Μετάβαση στο περιεχόμενο
Newsletter: Ημερήσια τεχνική ενημέρωση από το Michanikos.gr ×

Αναζήτηση στην κοινότητα

Εμφάνιση αποτελεσμάτων για τις ετικέτες 'νοκ'.

  • Αναζήτηση με βάση τις ετικέτες

    Πληκτρολογήστε τις ετικέτες και χωρίστε τες με κόμμα.
  • Αναζήτηση με βάση τον συγγραφέα

Τύπος περιεχομένου


Φόρουμ

  • Ειδήσεις
    • Ειδήσεις
  • Εργασίες Μηχανικών
    • Τοπογραφικά-Χωροταξικά
    • Αρχιτεκτονικά
    • Στατικά
    • Μηχανολογικά
    • Ηλεκτρολογικά
    • Περιβαλλοντικά
    • Διάφορα
  • Εργασιακά-Διαδικαστικά
    • Άδειες-Διαδικασίες
    • Αυθαίρετα
    • Οικονομικά-Αμοιβές
    • Εργασιακά
    • Ασφαλιστικά
    • Εκπαίδευση
    • Ειδικότητες-Συλλογικά Όργανα
  • Εργαλεία
    • Προγράμματα Η/Υ
    • Εξοπλισμός
    • Διαδίκτυο
    • Showroom
  • Γενικά
    • Αγγελίες
    • Κουβέντα
    • Δράσεις-Προτάσεις προς φορείς
    • Michanikos.gr
    • Θέματα Ιδιωτών
  • Δοκιμαστικό's Θεματολογία γενική

Κατηγορίες

  • 1. Τοπογραφικά-Πολεοδομικά
    • 1.1 Λογισμικό
    • 1.2 Νομοθεσία
    • 1.3 Έντυπα
    • 1.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 1.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 2. Συγκοινωνιακά - Οδοποιίας
    • 2.1 Λογισμικό
    • 2.2 Νομοθεσία
    • 2.3 Έντυπα
    • 2.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 2.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 3. Αρχιτεκτονικά - Σχεδιαστικά
    • 3.1 Λογισμικό
    • 3.2 Νομοθεσία
    • 3.3 Έντυπα
    • 3.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 3.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 4. Στατικά - Εδαφοτεχνικά
    • 4.1 Λογισμικό
    • 4.2 Νομοθεσία
    • 4.3 Έντυπα
    • 4.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 4.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 5. Μηχανολογικά
    • 5.1 Λογισμικό
    • 5.2 Νομοθεσία
    • 5.3 Έντυπα
    • 5.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 5.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 6. Ηλεκτρολογικά
    • 6.1 Λογισμικό
    • 6.2 Νομοθεσία
    • 6.3 Έντυπα
    • 6.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 6.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 7. ΑΠΕ - Φωτοβολταϊκά
    • 7.1 Λογισμικό
    • 7.2 Νομοθεσία
    • 7.3 Έντυπα
    • 7.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 7.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 8. Περιβαλλοντικά
    • 8.1 Λογισμικό
    • 8.2 Νομοθεσία
    • 8.3 Έντυπα
    • 8.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 8.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 9. Υδραυλικά - Λιμενικά
    • 9.1 Λογισμικό
    • 9.2 Νομοθεσία
    • 9.3 Έντυπα
    • 9.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 9.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 10. Διαχείριση Έργων - Εκτιμήσεις - Πραγματογνωμοσύνες
    • 10.1 Λογισμικό
    • 10.2 Νομοθεσία
    • 10.3 Έντυπα
    • 10.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 10.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 11. Δημόσια Έργα - Ασφάλεια και Υγιεινή
    • 11.1 Λογισμικό
    • 11.2 Νομοθεσία
    • 11.3 Έντυπα
    • 11.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 11.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 12. Αμοιβές - Φορολογικά - Άδειες
    • 12.1 Λογισμικό
    • 12.2 Νομοθεσία
    • 12.3 Έντυπα - Αιτήσεις
    • 12.4 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 13. Αυθαίρετα
    • 13.1 Λογισμικό
    • 13.2 Νομοθεσία
    • 13.3 Έντυπα
    • 13.4 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 14. Διάφορα

Categories

  • Ειδήσεις
    • Νομοθεσία
    • Εργασιακά
    • Ασφαλιστικά-Φορολογικά
    • Περιβάλλον
    • Ενέργεια-ΑΠΕ
    • Τεχνολογία
    • Χρηματοδοτήσεις
    • Έργα-Υποδομές
    • Επικαιρότητα
    • Αρθρογραφία
    • Michanikos.gr
    • webTV
    • Sponsored

Κατηγορίες

  • Εξοπλισμός
  • Λογισμικό
  • Βιβλία
  • Εργασία
  • Ακίνητα
  • Διάφορα

Βρείτε αποτελέσματα...

Βρείτε αποτελέσματα που...


Ημερομηνία δημιουργίας

  • Start

    End


Τελευταία ενημέρωση

  • Start

    End


Φιλτράρισμα με βάση τον αριθμό των...

