Αναζήτηση στην κοινότητα

Ο Τζιμ Πάκετ περπατάει αργά στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας κρατώντας μια σακούλα με σκουπίδια. Πλησιάζει έναν μπλε κάδο και ρίχνει μέσα ένα πλαστικό μπουκάλι. Το μπουκάλι που πέταξε ο 60αρης Αμερικανός κρύβει ένα «μυστικό»: έχει ενσωματωμένο έναν πανάκριβο ανιχνευτή GPS. Τους επόμενους μήνες, θα καταγράφει λεπτό προς λεπτό την πορεία του πλαστικού απορρίμματος. Πρόκειται για έναν από τους τράκερς που τοποθετήθηκαν σε ανακυκλώσιμα σε διάφορα σημεία της χώρας, στο πλαίσιο πολύμηνης έρευνας του ανεξάρτητου δημοσιογραφικού ιστοτόπου wearesolomon.com για τις άγνωστες διαδρομές των πλαστικών απορριμμάτων σε συνεργασία με το Basel Action Network (ΒΑΝ) και το ελληνικό γραφείο της Greenpeace. Το μπουκάλι που πέταξε στον μπλε κάδο στο κέντρο της Αθήνας ο Πάκετ, επικεφαλής του ΒΑΝ, ήταν ο πρώτος από αυτούς. Οι περισσότεροι καταστράφηκαν στην πορεία. Όσοι επέζησαν όμως έδειξαν πλαστικά που δεν ανακυκλώνονται ποτέ, αλλά καταλήγουν σε χωματερές ή σε μονάδες ανακύκλωσης εκτός χώρας. Ο Πάκετ, που έχει αφιερώσει τη ζωή του στον έλεγχο του εμπορίου αποβλήτων και στην αποκάλυψη των συμφερόντων που το τροφοδοτούν, περιγράφει ένα σταθερό μοτίβο: πλουσιότερες χώρες στέλνουν τα απόβλητά τους σε φτωχότερες. «Είναι ανήθικο και μη βιώσιμο», υπογραμμίζει. Η πλαστική ρύπανση είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο δυσεπίλυτα περιβαλλοντικά προβλήματα παγκοσμίως. Επηρεάζει πρωτίστως τις φτωχότερες χώρες και τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς, όχι μόνο σε χώρες όπως η Ινδονησία, αλλά και εντός Ευρώπης, όπου φτωχότερα μέλη της ΕΕ μετατρέπονται σε αποθετήρια πλαστικών αποβλήτων πιο ανεπτυγμένων εταίρων τους, ειδικά μετά την απαγόρευση εισαγωγής στερεών αποβλήτων που επέβαλε η Κίνα το 2018. Ανακύκλωση: μια υπόσχεση που δεν τηρήθηκε Για τον Πάκετ, οι μπλε κάδοι ανακύκλωσης είναι μια υπόσχεση που δεν τηρήθηκε ποτέ. «Ό,τι πετάς στον μπλε κάδο, ανακυκλώνεται. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουν στον κόσμο. Στην πραγματικότητα, ελάχιστα πλαστικά ανακυκλώνονται». Πράγματι, όπως ανέδειξε η έρευνα του Solomon, από τους 41 εκατ. τόνους πλαστικών αποβλήτων των οποίων η διαχείριση γίνεται εντός της ΕΕ ανα έτος, μόνο το 29% ανακυκλώνεται. Τα υπόλοιπα οδηγούνται για ενεργειακή αξιοποίηση μέσω καύσης ή καταλήγουν στη χωματερή. Η περίπτωση της Ελλάδας είναι χαρακτηριστική. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραχώρησε στο Solomon η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, η οποία διαχειρίζεται το περιεχόμενο των γνωστών μπλε κάδων, μόλις το 50% του περιεχομένου τους οδηγείται στην ανακύκλωση. Στα ίχνη του ελληνικού πλαστικού σκουπιδιού Η έρευνα διήρκησε πέντε μήνες. Η ερευνητική ομάδα συνομίλησε με ειδικούς στον τομέα της ανακύκλωσης πλαστικού, συναντήθηκε με Έλληνες και ξένους επιχειρηματίες του κλάδου, πήρε τις γνώμες ειδικών επιστημόνων και ακτιβιστών, συγκέντρωσε και ανέλυσε επίσημα και αδημοσίευτα στοιχεία, και επισκέφθηκε μονάδες όπου καταλήγουν ελληνικά πλαστικά σκουπίδια στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Επί χρόνια, η πολυπόθητη μετάβαση στην «κυκλική οικονομία» βασίζεται στο μάντρα «μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση». Γνωστή και ως «ιεραρχία αποβλήτων», η αρχή αυτή διαφημίζεται ως λύση στο τεράστιο πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης που απειλεί οικοσύστημα και ανθρώπους. Όμως το βάρος πέφτει κυρίως στην ανακύκλωση – μια υποτίθεται ενάρετη διαδικασία χωρίς καμία παρενέργεια. Σε έρευνα της Greenpeace, σχεδόν το 90% των Ελλήνων που συμμετείχαν δήλωσαν ότι η ανακύκλωση πλαστικού «μπορεί να βοηθήσει δραστικά το περιβάλλον». Στην πόλη της Ξάνθης, όπου η ομάδα απέρριψε ένα από τα πλαστικά σκουπίδια με ανιχνευτή GPS, συναντήθηκε με την καθηγήτρια Αγγλικών Μαρία Αντωνιάδου δίπλα σε έναν μπλε κάδο. Η κ. Αντωνιάδου ανακυκλώνει με θρησκευτική ευλάβεια. «Συμβάλλω κι εγώ έτσι στην προστασία του περιβάλλοντος. Τα υλικά θα ξαναχρησιμοποιηθούν για να γίνουν κάτι άλλο». Αυτή είναι όμως η μισή αλήθεια –αν όχι ένας βολικός μύθος. «Ζούμε σε μια χώρα και σε ένα πλανήτη όπου στις καλύτερες περιπτώσεις περίπου ένα στα δέκα πλαστικά μπουκάλια καταλήγει στην ανακύκλωση. Τα υπόλοιπα πάνε στη χωματερή, στις θάλασσες. Και να διπλασιάσουμε την ανακύκλωση το πρόβλημα δεν λύνεται. Παρ’ όλα αυτά, το κυρίαρχο αφήγημα είναι ότι θα αυξήσουμε την ανακύκλωση και όλα θα είναι καλά», λέει ο Νίκος Χαραλαμπίδης, διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, τον οποίο η ερευνητική ομάδα συνάντησε στα κεντρικά της οργάνωσης στο Μεταξουργείο. Όπως περιγράφει, την ανακύκλωση προβάλλει μια καλολαδωμένη και καλά χρηματοδοτούμενη μηχανή. «Έχει περσόνες, έχει κουτιά, έχει σπιτάκια που λένε “τι ωραίο πράγμα που είναι”. Εμείς ερχόμαστε να πούμε ότι η ανακύκλωση είναι παράλογη, και θα πρέπει να είναι η εξαίρεση και όχι η λύση ή ο κανόνας». Η κ. Αντωνιάδου, που διαχωρίζει με προσοχή τα σκουπίδια της, μάλλον θα απογοητευόταν αν μάθαινε πως το «παγιδευμένο» σκουπίδι που απορρίψαμε σε μπλε κάδο στο κέντρο της πόλης της κατέληξε στη χωματερή της Καβάλας. Την ίδια τύχη είχε και ένα ακόμα ανακυκλώσιμο που απέρριψε η ομάδα στην πρωτεύουσα της Σύρου, το οποίο κατέληξε στον ΧΥΤΑ του νησιού. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/12/plastika-skoupidia-tracking-solomon-1-1536x864-600-x-337.jpg Τα στοιχεία αποκαλύπτουν και κάτι άλλο: ακόμα και από τα πλαστικά ανακυκλώσιμα που φτάνουν στο στάδιο της διαλογής, πολλά καταλήγουν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, σε φορτία που καταρχάς επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα με επιπλέον εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Εξάγοντας το πλαστικό σκουπίδι, εξάγεται όμως και το κόστος της διαχείρισής του για το περιβάλλον και την υγεία. Επιστήμονες, οικολόγοι και ακτιβιστές έχουν τεκμηριώσει ότι η ανακύκλωση όχι μόνο δεν είναι πανάκεια, αλλά μπορεί να αποτελεί μέρος του προβλήματος: καθησυχάζει τους πολίτες -στην Ευρώπη παράγονται 35 κιλά πλαστικών αποβλήτων συσκευασίας κατά κεφαλήν- με αποτέλεσμα να μειώνεται το κίνητρο για μείωση της χρήσης. Με αυτά τα δεδομένα, εύλογα η ετήσια παραγωγή πλαστικών παγκοσμίως όχι μόνο δεν μειώνεται, αλλά αυξάνεται αλματωδώς. Εκτοξεύτηκε από τους 234 εκ. τόνους το 2000 σε 460 το 2019. Κατά την ίδια περίοδο, τα πλαστικά απόβλητα υπερδιπλασιάστηκαν. Η δε ζήτηση συνεχίζει να αυξάνεται εκθετικά. Σύμφωνα με τον Οικονομικό Οργανισμό Συνεργασίας και Ανάπτυξης, μέχρι το 2060 η κατανάλωση πλαστικού θα έχει τριπλασιαστεί. Η επένδυση σε ακόμα περισσότερες μονάδες ανακύκλωσης δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Αντίθετα, δημιουργεί το γνωστό στα οικονομικά ως “lock-in effect”: οι τεράστιες επενδύσεις σε εγκαταστάσεις και υποδομές ανακύκλωσης κάνουν τις κοινωνίες «αιχμάλωτες» της ανακύκλωσης, ακόμα κι αν δεν αποτελεί την ιδανική λύση διαχείρισης αποβλήτων. Και ιδανική λύση δεν είναι σίγουρα. Όχι μόνο γιατί το ανακυκλωμένο πλαστικό είναι κατώτερης ποιότητας και χρειάζεται παρθένο για να δημιουργηθεί νέο προϊόν. Αλλά και γιατί η ίδια η διαδικασία δεν είναι ποτέ όσο «πράσινη» διαφημίζεται. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/12/plastika-katanalosi-solomon-1536x864-600-x-337.jpg Η μη-πράσινη διαδικασία της ανακύκλωσης Σε μία έρευνα-σταθμό που δημοσιεύτηκε σε έγκριτο επιστημονικό περιοδικό τον Μάιο του 2023, διεθνής ομάδα επιστημόνων προχώρησε σε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη: η ανακύκλωση πλαστικού μπορεί να απελευθερώσει τεράστιες ποσότητες μικροπλαστικών στο νερό και να μολύνει τον αέρα. Εύρημα ακόμα πιο ανησυχητικό, δεδομένου ότι έγινε σε εργοστάσιο ανακύκλωσης τελευταίας τεχνολογίας, σε μια πλούσια δυτική χώρα, τη Βρετανία. Στα δείγματα βρέθηκαν μικροπλαστικά που απελευθερώθηκαν και ισοδυναμούσαν με το 13% του πλαστικού που είχε ανακυκλωθεί. Τα μικροπλαστικά, δηλαδή σωματίδια πλαστικού με μέγεθος μικρότερο από 5 χιλιοστά, μολύνουν τον πλανήτη –έχουν βρεθεί ακόμα και σε φρέσκο χιόνι στην Ανταρκτική–, ενώ έχουν εντοπιστεί στο ανθρώπινο αίμα και μπορεί να είναι τοξικά για τα φυτά, τα ζώα και τον ίδιο τον άνθρωπο. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη διαθέσιμη έρευνα του Ευρωβαρομέτρου, το 94% των Ελλήνων ανησυχεί για τις επιπτώσεις τους. Το πρώτο βήμα μετά τον μπλε κάδο Τα ανακυκλώσιμα υλικά που φτάνουν στον μπλε κάδο διαχωρίζονται σε πρώτη φάση στα Κέντρα Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών (ΚΔΑΥ) που υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα. Το μεγαλύτερο και ένα από τα πιο σύγχρονα βρίσκεται στο Κορωπί, όπου απορριμματοφόρα ξεφορτώνουν καθημερινά 400-500 τόνους ανακυκλώσιμων από 30 δήμους στην Αθήνα. Εκεί η ερευνητική ομάδα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Βεργανελάκη, μηχανολόγο-μηχανικό και υπεύθυνο λειτουργίας του εργοστασίου της εταιρείας WATT AE. Ο κ. Βεργανελάκης επιβεβαιώνει ότι μόνο το μισό περιεχόμενο του κάθε κάδου μπορεί να οδεύσει τελικά προς ανακύκλωση. Το δε 50% του υλικού αυτού συνήθως εξάγεται. «Είναι χρηματιστηριακή η αξία και είναι καθαρά θέμα ζήτησης και προσφοράς. Εμείς εξάγουμε και Ευρώπη και Ασία, ανάλογα με τη φύση του υλικού. Συνήθως τα εύκαμπτα υλικά, όπως η σακούλα, πηγαίνουν σε βαλκανικές χώρες», σημειώνει. Το «νεκρό» ποτάμι της Βουλγαρίας Ένα από τα φορτηγά που φορτώνουν υλικά από την αυλή του ΚΔΑΥ έχει προορισμό τη Βουλγαρία. Η χώρα, που απορροφά μέρος του ελληνικού πλαστικού, αντιμετωπίζει ήδη συνέπειες από την επεξεργασία του υλικού. Ήταν Σάββατο πρωί στις 25 Ιανουαρίου του 2020, όταν ο ψαράς Βάλεντιν Νταναϊλοβ έλαβε μήνυμα από έναν άλλο ψαρά κοντά στο Πάζαρτζικ, μια μικρή πόλη 70.000 κατοίκων στη Νότια Βουλγαρία, χτισμένη στις όχθες του Έβρου ή Μαρίτσα όπως ονομάζεται ο ποταμός στη γειτονική χώρα. Το μήνυμα συνοδευόταν από φωτογραφίες που έδειχναν τεράστιες ποσότητες από νεκρά ψάρια, ξεβρασμένα στις όχθες του. Για τον 46χρονο Νταναϊλοβ, που έμαθε να ψαρεύει δίπλα στον πατέρα του όταν ήταν ακόμα 4-5 χρονών, το θέαμα ήταν εξοργιστικό. «Νεκρά ψάρια κάθε λογής ξεβρασμένα στο ποτάμι. Τρομακτικό θέαμα. Ψάρια δηλητηριασμένα στο φυσικό τους περιβάλλον. Μια γενοκτονία». Οι βουλγαρικές αρχές ανακάλυψαν τεράστιες ποσότητες μολυσμένου νερού στον ποταμό, προκαλώντας τον άμεσο θάνατο των ψαριών. Το επεισόδιο χαρακτηρίστηκε ως το χειρότερο κρούσμα τοξικής μόλυνσης στην ιστορία του Έβρου, επηρεάζοντας 26 χιλιόμετρα της ροής του. Πλαστικά υπολείμματα, τα οποία ανεξάρτητη επιτροπή ειδικών επιστημόνων χαρακτήρισε κατάλοιπα της διαδικασίας ανακύκλωσης, έχρισαν μια τοπική εταιρεία ανακύκλωσης, την Ecoinvest, ως ύποπτο. Ο τοπικός εισαγγελέας απήγγειλε δύο κατηγορίες κατά της διεύθυνσης της εταιρείας, για μόλυνση του περιβάλλοντος και ανεξέλεγκτη διαχείριση αποβλήτων. Η εταιρεία διέκοψε προσωρινά την παραγωγή της, και στις 26 Ιανουαρίου τα δείγματα νερού από το ποτάμι βγήκαν καθαρά. Οι αρχές δεν ολοκλήρωσαν ακόμα την έρευνά τους, οι κατηγορίες δεν κατέληξαν σε καταδίκες, και η εταιρεία επιμένει ότι έχει αναβαθμίσει το σύστημα διαχείρισης, και ότι το νερό που χρησιμοποιεί είναι σε κλειστό κύκλο και δεν μολύνει τον ποταμό. Σήμερα δεν έχει απομείνει κανένα ορατό σημάδι στο σημείο όπου καταγράφηκε το χειρότερο περιστατικό μόλυνσης στην ιστορία του ποταμού Έβρου, μεταξύ Πάζαρτζικ και Φιλιππούπολης. Κάτω από μια μικρή γέφυρα, τα ήρεμα νερά του διασχίζουν μια καταπράσινη έκταση στο σούρουπο. Μοναδικό σημείο ζωής, ένας μοναχικός ψαράς. Λίγη ώρα αργότερα, θα μαζέψει τα καλάμια και τα δολώματά του και θα φύγει. Με άδεια χέρια. Το ποτάμι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι πλέον κατά τμήματα «εντελώς νεκρό». Τρεισήμισι χρόνια μετά από εκείνο το περιστατικό, ένα λευκό φορτηγό περνάει τις πύλες των εγκαταστάσεων της Ecoinvest λίγο μετά τις 11 το πρωί. Ένας εργαζόμενος με κίτρινο γιλέκο ανοίγει τη συρόμενη πλαϊνή πόρτα. Στην καρότσα του φορτηγού, τόνοι από πλαστικά σκουπίδια σε δεμάτια, στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο. Σε ένα από αυτά, ξεπροβάλλει μια συσκευασία με ελληνικά γράμματα, μια ετικέτα της Γενικής Ταχυδρομικής. «Μόλις ήρθε από την Ελλάδα», λέει το στέλεχος της Ecoinvest που υποδέχεται το φορτηγό. Το ελληνικό πλαστικό σκουπίδι τοποθετείται δίπλα στους 1.500-1.800 τόνους από άλλα πλαστικά απόβλητα, τα οποία κατακλύζουν τα 20.000 τετραγωνικά μέτρα της εγκατάστασης. «Θα τα παρομοίαζα με χρυσάφι» Η Ecoinvest είναι μία από τις ηγέτιδες εταιρείες στον κλάδο της ανάκτησης της χώρας με μερίδιο 10% στην εγχώρια αγορά αποβλήτων συσκευασίας. Και μία από τις 177 που έχουν λάβει άδεια εισαγωγής σκουπιδιών από το εξωτερικό με σκοπό την ανάκτηση, πολλές από τις οποίες ιδρύθηκαν ή επέκτειναν τις δραστηριότητες μετά τις κινεζικές απαγορεύσεις. Η Ελλάδα είναι βασικός προμηθευτής πλαστικού σκουπιδιού τόσο της εταιρείας, όσο και της Βουλγαρίας γενικότερα – και γίνεται όλο και σημαντικότερος. Οι εισαγωγές από τη χώρα μας αυξάνονται αλματωδώς τα τελευταία χρόνια: 48.000 τόνοι το 2022, ποσότητα υπερδιπλάσια σε σχέση με το 2020. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/12/plastika-eisagwges-solomon-1536x864-600-x-337.jpg «Για τους περισσότερους, αυτά είναι απλώς σκουπίδια. Για εμάς, είναι η αρχή της επιχειρηματικής μας δραστηριότητας. Θα τα παρομοίαζα με χρυσάφι», λέει ο Τιμοχίρ Λαζάροβ, ένας ήπιων τόνων τεχνοκράτης. Η Ecoinvest είναι κερδοφόρα, στηρίζεται από τα περιφερειακά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και μόλις επένδυσε σε μια νέα, υπερσύγχρονη γραμμή παραγωγής. «Είναι η Ρολς Ρόις της ανακύκλωσης πλαστικού» μας λέει με υπερηφάνεια ο Λαζάροβ, δείχνοντας το φανταχτερό μηχάνημα, γεμάτο φωτάκια και ενδείξεις. Το μόνο παράπονό του είναι ότι δεν υπάρχει αρκετό πλαστικό σκουπίδι για να λειτουργήσει στο 100% των δυνατοτήτων της η νέα υπερσύγχρονη γραμμή. «Χρειαζόμαστε κι άλλο πλαστικό». Η εταιρεία στη συνέχεια πουλάει το 80% του ανακτημένου πλαστικού, κυρίως στο εξωτερικό, αλλά και στην Ασία, όπου θα χρησιμοποιηθεί σε κλάδους όπως οι κατασκευές και η γεωργία. Βασικός πελάτης και των τελικών προϊόντων της: η Ελλάδα. Η Βουλγαρία επένδυσε στον τομέα και πλέον η εισαγωγή σκουπιδιών είναι καλοδεχούμενη – τουλάχιστον από τους πολιτικούς. «Η εισαγωγή αποβλήτων για ανάκτηση και ανακύκλωση στη Βουλγαρία είναι εξαιρετικά σημαντική για τη βουλγαρική οικονομία και ιδίως για τη μεταποίηση», δήλωσε στο Solomon το βουλγαρικό υπουργείο Περιβάλλοντος. Το «lock-in effect» στην πράξη. «Πριν την Κίνα, οι διαπραγματεύσεις ήταν δύσκολες» 270 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Πάζαρτζικ, στην πόλη Βέλικο Τάρνοβο. Εκεί κατοικοεδρεύει ένας άλλος κολοσσός του βουλγαρικού κλάδου ανακύκλωσης με ελληνική πελατεία, η εταιρεία Megaport. Κάθε μήνα φτάνουν εδώ από την Ελλάδα 200 τόνοι πλαστικό σκουπίδι τύπου LDPE, ποσότητα που αντιπροσωπεύει το 10% της πρώτης ύλης της. Η Megaport αγοράζει από ελληνικά ΚΔΑΥ και ιδιωτικές εταιρείες, πληρώνοντας ανάλογα με την ποιότητα από 5 έως 350 ευρώ τον τόνο. Μετά την ανακύκλωσή του, συχνά πωλείται πίσω στην Ελλάδα με τη μορφή είτε πέλετ είτε μαύρης σακούλας σκουπιδιών. Ένα 8% όμως δεν μπορεί να ανακυκλωθεί και είτε μετατρέπεται σε RDF για να καεί στα τσιμεντάδικα της Βουλγαρίας είτε καταλήγει στη χωματερή. Η κινεζική απαγόρευση εισαγωγής σκουπιδιών, αλλά και οι αυστηροί όροι εξαγωγής σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ που επέβαλε η Ε.Ε., ήταν μάννα εξ ουρανού για εταιρείες όπως η Megaport. «Πριν την απαγόρευση, πήγαινες στην Αθήνα και οι διαπραγματεύσεις ήταν δύσκολες. Μας έλεγαν, ‘αυτή είναι η τιμή, αν δεν σας αρέσει, υπάρχει πάντα η Κίνα’». Ένα καλλωπισμένο πράσινο ξέπλυμα Για την 33χρονη Ντανίτα Ζαχαρινόβα, η ανακύκλωση πλαστικού δεν είναι παρά μια καλλωπισμένη επιχείρηση greenwashing – ενός «πράσινου ξεπλύματος», που εξυπηρετεί μόνο τις βιομηχανίες και δίνει στους καταναλωτές την ψευδαίσθηση ότι κάνουν το καθήκον τους. «Η ανακύκλωση του πλαστικού όχι μόνο δεν είναι λύση, αλλά προκαλεί και σειρά από προβλήματα, από τη χρήση νερού και τη ρύπανση του περιβάλλοντος, μέχρι την άγνωστη σύσταση των πλαστικών αποβλήτων. Η ανακύκλωση είναι στις περισσότερες περιπτώσεις μάρκετινγκ και διαφήμιση, και όχι μαγική λύση στο πρόβλημα του πλαστικού», λέει η Ζαχαρινόβα, από την περιβαλλοντική οργάνωση Za Zemiata (Για τη Γη) που μελετά εδώ και χρόνια το θέμα και πέτυχε φέτος, έπειτα από σχεδόν δεκαετή δικαστικό αγώνα, την ακύρωση της κατασκευής μιας κολοσσιαίας μονάδας καύσης απορριμμάτων στη Σόφια. Η ομάδα συνάντησε τη Ζαχαρινόβα στην περιοχή Λόζενετς, μια εύπορη γειτονιά στο κέντρο της Σόφιας, δίπλα σε μια γωνιά για χωριστή συλλογή απορριμμάτων. Ακόμα κι εδώ, σε αυτή την «καλή περιοχή» με τους καλοντυμένους κατοίκους και τα καταστήματα βιολογικών προϊόντων, οι κάδοι είναι ξέχειλοι και τα απορρίμματα μπερδεμένα. Η Ζαχαρινόβα περιγράφει ένα χαοτικό κι αναποτελεσματικό σύστημα ανακύκλωσης στη χώρα, το οποίο συνδυάζεται με την έκρηξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα της ανακύκλωσης, δημιουργώντας την τόσο μεγάλη ζήτηση για εισαγόμενο πλαστικό σκουπίδι από χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ελλάδα. Η λύση κατά την ίδια είναι μία: «να μην χρησιμοποιούμε προϊόντα που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν και να σκεφτόμαστε πολύ περισσότερο την επαναχρησιμοποίηση και κυρίως την πρόληψη». Ελλάδα: Εξαγωγός και παράλληλα εισαγωγέας απορριμμάτων Και η ίδια η Ελλάδα είναι μέρος του λεγόμενου «εμπορίου σκουπιδιών». Απλώς με διαφορετική μορφή. Αυτή της εισαγωγής RDF για καύση από την τσιμεντοβιομηχανία. Η ομάδα ταξίδεψε στην πόλη του Βόλου. Στα περίχωρα της πόλης, το εντυπωσιακό τοπίο που φιλοτεχνούν τα γαλάζια νερά του Παγασητικού και το καταπράσινο δάσος του Πηλίου διακόπτεται από ένα κολοσσιαίο εργοστάσιο τσιμέντου. Η εταιρεία στην οποία ανήκει το εργοστάσιο, η AΓΕΤ/Lafarge, το 2022 εισήγαγε 70.000 τόνους RDF από την Ιταλία και σχεδιάζει να τριπλασιάσει την ποσότητα αυτή στο εγγύς μέλλον. Το RDF είναι ένα καύσιμο που παράγεται από απορρίμματα, συμπεριλαμβανομένου του πλαστικού. Η Ελλάδα, παρά την αφθονία των απορριμμάτων της, δεν παράγει αρκετό RDF, το οποίο θεωρείται πιο «πράσινο» από το πετ-κοκ. Για την παραλαβή του RDF, η εταιρεία έχει δικές της λιμενικές εγκαταστάσεις. Κάθε καράβι μεταφέρει 3.000 τόνους. Πολλοί ντόπιοι φοβούνται ότι η καύση αποβλήτων στις τσιμεντοκάμινους συμβάλλει ώστε τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης να φτάνουν στα ύψη στο Βόλο τις μισές ημέρες κάθε έτους. Τα ποσοστά εγκεφαλικών επεισοδίων και καρκίνου του ήπατος είναι εδώ αρκετές φορές υψηλότερα από τον εθνικό μέσο όρο. Φυσικά, το οικονομικό κίνητρο είναι σημαντικό. Το RDF είναι πιο φτηνό από το φυσικό αέριο, με την εταιρεία να εισπράττει από τους Ιταλούς τέλος εισόδου (gate fee) και να αποφεύγει πρόστιμα από τους ρύπους – οι εκπομπές από την καύση RDF δεν προσμετρώνται στο σύστημα. Οι εκπομπές ρύπων φυσικά δεν εξαφανίζονται. «Εάν η κοινωνία θέλει τσιμέντο, δυστυχώς μοιραία θα έχουμε διοξείδιο του άνθρακα», λέει ο Μιχάλης Βλάχος, γενικός διευθυντής του εργοστασίου στον Βόλο. Η καύση αποβλήτων τόσο κοντά στην πόλη και τα σχέδια για εντατικοποίηση της πρακτικής αυτής κρούουν εδώ και χρόνια τον κώδωνα του κινδύνου. Μια ηγετική φυσιογνωμία του τοπικού κινήματος αντίστασης κατά της καύσης αποβλήτων στο εργοστάσιο τσιμέντου είναι ο συνταξιούχος μηχανικός Στέλιος Λημνιός. Ο Λημνιός μετρά τρεις δεκαετίες στο οικολογικό κίνημα. Εδώ και χρόνια μάχεται κατά της καύσης σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ, με κάθε μέσο: με κινητοποιήσεις, εκδηλώσεις, πορείες, και μία καταδίκη σε τρίμηνη ποινή φυλάκισης. Τον Σεπτέμβριο του 2019, ως μέλος της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών κατά της καύσης σκουπιδιών, ο Λημνιός μπήκε στις φυλασσόμενες εγκαταστάσεις της ΑΓΕΤ για να αποτρέψει ένα φορτίο με σκουπίδια προς καύση από την Ιταλία. Οι δικαστικές περιπέτειες δεν πτοούν τον Λημνιό, ο οποίος τον περασμένο Οκτώβριο αθωώθηκε, όπως και οι δύο συγκατηγορούμενοί του, για την ενέργεια εκείνη. Συνεχίζει τον αγώνα. Κατά τον ίδιο, το εργοστάσιο πρέπει να μεταφερθεί μακριά από τον αστικό ιστό και να γίνονται συστηματικές, αδιάβλητες μετρήσεις για τους ρύπους και τις άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις της λειτουργίας του στον Βόλο. «Δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη», λέει κοντά στο δικαστήριο της πόλης, όπου βρέθηκε για ακόμα μία φορά κατηγορούμενος. «Στον Βόλο το σχέδιο είναι να γίνει μονάδα RDF που θα παίρνει τα υπολείμματα και της Λάρισας, και των Τρικάλων, ίσως και της Λαμίας. Αυτό το αντιμάχεται η τοπική κοινωνία. Δεν κάνουν ανακύκλωση, προάγουν την καύση». Η εταιρεία αρνείται κατηγορηματικά ότι έχει οποιαδήποτε συμμετοχή στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος – μιλά για συνεχείς ελέγχους, τόσο του εισαγόμενου RDF όσο και των ρύπων, αλλά και του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος. Προβάλλει δε τη μεγιστοποίηση της υποκατάστασης ως πολιτική φιλική προς το περιβάλλον. «Χρονιά τη χρονιά κάνουμε επενδύσεις και προσπαθούμε να μεγιστοποιούμε το ποσοστό της ενέργειας από εναλλακτικά καύσιμα» λέει. Στόχος της είναι το ποσοστό των εναλλακτικών καυσίμων να φράσει κοντά στο 90%. Το 2022 επένδυσε 7 εκατ. ευρώ για εναλλακτικά καύσιμα, και θα επενδύσει άλλα 20-30 εκατομμύρια μέχρι το 2026. Το Συμβούλιο της Επικρατείας ίσως βάλει φρένο σε αυτά τα σχέδια. Στα μέσα Οκτωβρίου απαγόρευσε την εισαγωγή RDF προς καύση μέσω θαλάσσης, με το τοπικό περιβαλλοντικό κίνημα να μιλά για «μεγάλη νίκη των Βολιωτών». Η ερευνητική ομάδα ρώτησε την εταιρεία πώς ερμηνεύει την απόφαση αυτή και πώς θα την επηρεάσει. «Το ΣτΕ με την απόφασή του έκρινε ότι αναφορικά με δύο όρους της ΑΕΠΟ δεν τηρήθηκε η δέουσα διαδικασία και ως εκ τούτου ακύρωσε δύο όρους για τυπικούς και όχι για ουσιαστικούς λόγους», σημείωσε, καταλήγοντας πως δεν επηρεάζεται η δραστηριότητα και η λειτουργία του εργοστασιου. Ακολουθώντας ένα πλαστικό μπουκάλι Η πορεία του GPS που είχε τοποθετηθεί σε ένα πλαστικό μπουκάλι νερού και απορρίφθηκε στο κέντρο της Αθήνας οδήγησε στη δεύτερη ευρωπαϊκή χώρα, στην οποία μαζί με τη Βουλγαρία, η Ελλάδα εξάγει τους τόνους πλαστικού σκουπιδιού της. Ακολουθώντας τη διαδρομή που έκανε το μπουκάλι η ομάδα έφτασε στη Ρουμανία στην εταιρεία ανακύκλωσης Professional Recycling, στο Τούργκου Μούρες, μια πόλη στα βόρεια της χώρας. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/12/plastika-skoupidia-tracking2-solomon-1-1536x864-600-x-337.jpg Όπως και η Βουλγαρία, ειδικά μετά την κινεζική απαγόρευση εισαγωγής πλαστικών αποβλήτων, η Ρουμανία έγινε χώρα εισαγωγής νόμιμων αλλά και σε πολλές περιπτώσεις παράνομων και επικίνδυνων εισαγωγών πλαστικών απορριμμάτων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ακτιβιστές άρχισαν να καταγγέλλουν μια ανεξέλεγκτη κατάσταση, που τροφοδοτούνταν από δίκτυα διαφθοράς στη χώρα. Το 2021 η χώρα υποχρεώθηκε υπό την πίεση αυτή να μειώσει τα συνοριακά περάσματα από όπου μπορούσαν να εισαχθούν απόβλητα και υιοθέτησε ένα σύστημα παρακολούθησης των αποβλήτων. «Η Ρουμανία δεν θα γίνει η χωματερή της Ευρώπης», είχε πει ο υπουργός Περιβάλλοντος. Το πλαστικό μπουκάλι πέρασε ένα από τα περάσματα αυτά και έφτασε στην αυλή της εταιρείας. Εκεί, ένας υπάλληλος μετακινεί βαριεστημένα με κλαρκ τις πολύχρωμες μπάλες με πλαστικά μπουκάλια από την αυλή στο εργοστάσιο, όπου θα μπουν στη γραμμή «παραγωγής»για να μετατραπούν σε νιφάδες πλαστικού. Ανάμεσα τους, διακρίνονται ελληνικές ετικέτες: μπουκάλια από νερό, αναψυκτικά και ελληνικό γάλα περιμένουν να ανακυκλωθούν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από εκεί που πετάχθηκαν. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2010 και θεωρείται πρότυπο σε σχέση με τον τρόπο διαχείρισης πλαστικού. Υποδειγματικά εργοστάσια ανακύκλωσης, σε μια χώρα χωρίς ανακύκλωση «Στη Ρουμανία υπάρχουν δύο κατηγορίες ανακυκλωτών: έχουμε τέσσερα-πέντε υποδειγματικά εργοστάσια ανακύκλωσης και εκατοντάδες άλλους ψευδοανακυκλωτές», παραδέχεται ο Ραούλ Ποπ, ειδικός στη διαχείριση απορριμμάτων και υπεύθυνος προγραμμάτων στην οργάνωση Ecoteca. Η εικόνα της Professional Recycling μοιάζει να ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Οι μεγάλες εγκαταστάσεις, όπου τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, έρχoνται σε πλήρη αντίθεση με τις μάντρες των ντόπιων ανακυκλωτών πλαστικού, αλλά και με τη συνολική εικόνα της διαχείρισης των αποβλήτων στη χώρα, όπου ακόμα και στην πρωτεύουσα της, το Βουκουρέστι, εντοπίσαμε ελάχιστους κάδους ανακύκλωσης. Η εικόνα αυτή αντανακλάται στους αριθμούς. Η Ρουμανία καταγράφει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης σε όλη την ΕΕ, ωστόσο εισάγει κάθε χρόνο χιλιάδες τόνους πλαστικού από άλλες χώρες, τις περισσότερες φορές με πολύ καλύτερες επιδόσεις στην ανακύκλωση από την ίδια. Το κινέζικο εργοστάσιο ανακύκλωσης σακούλας Πολύ διαφορετική εικόνα παρουσιάζει ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης που επισκεπτόμαστε στο Βουκουρέστι. Μέσα από τα αρχεία της ρουμανικής περιβαλλοντικής επιθεώρησης αλλά και τις δηλώσεις Ελλήνων εμπόρων πλαστικού, εντοπίσαμε μια εταιρεία, κινεζικών συμφερόντων, που εισάγει πλαστικές σακούλες από την Ελλάδα. Επισκεπτόμενοι τη μονάδα, η οποία στεγάζεται σε μια αποθήκη, η ερευνητική ομάδα αντίκρισε αμέτρητες μπάλες πλαστικών σακουλών στον εξωτερικό χώρο να λιώνουν κάτω από τον δυνατό ήλιο ανάμεσα σε σκουριασμένα μηχανήματα. Μέσα στην αποθήκη, εργαζόμενοι χωρίς τα απαραίτητα μέτρα προστασίας μετατρέπουν σε φρενήρεις ρυθμούς τις σακούλες σε λωρίδες. Εκπρόσωποι της εταιρείας αρνήθηκαν να τους συναντήσουν ή να προχωρήσουν σε κάποιο σχόλιο. Το ερώτημα που εύλογα γεννάται από τις συνθήκες που είδαν οι ερευνητές είναι το κατά πόσο η εταιρεία αυτή δεν μολύνει το περιβάλλον. «Δεν γίνονται αρκετοί έλεγχοι για την τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων», σημειώνει ο Ραούλ Ποπ, προσθέτοντας πως οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν εκδώσει μέχρι σήμερα άδεια λειτουργίας σε περίπου 3.500 εταιρείες ανακύκλωσης. «Περίπου 200 από αυτές ανακυκλώνουν πραγματικά». «Έχω δει παντού παράνομα φορτία, σε λιμάνια, σε φορτηγά, εμπορικά τρένα. Πίσω από πανάκριβα έπιπλα κρύβονται παράνομα απόβλητα. Όταν ζητάει ο επιθεωρητής να βγουν, οι μεταφορείς ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να μετακινήσουν τα έπιπλα», περιγράφει ο Οκτάβιαν Μπερτσενάου, πρώην επικεφαλής του σώματος περιβαλλοντικής επιθεώρησης και ακτιβιστής για χρόνια στον τομέα της εισαγωγής αποβλήτων. Όπως αναφέρει, το καλό πλαστικό, το οποίο σύμφωνα με τον ίδιο δεν ξεπερνάει το 15% του συνόλου των εισαγωγών, έχει αξία κι έτσι καταλήγει στα εργοστάσια ανάκτησης, ώστε να αποκτήσει μια δεύτερη ζωή. Το κακής ποιότητας πλαστικό, από το οποίο οι χώρες θέλουν να απαλλαχθούν, καταλήγει αντιθέτως σε χωράφια, σε νόμιμες ή «αόρατες» παράνομες χωματερές. Κυκλώματα διαφθοράς, χαμηλό κόστος ταφής Ένας λόγος που αυτό συμβαίνει στη Ρουμανία είναι οι ελλιπείς έλεγχοι, τα δίκτυα διαφθοράς αλλά και το χαμηλό κόστος (νόμιμης ή παράνομης) ταφής των απορριμμάτων. Η Ρουμανία έχει ένα από τα χαμηλότερα κόστη ταφής στην ΕΕ: 100 ευρώ/τόνο για τις νόμιμες χωματερές ενώ το κόστος παράνομης ταφής, σύμφωνα με τον κ. Μπερτσενάου, δεν ξεπερνάει τα 20 ευρώ/τόνο. Ο ίδιος ωστόσο, όπως και ο Ραούλ Ποπ, υποστηρίζουν πως ενώ στις νόμιμες χωματερές απαγορεύεται να θάβονται απορρίμματα από άλλες περιοχές -πόσω μάλλον από άλλες χώρες- ο κανόνας καταστρατηγείται. Μιλώντας με δήμαρχο προαστίου του Βουκουρεστίου, μας είπε -υπό τον όρο ανωνυμίας- πως παρά τις φήμες για την ταφή τοξικών αποβλήτων σε χωματερή δίπλα ακριβώς στην περιοχή του και τα πολλά παράπονα κατοίκων για αναπνευστικά προβλήματα, η εταιρεία που είχε αναλάβει τη διαχείριση της χωματερής δεν του επέτρεψε ποτέ την είσοδο, μέχρι τη στιγμή που έκλεισε. Άνθρακας ο θησαυρός Ο «χρυσός», όπως χαρακτήρισε ο Βούλγαρος μάνατζερ Τιμοχίρ Λαζάροβ τα ανακυκλώσιμα πλαστικά, αποδεικνύεται λοιπόν άνθρακας, και το περίφημο «πράσινο βελάκι» στις συσκευασίες δεν ολοκληρώνει στην πραγματικότητα ποτέ τον κύκλο του, μετατρέποντας την κυκλική οικονομία σε απατηλή υπόσχεση. Ο Νίκος Χαραλαμπίδης, από το ελληνικό γραφείο της Greenpeace, ελπίζει πως όλο και περισσότεροι πολίτες θα αντιληφθούν τη ζοφερή αυτή πραγματικότητα. «Οι συσκευασίες μιας χρήσης είναι το πρόβλημα. Τελεία και παύλα. Το ζητούμενο είναι να αναδείξουμε αυτόν τον παραλογισμό, να δούμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παράλογο των πλαστικών που κάνουν τον γύρο της Ελλάδας ή του κόσμου στο όνομα της ανακύκλωσης, για να καταλήξουμε σε μια αγορά που πουλάει και σε μια κοινωνία που χρησιμοποιεί πολύ λιγότερα αντικείμενα μιας χρήσης». H έρευνα υλοποιήθηκε με την υποστήριξη του μη κερδοσκοπικού δημοσιογραφικού οργανισμού iMEdD. Πηγή: wearesolomon.com View full είδηση

Από ουραγός στη διαχείριση απορριμμάτων, η Περιφέρεια Πελοποννήσου γίνεται πλέον εθνικός πρωταθλητής, διαθέτοντας τις 3 πιο σύγχρονες μονάδες διαχείρισης αποβλήτων της Ελλάδας και μεταξύ των πλέον σύγχρονων της Ευρώπης. Υλοποιώντας μία επένδυση ύψους 167 εκατ. ευρώ (70 εκατ. επιδότηση ΕΣΠΑ), η Περιφέρεια Πελοποννήσου εισέρχεται στην εποχή της κυκλικής οικονομίας ανακτώντας και αξιοποιώντας άνω του 80% των βιοαποδομήσιμων υλικών, ανακτώντας ποιοτικά ανακυκλώσιμα υλικά, εκτρέποντας από την ταφή τουλάχιστον 50.000 τόνους υγρών αποβλήτων και παράγοντας πράσινη ενέργεια για την εξυπηρέτηση των αναγκών 6.000 νοικοκυριών, αποφεύγοντας παράλληλα την έκλυση 24.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. https://tv.in.gr/uploads/20231108/184208_morias_full_version_2m6sec_4k_(1).mp4?_=3 Ήδη η μεγαλύτερη εκ των τριών μονάδων, η ΜΕΑ Αρκαδίας, διαχειρίζεται με επιτυχία περισσότερο από το 50% των παραγομένων αστικών στερεών αποβλήτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, ενώ το υπόλοιπο 50% υπόκειται σε επεξεργασία σήμερα στις Μεταβατικές Μονάδες της Μεσσηνίας και της Λακωνίας, οι οποίες αναμένεται εντός του 2024 να έχουν τεθεί σε πλήρη λειτουργία και αυτές. https://tv.in.gr/uploads/20231108/184109_terna_energy_waste__peloponnese.mp4?_=4 Στους λίγους μήνες της πλήρους λειτουργίας της, το ανθρώπινο δυναμικό της ΜΕΑ με την βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας κατάφερε να διαχειρισθεί ποσότητες απορριμμάτων μεγαλύτερες από τα μέγιστα συμβατικά, γεγονός που καταδεικνύει το μέγεθος της ανάγκης για αποτελεσματική διαχείριση απορριμμάτων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. Επίσης, στο σύντομο χρόνο ολοκληρωμένης διαχείρισης στη ΜΕΑ Αρκαδίας εκτός από τα αλλεπάλληλα ρεκόρ συμβατικής απόδοσης, η Περιφέρεια απαλλάχθηκε οριστικά από τα ευρωπαϊκά πρόστιμα που σχετίζονταν με τις παράνομες πρακτικές του παρελθόντος. Επιπλέον, η χρήση τεχνολογίας αιχμής, καταφέρνει να προσφέρει το χαμηλότερο κόστος λειτουργίας από όλα τα παρόμοια ΣΔΙΤ της χώρας, κόστος που θα περιοριστεί περαιτέρω με τη λειτουργία του Πράσινου Ταμείου και θα καταστεί ακόμα χαμηλότερο, όταν ολοκληρωθεί από τον ΦΟΔΣΑ το δίκτυο των Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ), προσφέροντας σημαντική εξοικονόμηση στους πολίτες της Πελοποννήσου. «Αυτή η μονάδα δεν απαλλάσσει απλά την Περιφέρεια από τον βραχνά της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, ταυτόχρονα ανακουφίζει και φορολογούμενους από βάρη εκατομμυρίων ευρώ, που συνεπάγονταν -θέλω να θυμίσω- τα συνεχή πρόστιμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη χώρα μας. Ταυτόχρονα, θα προσφέρει καθαρή, φθηνή ενέργεια, δημιουργώντας και νέες αγορές ταυτόχρονα για ανακυκλώσιμα υλικά, για δευτερογενές καύσιμο. Η υλοποίηση του ολοκληρωμένου σχεδιασμού για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Πελοπόννησο θέτει τέλος σε ένα χρόνιο πρόβλημα για την περιοχή, η οποία το 2019 διέθετε μόλις έναν νόμιμο ΧΥΤΑ ενώ παράλληλα υπήρχαν δεκάδες χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων. Με τα νέα δεδομένα εκτιμάται πως η Πελοπόννησος θα είναι μία από τις πρώτες Περιφέρειες που θα πετύχουν τον στόχο του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων για μείωση του ποσοστού ταφής κάτω από το 10% έως το 2030. Για την περίοδο 2021-2027 έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για τις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων της τάξης των 600 εκατομμυρίων ευρώ, μολονότι αυτό δεν προβλεπόταν αρχικά. Το γεγονός αυτό συμβάλλει ουσιαστικά στην ολοκλήρωση του δικτύου σύγχρονων μονάδων για τα απορρίμματα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Συνολικά θα διατεθούν 600 εκατομμύρια ευρώ για να ολοκληρώσουμε τη διαχείριση των αποβλήτων σε ολόκληρη τη χώρα. Και αυτό ενώ δεν προβλεπόταν αντίστοιχη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Μιλάμε, συνεπώς, για μία συντονισμένη πρωτοβουλία εντός και εκτός συνόρων», ανέφερε ο πρωθυπουργός. Από την πλευρά του, ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου ανέφερε: «Κάναμε ένα μεγάλο βήμα στην Πελοπόννησο, με τη λειτουργία των τριών μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων και των δύο σταθμών μεταφόρτωσης για τους 26 δήμους της Περιφέρειας», επεσήμανε μεταξύ άλλων ο περιφερειάρχης στον χαιρετισμό του, τονίζοντας πως η εξέλιξη και η ολοκλήρωση του έργου στηρίχθηκε στην «διαχρονική προσπάθεια της Περιφέρειας, την συναντίληψη με τον ΦOΔΣΑ και την αποτελεσματική» –όπως σημείωσε- «συνεργασία της Περιφέρειας με την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή». http://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/11/νικασ-τερνα-1024x767.jpg Ο Πρόεδρος της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, κ. Γιώργος Περιστέρης μίλησε για τον καθοριστικό ρόλο που παίζει η ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων στην προστασία της δημόσιας υγείας, του περιβάλλοντος, καθώς και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και του τουριστικού προϊόντος στην Πελοπόννησο, ενώ ειδική μνεία έκανε και στη συμβολή του θεσμού των ΣΔΙΤ στην υλοποίηση αυτών των έργων: «Η δημόσια υγεία και το περιβάλλον της Πελοποννήσου έχουν ανεκτίμητα ήδη ευεργετηθεί από αυτή την επένδυση, ενώ τα οφέλη μόνο πολλαπλάσια θα γίνονται όσο περνούν τα χρόνια. Η Πελοπόννησος μπορεί με την περηφάνια που ιστορικά τη χαρακτηρίζει να δηλώνει πως έχει το πιο σύγχρονο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων της Ελλάδας και ένα από πιο εξελιγμένα στην Ευρώπη. Έχουμε την τιμή να προσυπογράφουμε εμείς αυτό το σπουδαίο έργο, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία που έχουμε αναπτύξει τόσο στην υλοποίηση των έργων διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα, όσο και στο σχεδιασμό, χρηματοδότηση, κατασκευή και λειτουργία έργων ΣΔΙΤ. Η ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων Πελοποννήσου είναι η ζωντανή απόδειξη του πόσα σπουδαία μπορούν να γίνουν όταν η πολιτεία και οι επιχειρήσεις ενώνουν τις δυνάμεις τους και συνεργάζονται προσφέροντας η κάθε πλευρά τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα σε ένα κοινό σκοπό». Την 14.06.2018 υπεγράφη μεταξύ της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της εταιρείας «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (θυγατρική της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή) η Σύμβαση Σύμπραξης για την υλοποίηση του Έργου η οποία και τέθηκε σε ισχύ στις 29.01.2021. Το Έργο αναπτύσσεται σε τρεις (3) Υποενότητες – Διαχειριστικές Ενότητες της Περιφέρειας Πελοποννήσου και περιλαμβάνει : Τρεις (3) Μονάδες ΟΣΔΑ και ειδικότερα : Τρεις (3) Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) Τρεις (3) Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) Δύο (2) Σταθμούς Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ) 2. Τρεις (3) Μονάδες Μεταβατικής Διαχείρισης (ΜΜΔ), οι οποίες θα λειτουργήσουν μέχρι την ολοκλήρωση των Μονάδων ΟΣΔΑ. 3. Έργα Βελτίωσης των οδών πρόσβασης στις ΜΕΑ και στα ΣΜΑ. Οι ΜΜΔ/ΜΕΑ-ΧΥΤΥ έχουν χωροθετηθεί σε Αρκαδία, Μεσσηνία και Λακωνία και οι ΣΜΑ σε Κορινθία και Αργολίδα, ώστε η παραλαβή των απορριμμάτων να γίνεται σε απόσταση μικρότερη των 50 χλμ. από τις πρωτεύουσες των νομών της Περιφέρειας, συμβάλλοντας στην ελαχιστοποίηση των μεταφορών από τους Δήμους. Το έργο χρησιμοποιώντας τεχνολογία αιχμής έχει το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό και μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα, καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) Πελοποννήσου, λειτουργεί παράλληλα και συμπληρωματικά με τα Τοπικά Σχέδια Ανακύκλωσης στην πηγή των Δήμων, ενώ εφαρμόζει τις βέλτιστες πρακτικές κυκλικής οικονομίας. Στο πλαίσιο του έργου, έχουν δημιουργηθεί 800 θέσεις εργασίας κατά την κατασκευαστική περίοδο και προβλέπονται 200 μόνιμες άμεσες θέσεις εργασίας κατά την περίοδο λειτουργίας, δηλαδή για τα επόμενα σχεδόν 30 χρόνια (27 έτη), χωρίς να συνυπολογίζεται σε αυτές η τόνωση της έμμεσης απασχόλησης από τη λειτουργία του έργου στην περιοχή (μεταφορές, εμπορία ανακυκλώσιμων, ενδιαίτηση προσωπικού κλπ.). View full είδηση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε έγκαιρη προειδοποίηση για τις χώρες που έχουν πρόβλημα στην διαχείριση των αστικών αποβλήτων μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα που βρίσκεται στις χειρότερες θέσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η Ελλάδα δεν θα επιτύχει τους στόχους για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση 55% ως το 2025 και για ανακύκλωση στο 65% των αποβλήτων συσκευασίας για το 2025. Η Κομισιόν μεταξύ άλλων αμφισβητεί τον ισχυρισμό των Ελληνικών εθνικών αρχών ότι τα απόβλητα συσκευασίας στην Ελλάδα είναι μόλις 81 κιλά ανά κάτοικο, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 177 κιλά ανά κάτοικο. Υποστηρίζει ότι ο καφές κάδος δεν θα φέρει αποτέλεσμα καθώς το σύστημα είναι λάθος στημένο. Αμφισβητεί και το σύστημα της διαλογής στην πηγή και σημειώνει ότι οι δήμοι δεν καταβάλουν προσπάθεια προς αυτήν την κατεύθυνση. Σημειώνει ότι δεν υπάρχει πρόληψη παραγωγής σκουπιδιών, και επαναχρησιμοποίησης αλλά προτίμηση στα κατώτερα στάδια της ιεραρχίας διαχείρισης των αποβλήτων με σημαντικό κόστος. Παρατηρεί ότι υπάρχει μεγάλη αδράνεια και καθυστέρηση στον φόρο ταφής σκουπιδιών, και στο “πληρώνω όσο πετάω” που τα θεωρεί βασικά και αποτελεσματικά εργαλεία. Και βέβαια τονίζει ως απαράδεκτη κατάσταση την λειτουργία των παράνομων χωματερών. Τέλος σημειώνει ότι δεν έχει γίνει τίποτα ουσιαστικό για την ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών. ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Η έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης για την Ελλάδα που συνοδεύει το έγγραφο Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με τον εντοπισμό των κρατών μελών που κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τον στόχο προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης των αστικών αποβλήτων για το 2025, τον στόχο ανακύκλωσης των απορριμμάτων συσκευασίας για το 2025 και τον στόχο μείωσης της υγειονομικής ταφής των αποβλήτων για το 2035 1.Εισαγωγή Η έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης έχει ως στόχο να βοηθήσει τα κράτη μέλη που κινδυνεύουν να μην επιτύχουν: i) τον στόχο της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και της ανακύκλωσης του 55 % των αστικών αποβλήτων τους έως το 2025 [ο στόχος αυτός καθορίζεται στο άρθρο 11 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της οδηγίας 2008/98/ΕΚ]· και ii) τον στόχο της ανακύκλωσης του 65 % των απορριμμάτων συσκευασίας τους έως το 2025 [ο στόχος αυτός καθορίζεται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο στ) της οδηγίας 1994/62/ΕΚ]. Παρέχει επίσης ενημέρωση για τις επιδόσεις των κρατών μελών όσον αφορά την επίτευξη του στόχου τους για το 2035 ο οποίος έγκειται στον περιορισμό των αστικών αποβλήτων που αποστέλλονται σε χώρους υγειονομικής ταφής σε ποσοστό που δεν υπερβαίνει το 10 % (ο στόχος αυτός καθορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 5 της οδηγίας 1999/31/ΕΚ). Η παρούσα έκθεση βασίζεται στην προηγούμενη στήριξη που παρείχε η Επιτροπή για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν με τη νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης, κατά περίπτωση, της έκθεσης έγκαιρης προειδοποίησης του 2018 1 . Στην αξιολόγηση η οποία αποτελεί τη βάση για την έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης εντοπίστηκαν 18 κράτη μέλη που κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τον στόχο προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης του 2025 για τα αστικά απόβλητα, εκ των οποίων 10 κινδυνεύουν επίσης να μην επιτύχουν τον στόχο ανακύκλωσης του 2025 για το σύνολο των απορριμμάτων συσκευασίας. Η εν λόγω αξιολόγηση βασίζεται σε συνεργατική και διαφανή διαδικασία στην οποία συμμετείχαν τα οικεία κράτη μέλη και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος 2 και σε διεξοδική ανάλυση των πλέον πρόσφατων εξελίξεων πολιτικής στα κράτη μέλη. Η εν λόγω διαδικασία περιλάμβανε επίσης εκτενή διαβούλευση με τις αρχές των κρατών μελών που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση των αποβλήτων. Οι πιθανές δράσεις που προσδιορίστηκαν κατά τη διαδικασία αυτή βασίζονται σε υφιστάμενες βέλτιστες πρακτικές και αποβλέπουν στην παροχή βοήθειας προς τα κράτη μέλη προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους για το 2025 και, ως εκ τούτου, επικεντρώνονται σε μέτρα πολιτικής τα οποία μπορούν να ληφθούν βραχυπρόθεσμα. Οι δράσεις αυτές θα πρέπει να γίνουν αντιληπτές ως συμπληρωματικές εκείνων που συνιστώνται στους χάρτες πορείας οι οποίοι καταρτίστηκαν στο πλαίσιο των προηγούμενων δραστηριοτήτων προώθησης της συμμόρφωσης και εκείνων που συνιστώνται στην επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής 3 . 2.Βασικά πορίσματα Με βάση την ανάλυση των συλλεχθέντων στοιχείων και των υφιστάμενων πολιτικών στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων, η Ελλάδα θεωρείται ότι κινδυνεύει να μην επιτύχει i) τον στόχο της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και της ανακύκλωσης του 55 % των αστικών αποβλήτων της έως το 2025 και ii) τον στόχο να ανακυκλώνει το 65 % των απορριμμάτων συσκευασίας της έως το 2025. Το χάσμα μεταξύ της τρέχουσας κατάστασης και του στόχου για υγειονομική ταφή του 10 % των αστικών αποβλήτων έως το 2035 προκαλεί επίσης ανησυχία. Η παραγωγή αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα (524 kg κατά κεφαλήν) ήταν ελαφρώς υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ (501 kg κατά κεφαλήν) το 2019. Ωστόσο, τα απορρίμματα συσκευασίας που παρήχθησαν το 2019 ήταν λιγότερα από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ (81 kg κατά κεφαλήν έναντι 177 kg κατά κεφαλήν). Αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι σημαντικές ποσότητες συσκευασιών οι οποίες διατίθενται στην αγορά, και θεωρούνται ως η ποσότητα των παραγόμενων απορριμμάτων συσκευασίας, δεν αναφέρονται. Το 2019 το ποσοστό ανακύκλωσης αστικών αποβλήτων που ανέφερε η Ελλάδα ήταν 21 % (34 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από τον στόχο για το 2025), ενώ το ποσοστό υγειονομικής ταφής ήταν 77,7 % (υπερτριπλάσιο του μέσου όρου της ΕΕ). Η κατάσταση προκαλεί επίσης ανησυχία όσον αφορά τις γενικές τάσεις, καθώς το ποσοστό ανακύκλωσης αυξάνεται με πολύ αργούς ρυθμούς (από 15,8 % το 2015 σε 21 % το 2019), και το ποσοστό υγειονομικής ταφής μειώθηκε μόνο οριακά, κατά περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες κατά τα εν λόγω 5 έτη. Το χαμηλό ποσοστό λιπασματοποίησης και χώνευσης θεωρείται ένας από τους κύριους λόγους αυτής της επίδοσης. Η υφιστάμενη ικανότητα χωριστής συλλογής και επεξεργασίας βιολογικών αποβλήτων είναι τέτοια ώστε μόνο ένα μικρό ποσοστό των συνολικών βιολογικών αποβλήτων που παράγονται στην Ελλάδα μπορούν να συλλεχθούν και να υποβληθούν σε επεξεργασία. Η ποσότητα των αστικών αποβλήτων που αποστέλλονται σε χώρους υγειονομικής ταφής παραμένει επίσης υπερβολικά υψηλή. Το 2019 το συνολικό ποσοστό ανακύκλωσης συσκευασιών ανήλθε σε 60,1 %, ποσοστό που προσεγγίζει αρκετά τον στόχο για το 2025 (65 %). Ωστόσο, υπάρχουν ζητήματα ποιότητας των δεδομένων όσον αφορά τις συσκευασίες. Για παράδειγμα, υπάρχει αξιοσημείωτη απόκλιση μεταξύ του χαμηλού ποσοστού ανακύκλωσης των αστικών αποβλήτων και των αρκετά υψηλών ποσοστών ανακύκλωσης των απορριμμάτων συσκευασίας, απόκλιση η οποία ενδέχεται να οφείλεται στην ελλιπή αναφορά των συσκευασιών που διατίθενται στην αγορά. Τα σύνολα δεδομένων για τα αστικά απόβλητα και τα απορρίμματα συσκευασίας φαίνονται ασύμβατα, δεδομένου ότι μεγάλο μέρος των απορριμμάτων συσκευασίας παράγεται από νοικοκυριά και, ως εκ τούτου, αποτελεί μέρος των αστικών αποβλήτων. Απαιτούνται σημαντικές βελτιώσεις για να ευθυγραμμιστεί η ελληνική διαχείριση των αποβλήτων με την ιεράρχηση των αποβλήτων της ΕΕ. Ορισμένες από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στη διαχείριση των αποβλήτων είναι οι εξής: –Υψηλή εξάρτηση από την υγειονομική ταφή, στο πλαίσιο των χαμηλών φόρων υγειονομικής ταφής και των υψηλών ποσοστών παράνομης απόρριψης. –Ανεπαρκής ικανότητα επεξεργασίας βιολογικών αποβλήτων. Ακόμη και με σχέδια αύξησης της ικανότητας, θα καλυπτόταν λιγότερο από το 30 % της συνολικής παραγωγής βιολογικών αποβλήτων. –Ζητήματα ποιότητας των δεδομένων, ιδίως όσον αφορά την αναφερόμενη ποσότητα των παραγόμενων απορριμμάτων συσκευασίας. –Ανεπαρκείς υπηρεσίες χωριστής συλλογής για μη οικιακά αστικά απόβλητα και βιολογικά απόβλητα. 3.Βασικές συστάσεις Μεταξύ των μέτρων που κρίθηκαν αναγκαία για τη στήριξη των προσπαθειών της Ελλάδας να βελτιώσει τις επιδόσεις της στη διαχείριση των αποβλήτων, παρατίθενται κατωτέρω τρεις κύριες συστάσεις: 1.Να στηριχθεί η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση των αστικών αποβλήτων και τα συστήματα επαναχρησιμοποίησης συσκευασιών. 2.Να επεκταθεί σε εθνικό επίπεδο η χωριστή συλλογή στην πηγή (ιδίως για τα βιολογικά απόβλητα) και να βελτιωθεί η ευαισθητοποίηση των πολιτών όσον αφορά τον διαχωρισμό και την πρόληψη δημιουργίας των αποβλήτων. Να εφαρμοστούν οικονομικά μέσα, όπως η πληρωμή κατά την απόρριψη και η αύξηση του φόρου υγειονομικής ταφής με σκοπό την παροχή κινήτρων για τη χωριστή συλλογή στην πηγή και την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής. 3.Να αναπτυχθούν περαιτέρω οι υποδομές επεξεργασίας αποβλήτων που συνδέονται με τα υψηλότερα στάδια της ιεράρχησης των αποβλήτων (ειδικότερα, ενίσχυση της ικανότητας επεξεργασίας των βιολογικών αποβλήτων και υποστήριξη της οικιακής λιπασματοποίησης) και να θεσπιστεί σύστημα διαχείρισης ποιότητας για το λίπασμα/χώνευμα από βιολογικά απόβλητα. 4.Να βελτιωθεί το σύστημα διαχείρισης δεδομένων ώστε να παρουσιάζονται συνεκτικά και επαληθεύσιμα σύνολα δεδομένων (π.χ. απορρίμματα συσκευασίας). Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθενται ορισμένες πιθανές δράσεις για τη στήριξη των προσπαθειών της Ελλάδας να βελτιώσει τις επιδόσεις της στη διαχείριση των αποβλήτων. 4.Ορθές πρακτικές Τα ακόλουθα μέτρα που εφαρμόζει η Ελλάδα θεωρούνται ορθές πρακτικές που θα μπορούσαν να αναπαραχθούν και να βοηθήσουν τα κράτη μέλη στην επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων: –Έργο LIFE «Εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα» 4 — Αυτό το εθνικής κλίμακας έργο αποσκοπεί στη μείωση της ποσότητας των αστικών αποβλήτων που αποστέλλονται σε χώρους υγειονομικής ταφής και στην προώθηση, αφενός, της πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων και, αφετέρου, της επαναχρησιμοποίησής τους. Το έργο περιλαμβάνει δραστηριότητες επίδειξης, όπως η εγκατάσταση κέντρων επαναχρησιμοποίησης σε τρεις αστικούς δήμους, η προώθηση και παρακολούθηση της πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων, η ανάπτυξη ικανοτήτων των ενδιαφερόμενων μερών, και εκδηλώσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με στόχο την αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτών και των τοπικών κοινοτήτων. –Πρόγραμμα ανακύκλωσης και πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων σε μικρό νησί 5 — Αυτό το πρόγραμμα ανακύκλωσης και πρόληψης με την ονομασία «Just Go Zero» δρομολογήθηκε τον Δεκέμβριο του 2021 στην Τήλο. Παρότι αφορούσε μια μικρή κοινότητα (περίπου 800 κατοίκους), προκάλεσε σημαντική αλλαγή νοοτροπίας στον τομέα της πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων και ως προς τη συμμετοχή των πολιτών. Μετά από λιγότερο από ένα έτος, άνω του 85 % των αστικών αποβλήτων ανακυκλώθηκε ή λιπασματοποιήθηκε. Επιπλέον, το έργο συνέβαλε στην ευαισθητοποίηση του τοπικού πληθυσμού σχετικά με τη σημασία της ορθής διαχείρισης των αποβλήτων. –Καθορισμός φιλόδοξων εθνικών στόχων — Η Ελλάδα έχει συμπεριλάβει στην εθνική νομοθεσία υποχρεωτικό στόχο περιορισμού των αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής στο 10 % έως το 2030 6 . Με τον φιλόδοξο αυτό στόχο προβλέπει την επίτευξη του σχετικού στόχου της ΕΕ και θέτει μια πολύ σαφή δέσμευση έναντι όλων των σχετικών φορέων. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΠΙΘΑΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ Διακυβέρνηση 1)Αντιμετώπιση ζητημάτων ποιότητας των δεδομένων, ιδίως σε σχέση με τα παραγόμενα απορρίμματα συσκευασίας και τις σχετικές ποσότητες που ανακυκλώνονται. Διασφάλιση της ταχείας και αποτελεσματικής ενοποίησης του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών και του Γενικού Εμπορικού Μητρώου. 2)Διασφάλιση της παύσης της λειτουργίας και της αποκατάστασης των εναπομενόντων χώρων υγειονομικής ταφής που δεν πληρούν τα πρότυπα και ανάληψη δράσης κατά των παράνομων χώρων υγειονομικής ταφής και της ανεξέλεγκτης απόθεσης. Αύξηση της ικανότητας επιβολής της νομοθεσίας με σκοπό την επιθεώρηση, τον έλεγχο και την αποθάρρυνση της ανεξέλεγκτης απόρριψης. 