλουν τροποποιητικές δηλώσεις Ε9 για να διορθώσουν τις διαφορές και να ευθυγραμμίσουν τις δηλώσεις τους με το Κτηματολόγιο. Σε περίπτωση που η διόρθωση των περιγραφικών στοιχείων των ακινήτων στις δηλώσεις Ε9 προκαλέσει αλλαγή στα στοιχεία του ακινήτου που οδηγεί σε αύξηση του ΕΝΦΙΑ, ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να πληρώσει τον επιπλέον φόρο με τους τόκους του, υπολογιζόμενους με ποσοστό 0,73% για κάθε μήνα από την ημέρα έκδοσης του αρχικού εκκαθαριστικού σημειώματος ΕΝΦΙΑ, μέχρι την ημέρα υποβολής της τροποποιητικής δήλωσης Ε9. Οι ιδιοκτήτες και οι ενοικιαστές ακινήτων θα πρέπει να ενημερώνουν το νέο ηλεκτρονικό μητρώο. Το μητρώο θα ανανεώνεται αυτόματα κάθε φορά που ένας ιδιοκτήτης υποβάλλει δήλωση για το ακίνητό του και αυτή γίνεται αποδεκτή από τον ενοικιαστή του ακινήτου. Επιπλέον, το μητρώο θα ανανεώνεται αυτόματα κάθε φορά που ένας ιδιοκτήτης δηλώνει τη λύση μίσθωσης ενός ακινήτου. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι φορολογούμενοι που ενοικιάζουν ακίνητα, των οποίων η σύμβαση λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2022, έχουν μέχρι τις 31 Μαρτίου 2023 να δηλώσουν στην ΑΑΔΕ ότι έχουν λύσει τη μίσθωση. Αν ο ιδιοκτήτης δεν καταθέσει τη λύση της μίσθωσης μέχρι το τέλος του μήνα, η σύμβαση θεωρείται σε ισχύ και ο φορολογούμενος κινδυνεύει να πληρώσει φόρο για εισόδημα που δεν έχει εισπράξει.

Για το πρώτο τρίμηνο του 2024 μετατίθεται η έναρξη λειτουργίας του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων από τα μέσα του 2023 που ήταν ο αρχικός σχεδιασμός. Αυτό επιβεβαιώνουν στο Capital.gr πηγές με γνώση των διαδικασιών που εξηγούν ότι θα χρειαστεί υπουργική απόφαση που θα περιγράφει αναλυτικά τις χρηματοοικονομικές και λειτουργικές παραμέτρους του Φορέα οι οποίες δεν αποσαφηνίζονται στον νόμο 4738 του 2020 που διέπει τη σύσταση και λειτουργία του. Πολλές από αυτές αναμένεται να προσδιοριστούν μέσα από τον ανταγωνιστικό διάλογο μεταξύ της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ) και των πέντε ενδιαφερόμενων επενδυτών που ξεκίνησε πρόσφατα. Η φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου αναμένεται να διαρκέσει τέσσερις περίπου μήνες και θα ολοκληρωθεί με την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών. Κατόπιν, εντός δύο περίπου εβδομάδων, θα επιλεγεί ο επικρατέστερος υποψήφιος επενδυτής με τον οποίο θα υπογραφεί η σύμβαση παραχώρησης. Τελευταίο βήμα της διαδικασίας είναι να κυρωθεί η συμφωνία στη Βουλή. Σημειώνεται, πάντως, ότι μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή το οριστικό πλαίσιο προστασίας των δανειοληπτών από τις εξώσεις πρώτης κατοικίας, ισχύει το Ενδιάμεσο Πρόγραμμα το οποίο επιδοτεί έως 210 ευρώ μηνιαίως τα ευάλωτα νοικοκυριά μέχρις ότου λειτουργήσει ο Φορέας. Πώς θα λειτουργεί ο Φορέας Η λογική του Φορέα, όπως περιγράφεται στο άρθρο 218 του νόμου, είναι να αποτρέψει τις εξώσεις των κόκκινων οφειλετών από την πρώτη κατοικία τους. Για τον λόγο αυτό, ο Φορέας θα αγοράζει την πρώτη κατοικία από τον δανειολήπτη απομειώνοντας ή μηδενίζοντας το υπόλοιπο της οφειλής. Σε περίπτωση πτώχευσης του οφειλέτη, το τίμημα της εξαγοράς του ακινήτου θα ισούται με την εμπορική του αξία όπως αυτή θα προσδιορίζεται από πιστοποιημένο ανεξάρτητο εκτιμητή. Σε περίπτωση παραχώρησης του ακινήτου (πριν από τον πλειστηριασμό), εάν η πρώτη προσφορά του πλειστηριασμού υπερβαίνει την εκτιμώμενη αξία κατά 15%, τότε το τίμημα θα ισούται με τη χαμηλότερη τιμή μεταξύ της πρώτης προσφοράς και της εκτίμησης από πιστοποιημένο εκτιμητή. Κατόπιν, θα εκμισθώνει το ακίνητο στον πρώην ιδιοκτήτη για 12 έτη και, εφόσον εκείνος έχει ανακάμψει και μπορεί να το επαναγοράσει -με νέο στεγαστικό δάνειο πιθανότατα- θα είναι υποχρεωμένος να το πωλήσει εφόσον έχει καταβάλλει όλα τα μισθώματα με συνέπεια. Σημειώνεται ότι, σε περίπτωση αθέτησης τριών πληρωμών μισθωμάτων, η σύμβαση εκμίσθωσης θα ακυρώνεται. Εάν ένας οφειλέτης θελήσει να αγοράσει νωρίτερα την (πρώην) πρώτη κατοικία του, μπορεί να το πράξει αρκεί να καταβάλλει την τρέχουσα εμπορική αξία της προσαυξημένη με την παρούσα αξία των μισθωμάτων που είχαν συμφωνηθεί έως το τέλος της 12ετίας μείον τυχόν εκπτώσεις που θα του παρέχει ο Φορέας. Σημειώνεται ότι για τους ευάλωτους δανειολήπτες, προβλέπεται επιδότηση του μισθώματος μέσω του στεγαστικού επιδόματος το οποίο θα κυμαίνεται από 70 έως 210 ευρώ. Όσον αφορά στο ύψος του μισθώματος, αυτό θα διαμορφώνεται βάσει του μέσου στεγαστικού επιτοκίου της αγοράς συν το περιθώριο κέρδους (spread) που θα προβλέπει η διαγωνιστική διαδικασία. Οι επιφυλάξεις της αγοράς "Μικρό" καλάθι φαίνεται πως κρατούν παράγοντες της αγοράς για το κατά πόσο ο Φορέας θα βρει την αναμενόμενη ανταπόκριση μεταξύ των οφειλετών. Θυμίζεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για να περάσει μια πρώτη κατοικία στον Φορέα είναι να συναινέσει ο υπερχρεωμένος οφειλέτης κηρύσσοντας πτώχευση ή προληπτικά εν όψει πλειστηριασμού. Η πολύ χαμηλή ανταπόκριση που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα στο Ενδιάμεσο Πρόγραμμα -με μόλις 118 οριστικές αιτήσεις και 20 υπαγωγές- είναι ενδεικτική των δυσκολιών που συνεπάγεται η εφαρμογή του νέου πλαισίου. Ο βασικός λόγος είναι ότι -για να ενταχθεί στο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας- ο οφειλέτης θα πρέπει να συναινέσει προκαταβολικά για την εκχώρηση του ακινήτου του στον Φορέα. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, πηγές με γνώση των διαδικασιών εξηγούν ότι μόλις ο οφειλέτης βρεθεί μπροστά στον κίνδυνο εκπλειστηριασμού του ακινήτου του και, εφόσον δεν έχει δυνατότητα να έρθει σε ρύθμιση με τον πιστωτή, ο Φορέας θα είναι μονόδρομος προκειμένου να παραμείνει στο σπίτι του. Σημειώνεται ότι τα κεφάλαια που θα κληθεί να δαπανήσει ο Φορέας μέσω της Σύμβασης Παραχώρησης για την αγορά πρώτων κατοικιών αναμένεται να αγγίξουν τα 2 δισ. ευρώ. Οι επενδυτές, από την πλευρά τους, θεωρούν σημαντικό "δέλεαρ" τις σταθερές καταβολές του Δημοσίου υπό τη μορφή μηνιαίας επιδότησης (έως 210 ευρώ) στο μίσθωμα το οποίο θα πρέπει να καταβάλουν οι οφειλέτες που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα. Αυτό που εκτιμούν, πάντως, οι ίδιες πηγές είναι ότι για να ενισχυθεί το κίνητρο των επενδυτών να συμμετέχουν με δεσμευτικές προσφορές είναι πιθανό να ασκηθούν πιέσεις για υψηλότερη επιδότηση ή άλλου είδους εγγυήσεις εκ μέρους της Πολιτείας προκειμένου να διασφαλιστούν υψηλότερες ροές κατά τη διάρκεια της επαναμίσθωσης της πρώτης κατοικίας. Της Βάσως Αγγελέτου

