Αναζήτηση στην κοινότητα

Τη μεγάλη «δυναμική» της αγοράς ακινήτων στην ευρύτερη περιοχή του Αμαρουσίου και ιδίως πέριξ της Λεωφόρου Κηφισίας επιχειρεί να εκμεταλλευθεί και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Το ΤΕΕ πριν από αρκετές ημέρες προκήρυξε σχετικό διαγωνισμό για την επιλογή αναδόχου του έργου «ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΣΩ ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗΣ ΑΚΙΝΗΤΟΥ» ιδιοκτησίας του, ύψους περίπου 20,3 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Μάλιστα, βάσει της διακήρυξης οι υποψήφιοι επενδυτές πρέπει να καταθέσουν προσφορές έως τις 26 Ιουλίου 2022 (αποσφράγιση στις 28/07), δηλαδή σε κάτι περισσότερο από δύο εβδομάδες από σήμερα. Ο επενδυτής θα αναλάβει να κατασκευάσει και το πολυώροφο κτήριο γραφείων, με τη μέθοδο της αντιπαροχής, στο ακίνητο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) που βρίσκεται σε σημείο «πρώτης προβολής», δίπλα στο Ιατρικό Κέντρο, στο «Δαχτυλίδι» της Λεωφόρου Κηφισίας, σε μια περιοχή που προσελκύσει το ενδιαφέρον developers ειδικά σε ότι αφορά με τον τομέα των γραφείων. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι μόλις προ ημερών Dimand και PwC Ελλάδας ανακοίνωσαν τη συμφωνία τους για τη μίσθωση των νέων υπερσύγχρονων γραφείων της δεύτερης στην περιοχή του Αμαρουσίου που θα αναλάβει να κατασκευάσει η πρώτη. Ειδικότερα, σε ιδιόκτητο οικόπεδο που πρόσφατα απέκτησε μέσω της θυγατρικής της, Insignio Μ.Α.Ε., η DIMAND, πρόκειται να ανεγείρει κτίριο συνολικής επιφάνειας 22.550 τ.μ. (11 τ.μ. ανωδομής). Το ακίνητο βρίσκεται σε προνομιακή θέση, επί της Λεωφόρου Κηφισίας 65, στο Μαρούσι. Το project βρίσκεται στο πλέον «δυναμικό» τμήμα της Λ. Κηφισίας, από το ΟΑΚΑ και το εμπορικό κέντρο έως τον ΟΤΕ και τον κόμβο της Αττικής Οδού, κατά συνέπεια, το νέο κτήριο πρέπει να αποτυπώνει «δυναμική και κίνηση», όπως ο οδικός άξονας. Αυτή την κατάσταση προσπαθεί να εκμεταλλευθεί και το ΤΕΕ, όπως ήδη έχει συμβεί με πλήθος από σημαντικά projects στην ευρύτερη περιοχή, όπως αυτά που έχουν προωθήσει ή προωθούν Prodea και Dimand, οι Noval Property και Brook Lane Capital (κατασκευή συγκροτήματος κτηρίων γραφείων επί των οδών Χειμάρρας 10-12 και Λεωφόρου Αμαρουσίου – Χαλανδρίου στο Μαρούσι, πρώην ακίνητο Kodak) κ.α. Αναφορικά με το project του ΤΕΕ, το έργο θα χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από πόρους του Αναδόχου και μέρος του κτηρίου θα παραχωρηθεί προς χρήση στο Επιμελητήριο. Η αμοιβή του αναδόχου συνίσταται στην αντιπαροχή επί του ακινήτου και τη συνακόλουθη μεταβίβαση προς τον Ανάδοχο των αναλογουσών σε αυτόν οριζοντίων ιδιοκτησιών του τελικού κτιρίου που θα αποτελεί το προϊόν της αξιοποίησης, μετά του αντιστοιχούντος σε αυτές ποσοστού εξ αδιαιρέτου του δικαιώματος κυριότητας επί του οικοπέδου. Σε κάθε περίπτωση, επιδιώκεται η ανέγερση βιοκλιματικού πενταώροφου κτιρίου γραφείων με δύο υπόγεια parking ενεργειακής κλάσης Α+ με επιφάνεια δόμησης 20.598 τ.μ. Η συνολική επιφάνεια δόμησης του ισογείου και των ορόφων υπολογίζεται σε 10.130 τ.μ. και των υπογείων σε 10.468 τ.μ. Το κύριο αντικείμενο της σύμβασης είναι η αξιοποίηση μέσω αντιπαροχής ακινήτου επί των οδών Λ. Κηφισίας, Διστόμου, Αλαμάνας και Αττικής Οδού, Δήμου Αμαρουσίου (Κόμβος Δαχτυλίδι), Περιφέρεια Αττικής, ώστε να κατασκευασθεί νεόδμητο κτίριο, με αποκλειστική χρηματοδότηση του Αναδόχου και ως αντάλλαγμα να προσφερθεί από τον Ανάδοχο αντιπαροχή επ’ αυτού. Στο Συμβατικό αντικείμενο προβλέπεται το έργο της ανέγερσης και της αξιοποίησης του Ακινήτου, με τις αναγκαίες παρεμπίπτουσες εργασίες κατασκευής, διαρρύθμισης, και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου που αποτελούν συνέπεια και συμπλήρωμα του αντικειμένου, ήτοι της συμφωνίας επί αντιπαροχής. Στο συμβατικό αντικείμενο περιλαμβάνεται και η προηγούμενη κατεδάφιση ημιμόνιμης κατασκευής (οικίσκου) που ευρίσκεται εντός του ακινήτου. Όροι Δόμησης – Χρήσεις γης Προβλέπεται συντελεστής δόμησης 1, κάλυψη 40%, μέγιστο ύψος 16 μ. και χρήσεις γης όπως: «1. Κατοικία, 2. Ξενώνες ξενοδοχεία και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις κατηγορίας 4 αστέρων και ανώτερης, 3. Εμπορικά καταστήματα, 4. Γραφεία, Τράπεζες, Ασφάλειες, Κοινωφελείς Οργανισμοί, 5. Διοίκηση (απαγορεύονται Υπουργεία), 6. Εστιατόρια, 7. Αναψυκτήρια, 8. Κέντρα διασκέδασης - αναψυχής (τα κέντρα νυχτερινής διασκέδασης επιτρέπονται μόνο στα οικόπεδα που έχουν πρόσωπο στο ΒΟΔ), 9. Χώροι συνάθροισης κοινού, 10. Πολιτιστικά κτίρια και εν γένει πολιτιστικές εγκαταστάσεις, 11. Κτίρια εκπαίδευσης, 12. Θρησκευτικοί χώροι, 13. Κτίρια κοινωνικής πρόνοιας, 14. Κτίρια γήπεδα στάθμευσης (συμπεριλαμβάνονται τα πλυντήρια αυτοκινήτων). Δεν επιτρέπονται τα γήπεδα στάθμευσης στη Λ. Κηφισίας και στην Αττική Οδό, 15. Αθλητικές εγκαταστάσεις, 16. Εγκαταστάσεις Εμπορικών εκθέσεων, 17. Διαγνωστικά Κέντρα». Η συνολική προθεσμία περάτωσης εκτέλεσης των έργων κατασκευής αρχίζει από την υπογραφή της σύμβασης εκτέλεσης του έργου, περιλαμβάνει την αδειοδότηση του έργου - από τις αρμόδιες αρχές και ορίζεται σε 24 μήνες μέχρι την ολοκλήρωσή του, σύμφωνα με τα τεύχη του παρόντος Διαγωνισμού, την τεχνική προσφορά του Αναδόχου και τη σύμβαση εκτέλεσης του έργου. Ο προτεινόμενος στην Τεχνική του Προσφορά Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός και Ενεργειακός Σχεδιασμός θα πρέπει να καλύπτει κατ’ ελάχιστο τις απαιτήσεις κατά το πρότυπο LEED gold. Σύμφωνα με το Τεύχος, το ελάχιστο αποδεκτό ποσοστό προσφερόμενης αντιπαροχής ανέρχεται σε 35,45% επί του Εμβαδού Αναφοράς (ΕΑ = 10.130 τ.μ. δόμησης). Συνεπώς, τα Ελάχιστα Τετραγωνικά Αντιπαροχής (ΕΤΑ) ανέρχονται σε 3.591,09 τ.μ. και αντιστοιχούν σε χώρους κύριας χρήσης που προσμετρώνται στον ΣΔ.

Σε ένα μεγάλο και πρωτοποριακό βήμα προχώρησε σήμερα ο Σύλλογος Μεσιτών Ακινήτων Αθηνών Αττικής «ανεβάζοντας» την ιστοσελίδα e-akinita.gr στην οποία οι πολίτες μπορούν να βρουν κάθε είδους ακίνητο. Η ιστοσελίδα έχει σύγχρονο lay-out και παρέχει πληροφορίες για περισσότερα από 80.000 ακίνητα σε όλη την Αττική. Βασικό πλεονέκτημα είναι πως όλες οι αγγελίες προέρχονται από εγκεκριμένα μεσιτικά γραφεία κάτι που εκμηδενίζει τους όποιους κινδύνους μπορεί να υπάρχουν για αγοραστές ή ενοικιαστές. Ταυτόχρονα κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να συμπληρώσει τη «Φόρμα Ζήτησης» ή την «Φόρμα Ανάθεσης Ακινήτου» και να διασφαλίσει πως το ακίνητό του θα βρεθεί στα σωστά επαγγελματικά χέρια. «Ο Σύλλογος μας λειτουργεί πάντοτε με απόλυτο γνώμονα την ασφάλεια των συναλλαγών μεταξύ μεσιτών και πολιτών ή εταιρειών και αυτός είναι και ο μόνος λόγος που προχωρήσαμε στη δημιουργία αυτής της ιστοσελίδας. Περισσότεροι από 3.000 συνάδελφοι μεσίτες, ανεβάζουν τις αγγελίες τους προσφέροντας υπηρεσίες υψηλού επιπέδου σε ανθρώπους που είτε αναζητούν ακίνητα για να επενδύσουν, είτε αγωνιούν για την εύρεση ενός σωστού ακινήτου για ενοικίαση», δήλωσε ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αστικών Ακινήτων Αθηνών – Αττικής, Λευτέρης Ποταμιάνος.

Η άνοδος ξεπέρασε το 10% για τα νέα διαμερίσματα ενώ για τα παλιά κινήθηκε στο 7,4%. Ανοδο κατά 9,7% κατέγραψαν οι τιμές των διαμερισμάτων στην Αθήνα και κατά 8,6% στο σύνολο της χώρας στο πρώτο τρίμηνο του 2022 σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Με βάση τα διαθέσιμα προσωρινά στοιχεία, εκτιμάται ότι στο α΄ τρίμηνο του 2022 οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) ήταν κατά μέσο όρο αυξημένες κατά 8,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021. Για το 2021, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 7,4% (αναθεωρημένα στοιχεία), έναντι αύξησης 4,5% το 2020. Πιο αναλυτικά, η αύξηση των τιμών στο α΄ τρίμηνο του 2022 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021 ήταν 10,3% για τα νέα διαμερίσματα, δηλ. ηλικίας έως 5 ετών, και 7,4% για τα παλαιά, δηλ. ηλικίας άνω των 5 ετών. Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, για το 2021, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των τιμών για τα νέα διαμερίσματα ήταν 7,9%, έναντι αύξησης 4,9% το 2020, ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης για τα παλαιά διαμερίσματα ήταν 7,0% το 2021, έναντι αύξησης 4,2% το 2020. Από την ανάλυση των στοιχείων κατά γεωγραφική περιοχή προκύπτει ότι η αύξηση των τιμών των διαμερισμάτων το α΄ τρίμηνο του 2022 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021 ήταν 9,7% στην Αθήνα, 8,3% στη Θεσσαλονίκη, 8,2% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 6,4% στις λοιπές περιοχές της χώρας. Για το σύνολο του 2021, η αύξηση των τιμών στις ίδιες περιοχές σε σχέση με το 2020 ήταν 9,4%, 7,2%, 5,7% και 4,8% αντίστοιχα (αναθεωρημένα στοιχεία). Τέλος, για το σύνολο των αστικών περιοχών της χώρας, το α΄ τρίμηνο του 2022 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν σε σύγκριση με το α΄ τρίμηνο του 2021 κατά 9,2%, ενώ για το 2021 η μέση ετήσια αύξηση διαμορφώθηκε στο 7,8% (αναθεωρημένα στοιχεία).

Πιο εύκολη και πιο γρήγορη γίνεται η έκδοση ασφαλιστικής ενημερότητας για μεταβιβάσεις ακινήτων σε περίπτωση ύπαρξης οφειλών στον ΕΦΚΑ, με ρύθμιση που περιλαμβάνεται σε τροπολογία που κατέθεσε το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών «Σύστημα στοχοθεσίας, αξιολόγησης και ανταμοιβής για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης και άλλες διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα». Πιο συγκεκριμένα, με την προτεινόμενη ρύθμιση, για την έκδοση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας και της βεβαίωσης οφειλής -που επέχει θέση ασφαλιστικής ενημερότητας- ειδικά για τον σκοπό της μεταβίβασης ακινήτων θα λαμβάνονται υπόψη μόνο οι βεβαιωμένες από το ΚΕΑΟ οφειλές. Ανοίγει έτσι ο δρόμος προς την πλήρη ψηφιοποίηση της διαδικασίας έκδοσης Βεβαίωσης Οφειλής. Το αμέσως επόμενο διάστημα η ηλεκτρονική υποβολή της χορήγησης βεβαίωσης οφειλών και η ηλεκτρονική έκδοση Πιστοποιητικού με την ταυτότητα της οφειλής. Έτσι δεν θα απαιτούνται επισκέψεις στα υποκαταστήματα του ΕΦΚΑ και στο ΚΕΑΟ για την καταγραφή των οφειλών, την υποβολή αίτησης χορήγησης οφειλών και την έκδοση του πιστοποιητικού παρακράτησης οφειλής όπως συμβαίνει μέχρι τώρα. Η δυνατότητα για μεταβιβάσεις ακινήτων με έκδοση ηλεκτρονικού πιστοποιητικού (μη ύπαρξης οφειλής ή πιστοποιητικού οφειλών με την ταυτότητα της οφειλής) θα επιταχύνει και θα διευκολύνει δραστικά την όλη διαδικασία, προς όφελος των συναλλασσόμενων πολιτών. Μεταξύ άλλων, με την ίδια τροπολογία: · Αντιμετωπίζονται θέματα σχετικά με την υλοποίηση -σε πιλοτική βάση- του προγράμματος «Προσωπικός Βοηθός για ΑμεΑ», σχετικά με τη συγκρότηση των ειδικών επιτροπών αξιολόγησης (που κρίνουν τη ανάγκη παροχής της υπηρεσίας στους δικαιούχους), αλλά και την επιστημονική υποστήριξη των εν λόγω επιτροπών μέσω της Κεντρικής Επιτροπής Αξιολόγησης, ενός νέου οργάνου που θα υπάγεται στον ΟΠΕΚΑ. Προβλέπεται επίσης η σύσταση Επιτροπής Συντονισμού και Παρακολούθησης της υλοποίησης του προγράμματος. · Ρυθμίζονται επιμέρους ζητήματα σχετικά με την διαχείριση από τον ΟΠΕΚΑ των έργων και δράσεων που εντάσσονται στα προγράμματα του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) και του προγράμματος «Στέγαση και Εργασία για τους άστεγους».

Η πανδημία του COVID-19 άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι αγοραστές βλέπουν τους χώρους καθιερώνοντας τα σπίτια ως το πιο ασφαλές "καταφύγιο" δίνοντας ακόμη μεγαλύτερη σημασία στο να έχει κάποιος πολυτέλεια για να περάσει καλύτερα το χρόνο του εκεί. Από το να είναι απλώς ένα μέρος για να επιστρέψουν μετά από μια κουραστική μέρα εργασίας, οι αγοραστές θέλουν πλέον τα σπίτια τους να λειτουργούν ως γραφείο, σχολείο, χώρος αναψυχής, γυμναστήριο κ.λπ. Σύμφωνα με την έκθεση της UBS με τίτλο «Luxury Property Focus 2022» το Μονακό παραμένει αδιαμφισβήτητα ο πιο ακριβός προορισμός για τον κλάδο των πολυτελών ακινήτων παγκοσμίως με τις τιμές να διαμορφώνονται στα $68.000 ανά τετραγωνικό μέτρο το 2021. Η δεύτερη πιο ακριβή τοποθεσία για αγορά πολυτελούς εξοχικής κατοικίας είναι το Ασπεν στο Κολοράντο των ΗΠΑ όπου οι τιμές διαμορφώθηκαν το ίδιο διάστημα στα $58.000 ανά τετραγωνικό μέτρο. Όπως λένε οι αναλυτές της Ελβετικής τράπεζας η ανοδική πορεία στην αγορά πολυτελών ακινήτων συνεχίστηκε το 2021. Τα ακίνητα σε πολυτελείς τοποθεσίες στην Ελβετία βγήκαν προς πώληση σε τιμές περίπου 10% υψηλότερες από το προηγούμενο έτος, ενώ η αύξηση ήταν τριπλάσια από τη μέση άνοδο την τελευταία δεκαετία. Πέρυσι, η τιμή των πολυτελών ακινήτων αυξήθηκε περίπου δύο φορές ταχύτερα από τη συνολική αγορά. Μεταξύ των κορυφαίων τοποθεσιών, οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών καταγράφηκαν στην κεντρική Ελβετία-μέσα σε ένα χρόνο, οι τιμές εκεί εκτοξεύτηκαν κατά περισσότερο από 20%. Στις αγορές πρώτης κατοικίας, οι τιμές των ακινήτων σε κορυφαίες τοποθεσίες μέσα και γύρω από τις μεγάλες πόλεις της Γενεύης και της Ζυρίχης αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά περίπου 10% και 12%, αντίστοιχα. Τα ακίνητα σε πολυτελείς προορισμούς παγκοσμίως κατέγραψαν ισχυρές αυξήσεις τιμών που ήταν παρόμοιες με την Ελβετία. Σύμφωνα με τον Knight Frank, οι τιμές το 2021 αυξήθηκαν περισσότερο από 8% κατά μέσο όρο και μόνο λίγες σημείωσαν πτώση των τιμών. Στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, μέρος των ζημιών το 2020 ανακτήθηκε, με χαμηλούς μονοψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης το 2021. Οι ορεινοί προορισμοί συνέχισαν επίσης να απολαμβάνουν ισχυρή ζήτηση και οι τιμές αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά περίπου 10%.