3)Καθορισμός υποχρεωτικών δεικτών και στόχων για τη χωριστή συλλογή αποβλήτων οι οποίοι θα πρέπει να επιτευχθούν από τους φορείς που είναι αρμόδιοι για τη συλλογή των αστικών αποβλήτων (π.χ. δήμοι) με σκοπό την παρακολούθηση, την επιβολή και την επίτευξη υψηλότερων ποσοστών δέσμευσης. Αυτό μπορεί να συμπληρωθεί με ένα σύστημα οικονομικών επιβραβεύσεων και κυρώσεων ανάλογα με τις επιδόσεις των φορέων ως προς την επίτευξη των στόχων. Επίσης, μπορούν να καταστούν διαθέσιμες στο ευρύ κοινό πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις των εν λόγω φορέων, με σκοπό την ευαισθητοποίηση (π.χ. σε ιστότοπο). Πρόληψη 4)Λήψη μέτρων για την αύξηση της επαναχρησιμοποίησης και την πρόληψη της παραγωγής μη ανακυκλώσιμων αστικών αποβλήτων. 5)Διασφάλιση κατάλληλης παρακολούθησης της εφαρμογής των μέτρων για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων. Υπό το πρίσμα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ελληνικής επικράτειας, περαιτέρω στήριξη της επέκτασης σε πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές επιτυχημένων πιλοτικών έργων μικρής κλίμακας για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων. Ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ του επιπέδου κεντρικής κυβέρνησης και του τοπικού επιπέδου για την επίτευξη των στόχων πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων της ΕΕ. Χωριστή συλλογή 6)Ανάπτυξη, επιβολή και παρακολούθηση των ελάχιστων εθνικών προτύπων υπηρεσιών για τη χωριστή συλλογή αποβλήτων (συμπεριλαμβανομένων των βιολογικών αποβλήτων). Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει, για παράδειγμα, τον προσδιορισμό του τύπου και του όγκου των κάδων, της ελάχιστης και της μέγιστης συχνότητας συλλογής και του τύπου του χρησιμοποιούμενου οχήματος, λαμβανομένων υπόψη παραγόντων όπως το είδος του αποθέματος κατοικιών, το κλίμα και η εποχικότητα κ.λπ. Διασφάλιση της εγκατάστασης των αναγκαίων υποδομών χωριστής συλλογής. Επεξεργασία αποβλήτων 7)Στήριξη της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση των αστικών αποβλήτων και ανάπτυξη υποδομών επεξεργασίας αποβλήτων κατά τρόπο που να επικεντρώνεται στα υψηλότερα στάδια της ιεράρχησης των αποβλήτων. Απαιτούνται σταθερά σχέδια και συγκεκριμένες δράσεις, όπως η συμπλήρωση της κεντρικής επεξεργασίας βιολογικών αποβλήτων με αποκεντρωμένες λύσεις λιπασματοποίησης, όπως η οικιακή λιπασματοποίηση και η λιπασματοποίηση σε επίπεδο κοινότητας. 8)Στήριξη της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση των αστικών αποβλήτων και ανάπτυξη υποδομών επεξεργασίας αποβλήτων κατά τρόπο που να επικεντρώνεται στα υψηλότερα στάδια της ιεράρχησης των αποβλήτων. Απαιτούνται σταθερά σχέδια και συγκεκριμένες δράσεις, όπως η συμπλήρωση της κεντρικής επεξεργασίας βιολογικών αποβλήτων με αποκεντρωμένες λύσεις λιπασματοποίησης, όπως η οικιακή λιπασματοποίηση και η λιπασματοποίηση σε επίπεδο κοινότητας. 9)Ανάπτυξη υποδομών επεξεργασίας αποβλήτων που συνδέονται με τα υψηλότερα στάδια της ιεράρχησης των αποβλήτων. Απαιτούνται σταθερά σχέδια και συγκεκριμένες δράσεις, όπως η στήριξη της οικιακής λιπασματοποίησης και η ενίσχυση της ικανότητας επεξεργασίας των βιολογικών αποβλήτων, προκειμένου να καλυφθούν πλήρως τα παραγόμενα βιολογικά απόβλητα. 10)Η ικανότητα διαλογής και ανακύκλωσης των χωριστά συλλεγόμενων απορριμμάτων συσκευασίας πρέπει να αυξηθεί. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με την αύξηση του αριθμού των νέων κέντρων διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών που δημιουργούνται σε ολόκληρη τη χώρα και με τη βελτίωση της ικανότητας των υφιστάμενων. Επικοινωνία και ευαισθητοποίηση 11)Διατήρηση και ενίσχυση δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης ειδικά προσαρμοσμένων σε διαφορετικές ομάδες-στόχους (π.χ. νοικοκυριά και εμπορικοί παραγωγοί αποβλήτων, εκπαιδευτικοί και σπουδαστές, τουρίστες) ώστε να ενισχυθεί η συμμετοχή στη χωριστή συλλογή. Θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα σύνολο εθνικού επικοινωνιακού υλικού με σαφή και συνεπή μηνύματα και με ιδιαίτερη έμφαση στα βιολογικά απόβλητα, στην οικιακή λιπασματοποίηση και στην ορθή διαχείριση των αποβλήτων (π.χ. διαλογή). Εξέταση του ενδεχομένου να καταρτιστεί επικοινωνιακό υλικό (π.χ. φυλλάδια) και στα αγγλικά εκτός των ελληνικών για να βοηθηθούν οι τουρίστες να συμβάλουν στον διαχωρισμό των απορριμμάτων. Διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού και οικονομικά μέσα 12)Εφαρμογή οικονομικών μέσων (π.χ. φόρου υγειονομικής ταφής επαρκούς ύψους) ως κινήτρων για τη διαχείριση αποβλήτων που συνδέεται με τα υψηλότερα στάδια της ιεράρχησης των αποβλήτων, ώστε η επαναχρησιμοποίηση, η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση να καταστούν οικονομικά ελκυστικές και να μειωθεί η εξάρτηση από την υγειονομική ταφή των αποβλήτων. Το οικονομικά κίνητρα θα πρέπει να σχεδιαστούν και να καταστούν αρκετά ισχυρά ώστε να λειτουργήσουν καθοδηγητικά. Διασφάλιση της εφαρμογής των ρυθμίσεων υψηλότερης φορολόγησης της υγειονομικής ταφής που θεσπίστηκαν πρόσφατα σε όλους τους δήμους. Εξέταση της προοπτικής αύξησης του φόρου υγειονομικής ταφής που έχει προγραμματιστεί επί του παρόντος έως το 2027. 13)Εφαρμογή συστήματος πληρωμής κατά την απόρριψη τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα νοικοκυριά προκειμένου να επιτευχθούν υψηλότερα ποσοστά δέσμευσης για ανακυκλώσιμα κλάσματα και να μειωθούν τα υπολειμματικά απόβλητα. Οι τοπικές αρχές θα μπορούσαν να υποστηριχθούν μέσω καθοδήγησης σχετικά με τον σχεδιασμό των μηχανισμών παροχής κινήτρων και μέσω της ανάπτυξης πιλοτικών έργων ή της άντλησης διδαγμάτων από αυτά. 14)Η εντατικοποίηση των προσπαθειών για τη θέσπιση συστημάτων επαναχρησιμοποίησης των συσκευασιών θα αποφέρει περιβαλλοντικά οφέλη και θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν με τους στόχους της ΕΕ για την ανακύκλωση των συσκευασιών. (1) Το 2018 εκδόθηκε έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης για την Ελλάδα [SWD(2018) 418 final]. Στην αξιολόγηση διατυπώθηκαν συνολικά 10 συστάσεις. Οι ελληνικές αρχές θεωρούν ότι πέντε από τις συστάσεις που διατυπώθηκαν σε αυτήν εφαρμόστηκαν, τέσσερις εφαρμόστηκαν εν μέρει και μία δεν έχει εφαρμοστεί. (2) ΕΟΠ και ETC/CE (2022). Early Warning Assessment Related to the 2025 Targets for Municipal and Packaging Waste (Αξιολόγηση έγκαιρης προειδοποίησης σχετικά με τους στόχους του 2025 για τα αστικά απόβλητα και τα απορρίμματα συσκευασίας) ( https://www.eea.europa.eu/publications/country-profiles-early-warning-assessments ). (3) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2022). Επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής 2022. COM(2022) 438 final. ( https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/ALL/?uri=comnat%3ACOM_2022_0438_FIN ) (4) https://webgate.ec.europa.eu/life/publicWebsite/index.cfm?fuseaction=search.dspPage&n_proj_id=7404 (5) https://www.justgozero.com/tilos-the-first-zero-waste-island/ (6) Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 39 (ΦΕΚ 185 A/2020) — Έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως 185/A/29-09-2020. Η έκθεση: https://www.eea.europa.eu/publications/many-eu-member-states/greece/view View full είδηση

Το παρόν έντυπο στα πλαίσια των όσων εξαγγέλλει ο τελευταίος εθνικός σχεδιασμός ΕΣΔΑ/2020 (Υ.Α. Πράξη 39 της 31.8.2020/2020 Φ.Ε.Κ. 185/Α` 29.9.2020) για τη δημιουργία υποδομών μονάδων καύσης με σκοπό την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων και τους ανά Περιφέρεια ΠΕΣΔΑ, θίγει βασικά ζητήματα που θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο λειτουργός. ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΥΣΗΣ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.pdf

Με βάση τους φιλόδοξους στόχους που έχει υιοθετήσει ο νέος ΕΣΔΑ και την χωροθέτηση μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης που προτείνει, την εισαγωγή του φόρου ταφής των απορριμμάτων καθιστώντας την ταφή περισσότερο ακριβή, την ενεργειακή κρίση και τους στόχους απολιγνιτοποίησης η καύση φαντάζει βιώσιμη λύση σήμερα όσο ποτέ. Εργοστάσιο καύσης, ετήσιας δυναμικότητας 400.000 τόνων με 2 γραμμές παραγωγής επεξεργασίας 25 τόνων/ώρα, λειτουργεί ετήσια περίπου 7.800 ώρες (90% διαθεσιμότητα), με περίοδο προληπτικής συντήρησης (outage) συνήθως δύο φορές το χρόνο, διάρκειας περίπου 2 εβδομάδων. Το κόστος λειτουργίας του ΦΟΔΣΑ συμπεριλαμβανομένων του κόστους απορρύπανσης καυσαερίων, λειτουργίας και συντήρησης, διάθεσης κλπ., διαμορφώνεται ανάλογα με την δυναμικότητα της μονάδας, λόγω οικονομιών κλίμακας. Ο ΦΟΔΣΑ μπορεί να χρεώνει τον δήμο, το τέλος εισόδου (gate fee) με βάση το κόστος λειτουργίας του. Επιπλέον ο λειτουργός μπορεί να χρεώνει τόσο για τον ηλεκτρισμό που τροφοδοτεί στο δίκτυο ), περίπου 34,7 MWthel καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και τον ατμό θερμικής ενέργειας 51,2MWth (65 t/hr, MP 16bar, 236 C) που μπορεί να διαθέτει σε εγκαταστάσεις ή σε δίκτυα θέρμανσης αν είναι εγκατάσταση Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού Θέρμανσης. Ο λειτουργός μπορεί επιπλέον δευτερευόντως να έχει κέρδος και από τα μέταλλα της στάχτης που ανακτά με τον κατάλληλο εξοπλισμό συμπεριλαμβανομένων μαγνητών για μέταλλα και δονητικών τραπεζών για τα ογκώδη Οι μονάδες καύσης επεξεργάζονται απορρίμματα σύμμεικτα ακολουθώντας την ιεραρχία διαχείρισης των αποβλήτων με σκοπό την ενεργειακή αξιοποίησης των μη ανακυκλώσιμων αποβλήτων που διαφορετικά θα οδηγούνταν σε ΧΥΤΑ. Αν και δίνονται κίνητρα για τη χρήση και αξιοποίηση ανακτωμένων προϊόντων ως για την ανακύκλωση τους σε νέα προϊόντα, στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών, πολλές φορές δημιουργούνται προκλήσεις. Σε μια εξαιρετικά προσαρμοστική και συνεχώς μεταβαλλόμενη αγορά που δέχεται επιρροές από πολλούς παράγοντες, π.χ. τιμές, τα πρωτόκολλα καθαρότητας και επιμολύνσεις υλικών, φαινόμενα με μεγάλο αντίκτυπο όπως η απαγόρευση της Κίνας στις εξαγωγές κλπ. μερικές φορές προκαλούν τον αποκλεισμό και συνεπώς τη μη απορρόφηση όλων των ανακτώμενων προϊόντων προς ανακύκλωση από τους Παραγωγούς και επομένως την απόρριψη τους στους ΧΥΤΑ. Εφόσον σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με την διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού για τα υλικά συσκευασίας αυτά θα πρέπει ως επί το πλείστων να ανακυκλώνονται, η χρήση των καυστήρων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για το κλάσμα των αποβλήτων που δεν μπορεί να ανακυκλωθεί, δρώντας με συνέργεια και συμπληρωματικά με την ανακύκλωση. Στον καυστήρα μπορεί να οδηγούνται απορρίμματα κύρια μη επικίνδυνα ΑΣΑ και όσα ομοιάζουν με αυτά στη φύση τους. Τα ανεπεξέργαστα απορρίμματα εκτός από την αποφυγή του κόστους επεξεργασίας και την ευελιξία τους, μπορεί παρόλο αυτά να δημιουργούν αρκετά προβλήματα πχ ζημιές σε μηχανολογικό εξοπλισμό, εμφράξεις, πολύ ασταθή λειτουργία λόγω της ανομοιογενούς τους θερμογόνου δύναμης, πολλά άκαυστα υλικά, ενώ δημιουργούν και προβλήματα εκπομπών ρύπων. Ακόμη και απόβλητα που λόγω της κατάστασης τους μπορεί λογίζονται ως μη επικίνδυνα όπως τα πλαστικά, αν και παρουσιάζουν σχετικά υψηλή θερμογόνο δύναμη, κατά την καύση τους απελευθερώνουν υψηλές εκπομπές σε Cl, S. Από την άλλη πλευρά τα ανακτημένα και βιοξηραμένα RDF ή πιστοποιημένα SRF έχουν με πλάνο δειγματοληψιών και τακτικούς εργαστηριακούς ελέγχους βάση κείμενης νομοθεσίας πιστοποιήσει την ικανότητα τους να έχουν χαμηλά ποσοστά υγρασίας, κατάλληλη θερμογόνο και χαμηλές προσμίξεις πχ σε Cl, Hg κλπ. Για την αποφυγή όλων των παραπάνω οι ΑΕΠΟ απαιτούν από τον λειτουργό βάση και των υλικών που μπορούν να δεχθούν σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων (EKA), να τηρούν αυστηρά πρωτόκολλα δειγματοληψίας και παρακολούθησης. Ενώ σε κάθε περίπτωση απαιτούν από τον λειτουργό την τήρηση διαδικασιών για τη διαχείριση μη συμμορφούμενων απορριμμάτων, να κοινοποιεί τα αποτελέσματα εκπομπών και εργαστηριακών ελέγχων στάχτης και ιπτάμενης τέφρας, καθώς και να υποβάλει εκθέσεις πχ έκθεση με βάση τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 166/2006 ανάλογα τη δυναμικότητα της εγκατάστασης. Στα πλαίσια της προληπτικής συντήρησης και του ετήσιου πλάνου συντήρησης υπάρχουν απαιτήσεις για περιοδικό έλεγχο του ατμολέβητα, υδραυλική δοκιμή, έλεγχο σε ασφαλιστικά, βαλβίδες εκτόνωσης, κλπ. Επιπλέον, η ετήσια συντήρηση θα πρέπει να περιλαμβάνει διακριβώσεις μετρητικού εξοπλισμού πχ θερμόμετρα, μανόμετρα, κλπ. αλλά και ελέγχους με πρότυπα βάρη μετρητικού εξοπλισμού πχ δυναμοκυψέλες γερανών-έλεγχος καλής λειτουργίας ανά τρίμηνο των δυναμοκυψελών των γερανών τροφοδοσίας των απορριμμάτων σε σχέση με την διακριβωμένη πλάστιγγα που πραγματοποιείται με τη χρήση πρότυπων βαρών. Τα αποτελέσματα παρακολουθούνται στο εύρος λειτουργίαςτροφοδοσίας των γερανών και γίνονται οι απαραίτητες διορθώσεις . Επιπλέον θα πρέπει να εκτελούνται περιοδικοί έλεγχοι πχ μη καταστροφικοί έλεγχοι σε εναλλάκτες για διαπίστωση της φθοράς με βάση το πάχος των εναλλακτών, να εκτελείται αντικατάσταση φθαρμένων πυρίμαχων υλικών, καθαρισμός του λέβητα, τανύσεις ταινιοδρόμων, λιπάνσεις κινούμενων μερών, κλπ. αλλά και περιοδικοί έλεγχοι βοηθητικού εξοπλισμού πχ ανυψωτικών από φορείς. Ο πρωταρχικός στόχος είναι η λειτουργία του εργοστασίου με την υψηλότερη δυνατή διαθεσιμότητα αποφεύγοντας κοστοβόρες διακοπές λειτουργίας. Πέραν των καθημερινών προληπτικών ελέγχων που εκτελούνται ανά βάρδια σε μηχανήματα και εξοπλισμό, συχνά προκύπτουν θέματα που απαιτούν την άμεση παρέμβαση όταν το εργοστάσιο είναι σε λειτουργία (online) πχ καθαρισμός εμφράξεων με συστήματα πίεσης στο 2/3 πέρασμα. Οι συχνές βλάβες του μηχανολογικού εξοπλισμού δεν είναι πάντα εύκολο να καλυφθούν από τον ανάδοχο του έργου (EPC) ως αστοχίες. Έστω ότι ο ανάδοχος δίνει τις απαραίτητες εγγυήσεις πχ 40.000 ώρες για συγκεκριμένο τύπο εναλλακτών καθώς και τον αριθμό των κρίσιμων ανταλλακτικών που απαιτούνται για το συγκεκριμένο υλικό που διατίθεται από τον ανάδοχο και παρακολουθείται από τον λειτουργό με βάση τις αναλώσεις. Παρότι ο ανάδοχος έχει εκπαιδεύσει το προσωπικό του λειτουργού και επιβλέψει τη λειτουργία, πολλές φορές προκύπτουν φθορές από παραλείψεις, λάθη και αστοχίες του λειτουργού πχ μη σωστή παρακολούθηση της ποιότητας του απιονισμένου νερού εκτός των ορίων που ορίζει το EΝ 12952-12, αναποτελεσματικός καθαρισμός επικαθήσεων κλπ. Κάτι τέτοιο, μπορεί να προκαλεί την ταχύτερη διάβρωση τους, μειώνοντας δραματικά τον χρόνο ζωής τους. Σε ένα τέτοιο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας, στα πλαίσια της καθημερινής του λειτουργίας, έχουν οριστεί κρίσιμοι παράμετροι που παρακολουθούνται ανά βάρδια, με βάση το ημερολόγιο παραγωγής και που απαιτούν την προσοχή του λειτουργού της εγκατάστασης για την διασφάλιση της διαθεσιμότητας, ενεργειακής αξιοποίησης και περιβαλλοντικής συμμόρφωσης του εργοστασίου. Συχνές βλάβες στο σύστημα τροφοδοσίας πχ γερανών μπορεί να οδηγούν σε μη τροφοδοσία του καυστήρα. Η μη παρακολούθηση του επιπέδου στάθμης του ατμοσυλλέκτη(Boiler Drum) μπορεί να προκαλέσει τη μη διαθεσιμότητα του λέβητα. Οι βλάβες στο σύστημα ψύξης σε υδρόψυκτο καυστήρα κινούμενων εσχαρών έχει ως αποτέλεσμα την μείωση του χρόνου ζωής των εσχαρών. Η μη διακρίβωση του μετρητικού εξοπλισμού μπορεί να οδηγήσει σε σφάλματα λειτουργίας, ενώ η μη τακτική παρακολούθηση και έλεγχος με πρότυπα βάρη των δυναμοκυψελών των γερανών σε λάθος τροφοδοσία. Η αναποτελεσματικότητα καθαρισμού του ατμολέβητα πχ η εκτός παραμέτρων λειτουργία του μηχανικού καθαρισμού (rapping system) στους εναλλάκτες, ή του υδροδυναμικού καθαρισμού (shower cleaning) καθώς και η μη παρακολούθηση της ποιότητας του νερού μπορεί να οδηγούν σε επικαθήσεις, κακή μεταφορά θερμότητας , διάβρωση και βλάβες στους εναλλάκτες αλλά και σε άλλα μέρη λόγω μεταφορά τους μέσω ατμού. Η μη διακρίβωση και έλεγχος του συστήματος συνεχής παρακολούθησης των ρύπων -Continuous Emissions Monitoring System (CEMS) σύμφωνα με το πρότυπο EN 14181 ή η μη σωστή τροφοδοσία χημικών ουσιών, ή η αστοχία του εξοπλισμού πχ βλάβη της τροφοδοσίας SNCR, ή η βλάβη των βοηθητικών καυστήρων (Auxiliary Burners) μπορεί να οδηγήσουν σε περιβαλλοντικά πρόστιμα ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΥΣΗΣ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 2023.pdf

Υποχρεωτική γίνεται η κατασκευή μονάδων διαλογής ανακυκλώσιμων σε όλες τις νέες εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων. Η αλλαγή έρχεται κατ’ απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία έχει εδώ και χρόνια ξεκαθαρίσει ότι σε διαφορετική περίπτωση δεν θα χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων. Τις αλλαγές προανήγγειλε ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων σε ημερίδα που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ) στη Θεσσαλονίκη. Όπως ανέφερε, οι αλλαγές πρόκειται να έρθουν μέσα από την τροποποίηση του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), που αναθεωρήθηκε μόλις πριν από μια διετία. «Η διαβούλευση για την επικαιροποίηση του εθνικού σχεδιασμού θα γίνει προκειμένου να τον προσαρμόσουμε σε νέα δεδομένα και νέες απαιτήσεις που έχουν προκύψει τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά κυρίως έχουν προκύψει από τη συμφωνία που έχει επιτευχθεί για τη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. των νέων μονάδων κυκλικής οικονομίας, των μονάδων ανακύκλωσης και ανάκτησης», ανέφερε. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι τροποποιήσεις του εθνικού σχεδιασμού (που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020) πρόκειται να γίνουν για να ενσωματωθούν κατ’ αρχήν οι αλλαγές που έγιναν με τον νόμο 4821 (Ιούλιος 2021), αλλά και να «ευθυγραμμιστεί» ο σχεδιασμός με τις τελευταίες προβλέψεις τις κοινοτικής νομοθεσίας. Η σημαντικότερη αλλαγή αφορά τις «μονάδες ανακύκλωσης και ανάκτησης». Πρόκειται για τις εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων που, σύμφωνα με τον ισχύοντα σχεδιασμό, πρέπει να περιλαμβάνουν υποχρεωτικά δύο ροές αποβλήτων, τα σύμμεικτα σκουπίδια και τα προδιαλεγμένα βιοαπόβλητα. Οι μονάδες αυτές θα πρέπει τώρα να εξυπηρετούν τρεις ροές (και τη διαλογή ανακυκλώσιμων). Την αλλαγή έχει ζητήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εδώ και χρόνια, τονίζοντας ότι δεν θα χρηματοδοτήσει πλέον μονάδες που κάνουν απλά διαχείριση συμμείκτων και έχουν ως αποτέλεσμα την εξαγωγή ενός 10%-15% ανακυκλώσιμων κακής ποιότητας και τη μετατροπή του υπολοίπου σε απορριμματογενές καύσιμο. Η Επιτροπή ξεκαθάρισε και πρόσφατα στην Ελλάδα ότι οποιεσδήποτε μέθοδοι «ανάκτησης ενέργειας» πρέπει να γίνονται μόνο στο υπόλειμμα και όχι… στο μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων, όπως γίνεται σήμερα στη χώρα μας. Η προσθήκη αυτή θα έχει θετική επίδραση στην ανακύκλωση. Σήμερα, η διαλογή γίνεται κατά βάση από ιδιωτικά κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών (ΚΔΑΥ), τα οποία όμως κατά κανόνα βρίσκονται κοντά σε μεγάλα αστικά κέντρα (δηλαδή δεν καλύπτεται μεγάλο μέρος της χώρας). Το υπουργείο Περιβάλλοντος πιθανότατα θα προσθέσει στον ΕΣΔΑ πρόβλεψη περί υποχρεωτικού εκσυγχρονισμού των όποιων δημοτικών ΚΔΑΥ, πολλά από τα οποία είναι απαρχαιωμένα. Ανάλογη πρόβλεψη (όχι υποχρεωτική, προφανώς) υπάρχει και για τα ιδιωτικά ΚΔΑΥ, με την Πολιτεία να έχει αναλάβει νομική δέσμευση ότι θα υποστηρίξει τον εκσυγχρονισμό τους. Η δεύτερη αλλαγή θα αφορά τη δυνατότητα του ιδιωτικού τομέα να αναλαμβάνει από τους δήμους ή τους φορείς διαχείρισης απορριμμάτων (ΦΟΣΑ) τη διαχείριση αποβλήτων για μεταβατικό διάστημα, έως ότου κατασκευαστούν και λειτουργήσουν οι σχεδιαζόμενες μονάδες. Η δυνατότητα αυτή έχει ήδη προβλεφθεί στον ν. 4819. View full είδηση

Τον Ιούνιο πραγματοποιήθηκε στην Ιθάκη η μεγαλύτερη περιβαλλοντική δράση από την ολλανδική οργάνωση Healthy Seas. Η συγκεκριμένη ΜΚΟ δραστηριοποιείται στον καθαρισμό θαλασσών και με μία ομάδα δεκάδων συνεργατών και εθελοντών βρέθηκε στο νησί του Οδυσσέα. Σκοπός ήταν να μετατρέψουν, όχι μία αλλά τέσσερις παραλίες σε επίγειους παραδείσους και να βγάλουν – συγκεντρώσουν, τόσο από τη θάλασσα όσο και από τις παραλίες, όσα σκουπίδια υπήρχαν! Όλα αυτά τα θαλάσσια απορρίμματα προήλθαν από ένα εγκαταλελειμμένο ιχθυοτροφείο το οποίο έβαλε λουκέτο λόγω χρεωκοπίας το 2012. Σα να μην έφτανε αυτό, τον Σεπτέμβριο του 2020, ο κυκλώνας Ίανος, ήταν η αιτία να σκορπιστούν τόνοι βιομηχανικών υλικών από πλαστικούς σωλήνες, δίχτυα αλιείας, σχοινιά από νάιλον, τσιμεντόλιθοι, πλαστικές σημαδούρες, μεγάλα σκουριασμένα μεταλλικά κομμάτια και διάφορα άλλα είδη απορριμμάτων, τα οποία κατέληξαν στην επιφάνεια της θάλασσας, τον πυθμένα και τις ακτές. Τη δράση αυτή στήριξε οικονομικά η Hyundai που με τον τρόπο της δείχνει ότι σκοπός της δεν είναι μόνο η πώληση καινούργιων αυτοκινήτων αλλά και η προστασία του περιβάλλοντος. Το Newsauto ήταν το μοναδικό Μέσο στην Ελλάδα που ταξίδεψε δύο φορές στην Ιθάκη για να διαπιστώσει πόσο σημαντική είναι μία τέτοια δράση αλλά και ο εθελοντισμός. Το αποτέλεσμα πραγματικά εντυπωσιάζει όπως και η καταγραφή των εικόνων που βάζει τα γυαλιά σε όλους μας. Τα αποτελέσματα είναι συγκλονιστικά καθώς από τον καθαρισμό 4 παραλιών της Ιθάκης μαζεύτηκαν 76 τόνοι θαλάσσια απορρίμματα, τα οποία θα ανακυκλωθούν. Συνολικά συγκεντρώθηκαν: – 5 τόνοι δίχτυα – 32 τόνοι μέταλλα – 39 τόνοι πλαστικά – 150 μεγάλες σακούλες γεμάτες από σφαιρίδια φελιζόλ Παρακολουθήστε το σχετικό video και προβληματιστείτε θετικά… View full είδηση

Η παραγωγή πλαστικού και τα πλαστικά απορρίμματα θα αυξηθούν κατά πολύ ως το 2060, παρά το γεγονός ότι έχουν ληφθεί αυστηρά ρυθμιστικά μέτρα σε παγκόσμιο επίπεδο, προειδοποίησε σήμερα ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ). Αν δεν γίνει κάτι, η παραγωγή πλαστικού σχεδόν θα τριπλασιαστεί σε σχέση με το 2019, περνώντας από τους 460 εκατομμύρια τόνους στους 1.231 εκατομμύρια τόνους, ενώ αντίστοιχη θα είναι η αύξηση και του όγκου των πλαστικών απορριμμάτων, από τους 353 εκ. τόνους σε 1.014 εκ. τόνους, σύμφωνα με την έκθεση για τις «παγκόσμιες προοπτικές των πλαστικών: σενάρια δράσης με ορίζοντα το 2060». Ο ΟΗΕ ξεκίνησε στις αρχές Μαρτίου διαπραγματεύσεις για μια παγκόσμια συμφωνία κατά της μόλυνσης από το πλαστικό, μια μάστιγα που απειλεί το περιβάλλον και πλήττει τη βιοποικιλότητα. Όμως το σχετικό κείμενο δεν αναμένεται πριν το 2024. Εκατοντάδες εκατομμύρια τόνοι πλαστικών που παράγονται κάθε χρόνο και οι οποίοι διασπώνται σε μικροπλαστικά εντοπίζονται στους ωκεανούς, στους πάγους, στον ανθρώπινο οργανισμό, στα ζώα ακόμη και σε δείγματα αέρα που ελήφθησαν από τις κορυφές βουνών. Ο ΟΟΣΑ εξέτασε δύο σενάρια με ενισχυμένα μέτρα για όλο τον κύκλο ζωής των πλαστικών (παραγωγή, χρήση, ανακύκλωση ή εξάλειψη). Το πρώτο σενάριο «περιφερειακής δράσης» προβλέπει διαφορετικές χώρες να αναλαμβάνουν διαφορετικές δεσμεύσεις, με τις πιο πλούσιες χώρες μέλη του ΟΟΣΑ να υιοθετούν πιο φιλόδοξα μέτρα. Το δεύτερο σενάριο, «της παγκόσμιας φιλοδοξίας», προβλέπει «ένα σύνολο πολύ αυστηρών μέτρων για τη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων παγκοσμίως με στόχο σχεδόν τον εκμηδενισμό τους ως το 2060». Αλλά ακόμη και με βάση αυτά τα σενάρια, η χρήση πλαστικών και η παραγωγή απορριμμάτων θα αυξηθούν σημαντικά. Μείωση θα σημειώσουν σε σχέση με τα επίπεδα του 2019 ο όγκος των απορριμμάτων η επεξεργασία των οποίων δεν είναι σωστή και αυτός των απορριμμάτων που καταλήγουν αυτούσια στη φύση. Ωστόσο αν δεν γίνει τίποτα, ο όγκος των πλαστικών που συγκεντρώνεται στους υδάτινους πόρους θα τριπλασιαστεί στους ποταμούς και τις λίμνες και σχεδόν θα πενταπλασιαστεί στους ωκεανούς. Εξάλλου ο ΟΟΣΑ εκτίμησε ότι και τα δύο σενάρια μείωσης του πλαστικού μπορούν να εφαρμοστούν «με ένα σχετικά μικρό κόστος σε σχέση με το ΑΕΠ» των χωρών. View full είδηση