Εντάχθηκε

  • Start

    End


Ομάδα


Επάγγελμα


Ειδικότητα

  1. Καληπερα συνάδελφοι. Εχω 3ορφο κ θελω να χρησιμοποιήσω για φωτιςμο αεριςμο του κοινόχρηστου κλιμακοστάσιου τον φωταγωγό. Μπορει ο φωταγωγός να εχει διαστάσεις 0,80x1,20 κ το παράθυρο του κλιμακοστασίου να ειναι κάθετο στη διάσταση 1,2; Η αναγκαστικά πρέπει η διάσταση η οποία ειναι κάθετη στο άνοιγμα να ειναι 2,00μ. Βάση του άρθρου 14 παρ 3 του Νοκ.
  2. Συνάδελφοι καλημέρα Σύμφωνα με την παρ. 2 του Άρθρου 14 του Ν.Ο.Κ.: “Σε περίπτωση εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων ή κατά την επέκταση ή αναθεώρησή τους, όπου το επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων της περιοχής καθορίζεται μέχρι και οκτώ μέτρα και πενήντα εκατοστά (8,50 μ.) και επιβάλλεται η τήρηση απόστασης του κτιρίου από τα όρια του οικοπέδου, επιτρέπεται η απόσταση αυτή να είναι μικρότερη του Δ της παρ.1, όχι όμως μικρότερη των 2,50 μ.”. Στην περίπτωσή μου το μέγιστό επιτρεπόμενο ύψος είναι 7,5 μ.<8,5 μ. και υπάρχει για μικρά οικόπεδα παρέκκλιση ως προς το Σ.Δ. και το ύψος, το οποίο το πηγαίνει στα 10,5 μ. Η ευνοϊκή μείωση της απόστασης του Δ, που δίνει η προαναφερόμενη παράγραφος του ΝΟΚ, παύει να ισχύει στην περίπτωση που επιλέξω την παρέκκλιση ως προς το ύψος από το ΦΕΚ ρυμοτομίας/όρων δόμησης, επειδή είμαι πάνω από 8,5 μ. ή συγκρίνουμε βάσει του κανόνα των 7,5 μ. των όρων δόμησης και έτσι το Δ μπορεί να πάει στα 2,5 μ.;
  3. Καλησπέρα συνάδελφοι, Σχεδιάζεται κλιμακοστάσιο που θα εξυπηρετεί σε διώροφο κτίριο:το ισόγειο ζαχαροπλαστείο,την κατοικία του πρώτου ορόφου καθώς και την υπόγεια αποθήκη του ζαχαροπλαστείου. Ο ιδιοκτήτης είναι ο ίδιος σε ζαχαροπλαστείο και κατοικία, και δεν θα γίνει σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας.Γνωρίζετε αν ισχύει το άρθρο 11 του ΝΟΚ παράγραφος δ, για τη συγκεκριμένη περίπτωση? Αρ. 11 παρ δ: Η επιφάνεια των υποχρεωτικών σύμφωνα με τον κτιριοδομικό κανονισμό κοινόχρηστων κλιμακοστασίων συμπεριλαμβανομένων των ανελκυστήρων και των πλατύσκαλων και για επιφάνεια έως 25 τ.μ. ανά όροφο και ανά κλιμακοστάσιο και 40 τ.μ. στο επίπεδο της εισόδου του κτιρίου κατοικίας που διαθέτει κοινόχρηστο κλιμακοστάσιο.
  4. Καλησπέρα, Καλησπέρα, Εχει κανείς εικόνα να με διαφωτίσει για τη διαφορά στεγάστρου και Ημιυπαίθριου χώρου κατα ΝΟΚ? Εκτός φυσικά απο τα προφανή με την κάλυψη και τα σχετικά. Αν υπαρχει ένα στέγαστρο σε συνέχεια του κτιρίου σε 4 κολώνες και απο κάτω δεν υπάρχει υπόγειο ( δεν μετράει στην κάλυψη ) γιατί να μην χρεωθεί ως στέγαστρο ?
  5. Γεια σας, έχω την εξής ερώτηση: Στην πρώτη σελίδα ο ΝΟΚ αναφέρει ποια άρθρα ισχύουν σε κάθε περίπτωση δόμησης, και για την εκτός σχεδίου δεν αναφέρει το άρθρο 14, για τη θέση κτιρίου και εγκαταστάσεων. Σε ένα οικόπεδο εκτός σχεδίου πρόκειται να χτίσουμε δύο κτήρια -αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει κανένας περιορισμός για την απόσταση μεταξύ τους; Μετά από τηλέφωνο σε Πολεοδομία, πήρα την απάντηση πως πρέπει τα δύο κτήρια να διατηρούν απόσταση Δ, αλλά κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από κάπου...
  6. Δημοσιεύθηκε ο Ν.5069/23, στο ΦΕΚ Α193/23 με αλλαγές στον ΝΟΚ, αντικατάσταση μηχανικού και άλλες διατάξεις. Ο Ν.5069/23 με θέμα: Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου, λοιπές περιβαλλοντικές και ενεργειακές διατάξεις και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις. Ν.5069-23 ΦΕΚ 193-Α'-28.11.23 Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου.pdf
  7. Δημοσιεύθηκε ο Ν.5069/23, στο ΦΕΚ Α193/23 με αλλαγές στον ΝΟΚ, αντικατάσταση μηχανικού και άλλες διατάξεις. Ο Ν.5069/23 με θέμα: Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου, λοιπές περιβαλλοντικές και ενεργειακές διατάξεις και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις. Ν.5069-23 ΦΕΚ 193-Α'-28.11.23 Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου.pdf View full είδηση
  8. Καλησπέρα , θα ήθελα μια βοήθεια όσο αφορά το άρθρο 10 του ΝΟΚ Κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές . και συγκεκριμένα για την παράγραφο 1 : Σε περίπτωση οικοπέδων (αυτοτελών ή εκ συνενώσεως), που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως στις γεωγραφικές περιφέρειες : γ) των Δήμων Πάτρας, Λάρισας, Ηρακλείου, Χανίων, Βόλου, Νέας Ιωνίας Μαγνησίας, Ιωαννίνων, α. Με την προϋπόθεση : − ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX10%, δίνεται το κίνητρο: − ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ10%. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ : Το παρόν άρθρο εφαρμόζεται για τις άδειες δόμησης που εκδίδονται μετά την ισχύ του νόμου και δεν αφορά υφιστάμενες οικοδομές των οποίων έχει λήξει η οικοδομική άδεια. Η περίπτωση μου αφορά : υφιστάμενη οικοδομή ενός ορόφου με πιλοτή στο Ηράκλειο της Κρήτης με οικοδομική άδεια το 1990 . Το 2014 εκδόθηκε Ο.Α. για προσθήκη καθ ύψος. Η άδεια είναι ακόμα σε ισχύ. Σύμφωνα με την τεχνική οδηγία δημιουργείται μια διχογνωμία. Το ερώτημα είναι , μπορεί να εφαρμοστεί το παρών άρθρο στην περίπτωση μου ; Τί συμβαίνει με τα οικόπεδα που έχουν υπόλοιπο δόμησης στις περιβαλλοντικά επιβαρημένες αυτές περιοχές ; Δεν δίνεται σε αυτά , κίνητρα υποχώρησης της κάλυψης ; Αυτός δεν είναι ο σκοπός του άρθρου; να αποσυμφορηθουν αυτές οι περιοχές της Ελλάδας ; Γιατί οικόπεδα που δεν έχουν εξαντλήσει την κάλυψη και έχουν υπόλοιπο δόμησης , να μην τους δίνονται κίνητρα για διατήρηση της μειωμένης κάλυψης ; Χρειάζεται μια πιο ίση αντιμετώπιση. Η τεχνική οδηγία , θα έπρεπε να γίνει πιο ξεκάθαρη και να περιοριστεί η απαγόρευση στα κτίρια που έχουν εξαντλήσει την δόμηση.
  9. Εκδόθηκε Εγκύκλιος ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/45724/1558/9.5.2022 με θέμα: Διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή του εδαφίου ιθ της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 (ΝΟΚ) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 104 του ν. 4759/2020 και το άρθρο 122 του ν.4819/2021. Η παρούσα διευκρινιστική Εγκύκλιος εκδίδεται με σκοπό την πληρέστερη ενημέρωση σχετικά με την εφαρμογή του εδαφίου ιθ της παρ 6 του άρθρου 11 του ν.4067/2012 (Α' 79), μετά από την τροποποίηση του με το άρθρο 104 του ν.4759/2020 (Α' 245) και με το άρθρο 122 του ν.4819/2021 (Α' 129), το οποίο ορίζει ότι «6. Στο συντελεστή δόμησης δεν προσμετρώνται: ...ιθ. Η επιφάνεια της θερμομόνωσης ή και του θερμομονωτικού στοιχείου πλήρωσης, όπως θερμομονωτικά λιθοσώματα και λοιπά θερμομονωτικά στοιχεία (όπως, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, κουφώματα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων [ΚΕΝΑΚ] ή και θερμομονωτικά πανέλα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΚΕΝΑΚ), στο σύνολό της, οι επενδύσεις του κτιρίου, όπως διακοσμητική λιθοδομή, μεταλλικές και ξύλινες επενδύσεις, μαρμαρόπλακες και λοιπές επενδύσεις, πάχους έως είκοσι (20) εκατοστά πέραν της θερμομόνωσης και τα επιχρίσματα. Τα παραπάνω δύνανται να βρίσκονται εντός των πλαγίων αποστάσεων Δ ή δ και εκτός της οικοδομικής γραμμής. Όταν η οικοδομική γραμμή ταυτίζεται με την ρυμοτομική, τα παραπάνω κατασκευάζονται σε ύψος τριών (3) τουλάχιστον μέτρων από την οριστική στάθμη του πεζοδρομίου ή την οριστική στάθμη του παραχωρημένου χώρου.». Ειδικότερα, διευκρινίζεται ότι από τα στοιχεία που συνεισφέρουν στη θερμομόνωση των κτιρίων, στον σ.δ. δεν προσμετρώνται: α) η επιφάνεια που καταλαμβάνει η θερμομόνωση, β) η επιφάνεια που καταλαμβάνουν τα θερμομονωτικά στοιχεία πλήρωσης και γ) η επιφάνεια που καταλαμβάνουν τα λοιπά θερμομονωτικά στοιχεία. Ως προς την επιφάνεια της θερμομόνωσης, επισημαίνεται ότι αφαιρείται στο σύνολό της, είτε τοποθετείται εξωτερικά του κτιρίου, ως θερμοπρόσοψη, είτε τοποθετείται ανάμεσα από τα στοιχεία πλήρωσης και εντός του περιγράμματος του κτιρίου. Τα θερμομονωτικά στοιχεία πλήρωσης (θερμομονωτικά λιθοσώματα) είναι δομικά στοιχεία τα οποία χρησιμοποιούνται για την πλήρωση του φέροντος οργανισμού του κτιρίου, εμφανίζουν όμως παράλληλα θερμομονωτικές ιδιότητες. Οι τοιχοποιίες από λιθοσώματα είναι μονοκέλυφες και δεν απαιτείται η κάλυψή τους με θερμομονωτική στρώση, καθώς τα ίδια τα λιθοσώματα προσφέρουν την απαραίτητη θερμομονωτική προστασία. Σε αυτά τα στοιχεία, περιλαμβάνονται τα προϊόντα τοιχοποιίας του Πίνακα 1.7 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 20701-2/2017: «ΘΕΡΜΟΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ», που έχουν συντελεστή ισοδύναμης θερμικής αγωγιμότητας λ'≤0,30W/(mK) (λ' σχεδιασμού). Τα λοιπά θερμομονωτικά στοιχεία, είναι στοιχεία πλήρωσης του φέροντος οργανισμού του κτιρίου τα οποία δεν ανήκουν στα λιθοσώματα. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται τα θερμομονωτικά πανέλα εν γένει, ανεξαρτήτως υλικού επικάλυψης, εφόσον πληρούν τις προδιαγραφές του ΚΕΝΑΚ. Τέλος, επισημαίνεται ότι στην περίπτωση χρήσης θερμομονωτικών στοιχείων πλήρωσης, στον συντελεστή δόμησης δεν προσμετρούνται, οι επιφάνειες των οριζοντίων στοιχείων του φέροντος οργανισμού που αυτά πληρούν, καθώς και οι επιφάνειες τυχόν ανοιγμάτων που δημιουργούνται σε αυτά για την τοποθέτηση θερμομονωτικών κουφωμάτων. Δείτε την εγκύκλιο εδώ: https://diavgeia.gov.gr/doc/6ΜΩ84653Π8-ΣΨΟ View full είδηση
  10. Εκδόθηκε Εγκύκλιος ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/45724/1558/9.5.2022 με θέμα: Διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή του εδαφίου ιθ της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 (ΝΟΚ) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 104 του ν. 4759/2020 και το άρθρο 122 του ν.4819/2021. Η παρούσα διευκρινιστική Εγκύκλιος εκδίδεται με σκοπό την πληρέστερη ενημέρωση σχετικά με την εφαρμογή του εδαφίου ιθ της παρ 6 του άρθρου 11 του ν.4067/2012 (Α' 79), μετά από την τροποποίηση του με το άρθρο 104 του ν.4759/2020 (Α' 245) και με το άρθρο 122 του ν.4819/2021 (Α' 129), το οποίο ορίζει ότι «6. Στο συντελεστή δόμησης δεν προσμετρώνται: ...ιθ. Η επιφάνεια της θερμομόνωσης ή και του θερμομονωτικού στοιχείου πλήρωσης, όπως θερμομονωτικά λιθοσώματα και λοιπά θερμομονωτικά στοιχεία (όπως, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, κουφώματα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων [ΚΕΝΑΚ] ή και θερμομονωτικά πανέλα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΚΕΝΑΚ), στο σύνολό της, οι επενδύσεις του κτιρίου, όπως διακοσμητική λιθοδομή, μεταλλικές και ξύλινες επενδύσεις, μαρμαρόπλακες και λοιπές επενδύσεις, πάχους έως είκοσι (20) εκατοστά πέραν της θερμομόνωσης και τα επιχρίσματα. Τα παραπάνω δύνανται να βρίσκονται εντός των πλαγίων αποστάσεων Δ ή δ και εκτός της οικοδομικής γραμμής. Όταν η οικοδομική γραμμή ταυτίζεται με την ρυμοτομική, τα παραπάνω κατασκευάζονται σε ύψος τριών (3) τουλάχιστον μέτρων από την οριστική στάθμη του πεζοδρομίου ή την οριστική στάθμη του παραχωρημένου χώρου.». Ειδικότερα, διευκρινίζεται ότι από τα στοιχεία που συνεισφέρουν στη θερμομόνωση των κτιρίων, στον σ.δ. δεν προσμετρώνται: α) η επιφάνεια που καταλαμβάνει η θερμομόνωση, β) η επιφάνεια που καταλαμβάνουν τα θερμομονωτικά στοιχεία πλήρωσης και γ) η επιφάνεια που καταλαμβάνουν τα λοιπά θερμομονωτικά στοιχεία. Ως προς την επιφάνεια της θερμομόνωσης, επισημαίνεται ότι αφαιρείται στο σύνολό της, είτε τοποθετείται εξωτερικά του κτιρίου, ως θερμοπρόσοψη, είτε τοποθετείται ανάμεσα από τα στοιχεία πλήρωσης και εντός του περιγράμματος του κτιρίου. Τα θερμομονωτικά στοιχεία πλήρωσης (θερμομονωτικά λιθοσώματα) είναι δομικά στοιχεία τα οποία χρησιμοποιούνται για την πλήρωση του φέροντος οργανισμού του κτιρίου, εμφανίζουν όμως παράλληλα θερμομονωτικές ιδιότητες. Οι τοιχοποιίες από λιθοσώματα είναι μονοκέλυφες και δεν απαιτείται η κάλυψή τους με θερμομονωτική στρώση, καθώς τα ίδια τα λιθοσώματα προσφέρουν την απαραίτητη θερμομονωτική προστασία. Σε αυτά τα στοιχεία, περιλαμβάνονται τα προϊόντα τοιχοποιίας του Πίνακα 1.7 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 20701-2/2017: «ΘΕΡΜΟΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ», που έχουν συντελεστή ισοδύναμης θερμικής αγωγιμότητας λ'≤0,30W/(mK) (λ' σχεδιασμού). Τα λοιπά θερμομονωτικά στοιχεία, είναι στοιχεία πλήρωσης του φέροντος οργανισμού του κτιρίου τα οποία δεν ανήκουν στα λιθοσώματα. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται τα θερμομονωτικά πανέλα εν γένει, ανεξαρτήτως υλικού επικάλυψης, εφόσον πληρούν τις προδιαγραφές του ΚΕΝΑΚ. Τέλος, επισημαίνεται ότι στην περίπτωση χρήσης θερμομονωτικών στοιχείων πλήρωσης, στον συντελεστή δόμησης δεν προσμετρούνται, οι επιφάνειες των οριζοντίων στοιχείων του φέροντος οργανισμού που αυτά πληρούν, καθώς και οι επιφάνειες τυχόν ανοιγμάτων που δημιουργούνται σε αυτά για την τοποθέτηση θερμομονωτικών κουφωμάτων. Δείτε την εγκύκλιο εδώ: https://diavgeia.gov.gr/doc/6ΜΩ84653Π8-ΣΨΟ
  11. Ρυθμίσεις για τον Οικοδομικό Κανονισμό με τις οποίες διευκρινίζονται ασάφειες που έχουν δημιουργήσει παρερμηνείες στην εφαρμογή του από διαφορετικές Υπηρεσίες Δόμησης, επιτυγχάνοντας την ορθή εφαρμογή και την ίση μεταχείριση όλων των πολιτών στο σύνολο της Επικράτειας περιλαμβάνονται στο σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τη διαχείριση των αποβλήτων που κατατέθηκε στη Βουλή. Το σχέδιο νόμου στο άρθρο 122 περιλαμβάνει επείγουσες βελτιώσεις και αποσαφηνίσεις ν. 4067/2012 και ν. 4759/2020 και συγκεκριμένα: 1. Η παρ. 28 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 (Α’ 79) τροποποιείται και διαμορφώνεται ως εξής: «28. Εσωτερικός εξώστης (πατάρι) είναι ο προσβάσιμος χώρος που βρίσκεται εντός χώρου, όπου η υποκείμενη επιφάνεια πληροί τις προϋποθέσεις χώρου κύριας χρήσης και έχει προσπέλαση από τον χώρο αυτόν ή και το κοινόχρηστο κλιμακοστάσιο του κτιρίου ή και το κεντρικό κλιμακοστάσιο αυτοτελούς ανεξάρτητης ιδιοκτησίας. Αποτελεί παράρτημα της υποκείμενης χρήσης, έχει συνολικό καθαρό εμβαδόν, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι εξωτερικοί του τοίχοι, μικρότερο του 70% της μικτής επιφάνειας του υποκείμενου χώρου, δεν θεωρείται όροφος και δεν αποτελεί ανεξάρτητη ιδιοκτησία. Ως υποκείμενος χώρος, νοείται η συνολική επιφάνεια της κάτοψης (κύριοι χώροι, βοηθητικοί χώροι, κεντρικό κλιμακοστάσιο αυτοτελούς ανεξάρτητης ιδιοκτησίας, ηλιακά αίθρια), συμπεριλαμβανομένων των τοίχων που την ορίζουν. Κάτω από τον εσωτερικό εξώστη είναι χώροι κύριας ή βοηθητικής χρήσης, όπως διάδρομοι, χώροι υγιεινής. Στον υπολογισμό του ποσοστού του εσωτερικού εξώστη προσμετράται η κλίμακα ανόδου, που συνδέει τον εσωτερικό εξώστη με τον χώρο της υποκείμενης επιφάνειας (δεν προσμετράται η κλίμακα του κοινόχρηστου κλιμακοστασίου ή του κεντρικού κλιμακοστασίου αυτοτελούς ανεξάρτητης ιδιοκτησίας). Το πατάρι δύναται να είναι συνεπίπεδο με όροφο ή και σοφίτα του κτιρίου ή και ανοικτό εξώστη ή και κλειστό εξώστη, να είναι προσπελάσιμο από τους παραπάνω χώρους και να φέρει κλειστούς χώρους σε οποιοδήποτε σημείο της επιφάνειάς του και σε απόσταση ενός (1) τουλάχιστον μέτρου από τα ανοικτά όρια. Τα ανοικτά όρια του εσωτερικού εξώστη δύνανται να βλέπουν σε ηλιακό αίθριο. Σε περίπτωση κτιρίου με στέγη, αν το πατάρι βρίσκεται κάτω από τη στέγη δύναται να αποτελεί ενιαίο σύνολο με τον χώρο κάτω από την στέγη. Σε αυτήν την περίπτωση, για τον υπολογισμό του ελεύθερου ύψους ο παραπάνω χώρος αντιμετωπίζεται ενιαία, υπό την προϋπόθεση ότι πληροί τους όρους ελεύθερου ύψους των χώρων κύριας χρήσης.» 2. Στην παρ. 38 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο και η παρ. 38 διαμορφώνεται ως εξής: «38. Κλειστός εξώστης («έρκερ») είναι η κλειστή από όλες τις εξωτερικές πλευρές οριζόντια προεξοχή δαπέδου τμήματος κτιρίου (ορόφου, σοφίτας, κλειστού εσωτερικού εξώστη) που προβάλλει πέρα από τις επιφάνειες των όψεων του κτιρίου και εξέχει του περιγράμματος κάλυψης του ορόφου. Ο κλειστός εξώστης δύνανται να έχει ανοίγματα και στις κλειστές εξωτερικές πλευρές του.» 3. Στην παρ. 56 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο και η παρ. 56 διαμορφώνεται ως εξής: «56. Όψεις του κτιρίου είναι οι επιφάνειες του κτιρίου προς τους κοινόχρηστους ή και ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου ή και προς όμορα οικόπεδα και ορίζονται, σύμφωνα με τον προσανατολισμό τους. Ως όψεις του κτιρίου, θεωρούνται επίσης, οι στέγες και τα δώματα με τα κιγκλιδώματα ή/και τα στηθαία ασφαλείας, καθώς και με τις κατασκευές του άρθρου 19 και τα κλειστά τμήματα των πυλωτών. Στις όψεις του κτιρίου συμμετέχουν οι επιφάνειες των εξωτερικών θερμομονώσεων, οι επενδύσεις και τα επιχρίσματα του κτιρίου.» 4. Στην παρ. 81 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το τρίτο εδάφιο, προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η παρ. 81 διαμορφώνεται ως εξής: «81. Σοφίτα είναι ανοιχτός ή κλειστός προσβάσιμος χώρος που βρίσκεται κάτω από την επικλινή στέγη του κτιρίου και δύναται το δάπεδό της να βρίσκεται σε χαμηλότερο ύψος από το σημείο έδρασης της στέγης. Η σοφίτα αποτελεί ενιαίο σύνολο με το χώρο κάτω από την στέγη και ο παραπάνω χώρος αντιμετωπίζεται ενιαία για τον υπολογισμό του ελεύθερου ύψους. Η σοφίτα δύναται να έχει πρόσβαση σε δώμα ή και δώμα ορόφου του κτιρίου ή και ανοικτό εξώστη ή και κλειστό εξώστη. Δεν θεωρείται όροφος και δεν μπορεί να αποτελεί ανεξάρτητη ιδιοκτησία. Επιτρέπεται η πρόσβαση στον χώρο της σοφίτας από κεντρικό κλιμακοστάσιο αυτοτελούς ανεξάρτητης ιδιοκτησίας. Δύναται η επέκταση του δαπέδου της προσμετρώντας την επιφάνεια πλέον του 50% στον σ.δ.. Δεν υφίσταται ελάχιστος ή μέγιστος περιορισμός ως προς το ύψος της σοφίτας.» 5. Στην παρ. 90 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το δεύτερο εδάφιο και η παρ. 90 διαμορφώνεται ως εξής: «90. Ύψος κτιρίου σε κάθε σημείο είναι η κατακόρυφη απόσταση από το σημείο τομής της όψης του κτιρίου με το οριστικά διαμορφωμένο έδαφος έως τη στάθμη της τελικής άνω επιφάνειας του τελευταίου ορόφου στη θέση αυτήν, στην οποία δεν συμπεριλαμβάνεται η μόνωση και η επίστρωση-επικάλυψη. Σε περίπτωση κτιρίου με στέγη, το ύψος κτιρίου σε κάθε σημείο είναι η κατακόρυφη απόσταση από το σημείο τομής της όψης του κτιρίου με το οριστικά διαμορφωμένο έδαφος έως τη στάθμη της κάτω επιφάνειας της χαμηλότερης από τις εδράσεις της στέγης. Το μεγαλύτερο από τα ύψη που πραγματοποιούνται είναι το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος του κτιρίου.» 6. Η παρ. 91 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται και διαμορφώνεται ως εξής: «91. Ύψος στέγης είναι η μεγαλύτερη κάθετη απόσταση από το χαμηλότερο από τα σημεία έδρασής της έως το ανώτατο σημείο της, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται η μόνωση και η επίστρωση-επικάλυψή της, και, αν δεν ορίζεται διαφορετικά, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 2,00 μ. από το ανώτατο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής.» 7. Στην περ. η της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο, προστίθενται δύο τελευταία εδάφια και η περ. η διαμορφώνεται ως εξής: «η. Η επιφάνεια κατακόρυφων φρεατίων ανεξαρτήτως διαστάσεων για μηχανολογικές εγκαταστάσεις ή και για τη συλλογή και εξυπηρέτηση των μηχανολογικών εγκαταστάσεων, καθώς και η επιφάνεια αιθρίων και όλων των διαμπερών μη προσβάσιμων ανοιγμάτων που προκύπτουν από την αρχιτεκτονική λύση (εντός των οποίων μπορούν να περιλαμβάνονται υδάτινα στοιχεία ή/και φυτεμένες επιφάνειες) ή οδεύσεων που λειτουργούν ως φωταγωγοί ή ως αγωγοί κυκλοφορίας του αέρα, όπως καμινάδες εξαερισμού, για τον δροσισμό του κτιρίου. Επιπλέον, η επιφάνεια κατακόρυφων φρεατίων ανεξαρτήτως διαστάσεων, τουλάχιστον 1,50 τ.μ., που λειτουργούν ως φωταγωγοί ή ως αγωγοί κυκλοφορίας του αέρα για φωτισμό ή δροσισμό του κτιρίου. Οι παραπάνω χώροι δεν συμβάλλουν στις προϋποθέσεις φυσικού φωτισμού και αερισμού των χώρων κύριας χρήσης του κτιρίου. Σε αυτούς επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση των προβλεπόμενων στην παρ. 3 του άρθρου 15 και στην περ. α της παρ. 2 του άρθρου 13, η υποβάθμιση της διαμορφωμένης στάθμης του ακαλύπτου χώρου των χώρων αυτών στο εσωτερικό του κτιρίου έως τη στάθμη του δαπέδου οποιουδήποτε υπογείου. Στα κατακόρυφα φρεάτια, εφόσον εγγράφεται σε αυτά τουλάχιστον κύκλος διαμέτρου δ, επιτρέπονται εντός αυτών κατασκευές ή και στοιχεία του άρθρου 16 με μέγιστες διαστάσεις αυτές που ορίζονται στο άρθρο 16. Σε αυτήν την περίπτωση επιβάλλεται καθαρός κύκλος διαμέτρου τουλάχιστον 2/3 του δ. 8. Στην περ. ι της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 τροποποιούνται το τέταρτο και το πέμπτο εδάφιο και η περ. ι διαμορφώνεται ως εξής: «ι. Για κτίρια κατοικιών ένας υπόγειος όροφος επιφάνειας ίσης με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο (κάλυψη κτιρίου), προοριζόμενος για βοηθητικές χρήσεις, με την προϋπόθεση ότι η οροφή του σε κανένα σημείο δεν υπερβαίνει το 1,20 μ. από την οριστική στάθμη του εδάφους. Ο όροφος αυτός δύναται να έχει κύρια χρήση στο σύνολό του ή μερικώς, εφόσον αποτελεί λειτουργικό προσάρτημα αυτοτελούς κατοικίας ή κατοικιών και προσμετρηθεί το 50% της επιφάνειας του χώρου της κύριας χρήσης στο σ.δ. (στον υπολογισμό αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται βοηθητικοί χώροι για την εξυπηρέτηση του υπογείου της κατοικίας όπως αποθήκες, χώροι υγιεινής, σάουνα ή χώρους σπα, διάδρομοι, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες). Στην περίπτωση αυτή δεν ισχύουν οι απαιτήσεις περί φυσικού φωτισμού και αερισμού. Μπορεί να κατασκευάζεται επιπλέον ένας ή περισσότεροι υπόγειοι όροφοι προοριζόμενοι για βοηθητικές χρήσεις, όπως αποθήκες, χώροι υγιεινής, σάουνα ή χώρους σπα, διάδρομοι, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες. Η μέγιστη επιφάνεια των παραπάνω βοηθητικών χρήσεων, εξαιρουμένων των διαδρόμων, κλιμακοστασίων και ανελκυστήρων, ισούται με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο (κάλυψη κτιρίου) και δύνανται να τοποθετούνται και σε επεκτάσεις υπογείων σύμφωνα με το άρθρο 17. Το λεβητοστάσιο και η αποθήκη του επιτρέπεται να βρίσκονται κατ’ επέκταση του υπογείου χώρου κύριας χρήσης κατοικίας, αρκεί να αποτελεί ανεξάρτητο πυροδιαμέρισμα και να έχει έξοδο προς ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου ανεξάρτητη του υπολοίπου χώρου του υπογείου.». 9. Στην περ. ια΄ της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 τροποποιούνται το τρίτο και το πέμπτο εδάφιο και η περ. ια΄ διαμορφώνεται ως εξής: «ια. Στα ειδικά κτίρια και κτίρια μικτής χρήσης, εφόσον κατασκευάζονται στο ισόγειο άλλες χρήσεις εκτός κατοικίας, ένας υπόγειος όροφος επιφάνειας ίσης με εκείνη που καταλαμβάνουν οι άλλες χρήσεις, ποσοστό του οποίου μέχρι 50% μπορεί να προορίζεται για κύρια χρήση με την προϋπόθεση τήρησης των κανονισμών λειτουργίας του, ανεξάρτητα εκπλήρωσης προϋποθέσεων φυσικού φωτισμού − αερισμού. Το υπόλοιπο 50% δύναται είτε να αποτελεί χώρο κύριας χρήσης ο οποίος προσμετράται στον σ.δ. (στον υπολογισμό αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται βοηθητικοί χώροι για την εξυπηρέτηση του υπογείου του κτιρίου όπως αποθήκες, χώροι υγιεινής, σάουνα ή χώρους σπα, διάδρομοι, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες), είτε να διατίθεται αποκλειστικά για βοηθητικές χρήσεις (όπως αποθήκες, χώροι υγιεινής, σάουνα ή χώρους σπα, διάδρομοι, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες), εφόσον λειτουργικά είναι προσάρτημα των χώρων κύριας χρήσης. Οι παραπάνω βοηθητικές χρήσεις δύνανται να τοποθετούνται και σε επεκτάσεις υπογείων σύμφωνα με το άρθρο 17 και η μέγιστη επιφάνεια των παραπάνω βοηθητικών χρήσεων, εξαιρουμένων των διαδρόμων, κλιμακοστασίων και ανελκυστήρων, ισούται με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο (κάλυψη κτιρίου). Για την εξυπηρέτηση των υπόλοιπων χρήσεων της ανωδομής μπορεί να κατασκευάζεται επιπλέον ένας υπόγειος όροφος προοριζόμενος για βοηθητικές χρήσεις, όπως οι αναφερόμενες στο προηγούμενο εδάφιο. Η μέγιστη επιφάνεια των παραπάνω βοηθητικών χρήσεων, εξαιρουμένων των διαδρόμων, κλιμακοστασίων και ανελκυστήρων, ισούται με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο (κάλυψη κτιρίου) και δύνανται να τοποθετούνται και σε επεκτάσεις υπογείων σύμφωνα με το άρθρο 17. Ο όροφος αυτός δύναται να κατανέμεται σε περισσότερους του ενός υπογείου ορόφους αρκεί το άθροισμά τους να μην υπερβαίνει την κάλυψη του κτιρίου, με εξαίρεση την περ. ιβ. Το λεβητοστάσιο και η αποθήκη του επιτρέπεται να βρίσκεται κατ’ επέκταση του υπογείου χώρου κύριας χρήσης, αρκεί να αποτελεί ανεξάρτητο πυροδιαμέρισμα και να έχει έξοδο προς ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου ανεξάρτητη του υπολοίπου χώρου του υπογείου.» 10. Στην περ. ιθ της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο και η περ. ιθ’ διαμορφώνεται ως εξής: «ιθ. Η επιφάνεια της θερμομόνωσης ή και του θερμομονωτικού στοιχείου πλήρωσης, όπως θερμομονωτικά λιθοσώματα και λοιπά θερμομονωτικά στοιχεία (όπως, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, κουφώματα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων [ΚΕΝΑΚ] ή και θερμομονωτικά πανέλα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΚΕΝΑΚ), στο σύνολό της, οι επενδύσεις του κτιρίου, όπως διακοσμητική λιθοδομή, μεταλλικές και ξύλινες επενδύσεις, μαρμαρόπλακες και λοιπές επενδύσεις, πάχους έως είκοσι (20) εκατοστά πέραν της θερμομόνωσης και τα επιχρίσματα. Τα παραπάνω δύνανται να βρίσκονται εντός των πλαγίων αποστάσεων Δ ή δ και εκτός της οικοδομικής γραμμής. Όταν η οικοδομική γραμμή ταυτίζεται με την ρυμοτομική, τα παραπάνω κατασκευάζονται σε ύψος τριών (3) τουλάχιστον μέτρων από την οριστική στάθμη του πεζοδρομίου ή την οριστική στάθμη του παραχωρημένου χώρου 11. Το τελευταίο εδάφιο της περ. β. της παρ. 9 του άρθρου 7 του ν. 4067/2012 τροποποιείται και η περ. β διαμορφώνεται ως εξής: «β) Οικόπεδα που προϋφίστανται της ισχύος του ν. 651/1977 τα οποία δεν έχουν πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό, εφόσον δεν προέρχονται από κατάτμηση, που έγινε από τους ιδιοκτήτες ή τους δικαιοπαρόχους τους με δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανάτου, μετά την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής, όταν παρά την προσκύρωση καταργούμενης ιδιωτικής οδού ή γενικά καταργηθέντος κοινόχρηστου χώρου δεν αποκτούν πρόσωπο ή εμβαδόν κατά τον κανόνα ή την παρέκκλιση της περιοχής, θεωρούνται οικοδομήσιμα εφόσον αποκτούν τουλάχιστον 5,0 μ. πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό και εγγράφουν στο οικοδομήσιμο τμήμα τους κάτοψη κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια 50,00 τμ. και ελάχιστη πλευρά 5,0 μ. Οικόπεδα τα οποία δεν έχουν πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό, όταν δεν μπορούν δια τακτοποιήσεως να αποκτήσουν πρόσωπο επί εγκεκριμένης οδού, επιτρέπεται να οικοδομούνται με απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μόνον εφόσον η έλλειψη του προσώπου έλαβε χώρα πριν την ισχύ του ν. 651/1977.» 12. Η περ. γ’ της παρ. 4 του άρθρου 12 του ν. 4067/2012 τροποποιείται και διαμορφώνεται ως εξής: «γ. Χώρων και κατασκευών που αναφέρονται στις περιπτώσεις ι’, ια’, ιβ’, ιγ’, ιθ’, κ’, κα’, κβ’, κγ’, κε’, κστ’, κη’ και λα’ της παρ. 6 του άρθρου 11. 13. Στο άρθρο 14 του ν. 4067/2012 προστίθεται παρ. 5 ως εξής: «5. Οι χώροι κλιμακοστασίου καλύπτουν τις προϋποθέσεις φυσικού φωτισμού και αερισμού εφόσον έχουν ανοίγματα προς ακάλυπτους χώρους ή ελεύθερο ανοιχτό χώρο ελάχιστης διάστασης δύο (2,00 μ.) μέτρων κάθετα προς την πλευρά των ανοιγμάτων. Οι χώροι κύριας χρήσης καλύπτουν τις προϋποθέσεις φυσικού φωτισμού και αερισμού εφόσον έχουν ανοίγματα προς ακάλυπτους χώρους ή ελεύθερο ανοιχτό χώρο ελάχιστης διάστασης δ κάθετα προς την πλευρά των ανοιγμάτων.» 14. Στην παρ. 4 του άρθρου 15 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο και η παρ. 4 διαμορφώνεται ως εξής: «4. Στους ακάλυπτους χώρους των οικοπέδων επιτρέπεται η εκσκαφή ή επιχωμάτωση του φυσικού εδάφους για την προσαρμογή του κτιρίου σε αυτό με την προϋπόθεση ότι σε κανένα σημείο η οριστική στάθμη του εδάφους δεν θα βρίσκεται ψηλότερα ή χαμηλότερα από το 1,50 μ. από τη φυσική στάθμη του. Σε περίπτωση εκσκαφής ή επίχωσης ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου για οικόπεδα με κλίση μεγαλύτερη του 20%, η στάθμη του φυσικού εδάφους μπορεί να υποβιβαστεί τεχνητά έως 2,00 μ. και να επιχωθεί μέχρι 1,50 μ. Εκσκαφές ή επιχώσεις εδάφους που υπερβαίνουν τα παραπάνω όρια επιτρέπονται ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.» 15. Στην παρ. 1Β του άρθρου 16 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το δεύτερο εδάφιο και η παρ. 1Β διαμορφώνεται ως εξής: «1.Β. Τα παραπάνω στοιχεία έχουν μέγιστο πλάτος ίσο με 1/4 Δ ή 1/4 δ, η απόστασή τους από τα όρια του οικοπέδου δεν μπορεί να είναι μικρότερη του ενός (1,00) μ. όπου αφήνεται απόσταση δ ή Δ και στην περίπτωση που εξέχουν της ρυμοτομικής γραμμής, κατασκευάζονται σε ύψος τουλάχιστον τριών (3) μ. Στοιχεία με πλάτος που υπερβαίνει τα παραπάνω όρια επιτρέπονται, ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.» 16. Στην παρ. 3 του άρθρου 16 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής: «3. Οι ανοικτοί εξώστες μπορούν να προεξέχουν της οικοδομικής γραμμής έως πλάτους 1/10 Π (από την επιφάνεια της όψης του κτιρίου) και όχι περισσότερο των δύο (2,00) μ. από την επιφάνεια της όψης του κτιρίου, όταν αυτή ταυτίζεται με τη ρυμοτομική γραμμή και κατασκευάζονται σε ύψος τουλάχιστον τριών (3,00) μέτρων από τη στάθμη του πεζοδρομίου. Οι ανοικτοί εξώστες μπορούν να προεξέχουν της οικοδομικής γραμμής έως πλάτους δύο (2,00) μ. όταν η οικοδομική γραμμή δεν ταυτίζεται με την ρυμοτομική γραμμή και βρίσκονται εντός της ρυμοτομικής γραμμής. Ανοικτοί εξώστες εντός των υποχρεωτικών αποστάσεων Δ ή δ του κτιρίου από τα όρια ή από άλλο κτίριο του ίδιου οικοπέδου δεν κατασκευάζονται με πλάτος μεγαλύτερο του 1/4 Χ Δ ή 1/4 Χ δ από την επιφάνεια της όψης του κτιρίου και η απόστασή τους από τα όρια του οικοπέδου δεν είναι μικρότερη από 1,00 μ.. Οι εξώστες, αρχιτεκτονικά και λοιπά δομικά στοιχεία της παρ.1, αν εξέχουν της ρυμοτομικής γραμμής, απέχουν τουλάχιστον 0,50 μ. από το άκρο του κρασπέδου του πεζοδρομίου και προς την πλευρά της ρυμοτομικής γραμμής σε οριζόντια προβολή. Εφόσον οι ανοικτοί εξώστες φυτεύονται σε ελάχιστο πάχος εδάφους σαράντα (40) εκατοστών, σε οποιοδήποτε επίπεδο, συμμετέχουν στον υπολογισμό της φύτευσης κατά το ποσοστό που φυτεύονται.» 