Στροφή στο real estate πραγματοποιούν μεγάλοι Όμιλοι της χώρας, επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις των ειδικών ότι ο κλάδος των ακινήτων θα βρεθεί στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος τη νέα χρονιά. Στελέχη της αγοράς real estate εκτιμούν ότι τόσο οι επενδύσεις όσο και η έλευση ξένων επενδυτών θα συνεχιστούν, παρά την παγκόσμια οικονομική συγκυρία. Βασικός λόγος που η αγορά ακινήτων παρουσιάζει αυτήν την ανθεκτικότητα είναι το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία, προερχόμενη από μία δεκαετή σχεδόν κρίση, "διψάει" για επενδύσεις. Οι ανταγωνιστικές τιμές των ακινήτων και οι προσδοκίες ανοδικής κίνησης των ενοικίων, σε συνδυασμό με τις ικανοποιητικές αποδόσεις που προσφέρονται σε σχέση με τις ώριμες ευρωπαϊκές αγορές, προσελκύουν έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον τόσο από εγχώριους θεσμικούς επενδυτές, μεταξύ των οποίων οι ελληνικές ΑΕΕΑΠ, όσο και από διεθνείς επενδυτές που έρχονται σε αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων για τις τοποθετήσεις τους. Σύμφωνα με τον Γ. Πετρά, CEO της Engel & Völkers Greece, η αγορά βρίσκεται, και πάλι, σε αισθητά ανοδική πορεία από το 2018. Οι τιμές έχουν σημειώσει έντονη άνοδο τα τελευταία χρόνια. Κατά μέσο όρο, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, τα ακίνητα έχουν ανακτήσει περίπου το ήμισυ της απώλειας αξίας κατά 40% που προκάλεσε η παρατεταμένη οικονομική κρίση. Στις premium τοποθεσίες, οι τιμές έχουν αυξηθεί ακόμη πιο έντονα. Η χρηματοπιστωτική κρίση από το 2010 έως το 2018 είχε επίσης ως αποτέλεσμα ένα πολύ χαμηλό επίπεδο οικοδομικής δραστηριότητας, το οποίο, σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση, οδηγεί τώρα σε έλλειψη νέων/πρωτογενών ακινήτων. Η Ελλάδα είναι και πάλι πολύ δημοφιλής στους εγχώριους και διεθνείς επενδυτές και η στάση αναμονής -ιδίως στην αγορά πρώτης κατοικίας- δίνει σταδιακά τη θέση της στο μεγάλο ενδιαφέρον για ελκυστικές επενδύσεις. Οι τιμές των ακινήτων που παραμένουν συγκρατημένες σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες -τόσο στις μητροπολιτικές περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης όσο και στα νησιά-, σε συνδυασμό με την καλή διαθεσιμότητα ακινήτων και τις αντίστοιχες παροτρύνσεις από την ελληνική κυβέρνηση, φαίνεται να διατηρούν την αγορά σταθερή παρά τις αναταράξεις. Όσον αφορά τις τάσεις που θα κυριαρχήσουν φέτος στην ελληνική αγορά, σύμφωνα με τα στοιχεία της συμβουλευτικής εταιρείας ακινήτων Cushman & Wakefield Proprius, σχετίζονται με τις "πράσινες" και βιώσιμες προδιαγραφές των νέων έργων και την περαιτέρω στροφή σε επενδύσεις σε ακίνητα με υψηλότερες αποδόσεις, όπως είναι τα εξυπηρετούμενα διαμερίσματα και η φοιτητική στέγη. Τα τουριστικά ακίνητα θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος λόγω των αναμενόμενων καλών επιδόσεων του τουρισμού τη φετινή χρονιά. Οι παίκτες που ποντάρουν στην αγορά Η σημαντική ακίνητη περιουσία της Κλουκίνας - Λάππας, η οποία αποτιμάται πέριξ των 45 εκατ. ευρώ, ήταν ο λόγος της απόκτησης της από την Intracom Holdings που ανακοινώθηκε χτες. Μεταξύ των σημαντικότερων ακινήτων της εταιρείας είναι αυτό που διατηρεί στην Ερμού και εκμισθώνεται στη Zara, ένα ακόμη εμπορικό ακίνητο στην Ερμού που εκμισθώνεται στην Adidas, καθώς και κτίριο γραφείων στην οδό Παστέρ στους Αμπελόκηπους. Ακόμα διαθέτει μεγάλες εκτάσεις στα Οινόφυτα (14,4 στρέμματα και 4,5 στρέμματα), καθώς και ένα συγκρότημα αποθηκών επιφάνειας 9.000 τ.μ. στον Ταύρο. Στον τομέα των τουριστικών επενδύσεων έχει στραφεί η AS Company, η οποία πέρα από την κύρια δραστηριότητα της στον τομέα των παιχνιδιών, στοχεύει στην απόκτηση ακίνητης περιουσίας. Hδη, προχώρησε στην αγορά αριθμού γειτνιαζόντων εκτάσεων γης, συνολικού εμβαδού περίπου 50.000 τ.μ. έως 60.000 τ.μ., στην περιοχή Ελούντας Λασιθίου Κρήτης, με σκοπό την ανάπτυξη πολυτελών τουριστικών καταλυμάτων. Τέλος, σημαντική ακίνητη περιουσία διαθέτει ο ΟΤΕ, που σχεδιάζει να προχωρήσει στην αξιοποίηση της. Η εταιρεία του Ομίλου, ΟΤΕ Estate προχωρά στην ανάπλαση των δύο εμβληματικών της κτιρίων, του Διοικητικού Μεγάρου του ΟΤΕ στο Μαρούσι, καθώς και στην ανακατασκευή και τη στατική θωράκιση του κτιρίου του ΟΤΕ στη Λεωφόρο Πατησίων. Το συνολικό χαρτοφυλάκιο της ΟΤΕ Εstate αποτελείται από 2.289 ακίνητα, συνολικής αξίας 920 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών, 1.987 ακίνητα αφορούν σε κτίρια, συνολικής επιφάνειας 1,14 εκατ. τ.μ. και αξίας 903,6 εκατ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 302 ακίνητα είναι οικόπεδα έκτασης 1,74 εκατ. τ.μ. και αξίας 14,6 εκατ. ευρώ.

Η Ελλάδα είναι κορυφαίος τουριστικός προορισμός καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Συγκεντρώνει διαρκώς εκατομμύρια ανθρώπους που σπεύδουν να βάλουν τη χώρα μας στη λίστα με τις χώρες που έχουν επισκεφτεί, απολαμβάνοντας τις ομορφιές της. Grand Travel Awards: Η Ελλάδα Καλύτερος Τουριστικός Προορισμός του 2023 Η Ελλάδα αναδείχθηκε Καλύτερος Τουριστικός Προορισμός του 2023 (Best Tourism Destination 2023) στην ετήσια τελετή των βραβείων «Grand Travel Awards» (GTA), που πραγματοποιήθηκε στις 12 Ιανουαρίου στο Όσλο της Νορβηγίας. Είναι, δε, η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που η Ελλάδα αποσπά μια κορυφαία διάκριση στα βραβεία αυτά. Συγκεκριμένα, το 2022 η Υπηρεσία ΕΟΤ Σκανδιναβίας είχε αναδειχθεί ως ο Καλύτερος Ξένος Οργανισμός Τουρισμού (The Best Foreign Tourist Office of the year 2022). Οι τοπ τουριστικοί προορισμοί της χώρας Δεν είναι λοιπόν διόλου περίεργο να σκέφτεσαι να προχωρήσεις σε μια επένδυση στις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας. Για να το πετύχεις αυτό μπορείς να ξεκινήσεις είτε αναζητώντας το ιδανικό σπίτι για αγορά, είτε το τέλειο σπίτι για ενοικίαση. Το τι θα αποφασίσεις έγκειται, πρώτα από όλα στο αν θέλεις μια μόνιμη επένδυση αγοράς ή μια πιο βραχυπρόθεσμη λύση. Στη συνέχεια, θα πρέπει να αξιολογήσεις και να ορίσεις τον προϋπολογισμό σου, καταλήγοντας φυσικά και στην περιοχή. Η Ελλάδα διαθέτει τοπ χειμερινούς προορισμούς, ενώ κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί στα πανέμορφα νησιά της. Στο σύνολο της επικράτειας λοιπόν υπάρχουν δεκάδες σημεία που κερδίζουν επάξια μια θέση στη λίστα με τις πιο τουριστικές περιοχές. Παρακάτω θα βρεις τις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο Spitogatos, καθώς και τις μέσες ζητούμενες τιμές ακινήτων προς πώληση ή ενοικίαση σ’ αυτές την χρονιά που μας πέρασε. #1 Μύκονος Το περίφημο νησί των ανέμων κατακτά, διαχρονικά, την κορυφή στη λίστα με τις πιο τουριστικές περιοχές της Ελλάδας. Το παγκοσμίου φήμης ελληνικό νησί συγκεντρώνει συνεχώς σωρεία τουριστών που το επισκέπτονται για να χαρούν τον κοσμοπολίτικο αέρα του και την γοητευτική -και τόσο ζωντανή- ατμόσφαιρα του. Παράλληλα, κερδίζει με διαφορά το ενδιαφέρον τόσο των Ελλήνων, όσο και των ξένων επενδυτών που ενδιαφέρονται για αγορά κατοικίας. Στην κοσμοπολίτικη Μύκονο η μέση τιμή πώλησης ακινήτου το 2022 κυμάνθηκε γύρω στα 6.000 €/τ.