Σε τροχιά σημαντικής ανάπτυξης έχει επιστρέψει η κτηματαγορά, δύο χρόνια μετά την εμφάνιση της πανδημίας και την ύφεση που έπληξε την ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η RE/MAX Ελλάς από αγοραπωλησίες ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν σε 127 περιοχές της επικράτειας προκύπτουν, για το έτος 2021 σε σύγκριση με το 2020, κατά μέσο όρο αυξήσεις τιμών 11,4% για νεόδμητα ακίνητα ηλικίας έως 5 ετών και 9,8% για παλαιότερα ακίνητα. Η αυξημένη ζήτηση και η περιορισμένη προσφορά δικαιολογεί τη μεγάλη αύξηση των τιμών και αποδεικνύει ότι ο κλάδος του Real Estate συνεχίζει να αποτελεί το ασφαλές καταφύγιο των επενδυτών και των ενδιαφερόμενων αγοραστών ακινήτων, σε μία περίοδο που η οικονομική δραστηριότητα έχει πληγεί από την πανδημία του κορωνοϊού όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Η έρευνα Η RE/MAX Ελλάς, που αποτελεί το μεγαλύτερο κτηματομεσιτικό δίκτυο στην Ελλάδα με 73 γραφεία και πάνω από 1.000 συμβούλους, κατέγραψε αύξηση του σταθμισμένου δείκτη τιμών των κατοικιών το 2021 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος σχεδόν σε όλες τις περιοχές που πραγματοποιήθηκαν αγοραπωλησίες ακινήτων μέσω του δικτύου της. Ειδικότερα, σε συνολικά 60 περιοχές της Αττικής καταγράφηκε αύξηση 11,2% το 2021 σε σύγκριση με το 2020 για μεταχειρισμένα ακίνητα άνω των 5 ετών, ενώ για ηλικίας άνω των 5 ετών το ποσοστό της αύξησης διαμορφώνεται στο 12,1%. Αντίστοιχα σε 31 περιοχές της Θεσσαλονίκης, οι τιμές πώλησης μεταχειρισμένων ακινήτων ηλικίας άνω των 5 ετών αυξήθηκαν κατά 10,4% μέσα σε ένα χρόνο, ενώ για τα νεόδμητα ακίνητα οι αυξήσεις κινήθηκαν κατά μέσο όρο στο 9,1%. Σε περιοχές της περιφέρειας, οι τιμές στα μεταχειρισμένα ακίνητα άνω των 5 ετών είχαν και αυτές θετικό πρόσημο στη μεταβολή τους καθώς αυξήθηκαν κατά 5.2%, ενώ στα ακίνητα έως 5 ετών καταγράφηκε γενναία αύξηση 11,5. Τρεις μήνες από την αρχή του 2022 και 36 ημέρες από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η κτηματαγορά συνεχίζει να εμφανίζει αναπτυξιακή πορεία, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί αν κρατήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα οι πολεμικές συγκρούσεις και ποιες θα είναι οι νέες επιπτώσεις στην παγκόσμια αλλά και την ελληνική οικονομία. Οι εξελίξεις του πολέμου φέρνουν στο προσκήνιο την πιθανότητα του ρίσκου για την παγκόσμια και ελληνική οικονομία με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας εύλογος προβληματισμός γύρω από την πορεία της αγοράς ακινήτων. Δεν υπάρχει αμφιβολία, πώς οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου είναι ήδη ορατές στην Ελλάδα, με τις αντίστοιχες αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και βασικών προϊόντων να πλήττουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Τα μηνύματα Ωστόσο, τα μηνύματα για την επόμενη μέρα του real estate είναι αισιόδοξα και ενθαρρυντικά καθώς: * Η ζήτηση και οι τιμές πώλησης εξακολουθούν να βρίσκονται σε τροχιά ανόδου * Οι τράπεζες ανοίγουν περισσότερο την κάνουλα των στεγαστικών δανείων * Η Ελλάδα συνεχίζει να προσελκύει σταθερά εγχώριους και ξένους επενδυτές με στόχο την εκμετάλλευση των ακινήτων μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων, τη δημιουργία ξενοδοχειακών μονάδων και την απόκτηση της Golden Visa Διαβάστε επίσης: Τα πέντε αγκάθια στις μεταβιβάσεις ακινήτων * Oι νέες τάσεις στην αγορά εργασίας δημιουργούν νέες ανάγκες, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ψηφιακών «νομάδων» * Ο ζεστός καιρός, η φιλόξενη κουλτούρα, η ιστορία & οι ομορφιές της χώρας μας τραβούν το ενδιαφέρον ανθρώπων του εξωτερικού για αγορά εξοχικής κατοικίας αλλά και για μόνιμη κατοικία, όπως συμβαίνει με τους Βορειοευρωπαίους συνταξιούχους που επιλέγουν τον «παράδεισο» της Ελλάδας για το σπίτι τους μετά τη σύνταξη * Η πανδημία δείχνει να βρίσκεται σε φάση εξομάλυνσης παρά τις συγκυριακές εξάρσεις που παρουσιάζει * Το γενικότερο οικονομικό κλίμα βελτιώνεται Όλα τα παραπάνω έρχονται να ενισχύσουν τη διάθεση και τη δυνατότητα των Ελλήνων για αγορά κατοικίας, αποδεικνύοντας για μία ακόμη φορά ότι σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον η αγορά του Real Estate δείχνει ανθεκτικότητα σε σύγκριση με άλλους κλάδους της ελληνικής οικονομίας και αποτελεί το πλέον ασφαλές επενδυτικό «καταφύγιο». Παρακάτω, παρατίθενται αναλυτικά οι τιμές των ακινήτων ανά περιοχή. Πηγή: https://www.ot.gr/2022/04/01/oikonomia/akinita/re-max-ellas-pos-diamorfonontai-oi-times-akiniton-se-oli-tin-ellada-pinakes/

Νέα ανάλυση εξαμήνου διεξήχθη από τη Διεύθυνση Έρευνας και Ανάλυσης της Cerved Property Services (CPS), με έμφαση στην ελληνική αγορά εμπορικών ακινήτων. Το 66% των συνεργατών της CPS προβλέπει ότι η αγορά εμπορικών ακινήτων θα παραμείνει σταθερή κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022. Το 27% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι η αγορά θα ακολουθήσει ανοδική πορεία, ενώ μόλις το 7% αναμένει ότι θα είναι πτωτική. *** Η έρευνα έλαβε χώρα πριν από τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία και τις συνεπακόλουθες οικονομικές επιπτώσεις διεθνώς, που είναι πιθανό να επηρεάσουν δυσμενώς την αναμενόμενη πορεία της κτηματαγοράς. Στο ερωτηματολόγιο έλαβαν μέρος 200 επαγγελματίες του κλάδου των ακινήτων, που δραστηριοποιούνται σε πολλές ελληνικές πόλεις και κωμοπόλεις, οι οποίοι αποτελούν το δίκτυο συνεργατών της CPS. Σκοπός της ανάλυσης είναι η απόκτηση πληροφοριών για την καλύτερη κατανόηση της νέας δυναμικής της εμπορικής αγοράς κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022. Αναφορικά με το αγοραστικό ενδιαφέρον για τις διάφορες κατηγορίες εμπορικών ακινήτων, διακρίνονται διαφορετικές τάσεις κατά περίπτωση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το 70% των ερωτηθέντων, το ενδιαφέρον για τα καταστήματα και τα γραφεία θα παραμείνει σταθερό, ενώ σταθερότητα αναμένεται και για τα logistics και τα βιομηχανικά ακίνητα. Από την άλλη πλευρά, το ενδιαφέρον για τα τουριστικά ακίνητα θα είναι ακόμη υψηλότερο, σύμφωνα με το 61% των συμμετεχόντων στην έρευνα. Διάγραμμα 1: Αγοραστικό ενδιαφέρον για εμπορικά ακίνητα, ανά κατηγορία Συγκεκριμενοποιώντας περαιτέρω την ανάλυση στις κατηγορίες των καταστημάτων και των γραφείων, οι συνεργάτες της CPS αναμένουν ότι το αγοραστικό και το μισθωτικό ενδιαφέρον θα διαμορφωθεί διαφορετικά για κάθε υποκατηγορία, με το αγοραστικό ενδιαφέρον για τις κύριες και τις δευτερεύουσες αγορές καταστημάτων να διαφέρει σημαντικά. Συγκεκριμένα, οι κύριες αγορές θα καταγράψουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον σύμφωνα με το 38% των ερωτηθέντων, ενώ μόλις το 8% αναμένει αύξηση ενδιαφέροντος για τις δευτερεύουσες αγορές. Το 7% των ειδικών δήλωσε ότι το αγοραστικό ενδιαφέρον θα είναι χαμηλότερο για τις κύριες αγορές καταστημάτων, ενώ το 55% από αυτούς αναμένει ότι θα παραμείνει σταθερό. Για τις δευτερεύουσες αγορές, η κατάσταση φαίνεται να αντιστρέφεται με το 43% των συνεργατών της CPS να αναμένει χαμηλότερο ενδιαφέρον και μόλις το 8% υψηλότερο. Παρόμοια αποτελέσματα προκύπτουν παρατηρώντας το Διάγραμμα 4 και το αναμενόμενο μισθωτικό ενδιαφέρον για τις κύριες και τις δευτερεύουσες αγορές. Διάγραμμα 2: Αγοραστικό ενδιαφέρον για καταστήματα Διάγραμμα 3: Μισθωτικό ενδιαφέρον για καταστήματα Όσον αφορά τα γραφεία σύγχρονων προδιαγραφών και τα παλαιότερα γραφεία, ερωτηθέντες απάντησαν σχεδόν πανομοιότυπα για το αγοραστικό και το μισθωτικό ενδιαφέρον. Το ενδιαφέρον θα είναι υψηλότερο σύμφωνα με περίπου το 46% των συνεργατών, ενώ το 47% αναμένει ότι θα παραμείνει σταθερό για τα σύγχρονα γραφεία. Για τα παλαιά γραφεία ισχύει το αντίθετο, όπου μόνο το 12% των ειδικών αναμένει υψηλότερο ενδιαφέρον, ενώ το 33% αναμένει ότι θα είναι χαμηλότερο. Και πάλι, ένα σημαντικό 55% (56% για μισθώσεις) αναμένει ότι το αγοραστικό και το μισθωτικό ενδιαφέρον θα παραμείνει σταθερό. Διάγραμμα 4: Αγοραστικό ενδιαφέρον για γραφεία Διάγραμμα 5: Μισθωτικό ενδιαφέρον για γραφεία Τέλος, ένας ακόμα βασικός παράγοντας είναι η πορεία των εμπορικών τιμών των γραφείων (τιμές πώλησης και ενοικίασης). Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα, σύμφωνα με το 69% και το 72% του δικτύου συνεργατών της CPS, οι τιμές πώλησης και ενοικίασης γραφείων θα παραμείνουν σταθερές μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2022. Περίπου το 22% των συνεργατών αναμένει αύξηση των τιμών πώλησης και ενοικίασης, ενώ πτωτική τάση αναμένεται από λιγότερο από το 10% αυτών. Διάγραμμα 6: Εμπορικές τιμές γραφείων (πώλησης και ενοικίασης)