17. Στην περ. ε) της παρ. 5 του άρθρου 16 του ν. 4067/2012, προστίθεται νέο πρώτο εδάφιο, τροποποιούνται το τρίτο και το τέταρτο εδάφιο και η περ. ε) διαμορφώνεται ως εξής: «5. Κλειστοί εξώστες (έρκερ) κατασκευάζονται με τις παρακάτω προϋποθέσεις: α) Το άθροισμα των επιφανειών των ορθών προβολών σε κατακόρυφο επίπεδο των κλειστών εξωστών που κατασκευάζονται στις όψεις των κτιρίων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20% της αντιστοίχου επιφάνειας όψεως. β) Η μέγιστη προεξοχή να μην υπερβαίνει το 0,80 μ. από την επιφάνεια της όψης του κτιρίου. γ) Σε περίπτωση που η οικοδομική γραμμή συμπίπτει με τη ρυμοτομική γραμμή και το κτίριο τοποθετείται σε αυτήν οι κλειστοί εξώστες επιτρέπονται μόνο για πλάτος δρόμου άνω των 8 μέτρων και σε κάθε περίπτωση πρέπει να βρίσκεται πάνω από 5,00 μέτρα από την οριστική στάθμη του πεζοδρομίου. δ) Οι κλειστοί εξώστες επιτρέπονται εντός των, υποχρεωτικών ακαλύπτων, σε ύψος άνω των 3,00 μ. και όταν βρίσκονται εντός των υποχρεωτικών αποστάσεων Δ ή δ του κτιρίου από τα όρια ή από άλλο κτίριο του ίδιου οικοπέδου δεν επιτρέπεται να κατασκευάζονται με πλάτος μεγαλύτερο του 1/4 Χ Δ ή 1/4 Χ δ και η απόστασή τους από τα όρια του οικοπέδου δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 1,00 μ. ε) Επιτρέπεται η κατασκευή κλειστών εξωστών σε προέκταση σοφίτας ή και εσωτερικού εξώστη. Δεν επιτρέπεται η κατασκευή ανοιχτών εξωστών σε προέκταση κλειστών εξωστών. Είναι δυνατή όμως η κατασκευή κλειστών εξωστών δίπλα (σε επαφή ή σε απόσταση) από ανοικτούς εξώστες ή και από στοιχεία της παρ. 1Α. Η πρόσβαση στους ανοικτούς εξώστες μπορεί να γίνεται μέσω ανοιγμάτων, στις κλειστές πλευρές των κλειστών εξωστών, που είναι δίπλα στους ανοικτούς εξώστες. στ) Η επιφάνεια πάνω από τον κλειστό εξώστη δύναται να είναι βατή.» 18. Στο άρθρο 16 του ν. 4067/2012 προστίθεται η παρ. 11 ως εξής: «11. Σε περιπτώσεις κτιρίων που εφάπτονται στα όρια του οικοπέδου όλα τα παραπάνω στοιχεία του άρθρου 16 δύνανται να εφάπτονται στα όρια ή και να έχουν απόσταση μικρότερη του ενός (1,00) μ.» 19. Στην περ. α της παρ. 2 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιούνται το δεύτερο, τρίτο και τέταρτο εδάφιο και η περ. α διαμορφώνεται ως εξής: «2.α. Ο υποχρεωτικά ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου τουλάχιστον κατά τα 2/3 του παραμένει χωρίς επίστρωση και φυτεύεται, όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Στον υπολογισμό της φύτευσης συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και οι πισίνες σε οποιοδήποτε επίπεδο, καθώς και κατασκευές που επιβάλλονται μετά την ανεύρεση μνημείων, για την προστασία και ανάδειξή τους ύστερα από έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Κάθε επιφάνεια που φυτεύεται σε ελάχιστο πάχος εδάφους σαράντα (40) εκατοστών συμμετέχει στον υπολογισμό της απαιτούμενης φύτευσης. Στις παραπάνω επιφάνειες συμπεριλαμβάνονται: φυτεμένα στεγασμένα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες, φυτεμένοι ενιαίοι χώροι στάθμευσης, σύμφωνα με την περ. ιγ’ της παρ. 6 του άρθρου 11, φυτεμένοι υπαίθριοι χώροι, φυτεμένες εσοχές στο σώμα του κτιρίου, φυτεμένα δώματα ορόφων (που προκύπτουν από υποχώρηση ορόφων) και φυτεμένοι ανοικτοί εξώστες σε οποιοδήποτε επίπεδο. Οι επιφάνειες κάτω από πέργκολες, στέγαστρα και προστεγάσματα δύνανται να συμμετέχουν στον υπολογισμό της φύτευσης εφόσον φυτεύονται στο επίπεδο εδάφους. Στην περίπτωση που δημιουργούνται υπαίθριοι χώροι στάθμευσης με μέγιστη επιτρεπόμενη επιφάνεια έως 10% της επιτρεπόμενης κάλυψης, τότε ο υπολογισμός των 2/3 της υποχρεωτικής φύτευσης λαμβάνεται επί του απομειούμενου κατά τα ανωτέρω υποχρεωτικά ακαλύπτου χώρου του οικοπέδου.». 20. Στην περ. β της παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο, προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο και η περ. β) διαμορφώνεται ως εξής: «β) Κατασκευές, όπως υπαίθριες σκάλες με τα πλατύσκαλά τους, πλατύσκαλα εισόδων, μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Οι παραπάνω κατασκευές δύνανται να κατασκευάζονται για τη σύνδεση των επιπέδων του ακάλυπτου χώρου, καθώς και για την πρόσβαση στους ισόγειους και υπόγειους χώρους του κτιρίου. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.», 21. Στην περ. δ της παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το τρίτο εδάφιο, προστίθεται τέταρτο εδάφιο και η περ. δ) διαμορφώνεται ως εξής: «δ) Κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες πεζών και κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων κάθετα στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων. Όταν τα στεγασμένα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες φυτεύονται πάνω από την πλάκα τους, σε ελάχιστο πάχος εδάφους σαράντα (40) εκατοστών, προσμετρώνται στον υπολογισμό της φύτευσης. Στην περίπτωση που τα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων δεν είναι εφικτό να κατασκευαστούν κάθετα στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων, επιτρέπεται να κατασκευαστούν σε οποιαδήποτε κατεύθυνση ως προς την πρόσοψη αυτών ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 22. Στην περ. β της παρ. 6 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το τελευταίο εδάφιο και η περ. β) διαμορφώνεται ως εξής: «β) Η επέκταση υπογείων ορόφων με τις χρήσεις που ορίζονται στο άρθρο 11: Για οικόπεδα εμβαδού έως και εξακοσίων (600) τμ. επιτρέπεται έως τα όρια του οικοπέδου. Στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη. Σε οικόπεδα εμβαδού από εξακόσια (600) τμ. έως χίλια (1000) τμ. επιτρέπεται επέκταση των υπογείων έξω από το περίγραμμα της κάλυψης του κτιρίου και έως τα όρια του οικοπέδου σε ποσοστό έως και 80% του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη, σε ποσοστό έως και 30% του συνόλου των απαιτούμενων θέσεων. Σε περίπτωση που στα οικόπεδα αυτά δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη οι απαιτούμενες θέσεις στάθμευσης στον πρώτο υπόγειο όροφο, μπορεί να επεκτείνονται όλοι οι υπόγειοι όροφοι έως και 100% του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη, σε ποσοστό έως και 15% του συνόλου των απαιτούμενων θέσεων. Σε οικόπεδα εμβαδού άνω των χιλίων (1000) τμ. επιτρέπεται επέκταση των υπογείων έξω από το περίγραμμα της κάλυψης του κτιρίου και έως τα όρια του οικοπέδου σε ποσοστό έως και 70% του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, δεν επιτρέπεται εξαγορά θέσεων στάθμευσης. Οι επεκτάσεις υπογείων ορόφων με τις χρήσεις που ορίζονται στο άρθρο 11 δύνανται να κατασκευαστούν εντός των ελαχίστων αποστάσεων Δ ή δ του υποχρεωτικού ακάλυπτου χώρου του ακινήτου. Επίσης, δύνανται να κατασκευαστούν κάτω από την επιφάνεια των προκηπίων εφόσον, η στάθμη της πλάκας επικάλυψης βρίσκεται τουλάχιστον σαράντα (40) εκατοστά κάτω από τη στάθμη του οριστικά διαμορφωμένου εδάφους.». 23. Στην περ. β της παρ. 7 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 προστίθεται τελευταίο εδάφιο και η περ. β) διαμορφώνεται ως εξής: «β) Τοιχία για την αντιστήριξη πρανών, διαχωριστικοί τοίχοι μέγιστου ύψους ενάμισι (1,50) μ., τοίχοι ελεύθερης διάταξης που συμβάλλουν στη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου μέγιστου ύψους ενάμισι (1,50) μ., πεζούλια, βεράντες, διαμορφώσεις εισόδων (αυλόθυρες – πορτοσιές), φυτεύσεις, κουρ ανγκλαίζ (cours anglaises) συνολικού μήκους μικρότερου ή ίσου του 1/2 της όψης στην οποία αντιστοιχεί και μέχρι καθαρού πλάτους ενάμισι (1,50) μ. καθώς και στοιχεία εξυπηρέτησης όπως πάγκοι, τραπέζια, άθλησης και παιχνιδότοπων. Στην περίπτωση που οι διαχωριστικοί τοίχοι ή τοίχοι ελεύθερης διάταξης υπερβαίνουν το ενάμισι (1,50) μ., λόγω αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, απαιτείται γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 24. Στην περ. γ) της παρ. 7 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο, προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο, τροποποείται το τέταρτο εδάφιο και η περ. γ) διαμορφώνεται ως εξής: «γ) Κατασκευές όπως υπαίθριες σκάλες με τα πλατύσκαλά τους, κλίμακες κινδύνου, πλατύσκαλα εισόδων, κεκλιμένα επίπεδα-ράμπες (στεγασμένα ή μη), μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Οι παραπάνω κατασκευές δύνανται να κατασκευάζονται για τη σύνδεση των επιπέδων του ακάλυπτου χώρου, καθώς και για την πρόσβαση στους ισόγειους, υπέργειους και υπόγειους χώρους του κτιρίου. Όταν τα στεγασμένα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες φυτεύονται πάνω από την πλάκα τους, σε ελάχιστο πάχος εδάφους σαράντα (40) εκατοστών, προσμετρώνται στον υπολογισμό της φύτευσης. Στην περίπτωση που τα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων δεν είναι εφικτό να κατασκευαστούν κάθετα στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων, επιτρέπεται να κατασκευαστούν σε οποιαδήποτε κατεύθυνση ως προς την πρόσοψη αυτών ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 25. Στην υποπερ. β) της περ. Β της παρ. 8 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιούνται το πρώτο και το τρίτο εδάφιο, προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η υποπερ. β) διαμορφώνεται ως εξής: «β) Κατασκευές όπως υπαίθριες σκάλες με τα πλατύσκαλά τους, εφόσον εξυπηρετούν όροφο που η στάθμη του δαπέδου του δεν υπέρκειται από την οριστική (φυσική ή τεχνητή) στάθμη του εδάφους περισσότερο από 1,80 μ., υπαίθριες σκάλες με τα πλατύσκαλά τους για την πρόσβαση στους ισόγειους και υπόγειους χώρους του κτιρίου, πλατύσκαλα εισόδων, κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες πεζών και κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων κάθετες στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων. Όταν τα στεγασμένα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες φυτεύονται πάνω από την πλάκα τους, σε ελάχιστο πάχος εδάφους 40 εκατοστών, προσμετρώνται στον υπολογισμό της φύτευσης. Στην περίπτωση που τα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων δεν είναι εφικτό να κατασκευαστούν κάθετα στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων, επιτρέπεται να κατασκευαστούν σε οποιαδήποτε κατεύθυνση ως προς την πρόσοψη αυτών ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 26. Η υποπερ. γ) της περ. Β της παρ. 8 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 αντικαθίσταται ως εξής: «γ) Κατασκευές – στοιχεία διευκόλυνσης της μετακίνησης ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 27. Στην υποπερ. ε) της περ. Β της παρ. 8 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο και η υποπερ. ε) διαμορφώνεται ως εξής: «ε) Τοιχία για την αντιστήριξη πρανών, διαχωριστικοί τοίχοι μέγιστου ύψους ενάμισι (1,50) μ., τοίχοι ελεύθερης διάταξης που συμβάλλουν στη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου μέγιστου ύψους ενάμισι (1,50) μ., πεζούλια, βεράντες, διαμορφώσεις εισόδων (αυλόθυρες – πορτοσιές), φυτεύσεις, κουρ ανγκλαίζ (cours anglaises) συνολικού μήκους μικρότερου ή ίσου του 1/2 της όψης στην οποία αντιστοιχεί και μέχρι καθαρού πλάτους ενάμισι (1,50) μ. καθώς και στοιχεία εξυπηρέτησης όπως πάγκοι, τραπέζια, άθλησης και παιχνιδότοπων. Στην περίπτωση που οι διαχωριστικοί τοίχοι ή τοίχοι ελεύθερης διάταξης υπερβαίνουν το 1,50μ., λόγω αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, τότε απαιτείται γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 28. Στην περ. γ) της παρ. 9 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η περ. γ) διαμορφώνεται ως εξής: «γ) Τα περιφράγματα του οικοπέδου ή γηπέδου σε κανένα σημείο δεν έχουν ύψος μεγαλύτερο από τρία (3,00) μ. και το συμπαγές τμήμα τους μεγαλύτερο από ενάμισι (1,50) μ. Τα αυλόθυρα – πορτασιές για την είσοδο πεζών και οχημάτων, που κατασκευάζονται σε συνέχεια της περίφραξης, έχουν μέγιστο ύψος τρία (3,00) μ. και μπορεί να αποτελούνται από συμπαγή στοιχεία. Αφετηρία μέτρησης των υψών είναι η υψηλότερη από τις οριστικές στάθμες του εδάφους εκατέρωθεν του περιφράγματος. Για τα περιφράγματα που βρίσκονται στο πρόσωπο του οικοπέδου, τα παραπάνω ύψη μετρούνται από τη στάθμη του πεζοδρομίου. Επιτρέπεται παρέκκλιση των παραπάνω διατάξεων όσον αφορά την κατασκευή συμπαγούς περιφράγματος έως ύψους τριών (3,00) μ. ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Στην περίπτωση οικοπέδων εντός οικισμών χωρίς σχέδιο, αφετηρία μέτρησης των υψών για τα περιφράγματα που βρίσκονται στο πρόσωπο του οικοπέδου είναι η υψηλότερη από τις οριστικές στάθμες του εδάφους εκατέρωθεν του περιφράγματος.» 29. Στην περ. α της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το δεύτερο εδάφιο των στοιχείων i και ii και η περ. α) διαμορφώνεται ως εξής:| «α) i. Σε νέα και υφιστάμενα κτίρια, χώροι κύριας χρήσης αποκλειστικής ή κοινόχρηστης, μέγιστης επιφάνειας τριάντα πέντε (35) τ.μ. και μέγιστου ύψους 3,40 µ., µε προϋπόθεση τη δημιουργία φυτεμένου δώματος που καλύπτει το 80% της συνολικής επιφάνειας του δώματος. Στην παραπάνω συνολική επιφάνεια του δώματος κτιρίου εξαιρείται η επιφάνεια των στηθαίων, της απόληξης κλιμακοστασίου και του ανελκυστήρα με το φρεάτιό του. Στον υπολογισμό της φυτεμένης επιφάνειας συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και οι πισίνες σε ποσοστό 50% της επιφάνειάς τους, καθώς και οι φυτεμένες επιφάνειες κάτω από πέργκολες. ii. Σε νέα και υφιστάμενα κτίρια, χώροι κύριας χρήσης αποκλειστικής ή κοινόχρηστης, μέγιστης επιφάνειας 35 τ.μ. και μέγιστου ύψους 3,40 µ., µε προϋπόθεση τη δημιουργία φυτεμένου δώματος που καλύπτει το 50% της συνολικής επιφάνειας του δώματος κτιρίου και επιπλέον τη δημιουργία φυτεμένων υπαίθριων χώρων, δωμάτων ορόφων (που προκύπτουν από υποχώρηση ορόφων) και ανοικτών εξωστών που συνολικά καλύπτουν το 50% της συνολικής επιφάνειας του δώματος κτιρίου. Στην παραπάνω συνολική επιφάνεια του δώματος κτιρίου εξαιρείται η επιφάνεια των στηθαίων, της απόληξης κλιμακοστασίου και του ανελκυστήρα με το φρεάτιό του. Στον υπολογισμό της φυτεμένης επιφάνειας συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και οι πισίνες σε ποσοστό 50% της επιφάνειάς τους, καθώς και οι φυτεμένες επιφάνειες κάτω από πέργκολες. Στις παραπάνω περιπτώσεις οι χώροι κύριας αποκλειστικής χρήσης δύνανται να συνδέονται λειτουργικά με ιδιοκτησίες του υποκείμενου ορόφου. Στις παραπάνω περιπτώσεις είναι δυνατή η προσαύξηση του ύψους του κτιρίου, σύμφωνα με την παρ. 8 του άρθρου 15.» 30. Στην περ. δ) της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η περ. δ) διαμορφώνεται ως εξής: «δ) Στηθαία και κιγκλιδώματα ασφαλείας τοποθετούνται στη θέση του περιγράμματος του υποκείμενου ορόφου. Όταν τα στηθαία και τα κιγκλιδώματα ασφαλείας τοποθετούνται στην άκρη της οριζόντιας προεξοχής του δαπέδου του δώματος, τότε η επιφάνεια της οριζόντιας προεξοχής θεωρείται ανοικτός εξώστης και προσμετράται στο σύνολο των επιτρεπόμενων εξωστών. Σε αυτήν την περίπτωση η παραπάνω επιφάνεια συνυπολογίζεται στην επιφάνεια του δώματος του κτιρίου. Στηθαία ή τμήματα στηθαίων του δώματος ή και της εγκιβωτισμένης στέγης δύνανται να αποτελούν ανεστραμμένα δοκάρια του φέροντος οργανισμού του κτιρίου.» 31. Στην περ. ζ) της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο και η περ. ζ) διαμορφώνεται ως εξής: «ζ) Στέγες. Απαγορεύονται κατασκευές που δημιουργούν κατακόρυφα ανοίγματα και διαφοροποιούν την ενιαία κλίση και στερεομετρία της στέγης. Επιτρέπεται, ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, ο εγκιβωτισμός της στέγης σε ύψος μεγαλύτερο από το ανώτατο σημείο της και μέχρι 1,50 μ. πάνω από αυτό, λόγω αρχιτεκτονικού σχεδιασμού για τον αποκλεισμό της θέασης των συστημάτων της παρ. 10 του άρθρου 16 στις όψεις του κτιρίου.». 32. Στο άρθρο 20Α του ν. 4067/2012, προστίθεται περ. γ) στην παρ. 1, αντικαθίστανται οι παρ. 2 και 3 και το άρθρο 20Α διαμορφώνεται ως εξής: «Άρθρο 20Α 
Θόλοι αθλητικών εγκαταστάσεων: 1.Υπάγονται στην έννοια των λυόµενων κατασκευών της περ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 20 του παρόντος οι αεροϋποστηριζόµενοι θόλοι, που προορίζονται για την κάλυψη υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων µαζικού αθλητισµού σε δηµόσιους και δηµοτικούς ανοιχτούς κοινόχρηστους χώρους, ανεξάρτητα του τρόπου αγκύρωσής τους στο έδαφος και των υλικών κατασκευής τους. Για τους αεροϋποστηριζόµενους θόλους, που τοποθετούνται στους προαναφερθέντες χώρους, δεν εφαρµόζονται οι διατάξεις που καθορίζουν τα ανώτατα ποσοστά κάλυψης από λυόµενες ή άλλες κατασκευές. Για την εγκατάσταση των κατασκευών αεροϋποστηριζόµενων θόλων απαιτείται απόφαση έγκρισης του Δηµοτικού Συµβουλίου και έκδοση άδειας µικρής κλίµακας της οικείας Υπηρεσίας Δόµησης. Απαιτούµενα δικαιολογητικά για την έκδοση της άδειας είναι: α) µελέτη στατικής επάρκειας, β) βεβαίωση του κατασκευαστή, ότι ο αεροϋποστηριζόµενος θόλος πληροί τις προδιαγραφές των Ευρωκωδίκων γ) βεβαίωση του επιβλέποντα μηχανικού ότι έχουν εφαρμοστεί ορθώς οι τεχνικές οδηγίες της υπουργικής απόφασης της παρ. 3. 2. Με τις προϋποθέσεις της παρ. 1 εγκαθίστανται αεροϋποστηριζόµενοι θόλοι: α) Σε περιοχές που βρίσκονται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης πολιτικής προστασίας, για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών. β) Σε χώρους άθλησης νομίμως υφιστάμενων αθλητικών εγκαταστάσεων εντός οικοπέδων ή γηπέδων άρτιων και οικοδομήσιμων και στα προαύλια σχολικών κτιρίων για την κάλυψη σχολικών υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων. 3. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των αεροϋποστηριζόµενων θόλων που τοποθετούνται δυνάµει των παρ. 1 και 2, το χρονικό διάστημα διατήρησης τους και κάθε άλλο σχετικό θέμα καθορίζονται µε κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υποδοµών και Μεταφορών και Πολιτισµού και Αθλητισµού.» 4. Στην παρ. 2 του άρθρου 59 του ν. 4759/2020 προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής: «2. Ανεξαρτήτως παρέλευσης δεκαετίας, σε ρυμοτομούμενα κτίρια επιτρέπονται οι αναγκαίες επισκευές για λόγους χρήσης και υγιεινής, όπως εργασίες επισκευής, αποκατάστασης, αλλαγής φέροντος οργανισμού ή πλήρης αντικατάσταση αυτού, διαρρύθμισης, ριζικής ανακαίνισης (που δεν φθάνει όμως μέχρι βαθμού ολοσχερούς κατεδάφισης και ανοικοδόμησής του), αντικατάσταση στέγης, καθώς και κοπής δέντρων σε ρυμοτομούμενα ακίνητα για λόγους επικινδυνότητας. Επιτρέπονται σε ρυμοτομούμενα ακίνητα κατασκευές και φυτεύσεις στους ακάλυπτους χώρους που εξυπηρετούν στην λειτουργία του κτιρίου, σύμφωνα με τον ν. 4067/2012.» View full είδηση
  12. Συγκεκριμένα, στην εγκύκλιο η οποία εστάλη στις Διευθύνσεις ΠΕΧΩΣΧ της Επικράτειας (για την ενημέρωση των ΥΔΟΜ χωρικής τους αρμοδιότητας) και αφορά στην εφαρμογή του άρθρου 10 του ν.4067/12 (Ν.Ο.Κ) σε παραχωρημένα οικόπεδα και διόρθωση υπολογιστικού πίνακα ως προς την περίπτωση ζ της παρ.1 αυτού, αναφέρονται αναλυτικά τα ακόλουθα: Με αφορμή ερωτήματα υπηρεσιών και μηχανικών για την εφαρμογή του άρθρου 10 του ν.4067/12, όπως ισχύει, σας γνωρίζουμε τα εξής: Το άρθρο 10 εφαρμόζεται σε περιπτώσεις οικοπέδων αυτοτελών ή εκ συνενώσεως, των γεωγραφικών περιφερειών της παρ. 1 αυτού, εφόσον δεν εμπίπτουν σε παραδοσιακούς οικισμούς και παραδοσιακά τμήματα πόλης ή σε ιστορικούς τόπους ή σε περιοχές με αποκλειστική χρήση κατοικίας και εφόσον το εμβαδόν τους είναι μεγαλύτερο της κατά κανόνααρτιότητας της περιοχής. Στην περίπτωση οικοπέδων που έχουν παραχωρηθεί σε δικαιούχους, η αρτιότητα του οικοπέδου ταυτίζεται με την επιφάνειά του, όπως παραχωρήθηκε. Συνεπώς, δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 10 του ΝΟΚ και των κινήτρων του είναι δυνατή εφόσον συνενωθούνδύο ή περισσότερα παραχωρηθέντα οικόπεδα. Στην περίπτωση που δεν ορίζεται αρτιότητα στην περιοχή, για τον υπολογισμό του συντελεστή Β, ως επιφάνεια οικοπέδου λαμβάνεται η συνολική επιφάνεια των συνενωμένων παραχωρηθέντων οικοπέδων και ως κατά κανόνα αρτιότητα της περιοχής, λαμβάνεται η επιφάνεια του μικρότερου εξ αυτών. Στην περίπτωση που έχει καθοριστεί στην περιοχή αρτιότητα, ο συντελεστής Β προκύπτει ως το πηλίκο της συνολικής επιφάνειας των συνενωμένων παραχωρηθέντων οικοπέδων προς την κατά κανόνα αρτιότητα της περιοχής. Εξυπακούεται, ότι στην περίπτωση που η επιφάνεια του παραχωρηθέντος οικοπέδου είναι μεγαλύτερη της κατά κανόνα αρτιότητας της περιοχής, δεν προκύπτει, για την εφαρμογή του άρθρου 10, υποχρέωση συνένωσης με όμορο οικόπεδο. Τα ανωτέρω ισχύουν με την επιφύλαξη τυχόν αντίθετων όρων και προβλέψεων από τις πράξεις παραχώρησης. Σε ότι αφορά στην περίπτωση ζ της παρ.1 του άρθρου 10 του ν.4067/12, διευκρινίζεται ότι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της είναι: α) η επιφάνεια του οικοπέδου να είναι τουλάχιστον (4.000) τ.μ., β) το σύνολο (100%) του ακαλύπτου χώρου να αποδίδεται σε κοινή δημόσια χρήση, γ) το επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου να μειώνεται ποσοστιαία κατά ΑΧ35%, δ) ο αριθμός των κτιρίων που δημιουργούνται να είναι μικρότερος του Β/2 και ίσος με τη μικρότερη προκύπτουσα ακέραιη μονάδα με ελάχιστο το ένα. Τα κίνητρα που παρέχονται είναι: α) η αύξηση της επιτρεπόμενης δόμησης του οικοπέδου κατά 35% και β) η δυνατότητα προσαύξησης του ύψους μέχρι 30% επιπλέον του επιτρεπόμενου της περιοχής. Σημειώνεται ότι η εν λόγω προσαύξηση του ύψους μέχρι 30% εφαρμόζεται επί του ύψους που ισχύει στην περιοχή βάσει του αρχικού σ.δ αυτής σύμφωνα με το άρθρο 15 του ΝΟΚ και όχι εκείνου που αντιστοιχεί στον προσαυξημένο σ.δ μετά την εφαρμογή του άρθρου 10. Σε αντίθεση λοιπόν με τις περιπτώσεις α, β, γ και δ της παρ.1 του άρθρου 10 για τις οποίες η προσαύξηση του ύψους αντιστοιχεί στον προσαυξημένο συντελεστή δόμησης και λαμβάνεται σύμφωνα με το άρθρο 15 παρ. 1 του ΝΟΚ (με αποτέλεσμα μετά την εφαρμογή των κινήτρων το μέγιστο ύψος του κτιρίου να μην μπορεί να υπερβεί τα 32 μ που είναι το ανώτατο κατά ΝΟΚ μέγεθος), στην περίπτωση ζ της παρ.1 του άρθρου 10, η προσαύξηση του ύψους δεν συνδυάζεται με την προσαύξηση του συντελεστή δόμησης και λαμβάνεται απ’ ευθείας επί του ισχύοντος στην περιοχή επιτρεπόμενου ύψους. Είναι προφανές ότι στις περιοχές όπου το ύψος ορίζεται από ειδικές πολεοδομικές διατάξεις αριθμητικά και όχι σε συνάρτηση με τον σ.δ,, προσαύξηση του ύψους επιτρέπεται μόνο κατά ένα (1) μέτρο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 10. Επισημαίνεται τέλος ότι και στην περίπτωση ζ, όπως και στις υπόλοιπες, τα κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές παρέχονται κατόπιν σύμφωνης γνώμης του οικείου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Στο παρόν έγγραφο επισυνάπτεται ως παράρτημα ο πίνακας υπολογισμού των κινήτρων του άρθρου 10, διορθωμένος ως προς την περίπτωση ζ για την οποία διαπιστώθηκε υπολογιστικό σφάλμα στον υπολογισμό της κάλυψης και του ύψους. Υπενθυμίζουμε πως η περίπτωση ζ της παρ.1 του άρθρου 10 του Ν.Ο.Κ. αναφέρει: ζ. Σε περίπτωση οικοπέδων τεσσάρων χιλιάδων τουλάχιστον (4.000) τ.μ., με απόδοση σε κοινή δημόσια χρήση του 100% του ακαλύπτου, παρέχεται το εξής κίνητρο: αύξηση της επιτρεπόμενης δόμησης του υπάρχοντος οικοπέδου κατά 35%, με προσθήκη καθ ύψος μέχρι 30% επιπλέον του επιτρεπόμενου της περιοχής με τις προϋποθέσεις ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑΧ 35% και αριθμού των κτιρίων που δημιουργούνται μικρότερου του Β/2 και ίσο με τη μικρότερη προκύπτουσα ακέραιη μονάδα με ελάχιστο το ένα. Στην περίπτωση αυτή απαγορεύεται η διαμόρφωση τυφλών όψεων των κτιρίων με κατάλληλη χωροθέτησή τους στο οικόπεδο. View full είδηση
  13. Τροποποιούνται - συμπληρώνονται διατάξεις του ν.4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» Με Τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή, τροποποιούνται - συμπληρώνονται οι διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ν.4067/2012) και πλέον με υπουργική απόφαση θα παρέχεται η δυνατότητα, μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής η: i) μη εφαρμογής των κείμενων διατάξεων για το ιδεατό στερεό στα ψηλά κτίρια, και ii) καθορισμού κριτηρίων χαρακτηρισμού κτιρίων ως ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης. Ειδικότερα με την τροπολογία προβλέπονται τα ακόλουθα: 1.Τροποποιούνται - συμπληρώνονται διατάξεις του ν.4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» και συγκεκριμένα: α. Παρέχεται η δυνατότητα, με υπουργική απόφαση, μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής: i) μη εφαρμογής των κείμενων διατάξεων για το ιδεατό στερεό στα ψηλά κτίρια, ii) καθορισμού κριτηρίων χαρακτηρισμού κτιρίων ως ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης. β. Προσδιορίζονται οι κατασκευές που επιτρέπονται μέχρι έξι (6) μέτρα πάνω από το μέγιστο ύψος των ψηλών κτιρίων καθώς και αυτές που επιτρέπονται χωρίς όριο ύψους. 2.Τροποποιούνται - συμπληρώνονται διατάξεις του ν.4062/2012 αναφορικά με τον Μητροπολιτικό Πόλο Ελληνικού - Αγίου Κοσμά και ειδικότερα: α. Καθορίζονται: ϊ) ειδική διαδικασία για την έκδοση προεγκρίσεων οικοδομικών αδειών που εκδίδονται από το Γραφείο Ελληνικού, ίί) η διαδικασία και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την έγκριση τοποθέτησης προσωρινών κατασκευών εντός του ανωτέρω Μητροπολιτικού Πάρκου. β. Εισάγονται ειδικές ρυθμίσεις σχετικά με: i) την έγκριση από το Γραφείο Ελληνικού των προσωρινών εργασιών και των λοιπών εργασιών, για τις οποίες δεν απαιτείται Οικοδομική Άδεια ή Έγκριση Εργασιών Μικρής Κλίμακας (άρθρα 29 και 30 του ν.4495/2017) και οι οποίες εκτελούνται για τους μνημονευόμενους σκοπούς (υλοποίηση έργων υποδομής, εργοταξικές απαιτήσεις κ.λπ.) και ii) την κυκλοφοριακή διασύνδεση, μέσω του οδικού δικτύου του Πόλου συμπεριλαμβανομένου του δικτύου των ζωνών ανάπτυξης, των εγκαταστάσεων, της εισόδου και της εξόδου σταθμών αυτοκινήτων καθώς και χώρων στάθμευσης εντός του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά καθώς και της σύνδεσης της Μαρίνας Αγίου Κοσμά με δημόσια οδό, η οποία μπορεί επίσης να διενεργείται μέσω του οδικού δικτύου του Πόλου. γ. Ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα του προσωπικού που στελεχώνει το Γραφείο Ελληνικού σχετικά με τα απαιτούμενα προσόντα και τις ειδικότητες αυτού, τη σχέση εργασίας σε συγκεκριμένες περιπτώσεις κ.λπ. 3.α. Διευρύνονται οι περιοχές στις οποίες επιτρέπεται η ειδική κατηγορία χρήσεων γης: Κέντρα Δεδομένων και τεχνολογικής υποστήριξης επιχειρήσεων και λοιπές συνοδευτικές δραστηριότητες (Data Centers). Προβλέπεται η υποχρέωση δημιουργίας θέσεων στάθμευσης στα προαναφερόμενα κέντρα, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. β. Επεκτείνεται η εφαρμογή του άρθρου 36 του ν.4801/2021, αναφορικά με το αρμόδιο όργανο για την έγκριση εισόδου - εξόδου οχημάτων στο πλαίσιο υλοποίησης των στρατηγικών επενδύσεων που έχουν ενταχθεί και στους νόμους 3894/2010 και 4864/2021, πέραν του ν.4608/2019 που ήδη ισχύει. ΠΡΟΣΘΗΚΗ - ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ II του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων με τίτλο «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία (ΕΕ) 2019/2161 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2019 για την τροποποίηση της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των Οδηγιών 98/6/ΕΚ, 2005/29/ΕΚ και 2011/83/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά στην καλύτερη επιβολή και τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της Ένωσης για την προστασία των καταναλωτών και άλλες διατάξεις» Άρθρο 1 Ιδεατό στερεό - Τροποποίηση άρθρου 11 του ν. 4067/2012 Η περ. λγδ' της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 (Α'79) τροποποιείται α) με την προσθήκη νέου τρίτου εδαφίου, β) με την αναφορά στο τελευταίο εδάφιο του ν. 4858/2021 (Α' 220), με τον οποίο καταργή0ηκε ο ν. 3028/2002 (Α' 153) και η περ. λγδ' της παρ. 6 του άρθρου 11 διαμορφώνεται ως εξής: «λγδ. Οι στεγασμένοι χώροι στάθμευσης που απαιτούνται κατά τις οικείες διατάξεις για την εξυπηρέτηση των αναγκών του κτιρίου και οι απαραίτητες για τη λειτουργία των χώρων αυτών εγκαταστάσεις (υπέργεια γκαράζ), εφόσον υλοποιούνται εντός της επιτρεπόμενης κάλυψης και μέχρι ύψος που δεν υπερβαίνει το 10% του συνολικού ύψους τους. Για την κατασκευή ψηλών κτιρίων μπορούν να χορηγούνται παρεκκλίσεις από τις διατάξεις των άρθρων 13 και 14, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Με την ίδια διαδικασία μπορεί να ορίζεται ότι στα ψηλά κτίρια δεν εφαρμόζεται το παρόν για το ιδεατό στερεό. Σε περίπτωση που τα κτίρια αυτά βρίσκονται εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου, ιστορικού τόπου ή άλλης προστατευόμενης περιοχής, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4858/2021 (Α' 220), απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού». Άρθρο 2 Κτίρια ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης - Εξουσιοδοτική ρύθμιση - Τροποποίηση άρθρου 13 του ν. 4067/2012 Στο άρθρο 13 του ν. 4067/2012 (Α' 79) προστίθεται παρ. 4 ως εξής: «4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορούν να καθορίζονται κριτήρια χαρακτηρισμού κτιρίων ως ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης. Στην περίπτωση αυτή, με την απόφαση και τη διαδικασία της παρ. 3 διενεργείται ο χαρακτηρισμός του κτηρίου ως ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης με βάση ένα ή περισσότερα κριτήρια της απόφασης του πρώτου εδαφίου και εγκρίνεται το ύψος της χορηγούμενης παρέκκλισης.». Άρθρο 3 Κατασκευές πάνω από το μέγιστο ύψος - Τροποποίηση άρθρου 19 του ν. 4067/2012 Στο άρθρο 19 του ν. 4067/2012 (Α' 79) προστίθεται παρ. 4 ως εξής: «4. Στα ψηλά κτήρια της παρ. 97 του άρθρου 2, πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος επιτρέπονται: α. Μέχρι έξι (6) μέτρα πάνω από το μέγιστο ύψος: αα. Οι κατασκευές της παρ. 2, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα σε αυτήν. Ειδικά ως προς την περ. γ' της παρ. 2, οι επιτρεπόμενες εντός των έξι (6) μέτρων κατασκευές περιλαμβάνουν και την απόληξη των κλιμακοστασίων με στάση ανελκυστήρα στον τελευταίο όροφο ή στο δώμα, τα φρεάτια ανελκυστήρων και τα μηχανοστάσια ανελκυστήρων, εφόσον αυτά είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του. αβ. Κατασκευές και εγκαταστάσεις που είναι απαραίτητες για τη συντήρηση και τον καθαρισμό των ψηλών κτιρίων, καθώς και για λόγους ασφαλείας. αγ. Κατασκευές αντιθορυβικής προστασίας (ηχοπετάσματα). αδ. Αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά πετάσματα περιμετρικά του δώματος του κτηρίου, συνδεόμενα με τις όψεις του. β. Χωρίς περιορισμό ύψους: βα. Οι κατασκευές και εγκαταστάσεις των περ. α' και β' της παρ. 3. ββ. Σημάνσεις ασφαλείας, εφόσον κρίνονται απαραίτητες από τις αρμόδιες υπηρεσίες.». Άρθρο 4 Προέγκριση οικοδομικής άδειας - Προσωρινές κατασκευές και εργασίες - Τροποποίηση άρθρου 5 του ν. 4062/2012 Στο άρθρο 5 του ν. 4062/2012 (Α' 70) α) τροποποιείται η παρ. 1 αα) στο δεύτερο εδάφιο, με την απαλοιφή της αναφοράς στις προθεσμίες του ν. 4495/2017 (Α' 167), αβ) στο έκτο εδάφιο με την προσθήκη της διαδικασίας έκδοσης προέγκρισης οικοδομικών αδειών, αγ) με την προσθήκη νέων εδαφίων, έβδομου, όγδοου, ένατου και δέκατου, β) προστίθενται παρ. 6Α και 11 και το άρθρο 5 διαμορφώνεται ως εξής: «Άρθρο 5 Οικοδομικές άδειες 1.