μ., με μια αύξηση της τάξεως του +12% σε σχέση με το 2021. #2 Σαντορίνη Η σαγηνευτική Σαντορίνη με την Καλντέρα, την Οία και τις ηφαιστειακές παραλίες της, μαγεύει άπαντες χωρίς αμφιβολία και σίγουρα αποτελεί όνειρο ζωής για εκατομμύρια ανθρώπους που θέλουν να απολαύσουν τον ήλιο και την θάλασσα. Είναι δεδομένο, δε, πως πέρα από κορυφαίος τουριστικός προορισμός, αποτελεί και μια μοναδική επιλογή για αγορά κατοικίας -είτε μόνιμης, είτε παραθεριστικής. Στην Σαντορίνη, το 2022, η μέση τιμή πώλησης κατοικίας έφτασε τα 3.472 €/τ.μ., παρουσιάζοντας μάλιστα μια μικρή αύξηση της τάξεως του +2,7% σε σχέση με το 2021. Επιπλέον, το 2022 στην Σαντορίνη παρατηρήθηκε αύξηση +17,3%, σε σχέση με το 2021, της μέσης τιμής ενοικίασης κατοικίας που διαμορφώθηκε στα 13,3€/τ.μ. #3 Ιστορικό Κέντρο Αθήνας Η “καρδιά” του κέντρου της πόλης είναι βέβαιο πως δεν θα σε κάνει να βαρεθείς λεπτό. Έχει τόσα να δεις και να κάνεις, ενώ τα γραφικά σοκάκια και ο αέρας της παλιάς Αθήνας σίγουρα θα σε καθηλώσουν. Αν είσαι λάτρης του κέντρου είναι βέβαιο πως έχεις αναζητήσει τουλάχιστον μια φορά το σπίτι των ονείρων σου στα στενά της Πλάκας, κάτω από την Ακρόπολη ή το Θησείο. Στο Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας, η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης κατοικίας το 2022 ανήρθε στα 3,625 €/τ.μ. (αύξηση +10.9% σε σχέση με το 2021). Αντίστοιχα, το 2022 σε σχέση με το 2021 αύξηση +6,7% καταγράφηκε και στην μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης κατοικίας στο Ιστορικό Κέντρο (13,3€/τ.μ.). #4 Ρέθυμνο Το Ρέθυμνο, που είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης, είναι χτισμένο στα βόρεια του νησιού. Ειδικότερα, βρίσκεται στη νότια όχθη του Κρητικού πελάγους και προς την ανατολική πλευρά του κόλπου του Αλμυρού. Αποτελεί ομολογουμένως πόλο έλξης τόσο για τουρίστες όσο και για ντόπιους κάτοικους της Κρήτης, που επιθυμούν να αλλάξουν παραστάσεις και να ζήσουν στιγμές ξεγνοιασιάς. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει μετατραπεί σε μια πανέμορφη πόλη με χιλιάδες κατοίκους. Μάλιστα, έχει σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον όσον αγορά την αγορά ακινήτων. Στο Ρέθυμνο η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης για αγορά μιας κατοικίας το 2022 ήταν κατά μέσο όρο στα 1,538 €/τ.μ. #5 Ζάκυνθος Η Ζάκυνθος είναι ένα καταπράσινο νησί με εύφορες κοιλάδες και εντυπωσιακές παραλίες με απερίγραπτα μπλε ηλεκτρίκ νερά. Αποτελεί επίσης σημείο ενδιαφέροντος για χιλιάδες τουρίστες που σπεύδουν να φωτογραφίσουν το ξακουστό Ναυάγιο της Ζακύνθου. Σίγουρα, το μοναδικό Φιόρο του Λεβάντε είναι έρωτας με την πρώτη ματιά για κάθε επισκέπτη. Ουκ ολίγοι μάλιστα, επιθυμούν να βρουν το δικό τους παράδεισο εκεί, αναζητώντας κάποιο ακίνητο. Στο νησί της Ζακύνθου, η μέση τιμή πώλησης κατοικίας την περασμένη χρονιά ήταν στα 1,687 €/τ.μ. (αύξηση +2,5% σε σχέση με το 2021). #6 Μετέωρα (Καλαμπάκα) Τα Μετέωρα είναι ένα από τα δημοφιλέστερα σημεία της χώρας. Και δεν θα μπορούσαν να λείπουν από τη λίστα με τις πιο τουριστικές περιοχές της Ελλάδας. Εκατομμύρια άνθρωποι έρχονται για να θαυμάσουν την μοναδική τους θέα και να αφουγκραστούν το μυσταγωγικό αίσθημα. Ποιος δεν θα ήθελε λοιπόν να βρίσκεται μια ανάσα μακριά από αυτό το υπερθέαμα; Στα Μετέωρα Καλαμπάκας, η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης κατοικίας το 2022 ανήλθε στα 952,4 €/τ.μ. (μεταβολή +8,5% σε σχέση με το 2021). #7 Χανιά Τα Χανιά είναι μια παραλιακή πόλη της Κρήτης που κατέχει μάλιστα, ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της. Είναι επίσης από τις αρχαιότερες πόλεις στην Κρήτη, με πλούσια και πολυτάραχη ιστορία. Τα Χανιά εντυπωσιάζουν με την παραδοσιακή τους αρχιτεκτονική, έχοντας διατηρήσει τα περισσότερα μνημεία τους από την εποχή των Ενετών και των Τούρκων. Η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης ενός ακινήτου στα Χανιά Κρήτης, κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους (2022), ήταν 1,869 €/τ.μ. με αύξηση +8,4% σε σχέση με το 2021. Αντίστοιχα, η μέση τιμή ενοικίασης το 2022 παρουσίασε αύξηση της τάξεως του +11,8% και διαμορφώθηκε στα 7,6€/τ.μ. #8 Χαλκιδική Διαχρονικά, «σαν την Χαλκιδική δεν έχει», όλοι το ξέρουν αυτό. Ο κόσμος σπεύδει για να απολαύσει τη γοητεία των 3 όμορφων χερσονήσων -Κασσάνδρα, Σιθωνία και τρίτο «πόδι», που περιλαμβάνει την Ουρανούπολη και το φημισμένο μοναστικό Άγιον Όρος. Το τουριστικό ενδιαφέρον διαρκώς αυξάνεται με τα χρόνια και πλέον στην Χαλκιδική έχεις ό,τι θελήσεις στα... πόδια της. Δεν είναι διόλου περίεργο λοιπόν που η Χαλκιδική έχει σημαντικό αγοραστικό ενδιαφέρον από Έλληνες και ξένους επενδυτές που αναζητούν ακίνητα ως μόνιμη ή παραθεριστική κατοικία. Η μέση τιμή πώλησης κατοικίας το 2022 στην περιοχή της Χαλκιδικής ήταν 1.875 €/τ.μ. (+10.3% σε σχέση με το 2021). #9 Ρόδος Το διάσημο νησί των Ιπποτών είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για διακοπές καθ’ όλη της διάρκεια του έτους, χάρη στις παραδεισένιες παραλίες του, αλλά και την πλούσια ιστορία του, ήδη από τα αρχαία χρόνια. Σήμερα, επισκέπτες από ολόκληρο τον κόσμο σπεύδουν στο ξεχωριστό αυτό νησί των Δωδεκανήσων για να απολαύσουν τις ομορφιές του. Η Λίνδος εξάλλου είναι από τους πιο φημισμένους παραδοσιακούς οικισμούς της χώρας. Παράλληλα, η Ρόδος, τα τελευταία χρόνια, συγκεντρώνει αυξημένο αγοραστικό ενδιαφέρον για ακίνητα με την μέση ζητούμενη τιμής πώλησης κατοικίας το 2022 ένα έχει διαμορφωθεί στα 1.551 €/τ.μ. (+10.8% σε σχέση με το 2021). Την ίδια περίοδο (Ιαν. - Δεκ. 2022) η μέση τιμή ενοικίασης κατοικίας έφτασε τα 7,5€/τ.μ. #10 Κέρκυρα Η κοσμοπολίτικη Κέρκυρα είναι ίσως το δημοφιλέστερο νησί του Ιουνίου, και ένα από τα πιο γνωστά της Μεσογείου. Αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης για εκατοντάδες τουρίστες, αλλά και επενδυτές. Ποιος δεν θα ήθελε εξάλλου να ξυπνά και να αντικρύζει την κλασική ελληνική ομορφιά αυτού του ποικιλόμορφου νησιού των Επτανήσων. Η Κέρκυρα έχει κάτι να προσφέρει σε όλους: οι οικογένειες την επιλέγουν για τη φιλοξενία και τη ζεστασιά της, τα ζευγάρια για τον ρομαντισμό της και οι «εξερευνητές», για τα μαγευτικά τοπία της. Στην Κέρκυρα η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης ενός ακινήτου το 2022 ήταν 1.706 €/τ.μ., παρουσιάζοντας +2.4% αύξηση σε σχέση με το 2021. Αντίστοιχα, η μέση τιμή ενοικίασης το 2022 έφτασε τα 7,7€/τ.μ. με μεταβολή +5,1% σε σχέση με το 2021. Εν κατακλείδι, η Ελλάδα είναι μια χώρα που αξίζει να επενδύσει κανείς είτε ενδιαφέρεται να μείνει μόνιμα, είτε επιθυμεί να απολαύσει τις διακοπές του για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Συνεπώς, αν η αγορά ή ενοικίαση ακινήτου σε μια από τις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας βρίσκεται και επίσημα στην to-do λίστα σου, τότε ήρθε η ώρα να κάνεις την αρχή. Αρχικά, αποφάσισε τι ταιριάζει στις ανάγκες σου. Αγορά ακινήτου ή ενοικίαση; Στη συνέχεια, μπες στο spitogatos.gr και περιηγήσου ανάμεσα σε χιλιάδες αγγελίες ακινήτων μέχρι να βρεις αυτό που τηρεί τις προδιαγραφές που έχεις θέσει. Κλείσε την πιο συμφέρουσα συμφωνία και τέλος, απόλαυσε το νέο σου σπίτι σε έναν κορυφαίο τουριστικό προορισμό.