Μεγάλος αριθμός ιδιοκτησιών στην Ελλάδα βρίσκεται υπό το καθεστώς ομηρίας εξαιτίας της εξ αδιαιρέτου ιδιοκτησίας. Το πρόβλημα είναι συνήθως σ΄ αυτούς που αποκτούν το ακίνητο από κληρονομιά και αρχίζουν οι συγκρούσεις. Άλλοι συνιδιοκτήτες δεν νοιάζονται, ορισμένοι βρίσκονται στο εξωτερικό και αδιαφορούν για το μικρό μερίδιο που τους αναλογεί, ενώ οι περισσότεροι συγκύριοι διαφωνούν σχετικά με το μέλλον του εξ αδιαιρέτου ακινήτου τους. Συγκεκριμένα, κάποιος συγκύριος μπορεί να θέλει να πουλήσει το μερίδιό του ώστε να ρευστοποιήσει το περιουσιακό του δικαίωμα, ενώ οι άλλοι να μην θέλουν την πώληση, ούτε όμως να είναι και διατεθειμένοι να αγοράσουν το μερίδιο εκείνου που θέλει την ρευστοποίηση. Η λύση για εκείνον που επιθυμεί την ρευστοποίηση του περιουσιακού στοιχείου του έναντι του άλλου που δεν θέλει αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς του κοινού ακινήτου, είναι η διανομή του ακινήτου. Εκτός της κληρονομιάς, υπάρχουν και περιπτώσεις που έγινε αγορά εξ αδιαιρέτου ενός ακινήτου από δύο ή περισσότερους συγκύριους και στην πορεία εκδήλωσαν την επιθυμία να το χωρίσουν. Αυτή η περίπτωση αφορά ακίνητα εκτός σχεδίου όπου απαγορεύεται η σύσταση καθέτου ιδιοκτησίας και αναγκαστικά αποκτήθηκαν εξ αδιαιρέτου. Τι κάνουμε όταν υπάρχει διαφωνία για την εκμετάλλευση του ακινήτου; Σε περίπτωση διαφωνίας, εκείνος από τους συγκυρίους που ενδιαφέρεται περισσότερο από τους άλλους, για την εκμετάλλευση του μεριδίου του, είτε επειδή έχει ανάγκη τα χρήματα, είτε επειδή επιθυμεί την άμεση αξιοποίηση του ακινήτου, έχει την δυνατότητα να ζητήσει την εκούσια διανομή ή να ασκήσει αγωγή διανομής στο δικαστήριο, με την οποία θα ζητεί τον χωρισμό των μεριδίων, ώστε ο καθένας από τους συγκυρίους να λάβει το μερίδιό του και να το διαθέσει όπως θέλει. Ποια είναι η εκούσια διανομή; Εάν το κοινό ακίνητο μπορεί να χωρισθεί σε τμήματα αντίστοιχα των ποσοστών εκάστου συγκυρίου, τότε μπορεί να υπάρξει εκούσια διανομή, είτε άτυπα, με προφορική δηλαδή συμφωνία, είτε εγγράφως, με συμβολαιογραφικό τύπο, ο οποίος είναι ασφαλώς και περισσότερο ενδεδειγμένος και ασφαλής τρόπος, για να μην υπάρχουν αμφιβολίες, αμφισβητήσεις και δικαστικοί αγώνες. Πώς γίνεται η δικαστική διανομή; Σε περίπτωση διαφωνίας για την εκμετάλλευση του ακινήτου, εκείνος από τους συνιδιοκτήτες που ενδιαφέρεται περισσότερο από τους άλλους να εκμεταλλευτεί το μερίδιό του, είτε επειδή έχει ανάγκη τα χρήματα, είτε επειδή θέλει άμεσα να το αξιοποιήσει (εκμίσθωση, ανακαίνιση, πώληση), έχει τη δυνατότητα από το νόμο να προσφύγει στο δικαστήριο και να ζητήσει τη δικαστική διανομή του ακινήτου. Με αυτήν θα ζητάει χωρισμό των μεριδίων, ώστε ο καθένας από τους συνιδιοκτήτες να πάρει το μερίδιό του και να το διαθέσει όπως θέλει. Να σημειωθεί εδώ ότι το δικαίωμα για διανομή ακινήτου δεν παραγράφεται, οπότε μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε. Η δικαστική τώρα διανομή, μπορεί να γίνει με πρωτοβουλία, ακόμα και ενός, από τους περισσότερους συνιδιοκτήτες, με αγωγή, η οποία στρέφεται εναντίον όλων των υπολοίπων και στην οποία, οφείλει να προτείνει ο ίδιος τον ενδεδειγμένο τρόπο διανομής Διότι, η δικαστική διανομή, μπορεί να γίνει επίσης, με περισσότερους, από έναν τρόπους π.χ. αυτούσια διανομή, πλειστηριασμός. Τι είναι η αυτούσια διανομή; Η αυτούσια διανομή ενός αγροτεμαχίου, οικοπέδου ή κατοικίας μπορεί να γίνει, εφόσον είναι δυνατή η διαίρεση του ακινήτου σε μέρη, ανάλογα προς τις μερίδες των κοινωνών, δίχως να μειώνεται η αξία του. Ο τρόπος αυτός, αποκλείεται, εάν η αυτούσια διανομή είναι ανέφικτη εκ των πραγμάτων (π.χ. το ακίνητο να είναι ένα διαμέρισμα) ή οδηγεί σε μείωση της αξίας του (π.χ. αν πρόκειται για οικόπεδο 1.500 τμ, σε περιοχή, όπου το όριο αρτιότητας για την οικοδόμηση είναι 800 τμ, δεν μπορεί να διαιρεθεί σε 2 οικόπεδα των 750 τμ). -Σε περίπτωση ακάλυπτου οικοπέδου, μπορεί επίσης να συσταθεί οριζόντια ή και κάθετη ιδιοκτησία και να λάβει ο καθένας, μετά την ανοικοδόμηση, από ένα διαμέρισμα ή μεζονέτα κλπ. Αν μετά τη σύσταση, προκύπτει ότι ένας εκ των συνιδιοκτητών πήρε ένα τμήμα του ακινήτου με μεγαλύτερη χρηματική αξία σε σχέση με κάποιον άλλον από τους συνιδιοκτήτες, τότε μπορεί να υποχρεωθεί αυτός να καλύψει τη διαφορά καταβάλλοντας ένα χρηματικό ποσό. -Αν υπάρχει ήδη κτίριο, μπορεί επίσης να γίνει διανομή των επιμέρους οριζόντιων ή κάθετων ιδιοκτησιών. Γίνεται αυτούσια διανομή όταν υπάρχουν διαφορετικά μερίδια συνιδιοκτητών; Ναι. Αυτούσια διανομή σημαίνει ότι το ακίνητο χωρίζεται σε τμήματα αναλόγως των μεριδίων των συνιδιοκτητών. Για παράδειγμα ένα οικόπεδο εντός σχεδίου, επιφανείας 1.000 τ.μ. χωρίζεται σε δύο τμήματα, το ένα 750 τ.μ., το οποίο λαμβάνει ο συγκύριος που έχει το 75% του οικοπέδου και σε ένα δεύτερο τμήμα, των 250 τ.μ., που λαμβάνει ο συγκύριος που έχει το 25% εξ αδιαιρέτου, υπό την προϋπόθεση ότι η ελάχιστη αρτιότητα οικοπέδου στην περιοχή είναι 250 τ.μ. και έτσι δημιουργούνται δύο άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα. Πότε γίνεται πλειστηριασμός; Εάν στο οικόπεδο/αγροτεμάχιο δεν μπορεί να γίνει αυτούσια διανομή, γιατί δεν μπορούν να προκύψουν άρτια και οικοδομήσιμα τμήματα του ακινήτου, τότε η μόνη επιτρεπτή διανομή είναι η πώληση διά πλειστηριασμού όλου του ακινήτου. Έτσι ο κάθε συγκύριος λαμβάνει το ποσό των χρημάτων που του αναλογεί. Τι γίνεται όταν ένας εκ τον συνιδιοκτητών ζητά από το δικαστήριο πλειστηριασμό και άλλος αυτούσια διανομή; Πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο ένας συνιδιοκτήτης ασκεί αγωγή διανομής κατά των υπολοίπων, με την οποία ζητάει τη διανομή με πλειστηριασμό, όμως κάποιος από τους άλλους συνιδιοκτήτες ζητά από το δικαστήριο την αυτούσια διανομή, εφόσον αυτή είναι δυνατή. Σε αυτή την περίπτωση, το δικαστήριο είναι ελεύθερο να δεχθεί είτε το αίτημα για πλειστηριασμό είτε το αίτημα για αυτούσια διανομή. Το δικαστήριο θα κρίνει πώς θα εξασφαλιστεί καλύτερα το συμφέρον των κοινωνών και η καλύτερη οικονομική εκμετάλλευση του ακινήτου από τους συνιδιοκτήτες του. Το κυριότερο στοιχείο που θα επηρεάσει τη δικαστική απόφαση είναι η εξυπηρέτηση του συμφέροντος των συνιδιοκτητών (κοινωνών). Μπορεί να γίνει αυτούσια διανομή με σύσταση καθέτου ή οριζόντιας ιδιοκτησίας; Ναι μπορεί το δικαστήριο να διατάξει την αυτούσια διανομή κοινού οικοπέδου στο οποίο υπάρχει οικοδομή ή το οποίο είναι αδόμητο αλλά άρτιο και οικοδομήσιμο, πρέπει όμως να είναι δυνατή η διαίρεση του σε μέρη ανάλογα με τις μερίδες των συγκύριων. Μπορεί να γίνει σύσταση χωριστής ιδιοκτησίας κατ` ορόφους ή μέρη ορόφων (οριζόντια ιδιοκτησία), εφόσον πρόκειται για οικόπεδο που υπάρχει οικοδομή. Όταν το οικόπεδο είναι αδόμητο μπορεί να γίνει σύσταση χωριστής ιδιοκτησίας σε διακεκριμένα μέρη του ενιαίου οικοπέδου στα οποία θα είναι δυνατή η ανέγερση χωριστών οικοδομημάτων σύμφωνα με τις πολεοδομικές διατάξεις Έχω το 50% σε οικόπεδο από κληρονομία της μητέρας. Εγώ έκανα αποδοχή, όχι όμως η αδελφή μου. Τι κάνω; Στην περίπτωση, που ο ένας από τους συγκύριος αμελεί ή για λόγους οικονομικούς δεν προχώρησε σε αποδοχή κληρονομίας, τότε ο συγκύριος που επιθυμεί την διανομή μπορεί να προβεί αυτός, για λογαριασμό του άλλου συγκληρονόμου σε ενέργειες που οδηγούν στην αναγκαστική αποδοχή και του μεριδίου του άλλου. Αυτό γίνεται π.χ. με την έκδοση από την γραμματεία του δικαστηρίου πιστοποιητικού περί μη αποποιήσεως της κληρονομίας από τον άλλο συγκληρονόμο. Το πιστοποιητικό μεταγράφεται στο υποθηκοφυλακείο στο όνομα του συγκληρονόμου και μ΄ αυτόν τον τρόπο ανοίγει ο δρόμος για την αγωγή διανομής, ώστε αυτή να γίνει δεκτή από το δικαστήριο και να χωρισθεί το ακίνητο είτε αυτουσίως, είτε με πλειστηριασμό. Γιατί να μην μπορώ να χωρίσω και να περιφράξω το μισό χωράφι που κληρονόμησα από τον πατέρα μου μαζί με τον αδελφό μου και να το χτίσω; Στις εκτός σχεδίου περιοχές απαγορεύεται η σύσταση κάθετης συνιδιοκτησίας, για να μην υπάρχει κατάτμηση της γης που οδηγεί στην αυθαίρετη δόμηση και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Μπορεί να γίνει εκούσια διανομή σε εξ αδιαιρέτου γεωτεμάχια εκτός σχεδίου με αυθαίρετα κτίσματα; Επιτρέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων και η σύνταξη συμβολαιογραφικών πράξεων σύστασης διηρημένων ιδιοκτησιών επί των γηπέδων αυτών, που βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός ορίων οικισμών και ανήκουν σε έναν ή περισσότερους ιδιοκτήτες, επί των οποίων έχουν ανεγερθεί μέχρι τις 28.7.2011 οικοδομήματα νομίμως ανεγερθέντα ή αυθαίρετα, τα οποία τακτοποιούνται. Η σύσταση της καθέτου ιδιοκτησίας γίνεται με τη συναίνεση όλων των συνιδιοκτητών και δίνεται το δικαίωμα να έχει ο κάθε συμβαλλόμενος το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης στο αυτοτελές οικοδόμημα του. Σε περίπτωση όμως, που δεν συναινούν όλοι οι συνιδιοκτήτες στη σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης, τότε μπορούν οι συνιδιοκτήτες τουλάχιστον κατά 65% του γεωτεμαχίου επί του οποίου έχουν ανεγερθεί αυτοτελή οικοδομήματα, να ζητήσουν με αγωγή τη σύσταση διηρημένων ιδιοκτησιών καταθέτοντας για τη σύνταξη σχετικής πράξης τα απαιτούμενα δικαιολογητικά (τοπογραφικό διάγραμμα του γηπέδου, κατόψεις, σχέδιο σύστασης διηρημένων ιδιοκτησιών και κανονισμού, σχέδιο διανομής των διηρημένων ιδιοκτησιών, έκθεση σχετικά με την αξία κάθε ιδιοκτησίας, πιστοποιητικό ιδιοκτησίας και βαρών του ακινήτου). Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου - πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]

Μέχρι το τέλος του 2021, όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στην αναζωπύρωση της πανδημίας, αυτή τη φορά με τη μορφή του στελέχους Omicron. Για πολλές επιχειρήσεις, αυτό σήμαινε καθυστέρηση στην επιστροφή στα σχέδια γραφείου, περιόρισε τη δραστηριότητα των καταναλωτών και επιδείνωσε τις ροές στη παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού. Ωστόσο, σύμφωνα με την Cushman&Wakefield, μόλις λίγες εβδομάδες μετά το 2022 έχουμε λόγους να είμαστε προσεκτικά αισιόδοξοι, κάτι που προμηνύεται θετικό για τις αγορές ακινήτων. Στην Ευρώπη, μερικές από τις πρώτες αγορές που επλήγησαν από το νέο στέλεχος, οι κυβερνήσεις αρχίζουν να ακυρώνουν τους περιορισμούς και τα μέτρα για την πανδημία, εγκαινιάζοντας μια νέα φάση επιστροφής σε κάτι που μοιάζει πιο κοντά στη ζωή πριν από την πανδημία. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Cushman&Wakefield η αναστάτωση που έχουμε δει στις αγορές σε όλο τον κόσμο θα υποχωρήσει περαιτέρω το 2022, και επισημαίνει οτι οι εξελίξεις σε 10 βασικούς τομείς θα επηρεάσουν τον τρόπο που θα γίνουν οι επενδύσεις σε ακίνητη περιουσία. Πανδημία Τα αυξανόμενα ποσοστά εμβολιασμού και αναμνηστικών δόσεων, σε συνδυασμό με ένα πιο μεταδοτικό και λιγότερο σοβαρό στέλεχος, μπορεί να επιτρέψουν στην πανδημία να μετατοπιστεί προς την ενδημική το 2022, μετριάζοντας την οικονομική αναστάτωση. Παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού Οι πιέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα θα μειωθούν καθώς η πανδημία υποχωρεί. Ειδικά τα λιμάνια που χρησιμοποιούνται μετά τις διακοπές αναμένεται να καλύψουν τις καθυστερήσεις. Τα λιμάνια που δεν θα μπορούν να μειώσουν τις εκκρεμότητες θα δημιουργλησουν σημεία συμφόρησης και είναι πιθανό η αναστάτωση στον ανεφοδιασμό στα σημεία αυτά να επεκταθεί και το 2022. Ο πληθωρισμός Αν και ο τρέχων πληθωρισμός έχει πάρει φωτιά, τα τρέχοντα υψηλά επιτόκια δεν αναμένεται να διατηρηθούν μεσοπρόθεσμα, περιορίζοντας την πίεση στα μακροπρόθεσμα επιτόκια. Εάν οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό παραμείνουν χαμηλές, τότε οι πιθανότητες είναι καλές και για τα μακροπρόθεσμα επιτόκια να παραμείνουν χαμηλά καθ' όλη τη διάρκεια του 2022. Αύξηση του ΑΕΠ Μεγάλο μέρος της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης που προβλέπεται, προέρχεται από την κατανάλωση και τη συσσωρευμένη ζήτηση που έχει δημιουργηθέι καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Καθώς θα αυξάνεται η καταναλωτική εμπιστοσύνη, το παγκόσμιο πραγματικό ΑΕΠ θα αυξάνεται στο εύρος 4-5% το 2022. Βιομηχανική παραγωγή Η έκρηξη της βιομηχανικής ζήτησης θα συνεχιστεί καθώς οι παραδόσεις κατασκευών θα αυξηθούν το 2022, φέρνοντας περισσότερη ισορροπία στην αγορά. Οι τιμές των κατοικιών Σύμφωνα με την Cushman, οι τιμές των κατοικιών και τα ενοίκια βρίσκονται σε ισορροπία.Η αύξηση των τιμών των κατοικιών αναμέναται οτι θα επιβραδυνθεί γενικά (έχει ήδη αρχίσει) ενώ η αύξηση των ενοικίων θα παραμείνει και θα επιταχυνθεί σε αγορές που θεωρείται οτι υστερούν. Η συμπεριφορά των επενδυτών Οι επενδυτές θα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα καθώς αναμένεται μια μερική ομαλοποίηση της δραστηριότητας της αγοράς, η οποία θα γίνει πιο εμφανής το δεύτερο εξάμηνο του 2022 και θα επιταχυνθεί μέχρι το 2023. Η βιωσιμότητα Σύμφωνα με την Cushman, σύντομα θα αρχίσουμε να βλέπουμε να βγαίνουν εκτός αγοράς κτίρια που δεν πληρούν τις απαιτήσεις ESG των επενδυτών ή των ενοίκων. Το κόστος μετασκευής ορισμένων κτιρίων θα είναι πολύ υψηλό για να προσφέρει αξία. Εμπιστοσύνη στην αγορά γραφείων Οι χρήστες θα κλειδώσουν συμφωνίες με ευνοϊκούς όρους μακροπρόθεσμα, προτού ανακάμψουν τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της αγοράς γραφείων. Το rebound του λιανεμπορίου Καθώς τα νοικοκυριά συσσώρευσαν αποταμιεύσεις κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών εκτιμάται ότι θα στηρίξουν περαιτέρω την ανάπτυξη του λιανικού εμπορίου το 2022. Η ισχυρότερη αύξηση των μισθών και η ευνοϊκή αγορά εργασίας θα ενισχύσουν μια ευρύτερη ανάκαμψη στις αγορές ακινήτων λιανικής, καθώς οι τομείς των ταξιδιών, της εστίασης και της ψυχαγωγίας επανέρχονται σε δραστηριότητα.

Στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, ούτε ένα αξιοθέατο έχει μείνει απούλητο. Μεγάλο μέρος του λιμανιού, μαζί με κάποια από τα καράβια – «θηρία», ο Λευκός Πύργος και η Πλατεία Αριστοτέλους, η ΔΕΘ «παρέα» πάντα με τον Πύργο του ΟΤΕ και το «Παλέ ντε Σπορ», αλλά και γήπεδα, δημόσιοι δρόμοι και πολυκατοικίες έχουν πουληθεί, στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς καν να το γνωρίζουν οι κάτοικοι, ιδιοκτήτες ή διαχειριστές τους. Οι περισσότερες σημαίες ιδιοκτησίας πάνω στα ακίνητα είναι οι αναμενόμενες, με βάση τις επενδύσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στην Ελλάδα: εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες αμερικανικές, γερμανικές, ιταλικές, καναδικές και αυστραλιανές σημαίες, πέραν των αμέτρητων ελληνικών και των πολλών κυπριακών, οριοθετούν «μέτρο μέτρο» την κάθε ιδιοκτησία. Ανάμεσά τους, υπάρχουν όμως κι εκείνες που δεν θα περίμενε κάποιος να συναντήσει στη Θεσσαλονίκη: για παράδειγμα, σημαίες Δυτικής Σαχάρας, Λιβάνου και Κούβας. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι οι αγοραστές -συνήθως με ψευδώνυμο- ανήκουν υποχρεωτικά στις συγκεκριμένες εθνικότητες. Οι αγορές δεν έχουν γίνει στον πραγματικό κόσμο, αλλά στον εικονικό -αυτόν της πλατφόρμας «Earth2». Η μορφή των ακινήτων είναι ψηφιακή, όπως και οι τίτλοι ιδιοκτησίας. Τα χρήματα όμως που καταβάλλονται σε διάφορες αντίστοιχες πλατφόρμες για τοίχους και οικόπεδα φτιαγμένα από …πίξελ, ασχέτως του αν είναι «μεταφρασμένα» σε κρυπτονόμισμα, έχουν πραγματική αξία και αφαιρούνται από το πραγματικό εισόδημα χιλιάδων ανθρώπων παγκοσμίως. Μπορεί να ακούγεται δυσνόητο, αλλά είναι πλέον γεγονός. Μια πραγματικότητα που ουδείς γνωρίζει με ασφάλεια αν ήρθε για να μείνει ή θα «ξεφουσκώσει» απότομα, αλλά αποκτά ολοένα μεγαλύτερο μέγεθος αγοράς. Πουλώντας σε …πίξελ τις Πυραμίδες της Γκίζας και τον Πύργο του Άιφελ Η ψηφιακή μορφή εμβληματικών ακινήτων και μνημείων σε όλον τον κόσμο, από το Κολοσσαίο της Ρώμης και τις Πυραμίδες της Γκίζας μέχρι τον Πύργο του Άιφελ, το Παλάτι του Μπάκινγκχαμ και τον Λευκό Οίκο, πωλείται και αγοράζεται. Το ίδιο και η εικονική γη, από την Ελλάδα ώς τις ΗΠΑ ή και έξω από τη Γη, σε φανταστικούς κόσμους. Σε ορισμένες περιπτώσεις πωλείται πανάκριβα. Πολύ πρόσφατα ένα κομμάτι εικονικής γης στη «Decentraland», μια άλλη πλατφόρμα, άλλαξε χέρια προς 2,4 εκατομμύρια ευρώ, σπάζοντας το ρεκόρ του περασμένου Ιουνίου, όταν αντίστοιχο οικόπεδο είχε πουληθεί προς 810.000 ευρώ. Κυβερνήσεις και επιχειρήσεις ιχνηλατούν τις εξελίξεις και κάποιες σπεύδουν να ανέβουν στο τρένο. Τα νησιά Barbados, για παράδειγμα, η νεότερη δημοκρατία στον κόσμο, ανακοίνωσαν τον περασμένο Δεκέμβριο ότι θα αποκτήσουν νέα πρεσβεία. Όχι στον πραγματικό κόσμο, αλλά στον εικονικό της Decentraland. Όπως το έθεσε στο «Bloomberg» ο 35χρονος Gabriel Abed, πρέσβης των Barbados στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (στον πραγματικό κόσμο), η δυνατότητα αυτή «θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος. Η πρεσβεία είναι μικρό πράγμα. Το μεγάλο πράγμα είναι το τι μπορούν οι κυβερνήσεις να κάνουν μαζί, όταν η γη δεν θα έχει πια φυσική μορφή και οι περιορισμοί δεν θα αποτελούν πλέον μέρος της εξίσωσης» (ελεύθερη μετάφραση)… Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε για το θέμα των αγοραπωλησιών ψηφιακού real estate με πέντε υποψήφιους/ες διδάκτορες και μεταδιδάκτορες του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και με την Αθηνά Βακάλη, καθηγήτρια του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ και διευθύντρια του Εργαστηρίου Επιστήμης Δεδομένων και Ιστού (Datalab), η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους επιστήμονες του κόσμου για το 2020, στη σχετική λίστα καθηγητών του Πανεπιστημίου του Stanford. Ο «φόβος του μελλοντικού αποκλεισμού» και η ενεργή κοινότητα άνω των 300.000 χρηστών μηνιαίως Όπως εξηγούν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Βακάλη και η υποψήφια διδάκτωρ του ΑΠΘ Σοφία Υφαντίδου, η εκτόξευση των τιμών στις αγοραπωλησίες ψηφιακών ακινήτων (digital real estate), αναδεικνύει μια δυναμικά ανερχόμενη νέα «μετα-αγορά». Ενδεικτικό είναι ότι οι πλατφόρμες «Earth 2» και «Decentraland» έχουν ενεργή κοινότητα περισσότερων από 300.000 χρήστες σε μηνιαία βάση… «Η παρουσίαση του Metaverse, ενός υβριδικού εικονικού κόσμου, από τον ιδρυτή και CEO του Facebook, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, και η δημοσιοποίηση σειράς πολύκροτων αγοραπωλησιών εκτόξευσε τις τιμές και την προοπτική αυτής της “μετα-αγοράς”. «Ένα τεμάχιο εικονικής γης το 2019 κόστιζε περίπου 690 ευρώ, ενώ το 2021 η τιμή του είναι 2400 ευρώ. Σε μια τόσο δυναμική αγορά, η απόκτηση εικονικής γης ελκύει δραστήριους και τολμηρούς επενδυτές, πολλοί από τους οποίους βλέπουν ευκαιρίες “εύκολης” ή/και σύντομης απόδοσης. Πέρα από την οικονομική διάσταση, φαίνεται πως ο φόβος του μελλοντικού αποκλεισμού (Fear-Of-Missing-Out) από τις ευκαιρίες που υπόσχεται το Metaverse (σ.σ. συγχώνευση πραγματικού και εικονικού κόσμου), αποτελεί επιπλέον κίνητρο συμμετοχής», αναφέρουν. Πώς είναι, όμως, δυνατόν να μπορεί κάποιος να αγοράσει ακόμα και δημόσιους χώρους και αρχαία μνημεία, έστω εικονικά, και να βγάζει κέρδος από αυτά; Υπάρχει κάποιο νομικό κενό ή και ηθικό πρόβλημα εδώ; Κατά τον υποψήφιο διδάκτορα Γιώργο Βλαχάβα, δεν διαφαίνεται κάποιο σημαντικό τέτοιο ζήτημα, καθώς δεν πρόκειται για τα ίδια τα μνημεία, αλλά για ψηφιακές αναπαραστάσεις τους. «Ουσιαστικά, δεν διαφέρει πολύ η αγορά ενός μνημείου σε μια πλατφόρμα εικονικών ακινήτων από εκείνη ενός πίνακα ζωγραφικής ή μιας φωτογραφίας του. Επίσης, δεν κατέχει καμία πλατφόρμα εικονικών ακινήτων την ιδιότητα της μοναδικής. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλοί, πιθανόν αμέτρητοι, πίνακες ζωγραφικής που απεικονίζουν τον Λευκό Πύργο. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στον αριθμό των εφαρμογών εικονικής μετα-αγοράς, που μπορούν να δημιουργηθούν», απαντά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Βλαχάβας. Οι πρωτόγνωρες αυτές αγορές έρχονται με σημαντικό ρίσκο, όπως προειδοποιούν η κ. Βακάλη και ο υποψήφιος διδάκτωρ Ηλίας Δημητριάδης. Κάθε ενδιαφερόμενος επενδυτής και ειδικά οι νεαρής ηλικίας χρήστες, επισημαίνουν, είναι απαραίτητο να γνωρίζουν ότι οι εικονικοί τίτλοι ιδιοκτησίας παραμένουν ένας σαφώς εξειδικευμένος και περιορισμένος τομέας επενδύσεων, κι ο εκάστοτε επενδυτής ενδεχομένως να μην δει υψηλές αποδόσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα. Χρειάζεται να γίνει απαραίτητα έρευνα της πλατφόρμας που θα χρησιμοποιηθεί για τις αγορές. Με δεδομένη την πρόσφατη εξέλιξη των ψηφιακών αυτών αγορών, η βιωσιμότητά τους παραμένει αμφισβητήσιμη και αμφίρροπη. Επιπλέον, ο διαχειριστής της πλατφόρμας μπορεί να αποσυρθεί απροειδοποίητα, «εξαφανίζοντας» έτσι τις όποιες αγορές ψηφιακής γης. Ταυτόχρονα, φαίνεται ότι οι «χρυσές ευκαιρίες» έχουν προ πολλού εξαντληθεί. Γιατί αποκτούν παρουσία σε τέτοιους κόσμους μεγάλες επιχειρήσεις, καλλιτέχνες πρώτης γραμμής και κυβερνήσεις; Το τελευταίο διάστημα, επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο μεταδιδάκτωρ Βασίλειος Ψωμιάδης, μεγάλες εταιρείες (Coca-Cola, Nike, Gucci, Louis Vuitton), αλλά και καλλιτέχνες (Eminem, Snoop Dogg, Ozzy Osbourne), δοκιμάζουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα του Metaverse κυρίως μέσω των δημοφιλών πλέον NFTs (σ.σ. Non-Fungible tokens, ένα είδος ηλεκτρονικού πιστοποιητικού ή τίτλου ιδιοκτησίας, βασισμένου στην τεχνολογία του blockchain, που διασφαλίζει την αυθεντικότητα ενός οποιουδήποτε ψηφιακού αντικειμένου). «Το Metaverse φιλοδοξεί να αποτελέσει τη μετεξέλιξη του σημερινού Διαδικτύου και δίχως αμφιβολία ελκύει όσους θέλουν να αδράξουν τις ποικίλες ευκαιρίες που εκτιμούν ότι θα προκύψουν από αυτή τη μετάβαση. Οι καινοτομίες που τεχνολογικοί κολοσσοί, όπως οι Meta (πρώην Facebook) και Microsoft, ευαγγελίζονται ότι θα περιλαμβάνει, σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά της έντονης διαδραστικότητας, της ψηφιακής αποκέντρωσης και της εκτεταμένης πραγματικότητας που συγκεντρώνει, υπόσχονται τη δημιουργία νέων αγορών που δεν έχουμε καν φανταστεί! Με δεδομένα τα προηγούμενα τεχνολογικά άλματα και την άκρως επιδραστική οικονομική και κοινωνική τους παρουσία, είναι φανερό ότι οι κολοσσοί αυτοί ελκύουν μεγάλη μερίδα χρηστών και επενδυτών» σημειώνει ο Βασίλειος Ψωμιάδης Υπάρχει κάποια εκτίμηση του μεγέθους της αγοράς που δημιουργείται παγκοσμίως; Κατά τον Δημήτριο Γιακάτο, υποψήφιο διδάκτορα, το Metaverse υπόσχεται τη μίξη εικονικών και πραγματικών κόσμων και μιας νέας υβριδικής ζωής. «Σταδιακά δημιουργείται προοπτική εικονικών καταστημάτων (από πραγματικές εταιρείες), όπου ο καταναλωτής έχει συνεχή εικονική διάδραση με τα προϊόντα, όπως το να δοκιμάζει ρούχα και αξεσουάρ στον ψηφιακό κόσμο. Η ανάπτυξη πραγματικών υπηρεσιών μέσα από εικονικούς κόσμους προβλέπεται να αυξηθεί με εκθετικό ρυθμό. Ήδη, τεχνολογικοί κολοσσοί όπως οι Meta και ΙΒΜ, έχουν ξεκινήσει να εκπαιδεύουν προσωπικό στη χρήση αυτών των τεχνολογιών, επενδύοντας τεράστια ποσά. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του Bloomberg εκτιμάται ότι η παγκόσμια αγορά του Metaverse μπορεί να αγγίξει τα 800 δισ. δολάρια το 2024. Ωστόσο, το μέλλον είναι αβέβαιο και η ιστορία έχει δείξει ότι καμία πρόβλεψη δεν είναι σίγουρη, ειδικά για τις τεχνολογίες αιχμής, άρα μένει να αποδειχθεί μελλοντικά το εάν οι σημερινές εκτιμήσεις επαληθευτούν ή απλά είναι παροδική τάση» σημειώνει ο Δημήτριος Γιακάτος. Ποιες είναι οι αναμενόμενες εξελίξεις στο πεδίο του Metaverse στην επόμενη πενταετία; Όπως ξεκαθαρίζουν οι Αθηνά Βακάλη και Γιώργος Βλαχάβας, είναι δύσκολο να προβλεφθεί η επόμενη ημέρα, δεδομένου ιδίως ότι «η πενταετία, για τις εξελίξεις της τεχνολογίας, είναι πολύς χρόνος!» Εάν όντως ο τομέας αυτός συνεχίσει να εξελίσσεται δυναμικά, λένε, πιθανόν να αποτελέσει μια φυσική εξέλιξη του Διαδικτύου. Μια εκτίμηση είναι ότι αυτό μπορεί να γίνει με τη μορφή τεχνολογιών εκτεταμένης πραγματικότητας (extended reality – XR), τον συνδυασμό δηλαδή της επαυξημένης (augmented), εικονικής (virtual) και μικτής (mixed) πραγματικότητας, αλλά ήδη υπάρχει μερίδα χρηστών που έχει δυσκολία στην αποδοχή τους. Από μια άλλη οπτική, έστω κι αν οι τεχνολογίες αυτές είναι χρήσιμες σε εξειδικευμένες περιπτώσεις, δεν είναι δεδομένο ότι μπορούν να επεκταθούν, ώστε να υπάρξει γενικευμένη αποδοχή τους και ασφαλής χρήση. Επίσης, σημειώνουν, παραμένει πάντα ισχυρός ο προβληματισμός σχετικά με την ανθρωποκεντρική διάσταση των τεχνολογιών αυτών και είναι απαραίτητη η διασφάλιση των ανθρώπινων αξιών, ώστε η όποια «μετα-ζωή» να εγγυάται την ηθική κι όχι τη δυστοπική συμβίωση της τεχνολογίας με την κοινωνία και τον άνθρωπο… πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Από την ταχύτητα με την οποία αλλάζουν οι χώροι εργασίας, έως την προοπτική περαιτέρω αστάθιας της αγοράς, το 2022 αναμένεται να είναι άλλη μια χρονιά μετασχηματισμού. Πώς θα κινηθούν τα κεφάλαια, ποιο θα είναι το μέλλον των εργασιακών χώρων, πως θα εφαρμοστούν στην πράξη τα σχέδια για βιώσιμα κτίρια και ο ρόλος των big data είναι, κατά τη JLL, τα μεγαλύτερα ζητήματα που θα μας απασχολήσουν το νέο έτος. Αλλάζουν οι προτιμήσεις των επενδυτών Το προηγούμενο έτος απέδειξε μια προτίμηση των επενδυτών σε τομείς που πρόσφεραν ανθεκτικότητα, όπως η διαβίωση, οι βιοεπιστήμες, τα κέντρα δεδομένων και τα logistics, τα τελευταία εκ των οποίων αντιπροσώπευαν το 23% των παγκόσμιων επενδύσεων σε ακίνητα το 2021. Το 2022, αυτοί οι τομείς αναμένεται να συνεχίσουν να προσελκύουν τη ζήτηση, αν και το κεφάλαιο θα αρχίσει να επανεξετάζει τους πιο παραδοσιακούς τομείς γραφείου και λιανικής, που θεωρούνται έτοιμοι να ανακάμψουν μετά από δύο δύσκολα χρόνια. Το μέλλον των εργασιακών χώρων Σύμφωνα με τη JLL, οι μεταβαλλόμενες ανάγκες των εργαζομένων, παράλληλα με τη μάχη για την προσέλκυση και τη διατήρηση ταλέντων, θα είναι στο επίκεντρο το 2022, μέσα σε ένα ολοένα και πιο υβριδικό περιβάλλον εργασίας. Η πρόκληση για τις εταιρείες είναι να φροντίσουν για τη διαρκή εξέλιξη της τεχνολογία και των υπηρεσιών τους, ώστε να υποστηρίζουν υβριδικές ρυθμίσεις εργασίας. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, απαιτούνται ακόμα μεγαλύτερες επενδύσεις στο σχεδιασμό και τις υποδομές των χώρων εργασίας. Θα εφαρμοστούν στην πράξη τα σχέδια για βιώσιμα κτίρια; Πολλές εταιρείες έχουν πλέον θεσπίσει στόχους για χαρτοφυλάκια με καθαρό μηδενικό άνθρακα. Η μεγάλη πρόκληση είναι τώρα η δημιουργία και η εφαρμογή σχεδίων δράσης – και η υποβολή εκθέσεων σχετικά με την πρόοδο. Αυτό ισχύει τόσο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όσο και για κοινωνικό αντίκτυπο. Η καινοτομία και η τεχνολογία αποτελούν βασικούς μοχλούς θετικής αλλαγής. Νέα εργαλεία αναλυτικών στοιχείων που μετρούν με ακρίβεια την απόδοση βιωσιμότητας σε χαρτοφυλάκια, θα διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο, δεδομένου ότι βοηθούν τις εταιρείες να ξεπεράσουν το στάδιο του σχεδιασμού. Απαιτούνται όμως πολλά περισσότερα, με ελάχιστο χρόνο για χάσιμο. Και η εταιρεία τονίζει πως η μετασκευή των υφιστάμενων κτιρίων, όποτε είναι δυνατόν, θα είναι απαραίτητη για την κάλυψη της ζήτησης της αγοράς για χώρους καθαρού μηδενικού άνθρακα και για να στεφθεί η μετάβαση σε έναν κόσμο χαμηλών εκπομπών άνθρακα από επιτυχία. Μπορούν τα big data να αλλάξουν την ακίνητη περιουσία; Η αυξανόμενη έμφαση στα δεδομένα αναμένεται να αναδιαμορφώσει τη βιομηχανία εμπορικών ακινήτων. Ο εντοπισμός μη φυσιολογικών αποδόσεων κατά την ανάλυση των επενδύσεων, η βελτιστοποίηση των λειτουργιών για τη βελτίωση της βιωσιμότητας των κτιρίων και η δημιουργία χώρων εργασίας που ενσωματώνονται αβίαστα στην εργάσιμη ημέρα των ανθρώπων, όλα γίνονται δυνατά εφόσον υπάρχουν τα απαραίτητα δεδομένα. Ωστόσο, οι εταιρείες και οι επενδυτές αντιμετωπίζουν μια σειρά από προκλήσεις σε αυτό το μέτωπο, από την ύπαρξη απαρχαιωμένων συστημάτων έως τα ασυνεπή πρότυπα. Κατά τη JLL, μέρος της λύσης είναι να εστιάσουμε στα «μικρά δεδομένα», εφαρμόζοντας μια πιο εστιασμένη, απλουστευμένη προσέγγιση που ταιριάζει στον τύπο των δεδομένων που είναι διαθέσιμα επί του παρόντος στους περισσότερους επαγγελματίες ακινήτων. Θα συνεχιστεί η ανάκαμψη των επενδύσεων; Η βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών ενίσχυσε την πεποίθηση των επενδυτών στα εμπορικά ακίνητα, με τις επενδύσεις στις ΗΠΑ να ανακάμπτουν το 2021. Επιπλέον, ισχυρή ανάκαμψη καταγράφηκε και στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Όμως το 2022, η ανάκαμψη αναμένεται να επεκταθεί περαιτέρω στις περιοχές EMEA και Ασίας-Ειρηνικού. Η ενδοπεριφερειακή επενδυτική δραστηριότητα ενισχύει τον ανταγωνισμό και υποστηρίζει τις τιμές και στις δύο περιοχές, αλλά παράλληλα αναμένεται να αυξηθούν και οι διαπεριφερειακές επενδύσεις. Πηγή: JLL