Για όλες τις οικοδομικές εργασίες εντός του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού Αγίου Κοσμά απαιτείται η έκδοση άδειας κατά τις διατάξεις του ν. 4495/2017 (Α' 167), και κατά τις ειδικότερες διατάξεις του παρόντος, υπό την επιφύλαξη των όρων και των προϋποθέσεων που τίθενται στο από 11.12.2020 Γενικό Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας στο πλαίσιο του έργου «Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού Αγίου Κοσμά» μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και των εταιρειών α) «ΕΛΛΗΝΙΚΟ-ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και τον διακριτικό τίτλο «ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε.» και β) «LAMDA DEVELOPMENTS. Α.». Οι άδειες χορηγούνται από το Γραφείο Ελληνικού του άρθρου 6 ύστερα από υποβολή αίτησης από τον κύριο ή τον έχοντα νόμιμο δικαίωμα. Η αίτηση συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά στοιχεία και τις μελέτες που ορίζονται στον ν. 4495/2017 ή μετά από την έκδοση της απόφασης της παρ. 2 του παρόντος, από τα ειδικά δικαιολογητικά στοιχεία και τις μελέτες που ορίζονται στην πιο πάνω απόφαση. Οι προεγκρίσεις οικοδομικών αδειών εκδίδονται από το Γραφείο Ελληνικού. Στην περίπτωση αυτήν, το τοπογραφικό διάγραμμα ελέγχεται και θεωρείται από το Γραφείο Ελληνικού κατά παρέκκλιση του δευτέρου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 35 του ν. 4495/2017. Η προέγκριση οικοδομικής άδειας ισχύει για τρία (3) έτη και η διαδικασία για την έκδοσή της είναι η ακόλουθη: α. Το Γραφείο Ελληνικού ελέγχει τα υποβληθέντα δικαιολογητικά και μελέτες εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την υποβολή τους, διατυπώνοντας αιτιολογημένα άπαξ εντός της ίδιας προθεσμίας παρατηρήσεις για ελλείψεις ή λάθη που διαπιστώνονται κατά τον έλεγχο, β. ο διαχειριστής της αίτησης ή ο υπεύθυνος μηχανικός προβαίνουν άπαξ σε απαιτούμενες συμπληρώσεις ή διορθώσεις εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση των παρατηρήσεων, γ. η προέγκριση εκδίδεται εντός είτε της προθεσμίας της περ. α' είτε αποκλειστικής προθεσμίας πέντε (5) ημερών από την υποβολή των συμπληρώσεων ή διορθώσεων της περ. β'. Σε περίπτωση άπρακτης παρόδου της προθεσμίας, η προέγκριση θεωρείται χορηγηθείσα. Η αναθεώρηση της προέγκρισης είναι υποχρεωτική, μόνο εάν τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης, δόμησης, όγκου ή ύψους μεταβάλλονται σε ποσοστό μεγαλύτερο του πέντε τοις εκατό (5%) σε σχέση με τα υποβληθέντα διαγράμματα. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζεται η παρ. 5 του άρθρου 35 του ν. 4495/2017. Εφόσον απαιτείται, κατά τις κείμενες διατάξεις, γνωμοδότηση Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής επί των αρχιτεκτονικών μελετών που υποβάλλονται για την έκδοση οικοδομικής άδειας, αυτή παρέχεται από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής του άρθρου 13 του ν. 4495/2017. Οι αρμοδιότητες της έγκρισης των υψομετρικών μελετών οδών για τις εργασίες αυτές ασκούνται από το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Προς τον σκοπό αυτόν, υποβάλλεται στη Διεύθυνση Οδικών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών σχετική αίτηση, συνοδευόμενη από: α) πινακίδες σε κλίμακα 1:500 των πολεοδομικών μελετών και των μελετών έγκρισης χωρικής οργάνωσης, β) διαγράμματα υψομετρικών μελετών σε κλίμακα 1:1000/1:100 και γ) τεύχος στοιχείων πολύγωνο μέτριας, στοιχείων χωροσταθμικού δικτύου, συντεταγμένων κορυφών οικοδομικών τετραγώνων και αξονοδιασταυρώσεων. Η έγκριση της υψομετρικής μελέτης παρέχεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την υποβολή πλήρους φακέλου. Εφόσον υπάρχει εγκεκριμένη υψομετρική μελέτη, οι βεβαιώσεις που απαιτούνται για την έκδοση της οικοδομικής άδειας, χορηγούνται από την υπηρεσία του άρθρου 6 εντός πέντε (5) ημερών από την υποβολή της αίτησης. Με την πάροδο της προθεσμίας άπρακτης, η βεβαίωση θεωρείται χορηγηθείσα. Ι.α. Για την έκδοση των οικοδομικών αδειών εντός του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά και μέχρι την αποπεράτωση του οδικού δικτύου που έχει εγκριθεί με τις διοικητικές πράξεις των άρθρων 2 και 3, η κυκλοφοριακή σύνδεση των εγκαταστάσεων διενεργείται από και προς το υφιστάμενο εγκεκριμένο οδικό δίκτυο στα όρια του Μητροπολιτικού Πόλου μέσω προσωρινών συνδέσεων εντός του Πόλου. Ο τρόπος σύνδεσης των εγκαταστάσεων με το εγκεκριμένο οδικό δίκτυο αποτυπώνεται σε μελέτη, η οποία εγκρίνεται από το Τμήμα Μητροπολιτικού Σχεδιασμού Αθήνας - Αττικής της Διεύθυνσης Σχεδιασμού Μητροπολιτικών Περιοχών της Γενικής Διεύθυνσης Χωρικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου. Οι εργασίες που απαιτούνται για την υλοποίηση των παραπάνω μελετών, όπως περιφράξεις, μικρής έκτασης επισκευές και συμπληρώσεις του υφιστάμενου οδικού δικτύου, κοπή δέντρων και φωτισμός, εγκρίνονται συνολικά για όλη την έκταση στην οποία υλοποιούνται, ή και τμηματικά κατ' επιλογή του ενδιαφερομένου, από το Γραφείο Ελληνικού, το οποίο εκδίδει την αντίστοιχη έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας ανεξαρτήτως προϋπολογισμού. Η τελική σύνδεση των εγκαταστάσεων με το εγκεκριμένο οδικό δίκτυο του Πόλου, ομοίως, αποτυπώνεται σε μελέτη, η οποία συντάσσεται μετά από την έκδοση της σχετικής βεβαίωσης περαίωσης του ανεξάρτητου μηχανικού του άρθρου 6Α και εγκρίνεται από τη Διεύθυνση του δευτέρου εδαφίου. Οι ως άνω μελέτες μπορούν να είναι ενιαίες για περισσότερες από μία εγκαταστάσεις και αναθεωρούνται στο σύνολό τους ή τμηματικά. Το β.δ. 465/1970 (Α' 150) δεν εφαρμόζεται. Ι.β. Μέχρι την αποπεράτωση των δικτύων υποδομών που έχουν εγκριθεί με τις διοικητικές πράξεις των άρθρων 2 και 3, όπως ιδίως, των δικτύων κοινής ωφέλειας, η σύνδεση των κτισμάτων, κατασκευών και εν γένει εγκαταστάσεων διενεργείται σε προσωρινά δίκτυα, υφιστάμενα ή μη, εντός ή εκτός του Πόλου. Ο σχεδιασμός των προσωρινών δικτύων και η σύνδεση των ως άνω εγκαταστάσεων με τα δίκτυα αυτά αποτυπώνονται σε μελέτη, η οποία εγκρίνεται από τον αρμόδιο φορέα του αντίστοιχου δικτύου μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου. Η ως άνω μελέτη μπορεί να είναι ενιαία για περισσότερες εγκαταστάσεις και αναθεωρείται στο σύνολό της ή τμηματικά. 2.Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκδίδεται υστέρα από εισήγηση του Γραφείου Ελληνικού και γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Διοίκησης για την Αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας και η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να καθορίζονται ειδικά δικαιολογητικά στοιχεία και μελέτες για την έκδοση των οικοδομικών αδειών, ειδική διαδικασία ελέγχου, καθώς και ειδικοί χρόνοι ισχύος και ειδικές διαδικασίες και προϋποθέσεις αναθεώρησης και ενημέρωσης των φακέλων των οικοδομικών αδειών στις περιοχές της παρ. 1, κατά παρέκκλιση των σχετικών διατάξεων. 3.α. Κτήρια και εγκαταστάσεις που κατασκευάζονται εντός του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού Αγίου Κοσμά δύνανται να κατεδαφίζονται κατά παρέκκλιση από τις ισχύουσες διατάξεις. Η έκδοση των αδειών κατεδάφισης γίνεται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου στο Γραφείο Ελληνικού του άρθρου 6. β. Για την έκδοση της άδειας κατεδάφισης απαιτούνται αποκλειστικά τα εξής δικαιολογητικά: - Αίτηση του ενδιαφερομένου με τα στοιχεία του προς κατεδάφιση κτιρίου, δήλωση αναθέσεως αναλήφεως και φύλλο ελέγχου. -Τεχνική έκθεση του κτιρίου. -Διάγραμμα του κτιρίου σε κατάλληλη κλίμακα. -Σκαριφηματική τομή κάτοψης του κτιρίου. -Φωτογραφική αποτύπωση του κτιρίου. -Δηλώσεις ανάθεσης ανάληψης μελετητών/επιβλεπόντων. -Αποδεικτικά κατάθεσης των απαιτούμενων εισφορών υπέρ του Δημοσίου, του οικείου δήμου και του e-ΕΦΚΑ. -Αντίγραφο απόδειξης παροχής υπηρεσιών ή τιμολόγιο, που αφορά στην καταβολή της συμφωνηθείσας αμοιβής των μελετητών/επιβλεπόντων μηχανικών, καθώς και στον Φόρο Εισοδήματος Μηχανικών (ΦΕΜ) αυτής. γ. Η άδεια κατεδάφισης εκδίδεται εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών από την προσκόμιση των δικαιολογητικών που ορίζονται στην περ. β', έχει ισχύ για τρία (3) χρόνια από την έκδοσή της και αναθεωρείται με την ίδια διαδικασία με την οποία εκδίδεται. 4.Κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης στο πλαίσιο έκδοσης των οικοδομικών αδειών για τα έργα του Μητροπολιτικού Πόλου και ειδικότερα στις περιπτώσεις έκδοσης απόφασης του Κεντρικού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΚΕΣΠΑ), η απόφαση εκδίδεται εντός προθεσμίας δέκα (10) εργασίμων ημερών από την ημερομηνία της συνεδρίασής του, κατά το δεύτερο εδάφιο της υποπερ. δδ' της περ. β' της παρ. 2 του άρθρου 3 καιτο δεύτερο εδάφιο της περ. δ'της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4014/2011 (Α' 209). Μετά από την άπρακτη παρέλευση της παραπάνω προθεσμίας, η διαδικασία αξιολόγησης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όπως προβλέπεται στην υποπερ. εε' της περ. β' της παρ. 2 του άρθρου 3 και στην περ. ε' της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4014/2011 συνεχίζεται χωρίς κώλυμα. 5.Οι άδειες για εργασίες που πρόκειται να εκτελεστούν εντός των ζωνών ανάπτυξης, όπως αυτές καθορίζονται με τις κοινές υπουργικές αποφάσεις του άρθρου 3, καθώς και εντός του Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου και Αναψυχής, δύνανται να εκδίδονται τμηματικά για μία ή περισσότερες κτιριακές ενότητες. Στην περίπτωση αυτήν, τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται για την έκδοση των αδειών, σύμφωνα με το Τμήμα Β' του ν. 4495/2017 προσαρμόζονται στην κατάλληλη κλίμακα, ώστε να καλύπτουν την ή τις αντίστοιχες κτιριακές ενότητες. 6.Για την εκτέλεση των κατασκευών και εγκαταστάσεων που βρίσκονται εκτός των κτηριακών ενοτήτων των ζωνών ανάπτυξης και του Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου και Αναψυχής δεν απαιτείται η έκδοση άδειας. Προϋπόθεση για την έναρξη εκτέλεσης των εργασιών είναι η έγκριση σχετικής μελέτης, η οποία υποβάλλεται στο Γραφείο Ελληνικού και συνοδεύεται από τα ακόλουθα έγγραφα: α) τεχνική έκθεση, στην οποία περιγράφονται οι προς εκτέλεση εργασίες, β) μελέτη προσβασιμότητας, σύμφωνα με τις ισχύουσες προδιαγραφές, και γ) υπεύθυνη δήλωση, στην οποία ο αρμόδιος μηχανικός επιβεβαιώνει την τήρηση όλων των γενικών και ειδικότερων κατά περίπτωση προδιαγραφών ασφαλείας για την κατασκευή, χρήση και λειτουργία των ανωτέρω κατασκευών και εγκαταστάσεων. Το Γραφείο Ελληνικού εγκρίνει τις σχετικές μελέτες εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την υποβολή τού φακέλου, σε περίπτωση δε άπρακτης παρόδου της σχετικής προθεσμίας, οι μελέτες θεωρούνται εγκεκριμένες. 6Α. Για τις προσωρινές κατασκευές εντός των κτιριακών ενοτήτων του Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου και Αναψυχής και των ζωνών ανάπτυξης απαιτείται έγκριση τοποθέτησης, η οποία χορηγείται από το Γραφείο Ελληνικού, κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου, η οποία συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά: α) Πιστοποιητικό ή βεβαίωση στατικής επάρκειας ή στατική μελέτη. β) Έγγραφο από το οποίο προκύπτει το δικαίωμα χρήσης της έκτασης επί της οποίας πρόκειται να τοποθετηθεί η προσωρινή κατασκευή. γ) Αντίγραφο τοπογραφικού διαγράμματος ή άλλο διάγραμμα, με την υπό κλίμακα σκαριφηματική αποτύπωση των εγκαταστάσεων, όπως θέση, διαστάσεις, αποστάσεις. δ) Κάτοψη, τομή και όψεις σε κατάλληλη κλίμακα. ε) Τεχνική έκθεση, η οποία περιγράφει τον σκοπό, τη διάρκεια τοποθέτησης και τα υλικά κατασκευής της προσωρινής κατασκευής, όπως μεταλλικός σκελετός, ξηρή δόμηση. 7.Η έκδοση αδειών του ν. 4495/2017 είναι δυνατή και για οικόπεδα των περιοχών προς πολεοδόμηση και κτιριακές ενότητες των ζωνών ανάπτυξης και του Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου και Αναψυχής, για τα οποία έχουν εκδοθεί διαπιστωτικές πράξεις, οι οποίες επέχουν θέση άδειας κατεδάφισης κατά την παρ. 2 του άρθρου 67 του ν. 4663/2020 (Α' 30), ακόμη και αν δεν έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες κατεδάφισης βάσει των πράξεων αυτών. Στην περίπτωση αυτήν, η ολοκλήρωση των εργασιών κατεδάφισης βεβαιώνεται κατά τη διαδικασία ελέγχου των εργασιών βάσει των νέων αδειών του ν. 4495/2017, και ειδικότερα: α) Για τα έργα των κατηγοριών Β' και Γ' της παρ. 3 του άρθρου 44 του ν. 4495/2017, κατά τη διενέργεια του αρχικού ελέγχου από τον ελεγκτή δόμησης, και β) για τα έργα της κατηγορίας Α' της παρ. 3 του άρθρου 44 του ν. 4495/2017, κατά τη διενέργεια του ενός και τελικού ελέγχου από τον ελεγκτή δόμησης. Κατά τη διενέργεια του παραπάνω ελέγχου, ο ελεγκτής επιβεβαιώνει ότι έχει εκδοθεί από το Γραφείο Ελληνικού το Πιστοποιητικό Ελέγχου Κατασκευής (Π.Ε.Κ.) του άρθρου 47 του ν. 4495/2017 για την άδεια κατεδάφισης του αντίστοιχου οικοπέδου ή της κτιριακής ενότητας. Η μη προσκόμιση του Π.Ε.Κ. από τον φορέα υλοποίησης για το οικόπεδο ή την κτιριακή ενότητα συνιστά παράβαση, την οποία ο ελεγκτής αποτυπώνει στο πόρισμα ελέγχου της νέας άδειας και ακολουθείται η διαδικασία του άρθρου 46 του ν. 4495/2017. 8.Για την έκδοση των αδειών της παρ. 7, τα κτίσματα και οι κατασκευές που περιλαμβάνονται στις άδειες κατεδάφισης θεωρούνται ως ήδη κατεδαφισθέντα. 9.Για την έκδοση των αδειών του παρόντος αρκεί η υποβολή συμβολαιογραφικής δήλωσης περί δέσμευσης των απαιτούμενων χώρων στάθμευσης και αποδεικτικού υποβολής της προς μεταγραφή ή καταχώριση στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο ή κτηματολογικό γραφείο. Το πιστοποιητικό μεταγραφής ή καταχώρισης της συμβολαιογραφικής δήλωσης υποβάλλεται ηλεκτρονικά σε εφαρμογή προσβάσιμη μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης, η δε υποβολή του βεβαιώνεται από τον ελεγκτή δόμησης ως εξής: α) Για τα έργα των κατηγοριών Β' και Γ' της παρ. 3 του άρθρου 44 του ν. 4495/2017, κατά τη διενέργεια του αρχικού ελέγχου, και β) για τα έργα της κατηγορίας Α' της παρ. 3 του άρθρου 44 του ν. 4495/2017, κατά τη διενέργεια του ενός και τελικού ελέγχου. Η μη υποβολή του παραπάνω πιστοποιητικού συνιστά παράβαση, την οποία ο ελεγκτής αποτυπώνει στο πόρισμα ελέγχου της νέας άδειας και ακολουθείται η διαδικασία του άρθρου 46 του ν. 4495/2017. 10.Για την έκδοση των διοικητικών πράξεων του άρθρου 28 του ν. 4495/2017 επί των εγκαταστάσεων (κτιρίων και εν γένει κτισμάτων και κατασκευών), οι οποίες έχουν ήδη χαρακτηριστεί ή χαρακτηρίζονται μεταγενέστερα, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, ως διατηρούμενες, υποβάλλεται ηλεκτρονικά σε εφαρμογή προσβάσιμη μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης, φάκελος αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης, ο οποίος περιλαμβάνει: α) κατόψεις αποτύπωσης των ορόφων, β) τομή, και γ) φωτογραφίες όψεων. Ο φάκελος αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης αντικαθιστά τα δικαιολογητικά που ορίζονται στην περ. ε' της παρ. 5 του άρθρου 35, την περ. δ' της παρ. 1 του άρθρου 40 και την περ. στ' της παρ. 1 του άρθρου 41 του ν. 4495/2017. 11.Οι προσωρινές εργασίες, καθώς και οι κατασκευές και εργασίες της παρ. 2 του άρθρου 29 και του άρθρου 30 του ν. 4495/2017, οι οποίες εκτελούνται για την υλοποίηση των έργων υποδομής ή καλύπτουν εργοταξικές απαιτήσεις ή απαιτούνται για τη συμμόρφωση με τους περιβαλλοντικούς όρους των κοινών αποφάσεων του άρθρου 3 ή επιβάλλονται από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στον ν. 4858/2021 (Α' 220), εγκρίνονται από το Γραφείο Ελληνικού. Προς τον σκοπό αυτό, ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει: α. Τεχνική έκθεση, στην οποία περιγράφονται οι προς εκτέλεση εργασίες, και β. σχέδιο και φάκελο ασφάλειας και υγείας του έργου. Η έγκριση του Γραφείου Ελληνικού, η οποία δύναται να είναι ενιαία για περισσότερα τμήματα του Μητροπολιτικού Πόλου, χορηγείται εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών.» Άρθρο 5 Ύπαρξη προσώπου - Οδικό δίκτυο - Κυκλοφοριακές συνδέσεις - Τροποποίηση άρθρου 5α του ν. 4062/2012 Στο άρθρο 5Α του ν. 4062/2012 (Α' 70) α) τροποποιείται η παρ. 7, με τη ρητή αναφορά όχι μόνο της αρτιότητας αλλά και της οικοδομησιμότητας των οικοπέδων ή γηπέδων, β) προστίθενται νέες παρ. 10 και 11 και το άρθρο 5Α διαμορφώνεται ως εξής: «Άρθρο 5Α Ειδικές ρυθμίσεις για τον Μητροπολιτικό Πόλο Ελληνικού - Αγίου Κοσμά 1.Η λειτουργία των κύριων τουριστικών καταλυμάτων των υποπερ. αα' και εε' της περ. α' της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α' 155) επιτρέπεται και στα ψηλά κτίρια, κατά την έννοια της παρ. 97 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 (Α' 79), που βρίσκονται εντός του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού Αγίου Κοσμά. Το ελάχιστο ποσοστό της επιφάνειας των τουριστικών καταλυμάτων ανέρχεται σε τριάντα τοις εκατό (30%) επί της συνολικής δόμησης του ψηλού κτιρίου. Για τον σκοπό αυτόν, στα καταλύματα του πρώτου εδαφίου επιτρέπεται η κατά τις οικείες διατάξεις σύσταση οριζόντιων ιδιοκτησιών με ανεξάρτητη είσοδο επί της ανωδομής των κτιρίων και λειτουργική αυτοτέλεια, σύμφωνα με τις λοιπές τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές λειτουργίας των αντίστοιχων τουριστικών καταλυμάτων. Όταν δε, η μερική δέσμευση του κτιρίου για τη λειτουργία του τουριστικού καταλύματος γίνεται ανά ορόφους του κτιρίου και όχι καθ' ύψος του κτιρίου, πέραν της απαιτούμενης σύμφωνα με τα παραπάνω λειτουργικής αυτοτέλειας, οι λοιπές τεχνικές προδιαγραφές για τη λειτουργία του τουριστικού καταλύματος πρέπει να τηρούνται υποχρεωτικά για το σύνολο του κτιρίου. 2.α. Η παιδική χαρά, που κατασκευάζεται εντός της κτιριακής ενότητας Α1 του Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου και Αναψυχής, λειτουργεί υπό την ευθύνη της εταιρείας «ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε.» ή και θυγατρικών αυτής εταιρειών. Στο πλαίσιο αυτό, τα ως άνω νομικά πρόσωπα λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφαλή λειτουργία της εν λόγω παιδικής χαράς. β. Σε περίπτωση που η έναρξη κατασκευής ή και λειτουργίας της εν λόγω παιδικής χαράς λάβει χώρα πριν από τη μεταβίβαση των μετοχών που προβλέπεται στο άρθρο 2 της από 14.11.2014 Σύμβασης Αγοραπωλησίας Μετοχών (ΣΑΜ) για την απόκτηση του εκατό τοις εκατό (100%) του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε., ως αυτή τροποποιήθηκε με την από 19.7.2016 Τροποποιητική Σύμβαση και κυρώθηκε με τον ν. 4422/2016 (Α' 181), η παιδική χαρά λειτουργεί υπό την ευθύνη του Αγοραστή ή/και του Εγγυητή, όπως οι τελευταίοι ορίζονται στη ΣΑΜ, η δε αίτηση της περ. δ' της παρούσας υποβάλλεται από τα πρόσωπα αυτά. γ. Με την επιφύλαξη των ειδικότερων ρυθμίσεων της παρούσας, ως προς τις προϋποθέσεις και τις τεχνικές προδιαγραφές για τη λειτουργία της ανωτέρω παιδικής χαράς, τα όργανα και τη διαδικασία αδειοδότησης και ελέγχου της, καθώς και τη διαδικασία συντήρησής της, εφαρμόζεται αναλογικά η υπ' αρ. 28492/11.5.2009 (Β' 931) απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών. δ. Γιατην αξιολόγηση της καταλληλότητας λειτουργίας της παιδικής χαράς από την κατά τόπο αρμόδια Επιτροπή Ελέγχου Παιδικών Χαρών, σύμφωνα με το άρθρο 9 της υπ' αρ. 28492/11.5.2009 απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών, υποβάλλεται αίτηση από τα πρόσωπα της περ. α' της παρούσας στο Γραφείο Ελληνικού. Η τεχνική έκθεση, που προβλέπεται στην πάρ. 1 και στην περ. γ' της παρ. 3 του άρθρου 9 της εν λόγω απόφασης, συντάσσεται από μηχανικό της κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ του Γραφείου Ελληνικού. ε. Η παιδική χαρά μπορεί να επεκτείνεται και εκτός της κτιριακής ενότητας Α1, εντός των ορίων της χωρικής ενότητας Α «Περιοχή Εργοστασίου Αεροσκαφών», οπότε εφαρμόζονται αναλογικά οι περ. α' έως δ'. 3.Η δαπάνη της μελέτης, κατασκευής και εκτέλεσης των αναγκαίων για την ανάπτυξη των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου έργων υποδομής, καθώς καιτων συνοδών αυτών έργων εντός του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού Αγίου Κοσμά βαρύνει τους φορείς υλοποίησης της παρ. 1 του άρθρου 6Α. Η εκπόνηση των μελετών, η προμήθεια του εξοπλισμού και η εκτέλεση των σχετικών έργων γίνονται από πρόσωπα της επιλογής των φορέων υλοποίησης. Οι μελέτες που θα εκπονηθούν προς τον σκοπό αυτόν θεωρούνται από τους διαχειριστές των αντίστοιχων δικτύων, εφόσον τηρούνται ο σχεδιασμός, οι προδιαγραφές, οι τυποποιήσεις και οι οδηγίες των διαχειριστών. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας και του Κώδικα Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου. 4.Εντός του Μητροπολιτικού Πάρκου καιτων ζωνών ανάπτυξης επιτρέπεται η κατασκευή περιφράξεων, κατά την έννοια της παρ. 62 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 (Α' 79), για τον διαχωρισμό δραστηριοτήτων και λειτουργιών ακόμη και εντός του ίδιου γηπέδου. 5.α. Για την οριοθέτηση του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού Αγίου Κοσμά επιτρέπεται η κατασκευή προσωρινής περίφραξης ασφαλείας περιμετρικά της συνολικής έκτασης κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει σε όλη την έκταση ή σε τμήματα αυτής και πρόσθετες κατασκευές, όπως ιδίως ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις φωτισμού και συστημάτων ασφαλείας, καθώς και εργοταξιακά κτίσματα και εγκαταστάσεις. β. Η άδεια για την εκτέλεση των εργασιών περίφραξης, η οποία μπορεί να εκδίδεται και τμηματικά, χορηγείται από το Γραφείο Ελληνικού, στο οποίο υποβάλλονται σε έγχαρτη μορφή τα ακόλουθα δικαιολογητικά: αα) αίτηση της εταιρείας «ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε.» ή του Αγοραστή ή του Εγγυητή, όπως αυτοί ορίζονται στη ΣΑΜ, αβ) τεχνική έκθεση περιγραφής των εργασιών, αγ) διάγραμμα, στο οποίο αποτυπώνονται οι εργασίες περίφραξης και πρόσθετων κατασκευών, στις οποίες αφορά η άδεια, αδ) στατική μελέτη και μελέτη ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, όπου απαιτείται, αε) κατόψεις, ενδεικτικές όψεις και τομές εγκαταστάσεων, αστ) σχέδιο και φάκελος ασφάλειας και υγείας του έργου, όπου απαιτείται σύμφωνα με το π.δ. 305/1996 (Α' 212), αζ) Στοιχεία για τη Διαχείριση των Αποβλήτων (ΣΔΑ), παρέχοντας τουλάχιστον τις πληροφορίες της παρ. 2 του άρθρου 7 της υπό στοιχεία 36259/1757/Ε103/2010 κοινής υπουργικής απόφασης (Β' 1312), τα οποία συνοδεύονται από αντίγραφο της υπογεγραμμένης σύμβασης του διαχειριστή των Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), με εγκεκριμένο Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) ΑΕΚΚ ή απόφαση έγκρισης Ατομικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΑΣΕΔ) από το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.)του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.), αη) δηλώσεις ανάθεσης ανάληψης μελετητών/ επιβλεπόντων, αθ) αποδεικτικά κατάθεσης των απαιτούμενων εισφορών υπέρ του Δημοσίου, του οικείου δήμου και του e-ΕΦΚΑ, αι) αντίγραφο απόδειξης παροχής υπηρεσιών ή τιμολόγιο, που αφορά στην καταβολή της συμφωνηθείσας αμοιβής των μελετητών μηχανικών, καθώς και στον Φόρο Εισοδήματος Μηχανικών (ΦΕΜ) αυτής, αια) μελέτη χρονικού προγραμματισμού εκτέλεσης έργου, και αιβ) εγκρίσεις άλλων υπηρεσιών και διοικητικών οργάνων, όπου απαιτούνται. γ. Η άδεια εκδίδεται από το Γραφείο Ελληνικού σε έγχαρτη μορφή, έχει διάρκεια πέντε (5) χρόνια και αναθεωρείται και ενημερώνεται με τη διαδικασία της περ. β', η οποία εφαρμόζεται αναλογικά. Με την ολοκλήρωση αυτοτελών τμημάτων των έργων πραγματοποιούνται καθαιρέσεις των αντίστοιχων περιφράξεων, οι οποίες πιστοποιούνται από το Γραφείο Ελληνικού. 6.Για την κατάρτιση συμβολαιογραφικών εγγράφων μεταβίβασης κυριότητας ή άλλου εμπράγματου δικαιώματος ή σύστασης διηρημένης ιδιοκτησίας επί οικοπέδων ή γηπέδων του Μητροπολιτικού Πόλου, οι εγκαταστάσεις (κτίρια και εν γένει κτίσματα και κατασκευές), οι οποίες, κατά τον χρόνο κατάρτισης των ως άνω εγγράφων, έχουν χαρακτηριστεί ως κατεδαφιστέες, θεωρούνται ως ήδη κατεδαφισθείσες. Οι παραπάνω εγκαταστάσεις δεν αποτυπώνονται στα διαγράμματα που προσαρτώνται στις συμβολαιογραφικές πράξεις και δεν περιγράφονται σε αυτές, ούτε προσαρτώνται δικαιολογητικά που προϋποθέτουν τα εν λόγω κτίσματα ως υφιστάμενα. Η ευθύνη για τις εγκαταστάσεις παραμένει στην εταιρεία «ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε.» μέχρι την κατεδάφισή τους από την τελευταία ή τους ειδικούς διαδόχους της, εκτός εάν συμφωνείται διαφορετικά στις σχετικές συμβολαιογραφικές πράξεις. 7.Η ύπαρξη προσώπου ως προϋπόθεση αρτιότητας και οικοδομησιμότητας των οικοπέδων ή γηπέδων που δημιουργούνται εντός του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού Αγίου Κοσμά, εφόσον αυτά έχουν πρόσωπο σε χώρο που χαρακτηρίζεται ως κοινόχρηστος με τις κοινές υπουργικές αποφάσεις του άρθρου 3, θεωρείται ότι συντρέχει από τον χρόνο περιέλευσης της κυριότητας του χώρου αυτού στο Ελληνικό Δημόσιο. 8.α. Οι άδειες λειτουργίας των αθλητικών εγκαταστάσεων, εντός του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού Αγίου Κοσμά, μπορούν να εκδίδονται και τμηματικά ανά εγκατάσταση ή και ως αυτοτελές τμήμα μεμονωμένης, κύριας ή συνοδής εγκατάστασης, ενώ δύνανται να συμπεριλαμβάνουν και τον αντίστοιχο περιβάλλοντα χώρο. β. Στους χώρους αθλητικών συγκεντρώσεων οι αμιγώς αθλητικές δραστηριότητες καταλαμβάνουν τουλάχιστον το ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) των εγκαταστάσεων. Στο υπόλοιπο ποσοστό μπορεί να περιλαμβάνονται συνοδές χρήσεις των αθλητικών δραστηριοτήτων με τους αντίστοιχους διαδρόμους, όπως χώροι Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, χώροι αναψυχής και εστίασης αθλητών, χώροι εκπαίδευσης, αθλητικοί ξενώνες, παιδότοπος, εκθεσιακοί χώροι, καθώς και εμπορικές δραστηριότητες με τους αντίστοιχους διαδρόμους, ιδίως, καφέ, εστιατόρια, μαγειρεία, μπουτίκ αθλητικών ειδών, εμπορικά καταστήματα, χώροι ψυχαγωγίας και αναψυχής. 9. Όταν οι είσοδοι ή οι έξοδοι των χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων, κτιρίων που περιλαμβάνουν κατοικίες, βρίσκονται σε πεζοδρόμους, ο αριθμός των θέσεων που αντιστοιχούν στη χρήση κατοικίας δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος του διπλάσιου απαιτούμενου αριθμού για την εξυπηρέτηση των κατοικιών των κτιρίων αυτών. Οι θέσεις που αντιστοιχούν στη χρήση κατοικίας δεν μπορούν να περιλαμβάνονται σε σταθμούς αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης. 10.Για την έκδοση οικοδομικών και λοιπών αδειών και εγκρίσεων εντός του Πόλου, η κυκλοφοριακή σύνδεση των εγκαταστάσεων και η είσοδος και η έξοδος σταθμών αυτοκινήτων, καθώς και χώρων στάθμευσης που κατασκευάζονται σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων υπ' αρ. 98728/772/1993 (Δ' 167), όπου απαιτείται, μπορεί να διενεργείται και μέσω του οδικού δικτύου του Πόλου, όπως αυτό εγκρίνεται με τις κοινές αποφάσεις του άρθρου 3, συμπεριλαμβανομένου του δικτύου των ζωνών ανάπτυξης. Ο τρόπος σύνδεσης με το οδικό δίκτυο του Πόλου αποτυπώνεται σε μελέτη, η οποία εγκρίνεται από το Τμήμα Μητροπολιτικού Σχεδιασμού Αθήνας - Αττικής της Διεύθυνσης Σχεδιασμού Μητροπολιτικών Περιοχών της Γενικής Διεύθυνσης Χωρικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζεται το π.δ. 455/1976 (Α' 169), ενώ δεν εφαρμόζεται το β.δ. 465/1970 (Α' 150). 11.Για την αδειοδότηση της Μαρίνας Αγίου Κοσμά, η κυκλοφοριακή μελέτη μπορεί να αποτυπώνει τη σύνδεση της Μαρίνας με δημόσια οδό και μέσω του οδικού δικτύου των ζωνών ανάπτυξης, όπως αυτό εγκρίνεται με τις κοινές αποφάσεις του άρθρου 3». Άρθρο 6 Προσωπικό Γραφείου Ελληνικού - Τροποποίηση άρθρου 6 του ν. 4062/2012 Η παρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 4062/2012 (Α' 70), τροποποιείται β) ως προς την υποπερ. α' της περ. Α', με την προσθήκη των Μηχανικών Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και της ειδικότητας των Χημικών Μηχανικών, β) ως προς την περ. Δ', με την προσθήκη εβδόμου εδαφίου και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής: «3. Α) Στο Γραφείο συστήνονται σαράντα (40) οργανικές θέσεις προσωπικού, οι οποίες κατανέμονται ως εξής: α) είκοσι τέσσερις (24) θέσεις Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΠΕ) ή Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΤΕ) Μηχανικών, ειδικοτήτων: Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πολιτικών Μηχανικών, Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών ή Τοπογράφων Μηχανικών, Αρχιτεκτόνων, Μηχανολόγων Μηχανικών, Χημικών Μηχανικών και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, β) τρεις (3) θέσεις ΠΕ Περιβάλλοντος, γ) μία (1) θέση ΠΕ Γεωτεχνικοί, ειδικοτήτων: Γεωπόνοι και Δασολόγοι, δ) δύο (2) θέσεις του κλάδου ΠΕ Αρχαιολόγων, μια (1) ειδικότητας Προϊστορικών - Κλασικών και μια (1) Βυζαντινών - Μεταβυζαντινών, ε) δύο (2) θέσεις αξιωματικών του Πυροσβεστικού Σώματος, εκ των οποίων ένας (1) κατώτερος και ένας (1) ανώτερος, στ) μία (1) θέση ΠΕ Πληροφορικής ή Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΤΕ) Πληροφορικής, ζ) δύο (2) θέσεις ΠΕ Διοικητικού-Οικονομικού, η) δύο (2) θέσεις ΠΕ Νομικών, θ) δύο (2) θέσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΔΕ) Διοικητικών-Γραμματέων, ι) μία (1) θέση Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης (ΥΕ) βοηθητικού προσωπικού. Β) Οι ως άνω θέσεις δύνανται να καλύπτονται με μετάταξη προσωπικού, μόνιμου και με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου, που υπηρετεί σε φορείς της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α' 143). Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος, η μετάταξη του προσωπικού διενεργείται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου προέλευσης, κατόπιν αίτησης των ενδιαφερομένων υπαλλήλων, ύστερα από δημόσια πρόσκληση, που εκδίδει το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, χωρίς να απαιτείται απόφαση ή σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιακών συμβουλίων του φορέα προέλευσης. Σε περίπτωση απόσπασης υπαλλήλου Ο.