Η οικονομική ύφεση, η ανασφάλεια που περιβάλλει την ενέργεια και οι στρατηγικές ESG είναι τρία από τα βασικότερα θέματα που θα απασχολήσουν τον τομέα των ακινήτων, κατά τη διάρκεια του 2023, σύμφωνα με τελευταία ανάλυση της εταιρείας συμβούλων Savills. Με τη βαρύτητά τους να διαφοροποιείται με βάση τον κλάδο και τη χώρα, κατασκευαστές, επενδυτές και ιδιοκτήτες καλούνται να προσαρμοστούν στη τρέχουσα κατάσταση της αγοράς και να προετοιμαστούν για τη μελλοντική έκβαση της οικονομίας. Η ύφεση επηρεάζει όλες τις αγορές Καθώς η οικονομία της Ευρώπης προετοιμάζεται για την επερχόμενη ύφεση, ο έλεγχος του κόστους θα γίνει μείζον θέμα που θα επηρεάσει τους μισθωτές καθ' όλη τη διάρκεια του 2023. Η μείωση του κόστους έχει επιπλέον ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των προσλήψεων, γεγονός που οδηγεί στη μείωση του απαιτούμενου γραφειακού χώρου πολλών μεγάλων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη. Ωστόσο, οι ενοικιαστές θα εξακολουθούν να ανταγωνίζονται για το γραφειακό χώρο της υψηλότερης ποιότητας, ο οποίος θα ακολουθεί τις στρατηγικές ESG, οδηγώντας στο άνοιγμα της διαφοράς στο κόστος ενοικίου μεταξύ των χώρων Α κατηγορίας και των υπολοίπων. Όσον αφορά την κατοικία, ολοένα και περισσότεροι νεαροί επιστρέφουν στα πατρικά τους, με σκοπό το περιορισμό των εξόδων τους, αλλά, παρόλα αυτά, η έλλειψη οικονομικά προσιτών ενοικιαζόμενων σπιτιών στις μεγάλες πόλεις δεν αναμένεται να εξαφανιστεί λόγω της αύξησης του αστικού πληθυσμού. Από την πλευρά των καταναλωτών, τα πραγματικά εισοδήματα έχουν μειωθεί λόγω του υψηλότερου πληθωρισμού, ο οποίος αρχίζει να συμπιέζει την αγοραστική τους δύναμη. Το λιανικό εμπόριο ειδών πρώτης ανάγκης θα παραμείνει πιο ανθεκτικό, αλλά το ασθενέστερο καταναλωτικό συναίσθημα αναμένεται να επηρεάσει τις άλλες αγορές, όπως οικιακά είδη/συσκευές και τα μη βασικά αγαθά, όπως ρούχα και υποδήματα. Αυτό θα δημιουργήσει μια αύξηση στο απόθεμα που θα δημιουργήσει ζήτηση για επιπλέον χώρο logistics. Η ζήτηση για αποθηκευτικούς χώρους θα συνεχίσει να ξεπερνά την προσφορά και, δεδομένης της έλλειψης νέων αναπτύξεων, τα ενοίκια των χώρων θα παραμείνουν υψηλά. Η ενέργεια αλλάζει τις ισορροπίες Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ανέδειξε τη σχετικά υψηλή ενεργειακή εξάρτηση στην Ευρώπη, η οποία συνδυάζεται με την ταχεία αύξηση των τιμών της ενέργειας και του φυσικού αερίου, γεγονός που ανάγκασε πολλές κυβερνήσεις να παρέμβουν με προγράμματα στήριξης και επιδοτήσεις για να περιορίσουν τις τιμές της ενέργειας και του φυσικού αερίου. Ως αποτέλεσμα, η ενεργειακή εξάρτηση σε συνδυασμό με το αυξανόμενο κόστος ανάγκασαν τις χώρες να αυξήσουν τα αποθέματά τους σε φυσικό αέριο, την ικανότητα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση. Η κατάσταση αυτή έχει ωθήσει όλους τους κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των ακινήτων, να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση και να αυξήσουν τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όταν είναι δυνατόν, επιτρέποντας έτσι μια ταχύτερη μετάβαση προς την βιωσιμότητα. Εντούτοις, η διακοπή των κρατικών επιδοτήσεων στο μέλλον θα προκαλέσει αναμφίβολα νέα διαταραχή στην αγορά. Είναι ασφαλές να πούμε ότι το 2023 πρόκειται να γίνει μια κρίσιμη χρονιά όσον αφορά τον τομέα της ενέργειας και των ακινήτων. Οι αυξημένες τιμές και οι περιορισμοί της ικανότητας των δικτύων θα συνεχίσουν να αποτελούν πρόκληση για όλους τους τομείς και τις χώρες, ειδικά αυτούς που εξαρτώνται περισσότερο από την κατανάλωση ενέργειας, όπως τα data centers και τη Γερμανία. Ενώ οι οικονομίες με περισσότερες ανανεώσιμες και ανεξάρτητες πηγές ενέργειας, όπως οι σκανδιναβικές χώρες και οι χώρες που εξαρτώνται λιγότερο από το ρωσικό αέριο, όπως οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, θα αντιμετωπίσουν λιγότερες δυσκολίες. Η εν λόγω δυναμική έχει την ικανότητα να ανατρέψει την εικόνα της ευρωπαϊκής επενδυτικής αγοράς και να αλλάξει τον προορισμό των επενδυτικών εισροών. Ορισμένες βασικές χώρες, που θεωρούνται πάγια ασφαλείς ευρωπαϊκές επιλογές, πιθανότατα θα χάσουν το ενδιαφέρον ενός αριθμού επενδυτών. Εδραιώνεται η παρουσία των στρατηγικών ESG Το ESG θα αποκτά ολοένα μεγαλύτερη σημασία κατά τη διάρκεια του 2023, με κέντρο τις εκπομπές άνθρακα, την προμήθεια υλικών και τον κύκλο ζωής τους, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο τα εμπορικά κτίρια επηρεάζουν το περιβάλλον, και την εφαρμογή των νέων ρυθμιστικών πλαισίων. Για τους επενδυτές, αυτό αποτελεί μέρος της διαδικασίας ανάλυσης και λήψης αποφάσεων, με ένα ευρύ φάσμα κριτηρίων που ενσωματώνονται στις βασικές αξιολογήσεις. Για τους μισθωτές, σημαίνει υπογραφή συμβάσεων μίσθωσης για κτίρια με τα υψηλότερα περιβαλλοντικά διαπιστευτήρια, με σκοπό την ικανοποίηση της ζήτησης και των εταιρικών στρατηγικών ESG. Επιπλέον, η αυστηροποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου και οι υποχρεωτικές δημοσιοποίησεις στοιχέιων, αυξάνουν τον κίνδυνο που σχετίζεται με την απαξίωση περιουσιακών στοιχείων στα χαρτοφυλάκια ακινήτων, και η «πράσινη χρηματοδότηση» γίνεται ολοένα και πιο σημαντική για την αναβάθμιση κτιρίων. Οι χρηματοοικονομικές στρατηγικές και ο μειωμένος κίνδυνος που σχετίζεται με επενδύσεις που εν μέρει διαμορφώνονται γύρω από τις αρχές ESG παρέχουν μια ευκαιρία για αυξημένες ευκαιρίες χρηματοδότησης, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για να συνδέουν το κόστος δανεισμού με συγκεκριμένους στόχους βιωσιμότητας, σε επίπεδο εταιρείας. Η συζήτηση για την ανακατασκευή έναντι της ανακαίνισης είναι πιθανό να είναι βασικό θέμα το 2023, καθώς υπάρχει μια επιλογή μεταξύ της απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα υφιστάμενων περιουσιακών στοιχείων και της κατεδάφισης και της ανοικοδόμησης νέων περιουσιακών στοιχείων. Και αυτό γιατί ο επαναπροσδιορισμός και η ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων για την επίτευξη ενεργειακών στόχων μπορεί να μειώσει σημαντικά τις ενσωματωμένες εκπομπές άνθρακα, σε σύγκριση με τις νέες κατασκευαστικές διαδικασίες. Πηγή: Savills