Σύμφωνα με μελέτες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο το 80-85% των θαλάσσιων απορριμμάτων που συναντώνται στις παραλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πλαστικά. Από το σύνολο των πλαστικών, 50% αντιστοιχεί σε πλαστικά αντικείμενα μιας χρήσης και 27% σε είδη αλιείας. Τα αντικείμενα αυτά δημιουργούν τεράστιο πρόβλημα στα θαλάσσια οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα και την ανθρώπινη υγεία και κατ’ επέκταση έχουν επιπτώσεις σε οικονομικές δραστηριότητες όπως στον τουρισμό, την αλιεία και τη ναυτιλία. Για το σκοπό αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τον Ιανουάριο 2018 την Στρατηγική για τα πλαστικά με σκοπό να αλλάξει τον τρόπο που τα πλαστικά προϊόντα σχεδιάζονται, παράγονται, χρησιμοποιούνται και ανακυκλώνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Στρατηγική αυτή αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού Νέου Σχεδίου Δράσης για την κυκλική οικονομία. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος εκδόθηκε η «Οδηγία 2019/904/ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον». Στόχος είναι η πρόληψη και μείωση του αντίκτυπου ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, ιδίως στο υδάτινο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, καθώς και την προώθηση της μετάβασης σε μία κυκλική οικονομία με καινοτόμα και βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα, προϊόντα και υλικά συμβάλλοντας έτσι στην αποδοτική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Κατευθυντήριες Οδηγίες για τα πλαστικά μιας χρήσης Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τα διάφορα πλαστικά προϊόντα που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας. Συγκεκριμένα, παρέχονται κατευθύνσεις για την ερμηνεία του ορισμό του πλαστικού και για διάφορες κατηγορίες πλαστικών προϊόντων που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας. Νόμος 4736/2020 Στην Ελλάδα η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με την Οδηγία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο 2020 με την ψήφιση του Νόμου 4736/2020 «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον και λοιπές διατάξεις». Με βάση το Νόμο αυτό προβλέπονται συγκεκριμένες διατάξεις για διάφορες κατηγορίες πλαστικών προϊόντων, οι οποίες θα ισχύουν σε διαφορετικές ημερομηνίες. Ορισμένα προϊόντα μιας χρήσης καταργούνται από την 3η Ιουλίου 2021. Πρόκειται για εκείνα τα προϊόντα που ανευρίσκονται συνηθέστερα στις ακτές. Για άλλες κατηγορίες πλαστικών προϊόντων, όπως τα κυπελάκια για ποτά ή τους περιέκτες τροφίμων θα αρχίσει σταδιακά η μείωσή τους προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της Οδηγίας. Η μείωση θα επιτευχθεί με στοχευμένες δράσεις, όπως για παράδειγμα με την υιοθέτηση της εισφοράς προστασίας περιβάλλοντος, με την υποχρέωση διάθεσης στο σημείο πώλησης επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων και χρήσης εναλλακτικών προϊόντων από υπηρεσίες catering, με αύξηση του ανακυκλωμένου πλαστικού στις φιάλες pet κ.ά. Για άλλα πλαστικά προϊόντα θα επεκταθεί το πρόγραμμα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, προκειμένου να καλύψει και άλλες κατηγορίες πλαστικών αποβλήτων. Επίσης, θα υιοθετηθεί η χωριστή συλλογή για ορισμένες κατηγορίες αποβλήτων πλαστικών. Συγκεκριμένα στο Νόμο προβλέπονται τα ακόλουθα κατ’ άρθρο: Απαγόρευση χρήσης ορισμένων πλαστικών (Άρθρο 5) Από τις 3 Ιουλίου 2021 ισχύει η απαγόρευση χρήσης των ακόλουθων 10 προϊόντων στην επικράτεια και σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: 1) μπατονέτες 2) πλαστικά μαχαιροπίρουνα 3) πλαστικά πιάτα 4) πλαστικά καλαμάκια 5) πλαστικοί αναδευτήρες ποτών 6) πλαστικά στηρίγματα μπαλονιών εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις 7) περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ) περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ), καθώς και τα καπάκια και τα καλύμματά τους και 9) κυπελάκια για ποτά από διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ), καθώς και τα καπάκια και καλύμματά τους. 10) προϊόντα που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη. Για τους Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης η απαγόρευση χρήσης των ανωτέρω πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης ισχύει από την 1η Φεβρουαρίου 2021. Μείωση της κατανάλωσης (Άρθρο 4) Για τα κυπελάκια για ποτά και τους περιέκτες τροφίμων τίθεται στόχος μείωσης της κατανάλωσης τουλάχιστον κατά 30% έως το 2024 και κατά 60% έως το 2026 σε σύγκριση με το 2022. Για την επίτευξη του ανωτέρω στόχου: –από 1ης Ιανουαρίου 2022 επιβάλλεται εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος (4 λεπτά πλέον ΦΠΑ) ανά τεμάχιο προϊόντος. Η εισφορά έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα και τα δημόσια έσοδα, τα οποία προβλέπεται να εισπράττονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων εσόδων (ΑΑΔΕ), θα αποδίδονται στο Πράσινο Ταμείο για δράσεις αποκλειστικά συναφείς με τους σκοπούς του Νόμου. – από 1ης Ιανουαρίου 2022 οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης υποχρεούνται να διαθέτουν επαναχρησιμοποιούμενα εναλλακτικά προϊόντα των πλαστικών μιας χρήσης στον καταναλωτή στο σημείο πώλησης – από 1ης Ιουλίου 2021 παρέχεται πρόσβαση νερού από κοινόχρηστες βρύσες σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και σε δημοτικές παιδιές χαρές. Απαιτήσεις για τα προϊόντα (Άρθρο 6) Από 3ης Ιουλίου 2024 οι φιάλες ποτών με χωρητικότητα έως και 3 λίτρων θα πρέπει να διατίθενται στην αγορά μόνον εάν τα καπάκια και τα καλύμματα παραμένουν προσαρτημένα στις φιάλες. Από 1ης Ιανουαρίου 2025 οι φιάλες ποτών «PET» με χωρητικότητα έως και 3 λίτρων πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό και από 1ης Ιανουαρίου 2030 όλες οι φιάλες με χωρητικότητα έως και 3 λίτρων τουλάχιστον 35%. Σήμανση πλαστικών προϊόντων (Άρθρο 7) Από 3ης Ιουλίου 2021 προβλέπεται υποχρεωτική σήμανση συσκευασίας των ακόλουθων πλαστικών προϊόντων: Σερβιέτες υγιεινής, ταμπόν και εφαρμογείς ταμπόν Υγρά μαντηλάκια Προϊόντα καπνού με φίλτρο και φίλτρα για χρήση σε συνδυασμό με προϊόντα καπνού Κυπελάκια για ποτά. Με τον τρόπο αυτό ενημερώνεται ο καταναλωτής για : α) τις κατάλληλες επιλογές διαχείρισης του προϊόντος ως αποβλήτου ή τους τρόπους διάθεσης αποβλήτων που πρέπει να αποφεύγονται για το συγκεκριμένο προϊόν σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων και β) την παρουσία πλαστικών υλών στο προϊόν και τις επακόλουθες αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την απόρριψη στο περιβάλλον. Για τη σήμανση έχει εκδοθεί ο Κανονισμός ΕΕ 2020/2151 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Προγράμματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού (Άρθρα 8, 9, 10 και 11) Για τις ακόλουθες 8 κατηγορίες πλαστικών προϊόντων θεσπίζονται συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης για τα απόβλητα συσκευασίας. Περιέκτες τροφίμων Πακέτα και περιτυλίγματα από εύκαμπτο υλικό Περιέκτες ποτών έως και 3 λίτρα Κυπελάκια για ποτά Λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς Υγρά μαντηλάκια Μπαλόνια Προϊόντα καπνού ποτών Χωριστή συλλογή (Άρθρο 13) Τα απόβλητα που προκύπτουν από τις πλαστικές φιάλες ποτών έως και 3 λίτρων θα συλλέγονται χωριστά με στόχο τουλάχιστον κατά 77% έως το 2025 και κατά 90% έως το έτος 2029 των προϊόντων αυτών που διατίθενται στην αγορά. Για το σκοπό αυτό ο καταναλωτής κατά την αγορά του προϊόντος αυτού θα καταβάλλει εγγυοδοτικό αντίτιμο , το οποίο θα του αποδίδεται κατά την επιστροφή του προϊόντος με σκοπό τη χωριστή συλλογή για ανακύκλωση. View full είδηση

Έντεκα τόνοι αλιευτικών διχτυών, 33.293 πλαστικά αντικείμενα, 21.121 γυάλινα μπουκάλια, 12.833 αλουμίνια, σε μόλις 1,5 χρόνο και μάλιστα εν μέσω πανδημίας. Τόσα αντικείμενα περισυλλέχθηκαν από τους οκτώ σταθμούς συλλογής θαλάσσιων απορριμμάτων που είναι εγκατεστημένοι σε επτά ελληνικά νησιά από την περιβαλλοντική οργάνωση Αegean Rebreath και επτά δραστήριους δήμους υπό την αιγίδα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Οι δήμοι σε Πάρο, Αντίπαρο, Λευκάδα, Σύρο, Τήνο, Πόρο και Ανάφη εφαρμόζουν καλές πρακτικές για τη διαχείριση των θαλάσσιων απορριμμάτων, οργανώνοντας παράκτιους και υποβρύχιους καθαρισμούς, ερευνητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες και ψηφιακές βάσεις δεδομένων. Παράλληλα, ανακυκλώνουν το πλαστικό, το γυαλί, το αλουμίνιο και τα αλιευτικά εργαλεία , τα οποία στη συνέχεια διαθέτουν σε εταιρείες που τα επαναχρησιμοποιούν, κάνοντας πράξη τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Μάλιστα, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς επισκέφθηκε τον σταθμό συλλογής θαλάσσιων απορριμμάτων στη Λυγιά Λευκάδας, όπου ενημερώθηκε σχετικά από τον δήμαρχο του νησιού, Χαράλαμπο Καλό και δήλωσε: «Το δίκτυο δήμων που έχουν εγκαταστήσει σταθμούς συλλογής θαλάσσιων απορριμμάτων προστατεύει τον θαλάσσιο πλούτο της Ελλάδας και εφαρμόζει στην πράξη την περιβαλλοντική δημοκρατία, ενσωματώνοντας στις δράσεις του πρωτίστως τις τοπικές κοινωνίες». Όπως τόνισε, «το ΥΠΕΝ στηρίζει τη συγκεκριμένη δράση, που μειώνει σημαντικά το ανθρακικό αποτύπωμα και προσφέρει σημαντικά οφέλη για το βυθό και το περιβάλλον». Οι δήμοι, που ήδη συμμετέχουν σε αυτή τη δράση, συνενώνονται με τους δήμους της Ζακύνθου, της Κέρκυρας, της Σαντορίνης και της Νάξου υπό την ομπρέλα ενός κοινού δικτύου. Το ΥΠΕΝ στηρίζει την καινοτόμο αυτή πρωτοβουλία που προκύπτει από τη σύμπραξη δημόσιας και ιδιωτικής πρωτοβουλίας, συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και στοχεύει στην ανάδειξη και ανταλλαγή καλών πρακτικών, την αξιοποίηση των εμπειριών για την υλοποίηση οριζόντιων δράσεων και την παροχή συμβουλευτικού έργου σε κεντρικό επίπεδο. View full είδηση

Περί τα 10,6 εκατομμύρια ευρώ θα κληθούν για πρώτη φορά φέτος να πληρώσουν οι δήμοι της Αττικής ως περιβαλλοντικό τέλος για τη διαχείριση των απορριμμάτων τους. Το παράδοξο είναι ότι οι «ευκατάστατοι» δήμοι της Βόρειας και Νότιας Αττικής θα κληθούν να πληρώσουν λιγότερα από τους δήμους της Δυτικής Αττικής, που επιβαρύνονται από τη λειτουργία της χωματερής, επειδή έκαναν βήματα για την καλύτερη διαχείριση των απορριμμάτων τους. Από την άλλη πλευρά, οι ευθέως επιβαρυνόμενοι δήμοι θα λάβουν ως ανταποδοτικά τέλη το 42,9% του ετήσιου προϋπολογισμού του Ενιαίου Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Αττικής (ΕΔΣΝΑ). Πριν από λίγες ημέρες, ο ΕΔΣΝΑ ενέκρινε τον κανονισμό τιμολόγησης των 66 δήμων της Αττικής για το 2021 με βάση τις επιδόσεις τους στη διαχείριση απορριμμάτων το 2019. Οπως προκύπτει από την απόφαση: • Το 2019 παρήχθησαν συνολικά 1,89 εκατ. τόνοι απορριμμάτων σε όλη την Αττική. • Οι δέκα δήμοι στους οποίους παρήχθησαν το 2019 οι μεγαλύτερες ποσότητες είναι οι δήμοι Αθηναίων (330.084 τόνοι), Πειραιά (78.242 τόνοι), Περιστερίου (67.281 τόνοι), Κηφισιάς (57.075 τόνοι), Γλυφάδας (49.937 τόνοι), Αχαρνών (49.295 τόνοι), Νίκαιας – Ρέντη (48.152 τόνοι), Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης (43.369 τόνοι), Καλλιθέας (42.928 τόνοι) και Αμαρουσίου (41.825 τόνοι). • Η εικόνα μεταβάλλεται ελαφρώς ως προς τις ποσότητες που συλλέχθηκαν μέσω των μπλε κάδων και προς ανακύκλωση. Πρώτος είναι ο Δήμος Αθηναίων (8.189 τόνοι) και ακολουθούν οι Δήμοι Πειραιά (4.774 τόνοι), Γλυφάδας (2.890 τόνοι), Κηφισιάς (2.877 τόνοι), Χαλανδρίου (2.369 τόνοι), Αμαρουσίου (2.364 τόνοι), Παλαιού Φαλήρου (2.141 τόνοι), Καισαριανής (1.970 τόνοι), Αγίας Παρασκευής (1.939 τόνοι) και Αιγάλεω (1.744 τόνοι). • Αξιοσημείωτο όμως είναι πόσα κοινά σκουπίδια εξακολουθούν να πετιούνται στους μπλε κάδους (και κατόπιν οδηγούνται στον ΧΥΤΑ). Στον Δήμο Αθηναίων, για παράδειγμα, οι ποσότητες αυτές (που ξεχωρίζονται στα κέντρα διαλογής) είναι 12.574 τόνοι, δηλαδή περίπου 4.000 τόνοι περισσότεροι από όσα ήταν τα ανακυκλώσιμα υλικά! Στον Δήμο Αμαρουσίου ήταν 3.224 τόνοι (έναντι 2.634 τόνων ανακυκλώσιμων), στον Δήμο Κηφισιάς 3.527 τόνοι (έναντι 2.877 τόνων), στον Δήμο Αγίου Δημητρίου 2.314 τόνοι (έναντι 1.939 τόνων). Λίγοι δήμοι κατάφεραν το αντίθετο: λ.χ. ο Δήμος Ελευσίνας (μέσα στον μπλε κάδο 972 τόνοι σκουπιδιών έναντι 1.030 τόνων ανακυκλώσιμων), ωστόσο κανείς δεν είχε θεαματική διαφορά υπέρ των ανακυκλώσιμων. • Τα περισσότερα βιοαπόβλητα (κλαδέματα και καφέ κάδος) συνέλεξαν οι δήμοι Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης (8.237 τόνοι), Γλυφάδας (4.068 τόνοι), Φιλοθέης – Ψυχικού (2.737 τόνοι), Αθηναίων (2.725 τόνοι), Χαλανδρίου (2.681 τόνοι), Διονύσου (2.596 τόνοι). Φέτος θα χρεωθεί για πρώτη φορά στους δήμους το περιβαλλοντικό τέλος (10 ευρώ/τόνο), το οποίο μειώνεται βάσει των επιδόσεων των δήμων. Σύμφωνα με τον ΕΔΣΝΑ, τη μεγαλύτερη έκπτωση (25%) πέτυχαν οι δήμοι Κρωπίας και Κυθήρων και ακολουθούν οι δήμοι Βριλησσίων και Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Ραφήνας – Πικερμίου (20%), Διονύσου, Φιλοθέης – Ψυχικού (10%). Ετσι, το 2021 τη χαμηλότερη τιμή για την ταφή απορριμμάτων θα πληρώσουν οι δήμοι Βριλησσίων (36,19 ευρώ/τόνο), Ραφήνας – Πικερμίου (41,82 ευρώ/τόνο), Κρωπίας (42,21 ευρώ/τόνο), Κυθήρων (44,96 ευρώ τόνο), Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης (46,52 ευρώ/τόνο). Αντίθετα, ακριβότερα λόγω των κακών επιδόσεών τους θα πληρώσουν οι δήμοι Περάματος (62,48 ευρώ/τόνο), Κερατσινίου – Δραπετσώνας και Νίκαιας – Ρέντη (62,13 ευρώ/τόνο), Κορυδαλλού (61,48 ευρώ/τόνο), Σαλαμίνας (61,01 ευρώ/τόνο) και Καλλιθέας (60,07 ευρώ/τόνο). Σε πραγματικά ποσά (βάσει παραγόμενων ποσοτήτων και επιδόσεων), τα περισσότερα το 2021 θα πληρώσουν οι δήμοι Αθηναίων (19,1 εκατ. ευρώ) και Πειραιά (4,2 εκατ. ευρώ), ενώ τα λιγότερα ο Δήμος Κυθήρων (μόλις 1.861 ευρώ!) και το Αγκίστρι (43.208 ευρώ). View full είδηση