Ελαφρά κάμψη σημείωσαν κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου (Οκτώβριος – Νοέμβριος- Δεκέμβριος 2021) οι τιμές που ζητούν οι πωλητές ακινήτων σε σχέση με το πρώτο εννεάμηνο του έτους, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μεγάλης έρευνας του δικτύου της newdeal real estate group στην Αττική, που δείχνει ότι επικρατούν μικτές τάσεις σχετικά με τις τιμές των ακινήτων. Με θετικό πρόσημο παραμένουν οι «δημοφιλείς» περιοχές που ξεκίνησαν το ράλι αλλά και όσες είχαν μείνει πολύ πίσω. Όπως αναφέρεται στην έρευνα, η διακύμανση είναι διαφορετική από περιοχή σε περιοχή ακόμη και από γειτονιά σε γειτονιά. Σύμφωνα με τον ιδρυτή της Ακαδημίας newdeal Real Estate και CEO της newdeal Χρήστο Μπλέτα «oι διακυμάνσεις τιμών είναι κάτι φυσιολογικό σε μια υγιή αγορά, διότι δείχνει ότι λειτουργεί η προσφορά και η ζήτηση. Η διόρθωση τιμών προσφέρει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους θεσμικούς επενδυτές γιατί σημαίνει ότι αποτρέπεται ο κίνδυνος της φούσκας». Μετά από ένα τριετές ράλι ανόδου, τα πρώτα κρούσματα της πτώσης τιμών συμπίπτουν με την εμφάνιση της παραλλαγής Όμικρον. «Πρόκειται για μια χρονική σύμπτωση. Είναι φυσικό κάποιος να το σκεφτεί. Η οικονομική ζωή -έστω και με πολλά εμπόδια- συνεχίζεται και φυσικά επηρεάζεται από την πανδημία. Το παράξενο, όμως, ήταν ότι κατά την διάρκεια της πανδημίας αυξήθηκαν πανευρωπαϊκά οι τιμές των ακινήτων», προσθέτει ο κ. Μπλέτας. Το ερώτημα που βρίσκεται πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού ενός επενδυτή είναι εάν η αγορά δείχνει με αυτά τα σημάδια ότι μπορεί να ξαναγυρίσει στις εποχές της χαμηλής ζήτησης και της κατακόρυφης πτώσης. «Στον ορίζοντα κάτι τέτοιο δεν είναι ορατό. Η Αθήνα παρότι δεν έχει πολλούς ξένους επενδυτές, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ωστόσο, πέρυσι, ξένοι επαγγελματίες την κατέτασσαν ως μία από τις κορυφαίες επιλογές για επενδύσεις στο real estate λόγω των τιμών και της απόδοσης των ενοικίων. Αυτό το διεθνές επενδυτικό προφίλ της πρωτεύουσας πήρε αρκετό χρόνο να χτιστεί και είναι δύσκολο να γκρεμιστεί συντόμως». Οι μειώσεις Ειδικότερα σύμφωνα με την έρευνα της newdeal real estate group οι μεγαλύτερες μειώσεις τιμών σημειώθηκαν στις περιοχές: Παλλήνη -11,7%, Νέα Μάκρη -9,8%, Αθήνα (Ψυρρή) -9,6%, Σχινιάς -8,9%, ‘Αλιμος (Τράχωνες) -6,7%, Παλαιά Φώκαια -6,6%, Πειραιάς (Ζωοδόχος Πηγή) -6,5 %, Ροδόπολη -5,8%, Αγία Παρασκευή (Ηπείρου) -5,48 %, Αίγινα -5,48%, Αθήνα (‘Ανω Κυψέλη-Ελικώνος) -5,37%, ‘Ανω Λιόσια (Δροσούπολη) -5,19%, Πικέρμι -5%, Αργυρούπολη (Νέα Αλεξάνδρεια) -5%, Μεταμόρφωση (Καναπίτσα) -4,9%, Αθήνα (Γηροκομείο) -4,5%, Αθήνα (Νοσοκομείο Παίδων) -4,5%, Βουλιαγμένη -4,5%, Καισαριανή (Ανάληψη) -4,1%, Βύρωνας (Νέα Ελβετία) -4,1%, Περιστέρι (Νέα Σεπόλια) -4%, Ηλιούπολη (Αγία Μαρίνα) -3,9%, Γλυφάδα (Γκολφ) -3,9%, Χολαργός (‘Ανω Χολαργός) -3,8%, Ίλιον (Πολυτέκνων) -3,7%, Περιστέρι (Κηπούπολη) -3,7%, Αθήνα (Νέα Φιλοθέη) -3,7%, Νίκαια (Κατράκειο Θέατρο – ‘Αλσος Δεξαμενής) -3,6%, Νίκαια (‘Ανω Νεάπολη) -3,5%, Πετρούπολη -3,5%, Υμηττός -3,4%, Αθήνα (Γκράβα) -3,3%, ‘Ανω Λιόσια (‘Αγιος Ιωάννης Θεολόγος) -3,3%. Οι αυξήσεις Στον αντίποδα αυξήσεις άνω του 6% σημειώθηκαν στις περιοχές: Βάρη 6,1%, ‘Αγιος Δημήτριος Αττικής (Ασύρματος) 6,3%, Καλλιθέα (Ευαγγελίστρια) 6,3%, Περιστέρι (Νέα Κολοκυνθού) 6,3%, Αθήνα (Γούβα) 6,3%, Βούλα (Δικηγορικά) 6,4%, Γλυκά Νερά (Πλαγιά Υμηττού) 6,4%, Χαλάνδρι (Κάτω Χαλάνδρι), 6,5%, Αιγάλεω (Ιεράπολη) 6,6%, Παλαιό Φάληρο (Τροκαντερό), 6,7%, Νέα Ερυθραία (Κέντρο) 6,8%, Γέρακας (Κέντρο) 6,9%, Κηφισιά (Πολιτεία), 6,9%, Περιστέρι (Μπουρνάζι) 7%, Αθήνα (Ομόνοια) 7%, Βύρωνας (Ανάληψη), 7%, Αθήνα (Παναθηναϊκό Στάδιο) 7,1%, Κερατσίνι (Τουρκοβούνια) 7,1%, Κηφισιά (Νέα Κηφισιά) 7,1%, Χολαργός (Πλατεία Δημοκρατίας) 7,2%, ‘Ανοιξη 7,3%, Ταύρος Αττικής (Κέντρο) 7,4%, Καισαριανή (‘Αγιος Νικόλαος), 7,5%, Μαρούσι (Αμαλίειο Ορφανοτροφείο) 7,6%, Χαλάνδρι (Πολύδροσο) 7,8%, Παλαιό Φάληρο (Μπάτης) 7,8%, Κηφισιά (Αγία Κυριακή) 7,9%, Αθήνα (‘Αγιος Σώστης) 8%, Αθήνα (Νέα Κυψέλη) 8,1%, Βύρωνας (Καρέας) 8,4%, Βριλήσσια (‘Ανω Βριλήσσια) 8,6%, Νίκαια (Νεάπολη) 9%, Γαλάτσι (Καραγιαννέικα) 9,5% Αθήνα (Λόφος Ακρόπολης) 9,5%. Χαλάνδρι (Πάτημα) 9,6%, Κηφισιά (Προφήτης Ηλίας) 10%, Βύρωνας (Ζωοδόχος Πηγή) 10,1%,Αθήνα (Ζάππειο) 10,9%, Αθήνα (Ιλίσια) 11%, Νέα Ιωνία (Σαφράμπολη) 11,5%, Πειραιάς (Κεντρικός Λιμένας) 11,6%, Αθήνα (Θησείο) 11,9% Καλλιθέα (Κέντρο) 12,2%, Γέρακας (Μπαλάνα) 12,3% , ‘Αλιμος (‘Ανω Καλαμάκι) 12,3%, Αγία Βαρβάρα (Κέντρο 13,5%, Εκάλη 14,1%, Καλλιθέα (Σταθμός ΗΣΑΠ Ταύρου) 15%, Χαλάνδρι (‘Ανω Πάτημα), 18,2%, Νέα Ερυθραία (Εθνικιστών και Αναπήρων Πολέμου) 18,7%, Μεταμόρφωση (Παλιές Κουκουβάουνες) 20,8%, Αγία Παρασκευή (Σταυρός) 23,7%, Η μεθοδολογία της έρευνας βασίστηκε σε προτεινόμενες τιμές ιδιοκτητών του πρώτου εννεάμηνου και του τελευταίου τριμήνου του περασμένου έτους, όπως είναι στην βάση δεδομένων του δικτύου της newdeal real estate group. Συμπεριλαμβάνονται όλα τα είδη και χαρακτηριστικά οικιστικών ακινήτων καθώς και χρόνου κατασκευής. Η έρευνα έχει σκοπό να αποτυπώσει την τάση της αγοράς ανά περιοχή στην Αττική. Κάθε ακίνητο έχει μοναδικά χαρακτηριστικά και η τιμή εκτίμησής του γίνεται με τα ανάλογα πρωτόκολλα.

Τακτικό Διαγωνισμό με ανοικτή διαδικασία, προς τον σκοπό ανάδειξης αναδόχου για την «Παροχή Υπηρεσιών Τεχνικής Ωρίμανσης Ακινήτων Ιδιοκτησίας ή και Διαχείρισης της ΕΤΑΔ σε όλη την Ελλάδα» προϋπολογισμού Εκατόν Πενήντα Χιλιάδων Ευρώ (150.000,00€) πλέον ΦΠΑ προκήρυξε η ΕΤΑΔ. Περισσότερα εδώ.

Ερευνα επιχειρεί να καταγράψει ποιες περιοχές της χώρας παρουσιάζουν το υψηλότερο επενδυτικό ενδιαφέρον, λαμβάνοντας υπόψη και τις προσφερόμενες αποδόσεις. Ολο και πιο ελκυστική καθίσταται η επιλογή της επένδυσης στην αγορά κατοικίας, είτε για Ελληνες είτε για ξένους αγοραστές, καθώς η σταδιακή ανάκαμψη των τιμών πώλησης γεννά προσδοκίες μελλοντικών υπεραξιών για όσους τοποθετηθούν εγκαίρως στην αγορά. Αντίστοιχα, οι τιμές των ενοικίων ανακάμπτουν και πάλι μετά μια μικρή «παύση» κατά τη διάρκεια του 2020, με αποτέλεσμα να καλλιεργούνται προσδοκίες για περαιτέρω ενίσχυση των ετήσιων αποδόσεων από την εκμετάλλευση κατοικίας. Σε σχετική έρευνα η Astons, βρετανική εταιρεία που ειδικεύεται στα προγράμματα επενδυτικής μετανάστευσης, επιχειρεί να καταγράψει ποιες περιοχές της χώρας παρουσιάζουν το υψηλότερο επενδυτικό ενδιαφέρον, λαμβάνοντας υπόψη και τις προσφερόμενες αποδόσεις. Τιμές πώλησης και ενοικίων Σε πανελλαδικό επίπεδο, η μέση προσφερόμενη ετήσια απόδοση διαμορφώνεται σε 5,7%, καθώς η μέση τιμή πώλησης διαμορφώνεται σε 129.780 ευρώ και η μέση τιμή ενοικίασης σε 619 ευρώ. «Πρωταθλήτρια» των αποδόσεων εμφανίζεται η Χαλκιδική, με το εντυπωσιακό 21,3%. Συγκεκριμένα, η μέση τιμή αγγίζει τα 142.128 ευρώ, ενώ η μέση τιμή ενοικίασης τα 2.520 ευρώ. Από τις δημοφιλείς τουριστικές περιοχές, ξεχωρίζει η αγορά κατοικίας των Κυκλάδων, όπου η μέση ετήσια απόδοση αγγίζει το 8%. Η μέση τιμή πώλησης φθάνει τα 227.052 ευρώ και η μέση τιμή ενοικίασης τα 1.518 ευρώ. Αντίστοιχα, στην Αθήνα, η μέση απόδοση δεν ξεπερνά το 5,1%, με τις τιμές πώλησης να ανέρχονται σε 164.674 ευρώ και το μέσο μηνιαίο κόστος ενοικίασης σε 702 ευρώ. Στην ανάλυσή της η Astons επισημαίνει ότι «η ελληνική αγορά κατοικίας είναι πολυποίκιλη, όχι μόνον όσον αφορά τον προσφερόμενο τρόπο ζωής, αλλά και όσον αφορά τα επιμέρους ποιοτικά χαρακτηριστικά των ακινήτων και τις διαθέσιμες ευκαιρίες επένδυσης». Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της Astons Αρθουρ Σαρκισιάν, «για εκείνους που ενδιαφέρονται να επενδύσουν με μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, μέσω του προγράμματος χορήγησης αδειών παραμονής “χρυσή βίζα”, η επιλογή τοποθεσίας θα εξαρτηθεί από προσωπικούς παράγοντες. Ωστόσο, όσοι ενδιαφέρονται να εξασφαλίσουν και κάποια απόδοση από το ακίνητο που θα επιλέξουν, θα πρέπει να εξετάσουν τις προσφερόμενες επιδόσεις κάθε περιοχές. Ετσι, μια περισσότερο ανεπτυγμένη τουριστικά περιοχή, με υψηλή επισκεψιμότητα από το εξωτερικό, είναι προτιμότερη ως επιλογή», αναφέρει ο κ. Σαρκισιάν. Προσθέτει δε ότι πολλές φορές αναμειγνύεται η προσωπική προτίμηση με το επενδυτικό όφελος, με αποτέλεσμα να πλήττεται η τελική απόδοση ενός ακινήτου. Για παράδειγμα, «αν θέλετε να επενδύσετε σε μια κατοικία και να έχετε και οικονομικό όφελος μέσω της απόδοσης, το να χρησιμοποιείτε οι ίδιοι το σπίτι για εξοχικό σας κατά την περίοδο της υψηλής τουριστικής ζήτησης, θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στο επίπεδο των εσόδων που θα προκύψουν από το συγκεκριμένο ακίνητο», καταλήγει ο κ. Σαρκισιάν. ΤτΕ: Επίκεινται σημαντικές ανακατατάξεις στην αγορά ακινήτων Στην πρόσφατη έκθεσή της για τη νομισματική πολιτική, η Τράπεζα της Ελλάδος ανέφερε ότι επίκεινται σημαντικές ανακατατάξεις στην αγορά ακινήτων, καθώς τα νέα έργα υποδομής, όπως το μετρό (γραμμή 4) και η επένδυση στο Ελληνικό, πρόκειται να διαφοροποιήσουν άρδην το σκηνικό. Οπως τονίζεται χαρακτηριστικά, «η αλλαγή νοοτροπίας και αναγκών θα οδηγήσει πιθανώς στη χωρική και ποιοτική μετατόπιση της ζήτησης, ενώ τα δρομολογημένα έργα ανάπτυξης και υποδομών μεγάλης εμβέλειας αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω την τάση μετατόπισης και ανάδειξης νέων αγορών ενδιαφέροντος». Μεταξύ αυτών, όπως έχει επισημάνει και σε προηγούμενες αναλύσεις της η ΤτΕ, περιλαμβάνονται τα νότια προάστια και γενικότερα το παράκτιο μέτωπο της Αττικής, η λεγόμενη Αττική Ριβιέρα, η οποία έχει αρχίσει να σχηματίζεται σταδιακά καθώς ξεκινά η εμβληματική επένδυση στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού. Η εν λόγω εξέλιξη προβλέπεται ότι θα πυροδοτήσει έντονη ζήτηση για κατοικίες, τόσο εντός όσο και εκτός των ορίων της έκτασης του πρώην αεροδρομίου. Αντίστοιχα, η σύνδεση του πλέον πυκνοκατοικημένου τμήματος του κέντρου της Αθήνας με το μετρό (π.χ. Κυψέλη, Εξάρχεια, Γαλάτσι, Γκύζη κ.λπ.) αναμένεται να προσφέρει ώθηση και στη συγκεκριμένη περιοχή. Από την άλλη πλευρά, η στροφή στην τηλεργασία μεταφράζεται στην ανάγκη αγοράς ή ενοικίασης κατοικιών μεγαλύτερης επιφάνειας, με καλές τηλεπικοινωνιακές παροχές/συνδέσεις. Οι τάσεις αυτές αναμένεται να κυριαρχήσουν στην αγορά ακινήτων τα επόμενα χρόνια και ασφαλώς θα διαμορφώσουν και τη ροή της ζήτησης από εγχώριους και ξένους επενδυτές.