Τ.Α. α' ή β' βαθμού απαιτείται σύμφωνη γνώμη Δημάρχου ή Περιφερειάρχη αντίστοιχα. Γ) Οι θέσεις αυτές δύνανται να καλύπτονται και με απόσπαση προσωπικού, μόνιμου και με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου, που υπηρετεί σε φορείς της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014. Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος, η απόσπαση του προσωπικού διενεργείται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου, κατόπιν αίτησης των ενδιαφερομένων υπαλλήλων, ύστερα από δημόσια πρόσκληση, που εκδίδει το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, χωρίς να απαιτείται απόφαση ή σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιακών συμβουλίων του φορέα προέλευσης. Σε περίπτωση απόσπασης υπαλλήλου Ο.Τ.Α. α' ή β' βαθμού απαιτείται σύμφωνη γνώμη Δημάρχου ή Περιφερειάρχη αντίστοιχα. Η απόσπαση διενεργείται για τρία (3) έτη με δυνατότητα ισόχρονης ανανέωσης της απόσπασης για μία (1) φορά κατόπιν αίτησης του υπαλλήλου και έκδοσης σχετικής απόφασης των αρμοδίων οργάνων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του φορέα προέλευσης. Ο χρόνος υπηρεσίας των αποσπασμένων λογίζεται ως χρόνος υπηρεσίας στην οργανική τους θέση για θέματα βαθμολογικής και μισθολογικής εξέλιξης και οι αποδοχές τους βαρύνουν τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Με απόφαση του αρμοδίου οργάνου, διακόπτεται η απόσπαση υπαλλήλου πριν από τη λήξη της, για υπηρεσιακούς λόγους ή μετά από αίτηση του υπαλλήλου, κατόπιν συνεκτίμησηςτων υπηρεσιακών αναγκών. Δ) Η κάλυψη των ανωτέρω θέσεων δύναται να πραγματοποιηθεί και με προσλήψεις προσωπικού με σύμβαση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου διάρκειας έως τριών (3) ετών, που δύναται να παραταθεί για μία (1) φορά για ίσο χρονικό διάστημα, αποκλεισμένης σε κάθε περίπτωση της αναγνώρισής τους ως συμβάσεων αορίστου χρόνου. Η πρόσληψη για την πλήρωση των θέσεων με σύμβαση Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου πραγματοποιείται, από το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν έγκρισης της Επιτροπής της υπ' αρ. 33/2006 Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου (Α' 280), με την έκδοση σχετικής προκήρυξης, ύστερα από έλεγχο του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (Α.Σ.Ε.Π.), η οποία προσδιορίζει, μεταξύ άλλων, τον αριθμό του προσωπικού που θα προσληφθεί ανά κατηγορία, τις προϋποθέσεις συμμετοχής, τα προσόντα πρόσληψης και τον τρόπο απόδειξης αυτών, τα κριτήρια επιλογής και τον τρόπο βαθμολόγησης αυτών, την προθεσμία υποβολής των αιτήσεων και τη διαδικασία. Η προκήρυξη δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς και στην ιστοσελίδα του Α.Σ.Ε.Π.. Περίληψη της προκήρυξης δημοσιεύεται σε δύο (2) τουλάχιστον εφημερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας. Οι υποψήφιοι υποβάλλουν τις αιτήσεις τους στη Διεύθυνση Διοικητικών Υπηρεσιών της Γενικής Διεύθυνσης Διοικητικών Υπηρεσιών και Νομοθετικού Έργου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το αρμόδιο όργανο της οποίας τις αξιολογεί και συντάσσει προσωρινούς πίνακες κατάταξης, προσληπτέων και απορριπτέων. Το Α.Σ.Ε.Π. διενεργείτον έλεγχο νομιμότητας, καθώς και τον κατ' ένσταση έλεγχο και κοινοποιεί την απόφασή του στη Διεύθυνση Διοικητικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προκειμένου το αρμόδιο όργανο αυτής να καταρτίσει τον οριστικό πίνακα προσληπτέων. Οι θέσεις της υποπερ. η' της περ. Α' δύναται να καλύπτονται και με σχέση έμμισθης εντολής.» Άρθρο 7 Χρήσεις γης - Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 44 του ν. 4759/2020 Η παρ. 3 του άρθρου 44 του ν. 4759/2020 (Α'245) τροποποιείται ως προς την προσθήκη περιοχών στις οποίες επιτρέπεται η ειδική κατηγορία χρήσεων γης 21.Α και διαμορφώνεται ως εξής: «3. Η ειδική κατηγορία χρήσεων γης 21.Α Κέντρα Δεδομένων και τεχνολογικής υποστήριξης επιχειρήσεων και λοιπές συνοδευτικές δραστηριότητες (Data Centres) επιτρέπεται στις περιοχές των άρθρων 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 και 11 του από 23.2.1987 π.δ. (Δ' 166) και στις περιοχές των άρθρων 3, 4, 5, 6, 8, 9,10,11,12,14,14β, 14γ, 14δ και 16 του π.δ. 59/2018 (Α' 114), παράλληλα με τις χρήσεις γης που προβλέπονται από ισχύοντα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) και Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.), ακόμη και στις περιπτώσεις που η περιοχή έχει πολεοδομηθεί.» Άρθρο 8 Υποχρέωση δημιουργίας θέσεων στάθμευσης σε κέντρα δεδομένων και τεχνολογικής υποστήριξης επιχειρήσεων (Data Centers) Στην περίπτωση των κέντρων δεδομένων και τεχνολογικής υποστήριξης επιχειρήσεων και λοιπών συνοδευτικών δραστηριοτήτων (Data Centers) προβλέπεται υποχρέωση δημιουργίας μίας (1) θέσης στάθμευσης ανά διακόσια τετραγωνικά μέτρα (200 τ.μ.) επιφάνειας κτιρίου, κατά παρέκκλιση οποιοσδήποτε άλλης διάταξης. Άρθρο 9 Έγκριση εισόδου- εξόδου οχημάτων στις Στρατηγικές Επενδύσεις-Τροποποίηση άρθρου 36 του ν. 4801/2021 Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 36 του ν. 4801/2021 (Α1 83) τροποποιείται ως προς το πεδίο εφαρμογής του και το άρθρο 36 διαμορφώνεται ως εξής: «Άρθρο 36 Έγκριση εισόδου εξόδου οχημάτων στις Στρατηγικές Επενδύσεις Στις περιπτώσεις έργων, που έχουν ενταχθεί στις στρατηγικές επενδύσεις των ν. 3894/2010 (Α' 204), 4608/2019 (Α' 66) και 4864/2021 (Α' 237), οι αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης περί έγκρισης εισόδου - εξόδου οχημάτων, οι οποίες απορρέουν από το β.δ. 465/1970 (Α' 150), ασκούνται από το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Το παρόν εφαρμόζεται και επί εκκρεμών ή επανυποβληθέντων, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, αιτημάτων προς την τοπική αυτοδιοίκηση για χορήγηση έγκρισης εισόδου εξόδου οχημάτων, σύμφωνα με το β.δ. 465/1970, σε έργα που έχουν ενταχθεί στις στρατηγικές επενδύσεις.» Κατεβάστε εδώ την Τροπολογία View full είδηση
  14. Τον Απρίλιο του 2022, ο ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) [i] κλείνει δέκα χρόνια ισχύος. Έχει ήδη τροποποιηθεί με αρκετές αναθεωρήσεις και έχει πλαισιωθεί από έναν τεράστιο όγκο συναφών νόμων. Θεσμοθετήθηκε στην εποχή της κρίσης, και στα πρώτα χρόνια δεν ήταν εμφανές το αποτύπωμά του στο περιβάλλον, καθώς τα κτίρια που κατασκευάζονταν ήταν λιγοστά. Σιγά σιγά όμως αρχίζουν να εμφανίζονται νεοανεγειρόμενα κτίρια, που σχεδιάστηκαν ακολουθώντας τις διατάξεις του. Στο παρόν κείμενο επιχειρείται μια αποτίμηση των χαρακτηριστικών του ΝΟΚ, εστιάζοντας σε δύο κομβικά ζητήματα: Στην αντίφαση ανάμεσα στην πρόθεση για εξοικονόμηση ενέργειας και την υποβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος, και στην ασάφεια και διαρκή μεταβολή και περιπτωσιολογία πολλών από τις διατάξεις του. Η εξοικονόμηση ενέργειας ως πρόσχημα για την υποβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος Ο ΝΟΚ χαρακτηρίζεται από αντιφάσεις ανάμεσα σε σαφώς διατυπωμένες προθέσεις και στην εφαρμογή τους. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ο νόμος ενσωματώνει «περιβαλλοντικά κριτήρια και πράσινες παραμέτρους» στη δόμηση, με στόχο τον περιορισμό των ρύπων και την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια. Έχει δηλαδή μια οικολογική κατεύθυνση που μεριμνά για το περιβάλλον. Στόχος του είναι να δώσει “κίνητρα” για την κατασκευή κτιρίων που εξοικονομούν ενέργεια και ενσωματώνουν βιοκλιματικά στοιχεία στον σχεδιασμό τους. Είναι όμως τα πράγματα όντως έτσι; Πράγματι, μπορεί να θεωρηθεί οικολογικό και φιλικό στο περιβάλλον ένα κτίριο που περιορίζει την ενεργειακή κατανάλωση και συνεπώς τα αίτια που συμβάλλουν στην Κλιματική Αλλαγή. Η έννοια του “περιβάλλοντος”, όμως, δεν είναι μόνο αφαιρετικά «πλανητική», αλλά συνδέεται με κάτι πολύ πιο εύληπτο και χειροπιαστό: το άμεσο “περιβάλλον”, τον χώρο γύρω από το κτίριο, τον χώρο ανάμεσα στα κτίρια, τον αέρα, τον ήλιο, τον θόρυβο και την επιβάρυνση των ζωών όσων ζουν κοντά σε αυτό. Με άλλα λόγια, ένα κτίριο σέβεται το περιβάλλον του όχι μόνο όταν ενσωματώνει καινοτόμες τεχνολογίες που περιορίζουν την κατανάλωση ενέργειας, αλλά όταν δεν συνιστά βάρος στον περίγυρό του με συνέπειες που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια. Αυτές οι παράμετροι, όχι απλώς αγνοούνται από τον ΝΟΚ, αλλά και υποβαθμίζονται. Χαρακτηριστικό του ΝΟΚ είναι πως δίνει «κίνητρα» για τον περιορισμό τής κατανάλωσης ενέργειας μέσω «μπόνους» που αυξάνουν την επιτρεπόμενη δόμηση, χωρίς να αυξάνονται οι αντίστοιχοι συντελεστές δόμησης μιας περιοχής (που θεωρούνται ήδη μεγάλοι) [ii]. Πιο συγκεκριμένα: Ως κίνητρο για την κατασκευή κτιρίων ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης, ο επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης επαυξάνεται κατά 5 ή και 10% (Άρθρο 25.1). Ως κίνητρο για τη δημιουργία φυτεμένων δωμάτων, δίνεται η δυνατότητα να χτιστούν επιπλέον 35μ2 στο δώμα (Άρθρο 18 και 19.2) και να αυξηθεί το επιτρεπόμενο ύψος. Ως κίνητρο για τη βελτίωση της θερμομονωτικής ικανότητας, στην πραγματοποιούμενη δόμηση δεν συνυπολογίζεται η μόνωση, τυχόν θερμομονωτικοί τοίχοι, επενδύσεις της μόνωσης κλπ (Άρθρο 11.6.ιθ), αυξάνοντας τη δομήσιμη επιφάνεια κατά ένα μικρό αλλά όχι αμελητέο ποσοστό. Εκτός από τα αμιγώς ενεργειακά ζητήματα, υπάρχουν και κάποιες επιπλέον αυξήσεις: Ως κίνητρο για την «περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες περιοχές», υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις ενεργοποιείται το άρθρο 10, το οποίο επαυξάνει την επιτρεπόμενη δόμηση σε ποσοστό κυμαινόμενο από 10 έως 25% κατά περίπτωση [iii] . Για παράδειγμα, μείωση της κάλυψης κατά ένα ποσοστό συνεπάγεται αύξηση της δόμησης κατά το αντίστοιχο ποσοστό. Επισημαίνεται πως τα δύο μεγέθη δεν είναι ισότιμα, διότι η κάλυψη εξ ορισμού (ως ποσοστό) είναι μικρότερη του 1, ενώ συνήθως ο συντελεστής δόμησης είναι μεγαλύτερος του 1. Σε ένα οικόπεδο 100τμ, αν η κάλυψη μειωθεί κατά 10% και από 60 γίνει 54%, η διαφορά αντιστοιχεί σε 6μ2. Αν ο συντελεστής δόμησης είναι 3, η αντίστοιχη αύξηση αντιστοιχεί σε 30μ2 (100x3x10%). Στην προσμετρούμενη δόμηση δεν συμπεριλαμβάνονται τα κλιμακοστάσια (Άρθρο 11.6.δ). Η πραγματοποιούμενη δόμηση επαυξάνεται επιπλέον μέσω έμμεσων προσθηκών, όπως πατάρια ή σοφίτες (Άρθρο 11.6.ιδ & ιε). Η αύξηση μπορεί να φτάσει μέχρι και το 25% επί του συντελεστή δόμησης. Ειδικά μάλιστα στις περιπτώσεις των παταριών, δεν αυξάνεται μόνο η επιφάνεια αλλά και ο όγκος του κτιρίου, αφού για κάθε τετραγωνικό παταριού προϋποτίθεται κενός διώροφος χώρος ίσος. Τέλος, είναι δυνατή η κατασκευή έρκερ (κλειστών εξωστών) που δεν προσμετρώνται στην πραγματοποιούμενη δόμηση (Άρθρο 11.6.ιστ και 16.5). Όλα τα παραπάνω συνιστούν κάποιες από τις νόμιμες αυξήσεις της επιτρεπόμενης δόμησης, που μπορεί να φτάσει σε αρκετά μεγαλύτερο ποσοστό της αρχικής, αν προστεθούν κι άλλες ακόμα επιφάνειες που δεν προσμετρώνται (νόμιμα ή νομότυπα) στην πραγματοποιούμενη δόμηση. Οι αυξήσεις του συντελεστή δόμησης συνεπάγονται αύξηση των επιτρεπόμενων υψών. Για παράδειγμα, αν ο ΣΔ μιας περιοχής είναι 1,2, το επιτρεπόμενο ύψος είναι 17.25 μέτρα. Αν ο συντελεστής αυξηθεί, το επιτρεπόμενο ύψος μεγαλώνει στα 19.50μ. (Άρθρο 15). Ένα αφαιρετικό παράδειγμα Για να γίνουν κατανοητά τα παραπάνω, κρίνεται σκόπιμο να παρουσιαστεί ένα αφαιρετικό παράδειγμα ενός αστικού οικοπέδου, που δεν απέχει ωστόσο από την πραγματικότητα. Σημειώνεται εκ των προτέρων πως ακολουθούν κάποιοι υπολογισμοί που θα μπορούσαν και να παραλειφθούν. Επειδή, όμως, το κείμενο απευθύνεται και σε ανθρώπους που δεν έχουν εξοικείωση με τέτοιους υπολογισμούς, κρίθηκε σκόπιμο να καταγραφούν αναλυτικά, αφού άλλωστε μπορεί να τους παρακολουθήσει κι ένα παιδί πέμπτης δημοτικού. Έστω οικόπεδο 500 μ2, με Συντελεστή Δόμησης 1.2 και Επιτρεπόμενη Κάλυψη 40%. Τα επιτρεπόμενα μεγέθη είναι: Επιτρεπόμενη κάλυψη= Ε x 40% = 500 x 0.4 = 200 μ2 Επιτρεπόμενη δόμηση= Ε x ΣΔ = 500 x 1.2 = 600 μ2 Μέγιστο Ύψος= 17.25μ Αν σε αυτά προστεθούν οι αυξήσεις του ΝΟΚ λόγω «περιβαλλοντικών κινήτρων» καθώς και τα υπόλοιπα μπόνους, τότε τα μεγέθη αλλάζουν. Σε ένα μετριοπαθές σενάριο που η επιτρεπόμενη δόμηση αυξάνει κατά 5% (λόγω ελάχιστης κατανάλωσης ενέργειας) και επιπλέον κατά 7.5% (από ενεργοποίηση του άρθρου 10 για περιβαλλοντική αναβάθμιση), ο ΣΔ γίνεται: ΣΔ= 1.2 + 1.2 x 5% +1.2 x 7.5% = 1.35 [iv] Συνεπώς: Επιτρεπόμενη δόμηση= Ε x 1.35 = 500 x 1.35 = 675 μ2 Επιτρεπόμενη κάλυψη= Ε x (40%-7.5x40%) = 500 x 37% = 185 μ2 Επιτρεπόμενο ύψος= 19,50μ. που μπορεί να αυξηθεί επιπλέον κατά ένα ή και δύο μέτρα, λόγω φυτεμένου δώματος ή άλλων λόγων (βλ. Άρθρο 15.8). Άρα επιτρεπόμενο ύψος = 21,50μ. Η Πραγματοποιούμενη δόμηση όμως δεν εξαντλείται στα 675 μ2. αν προστεθούν και τα υπόλοιπα «μπόνους». Ας κάνουμε μια απλή άσκηση συγκρίνοντας τη δόμηση που «βγάζουν» οι δύο περιπτώσεις, προ ΝΟΚ και μετά ΝΟΚ, με ίδια επιφάνεια κάλυψης 180 μ2. Στην πρώτη περίπτωση (προ ΝΟΚ) μπορούν να χτιστούν τρεις όροφοι των 180 μ2 και ένας όροφος των 60 μ2, στα οποία συμπεριλαμβάνεται το κλιμακοστάσιο που περίπου είναι 20 μ2. Μπορούμε να συμπεράνουμε πως τα δεδομένα αυτά «βγάζουν» δύο διαμερίσματα των 80 μ2 σε κάθε όροφο. Συνολικά Δ= 3(80x2+20) + 60 = 600 μ2 που κατανέμονται σε τρεις έως τέσσερις ορόφους. Με την κατάλληλη διαφοροποίηση ο αριθμός των ορόφων μπορεί να αυξηθεί, αφήνοντας μεγαλύτερο ποσοστό του οικοπέδου ακάλυπτο. Επισημαίνεται, όμως, πως επειδή πριν τον ΝΟΚ το κλιμακοστάσιο συμπεριλαμβανόταν στη δόμηση, αποφεύγονταν επιπλέον όροφοι. Στη δεύτερη περίπτωση (μετά ΝΟΚ) η δόμηση αυξάνεται. Πάλι μπορούν να «βγουν» δύο διαμερίσματα των 80 μ2 ανά όροφο. Η δόμηση σε κάθε όροφο όμως είναι 160 μ2, αφού δεν συμπεριλαμβάνεται το κλιμακοστάσιο. Αν χωροθετηθούν δυο ογδοντάρια διαμερίσματα στους δύο πρώτους ορόφους, μένει ακόμα μπόλικη δόμηση. Στον από πάνω όροφο μπορούν να μπουν δυο μεζονέτες, με πατάρι (που δεν προσμετράται) 50 μ2, επιπλέον των 80 μ2 του κάτω ορόφου. Μένει, ωστόσο, αρκετή δόμηση. Μπορεί να μπει μια ακόμα μεζονέτα στον από πάνω όροφο και άλλα δύο διαμερίσματα, λίγο μικρότερα, ας πούμε 60 και 55 μ2. Μάλιστα, το τελευταίο μπορεί να μετατραπεί σε μεζονέτα, αν φυτευτεί το δώμα και προστεθούν στην επιφάνειά του άλλα 35 μ2. Η σύγκριση φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. Στην πρώτη περίπτωση, η πραγματοποιούμενη δόμηση είναι 600 μ2 ενώ στην άλλη αυξάνεται αισθητά. Στα 675 μ2 του συντελεστή προστίθενται μπόνους 185 μ2, και το σύνολο των προς πώληση διαμερισμάτων φτάνει στα 860 μ2. Στη συνολική δόμηση δεν έχουν προστεθεί το κλιμακοστάσιο (140μ2), ή άλλες μικρές και μεγάλες προσαυξήσεις, όπως τα έρκερ και η μόνωση. Αν προστεθούν κι αυτά, η δόμηση ξεπερνάει τα 1000 μ2, δηλαδή αυξάνεται κατά 66%. Αν και η αύξηση της δόμησης είναι ήδη αισθητή, δεν είναι όμως μόνο αυτή που αυξάνεται. Κάποια από τα υπόλοιπα μπόνους επιβαρύνουν επιπλέον τον όγκο του κτιρίου, που είναι και το πιο σημαντικό μέγεθος, αφού αυτό είναι που γίνεται αντιληπτό. Στην πρώτη περίπτωση (προ ΝΟΚ), ο όγκος του κτιρίου θα ήταν το γινόμενο της επιφάνειας με ένα ύψος ας πούμε τρία μέτρα [v], δηλαδή 600x3= 1800 μ3 . Στη δεύτερη περίπτωση όμως, στον όγκο προσμετρούνται και οι κενοί διώροφοι χώροι των παταριών. Ο όγκος κάθε μεζονέτας προκύπτει ως το γινόμενο της υποκείμενης επιφανείας όχι επί τρία αλλά επί έξι μέτρα ύψος. Αν σε αυτά προσθέσουμε και τον όγκο του κλιμακοστασίου, το τελικό αποτέλεσμα είναι 3270 μ3. 1. Αριστερά: Δόμηση προ ΝΟΚ. Δεξιά: Δόμηση μετά ΝΟΚ. Ο Όγκος αυξάνεται κατά 81%. Συγκρίνοντας τον όγκο προ ΝΟΚ και μετά ΝΟΚ ((3270/1800=1,81), συνειδητοποιούμε πως αυξάνεται κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 80% και το ύψος του κτιρίου έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Αν χρησιμοποιούσαμε επιπλέον διατάξεις του άρθρου 10, η αύξηση θα έφτανε το 100%! Ακόμα και με τους παράνομους ημιυπαίθριους του ΓΟΚ, δεν είχε εμφανιστεί ποτέ ξανά τέτοια αύξηση. Στη χειρότερη περίπτωση η μεγέθυνση δεν ξεπερνούσε το 40% της επιτρεπόμενης, ενώ σύντομα (όταν έγινε κατανοητό το κόλπο) περιορίστηκε στο 20%. Αξίζει εδώ να επισημανθεί πως τα μόνα πολεοδομικά μεγέθη που ως τώρα δεν έχουν αλλοιωθεί από τον ΝΟΚ, είναι ο επιτρεπόμενος όγκος και το Ιδεατό Στερεό. Ειδικά στα οικόπεδα των κεντρικών αστικών συνοικιών με τους στενούς δρόμους, όλες οι παραπάνω αυξήσεις «χτυπάνε» στο Ιδεατό Στερεό και δεν μπορούν να εξαντληθούν. Αυτό που φτάνει να εξαντληθεί είναι ο όγκος. Πρόκειται για ένα μέγεθος που στα παλιά διαγράμματα κάλυψης (προ ΝΟΚ) σπάνια εξαντλείτο. Ο νόμος ορίζει ως επιτρεπόμενο όγκο το γινόμενο του ΣΔ x 5, δηλαδή μπορούσε κάθε χώρος να έχει ύψος 5μ, κάτι που κανένας προφανώς δεν έφτιαχνε. Με τα νέα μπόνους, όμως, ο όγκος μπορεί να γεμίσει με δόμηση. Στην περίπτωση του δικού μας οικοπέδου θα ήταν 675x5= 3375 κμ. Αν συνυπολογίσουμε τα έρκερ κι άλλα μπόνους ή νομότυπες αυξήσεις της επιτρεπόμενης δόμησης (που για εύλογους λόγους παραλείπεται εδώ να αναφερθούν), ακόμα κι αυτός εξαντλείται. Ήδη ακούγεται πως συζητείται να αυξηθεί ο συντελεστής όγκου από το 5 στο 5.5... Η αύξηση του όγκου, αν και οριζόντια, δεν εμφανίζεται με τον ίδιο τρόπο σε κάθε περιοχή. Στις περιοχές με υψηλό συντελεστή, η αύξηση γίνεται κυρίως ως προς το ύψος. Καθώς το κλιμακοστάσιο δεν προσμετράται, οι οικοδομές ψηλώνουν όσο τους το επιτρέπει το ιδεατό στερεό. Στα μικρά οικόπεδα, που το κλιμακοστάσιο καταλαμβάνει μεγάλο ποσοστό της δόμησης, η αύξηση σε σχέση με τα γύρω είναι εμφανής. Σε προαστιακές περιοχές, αντίθετα, ο όγκος μπορεί να εξαντληθεί. Επειδή συνήθως τα ύψη είναι χαμηλά, οι οικοδομές, για να μεγιστοποιήσουν την επιτρεπόμενη δόμηση, εξαντλούν την κάλυψη. Το ίδιο ισχύει και για την εκτός σχεδίου δόμηση. Αν και στόχος των τελευταίων τροποποιήσεων (με τον 4759/20) ήταν ο περιορισμός της, με μείωση των συντελεστών δόμησης από 0,2 σε 0,18, η έμμεση αύξηση που έχει ήδη θεσμοθετηθεί με τον ΝΟΚ αντιφάσκει με την πρόθεση του νομοθέτη. Συνέπειες στο περιβάλλον Θα μπορούσαν να αναλυθούν αρκετά παραδείγματα που απεικονίζουν αντίστοιχες περιπτώσεις αστικών, προαστιακών ή άλλου είδους οικοπέδων. Ας αφήσουμε όμως τα «ανώτερα μαθηματικά». Μια ματιά στα δύο παραδείγματα του διαγράμματος αρκεί για να γίνει κατανοητή η διαφορά και να συλλάβει ο αναγνώστης το μέγεθος (στην κυριολεξία) του προβλήματος. Το πιο σημαντικό είναι να αναλυθούν οι συνέπειες αυτής της μεγέθυνσης. Η πρώτη είναι μάλλον εμφανής. Αύξηση του όγκου κατά 80% ή και περισσότερο συνεπάγεται υποβάθμιση των γύρω κτιρίων, του χώρου ανάμεσά τους καθώς και του παρακείμενου δημόσιου χώρου. Σε μια αστική συνοικία, για παράδειγμα, οι διπλανές πολυκατοικίες (για μικρότερα κτίσματα δεν χρειάζεται να γίνει καν αναφορά) ουσιαστικά χάνουν την αξία τους. Τα οικόπεδα που βρίσκονται νότια, αλλά και τμήμα τους που βρίσκεται ανατολικά και δυτικά του νέου κτίσματος, στερούνται τον άμεσο ηλιασμό. Εκτός από την ίδια την απώλεια φωτός στα διαμερίσματα (που συνεπάγεται αύξηση της κατανάλωσης ρεύματος), επιπλέον στερούνται τη δυνατότητα εγκατάστασης ηλιακού θερμοσίφωνα ή φωτοβολταϊκών πανέλων στο δώμα, ενώ το ίδιο το δώμα χάνει την όποια αξία χρήσης θα μπορούσε ποτέ να αποκτήσει. Για να περιοριστεί η κατανάλωση ενέργειας στο νέο κτίριο, αυξάνεται στα διπλανά του. Αξίζει να τονιστεί πως, για να είναι επαρκής ο ηλιασμός των γειτονικών κτιρίων, αύξηση του ύψους προϋποθέτει πολλαπλάσια απόσταση ανάμεσά τους (ίση με √3 x ύψος αν θεωρήσουμε, για λόγους ευκολίας, πως η γωνία πρόσπτωσης του ήλιου τους χειμερινούς μήνες είναι 30 μοίρες). Δημιουργούνται ακόμα και τυπικά προβλήματα. Τι συμβαίνει στην περίπτωση που μια κατοικία έχει μια συγκεκριμένη ενεργειακή κλάση και η γειτνίαση με το νέο κτίριο την υποβαθμίζει; Ισχύει το ενεργειακό πιστοποιητικό; Τι συμβαίνει όταν έχει δοθεί επιδότηση από το πρόγραμμα «εξοικονομώ» για ηλιακό θερμοσίφωνα που πλέον δεν βλέπει τον ήλιο; Το ίδιο ισχύει και για τη θέα. Ένας ιδιοκτήτης που επένδυσε στο παρελθόν επιπλέον χρήματα για να έχει το προνόμιο της θέας, ουσιαστικά το χάνει. Δεν τίθεται εδώ ζήτημα ισονομίας ή δικαιοσύνης, αφού κι εκείνος κάποτε υπερτερούσε των γειτόνων του, αλλά ένα αξιακό ζήτημα που διαβάλλει τους ίδιους τους όρους του παιχνιδιού. Η σταθερότητα των πολεοδομικών μεγεθών δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να οραματιστεί και να «επενδύσει» (οικονομικά αλλά και συναισθηματικά) στο μέλλον. Αν τα μεγέθη αυτά αυξάνονται κατά βούληση, τότε είναι αδύνατον να γνωρίζεις τι πρόκειται να συμβεί στην κατοικία σου. Κάποιος που κατοικεί στον Άλιμο ή στο Χαλάνδρι (και έχει πληρώσει τα αντίστοιχα χρήματα για να κατοικεί εκεί), δεν μπορεί να αντικρίζει μια μέρα μπροστά του μια πολυκατοικία από τα Πατήσια, και ο κάτοικος των Πατησίων δεν μπορεί να κατοικεί ξαφνικά στο κέντρο της Αθήνας. Ας θυμηθούμε πως οι έμμεσες αυτές αλλαγές στους όρους δόμησης πραγματοποιούνται στις ίδιες συνοικίες, με τα ίδια πλάτη δρόμων και τα ίδια μεγέθη οικοπέδων. Το πρόβλημα δεν εστιάζεται στο ύψος ή στον όγκο, ούτε καν στη δόμηση καθεαυτή. Μπορούν υπό προϋποθέσεις να φτιαχτούν αξιόλογα ψηλά και ογκώδη κτίρια, και η συζήτηση για το θέμα έχει ξεκινήσει τουλάχιστον από τo 1896 με τη δημοσίευση του «The tall office building artistically considered” του Λούις Σάλιβαν [vi]. Ωστόσο, συνήθως τα ψηλά κτίρια δεν φτιάχνονται σε στενούς δρόμους και οικόπεδα με αποστάσεις Δ και δ ανάμεσά τους. Στις υπάρχουσες συνθήκες των ελληνικών πόλεων και οικισμών, ο όρος «περιβαλλοντική αναβάθμιση» ακούγεται τραγικά οξύμωρος και εξευτελιστικά προσποιητός, αγνοώντας ακόμα και στοιχειώδη δικαιώματα που αφορούν την κατοίκηση. 2 Σύγκριση ανάμεσα σε τρεις γενιές: Πολυκατοικίες του '70, πολυκατοικίες με ΓΟΚ και με ΝΟΚ. Ανάμεσα στις παλιές τετραώροφες ή πενταώροφες πολυκατοικίες, ξεπροβάλλει δεξιά μια επταώροφη πολυκατοικία του ΓΟΚ. Κι αυτή, όμως, μοιάζει μικρή μπροστά στους 11 ορόφους του ΝΟΚ... Μια ακόμα συνέπεια σχετίζεται με την αύξηση της πυκνότητας κατοίκησης. Κι αυτή δεν είναι απαραίτητα αρνητική. Ωστόσο δεν γίνεται με την απαραίτητη υποδομή. Αύξηση του πληθυσμού μιας περιοχής συνεπάγεται αυξημένες ανάγκες σε υποδομές, κτίρια πρόνοιας, εκπαίδευσης, δημοσίων χώρων ή χώρων πρασίνου. Έχουν γίνει άραγε μελέτες για το αν οι υπάρχουσες υποδομές μπορούν να αντεπεξέλθουν στις υπάρχουσες πυκνότητες, πόσο μάλλον στις επαυξημένες; Πού θα χωροθετηθούν οι νέες υποδομες; Ας δούμε ένα πιο απτό παράδειγμα: Αν το πρώτο από τα παραδείγματα του διαγράμματος βγάζει 6-7 διαμερίσματα, το δεύτερο βγάζει 9 και μάλιστα πιο μεγάλα. Οι απαιτήσεις σε θέσεις στάθμευσης αυξάνονται. Στα ήδη μικρά οικόπεδα των ελληνικών πόλεων, πρακτικά είναι αδύνατο να χωρέσουν έστω και οι ελάχιστα απαιτούμενες θέσεις στάθμευσης, πόσο μάλλον οι πραγματικά αναγκαίες. Συνήθως εξαγοράζονται (υποτίθεται πως η πολιτεία μεριμνά να φτιαχτούν αντίστοιχες θέσεις στη γύρω περιοχή –κάτι που ποτέ δεν γίνεται) και άρα γεμίζουν οι γύρω δρόμοι με επιπλέον αυτοκίνητα. Για να χωρέσουν, το υπόγειο επεκτείνεται σε όλη την έκταση του οικοπέδου, ενώ από πάνω μπαίνει η φύτευση των 40εκ. Κάποια από τα όμβρια, όμως, είναι απαραίτητο να απορρέουν σε χώμα και να καταλήγουν στη γη. Αντίστοιχα ζητήματα προκύπτουν σχετικά με τον θόρυβο ή το καυσαέριο. Μια σημαντική συνέπεια έχει να κάνει με την ανανέωση καθεαυτή. Το άρθρο 10 προβλέπει αύξηση του συντελεστή λόγω «απόσυρσης κτιρίου». Ο νομοθέτης αξιολογεί, απριόρι, το «παλιό» ως υποδεέστερο που οφείλει να αντικατασταθεί από το «νέο», σα να επρόκειτο για αυτοκίνητα. Θύματα αυτής της λογικής δεν πέφτουν μόνο ερειπιώδη κτίσματα (τα διατηρητέα ευτυχώς εξαιρούνται), αλλά και αξιόλογα μεσοπολεμικά ή μεταπολεμικά κτίρια. Μάλιστα δεν πρόκειται μόνο για μονώροφα μικρά σπιτάκια, αλλά και για διώροφα ή τριώροφα που δίνονται αντιπαροχή από τον ιδιοκτήτη τους, και τα οποία με μια ενεργειακή αναβάθμιση θα μπορούσαν εύκολα να εκσυγχρονιστούν. Ας μην ξεχνάμε πως η ίδια η διαδικασία κατεδάφισης και εκ νέου ανέγερσης είναι εξαιρετικά ενεργοβόρα, και δεν είναι βέβαιο πως η εξοικονομούμενη ενέργεια πρόκειται να την αποσβέσει εύκολα. Η «απόσυρση κτιρίου» δίνει τη δυνατότητα και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη ριζική ανανέωση του κτιριακού αποθέματος και άρα και του χαρακτήρα των αντίστοιχων περιοχών. Συνεπώς, οι συνέπειες που επισημαίνονται εδώ δεν πρόκειται να εμφανιστούν στο απώτερο μέλλον αλλά σε έναν σχετικά άμεσο χρονικό ορίζοντα. Η τελευταία συνέπεια αφορά την ποιότητα των ίδιων των νέων κτισμάτων ως προς το ενεργειακό τους αποτύπωμα. Για παράδειγμα, ο υποχρεωτικός κενός διώροφος χώρος που δημιουργούν τα πατάρια, πρέπει να θερμανθεί με περισσότερη ενέργεια. Αν και το χωρικό αποτέλεσμα τέτοιων χώρων μπορεί να είναι εντυπωσιακό, δεν παύουν να είναι πιο ενεργοβόροι, σε αντίθεση με την πρόθεση του νομοθέτη για περιορισμό της κατανάλωσης. Όλες αυτές οι συνέπειες επιδρούν όχι μόνο στην ποιότητα του περιβάλλοντος, αλλά μακροχρόνια και στην οικονομική αξία μιας οικοδομής. Αν πέφτει η τιμή του τετραγωνικού μιας περιοχής ή μιας γειτονιάς, αυτό υποβαθμίζει και τα νεοανεγειρόμενα κτίρια, πόσο μάλλον όσα πρόκειται να ανεγερθούν. Πιθανόν το πρόβλημα να μην είναι σήμερα εμφανές. Η ύπαρξη ενός ή δύο νέων κτισμάτων σε μια γειτονιά ή οικοδομικό τετράγωνο δεν μοιάζει ιδιαίτερα ανησυχητική (αν και ήδη επιβαρύνει). Η προβολή, ωστόσο, στο μέλλον μιας γενικευμένης εκδοχής τους, ίσως θα έπρεπε να μας ανησυχεί. Ο «αέρας» που καταναλώνεται για αυτή τη μεγέθυνση δεν είναι απεριόριστος. Το γεγονός πως οι συνθήκες κατοίκησης σήμερα είναι ακόμα (οριακά) ανεκτές, δεν σημαίνει πως η επιπλέον αύξηση του όγκου θα είναι ανώδυνη. Αν οι πόλεις τής αντιπαροχής των περασμένων δεκαετιών χαρακτηρίζονται ακόμα από μια μεσογειακή ζωντάνια, δεν την οφείλουν απαραίτητα στη συγκεκριμένη μέθοδο ανοικοδόμησης, και αν οι πενταώροφες πολυκατοικίες τής δεκαετίας του '60 διατηρούν κάποια στοιχεία ανθρώπινης κλίμακας, οι οκταώροφοι και δεκαώροφοι απόγονοί τους δεν είναι καθόλου βέβαιο πως διαθέτουν έστω και κάποιες από τις (ήδη αμφισβητούμενες) ποιότητες των προγόνων τους. Οι παραπάνω επισημάνσεις δεν αποκλείουν, βέβαια, τη δυνατότητα πραγματοποίησης καλής αρχιτεκτονικής, ακόμα και με αυτούς τους όρους. Ήδη εμφανίζονται, δημοσιεύονται και εκθειάζονται τα πρώτα αρχιτεκτονικά δείγματα του ΝΟΚ, με νέες μορφές και υλικά. Όσο αξιόλογα κι αν είναι, όμως, αρκετά από αυτά, ίσως δεν πρέπει να παραβλέπουμε τον άυλο πλούτο σχέσεων ανάμεσα στους όγκους και συνεπώς και στους ανθρώπους, που συνιστά μια εξίσου σημαντική πτυχή της αρχιτεκτονικής. Το οικιστικό σύνολο ξεπερνά το μεμονωμένο παράδειγμα. Ο λαβύρινθος της νομοθεσίας ως σπατάλη ανθρώπινων και φυσικών πόρων Όσα παρουσιάζονται εδώ δεν είναι άγνωστα. Ωστόσο, η εφαρμογή τους στην πράξη κρύβει δυσκολίες και ασάφειες. Τα τελευταία δέκα χρόνια δημοσιεύτηκαν εκατοντάδες σελίδες νομοθεσίας για τον τρόπο έκδοσης αδειών, τα αυθαίρετα, την ενεργειακή απόδοση…, περιπλέκοντας ακόμα περισσότερο τον λαβύρινθο. Το χειρότερο είναι πως η νομοθεσία αυτή αλλάζει κάθε χρόνο, καθιστώντας τον επαγγελματία συνεχώς ανεπαρκή απέναντι στο έργο και τον εργοδότη του. Θυμίζει λίγο μια κατηγορία video games, τα “adventure games", στα οποία ο παίχτης κινείται σε έναν λαβύρινθο, όπου, για να μπορέσει να προχωρήσει, πρέπει να βρει ένα κλειδί ή κάποιο άλλο κρυμμένο εργαλείο. Κάτι αντίστοιχο είναι και ο ΝΟΚ: μια μάταιη προσπάθεια κατανόησης ενός διαρκώς μεταβαλλόμενου παιχνιδιού, στο οποίο εμφανίζονται νέα «παραθυράκια» και μεταβάλλονται τα προηγούμενα... Δεν είναι τυχαίο που η κωδικοποίηση της νομοθεσίας ουδέποτε γίνεται από το κράτος αλλά από ιδιώτες. Πρέπει να υπάρχουν πάντα μυστικά για να υπάρχει και το κατάλληλο ιερατείο που τα αποκαλύπτει. Τα παραπάνω εντείνονται όταν στην παρούσα συγκυρία οι υποστελεχωμένες Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τους ενδιαφερόμενους. Ατέλειωτες καθυστερήσεις μηνών για έναν απλό προέλεγχο δημιουργούν επιπλέον προβλήματα στους μελετητές, προκαλώντας τεράστια σπατάλη πνευματικής, ψυχικής αλλά και φυσικής ενέργειας… Θα ήταν λάθος, προφανώς, να διαγράψει κάθε πτυχή του ΝΟΚ ως αρνητική. Υπάρχουν ευεργετικές και χρήσιμες διατάξεις που δίνουν δυνατότητες στον μελετητή (όπως τα έρκερ, για παράδειγμα), και σαφώς μπορούν να αναγνωριστούν βελτιώσεις σε σχέση με προηγούμενες νομοθεσίες. Ωστόσο, δεν μπορεί να μην επισημανθεί πως η λογική που διέπει τον ΝΟΚ (και σε αυτό δεν διαφέρει από όλους τους προηγούμενους νόμους) είναι μια περιπτωσιολογία που προσπαθεί να προδιαγράψει τα πάντα, στο όνομα της προστασίας από πιθανές παρερμηνείες. Αυτό οι αγγλοσάξονες θα το περιέγραφαν ως "penny wise - pound-foolish” ή «ακριβός στα πίτουρα -φτηνός στο αλεύρι», όπως θα λέγαμε εμείς. Αφού έχει αυξηθεί η δόμηση υπέρμετρα, μετά εφευρίσκονται διατάξεις για να μην μπορεί κάποιος να «κλέψει». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αλλαγή του ύψους στις σοφίτες. Στον αρχικό ΝΟΚ το μέσο ελεύθερο ύψος δεν μπορούσε να ξεπερνάει τα 2.20μ. (11.6.ιε), ώστε να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κύριος χώρος. Στην τροποποίηση του 4759/20, ο περιορισμός αυτός αφαιρέθηκε (χωρίς να αναφερθεί), ενώ στην τροποποίηση του 4821/21 διευκρινίστηκε (στο άρθρο 2.81) πως δεν υπάρχει πλέον περιορισμός ύψους. Όλος αυτός ο περιπτωσιολογικός λαβύρινθος αναδεικνύει μια λανθάνουσα νοοτροπία, που από τη μία μεγιστοποιεί τη δόμηση και από την άλλη την «ενοχοποιεί» δυνητικά. Χαρακτηριστική πτυχή αυτής της νοοτροπίας είναι οι κατά τόπους αρχαιολογικές υπηρεσίες ή εφορίες αρχαιοτήτων, που καθ’ υπέρβαση των αρμοδιοτήτων τους προσπαθούν να «σώσουν» τους τόπους (όχι μόνο τους αρχαιολογικούς) από την ανοικοδόμηση, με τα γνωστά τραγελαφικά αποτελέσματα [vii]. Αντί επιλόγου… κάποιες προτάσεις Ο κόσμος αρχίζει να αναρωτιέται «τι είναι αυτά τα τέρατα» που ξεφυτρώνουν σιγά σιγά, υποθέτοντας πως είναι παράνομα ή αυθαίρετα. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό στο κοινό, πως δεν πρόκειται για «αυθαίρετα» αλλά για νόμιμα ή έστω νομότυπα κτίσματα. Δεν πρόκειται για απλή κερδοσκοπία ή για μεμονωμένες πρακτικές. Οι αρχιτέκτονες υποχρεωνόμαστε να εφαρμόσουμε τις διατάξεις του νόμου. Όσο κι αν κάποιοι αναρωτιόμαστε αν το νόμιμο είναι και ηθικό, οι επιλογές είναι περιορισμένες. Αδιαμφισβήτητα, η πρόσφατη ανοικοδόμηση δημιουργεί μια αίσθηση ανάπτυξης και ευημερίας. Η δυνατότητα επιπλέον δόμησης έδωσε ώθηση στην οικοδομική δραστηριότητα. Οι εταιρείες και οι ιδιώτες άρχισαν πάλι να δραστηριοποιούνται, δίνοντας δουλειά σε χιλιάδες μηχανικούς και οικοδόμους, γεγονός που δεν πρέπει να υποτιμάται. Μήπως όμως χρειάζεται να υπολογίζουμε και το τίμημα αυτής της ανάπτυξης; Είναι βέβαιο πως δεν υπάρχει εναλλακτική; Είναι σημαντικό να ξεφύγουμε από μια οπτική που εστιάζει στο μεμονωμένο κτίριο, και να δούμε το σύνολο. Εννοείται πως κάθε κτίσμα, κάθε κατοικία, κάθε πολυκατοικία, κάθε κτίριο γραφείων κρύβει μέσα του μια τεράστια ποσότητα κόπου και προσπάθειας, αποτελώντας την επιστέγαση ενός ονείρου ή μιας επένδυσης στο μέλλον. Όποιος εμπλέκεται στη διαδικασία της ανοικοδόμησης, γνωρίζει καλά το μετερίζι τούτης της εμπλοκής. Καθένας έχει τα δίκια του: Ο ιδιοκτήτης έχει ανάγκη για ένα ή δύο ακόμα δωμάτια, ο κατασκευαστής πασχίζει να εξασφαλίσει λίγα ακόμα τετραγωνικά για να βελτιώσει το κέρδος του κι ο αρχιτέκτονας ψάχνει να βρει λίγο χώρο ακόμα για να χωρέσει καλύτερα όσα του ζητάνε. Όλα αυτά είναι κατανοητά. Το κείμενο τούτο δεν γράφεται με διάθεση κριτικής απέναντι στη δουλειά και τον κόπο κανενός. Επιδιώκει ωστόσο να επισημάνει τις μακροχρόνιες συνέπειες της όλης διαδικασίας. Οι νόμοι γι’ αυτό υπάρχουν άλλωστε. Για να ρυθμίζουν αυτό που εσύ κι εγώ δεν μπορούμε να δούμε, πόσο μάλλον να προβλέψουμε. Ο συγκεκριμένος νόμος δεν είναι βέβαιο πως έχει κοιτάξει το μέλλον σε ικανοποιητικό βαθμό. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω, οι πνευματικοί άνθρωποι, οι Σύλλογοι, τα Πολυτεχνεία ή και συναφείς ελεγκτικοί θεσμοί δεν είναι δυνατόν να σωπαίνουν και να παραμένουν αδρανείς για τόσο κομβικά ζητήματα. Οι φορείς που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική χρειάζεται να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την αλλαγή της κατεύθυνσης σε θεσμικό επίπεδο. Είναι σημαντικό να επισημανθούν οι περιβαλλοντικές αλλά και οι κοινωνικές συνέπειες του ΝΟΚ και να διαμορφωθεί ένα διαφορετικό πλαίσιο για τη δόμηση. Παρακάτω γίνεται μια προσπάθεια να σκιαγραφηθούν κάποιες εναλλακτικές κατευθύνσεις, χωρίς να ιεραρχούνται ως προς τη βαρύτητα ή την εφικτότητα εφαρμογής τους: Τα περιβαλλοντικά «κίνητρα» για την εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι απαραίτητο να σχετίζονται με την αύξηση της δόμησης. Τα πολεοδομικά μεγέθη υπάρχουν για να θεσπίζουν τους όρους της συνύπαρξης των κτιρίων και συνεπώς των ανθρώπων που ζουν μέσα σε αυτά. Δεν μπορεί να λειτουργούν ως «μπόνους» για άλλους σκοπούς. Είναι σαν τα όρια ταχύτητας που ισχύουν για όλους, καθώς διασφαλίζουν την ασφάλεια όσων κινούνται στους δρόμους. Δεν διανοείται κανείς να δώσει «έξτρα μπόνους ταχύτητας» σε όσους διαθέτουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, για παράδειγμα. Τα όρια ταχύτητας είναι σταθερά όσο οι δρόμοι παραμένουν ίδιοι. Το ίδιο ισχύει και για τα κτίρια. Αντίθετα, τα κίνητρα μπορούν να είναι άλλης υφής. Το βασικό είναι πως δεν είναι απαραίτητο να στοχεύουν στον κατασκευαστή αλλά στον κάτοικο ή στον χρήστη. Θα μπορούσαν να δίνονται, για παράδειγμα, επιδοτήσεις για την αγορά ενεργειακά αυτόνομων κατοικιών, όπως δίνονται για την ενεργειακή αναβάθμιση. Και στα αυτοκίνητα άλλωστε το ίδιο γίνεται. Επιδοτείται η αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου ή άλλου οχήματος και όχι ο κατασκευαστής του. Αυτή η πρακτική ευνοεί τόσο τον αγοραστή όσο και τον κατασκευαστή που λαμβάνει έμμεσα μέρος της επιδότησης. Ένα σημαντικό κίνητρο αποτελεί η κωδικοποίηση της νομοθεσίας και ο περιορισμός των απίστευτων καθυστερήσεων που συνεχίζουν να δυσχεραίνουν τους μελετητές, τους κατασκευαστές και τους ιδιώτες, λειτουργώντας ως τροχοπέδη. Η σαφής κωδικοποίηση από έναν δημόσιο φορέα όλων των νόμων και διατάξεων και η συνεχής ανανέωσή της, σε συνδυασμό με σεμινάρια και ένα δίκτυο από γραφεία ενημέρωσης (help desk), είναι απαραίτητο να λειτουργήσει άμεσα. Η ίδια η νομοθεσία χρειάζεται να αλλάξει ειδικά ως προς επίμαχες και δυσμενείς για το περιβάλλον διατάξεις, όπως το άρθρο 10, τα κλιμακοστάσια και τα πατάρια. Ευχής έργον θα ήταν η απλοποίησή της σε πιο απλά και εύληπτα μεγέθη. Παλαιότερες επιτροπές του ΣΑΔΑΣ πρότειναν ως κυρίαρχο μέγεθος τον όγκο, που πράγματι μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ευεργετικές συνέπειες, αρκεί να περιοριστεί σε όρια που δεν επιβαρύνουν το άμεσο περιβάλλον (σίγουρα όχι 5xΣΔ). Εξυπακούεται πως κάθε αλλαγή στη νομοθεσία πρέπει να περνάει μέσα από το φίλτρο συλλόγων ή άλλων φορέων, ώστε να προκύπτει η απαραίτητη συναίνεση για την εφαρμογή της. Η πολιτεία μπορεί να παίξει πιο ενεργό ρόλο στη βιοκλιματική αναβάθμιση των κτιρίων και του δημόσιου χώρου. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα «Επιμελητήριο Αρχιτεκτονικού και Αστικού Περιβάλλοντος» που θα μελετά, θα ενημερώνει και θα προτείνει λύσεις για τα συγκεκριμένα ζητήματα. Στις αρμοδιότητες ενός τέτοιου επιμελητηρίου μπορεί να είναι και η ανέγερση πρότυπων κτιρίων που να λειτουργούν ως ένα διαρκές πεδίο έρευνας, μετρήσεων και πειραματισμών, με απώτερο στόχο να αποτελέσουν πρότυπο για την υπόλοιπη αγορά κατοικίας. Το ίδιο ισχύει και για τα υπάρχοντα κτίρια. Τόσο με επιδοτήσεις (όπως το πρόγραμμα «εξοικονομώ») όσο και με πιο άμεσες ενέργειες, η πολιτεία μπορεί να συμβάλει στην αξιοποίησή τους. Σε περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες αδυνατούν να επενδύσουν στο ακίνητό τους, θα μπορούσε να υπάρξει μια αναβάθμιση με δημόσια χρήματα. Μια τέτοια αναβάθμιση μπορεί να αποβεί κερδοφόρα για την πολιτεία (με τη μορφή προσόδου), για τον ιδιοκτήτη (σε βάθος χρόνου) αλλά και για τον κατασκευαστικό κλάδο που θα δραστηριοποιηθεί. Το ίδιο το ακίνητο θα είναι πλέον κατοικήσιμο, ενώ η πόλη ή ο οικισμός μπορεί να επωφεληθεί από το ζωντάνεμά του. Ίσως χρειάζεται κάποια στιγμή να επανεξετάσουμε το μοντέλο παραγωγής κατοικίας συνολικά. Η σημερινή παραγωγή που βασίζεται στην εκ των προτέρων κατασκευή και πώληση κατοικιών ή άλλων χώρων, πιθανόν να μπορούσε να αντικατασταθεί από μοντέλα που βασίζονται περισσότερο στη ζήτηση είτε ατομικά είτε συλλογικά. Το επιπλέον κέρδος (για τον κατασκευαστή) ή κόστος (για τον κάτοικο) που βασίζεται στο ρίσκο της μελλοντικής πώλησης, θα μπορούσε να περιοριστεί με αυτόν τον τρόπο και τα επιπλέον χρήματα να επενδυθούν για την ενίσχυση των βιοκλιματικών χαρακτηριστικών των κτιρίων. Ο ρόλος της πολιτείας, πάλι θα μπορούσε να είναι ευεργετικός, εξασφαλίζοντας ποιότητα και σταθερότητα που μπορεί να βοηθήσει τόσο τον κάτοικο όσο και τον κατασκευαστή. Όλες σχεδόν οι εναλλακτικές προτάσεις που σκιαγραφούνται εδώ προϋποθέτουν την άμεση ή έμμεση ενεργοποίηση και συμμετοχή της πολιτείας. Ίσως να μην είναι τυχαίο το γεγονός. Ούτως ή άλλως, η πρόσφατη ανοικοδόμηση δεν οφείλεται αποκλειστικά στην ελεύθερη αγορά αλλά μάλλον στο κράτος που πήρε την πρωτοβουλία να διανείμει προς αξιοποίηση το δημόσιο αγαθό που λέγεται «αέρας» (αν αυτό δεν ισχύει, τότε ας καταργηθούν οι αυξήσεις του συντελεστή κι ας πορευτεί η αγορά μόνη της). Η ενεργειακή αναβάθμιση δεν αποτελεί μόνο ατομική υποχρέωση. Συνδέεται με την ανάγκη των ανθρώπων να μοιράζονται από κοινού τον χώρο, το μέλλον και τις ζωές τους. Συνεπώς, συλλογικές δράσεις και πρωτοβουλίες προς τέτοιες κατευθύνσεις μάλλον πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Κλείνοντας, επισημαίνεται πως όσα καταγράφηκαν εδώ, με κανέναν τρόπο δεν καλύπτουν πλήρως όλες τις πτυχές του ζητήματος. Πιθανόν να υπάρχουν πολλοί ακόμα συνάδελφοι και συναδέλφισσες που έχουν εμπειρία από αντίστοιχα ζητήματα. Ας θεωρηθεί το κείμενο ως προσπάθεια έναρξης μιας συζήτησης. Μήπως, έστω, πρέπει να οργανωθεί από κάποιον φορέα μια ημερίδα με αφορμή τα δέκα χρόνια του ΝΟΚ, ώστε να γίνει μια πιο συλλογική αποτίμησή του; Αλλιώς να του ευχηθούμε να τα εκατοστήσει… [i] Νόμος 4067/2012. Δημοσιεύτηκε στις 9/4/2012. [ii] Αμφιβολίες για αυτά τα «κίνητρα» είχαν ήδη διατυπωθεί πριν την έναρξη εφαρμογής του ΝΟΚ. Για παράδειγμα, ο συνάδελφος Γιώργος Ανδρεαδάκης τα είχε εκφράσει με εύγλωττο τρόπο σε ένα «θεατρικό σκετς» κατά τη διάρκεια ημερίδας του ΣΑΔΑΣ στις 28/3/2012. https://youtu.be/Qls0ZTOnRGg [iii] Συνυπολογίζεται σε αυτό το ποσοστό και ο συντελεστής Β, όπως ορίζεται στο άρθρο 2, και άρα η αύξηση κυμαίνεται από 5 έως 25%. [iv] To ποσοστό μπορεί να είναι και 1,3545. Οι «ειδικοί» διαφωνούν αν οι αυξήσεις προστίθενται ή πολλαπλασιάζονται μεταξύ τους. Για λόγους συντομίας δεν αναλύονται περαιτέρω οι αυξήσεις του άρθρου 10. [v] Επιλέγεται αυτό το ύψος για λόγους ευκολίας στους υπολογισμούς, αν και είναι λίγο χαμηλό. To ίδιο ισχύει και για μερικές ακόμα απλοποιήσεις που γίνονται για τον ίδιο λόγο χωρίς να αλλάζουν δραστικά τα μεγέθη. [vi] Sullivan, Luis, “The tall office building artistically considered”, στο Lippincott’s magazine, Vol. 339, March 1896, σελ. 403-409. [vii] H πρόσφατη ανακοίνωση του ΣΑΔΑΣ, με τίτλο «Αρχιτεκτονική και Αρχαιολογία. Οι συμπληγάδες μιας όψιμης αντιπαλότητας με θύμα την αρχιτεκτονική κληρονομιά», είναι χαρακτηριστική. https://www.sadas-pea.gr/archi... View full είδηση
  15. Τα «μπόνους» δόμησης στα ύψη των κτηρίων που καθορίζει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός 2012, καταργεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για Παλαιό Ψυχικό, Φιλοθέη και Εκάλη. Η αλλαγή πλεύσης ως προς το ύψος των κτηρίων στις τρεις περιοχές, προβλέπεται σε τροπολογία που ψηφίστηκε χθες (Μ. Τρίτη 11 Απριλίου) στη Bουλή και θεωρείται προάγγελος για αντίστοιχο «ψαλίδισμα» και σε άλλους δήμους και περιοχές της χώρας που οι όροι δόμησης ορίζονται με ειδικά διατάγματα (Αθήνα, Πειραιάς κ.α). Με βάση την αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας, η κατάργηση των «μπόνους» δόμησης του ΝΟΚ στις επίμαχες περιοχές απαγορεύει την υπέρβαση του ύψους και του συντελεστή δόμησης, εισάγοντας τροποποιήσεις του κανονισμού για την ορθολογική προστασία συγκεκριμένων περιοχών, προς ενίσχυση των σχετικών τοπικών κοινωνιών αλλά και των ιδιαίτερων ιστορικών και πολεοδομικών χαρακτηριστικών τους. Πίσω από τη ρύθμιση υπάρχει ένα έντονο παρασκήνιο, καθώς για την επίμαχη τροπολογία υπήρχαν εδώ και εβδομάδες πιέσεις προς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να προχωρήσει στην ψήφισή της αλλά με τις ενστάσεις του ΥΠΕΝ. Τελικά οι όποιες αντιρρήσεις υπήρξαν κάμφθηκαν, προσπερνώντας και τη δυσαρέσκεια του τεχνικού κόσμου που εκτιμά ότι η ρύθμιση θα επηρεάσει την οικοδομική δραστηριότητα. Είναι άλλωστε, χαρακτηριστικό ότι στις αρχές του έτους, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Νίκος Ταγαράς είχε ταχθεί υπέρ των διατάξεων του ΝΟΚ για τα ύψη των κτιρίων, προβλέποντας ότι υπερισχύουν αυτού μόνο τα Προεδρικά Διατάγματα με διατάξεις για προστασία ιστορικών τόπων και κτιρίων όπως το βασιλικό διάταγμα του ’55 για τους όρους δόμησης της Αθήνας. Απόφαση όμως που συνάντησε τοίχος από κομματικούς, περιβαλλοντικούς και αυτοδιοικητικούς παράγοντες των τριών περιοχών (Παλαιού Ψυχικού, της Φιλοθέης, Εκάλης), αλλά και άλλων δήμων όπως ο Δήμος Αλίμου. Ο τελευταίος έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την κατάργηση των «μπόνους» δόμησης του ΝΟΚ με στόχο να εξαφανίσει τα ψηλά κτίρια από το παράκτιο μέτωπο της Αττικής. Έρχεται ο μπαμπούλας προστίμων και κατεδαφίσεων στη Μύκονο Στην ίδια τροπολογία που ψηφίστηκε χθες στη Bουλή, το ΥΠΕΝ προχώρησε σε σειρά ρυθμίσεων για να αντιμετωπιστεί η αυθαίρετη δόμηση στη Μύκονο. Στο πλαίσιο αυτό, εξειδικεύει τη διαδικασία σύστασης, συγκρότησης και λειτουργίας μικτών κλιμακίων ελέγχου πολεοδομικών παρανομιών, που είχε θεσπίσει πριν από λίγες ημέρες. Οι νέες ρυθμίσεις προβλέπουν ότι όταν ένα πρόστιμο κατακυρωθεί, το αυθαίρετο θα πρέπει να κατεδαφιστεί εντός 1,5 μήνα. Ειδικότερα, αν αφορά επιχείρηση θα αναστέλλεται και η άδεια λειτουργίας. Εφόσον ο ιδιοκτήτης προχωρήσει εντός δεκαημέρου από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας σε ακίνητο, σε νομιμοποίηση των αυθαίρετων κατασκευών, θα επιβάλλεται μόλις το 20% του προστίμου ανέγερσης και πρόστιμο διατήρησης. Στην περίπτωση που κάποιος προχωρήσει οικειοθελώς σε κατεδάφιση και αποκατάσταση της αυθαιρεσίας εντός 10 ημερών, από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας θα επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ και μετά τη διαπίστωση της κατεδάφισης θα εφαρμόζεται διαδικασία διαγραφής ανείσπρακτων προστίμων και αναστολής των αναγκαστικών μέτρων εκτέλεσης και των ποινικών διώξεων. Η άρνηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων να εκτελέσουν τις συμβάσεις κατεδάφισης παραμένει σε ισχύ και προβλέπει την επιβολή προστίμου ύψους από 6.000 έως 10.000 ευρώ, ανάλογα με το βάρος της παράβασης. Τέλος, για όσες περιπτώσεις έχει πραγματοποιηθεί αυτοψία μικτού κλιμακίου ελέγχου κατά την ώρα που κατασκευάζονταν τα αυθαίρετα (δηλαδή επ’ αυτοφώρω), αλλά έως σήμερα δεν έχει συνταχθεί πρωτόκολλο κατεδάφισης από τον προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του ΥΠΕΝ, αυτό θα συντάσσεται εντός τριών ημερών από την ημέρα δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, δηλαδή το αμέσως επόμενο διάστημα.
  16. Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται να υπογραφεί από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Νικόλαο Ταγαρά η νέα απόφαση για τα ύψη των κτιρίων, στην οποία θα αποσαφηνίζεται σε ποιες κατασκευές θα μπορεί να χρησιμοποιείται το «πριμ» ορόφων που δίνει ο Οικοδομικός Κανονισμός. Όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στέλεχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), η υπουργική απόφαση, βασισμένη και σε πρόσφατη ερμηνεία του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ), θα υποστηρίζει τη χρήση των διατάξεων των δύο τελευταίων οικοδομικών κανονισμών (ΓΟΚ του 1985 και ΝΟΚ του 2012), περιορίζοντας ωστόσο, υπό προϋποθέσεις, την εφαρμογή τους στις περιοχές όπου προϋφίστανται προστατευτικά προεδρικά διατάγματα (ΠΔ) π.χ. παραδοσιακών οικισμών, τμήματος πόλης κλπ. Ειδικά για την Αθήνα θα λαμβάνεται υπόψη το ΠΔ για τις περιοχές της πόλης που βρίσκονται εντός των ορίων του αρχαιολογικού χώρου της πόλης, ενώ για τις υπόλοιπες να εφαρμόζεται ο Οικοδομικός Κανονισμός. Είναι αξιοσημείωτο ότι εδώ και μήνες στην πρωτεύουσα η έκδοση οικοδομικών αδειών έχει ουσιαστικά σταματήσει έπειτα από τις δικαστικές αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών για κτίρια στην περιοχή Αμπελοκήπων, οι οποίες έβαζαν «πάγο» στα ύψη και τους επιτρεπόμενους ορόφους που δίνονταν σε αυτά ως «μπόνους», βάσει των διατάξεων του ΝΟΚ. Οι προσφυγές Τις δικαστικές προσφυγές κατά οικοδομικών αδειών σε διάφορες περιοχές της Αθήνας είχαν πυροδοτήσει δύο αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας ( ΣτΕ) – κατόπιν προσφυγής της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) – για ξενοδοχείο στην περιοχή Μακρυγιάννη. Σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΣτΕ, «….στην επίμαχη περιοχή δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του ΝΟΚ 2012 αλλά οι ειδικές διατάξεις του Βασιλικού Διατάγματος του 1955 (Φ.Ε.Κ. 249Α ’), οι οποίες ορίζουν ανώτατο ύψος τα 21 μέτρα». Αλλά γενικότερα η νομολογία του ΣτΕ, τάσσεται κατά της αύξησης κατά περίπτωση των πολεοδομικών μεγεθών. Τον τελευταίο χρόνο, στο ΥΠΕΝ έφταναν επιστολές από υπαλλήλους στις πολεοδομίες, οι οποίοι αναμένοντας τις σχετικές οδηγίες είχαν σταματήσει να χορηγούν όρους δόμησης σε περιοχές όπου το ύψος των κτιρίων δεν καθορίζεται από ειδικά προεδρικά διατάγματα (τα οποία υπερισχύουν των οικοδομικών κανονισμών), αλλά έως σήμερα εφαρμοζόταν ο ΝΟΚ/2012. Το πρόβλημα έχει επισημάνει επανειλημμένως και η ΕΛΛΕΤ καταγγέλλοντας ότι «υπάρχει για τα νόμιμα ύψη σε όλη την πόλη της Αθήνας ανασφάλεια δικαίου, η οποία εγκλωβίζει τους κατασκευαστές των κτιρίων, οι άδειες των οποίων ακυρώνονται στη συνέχεια στα δικαστήρια ενώ παράλληλα εξαναγκάζει τους πολίτες να οδηγούνται με μεγάλο οικονομικό κόστος στα δικαστήρια για να υπερασπιστούν το αυτονόητο, την ανάσχεση της ραγδαίας υποβάθμισης του οικιστικού τους περιβάλλοντος». *** Edit: Εκδόθηκε η απόφαση με Α.Π. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/10179/322 του ΥΠΕΝ με θέμα: Αποσαφήνιση του ρυθμιστικού πεδίου της περ. β της παρ. 5 του άρθρου 1 του ν. 4067/2012 (ΝΟΚ), όσον αφορά στα ύψη των κτιρίων. Δείτε την εδώ: https://diavgeia.gov.gr/doc/6ΨΞΩ4653Π8-ΚΘΜ
  17. Με το ΦΕΚ 7028/Β'/31.12.2022 δίνεται παράταση των προθεσμιών των παρ. 4 και 10 του άρθρου 26 «Προσβασιμότητα χωρίς φραγμούς για τα άτομα με αναπηρία και τα εμποδιζόμενα άτομα» του ν. 4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός». Αναλυτικά το κείμενο της απόφασης αναφέρει: Άρθρο 1 Παράταση της προθεσμίας της παρ. 4 του άρθρου 26 του ν. 4067/2012 (Α’79) Παρατείνεται από τη λήξη της έως και την 31η.3.2023 η προθεσμία του δεύτερου εδαφίου της παρ. 4 του άρθρου 26 του ν. 4067/2012. Για το ίδιο διάστημα παρατείνεται η αναστολή κυρώσεων για τα ανωτέρω αναφερόμενα κτίρια. Άρθρο 2 Παράταση των προθεσμίας της παρ. 10 του άρθρου 26 του ν. 4067/2012(Α’79) Παρατείνεται από τη λήξη της έως και την 31η.3.2023 η καταληκτική προθεσμία αναστολής κυρώσεων του τέταρτου εδαφίου της περ. α της παρ. 10 του άρθρου 26 του ν. 4067/2012 και αντιστοίχως η προθεσμία ολοκλήρωσης των απαραίτητων διαμορφώσεων του πέμπτου εδαφίου της ίδιας περίπτωσης και η καταληκτική ημερομηνία αναστολής του έκτου εδαφίου, που αφορά στην υποχρέωση της παρ. 3 του άρθρου 59 του ν. 4495/2017(Α’ 167).
  18. Ρυθμίσεις για τον Οικοδομικό Κανονισμό με τις οποίες διευκρινίζονται ασάφειες που έχουν δημιουργήσει παρερμηνείες στην εφαρμογή του από διαφορετικές Υπηρεσίες Δόμησης, επιτυγχάνοντας την ορθή εφαρμογή και την ίση μεταχείριση όλων των πολιτών στο σύνολο της Επικράτειας περιλαμβάνονται στο σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τη διαχείριση των αποβλήτων που κατατέθηκε στη Βουλή. Το σχέδιο νόμου στο άρθρο 122 περιλαμβάνει επείγουσες βελτιώσεις και αποσαφηνίσεις ν. 4067/2012 και ν. 4759/2020 και συγκεκριμένα: 1. Η παρ. 28 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 (Α’ 79) τροποποιείται και διαμορφώνεται ως εξής: «28. Εσωτερικός εξώστης (πατάρι) είναι ο προσβάσιμος χώρος που βρίσκεται εντός χώρου, όπου η υποκείμενη επιφάνεια πληροί τις προϋποθέσεις χώρου κύριας χρήσης και έχει προσπέλαση από τον χώρο αυτόν ή και το κοινόχρηστο κλιμακοστάσιο του κτιρίου ή και το κεντρικό κλιμακοστάσιο αυτοτελούς ανεξάρτητης ιδιοκτησίας. Αποτελεί παράρτημα της υποκείμενης χρήσης, έχει συνολικό καθαρό εμβαδόν, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι εξωτερικοί του τοίχοι, μικρότερο του 70% της μικτής επιφάνειας του υποκείμενου χώρου, δεν θεωρείται όροφος και δεν αποτελεί ανεξάρτητη ιδιοκτησία. Ως υποκείμενος χώρος, νοείται η συνολική επιφάνεια της κάτοψης (κύριοι χώροι, βοηθητικοί χώροι, κεντρικό κλιμακοστάσιο αυτοτελούς ανεξάρτητης ιδιοκτησίας, ηλιακά αίθρια), συμπεριλαμβανομένων των τοίχων που την ορίζουν. Κάτω από τον εσωτερικό εξώστη είναι χώροι κύριας ή βοηθητικής χρήσης, όπως διάδρομοι, χώροι υγιεινής. Στον υπολογισμό του ποσοστού του εσωτερικού εξώστη προσμετράται η κλίμακα ανόδου, που συνδέει τον εσωτερικό εξώστη με τον χώρο της υποκείμενης επιφάνειας (δεν προσμετράται η κλίμακα του κοινόχρηστου κλιμακοστασίου ή του κεντρικού κλιμακοστασίου αυτοτελούς ανεξάρτητης ιδιοκτησίας). Το πατάρι δύναται να είναι συνεπίπεδο με όροφο ή και σοφίτα του κτιρίου ή και ανοικτό εξώστη ή και κλειστό εξώστη, να είναι προσπελάσιμο από τους παραπάνω χώρους και να φέρει κλειστούς χώρους σε οποιοδήποτε σημείο της επιφάνειάς του και σε απόσταση ενός (1) τουλάχιστον μέτρου από τα ανοικτά όρια. Τα ανοικτά όρια του εσωτερικού εξώστη δύνανται να βλέπουν σε ηλιακό αίθριο. Σε περίπτωση κτιρίου με στέγη, αν το πατάρι βρίσκεται κάτω από τη στέγη δύναται να αποτελεί ενιαίο σύνολο με τον χώρο κάτω από την στέγη. Σε αυτήν την περίπτωση, για τον υπολογισμό του ελεύθερου ύψους ο παραπάνω χώρος αντιμετωπίζεται ενιαία, υπό την προϋπόθεση ότι πληροί τους όρους ελεύθερου ύψους των χώρων κύριας χρήσης.» 2. Στην παρ. 38 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο και η παρ. 38 διαμορφώνεται ως εξής: «38. Κλειστός εξώστης («έρκερ») είναι η κλειστή από όλες τις εξωτερικές πλευρές οριζόντια προεξοχή δαπέδου τμήματος κτιρίου (ορόφου, σοφίτας, κλειστού εσωτερικού εξώστη) που προβάλλει πέρα από τις επιφάνειες των όψεων του κτιρίου και εξέχει του περιγράμματος κάλυψης του ορόφου. Ο κλειστός εξώστης δύνανται να έχει ανοίγματα και στις κλειστές εξωτερικές πλευρές του.» 3. Στην παρ. 56 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο και η παρ. 56 διαμορφώνεται ως εξής: «56. Όψεις του κτιρίου είναι οι επιφάνειες του κτιρίου προς τους κοινόχρηστους ή και ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου ή και προς όμορα οικόπεδα και ορίζονται, σύμφωνα με τον προσανατολισμό τους. Ως όψεις του κτιρίου, θεωρούνται επίσης, οι στέγες και τα δώματα με τα κιγκλιδώματα ή/και τα στηθαία ασφαλείας, καθώς και με τις κατασκευές του άρθρου 19 και τα κλειστά τμήματα των πυλωτών. Στις όψεις του κτιρίου συμμετέχουν οι επιφάνειες των εξωτερικών θερμομονώσεων, οι επενδύσεις και τα επιχρίσματα του κτιρίου.» 4. Στην παρ. 81 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το τρίτο εδάφιο, προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η παρ. 81 διαμορφώνεται ως εξής: «81. Σοφίτα είναι ανοιχτός ή κλειστός προσβάσιμος χώρος που βρίσκεται κάτω από την επικλινή στέγη του κτιρίου και δύναται το δάπεδό της να βρίσκεται σε χαμηλότερο ύψος από το σημείο έδρασης της στέγης. Η σοφίτα αποτελεί ενιαίο σύνολο με το χώρο κάτω από την στέγη και ο παραπάνω χώρος αντιμετωπίζεται ενιαία για τον υπολογισμό του ελεύθερου ύψους. Η σοφίτα δύναται να έχει πρόσβαση σε δώμα ή και δώμα ορόφου του κτιρίου ή και ανοικτό εξώστη ή και κλειστό εξώστη. Δεν θεωρείται όροφος και δεν μπορεί να αποτελεί ανεξάρτητη ιδιοκτησία. Επιτρέπεται η πρόσβαση στον χώρο της σοφίτας από κεντρικό κλιμακοστάσιο αυτοτελούς ανεξάρτητης ιδιοκτησίας. Δύναται η επέκταση του δαπέδου της προσμετρώντας την επιφάνεια πλέον του 50% στον σ.δ.. Δεν υφίσταται ελάχιστος ή μέγιστος περιορισμός ως προς το ύψος της σοφίτας.» 5. Στην παρ. 90 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το δεύτερο εδάφιο και η παρ. 90 διαμορφώνεται ως εξής: «90. Ύψος κτιρίου σε κάθε σημείο είναι η κατακόρυφη απόσταση από το σημείο τομής της όψης του κτιρίου με το οριστικά διαμορφωμένο έδαφος έως τη στάθμη της τελικής άνω επιφάνειας του τελευταίου ορόφου στη θέση αυτήν, στην οποία δεν συμπεριλαμβάνεται η μόνωση και η επίστρωση-επικάλυψη. Σε περίπτωση κτιρίου με στέγη, το ύψος κτιρίου σε κάθε σημείο είναι η κατακόρυφη απόσταση από το σημείο τομής της όψης του κτιρίου με το οριστικά διαμορφωμένο έδαφος έως τη στάθμη της κάτω επιφάνειας της χαμηλότερης από τις εδράσεις της στέγης. Το μεγαλύτερο από τα ύψη που πραγματοποιούνται είναι το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος του κτιρίου.» 6. Η παρ. 91 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 τροποποιείται και διαμορφώνεται ως εξής: «91. Ύψος στέγης είναι η μεγαλύτερη κάθετη απόσταση από το χαμηλότερο από τα σημεία έδρασής της έως το ανώτατο σημείο της, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται η μόνωση και η επίστρωση-επικάλυψή της, και, αν δεν ορίζεται διαφορετικά, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 2,00 μ. από το ανώτατο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής.» 7. Στην περ. η της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο, προστίθενται δύο τελευταία εδάφια και η περ. η διαμορφώνεται ως εξής: «η. Η επιφάνεια κατακόρυφων φρεατίων ανεξαρτήτως διαστάσεων για μηχανολογικές εγκαταστάσεις ή και για τη συλλογή και εξυπηρέτηση των μηχανολογικών εγκαταστάσεων, καθώς και η επιφάνεια αιθρίων και όλων των διαμπερών μη προσβάσιμων ανοιγμάτων που προκύπτουν από την αρχιτεκτονική λύση (εντός των οποίων μπορούν να περιλαμβάνονται υδάτινα στοιχεία ή/και φυτεμένες επιφάνειες) ή οδεύσεων που λειτουργούν ως φωταγωγοί ή ως αγωγοί κυκλοφορίας του αέρα, όπως καμινάδες εξαερισμού, για τον δροσισμό του κτιρίου. Επιπλέον, η επιφάνεια κατακόρυφων φρεατίων ανεξαρτήτως διαστάσεων, τουλάχιστον 1,50 τ.μ., που λειτουργούν ως φωταγωγοί ή ως αγωγοί κυκλοφορίας του αέρα για φωτισμό ή δροσισμό του κτιρίου. Οι παραπάνω χώροι δεν συμβάλλουν στις προϋποθέσεις φυσικού φωτισμού και αερισμού των χώρων κύριας χρήσης του κτιρίου. Σε αυτούς επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση των προβλεπόμενων στην παρ. 3 του άρθρου 15 και στην περ. α της παρ. 2 του άρθρου 13, η υποβάθμιση της διαμορφωμένης στάθμης του ακαλύπτου χώρου των χώρων αυτών στο εσωτερικό του κτιρίου έως τη στάθμη του δαπέδου οποιουδήποτε υπογείου. Στα κατακόρυφα φρεάτια, εφόσον εγγράφεται σε αυτά τουλάχιστον κύκλος διαμέτρου δ, επιτρέπονται εντός αυτών κατασκευές ή και στοιχεία του άρθρου 16 με μέγιστες διαστάσεις αυτές που ορίζονται στο άρθρο 16. Σε αυτήν την περίπτωση επιβάλλεται καθαρός κύκλος διαμέτρου τουλάχιστον 2/3 του δ. 8. Στην περ. ι της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 τροποποιούνται το τέταρτο και το πέμπτο εδάφιο και η περ. ι διαμορφώνεται ως εξής: «ι. Για κτίρια κατοικιών ένας υπόγειος όροφος επιφάνειας ίσης με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο (κάλυψη κτιρίου), προοριζόμενος για βοηθητικές χρήσεις, με την προϋπόθεση ότι η οροφή του σε κανένα σημείο δεν υπερβαίνει το 1,20 μ. από την οριστική στάθμη του εδάφους. Ο όροφος αυτός δύναται να έχει κύρια χρήση στο σύνολό του ή μερικώς, εφόσον αποτελεί λειτουργικό προσάρτημα αυτοτελούς κατοικίας ή κατοικιών και προσμετρηθεί το 50% της επιφάνειας του χώρου της κύριας χρήσης στο σ.δ. (στον υπολογισμό αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται βοηθητικοί χώροι για την εξυπηρέτηση του υπογείου της κατοικίας όπως αποθήκες, χώροι υγιεινής, σάουνα ή χώρους σπα, διάδρομοι, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες). Στην περίπτωση αυτή δεν ισχύουν οι απαιτήσεις περί φυσικού φωτισμού και αερισμού. Μπορεί να κατασκευάζεται επιπλέον ένας ή περισσότεροι υπόγειοι όροφοι προοριζόμενοι για βοηθητικές χρήσεις, όπως αποθήκες, χώροι υγιεινής, σάουνα ή χώρους σπα, διάδρομοι, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες. Η μέγιστη επιφάνεια των παραπάνω βοηθητικών χρήσεων, εξαιρουμένων των διαδρόμων, κλιμακοστασίων και ανελκυστήρων, ισούται με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο (κάλυψη κτιρίου) και δύνανται να τοποθετούνται και σε επεκτάσεις υπογείων σύμφωνα με το άρθρο 17. Το λεβητοστάσιο και η αποθήκη του επιτρέπεται να βρίσκονται κατ’ επέκταση του υπογείου χώρου κύριας χρήσης κατοικίας, αρκεί να αποτελεί ανεξάρτητο πυροδιαμέρισμα και να έχει έξοδο προς ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου ανεξάρτητη του υπολοίπου χώρου του υπογείου.». 9. Στην περ. ια΄ της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 τροποποιούνται το τρίτο και το πέμπτο εδάφιο και η περ. ια΄ διαμορφώνεται ως εξής: «ια. Στα ειδικά κτίρια και κτίρια μικτής χρήσης, εφόσον κατασκευάζονται στο ισόγειο άλλες χρήσεις εκτός κατοικίας, ένας υπόγειος όροφος επιφάνειας ίσης με εκείνη που καταλαμβάνουν οι άλλες χρήσεις, ποσοστό του οποίου μέχρι 50% μπορεί να προορίζεται για κύρια χρήση με την προϋπόθεση τήρησης των κανονισμών λειτουργίας του, ανεξάρτητα εκπλήρωσης προϋποθέσεων φυσικού φωτισμού − αερισμού. Το υπόλοιπο 50% δύναται είτε να αποτελεί χώρο κύριας χρήσης ο οποίος προσμετράται στον σ.δ. (στον υπολογισμό αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται βοηθητικοί χώροι για την εξυπηρέτηση του υπογείου του κτιρίου όπως αποθήκες, χώροι υγιεινής, σάουνα ή χώρους σπα, διάδρομοι, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες), είτε να διατίθεται αποκλειστικά για βοηθητικές χρήσεις (όπως αποθήκες, χώροι υγιεινής, σάουνα ή χώρους σπα, διάδρομοι, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες), εφόσον λειτουργικά είναι προσάρτημα των χώρων κύριας χρήσης. Οι παραπάνω βοηθητικές χρήσεις δύνανται να τοποθετούνται και σε επεκτάσεις υπογείων σύμφωνα με το άρθρο 17 και η μέγιστη επιφάνεια των παραπάνω βοηθητικών χρήσεων, εξαιρουμένων των διαδρόμων, κλιμακοστασίων και ανελκυστήρων, ισούται με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο (κάλυψη κτιρίου). Για την εξυπηρέτηση των υπόλοιπων χρήσεων της ανωδομής μπορεί να κατασκευάζεται επιπλέον ένας υπόγειος όροφος προοριζόμενος για βοηθητικές χρήσεις, όπως οι αναφερόμενες στο προηγούμενο εδάφιο. Η μέγιστη επιφάνεια των παραπάνω βοηθητικών χρήσεων, εξαιρουμένων των διαδρόμων, κλιμακοστασίων και ανελκυστήρων, ισούται με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο (κάλυψη κτιρίου) και δύνανται να τοποθετούνται και σε επεκτάσεις υπογείων σύμφωνα με το άρθρο 17. Ο όροφος αυτός δύναται να κατανέμεται σε περισσότερους του ενός υπογείου ορόφους αρκεί το άθροισμά τους να μην υπερβαίνει την κάλυψη του κτιρίου, με εξαίρεση την περ. ιβ. Το λεβητοστάσιο και η αποθήκη του επιτρέπεται να βρίσκεται κατ’ επέκταση του υπογείου χώρου κύριας χρήσης, αρκεί να αποτελεί ανεξάρτητο πυροδιαμέρισμα και να έχει έξοδο προς ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου ανεξάρτητη του υπολοίπου χώρου του υπογείου.» 10. Στην περ. ιθ της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο και η περ. ιθ’ διαμορφώνεται ως εξής: «ιθ. Η επιφάνεια της θερμομόνωσης ή και του θερμομονωτικού στοιχείου πλήρωσης, όπως θερμομονωτικά λιθοσώματα και λοιπά θερμομονωτικά στοιχεία (όπως, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, κουφώματα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων [ΚΕΝΑΚ] ή και θερμομονωτικά πανέλα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΚΕΝΑΚ), στο σύνολό της, οι επενδύσεις του κτιρίου, όπως διακοσμητική λιθοδομή, μεταλλικές και ξύλινες επενδύσεις, μαρμαρόπλακες και λοιπές επενδύσεις, πάχους έως είκοσι (20) εκατοστά πέραν της θερμομόνωσης και τα επιχρίσματα. Τα παραπάνω δύνανται να βρίσκονται εντός των πλαγίων αποστάσεων Δ ή δ και εκτός της οικοδομικής γραμμής. Όταν η οικοδομική γραμμή ταυτίζεται με την ρυμοτομική, τα παραπάνω κατασκευάζονται σε ύψος τριών (3) τουλάχιστον μέτρων από την οριστική στάθμη του πεζοδρομίου ή την οριστική στάθμη του παραχωρημένου χώρου 11. Το τελευταίο εδάφιο της περ. β. της παρ. 9 του άρθρου 7 του ν. 4067/2012 τροποποιείται και η περ. β διαμορφώνεται ως εξής: «β) Οικόπεδα που προϋφίστανται της ισχύος του ν. 651/1977 τα οποία δεν έχουν πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό, εφόσον δεν προέρχονται από κατάτμηση, που έγινε από τους ιδιοκτήτες ή τους δικαιοπαρόχους τους με δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανάτου, μετά την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής, όταν παρά την προσκύρωση καταργούμενης ιδιωτικής οδού ή γενικά καταργηθέντος κοινόχρηστου χώρου δεν αποκτούν πρόσωπο ή εμβαδόν κατά τον κανόνα ή την παρέκκλιση της περιοχής, θεωρούνται οικοδομήσιμα εφόσον αποκτούν τουλάχιστον 5,0 μ. πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό και εγγράφουν στο οικοδομήσιμο τμήμα τους κάτοψη κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια 50,00 τμ. και ελάχιστη πλευρά 5,0 μ. Οικόπεδα τα οποία δεν έχουν πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό, όταν δεν μπορούν δια τακτοποιήσεως να αποκτήσουν πρόσωπο επί εγκεκριμένης οδού, επιτρέπεται να οικοδομούνται με απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μόνον εφόσον η έλλειψη του προσώπου έλαβε χώρα πριν την ισχύ του ν. 651/1977.» 