Η μόλυνση από τα πλαστικά καταστρέφει τον πλανήτη μας από τους ωκεανούς μέχρι τα βουνά. Τι θα συνέβαινε όμως αν μετατρέπαμε τα πλαστικά απορρίμματα σε κάτι χρήσιμο και επικερδές; Αυτό ακριβώς αποφάσισαν να κάνουν τέσσερις Κενυάτες μηχανικοί. Πριν από τρία χρόνια η Κένυα επέβαλε την πιο αυστηρή απαγόρευση στον κόσμο στην κατασκευή, τη χρήση και την εισαγωγή πλαστικού. Όπως επισημαίνει ο Έιμος Γουεμάνια από την Greenpeace, το πλαστικό βρίσκεται παντού στη ζωή μας, ακόμη και στο φαγητό: «H Greenpeace έκανε μια μελέτη το 2018 σε όλο τον κόσμο για την παρουσία μικροπλαστικών σε εταιρίες που πωλούσαν αλάτι. Βρήκαμε ότι υπάρχουν σημαντικές ποσότητες μικροπλαστικών στο θαλασσινό αλάτι, στο αλάτι των λιμνών ακόμη και σε αυτό των βράχων. Τα μικροπλαστικά λοιπόν είναι στο φαγητό μας, στον αέρα που αναπνέουμε, στο νερό και προκαλούν προβλήματα στην υγεία μας». Μια εταιρία παραγωγής στο Ναϊρόμπι στοχεύει να βάλει φρένο στην ατελείωτη ροή πλαστικών απορριμμάτων, μετατρέποντάς τα σε φιλικές για το περιβάλλον πλάκες πεζοδρομίων. Η Ενζάμπι Μπατέ είναι συνιδρύτρια της Τζιτζένγκε: «Μόνο στο Ναϊρόμπι, παράγουμε περίπου 500 μετρικούς τόνους πλαστικών απορριμμάτων κάθε μέρα. Ελάχιστα από αυτά ανακυκλώνονται. Τα υπόλοιπα καταλήγουν στο περιβάλλον και στις χωματερές. Σ’ αυτό διακρίναμε μια μοναδική ευκαιρία, γιατί τα απορρίμματα είναι ένας χρήσιμος πόρος. Ξεκινήσαμε μαζεύοντας πλαστικά απορρίμματα και τα πουλάγαμε σε εταιρίες ανακύκλωσης. Αυτό ήταν το 2017. Μετά από λίγο χρονικό διάστημα έξι μηνών καταλάβαμε ότι μαζεύαμε πολύ περισσότερα από όσα πουλούσαμε, από όσα αυτές οι εταιρίες μπορούν να πάρουν. Έτσι αποφασίσαμε να καλύψουμε το κενό και αντί να στέλνουμε τα πλαστικά στη χωματερή, να τα χρησιμοποιούμε. Και έτσι ξεκίνησε η συγκεκριμένη δραστηριότητα με τις πλάκες. Σκεφτήκαμε τι παραπάνω μπορούμε να κάνουμε με το πλαστικό που μας απομένει για να κάνουμε κάτι που θα έχει προστιθέμενη αξία και να είναι ένα προϊόν που μπορεί να φτάσει στην αγορά και να έχει ως βάση του τα πλαστικά απορρίμματα. Και αρχίσαμε να φτιάχνουμε τις πλάκες». Το πλαστικό διαλύεται σε μικρά πέλετ που ταξινομούνται ανά χρώμα. Αφού αναμιχθούν με άμμο και με την επιθυμητή χρωστική ουσία, μορφοποιούνται και μπαίνουν σε μια υδραυλική πρέσα. Η Αν Μουτόνι είναι συντονίστρια του προγράμματος ανάπτυξης των φτωχογειτονιών Μουκούρου: «Χρησιμοποιούσαμε και πριν την σκυρόστρωση, αλλά οι περισσότεροι εκπαιδευόμενοι παραπονούνταν ότι κατέστρεφε τα παπούτσια τους. Οι πλάκες τζιτζένγκε ήταν πολύ καλύτερες. Είναι σαν να περπατάς σε καουτσούκ, γιατί έχουν λίγο πλαστικό στη σύνθεσή τους. Είναι φιλικές προς το περιβάλλον. Είναι επίσης όμορφες, γιατί έχουν διαφορετικά χρώματα. Μπορούν να καθαριστούν εύκολα, όταν τις σκουπίζουν οι οδοκαθαριστές. Πραγματικά άλλαξαν εντελώς τον οργανισμό μας». Η εταιρία μπορεί να παράγει 1500 πλάκες την ημέρα. Τις πωλούν 8-10 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Έτσι κατάφερε να γίνει επικερδής και ταυτόχρονα να είναι φιλική προς το περιβάλλον. Γενετική μηχανική: Ο κλάδος του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων με τις απίθανες προοπτικές Η γενετική μηχανική και η γονιδιωματική θα είναι ο επόμενος κλάδος με τζίρο πολλά τρισεκατομμύρια δολάρια, καθώς ο τομέας της υγείας και τα εμβόλια για την Covid-19, χρησιμοποιούν αυτή την τεχνολογία. Η Τζέιν Γουίδερσπουν από το euronews συντόνισε μια συζήτηση κορυφαίων ειδικών στην Έκθεση Τεχνολογίας της Πληροφορίας στον Κόλπο, στο Ντουμπάι. Τζέιν Γουίδερσπουν, Euronews: Είναι η ερώτηση του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Πού θα γίνει η επόμενη μεγάλη επιστημονική καινοτομία; Ζέεβ Ρότσταϊν, Καθηγητής-Γενικός Διευθυντής του Ιατρικού Οργανισμού Χαντασάχ: Στη γονιδιωματική. Όλη η παραγωγή εμβολίων κατά της Covid-19, στηρίζεται στην γονιδιωματική τεχνική CRISPR και στην πραγματική κατανόηση του αγγελιοφόρου RNA. Σ’ αυτό στηρίζουν η Pfizer και η Moderna το εμβόλιό τους. Δρ. Μανάλ Ταριάμ, Διευθύνουσα Σύμβουλος στον Πρωτοβάθμιο Τομέα Υγείας στην Υπηρεσία Υγείας του Ντουμπάι: Τη θεωρούμε ως το μέλλον της αντιμετώπισης πολλών ασθενειών. Όχι μόνο της πανδημίας αλλά και χρόνιων νοσημάτων. Το να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τον γονιδιωματικό χάρτη του πώς μια κοινότητα ή ένας πληθυσμός πρόκειται να αντιδράσουν σε οποιοδήποτε ιό ή βακτήριο, είναι ορόσημο για την πρόγνωση του αποτελέσματος οποιασδήποτε ασθένειας ή πανδημίας. Τι κάνει λοιπόν η γονιδιωματική; Δεν θα μας προσφέρει μόνο τη βάση δεδομένων πάνω στην οποία μπορούμε να στηρίξουμε οποιοδήποτε σχέδιο διαχείρισης, αλλά θα μας δείξει και τον γρηγορότερο δρόμο προς την εξατομικευμένη ιατρική. Και τότε δεν θα έχουμε την ανάγκη να θεραπεύσουμε τη νόσο. Θα θεραπεύουμε τον ασθενή που έχει προσβληθεί από αυτήν. Τζέιν Γουίδερσπουν, Euronews: Τι απαιτείται για να φτιάξουμε ένα οικοσύστημα που μπορεί να στηρίζει τις καινοτομίες στον τομέα υγείας; Ασάφ Μπαρνέα, Διευθύνων Σύμβουλος Sanara Ventures: Ενόψει της επόμενης πανδημίας, πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι. Θα υπάρξουν τρόποι υιοθέτησης των καινοτομιών, με τη χρήση της ψηφιακής υγείας και της τεχνητής νοημοσύνης. Υπάρχει μια τεράστια προσπάθεια που βλέπουμε να εξελίσσεται τώρα να προχωρήσουμε στην ιατρική που βασίζεται στις επιδόσεις και στα αποτελέσματα σε αντίθεση με την αμοιβή ανά υπηρεσία. Όλες αυτές οι αλλαγές θα δημιουργήσουν τελικά ένα οικοσύστημα, που θα υποχρεώσει να υπάρξουν ρυθμίσεις, να υιοθετηθεί η νέα τεχνολογία και η ιατρική που βασίζεται στα αποτελέσματα. Αυτό θα ενισχύσει γιατρούς και νοσοκομεία όχι μόνο να υιοθετήσουν τις νέες τεχνολογίες, αλλά κι εμάς ως αγορά, ως επενδυτές και να υπάρξουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Η σημερινή κρίση είναι μια ευκαιρία για να αγκαλιάσουμε την ιατρική καινοτομία. Προσωπικές εμπειρίες αγορών στο Λονδίνο Με το 1/3 των χριστουγεννιάτικων αγορών στη Βρετανία να γίνονται από το διαδίκτυο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, τα καταστήματα πρέπει να προσαρμόσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα για να ανταποκριθούν στην πανδημία. Για όσους αγοράζουν από κοντά, υπάρχει αυτό που αποκαλούν προσωπικές εμπειρίες αγορών. Σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας Λιανικής Αγοράς, το 33% των συνολικών λιανικών πωλήσεων στην Βρετανία θα γίνουν διαδικτυακά στις γιορτές. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και το πιο παλιό εμπορικό πολυκατάστημα της Αγγλίας, το πολυτελές Burlington Arcade του Λονδίνου έχει ενισχύσει τις ψηφιακές του υπηρεσίες, όπως μας εξηγεί ο Μαρκ Λορντ: «Όλοι οι πωλητές μας έχουν προσαρμοστεί στην πρωτόγνωρη κατάσταση που ζούμε. Προσφέρουμε λοιπόν υπηρεσίες click-and-collect από το διαδίκτυο, όπου βλέπετε τα προϊόντα που είναι διαθέσιμα στο κατάστημα. Ανταποκριθήκαμε πολύ σ’ αυτό τον νέο ψηφιακό περιβάλλον λιανικών πωλήσεων. Με την υπηρεσία click-and-collect, σας παραδίδουμε τα πράγματα στο ξενοδοχείο σας, στο σπίτι σας στο Λονδίνο, ή στη χώρα που βρίσκεστε. Παρόλο που έχουμε ηλικία 201 ετών, προσαρμοστήκαμε στην σύγχρονη κατάσταση». Η Τζόρτζια Μπέντατ είναι κάτοικος Λονδίνου: «Θα κάνω περισσότερα ψώνια από το διαδίκτυο, γιατί η χρονιά φέτος είναι πρωτόγνωρη. Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν τα μαγαζιά θα είναι ανοικτά. Είναι πιο εύκολο λοιπόν και διασφαλισμένο να ψωνίσεις διαδικτυακά. Ο Ντέιβιντ Σίλβερ είναι διευθυντής της εταιρίας Vintage Watch: «Για lockdown, είναι απίστευτη η άνοδος των διαδικτυακών αγορών. Είχαμε πάντα μια ιστοσελίδα από την αρχή της εταιρίας μας για να είμαι ειλικρινής. Οπότε ήμασταν μπροστά, είχαμε όλη τη συλλογή μας φωτογραφημένη. Δεν χρειαζόταν να κάνουμε επιπλέον δουλειά. Η ζήτηση είναι μεγάλη. Στέλνουμε είδη μας σε όλο τον κόσμο και είμαστε τυχεροί που είμαστε σ’ αυτή τη θέση». Όταν όμως αρθεί το lockdown στο Λονδίνο, ένας μικρός αριθμός αγοραστών μπορούν να κάνουν κράτηση για μια προσωπική εμπειρία αγορών: «__Ο κόσμος έχει ανάγκη να χαρεί. Παρόλο που έχουμε την δυνατότητα του click-and-collect και μπορούμε να παραδώσουμε τα πάντα στην πόρτα σας, οι άνθρωποι θέλουν να έχουν προσωπική εμπειρία, κάτι που να τους μείνει αξέχαστο. Να υπάρχει κάτι πιο εξειδικευμένο για σας προσωπικά. Αυτό σκοπεύουμε να κάνουμε στο Burlington Arcade. Θέλουμε να σας προσφέρουμε μια αξέχαστη εμπειρία από τη στιγμή που μπαίνετε στο κατάστημα και βρίσκετε εμένα ή κάποιον από τους συναδέλφους μου. Να εξαφανιστούν όλες οι έγνοιες του 2020 και να απολαύσετε πιο κανονικά Χριστούγεννα» τονίζει ο Μαρκ Λορντ, από το Burlington Arcade. View full είδηση

Η δέσμευση της χώρας ότι θα οδηγεί σε ταφή λιγότερο από 10% των αστικών απορριμμάτων της μέχρι το τέλος της δεκαετίας είναι ίσως η μεγαλύτερη «έκπληξη» του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων. Χαρακτηριστικό του νέου σχεδιασμού είναι η προσήλωση στους στόχους που θέτουν οι κοινοτικές Οδηγίες και η αποφυγή ανατροπών σε σχέση με τον υφιστάμενο σχεδιασμό, καθώς θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοδότηση έργων – στα περισσότερα το τρέχον ΕΣΠΑ είναι η τελευταία ευκαιρία. Ως προς το «φλέγον» θέμα της καύσης των απορριμμάτων, ο νέος σχεδιασμός την επιτρέπει πιο ξεκάθαρα από τον προηγούμενο, αλλά στη θέση που η πυραμίδα της κοινοτικής νομοθεσίας υποδεικνύει, δηλαδή κάτω από την ανακύκλωση και πάνω από την ταφή. Το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) αναμένεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση μέσα στον Ιούλιο. Ο υφιστάμενος σχεδιασμός εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 και προέβλεπε την αναθεώρησή του το 2020. Σε επίπεδο φιλοσοφίας, ο νέος σχεδιασμός έχει δύο βασικές διαφορές από τον υφιστάμενο. Κατά πρώτον, ο νέος σχεδιασμός ακολουθεί τις υποχρεώσεις της χώρας βάσει των τελευταίων κοινοτικών Οδηγιών (ακόμα κι αυτών που πρόκειται να ενσωματωθούν μέσα στο καλοκαίρι). Κατά δεύτερον, αφαιρεί το «πολιτικό πρόσημο» που είχε προσπαθήσει να δώσει στο ΕΣΔΑ η προηγούμενη κυβέρνηση. Η μόνη «έκπληξη» του νέου εθνικού σχεδίου είναι ο στόχος να οδηγείται σε ταφή λιγότερο από το 10% των απορριμμάτων (σήμερα πάνω από 80%) έως το 2030, έναντι 2035 των κοινοτικών Οδηγιών. Να σημειωθεί ότι η κοινοτική νομοθεσία δίνει το δικαίωμα στα κράτη-μέλη δύο χρόνια πριν από τη λήξη της προθεσμίας αυτής να ζητήσουν την παράτασή της κατά πέντε έτη, όχι μόνο αιτιολογώντας την αναγκαιότητα της παρέκκλισης, αλλά κυρίως καταθέτοντας σχέδιο δράσης που να αποδεικνύει ότι ο κοινοτικός στόχος θα επιτευχθεί μέσα στο διάστημα της παράτασης. Ως προς τους υπόλοιπους στόχους, το νέο Εθνικό Σχέδιο ακολουθεί εκείνους της κοινοτικής νομοθεσίας. Ως προς τους γενικούς στόχους, προβλέπει την ανακύκλωση του 55% του συνόλου των αστικών αποβλήτων έως το 2025 και του 60% έως το 2030 – μάλιστα δεν κάνει χρήση της δυνατότητας που δίνει η κοινοτική νομοθεσία για παρέκκλιση (ο παλαιός στόχος ήταν 50% για τα 4 ρεύματα ανακύκλωσης έως το 2020, σήμερα βρισκόμαστε κάτω από το 20%). Στην ανακύκλωση συσκευασιών προβλέπει την ανακύκλωση του 60% κατά βάρος έως το 2025 και το 70% έως το 2030. Ενα ενδιαφέρον σημείο, που έρχεται με την ενσωμάτωση των νέων Οδηγιών, είναι η δημιουργία έως το 2025 δύο νέων ρευμάτων ανακύκλωσης: για κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα (ρούχα, υφάσματα κ.λπ.) και για τα επικίνδυνα οικιακά απόβλητα (όπως συσκευασίες από αεροζόλ, από μπογιές, κ.ά.). Η δημιουργία των δύο ρευμάτων προβλέπεται και στον υφιστάμενο σχεδιασμό, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει τίποτα. Ως προς την καύση (ενεργειακή αξιοποίηση) απορριμμάτων στον υφιστάμενο σχεδιασμό η ανάκτηση ενέργειας από δευτερογενή στερεά καύσιμα επιτρέπεται, αλλά «δεν ενδείκνυται». Αυτά βέβαια στη θεωρία, καθώς η παραγωγή RDF από το εργοστάσιο της Φυλής και η καύση του σε τσιμεντοβιομηχανία στον Βόλο συνεχίστηκε κανονικά, ενώ το υπουργείο Περιβάλλοντος υπέγραψε εθελοντική συμφωνία με την τσιμεντοβιομηχανία τον Ιούλιο του 2019 για τη χρήση «δευτερογενών καυσίμων». Στο νέο ΕΣΔΑ οι αναφορές αυτές έχουν παραλειφθεί, ωστόσο η κάθε μορφής ενεργειακή αξιοποίηση βρίσκεται σχεδόν στη βάση της ιεραρχίας της διαχείρισης αποβλήτων (πρόληψη παραγωγής, ανάκτηση- επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ενεργειακή αξιοποίηση, ταφή), όπως ορίζουν οι κοινοτικές Οδηγίες. View full είδηση