Τα επόμενα δύο χρόνια θα είναι κρίσιμα για τον κλάδο του real estate, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη στην οποία συμμετείχαν 1.000 εταιρείες ακινήτων σε όλο τον κόσμο, με την υβριδική εργασία να βρίσκεται στο επίκεντρο. Καθώς ο αριθμός των ευέλικτων χώρων γραφείων παγκοσμίως φαίνεται ότι θα διπλασιαστεί μέχρι το 2026, τώρα είναι μια κρίσιμη στιγμή για τους μεσίτες και τους ιδιοκτήτες ακινήτων να προωθήσουν στην αγορά, ακίνητα που ταιριάζουν στην υβριδική εργασία. Αυτό είναι το βασικό μήνυμα που προκύπτει από την έρευνα της Jones Lang LaSalle (JLL) για το μέλλον της εργασίας 2022 μαζί με την έρευνα της IWG και άλλων εταιρειών. Όλα αυτά αποτελούν μια ενδιαφέρουσα ανάγνωση για τους μεσίτες, τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και τους ιδιοκτήτες στον τομέα των ακινήτων, για το ποια ακίνητα θα τροφοδοτήσουν την αυξανόμενη ζήτηση για ευέλικτους χώρους. Οι εργαζόμενοι θέλουν ευελιξία Σε μια εποχή που η νομοθετική ατζέντα για την υβριδική εργασία σε όλη την Ευρώπη βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητες, η έρευνα από διάφορους οργανισμούς δείχνει ότι η υβριδική εργασία ήρθε για να μείνει. Στην έρευνα της JLL, ερωτήθηκαν 1.095 ανώτεροι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στον κλάδο των ακινήτων σε χώρες σε όλο τον κόσμο, από το Ηνωμένο Βασίλειο έως το Χονγκ Κονγκ και την Αυστραλία έως τη Βραζιλία. Τα ευρήματά της δίνουν μια συναρπαστική εικόνα για την κατάσταση της υβριδικής εργασίας τα επόμενα δύο χρόνια, με το 53% των ερωτηθέντων να σκοπεύουν να καταστήσουν την υβριδική εργασία μόνιμα διαθέσιμη σε όλους τους εργαζόμενους έως το 2025. Οι εργαζόμενοι θέλουν ευελιξία και οι προνοητικοί εργοδότες το αντιλαμβάνονται αυτό. Πράγματι, το 77% των ερωτηθέντων στην έρευνα της JLL συμφωνούν ότι η προσφορά υβριδικής εργασίας θα είναι ζωτικής σημασίας για την προσέλκυση και τη διατήρηση ταλέντων, ενώ το ίδιο ποσοστό προβλέπει ότι οι εργαζόμενοι θα θέτουν επί τάπητος το ζήτημα για αλλαγή του εργασιακού μοντέλου μέχρι το 2025. Αυτό ταυτίζεται με τα ευρήματα έρευνας της IWG, ιδίως ότι το 77% των εργαζομένων δηλώνουν ότι μια βάση πιο κοντά στο σπίτι αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα το οποίο θα λαμβάνουν υπόψη τους στην αναζήτηση εργασίας στο μέλλον. Η έρευνα της JLL είναι μόνο η πιο πρόσφατη που ανέδειξε το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι είναι πιο ευτυχισμένοι με το υβριδικό μοντέλο εργασίας. Πέρυσι, η μελέτη της PwC για την απομακρυσμένη εργασία διαπίστωσε ότι το 87% των εργαζομένων προτιμούν αυτόν τον τρόπο εργασίας. Στην έρευνα της IWG, περίπου οι μισοί από όλους τους εργαζόμενους προχώρησαν ακόμη περισσότερο, λέγοντας ότι θα αναζητούσαν άλλη δουλειά αν τους ζητούσαν να επιστρέψουν στο γραφείο πέντε ημέρες την εβδομάδα. Εργασιακά «hot spots» στα περίχωρα Ένα πράγμα που είναι σαφές από την έρευνα της JLL είναι ότι τα κριτήρια ESG θα αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα, με το 74% να δηλώνει ότι είναι πιθανό να πληρώσει premium για φιλικούς προς το περιβάλλον χώρους γραφείων και το 56% να το πραγματοποιεί μέχρι το 2025. Δεν είναι περίεργο, δεδομένου ότι η βιωσιμότητα έχει καταστεί ζωτικής σημασίας για την αξιοπιστία των επιχειρήσεων. Μέρος του να είναι κανείς πιο βιώσιμος είναι, φυσικά, η μείωση των χρόνων μετακίνησης, και αυτό σημαίνει ότι οι χώροι γραφείων πρέπει να βρίσκονται πιο κοντά στα σπίτια των εργαζομένων. Oι χώροι εργασίας της IWG εκτός των κέντρων των πόλεων, αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με τις περιοχές στα περίχωρα να αναδεικνύονται σε εργασιακά «hot spots». Τα τελευταία δύο χρόνια, σχεδόν όλα τα νέα κέντρα IWG άνοιξαν σε μη αστικά περιβάλλοντα και περιοχές μακριά από τις μεγάλες αστικές περιοχές. Για τους μεσίτες, τους ιδιοκτήτες και τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων για τα ακίνητα, το συμπέρασμα είναι σαφές: το να σκέφτεσαι τι είναι καλό για τον πλανήτη δεν είναι μόνο καλό για τον πλανήτη. Το να γίνεις «πράσινος» πηγαίνει χέρι-χέρι με το υβριδικό, δεδομένων των μειωμένων χρόνων μετακίνησης και των λιγότερων γενικών εξόδων που ήδη συνδέονται με τους ευέλικτους χώρους γραφείων που βρίσκονται στις κοινότητες των εργαζομένων. Αυτό συνάδει με τα ευρήματα μιας έρευνας της IWG για το 2020, στην οποία το 92% των ερωτηθέντων επιθυμεί έναν πιο πράσινο, πιο βιώσιμο τρόπο εργασίας με μειωμένη ανάγκη για περιττές μετακινήσεις. Η συνεργασία είναι το ζητούμενο Η συνεργασία αποτελεί ένα από τα βασικότερα ευρήματα που επισημάνθηκαν στην έρευνα της JLL. Οι χώροι εργασίας του μέλλοντος δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στη συνεργασία, με τους αποκλειστικούς χώρους γραφείων να αποτελούν παρελθόν υπέρ των ανοικτών περιβαλλόντων εργασίας για το 73% των ερωτηθέντων. Με τους εργαζόμενους να βρίσκονται λιγότερο στο γραφείο στο πλαίσιο ενός υβριδικού μοντέλου εργασίας, οι φορές που πηγαίνουν σε έναν κοινόχρηστο χώρο εργασίας φαίνονται πλέον διαφορετικές, με μεγαλύτερη έμφαση στην ομαδική εργασία που μπορεί να αισθάνονται ότι λείπει όταν εργάζονται από το σπίτι.

Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 241Α/23.12.2022, ως « Άρθρο 96 του Νόμου 5007/2022 και με τίτλο "Καθορισμός ανώτατου ορίου αναπροσαρμογής μισθώματος για εμπορικές και επαγγελματικές μισθώσεις ακινήτων για το έτος 2023», η τροπολογία του Υπουργείου Ανάπτυξης η οποία δεν επιτρέπει για τις εμπορικές μισθώσεις ακινήτων (π.δ. 34/1995), αναπροσαρμογή του μισθώματος που να υπερβαίνει σε ποσοστό το τρία τοις εκατό (3%), κατά ανώτατο όριο, σε σχέση με το μίσθωμα του έτους 2022, υπό τις οριζόμενες στη διάταξη αυτή εξαιρέσεις υπέρ της μεγάλης επενδυτικής ιδιοκτησίας. Παρόμοια ρύθμιση είχε προηγηθεί και για το έτος 2022. Με την παρούσα εγκύκλιο η ΠΟΜΙΔΑ απαντά στα συχνότερα ερωτήματα που τίθενται από ιδιοκτήτες επαγγελματικών ακινήτων από όλη τη χώρα, σχετικά με τη ρύθμιση αυτή, η οποία θα συζητηθεί και στο 40ό Πανελλήνιο Συνέδριο της ΠΟΜΙΔΑ, το Σάββατο 28.1.2023, στις 10 π.μ. στο Αμφιθέατρο Καρατζά, Αιόλου 82-84. Η δικαιολογία για την επιβολή του μέτρου αυτού ήταν για να αντιμετωπιστούν μεγάλες αυτόματες αναπροσαρμογές των επαγγελματικών μισθωμάτων που προκύπτουν από συμφωνημένες ετήσιες τιμαριθμικές αυξήσεις των μισθωμάτων, λόγω της τεράστιας και έξω από κάθε πρόβλεψη αύξηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή που ανακοινώνεται από την ΕΛΣΤΑΤ. Η γενική όμως διατύπωση της διάταξης φαίνεται εκ πρώτης όψεως να συμπεριλαμβάνει και τις συμφωνίες αύξησης του μισθώματος σε ποσοστό ή και σε ποσό αύξησης εκφρασμένο σε ευρώ, με αποτέλεσμα να δημιουργεί τεράστιες αδικίες σε βάρος ιδιαίτερα των καλόπιστων εκμισθωτών, οι οποίοι δικαίως διαμαρτύρονται γιατί είχαν διατηρήσει χαμηλά τα μισθώματά τους επί σειρά ετών, και τώρα «τιμωρούνται» για τη στάση τους αυτή. Η ρύθμιση αυτή είναι μια απαράδεκτη παρέμβαση αντικοινωνικού χαρακτήρα αφού στρέφεται εναντίον της μικρής και μεσαίας ιδιοκτησίας, μονομερής και χωρίς κανένα αντίβαρο υπέρ της, όπως η αναγκαία πλέον μείωση της φορολογίας των μισθωμάτων, ενώ ταυτόχρονα αφήνει ανενόχλητη τη μεγάλη ιδιοκτησία και το Δημόσιο! Το ακόμη όμως πλέον επικίνδυνο είναι ότι στο χρονικό βάθος τέτοιων μέτρων αναγκαστικής δέσμευσης του ύψους των μισθωμάτων, προστίθεται μοιραία και η αναγκαστική παράταση της διάρκειας των μισθώσεων αυτών. Ο συνδυασμός των δύο αυτών μέτρων αποτελεί το επάρατο «Ενοικιοστάσιο», που ίσχυσε επί δεκαετίες στη χώρα μας εξ αιτίας της Μικρασιατικής Καταστροφής και του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, που κατέστρεψε και ερείπωσε κυριολεκτικά το παλαιότερο κτιριακό δυναμικό της χώρας μας επί δεκαετίες... Τα 3 συχνότερα ερωτήματα σχετικά με την παραπάνω ρύθμιση είναι τα εξής: 1.