Ηλεκτρονικά θα γίνεται η μεταβίβαση ακινήτων στη χώρα μας σύμφωνα με τα όσα προβλέπει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τίτλο «Εκσυγχρονισμός του Ελληνικού Κτηματολογίου, νέες ψηφιακές υπηρεσίες και ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης» που κατατέθηκε στη Βουλή. Συγκεκριμένα δημιουργείται ηλεκτρονική πλατφόρμα υποστήριξης της διενέργειας εμπραγμάτων δικαιοπραξιών επί ακινήτων με την ονομασία «Ηλεκτρονικός Φάκελος Ακινήτου», που λειτουργεί μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr – Ε.Ψ.Π.), με σκοπό την απλούστευση και ψηφιοποίηση της διαδικασίας συλλογής δικαιολογητικών που απαιτούνται στη σύνταξη συμβολαιογραφικών εγγράφων για τη σύσταση, μετάθεση, αλλοίωση ή κατάργηση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα διαλειτουργεί με πληροφοριακά συστήματα φορέων του δημόσιου τομέα κατά την έννοια της παρ. 57 του άρθρου 2 του ν. 4727/2020, και ιδίως με τα πληροφοριακά συστήματα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), του ν.π.δ.δ. «Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας» (Τ.Ε.Ε.) και του ν.π.δ.δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο», από τα οποία αντλεί πληροφορίες και έγγραφα. Οι απαιτούμενες διαλειτουργικότητες πραγματοποιούνται μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Τα ενδιαφερόμενα μέρη και ο συμβολαιογράφος που συντάσσει τη σχετική πράξη εισέρχονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα κατόπιν αυθεντικοποίησης με τη χρήση των κωδικών – διαπιστευτηρίων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (TAXISnet). Ο συμβολαιογράφος αυθεντικοποιείται, σε δεύτερο επίπεδο, με τη χρήση των διαπιστευτηρίων του Μητρώου Συμβολαιογράφων. Κατά την έκταση που αυτό προβλέπεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να εξουσιοδοτούν τον συμβολαιογράφο, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, για τη διενέργεια των παρεχόμενων από την ηλεκτρονική πλατφόρμα υπηρεσιών και την έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών. Στο πλαίσιο λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, ο εξουσιοδοτημένος συμβολαιογράφος, δύναται: α) να αιτείται την έκδοση ή την εξαγωγή εγγράφων ή την άντληση πληροφοριών από τους φορείς της παρ. 2, β) να αιτείται τη διόρθωση των ως άνω εγγράφων ή πληροφοριών και γ) να αναρτά ψηφιοποιημένα έντυπα έγγραφα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, όπου αυτά δεν είναι δυνατόν να εκδοθούν ή να εξαχθούν ηλεκτρονικά κατά τα ανωτέρω, υπέχοντας ευθύνη ως προς την ακρίβεια και την πληρότητα αυτών. Τα έγγραφα που εκδίδονται ή εξάγονται από τους φορείς της παρ. 2 μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας επέχουν θέση πρωτοτύπου εγγράφου και προσαρτώνται στο συμβολαιογραφικό έγγραφο χωρίς άλλες διατυπώσεις. Η ηλεκτρονική μεταβίβαση θα αρχίσει να εφαρμόζεται σε ένα δίμηνο χρόνος που θα απαιτηθεί να προετοιμαστεί τεχνικά το σύστημα. Αναφερόμενος στο σχετικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε πρόσφατα στη Βουλή, ο αρμόδιος υφυπουργός για το Κτηματολόγιο, Γιώργος Στύλιος είπε συγκεκριμένα ότι «πλέον η μεταβίβαση θα γίνεται στο γραφείο του συμβολαιογράφου χωρίς να πηγαίνει κανείς για 17 δικαιολογητικά σε 11 διαφορετικές υπηρεσίες. Είμαστε έτοιμοι, και τεχνικά, και σε δύο μήνες αυτό θα ισχύει για το 100% των ακινήτων στην Ελλάδα». Επίσης διαβεβαίωσε ότι «η κτηματογράφηση της χώρας θα ολοκληρωθεί στο 90% μέχρι το 2023, δύο χρόνια νωρίτερα από ό,τι είχε εξαγγελθεί» σημειώνοντας ότι «σήμερα υπάρχει ένα 2% των ιδιοκτητών σε πολλές περιοχές, που δεν επιτρέπει την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, ενώ το 98% είναι τακτοποιημένο. Με το νομοσχέδιο αυτό, το 2% θα σταματήσει να εμποδίζει το υπόλοιπο 98% από το να έχει πρόσβαση σε δεκάδες ψηφιακές υπηρεσίες και διευκολύνσεις».

Στατιστικά στοιχεία ως προς τις εργασίες των Υποθηκοφυλακείων, των Μεταβατικών Κτηματολογικών Γραφείων και των Ενεχυροφυλακείων έτους 2020 ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ. Τα στοιχεία προέρχονται από ετήσια έρευνα που διενεργεί η ΕΛΣΤΑΤ με την οποία συγκεντρώνονται στοιχεία από τα έμμισθα και άμισθα γραφεία, που λειτουργούν υπό την αιγίδα των Εισαγγελιών των Πρωτοδικείων, στα οποία υπάγονται. Ειδικότερα: Το έτος 2020 επί συνόλου 367 ενεργών Υποθηκοφυλακείων που ανταποκρίθηκαν στην έρευνα (κάλυψη 95,3%), τελέστηκαν 448.797 πράξεις και εκδόθηκαν 1.840.711 αντίγραφα και πιστοποιητικά. Το συνολικό ποσό που εισπράχθηκε από τα δικαιώματα, ανέρχεται σε 106.410.000 ευρώ, εκ των οποίων το 45,0% αναλογεί σε δικαιώματα Πάγια, ΤΑΧΔΙΚ, ΕΚΧΑ, το 29,9% σε δικαιώματα του Δημοσίου και το 25,1% σε δικαιώματα των Υποθηκοφυλακείων. Από τη σύγκριση των πράξεων του έτους 2020 με τις αντίστοιχες πράξεις του έτους 2019, παρατηρείται μείωση 27,4% στις πράξεις και 19,8% στα εισπραχθέντα δικαιώματα. Ως προς την κατανομή των πράξεων που πραγματοποιήθηκαν το έτος 2020, βάσει της κατηγοριοποίησης που ακολουθείται, τη μεγαλύτερη κίνηση παρουσιάζουν οι μεταγραφές (58,8%), ακολουθούμενες από τις λοιπές πράξεις (17,8%) και από τις υποθήκες (15,8%). Αντίθετα οι κατασχέσεις και οι διεκδικήσεις δεν παρουσιάζουν σημαντική κίνηση, 3,8% και 3,4% αντίστοιχα Ο αριθμός των πράξεων μεταγραφών, κατά το έτος 2020, ανήλθε σε 264.098 πράξεις παρουσιάζοντας μείωση 31,3% σε σχέση με το 2019 ενώ η αξία συναλλαγών τους ανήλθε σε 11.979.000.000 ευρώ έναντι 14.104.000.000 ευρώ το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας μείωση 15,1%. Στο σύνολο των μεταγραφών οι αγοραπωλησίες αντιστοιχούν στο 30,8%. Από τη σύγκριση των καταχωρηθεισών πράξεων αγοραπωλησιών των δύο τελευταίων ετών (2020/2019), προκύπτει μείωση στις πράξεις αγοραπωλησιών 24,9% και αντίστοιχα μείωση στην αξία συναλλαγών 19,0%. Ο αριθμός των πράξεων υποθηκών, το έτος 2020, παρουσίασε μείωση σε σχέση με το 2019 κατά 19,9%, δηλαδή 71.119 πράξεις το 2020 έναντι 88.766 πράξεων το 2019. Από το σύνολο των πράξεων υποθηκών, του έτους 2020, το 8,8% αντιστοιχεί σε υποθήκες υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου και το 91,2% σε λοιπές πράξεις υποθηκών. Η αξία συναλλαγών στις καταχωρηθείσες πράξεις υποθηκών, κατά το έτος 2020, ανήλθε σε 17.846.000.000 ευρώ έναντι 26.546.000.000 ευρώ το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας μείωση κατά 32,8%. Σχετικά με την κατανομή της αξίας συναλλαγών των υποθηκών, παρατηρείται ότι το 25,4% αφορά στην αξία υποθηκών υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου και το 74,6% στην αξία των λοιπών πράξεων υποθηκών. Ως προς την ανάλυση των πράξεων κατασχέσεων συγκριτικά τα δύο τελευταία έτη (2020/2019),παρουσιάζεται μείωση κατά 37,0%. Κατά το έτος 2020, από το σύνολο των 17.116 καταχωρηθεισών πράξεων κατασχέσεων, οι 2.341 προήλθαν από πράξεις υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου και οι 14.775 από λοιπές πράξεις, ποσοστό κατανομής 13,7% και 86,3% αντίστοιχα. Η αξία συναλλαγών στις καταχωρηθείσες πράξεις κατασχέσεων, κατά το έτος 2020, παρουσίασε μείωση κατά 55,7% σε σχέση με το έτος 2019 και ανήλθε σε 1.968.000.000 ευρώ έναντι 4.444.000.000 ευρώ αντίστοιχα. Από την κατανομή της αξίας συναλλαγών κατασχέσεων παρατηρείται ότι το 68,9% αφορά στην αξία κατασχέσεων υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου και το 31,1% στην αξία των λοιπών πράξεων κατασχέσεων. Οι καταχωρηθείσες πράξεις ενεχύρων για τα δύο τελευταία έτη (2020/2019), παρουσιάζουν αύξηση στις πράξεις κατά 5,8% και αύξηση στην αξία συναλλαγών κατά 8,1%.

Το φορομπόνους για δαπάνες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης κτιρίων πήρε παράταση για άλλα δύο χρόνια και θα ισχύει έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2024. Αυτό σημαίνει ότι όσοι σκοπεύουν να ανακαινίσουν ή να επισκευάσουν το σπίτι τους θα κερδίσουν έκπτωση φόρου την οποία θα δουν με την υποβολή της φορολογικής τους δήλωσης. Ωστόσο, η Εφορία «ξεκλειδώνει» το φορομπόνους υπό την προϋπόθεση ότι οι φορολογούμενοι θα έχουν εξοφλήσει με ηλεκτρονικό χρήμα τις εργασίες που γίνονται στο ακίνητο. Η έκπτωση φόρου κατανέμεται ισόποσα σε περίοδο τεσσάρων ετών και ανέρχεται σε ποσοστό 40% του ύψους των επιλέξιμων δαπανών για τη λήψη των υπηρεσιών, με ανώτατο συνολικό όριο δαπανών τα 16.000 ευρώ. Το μέγιστο ποσό έκπτωσης διαμορφώνεται, συνεπώς, συνολικά στα 6.400 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι εάν κάποιος δαπάνησε 5.000 ευρώ μέσα στο 2022 για την ανακαίνιση του διαμερίσματός του, τότε θα γλιτώσει φόρο εισοδήματος συνολικού ύψους 2.000 ευρώ, ποσό το οποίο επιμερίζεται σε τέσσερα χρόνια: 500 ευρώ αφαιρούνται από το εκκαθαριστικό της φορολογικής δήλωσης που θα υποβληθεί το 2023, 500 ευρώ από το εκκαθαριστικό του 2024, 500 ευρώ από τον λογαριασμό του 2025 και άλλα 500 ευρώ από το εκκαθαριστικό σημείωμα του 2026. Για τον υπολογισμό της έκπτωσης λαμβάνονται υπόψη μόνο οι δαπάνες για τις εργασίες, και όχι τα έξοδα για τις προμήθειες υλικών. Δύο είναι οι προϋποθέσεις για να ισχύσει η έκπτωση: Οι δαπάνες να αποδεικνύονται με νόμιμα παραστατικά. Η εξόφληση των δαπανών να γίνεται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (χρεωστικές, πιστωτικές ή προπληρωμένες κάρτες, υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής) ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών. Οροι και δικαιούχοι Οι φορολογούμενοι που σχεδιάζουν να ανακαινίσουν, να επισκευάσουν ή να αναβαθμίσουν ενεργειακά τα ακίνητά τους μέχρι και το τέλος του 2024 θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής: Δικαιούχοι της έκπτωσης από τον φόρο εισοδήματος είναι τα φυσικά πρόσωπα που έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας στο κτίριο στο οποίο πραγματοποιούνται οι επιλέξιμες δαπάνες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης. Επίσης, δικαιούχοι είναι και τα φυσικά πρόσωπα που έχουν δικαίωμα ψιλής κυριότητας επί του ακινήτου, με την προϋπόθεση να το χρησιμοποιούν είτε ως κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία είτε ως έδρα ή υποκατάστημα για την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητάς τους. Στις παραπάνω περιπτώσεις δικαιούχος της μείωσης είναι μόνο το πρόσωπο στο όνομα του οποίου εκδίδεται το σχετικό παραστατικό. Πολυκατοικίες Εάν οι δαπάνες αφορούν κοινόχρηστους χώρους κτιρίου, ο διαχειριστής της πολυκατοικίας / συγκροτήματος ιδιοκτησιών εξοφλεί ηλεκτρονικά τις δαπάνες και αυτές λαμβάνονται υπόψη για τους δικαιούχους ανάλογα με τα χιλιοστά συνιδιοκτησίας τους, με βάση σχετική βεβαίωση που θα χορηγείται από τον διαχειριστή και στην οποία θα καταχωρίζεται ο ΑΤΑΚ του ακινήτου το οποίο βρίσκεται εντός του κτιρίου για το οποίο πραγματοποιείται η σχετική δαπάνη. Στις επιλέξιμες ενεργειακές, λειτουργικές – αισθητικές δαπάνες περιλαμβάνονται: Τοποθέτηση θερμομόνωσης Αντικατάσταση κουφωμάτων, υαλοπινάκων και εξωτερικών προστατευτικών φύλλων Εγκατάσταση ή αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης / ψύξης Αναβάθμιση φωτισμού των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας Τοποθέτηση / αντικατάσταση υδραυλικής εγκατάστασης Τοποθέτηση / αντικατάσταση ηλεκτρολογικής εγκατάστασης Συντήρηση / επισκευή στέγης Επισκευή τοιχοποιίας / χρωματισμού εσωτερικά και εξωτερικά Τοποθέτηση σταθερών ή κινητών συστημάτων σκίασης Αναβάθμιση ή εγκατάσταση ανελκυστήρα