12. Η περ. γ’ της παρ. 4 του άρθρου 12 του ν. 4067/2012 τροποποιείται και διαμορφώνεται ως εξής: «γ. Χώρων και κατασκευών που αναφέρονται στις περιπτώσεις ι’, ια’, ιβ’, ιγ’, ιθ’, κ’, κα’, κβ’, κγ’, κε’, κστ’, κη’ και λα’ της παρ. 6 του άρθρου 11. 13. Στο άρθρο 14 του ν. 4067/2012 προστίθεται παρ. 5 ως εξής: «5. Οι χώροι κλιμακοστασίου καλύπτουν τις προϋποθέσεις φυσικού φωτισμού και αερισμού εφόσον έχουν ανοίγματα προς ακάλυπτους χώρους ή ελεύθερο ανοιχτό χώρο ελάχιστης διάστασης δύο (2,00 μ.) μέτρων κάθετα προς την πλευρά των ανοιγμάτων. Οι χώροι κύριας χρήσης καλύπτουν τις προϋποθέσεις φυσικού φωτισμού και αερισμού εφόσον έχουν ανοίγματα προς ακάλυπτους χώρους ή ελεύθερο ανοιχτό χώρο ελάχιστης διάστασης δ κάθετα προς την πλευρά των ανοιγμάτων.» 14. Στην παρ. 4 του άρθρου 15 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο και η παρ. 4 διαμορφώνεται ως εξής: «4. Στους ακάλυπτους χώρους των οικοπέδων επιτρέπεται η εκσκαφή ή επιχωμάτωση του φυσικού εδάφους για την προσαρμογή του κτιρίου σε αυτό με την προϋπόθεση ότι σε κανένα σημείο η οριστική στάθμη του εδάφους δεν θα βρίσκεται ψηλότερα ή χαμηλότερα από το 1,50 μ. από τη φυσική στάθμη του. Σε περίπτωση εκσκαφής ή επίχωσης ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου για οικόπεδα με κλίση μεγαλύτερη του 20%, η στάθμη του φυσικού εδάφους μπορεί να υποβιβαστεί τεχνητά έως 2,00 μ. και να επιχωθεί μέχρι 1,50 μ. Εκσκαφές ή επιχώσεις εδάφους που υπερβαίνουν τα παραπάνω όρια επιτρέπονται ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.» 15. Στην παρ. 1Β του άρθρου 16 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το δεύτερο εδάφιο και η παρ. 1Β διαμορφώνεται ως εξής: «1.Β. Τα παραπάνω στοιχεία έχουν μέγιστο πλάτος ίσο με 1/4 Δ ή 1/4 δ, η απόστασή τους από τα όρια του οικοπέδου δεν μπορεί να είναι μικρότερη του ενός (1,00) μ. όπου αφήνεται απόσταση δ ή Δ και στην περίπτωση που εξέχουν της ρυμοτομικής γραμμής, κατασκευάζονται σε ύψος τουλάχιστον τριών (3) μ. Στοιχεία με πλάτος που υπερβαίνει τα παραπάνω όρια επιτρέπονται, ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.» 16. Στην παρ. 3 του άρθρου 16 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής: «3. Οι ανοικτοί εξώστες μπορούν να προεξέχουν της οικοδομικής γραμμής έως πλάτους 1/10 Π (από την επιφάνεια της όψης του κτιρίου) και όχι περισσότερο των δύο (2,00) μ. από την επιφάνεια της όψης του κτιρίου, όταν αυτή ταυτίζεται με τη ρυμοτομική γραμμή και κατασκευάζονται σε ύψος τουλάχιστον τριών (3,00) μέτρων από τη στάθμη του πεζοδρομίου. Οι ανοικτοί εξώστες μπορούν να προεξέχουν της οικοδομικής γραμμής έως πλάτους δύο (2,00) μ. όταν η οικοδομική γραμμή δεν ταυτίζεται με την ρυμοτομική γραμμή και βρίσκονται εντός της ρυμοτομικής γραμμής. Ανοικτοί εξώστες εντός των υποχρεωτικών αποστάσεων Δ ή δ του κτιρίου από τα όρια ή από άλλο κτίριο του ίδιου οικοπέδου δεν κατασκευάζονται με πλάτος μεγαλύτερο του 1/4 Χ Δ ή 1/4 Χ δ από την επιφάνεια της όψης του κτιρίου και η απόστασή τους από τα όρια του οικοπέδου δεν είναι μικρότερη από 1,00 μ.. Οι εξώστες, αρχιτεκτονικά και λοιπά δομικά στοιχεία της παρ.1, αν εξέχουν της ρυμοτομικής γραμμής, απέχουν τουλάχιστον 0,50 μ. από το άκρο του κρασπέδου του πεζοδρομίου και προς την πλευρά της ρυμοτομικής γραμμής σε οριζόντια προβολή. Εφόσον οι ανοικτοί εξώστες φυτεύονται σε ελάχιστο πάχος εδάφους σαράντα (40) εκατοστών, σε οποιοδήποτε επίπεδο, συμμετέχουν στον υπολογισμό της φύτευσης κατά το ποσοστό που φυτεύονται.» 17. Στην περ. ε) της παρ. 5 του άρθρου 16 του ν. 4067/2012, προστίθεται νέο πρώτο εδάφιο, τροποποιούνται το τρίτο και το τέταρτο εδάφιο και η περ. ε) διαμορφώνεται ως εξής: «5. Κλειστοί εξώστες (έρκερ) κατασκευάζονται με τις παρακάτω προϋποθέσεις: α) Το άθροισμα των επιφανειών των ορθών προβολών σε κατακόρυφο επίπεδο των κλειστών εξωστών που κατασκευάζονται στις όψεις των κτιρίων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20% της αντιστοίχου επιφάνειας όψεως. β) Η μέγιστη προεξοχή να μην υπερβαίνει το 0,80 μ. από την επιφάνεια της όψης του κτιρίου. γ) Σε περίπτωση που η οικοδομική γραμμή συμπίπτει με τη ρυμοτομική γραμμή και το κτίριο τοποθετείται σε αυτήν οι κλειστοί εξώστες επιτρέπονται μόνο για πλάτος δρόμου άνω των 8 μέτρων και σε κάθε περίπτωση πρέπει να βρίσκεται πάνω από 5,00 μέτρα από την οριστική στάθμη του πεζοδρομίου. δ) Οι κλειστοί εξώστες επιτρέπονται εντός των, υποχρεωτικών ακαλύπτων, σε ύψος άνω των 3,00 μ. και όταν βρίσκονται εντός των υποχρεωτικών αποστάσεων Δ ή δ του κτιρίου από τα όρια ή από άλλο κτίριο του ίδιου οικοπέδου δεν επιτρέπεται να κατασκευάζονται με πλάτος μεγαλύτερο του 1/4 Χ Δ ή 1/4 Χ δ και η απόστασή τους από τα όρια του οικοπέδου δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 1,00 μ. ε) Επιτρέπεται η κατασκευή κλειστών εξωστών σε προέκταση σοφίτας ή και εσωτερικού εξώστη. Δεν επιτρέπεται η κατασκευή ανοιχτών εξωστών σε προέκταση κλειστών εξωστών. Είναι δυνατή όμως η κατασκευή κλειστών εξωστών δίπλα (σε επαφή ή σε απόσταση) από ανοικτούς εξώστες ή και από στοιχεία της παρ. 1Α. Η πρόσβαση στους ανοικτούς εξώστες μπορεί να γίνεται μέσω ανοιγμάτων, στις κλειστές πλευρές των κλειστών εξωστών, που είναι δίπλα στους ανοικτούς εξώστες. στ) Η επιφάνεια πάνω από τον κλειστό εξώστη δύναται να είναι βατή.» 18. Στο άρθρο 16 του ν. 4067/2012 προστίθεται η παρ. 11 ως εξής: «11. Σε περιπτώσεις κτιρίων που εφάπτονται στα όρια του οικοπέδου όλα τα παραπάνω στοιχεία του άρθρου 16 δύνανται να εφάπτονται στα όρια ή και να έχουν απόσταση μικρότερη του ενός (1,00) μ.» 19. Στην περ. α της παρ. 2 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιούνται το δεύτερο, τρίτο και τέταρτο εδάφιο και η περ. α διαμορφώνεται ως εξής: «2.α. Ο υποχρεωτικά ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου τουλάχιστον κατά τα 2/3 του παραμένει χωρίς επίστρωση και φυτεύεται, όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Στον υπολογισμό της φύτευσης συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και οι πισίνες σε οποιοδήποτε επίπεδο, καθώς και κατασκευές που επιβάλλονται μετά την ανεύρεση μνημείων, για την προστασία και ανάδειξή τους ύστερα από έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Κάθε επιφάνεια που φυτεύεται σε ελάχιστο πάχος εδάφους σαράντα (40) εκατοστών συμμετέχει στον υπολογισμό της απαιτούμενης φύτευσης. Στις παραπάνω επιφάνειες συμπεριλαμβάνονται: φυτεμένα στεγασμένα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες, φυτεμένοι ενιαίοι χώροι στάθμευσης, σύμφωνα με την περ. ιγ’ της παρ. 6 του άρθρου 11, φυτεμένοι υπαίθριοι χώροι, φυτεμένες εσοχές στο σώμα του κτιρίου, φυτεμένα δώματα ορόφων (που προκύπτουν από υποχώρηση ορόφων) και φυτεμένοι ανοικτοί εξώστες σε οποιοδήποτε επίπεδο. Οι επιφάνειες κάτω από πέργκολες, στέγαστρα και προστεγάσματα δύνανται να συμμετέχουν στον υπολογισμό της φύτευσης εφόσον φυτεύονται στο επίπεδο εδάφους. Στην περίπτωση που δημιουργούνται υπαίθριοι χώροι στάθμευσης με μέγιστη επιτρεπόμενη επιφάνεια έως 10% της επιτρεπόμενης κάλυψης, τότε ο υπολογισμός των 2/3 της υποχρεωτικής φύτευσης λαμβάνεται επί του απομειούμενου κατά τα ανωτέρω υποχρεωτικά ακαλύπτου χώρου του οικοπέδου.». 20. Στην περ. β της παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο, προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο και η περ. β) διαμορφώνεται ως εξής: «β) Κατασκευές, όπως υπαίθριες σκάλες με τα πλατύσκαλά τους, πλατύσκαλα εισόδων, μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Οι παραπάνω κατασκευές δύνανται να κατασκευάζονται για τη σύνδεση των επιπέδων του ακάλυπτου χώρου, καθώς και για την πρόσβαση στους ισόγειους και υπόγειους χώρους του κτιρίου. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.», 21. Στην περ. δ της παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το τρίτο εδάφιο, προστίθεται τέταρτο εδάφιο και η περ. δ) διαμορφώνεται ως εξής: «δ) Κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες πεζών και κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων κάθετα στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων. Όταν τα στεγασμένα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες φυτεύονται πάνω από την πλάκα τους, σε ελάχιστο πάχος εδάφους σαράντα (40) εκατοστών, προσμετρώνται στον υπολογισμό της φύτευσης. Στην περίπτωση που τα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων δεν είναι εφικτό να κατασκευαστούν κάθετα στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων, επιτρέπεται να κατασκευαστούν σε οποιαδήποτε κατεύθυνση ως προς την πρόσοψη αυτών ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 22. Στην περ. β της παρ. 6 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το τελευταίο εδάφιο και η περ. β) διαμορφώνεται ως εξής: «β) Η επέκταση υπογείων ορόφων με τις χρήσεις που ορίζονται στο άρθρο 11: Για οικόπεδα εμβαδού έως και εξακοσίων (600) τμ. επιτρέπεται έως τα όρια του οικοπέδου. Στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη. Σε οικόπεδα εμβαδού από εξακόσια (600) τμ. έως χίλια (1000) τμ. επιτρέπεται επέκταση των υπογείων έξω από το περίγραμμα της κάλυψης του κτιρίου και έως τα όρια του οικοπέδου σε ποσοστό έως και 80% του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη, σε ποσοστό έως και 30% του συνόλου των απαιτούμενων θέσεων. Σε περίπτωση που στα οικόπεδα αυτά δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη οι απαιτούμενες θέσεις στάθμευσης στον πρώτο υπόγειο όροφο, μπορεί να επεκτείνονται όλοι οι υπόγειοι όροφοι έως και 100% του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη, σε ποσοστό έως και 15% του συνόλου των απαιτούμενων θέσεων. Σε οικόπεδα εμβαδού άνω των χιλίων (1000) τμ. επιτρέπεται επέκταση των υπογείων έξω από το περίγραμμα της κάλυψης του κτιρίου και έως τα όρια του οικοπέδου σε ποσοστό έως και 70% του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, δεν επιτρέπεται εξαγορά θέσεων στάθμευσης. Οι επεκτάσεις υπογείων ορόφων με τις χρήσεις που ορίζονται στο άρθρο 11 δύνανται να κατασκευαστούν εντός των ελαχίστων αποστάσεων Δ ή δ του υποχρεωτικού ακάλυπτου χώρου του ακινήτου. Επίσης, δύνανται να κατασκευαστούν κάτω από την επιφάνεια των προκηπίων εφόσον, η στάθμη της πλάκας επικάλυψης βρίσκεται τουλάχιστον σαράντα (40) εκατοστά κάτω από τη στάθμη του οριστικά διαμορφωμένου εδάφους.». 23. Στην περ. β της παρ. 7 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 προστίθεται τελευταίο εδάφιο και η περ. β) διαμορφώνεται ως εξής: «β) Τοιχία για την αντιστήριξη πρανών, διαχωριστικοί τοίχοι μέγιστου ύψους ενάμισι (1,50) μ., τοίχοι ελεύθερης διάταξης που συμβάλλουν στη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου μέγιστου ύψους ενάμισι (1,50) μ., πεζούλια, βεράντες, διαμορφώσεις εισόδων (αυλόθυρες – πορτοσιές), φυτεύσεις, κουρ ανγκλαίζ (cours anglaises) συνολικού μήκους μικρότερου ή ίσου του 1/2 της όψης στην οποία αντιστοιχεί και μέχρι καθαρού πλάτους ενάμισι (1,50) μ. καθώς και στοιχεία εξυπηρέτησης όπως πάγκοι, τραπέζια, άθλησης και παιχνιδότοπων. Στην περίπτωση που οι διαχωριστικοί τοίχοι ή τοίχοι ελεύθερης διάταξης υπερβαίνουν το ενάμισι (1,50) μ., λόγω αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, απαιτείται γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 24. Στην περ. γ) της παρ. 7 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το πρώτο εδάφιο, προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο, τροποποείται το τέταρτο εδάφιο και η περ. γ) διαμορφώνεται ως εξής: «γ) Κατασκευές όπως υπαίθριες σκάλες με τα πλατύσκαλά τους, κλίμακες κινδύνου, πλατύσκαλα εισόδων, κεκλιμένα επίπεδα-ράμπες (στεγασμένα ή μη), μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Οι παραπάνω κατασκευές δύνανται να κατασκευάζονται για τη σύνδεση των επιπέδων του ακάλυπτου χώρου, καθώς και για την πρόσβαση στους ισόγειους, υπέργειους και υπόγειους χώρους του κτιρίου. Όταν τα στεγασμένα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες φυτεύονται πάνω από την πλάκα τους, σε ελάχιστο πάχος εδάφους σαράντα (40) εκατοστών, προσμετρώνται στον υπολογισμό της φύτευσης. Στην περίπτωση που τα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων δεν είναι εφικτό να κατασκευαστούν κάθετα στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων, επιτρέπεται να κατασκευαστούν σε οποιαδήποτε κατεύθυνση ως προς την πρόσοψη αυτών ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 25. Στην υποπερ. β) της περ. Β της παρ. 8 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 τροποποιούνται το πρώτο και το τρίτο εδάφιο, προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η υποπερ. β) διαμορφώνεται ως εξής: «β) Κατασκευές όπως υπαίθριες σκάλες με τα πλατύσκαλά τους, εφόσον εξυπηρετούν όροφο που η στάθμη του δαπέδου του δεν υπέρκειται από την οριστική (φυσική ή τεχνητή) στάθμη του εδάφους περισσότερο από 1,80 μ., υπαίθριες σκάλες με τα πλατύσκαλά τους για την πρόσβαση στους ισόγειους και υπόγειους χώρους του κτιρίου, πλατύσκαλα εισόδων, κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες πεζών και κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων κάθετες στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων. Όταν τα στεγασμένα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες φυτεύονται πάνω από την πλάκα τους, σε ελάχιστο πάχος εδάφους 40 εκατοστών, προσμετρώνται στον υπολογισμό της φύτευσης. Στην περίπτωση που τα κεκλιμένα επίπεδα – ράμπες (στεγασμένα ή μη) οχημάτων δεν είναι εφικτό να κατασκευαστούν κάθετα στην πρόσοψη του κτιρίου ή των κτιρίων, επιτρέπεται να κατασκευαστούν σε οποιαδήποτε κατεύθυνση ως προς την πρόσοψη αυτών ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 26. Η υποπερ. γ) της περ. Β της παρ. 8 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 αντικαθίσταται ως εξής: «γ) Κατασκευές – στοιχεία διευκόλυνσης της μετακίνησης ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 27. Στην υποπερ. ε) της περ. Β της παρ. 8 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο και η υποπερ. ε) διαμορφώνεται ως εξής: «ε) Τοιχία για την αντιστήριξη πρανών, διαχωριστικοί τοίχοι μέγιστου ύψους ενάμισι (1,50) μ., τοίχοι ελεύθερης διάταξης που συμβάλλουν στη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου μέγιστου ύψους ενάμισι (1,50) μ., πεζούλια, βεράντες, διαμορφώσεις εισόδων (αυλόθυρες – πορτοσιές), φυτεύσεις, κουρ ανγκλαίζ (cours anglaises) συνολικού μήκους μικρότερου ή ίσου του 1/2 της όψης στην οποία αντιστοιχεί και μέχρι καθαρού πλάτους ενάμισι (1,50) μ. καθώς και στοιχεία εξυπηρέτησης όπως πάγκοι, τραπέζια, άθλησης και παιχνιδότοπων. Στην περίπτωση που οι διαχωριστικοί τοίχοι ή τοίχοι ελεύθερης διάταξης υπερβαίνουν το 1,50μ., λόγω αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, τότε απαιτείται γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι εν λόγω κατασκευές δεν αποτελούν αφετηρία μέτρησης του πραγματοποιούμενου ύψους του κτιρίου.» 28. Στην περ. γ) της παρ. 9 του άρθρου 17 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η περ. γ) διαμορφώνεται ως εξής: «γ) Τα περιφράγματα του οικοπέδου ή γηπέδου σε κανένα σημείο δεν έχουν ύψος μεγαλύτερο από τρία (3,00) μ. και το συμπαγές τμήμα τους μεγαλύτερο από ενάμισι (1,50) μ. Τα αυλόθυρα – πορτασιές για την είσοδο πεζών και οχημάτων, που κατασκευάζονται σε συνέχεια της περίφραξης, έχουν μέγιστο ύψος τρία (3,00) μ. και μπορεί να αποτελούνται από συμπαγή στοιχεία. Αφετηρία μέτρησης των υψών είναι η υψηλότερη από τις οριστικές στάθμες του εδάφους εκατέρωθεν του περιφράγματος. Για τα περιφράγματα που βρίσκονται στο πρόσωπο του οικοπέδου, τα παραπάνω ύψη μετρούνται από τη στάθμη του πεζοδρομίου. Επιτρέπεται παρέκκλιση των παραπάνω διατάξεων όσον αφορά την κατασκευή συμπαγούς περιφράγματος έως ύψους τριών (3,00) μ. ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Στην περίπτωση οικοπέδων εντός οικισμών χωρίς σχέδιο, αφετηρία μέτρησης των υψών για τα περιφράγματα που βρίσκονται στο πρόσωπο του οικοπέδου είναι η υψηλότερη από τις οριστικές στάθμες του εδάφους εκατέρωθεν του περιφράγματος.» 29. Στην περ. α της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 4067/2012 τροποποιείται το δεύτερο εδάφιο των στοιχείων i και ii και η περ. α) διαμορφώνεται ως εξής:| «α) i. Σε νέα και υφιστάμενα κτίρια, χώροι κύριας χρήσης αποκλειστικής ή κοινόχρηστης, μέγιστης επιφάνειας τριάντα πέντε (35) τ.μ. και μέγιστου ύψους 3,40 µ., µε προϋπόθεση τη δημιουργία φυτεμένου δώματος που καλύπτει το 80% της συνολικής επιφάνειας του δώματος. Στην παραπάνω συνολική επιφάνεια του δώματος κτιρίου εξαιρείται η επιφάνεια των στηθαίων, της απόληξης κλιμακοστασίου και του ανελκυστήρα με το φρεάτιό του. Στον υπολογισμό της φυτεμένης επιφάνειας συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και οι πισίνες σε ποσοστό 50% της επιφάνειάς τους, καθώς και οι φυτεμένες επιφάνειες κάτω από πέργκολες. ii. Σε νέα και υφιστάμενα κτίρια, χώροι κύριας χρήσης αποκλειστικής ή κοινόχρηστης, μέγιστης επιφάνειας 35 τ.μ. και μέγιστου ύψους 3,40 µ., µε προϋπόθεση τη δημιουργία φυτεμένου δώματος που καλύπτει το 50% της συνολικής επιφάνειας του δώματος κτιρίου και επιπλέον τη δημιουργία φυτεμένων υπαίθριων χώρων, δωμάτων ορόφων (που προκύπτουν από υποχώρηση ορόφων) και ανοικτών εξωστών που συνολικά καλύπτουν το 50% της συνολικής επιφάνειας του δώματος κτιρίου. Στην παραπάνω συνολική επιφάνεια του δώματος κτιρίου εξαιρείται η επιφάνεια των στηθαίων, της απόληξης κλιμακοστασίου και του ανελκυστήρα με το φρεάτιό του. Στον υπολογισμό της φυτεμένης επιφάνειας συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και οι πισίνες σε ποσοστό 50% της επιφάνειάς τους, καθώς και οι φυτεμένες επιφάνειες κάτω από πέργκολες. Στις παραπάνω περιπτώσεις οι χώροι κύριας αποκλειστικής χρήσης δύνανται να συνδέονται λειτουργικά με ιδιοκτησίες του υποκείμενου ορόφου. Στις παραπάνω περιπτώσεις είναι δυνατή η προσαύξηση του ύψους του κτιρίου, σύμφωνα με την παρ. 8 του άρθρου 15.» 30. Στην περ. δ) της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο τελευταίο εδάφιο και η περ. δ) διαμορφώνεται ως εξής: «δ) Στηθαία και κιγκλιδώματα ασφαλείας τοποθετούνται στη θέση του περιγράμματος του υποκείμενου ορόφου. Όταν τα στηθαία και τα κιγκλιδώματα ασφαλείας τοποθετούνται στην άκρη της οριζόντιας προεξοχής του δαπέδου του δώματος, τότε η επιφάνεια της οριζόντιας προεξοχής θεωρείται ανοικτός εξώστης και προσμετράται στο σύνολο των επιτρεπόμενων εξωστών. Σε αυτήν την περίπτωση η παραπάνω επιφάνεια συνυπολογίζεται στην επιφάνεια του δώματος του κτιρίου. Στηθαία ή τμήματα στηθαίων του δώματος ή και της εγκιβωτισμένης στέγης δύνανται να αποτελούν ανεστραμμένα δοκάρια του φέροντος οργανισμού του κτιρίου.» 31. Στην περ. ζ) της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 4067/2012 προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο και η περ. ζ) διαμορφώνεται ως εξής: «ζ) Στέγες. Απαγορεύονται κατασκευές που δημιουργούν κατακόρυφα ανοίγματα και διαφοροποιούν την ενιαία κλίση και στερεομετρία της στέγης. Επιτρέπεται, ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, ο εγκιβωτισμός της στέγης σε ύψος μεγαλύτερο από το ανώτατο σημείο της και μέχρι 1,50 μ. πάνω από αυτό, λόγω αρχιτεκτονικού σχεδιασμού για τον αποκλεισμό της θέασης των συστημάτων της παρ. 10 του άρθρου 16 στις όψεις του κτιρίου.». 32. Στο άρθρο 20Α του ν. 4067/2012, προστίθεται περ. γ) στην παρ. 1, αντικαθίστανται οι παρ. 2 και 3 και το άρθρο 20Α διαμορφώνεται ως εξής: «Άρθρο 20Α 
Θόλοι αθλητικών εγκαταστάσεων: 1.Υπάγονται στην έννοια των λυόµενων κατασκευών της περ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 20 του παρόντος οι αεροϋποστηριζόµενοι θόλοι, που προορίζονται για την κάλυψη υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων µαζικού αθλητισµού σε δηµόσιους και δηµοτικούς ανοιχτούς κοινόχρηστους χώρους, ανεξάρτητα του τρόπου αγκύρωσής τους στο έδαφος και των υλικών κατασκευής τους. Για τους αεροϋποστηριζόµενους θόλους, που τοποθετούνται στους προαναφερθέντες χώρους, δεν εφαρµόζονται οι διατάξεις που καθορίζουν τα ανώτατα ποσοστά κάλυψης από λυόµενες ή άλλες κατασκευές. Για την εγκατάσταση των κατασκευών αεροϋποστηριζόµενων θόλων απαιτείται απόφαση έγκρισης του Δηµοτικού Συµβουλίου και έκδοση άδειας µικρής κλίµακας της οικείας Υπηρεσίας Δόµησης. Απαιτούµενα δικαιολογητικά για την έκδοση της άδειας είναι: α) µελέτη στατικής επάρκειας, β) βεβαίωση του κατασκευαστή, ότι ο αεροϋποστηριζόµενος θόλος πληροί τις προδιαγραφές των Ευρωκωδίκων γ) βεβαίωση του επιβλέποντα μηχανικού ότι έχουν εφαρμοστεί ορθώς οι τεχνικές οδηγίες της υπουργικής απόφασης της παρ. 3. 2. Με τις προϋποθέσεις της παρ. 1 εγκαθίστανται αεροϋποστηριζόµενοι θόλοι: α) Σε περιοχές που βρίσκονται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης πολιτικής προστασίας, για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών. β) Σε χώρους άθλησης νομίμως υφιστάμενων αθλητικών εγκαταστάσεων εντός οικοπέδων ή γηπέδων άρτιων και οικοδομήσιμων και στα προαύλια σχολικών κτιρίων για την κάλυψη σχολικών υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων. 3. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των αεροϋποστηριζόµενων θόλων που τοποθετούνται δυνάµει των παρ. 1 και 2, το χρονικό διάστημα διατήρησης τους και κάθε άλλο σχετικό θέμα καθορίζονται µε κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υποδοµών και Μεταφορών και Πολιτισµού και Αθλητισµού.» 4. Στην παρ. 2 του άρθρου 59 του ν. 4759/2020 προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής: «2. Ανεξαρτήτως παρέλευσης δεκαετίας, σε ρυμοτομούμενα κτίρια επιτρέπονται οι αναγκαίες επισκευές για λόγους χρήσης και υγιεινής, όπως εργασίες επισκευής, αποκατάστασης, αλλαγής φέροντος οργανισμού ή πλήρης αντικατάσταση αυτού, διαρρύθμισης, ριζικής ανακαίνισης (που δεν φθάνει όμως μέχρι βαθμού ολοσχερούς κατεδάφισης και ανοικοδόμησής του), αντικατάσταση στέγης, καθώς και κοπής δέντρων σε ρυμοτομούμενα ακίνητα για λόγους επικινδυνότητας. Επιτρέπονται σε ρυμοτομούμενα ακίνητα κατασκευές και φυτεύσεις στους ακάλυπτους χώρους που εξυπηρετούν στην λειτουργία του κτιρίου, σύμφωνα με τον ν. 4067/2012.»
  19. Τον Απρίλιο του 2022, ο ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) [i] κλείνει δέκα χρόνια ισχύος. Έχει ήδη τροποποιηθεί με αρκετές αναθεωρήσεις και έχει πλαισιωθεί από έναν τεράστιο όγκο συναφών νόμων. Θεσμοθετήθηκε στην εποχή της κρίσης, και στα πρώτα χρόνια δεν ήταν εμφανές το αποτύπωμά του στο περιβάλλον, καθώς τα κτίρια που κατασκευάζονταν ήταν λιγοστά. Σιγά σιγά όμως αρχίζουν να εμφανίζονται νεοανεγειρόμενα κτίρια, που σχεδιάστηκαν ακολουθώντας τις διατάξεις του. Στο παρόν κείμενο επιχειρείται μια αποτίμηση των χαρακτηριστικών του ΝΟΚ, εστιάζοντας σε δύο κομβικά ζητήματα: Στην αντίφαση ανάμεσα στην πρόθεση για εξοικονόμηση ενέργειας και την υποβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος, και στην ασάφεια και διαρκή μεταβολή και περιπτωσιολογία πολλών από τις διατάξεις του. Η εξοικονόμηση ενέργειας ως πρόσχημα για την υποβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος Ο ΝΟΚ χαρακτηρίζεται από αντιφάσεις ανάμεσα σε σαφώς διατυπωμένες προθέσεις και στην εφαρμογή τους. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ο νόμος ενσωματώνει «περιβαλλοντικά κριτήρια και πράσινες παραμέτρους» στη δόμηση, με στόχο τον περιορισμό των ρύπων και την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια. Έχει δηλαδή μια οικολογική κατεύθυνση που μεριμνά για το περιβάλλον. Στόχος του είναι να δώσει “κίνητρα” για την κατασκευή κτιρίων που εξοικονομούν ενέργεια και ενσωματώνουν βιοκλιματικά στοιχεία στον σχεδιασμό τους. Είναι όμως τα πράγματα όντως έτσι; Πράγματι, μπορεί να θεωρηθεί οικολογικό και φιλικό στο περιβάλλον ένα κτίριο που περιορίζει την ενεργειακή κατανάλωση και συνεπώς τα αίτια που συμβάλλουν στην Κλιματική Αλλαγή. Η έννοια του “περιβάλλοντος”, όμως, δεν είναι μόνο αφαιρετικά «πλανητική», αλλά συνδέεται με κάτι πολύ πιο εύληπτο και χειροπιαστό: το άμεσο “περιβάλλον”, τον χώρο γύρω από το κτίριο, τον χώρο ανάμεσα στα κτίρια, τον αέρα, τον ήλιο, τον θόρυβο και την επιβάρυνση των ζωών όσων ζουν κοντά σε αυτό. Με άλλα λόγια, ένα κτίριο σέβεται το περιβάλλον του όχι μόνο όταν ενσωματώνει καινοτόμες τεχνολογίες που περιορίζουν την κατανάλωση ενέργειας, αλλά όταν δεν συνιστά βάρος στον περίγυρό του με συνέπειες που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια. Αυτές οι παράμετροι, όχι απλώς αγνοούνται από τον ΝΟΚ, αλλά και υποβαθμίζονται. Χαρακτηριστικό του ΝΟΚ είναι πως δίνει «κίνητρα» για τον περιορισμό τής κατανάλωσης ενέργειας μέσω «μπόνους» που αυξάνουν την επιτρεπόμενη δόμηση, χωρίς να αυξάνονται οι αντίστοιχοι συντελεστές δόμησης μιας περιοχής (που θεωρούνται ήδη μεγάλοι) [ii]. Πιο συγκεκριμένα: Ως κίνητρο για την κατασκευή κτιρίων ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης, ο επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης επαυξάνεται κατά 5 ή και 10% (Άρθρο 25.1). Ως κίνητρο για τη δημιουργία φυτεμένων δωμάτων, δίνεται η δυνατότητα να χτιστούν επιπλέον 35μ2 στο δώμα (Άρθρο 18 και 19.2) και να αυξηθεί το επιτρεπόμενο ύψος. Ως κίνητρο για τη βελτίωση της θερμομονωτικής ικανότητας, στην πραγματοποιούμενη δόμηση δεν συνυπολογίζεται η μόνωση, τυχόν θερμομονωτικοί τοίχοι, επενδύσεις της μόνωσης κλπ (Άρθρο 11.6.ιθ), αυξάνοντας τη δομήσιμη επιφάνεια κατά ένα μικρό αλλά όχι αμελητέο ποσοστό. Εκτός από τα αμιγώς ενεργειακά ζητήματα, υπάρχουν και κάποιες επιπλέον αυξήσεις: Ως κίνητρο για την «περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες περιοχές», υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις ενεργοποιείται το άρθρο 10, το οποίο επαυξάνει την επιτρεπόμενη δόμηση σε ποσοστό κυμαινόμενο από 10 έως 25% κατά περίπτωση [iii] . Για παράδειγμα, μείωση της κάλυψης κατά ένα ποσοστό συνεπάγεται αύξηση της δόμησης κατά το αντίστοιχο ποσοστό. Επισημαίνεται πως τα δύο μεγέθη δεν είναι ισότιμα, διότι η κάλυψη εξ ορισμού (ως ποσοστό) είναι μικρότερη του 1, ενώ συνήθως ο συντελεστής δόμησης είναι μεγαλύτερος του 1. Σε ένα οικόπεδο 100τμ, αν η κάλυψη μειωθεί κατά 10% και από 60 γίνει 54%, η διαφορά αντιστοιχεί σε 6μ2. Αν ο συντελεστής δόμησης είναι 3, η αντίστοιχη αύξηση αντιστοιχεί σε 30μ2 (100x3x10%). Στην προσμετρούμενη δόμηση δεν συμπεριλαμβάνονται τα κλιμακοστάσια (Άρθρο 11.6.δ). Η πραγματοποιούμενη δόμηση επαυξάνεται επιπλέον μέσω έμμεσων προσθηκών, όπως πατάρια ή σοφίτες (Άρθρο 11.6.ιδ & ιε). Η αύξηση μπορεί να φτάσει μέχρι και το 25% επί του συντελεστή δόμησης. Ειδικά μάλιστα στις περιπτώσεις των παταριών, δεν αυξάνεται μόνο η επιφάνεια αλλά και ο όγκος του κτιρίου, αφού για κάθε τετραγωνικό παταριού προϋποτίθεται κενός διώροφος χώρος ίσος. Τέλος, είναι δυνατή η κατασκευή έρκερ (κλειστών εξωστών) που δεν προσμετρώνται στην πραγματοποιούμενη δόμηση (Άρθρο 11.6.ιστ και 16.5). Όλα τα παραπάνω συνιστούν κάποιες από τις νόμιμες αυξήσεις της επιτρεπόμενης δόμησης, που μπορεί να φτάσει σε αρκετά μεγαλύτερο ποσοστό της αρχικής, αν προστεθούν κι άλλες ακόμα επιφάνειες που δεν προσμετρώνται (νόμιμα ή νομότυπα) στην πραγματοποιούμενη δόμηση. Οι αυξήσεις του συντελεστή δόμησης συνεπάγονται αύξηση των επιτρεπόμενων υψών. Για παράδειγμα, αν ο ΣΔ μιας περιοχής είναι 1,2, το επιτρεπόμενο ύψος είναι 17.25 μέτρα. Αν ο συντελεστής αυξηθεί, το επιτρεπόμενο ύψος μεγαλώνει στα 19.50μ. (Άρθρο 15). Ένα αφαιρετικό παράδειγμα Για να γίνουν κατανοητά τα παραπάνω, κρίνεται σκόπιμο να παρουσιαστεί ένα αφαιρετικό παράδειγμα ενός αστικού οικοπέδου, που δεν απέχει ωστόσο από την πραγματικότητα. Σημειώνεται εκ των προτέρων πως ακολουθούν κάποιοι υπολογισμοί που θα μπορούσαν και να παραλειφθούν. Επειδή, όμως, το κείμενο απευθύνεται και σε ανθρώπους που δεν έχουν εξοικείωση με τέτοιους υπολογισμούς, κρίθηκε σκόπιμο να καταγραφούν αναλυτικά, αφού άλλωστε μπορεί να τους παρακολουθήσει κι ένα παιδί πέμπτης δημοτικού. Έστω οικόπεδο 500 μ2, με Συντελεστή Δόμησης 1.2 και Επιτρεπόμενη Κάλυψη 40%. Τα επιτρεπόμενα μεγέθη είναι: Επιτρεπόμενη κάλυψη= Ε x 40% = 500 x 0.4 = 200 μ2 Επιτρεπόμενη δόμηση= Ε x ΣΔ = 500 x 1.2 = 600 μ2 Μέγιστο Ύψος= 17.25μ Αν σε αυτά προστεθούν οι αυξήσεις του ΝΟΚ λόγω «περιβαλλοντικών κινήτρων» καθώς και τα υπόλοιπα μπόνους, τότε τα μεγέθη αλλάζουν. Σε ένα μετριοπαθές σενάριο που η επιτρεπόμενη δόμηση αυξάνει κατά 5% (λόγω ελάχιστης κατανάλωσης ενέργειας) και επιπλέον κατά 7.5% (από ενεργοποίηση του άρθρου 10 για περιβαλλοντική αναβάθμιση), ο ΣΔ γίνεται: ΣΔ= 1.2 + 1.2 x 5% +1.2 x 7.5% = 1.35 [iv] Συνεπώς: Επιτρεπόμενη δόμηση= Ε x 1.35 = 500 x 1.35 = 675 μ2 Επιτρεπόμενη κάλυψη= Ε x (40%-7.5x40%) = 500 x 37% = 185 μ2 Επιτρεπόμενο ύψος= 19,50μ. που μπορεί να αυξηθεί επιπλέον κατά ένα ή και δύο μέτρα, λόγω φυτεμένου δώματος ή άλλων λόγων (βλ. Άρθρο 15.8). Άρα επιτρεπόμενο ύψος = 21,50μ. Η Πραγματοποιούμενη δόμηση όμως δεν εξαντλείται στα 675 μ2. αν προστεθούν και τα υπόλοιπα «μπόνους». Ας κάνουμε μια απλή άσκηση συγκρίνοντας τη δόμηση που «βγάζουν» οι δύο περιπτώσεις, προ ΝΟΚ και μετά ΝΟΚ, με ίδια επιφάνεια κάλυψης 180 μ2. Στην πρώτη περίπτωση (προ ΝΟΚ) μπορούν να χτιστούν τρεις όροφοι των 180 μ2 και ένας όροφος των 60 μ2, στα οποία συμπεριλαμβάνεται το κλιμακοστάσιο που περίπου είναι 20 μ2. Μπορούμε να συμπεράνουμε πως τα δεδομένα αυτά «βγάζουν» δύο διαμερίσματα των 80 μ2 σε κάθε όροφο. Συνολικά Δ= 3(80x2+20) + 60 = 600 μ2 που κατανέμονται σε τρεις έως τέσσερις ορόφους. Με την κατάλληλη διαφοροποίηση ο αριθμός των ορόφων μπορεί να αυξηθεί, αφήνοντας μεγαλύτερο ποσοστό του οικοπέδου ακάλυπτο. Επισημαίνεται, όμως, πως επειδή πριν τον ΝΟΚ το κλιμακοστάσιο συμπεριλαμβανόταν στη δόμηση, αποφεύγονταν επιπλέον όροφοι. Στη δεύτερη περίπτωση (μετά ΝΟΚ) η δόμηση αυξάνεται. Πάλι μπορούν να «βγουν» δύο διαμερίσματα των 80 μ2 ανά όροφο. Η δόμηση σε κάθε όροφο όμως είναι 160 μ2, αφού δεν συμπεριλαμβάνεται το κλιμακοστάσιο. Αν χωροθετηθούν δυο ογδοντάρια διαμερίσματα στους δύο πρώτους ορόφους, μένει ακόμα μπόλικη δόμηση. Στον από πάνω όροφο μπορούν να μπουν δυο μεζονέτες, με πατάρι (που δεν προσμετράται) 50 μ2, επιπλέον των 80 μ2 του κάτω ορόφου. Μένει, ωστόσο, αρκετή δόμηση. Μπορεί να μπει μια ακόμα μεζονέτα στον από πάνω όροφο και άλλα δύο διαμερίσματα, λίγο μικρότερα, ας πούμε 60 και 55 μ2. Μάλιστα, το τελευταίο μπορεί να μετατραπεί σε μεζονέτα, αν φυτευτεί το δώμα και προστεθούν στην επιφάνειά του άλλα 35 μ2. Η σύγκριση φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. Στην πρώτη περίπτωση, η πραγματοποιούμενη δόμηση είναι 600 μ2 ενώ στην άλλη αυξάνεται αισθητά. Στα 675 μ2 του συντελεστή προστίθενται μπόνους 185 μ2, και το σύνολο των προς πώληση διαμερισμάτων φτάνει στα 860 μ2. Στη συνολική δόμηση δεν έχουν προστεθεί το κλιμακοστάσιο (140μ2), ή άλλες μικρές και μεγάλες προσαυξήσεις, όπως τα έρκερ και η μόνωση. Αν προστεθούν κι αυτά, η δόμηση ξεπερνάει τα 1000 μ2, δηλαδή αυξάνεται κατά 66%. Αν και η αύξηση της δόμησης είναι ήδη αισθητή, δεν είναι όμως μόνο αυτή που αυξάνεται. Κάποια από τα υπόλοιπα μπόνους επιβαρύνουν επιπλέον τον όγκο του κτιρίου, που είναι και το πιο σημαντικό μέγεθος, αφού αυτό είναι που γίνεται αντιληπτό. Στην πρώτη περίπτωση (προ ΝΟΚ), ο όγκος του κτιρίου θα ήταν το γινόμενο της επιφάνειας με ένα ύψος ας πούμε τρία μέτρα [v], δηλαδή 600x3= 1800 μ3 . Στη δεύτερη περίπτωση όμως, στον όγκο προσμετρούνται και οι κενοί διώροφοι χώροι των παταριών. Ο όγκος κάθε μεζονέτας προκύπτει ως το γινόμενο της υποκείμενης επιφανείας όχι επί τρία αλλά επί έξι μέτρα ύψος. Αν σε αυτά προσθέσουμε και τον όγκο του κλιμακοστασίου, το τελικό αποτέλεσμα είναι 3270 μ3. 