Ποιες κατηγορίες μισθώσεις εξαιρεί ο ίδιος ο νόμος από την εφαρμογή της; Από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται οι μισθώσεις με εκμισθωτή: α) Ανώνυμες Εταιρείας Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας, β) εταιρείες που ανήκουν σε Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων, γ) επιχειρήσεις εκμετάλλευσης εμπορικού κέντρου, επιφανείας τουλάχιστον 15.000 τ.μ. δ) εταιρείες που ανήκουν κατά 100% στο Δημόσιο, και στις θυγατρικές εταιρείες τους. 2. Σε ποιες περιπτώσεις ο εκμισθωτής θα μπορούσε να ζητήσει δικαστικώς τη μη εφαρμογή της ρύθμισης και τη συμφωνημένη αναπροσαρμογή του μισθώματος; Όπως γίνεται δεκτό από τη νομολογία, η αναπροσαρμογή του μισθώματος με την συνδρομή του άρθρου 288 ΑΚ, δηλαδή σύμφωνα με τις αρχές της καλής πίστης είναι σε κάθε περίπτωση επιτρεπτή. Ωστόσο, η περίπτωση που θα μπορούσε κατά την άποψή μας να διεκδικηθεί δικαστικώς υψηλότερη συμβατική αύξηση μισθώματος συνίσταται μόνο αν σε μια επαγγελματική μίσθωση το μίσθωμα είχε παραμείνει επί σειρά ετών αμετάβλητο, οπότε η αδιάκριτη εφαρμογή της διάταξης σε βάρος του εκμισθωτή μιας τέτοιας μίσθωσης καταλήγει να είναι ιδιαίτερα επαχθής και καταχρηστική, και ως εκ τούτου μπορεί να διεκδικηθεί δικαστικά τουλάχιστον η συμφωνημένη αναπροσαρμογή. Περαιτέρω κατά την άποψή μας, μπορεί ο εκμισθωτής να ζητήσει και να λάβει αυξημένο μίσθωμα σε σχέση με το καταβαλλόμενο κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 3% χωρίς μάλιστα δικαστική απόφαση στις εξής περιπτώσεις: Αν σε μια επαγγελματική μίσθωση συμφωνήθηκε κατά την έναρξή της, πόσο θα είναι το κανονικό μίσθωμα, πλην όμως για διευκόλυνση του μισθωτή κατά την αρχική εγκατάστασή του στο μίσθιο και την κατάλληλη διαμόρφωσή του από αυτόν, με ειδική γραπτή συμφωνία καθορίστηκε χαμηλό αρχικό μίσθωμα για ένα μικρό και μόνον διάστημα, μετά από το οποίο συμφωνήθηκε ότι θα ισχύσει το κανονικό (αγοραίο), σημαντικά μεγαλύτερο, μίσθωμα. Όταν λήξει η συμβατική ή η τυχόν μεγαλύτερη νόμιμη διάρκεια μιας επαγγελματικής μίσθωσης, ο περιορισμός του 3% δεν μπορεί να αφορά το μίσθωμα της νέας μίσθωση που θα συμφωνηθεί ελεύθερα μεταξύ των συμβαλλομένων. Αν θεωρήσουμε ότι ισχύει το αντίθετο, τότε ο εκμισθωτής ακινήτου με παλαιό και πολύ χαμηλό μίσθωμα δεν θα έχει άλλη λύση παρά να εξώσει τον υπάρχοντα μισθωτή του προκειμένου να το εκμισθώσει σε τρίτον με απολύτως ελεύθερο μίσθωμα, οπότε η διάταξη αυτή θα βλάψει τελικά αντί να προστατεύσει το μισθωτή! 3. Αν οι συμβαλλόμενοι συμφωνήσουν από κοινού σε καταβολή αύξησης σε υψηλότερο ποσοστό, πως κατοχυρώνεται ο εκμισθωτής ότι ο ενοικιαστής δεν θα αλλάξει γνώμη και ζητήσει να του επιστραφεί η να συμψηφιστεί το υπερβαλλόντως καταβληθέν ποσό; Η διάταξη περί του «πλαφόν» 3% δεν έχει καμιά σχέση με το αλήστου μνήμης «θεμιτό μίσθωμα» των μισθώσεων κατοικιών του 1978, η υπέρβαση του οποίου αποτελούσε και ποινικό αδίκημα (!). Για να είναι έγκυρη και δεσμευτική και για τα δύο μέρη μια τέτοια συμφωνία, θα πρέπει κατά την άποψή μας να υπάρχουν τα εξής χαρακτηριστικά: Η συμφωνία αυτή να είναι έγγραφη και μεταγενέστερη από την ημέρα δημοσίευσης στο ΦΕΚ της παραπάνω διάταξης που αφορά το οικείο έτος. Η βεβαιότητα της μεταγενέστερης χρονολογίας εξασφαλίζεται σήμερα ευχερέστατα μέσω της εφαρμογής Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μισθώσεων της ΑΑΔΕ, εκτός από τους άλλους γνωστούς τρόπους. Αυτό γιατί η μεταγενέστερη παραίτηση από κάθε είδους δικαιώματα στις μισθώσεις αυτές είναι έγκυρη αν γίνεται με έγγραφο βεβαίας χρονολογίας. Στο έγγραφο αυτό θα πρέπει να αναφέρεται σαφώς ότι οι συμβαλλόμενοι τελούν εν γνώσει της ύπαρξης του περιορισμού αυτού και ότι ο μισθωτής παραιτείται ρητά από το δικαίωμα της διεκδίκησης επιστροφής κάθε ποσού που υπερβαίνει το 3%. Σημειώνεται ότι αν στο μισθωτήριο μνημονεύεται ρητά η επίμαχη διάταξη ήτοι το άρθρο 96 του Νόμου 5007/2022 (ΦΕΚ 241Α/23.12.2022), το μισθωτήριο αποκτά αυτόματα βέβαιη χρονολογία εφόσον αναφέρεται σε γεγονός βεβαίας χρονολογίας οπότε η σχετική συμφωνία θα πρέπει να θεωρείται ως έγκυρη, χωρίς ο μισθωτής να μπορεί να προβάλλει τον ισχυρισμό ότι δεν γνώριζε τη σχετική διάταξη. Σε κάθε περίπτωση άποψή μας είναι ότι μετά τη δήλωση στην φορολογία εισοδήματος του ανωτέρω ποσού από τον εκμισθωτή, είναι εντελώς ανεπιεικές να γίνει δεκτό αίτημα του ενοικιαστή για επιστροφή κάθε ποσού που υπερβαίνει το πλαφόν του 3%, δεδομένου του γεγονότος ότι η εφορία καταλογίζει φόρο επί του συνολικού μισθώματος, ακόμα κι αν αυτό υπερβαίνει το προβλεπόμενο από την παραπάνω διάταξη, χωρίς στη συνέχεια να έχει ο φορολογούμενος ουσιαστική και αποτελεσματική δυνατότητα να διεκδικήσει την διαφορά του αναλογούντος φόρου που του καταλογίστηκε.

Ανεβάζει ταχύτητες η ΑΑΔΕ για την καταγραφή και παρακολούθηση όλων των ακινήτων, με στόχο να εντοπίσει ιδιοκτήτες που έχουν «ξεχάσει» να τα δηλώσουν στο Ε9 ή έχουν δηλώσει λιγότερα τετραγωνικά, γλιτώνοντας τεκμήρια και φόρους. Ειδικότερα, ο ελεγκτικός μηχανισμός εργάζεται πυρετωδώς για την ολοκλήρωση, εντός του πρώτου εξαμήνου του 2023, με βάση το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί και στο επιχειρησιακό σχέδιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, του Μητρώου Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων, το οποίο θα συνδεθεί με το Εθνικό Κτηματολόγιο, ούτως ώστε να γίνουν οι διασταυρώσεις των στοιχείων της ακίνητης περιουσίας. Επισημαίνεται ότι το εν λόγω μητρώο θα περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία ακινήτων που έχουν καταγραφεί από τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ με βάση τις δηλώσεις Ε9 που έχουν υποβληθεί από τα φυσικά και νομικά πρόσωπα. Σε ενιαία βάση Τα στοιχεία λοιπόν αυτά θα διασταυρωθούν, σε μια ενιαία βάση, με τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή του το Εθνικό Κτηματολόγιο, προκειμένου σε πρώτη φάση να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις όπου απαιτούνται για τυχόν αποκλίσεις στα περιγραφικά στοιχεία των ακινήτων. Σε δεύτερο στάδιο, μέσω της νέας ηλεκτρονικής εφαρμογής θα εντοπιστούν τυχόν διαφορές και διεκδικήσεις μεταξύ ιδιωτών και Δημοσίου επί αμφισβητούμενων εκτάσεων. Τα ανωτέρω βήματα θα ανοίξουν ουσιαστικά τον δρόμο στους ελεγκτές, μέσω των διασταυρώσεων, να αποκτήσουν σαφή εικόνα των ακινήτων των φορολογουμένων, αλλά παράλληλα να ανακαλύψουν τους ιδιοκτήτες που δεν εμφανίζουν την πραγματική επιφάνεια της ακίνητης περιουσίας τους, με στόχο να καταβάλλουν λιγότερο ΕΝΦΙΑ, ή να μην πιάνονται στην «τσιμπίδα» των τεκμηρίων, ή ακόμη και να εισπράττουν χωρίς να το δικαιούνται επιδόματα ή υψηλότερα ενοίκια που δεν δηλώνονται. Ουσιαστικά ο ελεγκτικός μηχανισμός θα έχει άμεση πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία ακινήτων που έχει στη διάθεσή του το Εθνικό Κτηματολόγιο, εντοπίζοντας εύκολα την πραγματική επιφάνεια των ακινήτων, αλλά και όλα τα εμπράγματα δικαιώματα που υπάρχουν σε αυτά, πλήρη ή ψιλή κυριότητα, επικαρπία κ.