Τι αποκαλύπτει η έκθεση της Berkshire Hathaway HomeServices για τον κλάδο των πολυτελών ακινήτων και για την Ελληνική αγορά. "Η αγοραστική ζήτηση για τις μεγάλες και πολυτελείς κατοικίες μακριά από τις πόλεις έχει αυξηθεί, παρ’ όλα αυτά η ευκολία πρόσβασης στην πόλη θεωρείται σημαντική" αναφέρει η Berkshire Hathaway HomeServices στην τελευταία έκθεσή της για τον κλάδο των πολυτελών ακινήτων. Συγκεκριμένα, όπως λέει στην έκθεση με τίτλο έκθεση "2022 Global Luxury Landscape" το κόστος και η ποιότητα ζωής εξακολουθούν να τίθενται ως προτεραιότητα για τους ξένους επενδυτές παγκοσμίως. Η έκθεση ’’Global Luxury Report’’, αναδεικνύει την εξέλιξη της αγοράς ακινήτων με βάση τις επιλογές του τρόπου ζωής, τις προτιμήσεις και τις μεταναστεύσεις των αγοραστών πολυτελείας, καθώς και πώς και ποιες βιομηχανίες τοποθετούν τις αγορές στο χάρτη. Εξετάζοντας περαιτέρω δημοφιλή θέματα, η έκθεση μελετά την ακίνητη περιουσία στο metaverse, τις τάσεις σχεδιασμού και τις κορυφαίες εννέα ανέσεις σπιτιού για τον αγοραστή πολυτελών ακινήτων. Εξετάζει επίσης τις 10 κορυφαίες αγορές εντός του δικτύου Berkshire Hathaway HomeServices και περιγράφει προορισμούς για παρακολούθηση. Νέο περιβάλλον για το παγκόσμιο real estate Η αγορά ακινήτων εισέρχεται σε ένα νέο, μεταβαλλόμενο περιβάλλον, με τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τα υψηλά επίπεδα παγκόσμιου πληθωρισμού να μεταστρέφουν το ενδιαφέρον των νέων επενδυτών. Η νέα καθημερινότητα επιβάλλεται στον τρόπο επένδυσης, παράλληλα με εκείνον της διαβίωσης. Το «νέο μοντέλο» ακινήτων συνδυάζει τη μόνιμη και την εξοχική κατοικία με την υβριδική εργασία, αξιοποιώντας έναν χώρο για τρεις ανάγκες ταυτόχρονα. Έτσι λοιπόν, η αγορά μιας πολυτελούς κατοικίας είναι μονόδρομος για όσους επιθυμούν να δημιουργήσουν τον δικό τους «επίγειο παράδεισο» όπου εκείνοι επιθυμούν. Παρά τις σωρευτικές αυξήσεις τιμών στα ακίνητα που αγγίζουν το 30% - 40%, κατάσταση που υποβοήθησαν η αύξηση επιτοκίων και το μεταναστευτικό (σε αντιστοιχία 1% αύξηση μεταναστευτικού προς 15% αύξηση τιμών στην αγορά ακινήτων), η ζήτηση πολυτελών κατοικιών εξακολουθεί να διατηρεί την αξία της. Βασικός παράγοντας αποτέλεσε η άρση των μέτρων κατά του Covid, με την επανέναρξη των ταξιδιών και της προσέλκυσης τουρισμού. Βάσει ερευνών του δικτύου της Berkshire Hathaway HomeServices αποτυπώθηκε ότι το 29% των εγχώριων επενδύσεων κάθε χώρας ξεχωριστά προέρχεται από ξένους επενδυτές, με το ποσοστό να αυξάνεται ολοένα περισσότερο κάθε χρόνο. Επιπλέον, η ταχύτατη ανάπτυξη της δυναμικής της αγοράς ακινήτων επιβάλλει στον κλάδο να επαναπροσαρμόζεται στα νέα δεδομένα διαβίωσης και τεχνολογίας. Έτσι, η νέα «εικονική πραγματικότητα» γεννάει περισσότερες «εικονικές κατοικίες», η οποία μέσω ειδικού λογισμικού τηλεδιάσκεψης επιτρέπει σε κάθε νέο επενδυτή να ονειρευτεί και να υλοποιήσει τα σχέδια της νέας του κατοικίας, ακόμη και να έχει στα χέρια του ψηφιακούς τίτλους ιδιοκτησίας (NFT ή αλλιώς Non-Fungible Token). Η Ελλάδα στις αναδυόμενες αγορές Στις αναδυόμενες αγορές στην αγορά ακινήτων συγκαταλέγεται και η ελληνική αγορά ακινήτων, η οποία μετά από μια πτωτική δεκαετία, αυξάνει πλέον τη δυναμική της στο Real Estate παγκοσμίως. Η μεγάλη αγοραστική ζήτηση εξακολουθεί να είναι κυρίαρχη για τις νεόκτιστες και πολυτελείς εξοχικές κατοικίες, στις παραθεριστικές περιοχές των Κυκλάδων, της Κρήτης και της Κέρκυρας, της Ρόδου και το Πόρτο Χέλι, ενώ παράλληλα η Αθηναϊκή Ριβιέρα διατηρεί την ισχύ της. Είναι γεγονός ότι το χαμηλό αγοραστικό κόστος θέτει σε προνομιακή θέση τις επενδύσεις στη χώρα μας, συγκριτικά με τις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες. Ο κ. Κυριάκος Ξύδης, Managing Partner της Berkshire Hathaway HomeServices Athens Properties, δηλώνει χαρακτηριστικά: «Τα ελληνικά ακίνητα ήταν και παραμένουν φθηνότερα από αυτά της Δυτικής Ευρώπης και της ευρύτερης «γειτονιάς» μας της Ισπανίας, της Νότιας Γαλλίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας. H άνθηση του ελληνικού Real Estate παρεμποδίζεται σε σημαντικό βαθμό, εξαιτίας μιας σειράς παραγόντων, όπως οι συνεχείς ανατιμήσεις στις πρώτες ύλες και οι αστάθμητοι εξωγενείς παράγοντες, όπως ο Ουκρανικός πόλεμος και η τουρκική προκλητικότητα. Δυστυχώς, η γεωγραφική μας θέση και ιδιαίτερα οι γείτονές μας αποτελούν σημεία ανησυχίας για τους ξένους αγοραστές και η εκτίμηση του σχετικού κινδύνου θέτει σε μειονεκτική θέση τα ελληνικά ακίνητα, αλλά η ζήτηση υπάρχει» αναφέρει ο κ. Ξύδης, προσθέτοντας ότι «εάν επιλυθούν τα πολιτικά ζητήματα, οι τιμές είναι βέβαιο ότι θα ανέβουν».

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε στα ύψη τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, οδηγώντας τις κεντρικές τράπεζες να εφαρμόσουν τον πιο επιθετικό γύρο νομισματικής σύσφιξης τα τελευταία 100 χρόνια προκαλώντας τριγμούς στα θεμέλια της αγοράς ακινήτων στην Ευρώπη. Με ορατό πλέον το κενό χρηματοδότησης, οι ιδιοκτήτες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε απελπισμένους πωλητές. Οι αγορές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για ακίνητα εδώ και μήνες, με τον Stoxx 600 Real Estate Index να υποχωρεί πάνω από 40% φέτος και να αγγίζει αξίες που έχουν να εμφανιστούν από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Με το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών συναλλαγών ακινήτων να γίνονται μέσω private funds, ο πραγματικός αντίκτυπος του τέλους της εποχής του φθηνού χρήματος άργησε να εμφανιστεί, μέχρι τώρα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της CBRE Group Inc συμφωνίες ύψους περίπου 6 δισεκατομμύρια £ για αγορά γραφείων στο Λονδίνο ακυρώθηκαν την τελευταία στιγμή. Ανάμεσά τους πωλήσεις εμβληματικών κτιρίων όπως τα κεντρικά γραφεία της Bank of America στο Λονδίνο δίπλα στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου. Με τις αγορές χρέους είναι ουσιαστικά κλειστές για ορισμένους, ενδέχεται να μην υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα χρήματα για χρηματοδότηση νέων επενδύσεων η για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων δανείων. Η Vonovia SE η μεγαλύτερη εισηγμένη εταιρεία ακινήτων της Ευρώπης σχεδιάζει να πουλήσει περισσότερα από 13 δισεκατομμύρια ευρώ περιουσιακών στοιχείων για να μειώσει το χρέος μετά την έκρηξη του κόστους δανεισμού και την κατάρρευση της τιμής της μετοχής της. Άλλες εταιρείες ακινήτων -- συμπεριλαμβανομένων της Aroundtown SA, Adler Group SA και της SBB - της Σουηδίας-- θέλουν επίσης να πουλήσουν προκειμένου να μειώσουν το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους τους. Ο Hans Vrensen, επικεφαλής έρευνας και στρατηγικής στην AEW Capital Management LP, υπολογίζει ένα πιθανό κενό αναχρηματοδότησης ύψους 24 δισεκατομμυρίων ευρώ (23,5 δισεκατομμύρια δολάρια) τα επόμενα τρία χρόνια σε δάνεια με εξασφαλίσεις σε ακίνητα στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Οι αγορές χρέους είναι το κλειδί για τα ακίνητα. Κατά τη διάρκεια ετών με αρνητικά επιτόκια, οι αγοραστές ήταν πρόθυμοι να δεχτούν ελάχιστες αποδόσεις για τις επενδύσεις τους. Ωστόσο, τα επιτόκια αυξάνονται και ακόμη και οι σταθερές αποδόσεις των γερμανικών 10ετών ομολόγων έχουν αυξηθεί κατά περίπου 2,3 ποσοστιαίες μονάδες φέτος. Αυτή η πίεση περνά από τις αγορές ακινήτων. Η συμφωνία της London Deutsche Bank υποδηλώνει ότι οι αποδόσεις των κορυφαίων γραφείων στο Λονδίνο έχουν μετακινηθεί σε περίπου 4,7% από 4%, σύμφωνα με την αναλύτρια του Bloomberg Intelligence, Sue Munden. Τα κεντρικά γραφεία της UBS Group AG στο Λονδίνο, 5 Broadgate, είχαν απόδοση 3,6% όταν πουλήθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο. Η κατάσταση στην ηπειρωτική Ευρώπη θα είναι πολύ χειρότερη καθώς οι αποδόσεις εκεί συνέχισαν να συμπιέζονται τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ το Brexit κράτησε τις τιμές του Λονδίνου σε μεγάλο βαθμό υπό έλεγχο. Αυτό είναι ανησυχητικό για τις εταιρείες ακινήτων, επειδή ακόμη και μικρές αλλαγές έχουν υπερβολικό αντίκτυπο στις αποτιμήσεις όταν οι αποδόσεις είναι τόσο χαμηλές. Για παράδειγμα, ένα κτίριο με 10 εκατομμύρια δολάρια εισόδημα από ενοίκια θα άξιζε 100 εκατομμύρια δολάρια λιγότερο εάν η απόδοση αυξηθεί στο 2,5% από 2%. Οι αυξήσεις των ενοικίων θα μπορούσαν να είναι ένας τρόπος για να στηριχθούν οι αξίες, αλλά με υφέση και κόστος που εκτινάσσεται στα ύψη, επιχειρήσεις και καταναλωτές έχουν ήδη περιορίσει τις δαπάνες τους. Στη Γερμανία, περισσότερο από το 10% των νοικοκυριών είχαν ήδη επιβαρυνθεί υπερβολικά από τα έξοδα στέγασης πέρυσι, πριν καν ξεκινήσει η πραγματική εκτόξευση του πληθωρισμού. Τα καλά νέα Στα καλά νέα, η ζήτηση για νέους χώρους είναι ισχυρή, η διαθεσιμότητα χώρων σε σχετικά χαμηλά επίπεδα ενώ οι αυξήσεις του κόστους κατασκευής αναμένεται να αποτρέψει την κατασκευή νέων κτιρίων. Η Savills Plc εκτιμά ότι πάνω από το 40% των έργων γραφείων στο Λονδίνο που επρόκειτο να κατασκευαστούν έως το 2026 θα καθυστερήσουν -- ορισμένα περισσότερο από ένα χρόνο. Επιπλέον η προσφορά δεν αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά από ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων για εξυπηρέτηση δανείων καθώς εκτός από ορισμένες περιπτώσεις, τα επίπεδα χρέους στις εταιρείες ακινήτων είναι μέτρια σε σύγκριση με τα επίπεδα χρέους πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Πηγή: Bloomberg

Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η ηλεκτρονική αποσφράγιση των «Φακέλων Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος» από την επιτροπή διενέργειας του διαγωνισμού, στο πλαίσιο της Α΄ Φάσης του διαγωνισμού για τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων. Υποβλήθηκαν έξι Φάκελοι Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος, στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Σύμφωνα με πληροφορίες για τον φορέα εκδήλωσαν ενδιαφέρον οι Davidson Kempner, Bain, Fortress, doValue, LMC Partners και Bracebridge Capital. Η επιτροπή διενέργειας του δημόσιου ανοικτού ηλεκτρονικού διαγωνισμού θα συνεδριάσει ώστε να ελεγχθούν τα δικαιολογητικά των κατατεθέντων φακέλων και έπειτα θα προσκαλέσει τους Προεπιλεγέντες για να λάβουν μέρος στην Β΄ Φάση Διαλόγου του διαγωνισμού. Ο νέος Φορέας που συμπληρώνει τον πτωχευτικό νόμο της δεύτερης ευκαιρίας, ξεκινά με αξία ενεργητικού περί τα €2 δισ. Στο πλαίσιο της Σύμβασης Παραχώρησης ο φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης αναλαμβάνει την υποχρέωση απόκτησης κύριας κατοικίας «πτωχευμένου» ευάλωτου οφειλέτη, και τη επαναμίσθωσή του σε αυτόν, για δώδεκα χρόνια. Η Σύμβαση Παραχώρησης θα προβλέπει μηχανισμό, βάσει του οποίου, πριν από την εξάντληση των αρχικών οικονομικών δεσμεύσεων του Φορέα, ο τελευταίος θα έχει το δικαίωμα να επιλέξει να τις αυξήσει, σε κάθε περίπτωση παρατείνοντας και χρονικά την υποχρέωσή του για απόκτηση κύριας κατοικίας από ευάλωτους οφειλέτες. Σε διαφορετική περίπτωση, το Δημόσιο δύναται να παραχωρήσει εκ νέου τις υποχρεώσεις και αρμοδιότητες του φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης και σε άλλο νομικό πρόσωπο, δίχως να επηρεάζονται οι υφιστάμενες μισθώσεις οι οποίες έχουν συναφθεί με τον Φορέα. Πέραν της Ίδιας Συμμετοχής, ο Φορέας θα δύναται να χρηματοδοτεί τις αγορές ακινήτων και την εν γένει δραστηριότητά του με δανειακά κεφαλαία από αποδεκτές πηγές χρηματοδότησης που θα καθοριστούν στην Φάση Β’. Το Δημόσιο, κατά την απόλυτη διακριτική του ευχέρεια δύναται να επιλέξει να παρέχει εγγυήσεις προς τον Φορέα, το είδος, το ύψος, η έκταση καθώς και το αντάλλαγμα των οποίων θα προσδιοριστούν στη Φάση Β αφού ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα του Ανταγωνιστικού Διαλόγου. Η παροχή κάθε τέτοιας εγγύησης θα είναι υπό την επιφύλαξη των κανόνων του Ευρωπαϊκού Δικαίου περί κρατικών ενισχύσεων, συμπεριλαμβανομένης και της έγκρισής καθεστώτος ενίσχυσης από την αρμόδια Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το υπουργείο Ανάπτυξης υπολογίζει ότι σε ετήσια βάση θα αγοράζει περί τις 5.000 κατοικίες, οι συστημικές τράπεζες κάνουν λόγο για 3.000, με αποτέλεσμα να χρειάζεται τόσο κεφάλαια, αλλά και τεχνογνωσία υποστηριζόμενη από εργαλεία ικανά να αντιμετωπίσουν ακίνητα με μεγάλο εύρος ως προς την αξία, αλλά και ιδιαιτερότητες που απαιτούν την ύπαρξη δεδομένων που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν στη ρηχή και μικρή σε όγκους συναλλαγών ελληνική αγορά.

Καθώς οι κανονισμοί για τη βιωσιμότητα κερδίζουν έδαφος και η πίεση από τους καταναλωτές τους εργαζόμενους και τους επενδυτές αυξάνεται, οι ενοικιαστές αποκτούν το ρόλο του Influencer. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η JP Morgan, η οποία αποκάλυψε πρόσφατα σχέδια του νέου κτιρίου κεντρικών γραφείων της στο Μανχάταν. Όταν ολοκληρωθεί, θα είναι ο μεγαλύτερος πύργος που θα λειτουργεί πλήρως με ηλεκτρισμό στην περιοχή, αποσκοπώντας στη μείωση των λειτουργικών εκπομπών και στην επίτευξη απόδοσης net-zero, ενώ θα τροφοδοτείται εξ ολοκλήρου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μέσω υδροηλεκτρικού εργοστασίου της Πολιτείας της Νέας Υόρκης. Foster + Partners : Tα κεντρικά γραφεία της JP Morgan στο Μανχάταν Για να διασφαλιστεί ότι το κτίριο θα συνεχίσει να αποδίδει βιώσιμα, έξυπνη τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη και την προσαρμογή στις ενεργειακές ανάγκες, στις διαβαθμίσεις του ηλιακού φωτός και στο σύστημα αποθήκευσης και επαναχρησιμοποίησης νερού, ώστε να μειωθεί η χρήση κατά 40%. Παράλληλα, οι κατασκευαστές δήλωσαν ότι επαναχρησιμοποίησαν το 97% των οικοδομικών υλικών από την κατεδάφιση του προηγούμενου κτιρίου κεντρικών γραφείων της εταιρείας – υπερβαίνοντας το απαιτούμενο που τίθεται από το κορυφαίο πρότυπο πράσινων κτιρίων, το οποίο ορίζεται σε 75%. Οι πρακτικές βιώσιμου σχεδιασμού είναι μόνο ένα παράδειγμα του πώς όλοι, από μεγάλες εταιρείες έως μικρότερους ενοικιαστές κτιρίων, ασκούν πίεση για να εξασφαλίσουν ότι ο χώρος που καταλαμβάνουν θα είναι όσο το δυνατόν πιο πράσινος. Χαρακτηριστικά, οι ρήτρες πράσινης μίσθωσης έχουν αυξηθεί σε δημοτικότητα στις μεγάλες παγκόσμιες πόλεις – περισσότεροι από το ένα τρίτο των ενοίκων τις χρησιμοποιούν ήδη, σύμφωνα με την έκθεση Decarbonizing the Built Environment της JLL. Σύμφωνα με τη Monique Vutla, Sr. Director της JLL για τα Προϊόντα Στρατηγικής Αειφορίας, αυτή η κινητοποίηση είναι αναμενόμενη για έναν απλό λόγο: «Όταν μια εταιρεία προωθεί τη βιωσιμότητα ως επιχειρηματική προτεραιότητα, αλλά δεν φαίνεται να έιναι η πρώτη της επιλογή στους χώρους που χρησιμοποιεί – είτε πρόκειται για χώρους γραφείων, logistics ή καταστήματα λιανικής – στέλνει ένα αντικρουόμενο μήνυμα στους καταναλωτές και τους εργαζόμενους. Αυτοί είναι οι χώροι που συνδέονται με ένα εμπορικό σήμα και κάτι τέτοιο αποτελεί σημαντικό εταιρικό κίνδυνο». Εξαιτίας αυτού, συμπληρώνει, παρατηρείται μια σημαντική αλλαγή όπου οι ενοικιαστές δεν προτείνουν πλέον στους ιδιοκτήτες να λειτουργούν με βάση τα πρότυπα βιωσιμότητας, αλλά το απαιτούν. Η ίδια θεωρεί ότι οι ενοικιαστές προσβλέπουν στους ιδιοκτήτες για να δημιουργήσουν μεγαλύτερη προβολή και επιρροή, όσον αφορά την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα και τη μείωση των απορριμμάτων στα χαρτοφυλάκιά τους. Οι ενοικιαστές ζητούν από τους ιδιοκτήτες να στραφούν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να αποκτήσουν πρόσβαση σε συγκεκριμένα ενεργειακά δεδομένα και στοιχεία που σχετίζονται με τα απόβλητα των ενοικιαστών και να επιταχύνουν τα σχέδια για ηλεκτρική λειτουργία, αυξημένη ενεργειακή απόδοση και μηδενική σπατάλη. Επί της παρούσης, η βιωσιμότητα αναμένεται να παρουσιάσει την ίδια καμπύλη ωριμότητας που παρατηρήθηκε κατά τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Και αυτό γιατί είναι πλέον mainstream, cool και θεωρείται ατού. Επιπλέον, οι προσπάθειες για την εφαρμογή βιώσιμων δράσεων επηρεάζουν όλο και περισσότερο την πρόσβαση μιας εταιρείας στο κεφάλαιο και την ικανότητα προσέλκυσης ταλέντων, ασκώντας ακόμα μεγαλύτερη πίεση στις επιχειρήσεις. Και αυτό διότι τα νέα ταλέντα αναγνωρίζουν το γεγονός ότι όσες εταιρείες δεν αντιλαμβάνονται τη σημασία της βιωσιμότητας και δεν εκμεταλλεύονται τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσφέρει, σύντομα θα είναι παρωχημένες και οι εργαζόμενοι θα βρεθούν πάλι αντιμέτωποι με την αναζήτηση εργασίας.

Με έναν μάλλον παράδοξο τρόπο επιδιώκει η Κίνα να στηρίξει τη στάσιμη αγορά ακινήτων της χώρας, η οποία γκρεμίζει πολυκατοικίες και σταματά την κατασκευή κτιρίων που θα μπορούσαν να στεγάσουν 75 εκατομμύρια ανθρώπους. Οι αναλυτές έχουν προειδοποιήσει ότι το Πεκίνο έχει υιοθετήσει μια στρατηγική «οικοδόμηση, παύση, κατεδάφιση, επανάληψη», καθώς οι Κινέζοι αξιωματούχοι προσπαθούν να περιορίσουν την προσφορά για να αποφύγουν τη βουτιά στις τιμές των κατοικιών και να τονώσουν την οικονομική δραστηριότητα μέσω περισσότερων κατασκευών. Ερευνητές της Fathom Consulting αποκάλυψαν ότι περίπου 3 δισεκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα κατοικιών έχουν τεθεί σε παύση ή κατεδαφιστεί τα τελευταία χρόνια, εμποδίζοντας τα ακίνητα να φτάνουν στην αγορά. Τα ακίνητα αυτά είναι αρκετά για να στεγάσουν 75 εκατομμύρια ανθρώπους, περισσότερους από ολόκληρο τον πληθυσμό του Ηνωμένου Βασιλείου. Πόλεις – φαντάσματα Οι υπερχρεωμένοι Κινέζοι κατασκευαστές έχουν βυθιστεί σε κρίση καθώς η πολύπαθη αγορά ακινήτων, βαραίνει πολύ τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο . Η Κίνα έχει τεράστιες μη «πόλεις-φαντάσματα», μετά την εκρηκτική ανάπτυξη, ενώ οι κατεδαφίσεις έχουν αυξηθεί καθώς οι οικοδόμοι ξεμένουν από χρήματα. Η Joanna Davies, επικεφαλής των οικονομικών της Κίνας στο Fathom, είπε ότι τα σπίτια χρειάζονται κατά μέσο όρο οκτώ χρόνια για να ολοκληρωθούν, προσθέτοντας ότι οι καθυστερήσεις στην παράδοση ενός έργου, αποτελούν ένα βασικό εργαλείο πολιτικής για τη χειραγώγηση της προσφοράς. Πρακτικές ελέγχου της ζήτησης «Αυτές οι πρακτικές δίνουν τη δυνατότητα στον όγκο των νέων κατοικιών υπό κατασκευή να συνεχίσει να αυξάνεται – κάτι που βοηθά στη βραχυπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη και περιορίζει τις κοινωνικές αναταραχές – χωρίς να πλημμυρίσει η αγορά και να μειώσει τις τιμές των ακινήτων». Η εμπιστοσύνη στην αγορά ακινήτων της Κίνας έχει καταρρεύσει μετά από μια κρίση σε ορισμένους από τους υπερχρεωμένους κατασκευαστές της, με πιο ηχηρή την περίπτωση της Evergrande . Η κ. Davies είπε στην Telegraph: «Με ένα απόθεμα πλεονάζουσας χωρητικότητας στα εκπληκτικά δέκα δισεκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα, φαίνεται ότι η Κίνα έχει καταφύγει σε κατεδαφίσεις για να μειώσει μέρος αυτής της υπέρβασης». Υπενθυμίζεται ότι το Πεκίνο μείωσε ήδη το κόστος των στεγαστικών δανείων, καθώς ενισχύει τις προσπάθειες για τη στήριξη της αγοράς ακινήτων. Η κεντρική της τράπεζα μείωσε το πενταετές επιτόκιο δανεισμού – το οποίο επηρεάζει το κόστος των στεγαστικών δανείων – κατά 0,15 ποσοστιαίες μονάδες στο 4,3%. Η Κίνα ανακοίνωσε επίσης ειδικά δάνεια για κατασκευαστές αξίας 200 δισεκατομμυρίων κινεζικών γιουάν (25 δισεκατομμύρια λίρες) για να τους βοηθήσει να ολοκληρώσουν ημιτελή σπίτια που έχουν ήδη πουληθεί. Οι εκτιμήσεις της S&P δείχνουν ότι οι πωλήσεις ακινήτων στην Κίνα θα υποχωρήσουν κατά το ένα τρίτο φέτος, μια πτώση χειρότερη από ό,τι κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Η αγορά ακινήτων αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τέταρτο του κινεζικού ΑΕΠ.

Αλλάζουν οι προθεσμίες μέσα στις οποίες ο φορολογούμενος που παρουσιάζει μεταβολή στην ακίνητη περιουσία που επηρεάζει τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. θα πρέπει να υποβάλει δήλωση Ε9. Συγκεκριμένα όπως προβλέπει εγκύκλιος της ΑΑΔΕ οι δηλώσεις θα πρέπει πλέον να υποβάλλονται έως τις 31 Μαρτίου του επόμενου έτους αντί στις 31 Μαΐου που ίσχυε έως σήμερα. Σε περίπτωση κληρονομιάς, η δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλεται εμπρόθεσμα μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της λήξης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομίας - και επομένως όχι απαραίτητα μέχρι την 31η Μαρτίου. Η προθεσμία αποποίησης, ορίζεται στον Αστικό Κώδικα (άρθρο 1847), και είναι 4 μήνες από τότε που ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή και τον λόγο της ή ένα έτος αν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό. Στην επαγωγή από διαθήκη η προθεσμία δεν αρχίζει πριν τη δημοσίευσή της. Σε περίπτωση αποποίησης της κληρονομιάς, ο συνέπεια αυτής καθιστάμενος κληρονόμος, έχει ανάλογη προθεσμία για αποποίηση. Σε κάθε περίπτωση, αν πριν την παρέλευση της ημερομηνίας αποποίησης, γίνει η αποδοχή κληρονομιάς και δεν έχει παρέλθει η 31η Μαρτίου του επόμενου έτους, τότε ο υπόχρεος υποχρεούται να δηλώσει την κληρονομιά μέχρι την 31η Μαρτίου. Ακίνητα μπήκαν για πρώτη φορά στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού. Αναφορικά με τα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχή η οποία εντάσσεται για πρώτη φορά στο σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να ελέγξουν στη δήλωση ΕΝΦΙΑ - πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου του οικείου έτους την τιμή ζώνης στην οποία εντάχθηκε ή δεν εντάχθηκε αυτό (δηλαδή εάν εκκαθαρίσθηκε σαν εκτός ΑΠΑΑ, ενώ θα έπρεπε να έχει εκκαθαρισθεί ως εντός ΑΠΑΑ) και στη συνέχεια, εάν τυχόν διαπιστώσει λάθος, να προβεί σε τροποποιητική δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) χωρίς πρόστιμο μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Ιουνίου του οικείου έτους. Ο φόρος, σε αυτή την περίπτωση,καταβάλλεται χωρίς τόκο σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις όχι μικρότερες των €10 μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Φεβρουαρίου του επόμενου έτους. ΕΔΩ Η ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

Ενώ οι επιπτώσεις από την πανδημία έχουν υποχωρήσει στα περισσότερα μέρη του κόσμου, άλλες πιέσεις εμφανίστηκαν και ενισχύθηκαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022. Ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε απότομα, εξ αιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, των περιορισμών λόγω Covid στην Κίνα και των συνεχιζόμενων διακοπών στην εφοδιαστική αλυσίδα. Όλα αυτά τροφοδοτούν μια αυξημένη αβεβαιότητα. Από την άλλη μεριά, σημειώνει η νέα έρευνα της JLL “Global Real Estate, Perspective August 2022” https://www.jll.co.uk/en/trends-and-insights/research/global/gmp οι αγορές εργασίας συνεχίζουν να έχουν υψηλές επιδόσεις και η συσσωρευμένη ζήτηση από την πανδημία εξακολουθεί να στηρίζει τη δραστηριότητα. Για τους επενδυτές, το αυξανόμενο κόστος του χρέους και ο πληθωρισμός επηρεάζουν τη δυναμική τιμολογήσεων και προσφορών σε όλο τον κόσμο. Οι παγκόσμιοι όγκοι μίσθωσης γραφείων παρέμειναν σταθεροί κατά τη διάρκεια του τριμήνου, αλλά αυτό αντισταθμίζει την τάση πριν από την πανδημία, όπου το δεύτερο τρίμηνο παρουσίαζε συνήθως αύξηση σε σχέση με το πρώτο. Το παγκόσμιο ποσοστό κενών χώρων αυξήθηκε και πάλι το δεύτερο τρίμηνο στο 14,4%, με τις κενές θέσεις να αυξάνονται στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ενώ διατηρούνται σταθερές σε Ασία-Ειρηνικό. Εντούτοις, όλες οι περιφέρειες κατέγραψαν δραστηριότητα σημαντικά πάνω από το πρώτο τρίμηνο του 2021, με τον όγκο των μισθώσεων να αυξάνεται κατά 18% στην Ευρώπη. Ωστόσο, οι όγκοι εξακολουθούν να είναι κάτω από τα επίπεδα πριν την πανδημία, ενώ ο κύκλος ανάπτυξης αναμένεται να συνεχίσει ανοδικά για το υπόλοιπο του έτους, αλλά με μειωμένες αποδόσεις το 2023. Στον τομέα των logistics, η ζήτηση παρέμεινε ισχυρή και γίνεται πιο ευρεία, καθώς οι χρήστες του ηλεκτρονικού εμπορίου διαδραματίζουν λιγότερο κυρίαρχο ρόλο στην αγορά. Η δραστηριότητα χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) στον τομέα του λιανικού εμπορίου ήταν ισχυρή σε πολλές ώριμες αγορές, παρά την αποδυνάμωση των προοπτικών πωλήσεων και την αύξηση του κόστους, ενώ στην Ευρώπη το ενδιαφέρον επανέρχεται για καταστήματα λιανικής υψηλών προδιαγραφών. Ο αντίκτυπος του οικονομικού κλίματος και των αυξανόμενων επιτοκίων είναι αισθητός παγκοσμίως στα μέσα του έτους στις κεφαλαιαγορές, αντανακλάται στην επιλεκτικότητα των επενδυτών και στην επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στις αγορές άμεσων επενδύσεων. Το χάσμα προσφοράς-ζήτησης διευρύνεται στην αγορά συναλλαγών και η ένταση της προσφοράς μετριάζεται. Παρά ταύτα, οι ουραίοι άνεμοι που υποστηρίζουν την αγορά ακινήτων παραμένουν άθικτοι και δεν υπάρχει έλλειψη ρευστότητας μετοχών ή χρέους. Οι αγορές χρέους είναι ρευστοποιήσιμες, αλλά πιο προσεκτικές εν μέσω αυξημένου ελέγχου των εγγυήσεων. Όσων αφορά τις μελλοντικές προοπτικές, η JLL προβλέπει ότι οι σταδιακές αλλαγές των επιτοκίων θα εισαγάγουν επιπλέον τιμές ισορροπίας στις αγορές. Ωστόσο, το συνεχές βάθος και η ποικιλομορφία των δανειστών και των επενδυτών αναμένεται να μετριάσει τον κίνδυνο μιας σημαντικής, παρατεταμένης επίδρασης στις ροές κεφαλαίων στην ακίνητη περιουσία.

Ως ένα βαθμό λόγω της πανδημίας και ως ένα βαθμό εξαιτίας των μακρόσυρτων διαδικασιών ωρίμανσης, η αξιοποίηση ακινήτων από το ΤΑΙΠΕΔ παρουσιάζει σχετικά μικρό βαθμό προόδου. Ωστόσο, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αξιοποίησης του ΤΑΙΠΕΔ, μία νέα ομάδα ακινήτων επιδιώκεται να αξιοποιηθεί μέσω είτε μακροχρόνιας μίσθωσης, είτε πώλησης είτε μεθόδου (αξιοποίησης) που πρόκειται να προσδιοριστεί. Ποια είναι αυτά; – Μικρού και μεσαίου μεγέθους και αξίας ακίνητα στους Δήμους Αθηναίων, Ερμιονίδας, Παγγαίου, Ανδρίτσαινας, Καλαβρύτων και Κύθνου, τα οποία θα πωληθούν μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-auction με εκτιμώμενο ορίζοντα έναρξης της διαδικασίας το τέλος του 2020. – Ακίνητο-βρισκόταν σε αυτό παλιά ο ΕΟΜΜΕΧ- με εμβαδόν 3, στρεμ. στον Δήμο Ταύρου – Μοσχάτου επί των οδών Θράκης-Κορυζή και Τιμοθέου Ευγενικού, εντός ρυμοτομικού σχεδίου με 5 κτίσματα συνολικού εμβαδού 1526 τ.μ. Ο διαγωνισμός στον οποίο έχει αναφερθεί εκτενώς το Economix.gr, που είχε στο πρόσφατο παρελθόν πραγματοποιήσει το ΤΑΙΠΕΔ, είχε υπάρξει άγονος και τώρα επιδιώκεται η επαναπροκήρυξή του. – Εκτός Σχεδίου γηπεδική έκταση στο Δήμο Μαρκόπουλου Αττικής, επιφάνειας περίπου 1.000 στρεμμάτων (προς αξιοποίηση 590 στρέμματα) με κτιριακές αθλητικές και υποστηρικτικές εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού Ιππικού Κέντρου. Προκρίνεται η μακροχρόνια παραχώρησής της, με πιθανή έναρξη διαγωνισμού μέχρι το τέλος του 2020. – Έκταση 468.125 τ.μ. στα Καμμένα Βούρλα που περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις του ξενοδοχείου «Γαλήνη» και διάφορα άλλα κτίρια, στην πλειονότητά τους εγκαταλελειμμένα. Με την μέθοδο αξιοποίησής του να είναι υπό συζήτηση, αναμένεται να λάβει χώρα η τελική παρουσίαση ΕΣΧΑΔΑ και ΣΜΠΕ στο ΚΣΔ, μέχρι το τέλος του έτους, η διαβούλευση για την ΣΜΠΕ, ενώ επιδιώκεται να ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία το δεύτερο ή το τρίτο τρίμηνα του 2021. – Παραθαλάσσιο ακίνητο, με συνολική έκταση 1.061.955 τ.μ εκ των οποίων εκμεταλλεύσιμα είναι τα 850.160 τ.μ. Περιλαμβάνει εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις Camping του ΕΟΤ. Το μοντέλο αξιοποίησής του είναι υπό συζήτηση, ενώ επιδιώκεται η σύνταξη Μελέτης ΕΣΧΑΔΑ και ΣΜΠΕ μέχρι τέλος του 2020. Στόχος είναι η έναρξη διαγωνισμού το τρίτο τρίμηνο του 2021 υπό την αίρεση επίλυσης του θέματος του βιολογικού καθαρισμού. – Ακίνητο στις Θερμοπύλες 785.398 τ.μ. που περιλαμβάνει υδροθεραπευτικές και ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις (εγκαταλελειμμένες). Η μέθοδος αξιοποίησής τους είναι υπό συζήτηση, ενώ τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν τη σύνταξη μελέτης ΕΣΧΑΔΑ και ΣΜΠΕ. – Παραθαλάσσιο ακίνητο στον οικισμό της Αγίας Τριάδας στον Δήμο Θερμαϊκού, έκτασης 126,6 στρεμ. Η μέθοδος αξιοποίησής του είναι υπό συζήτηση, ενώ τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν την έγκριση μελέτης ΕΣΧΑΔΑ και ΣΜΠΕ, τη διαβούλευση ΣΜΠΕ με στόχο την εκκίνησης της διαγωνιστικής διαδικασίας το πρώτο εξάμηνο του 2021. – Επικλινές ακίνητο στην περιοχή «Βερβερόντα» του οικισμού Πόρτο Χέλι της Αργολίδος. Το ακίνητο έχει σχήμα επιμήκους πολυγώνου με έκταση 627,4 στρεμ. Επιδιώκεται η πώλησή του, χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.