ά., είτε τα κτίσματα βρίσκονται εντός είτε εκτός σχεδίου πόλεως. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα νέα ηλεκτρονικά δεδομένα που θα προκύψουν θα έρθουν στο φως ιδιοκτήτες που ναι μεν έχουν δηλώσει την ακίνητη περιουσία τους με ακρίβεια στο Εθνικό Κτηματολόγιο, προκείμενου να γλιτώσουν από ενδεχόμενες αμφισβητήσεις ή διεκδικήσεις τρίτων επί των ακίνητων τους, δεν έχουν όμως πράξει το ίδιο και προς την εφορία αποκρύπτοντας τετραγωνικά ή την κατάσταση των ακινήτων τους, όχι μόνο για να πληρώσουν μικρότερο ΕΝΦΙΑ, αλλά και για να αποφύγουν κατασχέσεις για χρέη στην εφορία ή προς τις τράπεζες. Κλήση για εξηγήσεις Στις περιπτώσεις φυσικά αυτές οι εν λόγω ιδιοκτήτες θα κληθούν άμεσα από την εφορία να δώσουν αφενός εξηγήσεις, αφετέρου και τροποιητικές δηλώσεις, ώστε όλα τα αρχεία να «ταυτιστούν», γεγονός όμως που μπορεί να τους φέρει αντιμέτωπους με πρόσθετους φόρους, αναδρομικά τεκμήρια και πρόστιμα. Άλλωστε, από τη στιγμή που εντοπιστούν λάθη τα οποία και θα διορθωθούν, θα πρέπει να επανυπολογιστεί ο ΕΝΦΙΑ όχι μόνο του τρέχοντος έτους αλλά και των προηγουμένων, όπως και όλοι οι φόροι και τα τέλη, καθώς και τα τεκμήρια για όλα τα έτη, γεγονός που δεν αποκλείει και τον καταλογισμό αναδρομικά ακόμη και πρόσθετου φόρου εισοδήματος. Από την έντυπη έκδοση

Παρα την επιβράδυνση των Ευρωπαϊκών αγορών και της μείωσης του όγκου συναλλαγών στις περισσότερες από αυτές, οι επενδύσεις σε επαγγελματικά ακίνητα στην Ελληνική αγορά κατά τη διάρκεια του 2022, έφτασαν στο ποσό ρεκόρ των € 1.65 δις, σύμφωνα με στοιχεία της Cushman & Wakefield Proprius, με άνοδο 40% σε σχέση τα αντίστοιχα μεγέθη του 2021. Σημειώνεται ότι στη μέτρηση δεν συμπεριλαμβάνεται, η απόκτηση πλειοψηφικού ποσοστού στον όμιλο Sani/Ikos απο το διεθνές επενδυτικό ταμείο της Σιγκαπούρης GIC, καθώς και η συμφωνία για την αγορά του χαρτοφυλακίου ακινήτων skyline από την κοινοπραξία Dimand - Premia Properties. H αγορά των ξενοδοχείων συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο όγκο συναλλαγών, με 36 καταγεγραμμένες συναλλαγές αξίας €620 εκ, με την αγορά γραφείων να ακολουθεί με €410 εκ σε 46 συναλλαγές. Οι Core+ επενδύσεις γραφειακών χώρων συγκέντρωσαν τον υψηλότερο όγκο συναλλαγών με ποσοστό 51%, ακολουθούμενο από τις value add και τις opportunistic. Ο κλάδος των καταστημάτων και εμπορικών κέντρων έρχεται τρίτος σε μικρή απόσταση, προσελκύοντας €327 εκ σε 32 συναλλαγές, καταγράφοντας 200% ετήσια αύξηση σε σχέση με το 2021. Ο τομέας των logistics & βιομηχανικών ακινήτων προσέλκυσε επενδύσεις €100 εκ περίπου, ενώ αντίστοιχο περίπου ποσό επενδύθηκε και σε αγορές γής με σκοπό την ανάπτυξη. Οι εγχώριες AΕΑΑΠ εξακολουθούν να επενδύουν σημαντικά κεφάλαια, στην αγορά εμπορικών ακινήτων το 2022, επενδύοντας σχεδόν €400 εκ κυρίως στους τομείς της φιλοξενίας, στα προνομιακά γραφεία και στις εξαγορές γης για ανάπτυξη, ενώ €380 εκ αφορούν σε εισροή αμιγώς ξένων κεφαλαίων, σε επίπεδα χαμηλότερα από τα αναμενόμενα στα πλαίσια των παγκόσμιων αντίξοων οικονομικών συγκυριών. Σύμφωνα με την επικεφαλή της Cushman & Wakefield Proprius, Νίκη Σύμπουρα, οι περισσότερες τάσεις όπως συνοψίζονται παρακάτω, που ξεκίνησαν στο μεταπανδημικό περιβάλλον του 2022, προβλέπεται να συνεχιστούν το 2023, με το βλέμμα ωστόσο στραμμένο στις επερχόμενες εθνικές εκλογές και το πολιτικό ρίσκο που εμπεριέχουν, εν όψη πιθανού ασταθούς πολιτικού σκηνικού: 1. Μεγάλο ποσοστό των συναλλαγών αφορά σε εγχώριους παίκτες. Η Ελληνική αγορά επαγγελματικών ακινήτων προσελκύει σταθερά ισχυρό ενδιαφέρον εγχώριων ιδιωτών και θεσμικών επενδυτών. 2. Υψηλό ποσοστό συσσωρευμένων αποταμιεύσεων επηρέασε άμεσα ή έμμεσα την αγορά ακινήτων. Με η σταδιακή επιστροφή στη κανονικότητα σημαντικός αριθμός αγοραστών αύξησε την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών και τις επενδύσεις στα υπάρχοντα ή νέα ακίνητα. 3. Η αγορά των καταστημάτων ανακάμπτει. Μετά από μακρά περίοδο ύφεσης στον χώρο των καταστημάτων, το ενδιαφέρον των επενδυτών αλλά και των εταιρειών ανάπτυξης επανέρχεται στο χώρο, ενώ καταγράφεται αύξηση πωλήσεων και επισκεψιμότητας σε κεντρικές αγορές και στροφή προς την αναψυχή και την πειραματική διαδικασία αγορών. 4. Tα κριτήρια ESG (Environmental, Social and Governance) και οι βιώσιμες αναπτύξεις βρίσκονται στο επίκεντρο της στρατηγικής χρηστών και επενδυτών ενώ αποτελούν πλέον εργαλείο στρατηγικής για την προσέλκυση επενδύσεων, πελατών και προσωπικού. Οι επενδυτές έχουν ως στόχο την πιστοποίηση των ακινήτων τους κατά LEED, BREEAM, καθώς και άλλα διεθνώς αναγνωρισμένα συστήματα βαθμολόγησης και συγκριτικής αξιολόγησης. 5. Το ενδιαφέρον για Logistics θα συνεχίσει να είναι ισχυρό από εγχωρίους και διεθνείς επενδυτικούς φορείς. Αναμένουμε ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί το 2023 λόγω της συνεχιζόμενης υψηλής ζήτησης και της χαμηλής προσφοράς ενώ η έλλειψη προϊόντος θα εξακολουθήσει να στρέφει τους επενδυτές στην αγορά γής. 6. Τα μεγάλα ιδιωτικά έργα ανάπτυξης αναμένεται να αναδιαμορφώσουν τις αγορές. Το ενδιαφέρον στρέφεται στην πορεία των μεγάλων έργων ανάπτυξής με επίκεντρο το ‘Ελληνικό’ που αναμένεται να επηρεάσουν και να επαναπροσδιορίσουν τις αγορές των γραφείων και καταστημάτων. 7. Στροφή σε εναλλακτικές επενδύσεις. Ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των επενδυτικών εταιρειών ακινήτων, οδηγεί τις εταιρείες σε αναζήτηση εναλλακτικών κατηγοριών ακινήτων, που να διασφαλίζουν υψηλότερες αποδόσεις όπως εξυπηρετούμενα διαμερίσματα (serviced apartments), σχολικά συγκροτήματα, φοιτητικές εστίες, senior living κλπ 8. Η ξενοδοχειακή αγορά παραμένει στο επίκεντρο λόγω της σημαντικής αύξησης του τουρισμού. Δεδομένης της δημοτικότητας του τουρισμού στην Ελλάδα η τουριστική βιομηχανία θα συνεχίζει να βρίσκεται στο επίκεντρο. 9. Το διογκωμένο κόστος κατασκευής, οι ελλείψεις ειδικευμένου εργατικού δυναμικού και η αύξηση των μισθών στις κατασκευές θα παρακολουθούνται στενά κατά τη διάρκεια του 2023. Οι εταιρείες ανάπτυξης ενδέχεται να χρειαστεί να εξερευνήσουν εναλλακτικές οδούς μείωσης του κόστους με περαιτέρω εστίαση στον έλεγχο του κόστους, στην αξιολόγηση κινδύνου και τη βελτίωση των διαδικασιών. 10. Εντός του 2023 αναμένεται από τους χρήστες να τοποθετηθούν στο χώρο που θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν τα επόμενα έτη. Η απορρόφηση γραφείων το 2022 που αποτυπώνεται σε περισσότερο από 100.000 τ.μ., 25% αυξημένη από τον περασμένο χρόνο, αναμένεται να συνεχιστεί στο 2023, με το στοίχημα πλέον να εστιάζεται στον ποσοστό των χρηστών που θα είναι πρόθυμοι να συμφωνήσουν μίσθωση γραφείων με μελλοντική παράδοση, σύμφωνα με τις απαιτήσεις τους, και ταυτόχρονη δέσμευση με κλειστή περίοδο μίσθωσης (pre let).

Ξεκίνησε η νέα φάση καταγραφής του χαρτοφυλακίου της ακίνητης περιουσίας 20 Ιερών Μητροπόλεων. Η διαδικασία αφορά την ψηφιοποίηση και τη διασύνδεση του αρχείου και για πρώτη φορά θα παρέχεται ψηφιακά, πλήρης και ενιαία εικόνα του συνόλου των εγγράφων ενός εκκλησιαστικού ακινήτου. Το προς καταγραφή χαρτοφυλάκιο των 20 Ιερών Μητροπόλεων που εκδήλωσαν ενδιαφέρον έως σήμερα για να συμμετάσχουν στο έργο εκτιμάται σε περίπου 25.500 ακίνητα. Σημειώνεται ότι η πλήρης καταγραφή των ακινήτων και η αποδελτίωση των στοιχείων τους στο πληροφοριακό σύστημα θα επιτρέψει την αξιολόγηση των καταγεγραμμένων ακινήτων με σκοπό την ανάδειξη των 1.000 σημαντικότερων ακινήτων. Το έργο εντάσσεται στο ΕΣΠΑ 2021-2027, στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» και πιο αναλυτικά, στην απόφαση που υπογράφει η Ειδική Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), Δανδόλου Νίκη αναφέρεται ότι: «η διαδικασία της καταγραφής της ακίνητης περιουσίας αφορά στην προετοιμασία και οργάνωση του προς ψηφιοποίηση αρχείου ανά ακίνητο, την ψηφιοποίηση του αρχείου και στη συνέχεια την δημιουργία των ακινήτων στο σύστημα όπου θα αποδελτιωθούν τα στοιχεία του κάθε ακινήτου και θα διασυνδεθούν τα ψηφιοποιημένα έγγραφα και σχέδια. Το προς καταγραφή χαρτοφυλάκιο των 20 Ιερών Μητροπόλεων που εκδήλωσαν ενδιαφέρον έως σήμερα για να συμμετάσχουν στο έργο εκτιμάται σε περίπου 25.500 ακίνητα. Η πλήρης καταγραφή των ακινήτων και η αποδελτίωση των στοιχείων τους στο πληροφοριακό σύστημα θα επιτρέψει την αξιολόγηση των καταγεγραμμένων ακινήτων με σκοπό την ανάδειξη των 1.000 σημαντικότερων ακινήτων». Η απόφαση Αναλυτικότερα στην απόφαση αναφέρονται τα εξής: Στο πλαίσιο της πρόσκλησης δύναται να χρηματοδοτηθεί η δράση που αφορά στην καταγραφή μέρους της εκκλησιαστικής ακίνητης περιουσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, με σκοπό τη διοικητική και οργανωτική μεταρρύθμιση των εμπλεκόμενων εκκλησιαστικών φορέων για την αύξηση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητάς τους στον τομέα της διαχείρισης της εκκλησιαστικής ακίνητης περιουσίας. Η δημιουργία ολοκληρωμένων ψηφιακών φακέλων με το σύνολο των εγγράφων – σχεδίων κλπ του χαρτοφυλακίου των Ι.Μ. και των διακριτών εκκλησιαστικών οντοτήτων (ενορίες, μονές, κλπ) που εμπίπτουν στην χωρική και ποιμαντική δικαιοδοσία αυτών, αποτελεί σημαντική μεταρρύθμιση στον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσής τους, καθώς η εν λόγω εσωτερική αναδιοργάνωση όχι μόνο απλοποιεί και επιταχύνει το σύνολο των καθημερινών διαδικασιών που σχετίζονται με τα ακίνητα, αλλά εξασφαλίζει και την φερεγγυότητα στα αποτελέσματα δεδομένου ότι για πρώτη φορά θα παρέχεται ψηφιακά, πλήρης και ενιαία εικόνα του συνόλου των εγγράφων ενός εκκλησιαστικού ακινήτου. Επιπλέον, θα συμβάλει στην καλύτερη αξιολόγηση των ακινήτων για την ανάδειξη των καταλληλότερων ακινήτων προς αξιοποίηση και τον πλήρη νομοτεχνικό έλεγχο αυτών για την προδιαγραφή του βέλτιστου τρόπου αξιοποίησης προς όφελος των κοινωνικοπρονοιακών δράσεων και του φιλανθρωπικού έργου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η δράση αφορά στην καταγραφή και αξιολόγηση της ακίνητης περιουσίας Ιερών Μητροπόλεων, τα ακίνητα των οποίων δεν είχαν καταγραφεί στο πλαίσιο της Πράξης «Εφαρμογή Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε κύριους τομείς Εκκλησιαστικής Διοίκησης» (MIS 372942) και της πράξης «Εφαρμογή Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε κύριους τομείς εκκλησιαστικής διοίκησης – Β ́Φάση» (MIS: 5003934) καθώς και των πράξεων «Διοικητική και Γεωχωρική Τεκμηρίωση Εκκλησιαστικών Ακινήτων που τηρούνται στο Υποσύστημα Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Ακίνητης Περιουσίας της Ι.Α.Α.» (MIS 5070755) και «Αθωνικό Ψηφιακό Κτηματογραφικό Αποθετήριο Μετοχίων Αγίου Όρους» (MIS 5130719). Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει αρχικά τις απαιτούμενες ενέργειες ωρίμανσης (όπως ανάπτυξη νέου λογισμικού – συστήματος καταγραφής και διαχείρισης Εκκλησιαστικής Ακίνητης Περιουσία, που θα είναι συμβατό με τις απαιτήσεις του G-Cloud, άδειες χρήσης κ.α.) προκειμένου να μπορούν να φιλοξενηθούν τα ακίνητα των Ι.Μ., μαζί με τους ψηφιοποιημένους φακέλους τους στο G-Cloud. Παράλληλα θα υποστηριχθεί η αρχική λειτουργία του συστήματος καθ’ όλη τη διάρκεια της Πράξης προκειμένου να διασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία του. Επιπροσθέτως, θα πραγματοποιηθούν εργασίες καταγραφής της ακίνητης περιουσίας που αφορούν στην προετοιμασία και οργάνωση του προς ψηφιοποίηση αρχείου ανά ακίνητο, την ψηφιοποίηση του αρχείου και στη συνέχεια την δημιουργία των ακινήτων στο σύστημα όπου θα αποδελτιωθούν τα στοιχεία του κάθε ακινήτου και θα διασυνδεθούν τα ψηφιοποιημένα έγγραφα και σχέδια. Το προς καταγραφή χαρτοφυλάκιο των 20 Ιερών Μητροπόλεων που εκδήλωσαν ενδιαφέρον έως σήμερα για να συμμετάσχουν στο έργο εκτιμάται σε περίπου 25.500 ακίνητα. Η πλήρης καταγραφή των ακινήτων και η αποδελτίωση των στοιχείων τους στο πληροφοριακό σύστημα θα επιτρέψει την αξιολόγηση των καταγεγραμμένων ακινήτων με σκοπό την ανάδειξη των 1.000 σημαντικότερων ακινήτων. Βασικοί χρήστες του συστήματος θα είναι οι Ιερές Μητροπόλεις όπως έχουν καταγραφεί στο ΤΕΠ του δυνητικού δικαιούχου και είναι οι ακόλουθες: 1) Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, 2) Ι.Μ. Αλεξανδρουπόλεως, 3) Ι.Μ. Γόρτυνος & Μεγαλοπόλεως, 4) Ι.Μ. Γρεβενών, 5) Ι.Μ. Διδυμότειχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου, 6) Ι.Μ. Ελασσώνος, 7) Ι.Μ. Ηλείας, I.M. Θηβών και Λεβαδειάς, 9) Ι.Μ. Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου, 10) Ι.Μ. Ιωαννίνων, 11) Ι.Μ. Νέας Ιωνίας και Φιλαδέλφειας, 12) Ι.Μ. Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, 13) Ι.Μ. Καρπενησίου, 14) Ι.Μ. Μαντινείας και Κυνουρίας, 15) Ι.Μ. Μαρωνείας και Κομοτηνής, 16) Ι.Μ. Μεσσηνίας, 17) Ι.Μ. Νικοπόλεως και Πρεβέζης, 18) Ι.Μ. Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης, 19) Ι.Μ. Τριφυλίας και Ολυμπίας και 20) Ι.Μ. Φωκίδος. Το εν λόγω έργο δύναται να ενταχθεί στο ΕΠ ΜΔΤ ως phasing (κατάσταση 3 του Σχεδίου Δράσης) που δεν ολοκληρώνεται εντός της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 και προτείνεται η ολοκλήρωσή του στην Προγραμματική Περίοδο 2021-2027 στο Ε.Π. «Ψηφιακός Μετασχηματισμός». Το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της πράξης που αντιστοιχεί σε συγχρηματοδότηση από το Ε.Π. ΜΔΤ αφορά στο τμήμα εκείνο που ολοκληρώνεται έως 31.12.2023. Η συγχρηματοδοτούμενη (όπου συγχρηματοδοτούμενη δημόσια δαπάνη είναι η επιλέξιμη δημόσια δαπάνη από το επιχειρησιακό πρόγραμμα για τον υπολογισμό της κοινοτικής συνδρομής ) δημόσια δαπάνη που διατίθεται για την ένταξη πράξεων με την παρούσα πρόσκληση ανέρχεται σε 2.392.727,58 ευρώ και κατανέμεται ενδεικτικά ανά πεδίο παρέμβασης δράση και κατηγορία περιφέρειας. Η μη επιλέξιμη δημόσια δαπάνη ανέρχεται σε 6.614.632,42 ευρώ και αποτελέσει έργο phasing στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός 2021-2027. Η συνολική δημόσια δαπάνη ανέρχεται σε 9.007.360 ευρώ. Οι υποψήφιοι δικαιούχοι υποβάλλουν αποκλειστικά ηλεκτρονικά τις προτάσεις στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://logon.ops.gr/ από την 15.07.2022 έως την 29.07.2022.