1. Αριστερά: Δόμηση προ ΝΟΚ. Δεξιά: Δόμηση μετά ΝΟΚ. Ο Όγκος αυξάνεται κατά 81%. Συγκρίνοντας τον όγκο προ ΝΟΚ και μετά ΝΟΚ ((3270/1800=1,81), συνειδητοποιούμε πως αυξάνεται κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 80% και το ύψος του κτιρίου έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Αν χρησιμοποιούσαμε επιπλέον διατάξεις του άρθρου 10, η αύξηση θα έφτανε το 100%! Ακόμα και με τους παράνομους ημιυπαίθριους του ΓΟΚ, δεν είχε εμφανιστεί ποτέ ξανά τέτοια αύξηση. Στη χειρότερη περίπτωση η μεγέθυνση δεν ξεπερνούσε το 40% της επιτρεπόμενης, ενώ σύντομα (όταν έγινε κατανοητό το κόλπο) περιορίστηκε στο 20%. Αξίζει εδώ να επισημανθεί πως τα μόνα πολεοδομικά μεγέθη που ως τώρα δεν έχουν αλλοιωθεί από τον ΝΟΚ, είναι ο επιτρεπόμενος όγκος και το Ιδεατό Στερεό. Ειδικά στα οικόπεδα των κεντρικών αστικών συνοικιών με τους στενούς δρόμους, όλες οι παραπάνω αυξήσεις «χτυπάνε» στο Ιδεατό Στερεό και δεν μπορούν να εξαντληθούν. Αυτό που φτάνει να εξαντληθεί είναι ο όγκος. Πρόκειται για ένα μέγεθος που στα παλιά διαγράμματα κάλυψης (προ ΝΟΚ) σπάνια εξαντλείτο. Ο νόμος ορίζει ως επιτρεπόμενο όγκο το γινόμενο του ΣΔ x 5, δηλαδή μπορούσε κάθε χώρος να έχει ύψος 5μ, κάτι που κανένας προφανώς δεν έφτιαχνε. Με τα νέα μπόνους, όμως, ο όγκος μπορεί να γεμίσει με δόμηση. Στην περίπτωση του δικού μας οικοπέδου θα ήταν 675x5= 3375 κμ. Αν συνυπολογίσουμε τα έρκερ κι άλλα μπόνους ή νομότυπες αυξήσεις της επιτρεπόμενης δόμησης (που για εύλογους λόγους παραλείπεται εδώ να αναφερθούν), ακόμα κι αυτός εξαντλείται. Ήδη ακούγεται πως συζητείται να αυξηθεί ο συντελεστής όγκου από το 5 στο 5.5... Η αύξηση του όγκου, αν και οριζόντια, δεν εμφανίζεται με τον ίδιο τρόπο σε κάθε περιοχή. Στις περιοχές με υψηλό συντελεστή, η αύξηση γίνεται κυρίως ως προς το ύψος. Καθώς το κλιμακοστάσιο δεν προσμετράται, οι οικοδομές ψηλώνουν όσο τους το επιτρέπει το ιδεατό στερεό. Στα μικρά οικόπεδα, που το κλιμακοστάσιο καταλαμβάνει μεγάλο ποσοστό της δόμησης, η αύξηση σε σχέση με τα γύρω είναι εμφανής. Σε προαστιακές περιοχές, αντίθετα, ο όγκος μπορεί να εξαντληθεί. Επειδή συνήθως τα ύψη είναι χαμηλά, οι οικοδομές, για να μεγιστοποιήσουν την επιτρεπόμενη δόμηση, εξαντλούν την κάλυψη. Το ίδιο ισχύει και για την εκτός σχεδίου δόμηση. Αν και στόχος των τελευταίων τροποποιήσεων (με τον 4759/20) ήταν ο περιορισμός της, με μείωση των συντελεστών δόμησης από 0,2 σε 0,18, η έμμεση αύξηση που έχει ήδη θεσμοθετηθεί με τον ΝΟΚ αντιφάσκει με την πρόθεση του νομοθέτη. Συνέπειες στο περιβάλλον Θα μπορούσαν να αναλυθούν αρκετά παραδείγματα που απεικονίζουν αντίστοιχες περιπτώσεις αστικών, προαστιακών ή άλλου είδους οικοπέδων. Ας αφήσουμε όμως τα «ανώτερα μαθηματικά». Μια ματιά στα δύο παραδείγματα του διαγράμματος αρκεί για να γίνει κατανοητή η διαφορά και να συλλάβει ο αναγνώστης το μέγεθος (στην κυριολεξία) του προβλήματος. Το πιο σημαντικό είναι να αναλυθούν οι συνέπειες αυτής της μεγέθυνσης. Η πρώτη είναι μάλλον εμφανής. Αύξηση του όγκου κατά 80% ή και περισσότερο συνεπάγεται υποβάθμιση των γύρω κτιρίων, του χώρου ανάμεσά τους καθώς και του παρακείμενου δημόσιου χώρου. Σε μια αστική συνοικία, για παράδειγμα, οι διπλανές πολυκατοικίες (για μικρότερα κτίσματα δεν χρειάζεται να γίνει καν αναφορά) ουσιαστικά χάνουν την αξία τους. Τα οικόπεδα που βρίσκονται νότια, αλλά και τμήμα τους που βρίσκεται ανατολικά και δυτικά του νέου κτίσματος, στερούνται τον άμεσο ηλιασμό. Εκτός από την ίδια την απώλεια φωτός στα διαμερίσματα (που συνεπάγεται αύξηση της κατανάλωσης ρεύματος), επιπλέον στερούνται τη δυνατότητα εγκατάστασης ηλιακού θερμοσίφωνα ή φωτοβολταϊκών πανέλων στο δώμα, ενώ το ίδιο το δώμα χάνει την όποια αξία χρήσης θα μπορούσε ποτέ να αποκτήσει. Για να περιοριστεί η κατανάλωση ενέργειας στο νέο κτίριο, αυξάνεται στα διπλανά του. Αξίζει να τονιστεί πως, για να είναι επαρκής ο ηλιασμός των γειτονικών κτιρίων, αύξηση του ύψους προϋποθέτει πολλαπλάσια απόσταση ανάμεσά τους (ίση με √3 x ύψος αν θεωρήσουμε, για λόγους ευκολίας, πως η γωνία πρόσπτωσης του ήλιου τους χειμερινούς μήνες είναι 30 μοίρες). Δημιουργούνται ακόμα και τυπικά προβλήματα. Τι συμβαίνει στην περίπτωση που μια κατοικία έχει μια συγκεκριμένη ενεργειακή κλάση και η γειτνίαση με το νέο κτίριο την υποβαθμίζει; Ισχύει το ενεργειακό πιστοποιητικό; Τι συμβαίνει όταν έχει δοθεί επιδότηση από το πρόγραμμα «εξοικονομώ» για ηλιακό θερμοσίφωνα που πλέον δεν βλέπει τον ήλιο; Το ίδιο ισχύει και για τη θέα. Ένας ιδιοκτήτης που επένδυσε στο παρελθόν επιπλέον χρήματα για να έχει το προνόμιο της θέας, ουσιαστικά το χάνει. Δεν τίθεται εδώ ζήτημα ισονομίας ή δικαιοσύνης, αφού κι εκείνος κάποτε υπερτερούσε των γειτόνων του, αλλά ένα αξιακό ζήτημα που διαβάλλει τους ίδιους τους όρους του παιχνιδιού. Η σταθερότητα των πολεοδομικών μεγεθών δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να οραματιστεί και να «επενδύσει» (οικονομικά αλλά και συναισθηματικά) στο μέλλον. Αν τα μεγέθη αυτά αυξάνονται κατά βούληση, τότε είναι αδύνατον να γνωρίζεις τι πρόκειται να συμβεί στην κατοικία σου. Κάποιος που κατοικεί στον Άλιμο ή στο Χαλάνδρι (και έχει πληρώσει τα αντίστοιχα χρήματα για να κατοικεί εκεί), δεν μπορεί να αντικρίζει μια μέρα μπροστά του μια πολυκατοικία από τα Πατήσια, και ο κάτοικος των Πατησίων δεν μπορεί να κατοικεί ξαφνικά στο κέντρο της Αθήνας. Ας θυμηθούμε πως οι έμμεσες αυτές αλλαγές στους όρους δόμησης πραγματοποιούνται στις ίδιες συνοικίες, με τα ίδια πλάτη δρόμων και τα ίδια μεγέθη οικοπέδων. Το πρόβλημα δεν εστιάζεται στο ύψος ή στον όγκο, ούτε καν στη δόμηση καθεαυτή. Μπορούν υπό προϋποθέσεις να φτιαχτούν αξιόλογα ψηλά και ογκώδη κτίρια, και η συζήτηση για το θέμα έχει ξεκινήσει τουλάχιστον από τo 1896 με τη δημοσίευση του «The tall office building artistically considered” του Λούις Σάλιβαν [vi]. Ωστόσο, συνήθως τα ψηλά κτίρια δεν φτιάχνονται σε στενούς δρόμους και οικόπεδα με αποστάσεις Δ και δ ανάμεσά τους. Στις υπάρχουσες συνθήκες των ελληνικών πόλεων και οικισμών, ο όρος «περιβαλλοντική αναβάθμιση» ακούγεται τραγικά οξύμωρος και εξευτελιστικά προσποιητός, αγνοώντας ακόμα και στοιχειώδη δικαιώματα που αφορούν την κατοίκηση. 2 Σύγκριση ανάμεσα σε τρεις γενιές: Πολυκατοικίες του '70, πολυκατοικίες με ΓΟΚ και με ΝΟΚ. Ανάμεσα στις παλιές τετραώροφες ή πενταώροφες πολυκατοικίες, ξεπροβάλλει δεξιά μια επταώροφη πολυκατοικία του ΓΟΚ. Κι αυτή, όμως, μοιάζει μικρή μπροστά στους 11 ορόφους του ΝΟΚ... Μια ακόμα συνέπεια σχετίζεται με την αύξηση της πυκνότητας κατοίκησης. Κι αυτή δεν είναι απαραίτητα αρνητική. Ωστόσο δεν γίνεται με την απαραίτητη υποδομή. Αύξηση του πληθυσμού μιας περιοχής συνεπάγεται αυξημένες ανάγκες σε υποδομές, κτίρια πρόνοιας, εκπαίδευσης, δημοσίων χώρων ή χώρων πρασίνου. Έχουν γίνει άραγε μελέτες για το αν οι υπάρχουσες υποδομές μπορούν να αντεπεξέλθουν στις υπάρχουσες πυκνότητες, πόσο μάλλον στις επαυξημένες; Πού θα χωροθετηθούν οι νέες υποδομες; Ας δούμε ένα πιο απτό παράδειγμα: Αν το πρώτο από τα παραδείγματα του διαγράμματος βγάζει 6-7 διαμερίσματα, το δεύτερο βγάζει 9 και μάλιστα πιο μεγάλα. Οι απαιτήσεις σε θέσεις στάθμευσης αυξάνονται. Στα ήδη μικρά οικόπεδα των ελληνικών πόλεων, πρακτικά είναι αδύνατο να χωρέσουν έστω και οι ελάχιστα απαιτούμενες θέσεις στάθμευσης, πόσο μάλλον οι πραγματικά αναγκαίες. Συνήθως εξαγοράζονται (υποτίθεται πως η πολιτεία μεριμνά να φτιαχτούν αντίστοιχες θέσεις στη γύρω περιοχή –κάτι που ποτέ δεν γίνεται) και άρα γεμίζουν οι γύρω δρόμοι με επιπλέον αυτοκίνητα. Για να χωρέσουν, το υπόγειο επεκτείνεται σε όλη την έκταση του οικοπέδου, ενώ από πάνω μπαίνει η φύτευση των 40εκ. Κάποια από τα όμβρια, όμως, είναι απαραίτητο να απορρέουν σε χώμα και να καταλήγουν στη γη. Αντίστοιχα ζητήματα προκύπτουν σχετικά με τον θόρυβο ή το καυσαέριο. Μια σημαντική συνέπεια έχει να κάνει με την ανανέωση καθεαυτή. Το άρθρο 10 προβλέπει αύξηση του συντελεστή λόγω «απόσυρσης κτιρίου». Ο νομοθέτης αξιολογεί, απριόρι, το «παλιό» ως υποδεέστερο που οφείλει να αντικατασταθεί από το «νέο», σα να επρόκειτο για αυτοκίνητα. Θύματα αυτής της λογικής δεν πέφτουν μόνο ερειπιώδη κτίσματα (τα διατηρητέα ευτυχώς εξαιρούνται), αλλά και αξιόλογα μεσοπολεμικά ή μεταπολεμικά κτίρια. Μάλιστα δεν πρόκειται μόνο για μονώροφα μικρά σπιτάκια, αλλά και για διώροφα ή τριώροφα που δίνονται αντιπαροχή από τον ιδιοκτήτη τους, και τα οποία με μια ενεργειακή αναβάθμιση θα μπορούσαν εύκολα να εκσυγχρονιστούν. Ας μην ξεχνάμε πως η ίδια η διαδικασία κατεδάφισης και εκ νέου ανέγερσης είναι εξαιρετικά ενεργοβόρα, και δεν είναι βέβαιο πως η εξοικονομούμενη ενέργεια πρόκειται να την αποσβέσει εύκολα. Η «απόσυρση κτιρίου» δίνει τη δυνατότητα και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη ριζική ανανέωση του κτιριακού αποθέματος και άρα και του χαρακτήρα των αντίστοιχων περιοχών. Συνεπώς, οι συνέπειες που επισημαίνονται εδώ δεν πρόκειται να εμφανιστούν στο απώτερο μέλλον αλλά σε έναν σχετικά άμεσο χρονικό ορίζοντα. Η τελευταία συνέπεια αφορά την ποιότητα των ίδιων των νέων κτισμάτων ως προς το ενεργειακό τους αποτύπωμα. Για παράδειγμα, ο υποχρεωτικός κενός διώροφος χώρος που δημιουργούν τα πατάρια, πρέπει να θερμανθεί με περισσότερη ενέργεια. Αν και το χωρικό αποτέλεσμα τέτοιων χώρων μπορεί να είναι εντυπωσιακό, δεν παύουν να είναι πιο ενεργοβόροι, σε αντίθεση με την πρόθεση του νομοθέτη για περιορισμό της κατανάλωσης. Όλες αυτές οι συνέπειες επιδρούν όχι μόνο στην ποιότητα του περιβάλλοντος, αλλά μακροχρόνια και στην οικονομική αξία μιας οικοδομής. Αν πέφτει η τιμή του τετραγωνικού μιας περιοχής ή μιας γειτονιάς, αυτό υποβαθμίζει και τα νεοανεγειρόμενα κτίρια, πόσο μάλλον όσα πρόκειται να ανεγερθούν. Πιθανόν το πρόβλημα να μην είναι σήμερα εμφανές. Η ύπαρξη ενός ή δύο νέων κτισμάτων σε μια γειτονιά ή οικοδομικό τετράγωνο δεν μοιάζει ιδιαίτερα ανησυχητική (αν και ήδη επιβαρύνει). Η προβολή, ωστόσο, στο μέλλον μιας γενικευμένης εκδοχής τους, ίσως θα έπρεπε να μας ανησυχεί. Ο «αέρας» που καταναλώνεται για αυτή τη μεγέθυνση δεν είναι απεριόριστος. Το γεγονός πως οι συνθήκες κατοίκησης σήμερα είναι ακόμα (οριακά) ανεκτές, δεν σημαίνει πως η επιπλέον αύξηση του όγκου θα είναι ανώδυνη. Αν οι πόλεις τής αντιπαροχής των περασμένων δεκαετιών χαρακτηρίζονται ακόμα από μια μεσογειακή ζωντάνια, δεν την οφείλουν απαραίτητα στη συγκεκριμένη μέθοδο ανοικοδόμησης, και αν οι πενταώροφες πολυκατοικίες τής δεκαετίας του '60 διατηρούν κάποια στοιχεία ανθρώπινης κλίμακας, οι οκταώροφοι και δεκαώροφοι απόγονοί τους δεν είναι καθόλου βέβαιο πως διαθέτουν έστω και κάποιες από τις (ήδη αμφισβητούμενες) ποιότητες των προγόνων τους. Οι παραπάνω επισημάνσεις δεν αποκλείουν, βέβαια, τη δυνατότητα πραγματοποίησης καλής αρχιτεκτονικής, ακόμα και με αυτούς τους όρους. Ήδη εμφανίζονται, δημοσιεύονται και εκθειάζονται τα πρώτα αρχιτεκτονικά δείγματα του ΝΟΚ, με νέες μορφές και υλικά. Όσο αξιόλογα κι αν είναι, όμως, αρκετά από αυτά, ίσως δεν πρέπει να παραβλέπουμε τον άυλο πλούτο σχέσεων ανάμεσα στους όγκους και συνεπώς και στους ανθρώπους, που συνιστά μια εξίσου σημαντική πτυχή της αρχιτεκτονικής. Το οικιστικό σύνολο ξεπερνά το μεμονωμένο παράδειγμα. Ο λαβύρινθος της νομοθεσίας ως σπατάλη ανθρώπινων και φυσικών πόρων Όσα παρουσιάζονται εδώ δεν είναι άγνωστα. Ωστόσο, η εφαρμογή τους στην πράξη κρύβει δυσκολίες και ασάφειες. Τα τελευταία δέκα χρόνια δημοσιεύτηκαν εκατοντάδες σελίδες νομοθεσίας για τον τρόπο έκδοσης αδειών, τα αυθαίρετα, την ενεργειακή απόδοση…, περιπλέκοντας ακόμα περισσότερο τον λαβύρινθο. Το χειρότερο είναι πως η νομοθεσία αυτή αλλάζει κάθε χρόνο, καθιστώντας τον επαγγελματία συνεχώς ανεπαρκή απέναντι στο έργο και τον εργοδότη του. Θυμίζει λίγο μια κατηγορία video games, τα “adventure games", στα οποία ο παίχτης κινείται σε έναν λαβύρινθο, όπου, για να μπορέσει να προχωρήσει, πρέπει να βρει ένα κλειδί ή κάποιο άλλο κρυμμένο εργαλείο. Κάτι αντίστοιχο είναι και ο ΝΟΚ: μια μάταιη προσπάθεια κατανόησης ενός διαρκώς μεταβαλλόμενου παιχνιδιού, στο οποίο εμφανίζονται νέα «παραθυράκια» και μεταβάλλονται τα προηγούμενα... Δεν είναι τυχαίο που η κωδικοποίηση της νομοθεσίας ουδέποτε γίνεται από το κράτος αλλά από ιδιώτες. Πρέπει να υπάρχουν πάντα μυστικά για να υπάρχει και το κατάλληλο ιερατείο που τα αποκαλύπτει. Τα παραπάνω εντείνονται όταν στην παρούσα συγκυρία οι υποστελεχωμένες Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τους ενδιαφερόμενους. Ατέλειωτες καθυστερήσεις μηνών για έναν απλό προέλεγχο δημιουργούν επιπλέον προβλήματα στους μελετητές, προκαλώντας τεράστια σπατάλη πνευματικής, ψυχικής αλλά και φυσικής ενέργειας… Θα ήταν λάθος, προφανώς, να διαγράψει κάθε πτυχή του ΝΟΚ ως αρνητική. Υπάρχουν ευεργετικές και χρήσιμες διατάξεις που δίνουν δυνατότητες στον μελετητή (όπως τα έρκερ, για παράδειγμα), και σαφώς μπορούν να αναγνωριστούν βελτιώσεις σε σχέση με προηγούμενες νομοθεσίες. Ωστόσο, δεν μπορεί να μην επισημανθεί πως η λογική που διέπει τον ΝΟΚ (και σε αυτό δεν διαφέρει από όλους τους προηγούμενους νόμους) είναι μια περιπτωσιολογία που προσπαθεί να προδιαγράψει τα πάντα, στο όνομα της προστασίας από πιθανές παρερμηνείες. Αυτό οι αγγλοσάξονες θα το περιέγραφαν ως "penny wise - pound-foolish” ή «ακριβός στα πίτουρα -φτηνός στο αλεύρι», όπως θα λέγαμε εμείς. Αφού έχει αυξηθεί η δόμηση υπέρμετρα, μετά εφευρίσκονται διατάξεις για να μην μπορεί κάποιος να «κλέψει». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αλλαγή του ύψους στις σοφίτες. Στον αρχικό ΝΟΚ το μέσο ελεύθερο ύψος δεν μπορούσε να ξεπερνάει τα 2.20μ. (11.6.ιε), ώστε να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κύριος χώρος. Στην τροποποίηση του 4759/20, ο περιορισμός αυτός αφαιρέθηκε (χωρίς να αναφερθεί), ενώ στην τροποποίηση του 4821/21 διευκρινίστηκε (στο άρθρο 2.81) πως δεν υπάρχει πλέον περιορισμός ύψους. Όλος αυτός ο περιπτωσιολογικός λαβύρινθος αναδεικνύει μια λανθάνουσα νοοτροπία, που από τη μία μεγιστοποιεί τη δόμηση και από την άλλη την «ενοχοποιεί» δυνητικά. Χαρακτηριστική πτυχή αυτής της νοοτροπίας είναι οι κατά τόπους αρχαιολογικές υπηρεσίες ή εφορίες αρχαιοτήτων, που καθ’ υπέρβαση των αρμοδιοτήτων τους προσπαθούν να «σώσουν» τους τόπους (όχι μόνο τους αρχαιολογικούς) από την ανοικοδόμηση, με τα γνωστά τραγελαφικά αποτελέσματα [vii]. Αντί επιλόγου… κάποιες προτάσεις Ο κόσμος αρχίζει να αναρωτιέται «τι είναι αυτά τα τέρατα» που ξεφυτρώνουν σιγά σιγά, υποθέτοντας πως είναι παράνομα ή αυθαίρετα. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό στο κοινό, πως δεν πρόκειται για «αυθαίρετα» αλλά για νόμιμα ή έστω νομότυπα κτίσματα. Δεν πρόκειται για απλή κερδοσκοπία ή για μεμονωμένες πρακτικές. Οι αρχιτέκτονες υποχρεωνόμαστε να εφαρμόσουμε τις διατάξεις του νόμου. Όσο κι αν κάποιοι αναρωτιόμαστε αν το νόμιμο είναι και ηθικό, οι επιλογές είναι περιορισμένες. Αδιαμφισβήτητα, η πρόσφατη ανοικοδόμηση δημιουργεί μια αίσθηση ανάπτυξης και ευημερίας. Η δυνατότητα επιπλέον δόμησης έδωσε ώθηση στην οικοδομική δραστηριότητα. Οι εταιρείες και οι ιδιώτες άρχισαν πάλι να δραστηριοποιούνται, δίνοντας δουλειά σε χιλιάδες μηχανικούς και οικοδόμους, γεγονός που δεν πρέπει να υποτιμάται. Μήπως όμως χρειάζεται να υπολογίζουμε και το τίμημα αυτής της ανάπτυξης; Είναι βέβαιο πως δεν υπάρχει εναλλακτική; Είναι σημαντικό να ξεφύγουμε από μια οπτική που εστιάζει στο μεμονωμένο κτίριο, και να δούμε το σύνολο. Εννοείται πως κάθε κτίσμα, κάθε κατοικία, κάθε πολυκατοικία, κάθε κτίριο γραφείων κρύβει μέσα του μια τεράστια ποσότητα κόπου και προσπάθειας, αποτελώντας την επιστέγαση ενός ονείρου ή μιας επένδυσης στο μέλλον. Όποιος εμπλέκεται στη διαδικασία της ανοικοδόμησης, γνωρίζει καλά το μετερίζι τούτης της εμπλοκής. Καθένας έχει τα δίκια του: Ο ιδιοκτήτης έχει ανάγκη για ένα ή δύο ακόμα δωμάτια, ο κατασκευαστής πασχίζει να εξασφαλίσει λίγα ακόμα τετραγωνικά για να βελτιώσει το κέρδος του κι ο αρχιτέκτονας ψάχνει να βρει λίγο χώρο ακόμα για να χωρέσει καλύτερα όσα του ζητάνε. Όλα αυτά είναι κατανοητά. Το κείμενο τούτο δεν γράφεται με διάθεση κριτικής απέναντι στη δουλειά και τον κόπο κανενός. Επιδιώκει ωστόσο να επισημάνει τις μακροχρόνιες συνέπειες της όλης διαδικασίας. Οι νόμοι γι’ αυτό υπάρχουν άλλωστε. Για να ρυθμίζουν αυτό που εσύ κι εγώ δεν μπορούμε να δούμε, πόσο μάλλον να προβλέψουμε. Ο συγκεκριμένος νόμος δεν είναι βέβαιο πως έχει κοιτάξει το μέλλον σε ικανοποιητικό βαθμό. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω, οι πνευματικοί άνθρωποι, οι Σύλλογοι, τα Πολυτεχνεία ή και συναφείς ελεγκτικοί θεσμοί δεν είναι δυνατόν να σωπαίνουν και να παραμένουν αδρανείς για τόσο κομβικά ζητήματα. Οι φορείς που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική χρειάζεται να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την αλλαγή της κατεύθυνσης σε θεσμικό επίπεδο. Είναι σημαντικό να επισημανθούν οι περιβαλλοντικές αλλά και οι κοινωνικές συνέπειες του ΝΟΚ και να διαμορφωθεί ένα διαφορετικό πλαίσιο για τη δόμηση. Παρακάτω γίνεται μια προσπάθεια να σκιαγραφηθούν κάποιες εναλλακτικές κατευθύνσεις, χωρίς να ιεραρχούνται ως προς τη βαρύτητα ή την εφικτότητα εφαρμογής τους: Τα περιβαλλοντικά «κίνητρα» για την εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι απαραίτητο να σχετίζονται με την αύξηση της δόμησης. Τα πολεοδομικά μεγέθη υπάρχουν για να θεσπίζουν τους όρους της συνύπαρξης των κτιρίων και συνεπώς των ανθρώπων που ζουν μέσα σε αυτά. Δεν μπορεί να λειτουργούν ως «μπόνους» για άλλους σκοπούς. Είναι σαν τα όρια ταχύτητας που ισχύουν για όλους, καθώς διασφαλίζουν την ασφάλεια όσων κινούνται στους δρόμους. Δεν διανοείται κανείς να δώσει «έξτρα μπόνους ταχύτητας» σε όσους διαθέτουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, για παράδειγμα. Τα όρια ταχύτητας είναι σταθερά όσο οι δρόμοι παραμένουν ίδιοι. Το ίδιο ισχύει και για τα κτίρια. Αντίθετα, τα κίνητρα μπορούν να είναι άλλης υφής. Το βασικό είναι πως δεν είναι απαραίτητο να στοχεύουν στον κατασκευαστή αλλά στον κάτοικο ή στον χρήστη. Θα μπορούσαν να δίνονται, για παράδειγμα, επιδοτήσεις για την αγορά ενεργειακά αυτόνομων κατοικιών, όπως δίνονται για την ενεργειακή αναβάθμιση. Και στα αυτοκίνητα άλλωστε το ίδιο γίνεται. Επιδοτείται η αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου ή άλλου οχήματος και όχι ο κατασκευαστής του. Αυτή η πρακτική ευνοεί τόσο τον αγοραστή όσο και τον κατασκευαστή που λαμβάνει έμμεσα μέρος της επιδότησης. Ένα σημαντικό κίνητρο αποτελεί η κωδικοποίηση της νομοθεσίας και ο περιορισμός των απίστευτων καθυστερήσεων που συνεχίζουν να δυσχεραίνουν τους μελετητές, τους κατασκευαστές και τους ιδιώτες, λειτουργώντας ως τροχοπέδη. Η σαφής κωδικοποίηση από έναν δημόσιο φορέα όλων των νόμων και διατάξεων και η συνεχής ανανέωσή της, σε συνδυασμό με σεμινάρια και ένα δίκτυο από γραφεία ενημέρωσης (help desk), είναι απαραίτητο να λειτουργήσει άμεσα. Η ίδια η νομοθεσία χρειάζεται να αλλάξει ειδικά ως προς επίμαχες και δυσμενείς για το περιβάλλον διατάξεις, όπως το άρθρο 10, τα κλιμακοστάσια και τα πατάρια. Ευχής έργον θα ήταν η απλοποίησή της σε πιο απλά και εύληπτα μεγέθη. Παλαιότερες επιτροπές του ΣΑΔΑΣ πρότειναν ως κυρίαρχο μέγεθος τον όγκο, που πράγματι μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ευεργετικές συνέπειες, αρκεί να περιοριστεί σε όρια που δεν επιβαρύνουν το άμεσο περιβάλλον (σίγουρα όχι 5xΣΔ). Εξυπακούεται πως κάθε αλλαγή στη νομοθεσία πρέπει να περνάει μέσα από το φίλτρο συλλόγων ή άλλων φορέων, ώστε να προκύπτει η απαραίτητη συναίνεση για την εφαρμογή της. Η πολιτεία μπορεί να παίξει πιο ενεργό ρόλο στη βιοκλιματική αναβάθμιση των κτιρίων και του δημόσιου χώρου. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα «Επιμελητήριο Αρχιτεκτονικού και Αστικού Περιβάλλοντος» που θα μελετά, θα ενημερώνει και θα προτείνει λύσεις για τα συγκεκριμένα ζητήματα. Στις αρμοδιότητες ενός τέτοιου επιμελητηρίου μπορεί να είναι και η ανέγερση πρότυπων κτιρίων που να λειτουργούν ως ένα διαρκές πεδίο έρευνας, μετρήσεων και πειραματισμών, με απώτερο στόχο να αποτελέσουν πρότυπο για την υπόλοιπη αγορά κατοικίας. Το ίδιο ισχύει και για τα υπάρχοντα κτίρια. Τόσο με επιδοτήσεις (όπως το πρόγραμμα «εξοικονομώ») όσο και με πιο άμεσες ενέργειες, η πολιτεία μπορεί να συμβάλει στην αξιοποίησή τους. Σε περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες αδυνατούν να επενδύσουν στο ακίνητό τους, θα μπορούσε να υπάρξει μια αναβάθμιση με δημόσια χρήματα. Μια τέτοια αναβάθμιση μπορεί να αποβεί κερδοφόρα για την πολιτεία (με τη μορφή προσόδου), για τον ιδιοκτήτη (σε βάθος χρόνου) αλλά και για τον κατασκευαστικό κλάδο που θα δραστηριοποιηθεί. Το ίδιο το ακίνητο θα είναι πλέον κατοικήσιμο, ενώ η πόλη ή ο οικισμός μπορεί να επωφεληθεί από το ζωντάνεμά του. Ίσως χρειάζεται κάποια στιγμή να επανεξετάσουμε το μοντέλο παραγωγής κατοικίας συνολικά. Η σημερινή παραγωγή που βασίζεται στην εκ των προτέρων κατασκευή και πώληση κατοικιών ή άλλων χώρων, πιθανόν να μπορούσε να αντικατασταθεί από μοντέλα που βασίζονται περισσότερο στη ζήτηση είτε ατομικά είτε συλλογικά. Το επιπλέον κέρδος (για τον κατασκευαστή) ή κόστος (για τον κάτοικο) που βασίζεται στο ρίσκο της μελλοντικής πώλησης, θα μπορούσε να περιοριστεί με αυτόν τον τρόπο και τα επιπλέον χρήματα να επενδυθούν για την ενίσχυση των βιοκλιματικών χαρακτηριστικών των κτιρίων. Ο ρόλος της πολιτείας, πάλι θα μπορούσε να είναι ευεργετικός, εξασφαλίζοντας ποιότητα και σταθερότητα που μπορεί να βοηθήσει τόσο τον κάτοικο όσο και τον κατασκευαστή. Όλες σχεδόν οι εναλλακτικές προτάσεις που σκιαγραφούνται εδώ προϋποθέτουν την άμεση ή έμμεση ενεργοποίηση και συμμετοχή της πολιτείας. Ίσως να μην είναι τυχαίο το γεγονός. Ούτως ή άλλως, η πρόσφατη ανοικοδόμηση δεν οφείλεται αποκλειστικά στην ελεύθερη αγορά αλλά μάλλον στο κράτος που πήρε την πρωτοβουλία να διανείμει προς αξιοποίηση το δημόσιο αγαθό που λέγεται «αέρας» (αν αυτό δεν ισχύει, τότε ας καταργηθούν οι αυξήσεις του συντελεστή κι ας πορευτεί η αγορά μόνη της). Η ενεργειακή αναβάθμιση δεν αποτελεί μόνο ατομική υποχρέωση. Συνδέεται με την ανάγκη των ανθρώπων να μοιράζονται από κοινού τον χώρο, το μέλλον και τις ζωές τους. Συνεπώς, συλλογικές δράσεις και πρωτοβουλίες προς τέτοιες κατευθύνσεις μάλλον πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Κλείνοντας, επισημαίνεται πως όσα καταγράφηκαν εδώ, με κανέναν τρόπο δεν καλύπτουν πλήρως όλες τις πτυχές του ζητήματος. Πιθανόν να υπάρχουν πολλοί ακόμα συνάδελφοι και συναδέλφισσες που έχουν εμπειρία από αντίστοιχα ζητήματα. Ας θεωρηθεί το κείμενο ως προσπάθεια έναρξης μιας συζήτησης. Μήπως, έστω, πρέπει να οργανωθεί από κάποιον φορέα μια ημερίδα με αφορμή τα δέκα χρόνια του ΝΟΚ, ώστε να γίνει μια πιο συλλογική αποτίμησή του; Αλλιώς να του ευχηθούμε να τα εκατοστήσει… [i] Νόμος 4067/2012. Δημοσιεύτηκε στις 9/4/2012. [ii] Αμφιβολίες για αυτά τα «κίνητρα» είχαν ήδη διατυπωθεί πριν την έναρξη εφαρμογής του ΝΟΚ. Για παράδειγμα, ο συνάδελφος Γιώργος Ανδρεαδάκης τα είχε εκφράσει με εύγλωττο τρόπο σε ένα «θεατρικό σκετς» κατά τη διάρκεια ημερίδας του ΣΑΔΑΣ στις 28/3/2012. https://youtu.be/Qls0ZTOnRGg [iii] Συνυπολογίζεται σε αυτό το ποσοστό και ο συντελεστής Β, όπως ορίζεται στο άρθρο 2, και άρα η αύξηση κυμαίνεται από 5 έως 25%. [iv] To ποσοστό μπορεί να είναι και 1,3545. Οι «ειδικοί» διαφωνούν αν οι αυξήσεις προστίθενται ή πολλαπλασιάζονται μεταξύ τους. Για λόγους συντομίας δεν αναλύονται περαιτέρω οι αυξήσεις του άρθρου 10. [v] Επιλέγεται αυτό το ύψος για λόγους ευκολίας στους υπολογισμούς, αν και είναι λίγο χαμηλό. To ίδιο ισχύει και για μερικές ακόμα απλοποιήσεις που γίνονται για τον ίδιο λόγο χωρίς να αλλάζουν δραστικά τα μεγέθη. [vi] Sullivan, Luis, “The tall office building artistically considered”, στο Lippincott’s magazine, Vol. 339, March 1896, σελ. 403-409. [vii] H πρόσφατη ανακοίνωση του ΣΑΔΑΣ, με τίτλο «Αρχιτεκτονική και Αρχαιολογία. Οι συμπληγάδες μιας όψιμης αντιπαλότητας με θύμα την αρχιτεκτονική κληρονομιά», είναι χαρακτηριστική. https://www.sadas-pea.gr/archi...
  20. Συγκεκριμένα, στην εγκύκλιο η οποία εστάλη στις Διευθύνσεις ΠΕΧΩΣΧ της Επικράτειας (για την ενημέρωση των ΥΔΟΜ χωρικής τους αρμοδιότητας) και αφορά στην εφαρμογή του άρθρου 10 του ν.4067/12 (Ν.Ο.Κ) σε παραχωρημένα οικόπεδα και διόρθωση υπολογιστικού πίνακα ως προς την περίπτωση ζ της παρ.1 αυτού, αναφέρονται αναλυτικά τα ακόλουθα: Με αφορμή ερωτήματα υπηρεσιών και μηχανικών για την εφαρμογή του άρθρου 10 του ν.4067/12, όπως ισχύει, σας γνωρίζουμε τα εξής: Το άρθρο 10 εφαρμόζεται σε περιπτώσεις οικοπέδων αυτοτελών ή εκ συνενώσεως, των γεωγραφικών περιφερειών της παρ. 1 αυτού, εφόσον δεν εμπίπτουν σε παραδοσιακούς οικισμούς και παραδοσιακά τμήματα πόλης ή σε ιστορικούς τόπους ή σε περιοχές με αποκλειστική χρήση κατοικίας και εφόσον το εμβαδόν τους είναι μεγαλύτερο της κατά κανόνααρτιότητας της περιοχής. Στην περίπτωση οικοπέδων που έχουν παραχωρηθεί σε δικαιούχους, η αρτιότητα του οικοπέδου ταυτίζεται με την επιφάνειά του, όπως παραχωρήθηκε. Συνεπώς, δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 10 του ΝΟΚ και των κινήτρων του είναι δυνατή εφόσον συνενωθούνδύο ή περισσότερα παραχωρηθέντα οικόπεδα. Στην περίπτωση που δεν ορίζεται αρτιότητα στην περιοχή, για τον υπολογισμό του συντελεστή Β, ως επιφάνεια οικοπέδου λαμβάνεται η συνολική επιφάνεια των συνενωμένων παραχωρηθέντων οικοπέδων και ως κατά κανόνα αρτιότητα της περιοχής, λαμβάνεται η επιφάνεια του μικρότερου εξ αυτών. Στην περίπτωση που έχει καθοριστεί στην περιοχή αρτιότητα, ο συντελεστής Β προκύπτει ως το πηλίκο της συνολικής επιφάνειας των συνενωμένων παραχωρηθέντων οικοπέδων προς την κατά κανόνα αρτιότητα της περιοχής. Εξυπακούεται, ότι στην περίπτωση που η επιφάνεια του παραχωρηθέντος οικοπέδου είναι μεγαλύτερη της κατά κανόνα αρτιότητας της περιοχής, δεν προκύπτει, για την εφαρμογή του άρθρου 10, υποχρέωση συνένωσης με όμορο οικόπεδο. Τα ανωτέρω ισχύουν με την επιφύλαξη τυχόν αντίθετων όρων και προβλέψεων από τις πράξεις παραχώρησης. Σε ότι αφορά στην περίπτωση ζ της παρ.1 του άρθρου 10 του ν.4067/12, διευκρινίζεται ότι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της είναι: α) η επιφάνεια του οικοπέδου να είναι τουλάχιστον (4.000) τ.μ., β) το σύνολο (100%) του ακαλύπτου χώρου να αποδίδεται σε κοινή δημόσια χρήση, γ) το επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου να μειώνεται ποσοστιαία κατά ΑΧ35%, δ) ο αριθμός των κτιρίων που δημιουργούνται να είναι μικρότερος του Β/2 και ίσος με τη μικρότερη προκύπτουσα ακέραιη μονάδα με ελάχιστο το ένα. Τα κίνητρα που παρέχονται είναι: α) η αύξηση της επιτρεπόμενης δόμησης του οικοπέδου κατά 35% και β) η δυνατότητα προσαύξησης του ύψους μέχρι 30% επιπλέον του επιτρεπόμενου της περιοχής. Σημειώνεται ότι η εν λόγω προσαύξηση του ύψους μέχρι 30% εφαρμόζεται επί του ύψους που ισχύει στην περιοχή βάσει του αρχικού σ.δ αυτής σύμφωνα με το άρθρο 15 του ΝΟΚ και όχι εκείνου που αντιστοιχεί στον προσαυξημένο σ.δ μετά την εφαρμογή του άρθρου 10. Σε αντίθεση λοιπόν με τις περιπτώσεις α, β, γ και δ της παρ.1 του άρθρου 10 για τις οποίες η προσαύξηση του ύψους αντιστοιχεί στον προσαυξημένο συντελεστή δόμησης και λαμβάνεται σύμφωνα με το άρθρο 15 παρ. 1 του ΝΟΚ (με αποτέλεσμα μετά την εφαρμογή των κινήτρων το μέγιστο ύψος του κτιρίου να μην μπορεί να υπερβεί τα 32 μ που είναι το ανώτατο κατά ΝΟΚ μέγεθος), στην περίπτωση ζ της παρ.1 του άρθρου 10, η προσαύξηση του ύψους δεν συνδυάζεται με την προσαύξηση του συντελεστή δόμησης και λαμβάνεται απ’ ευθείας επί του ισχύοντος στην περιοχή επιτρεπόμενου ύψους. Είναι προφανές ότι στις περιοχές όπου το ύψος ορίζεται από ειδικές πολεοδομικές διατάξεις αριθμητικά και όχι σε συνάρτηση με τον σ.δ,, προσαύξηση του ύψους επιτρέπεται μόνο κατά ένα (1) μέτρο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 10. Επισημαίνεται τέλος ότι και στην περίπτωση ζ, όπως και στις υπόλοιπες, τα κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές παρέχονται κατόπιν σύμφωνης γνώμης του οικείου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Στο παρόν έγγραφο επισυνάπτεται ως παράρτημα ο πίνακας υπολογισμού των κινήτρων του άρθρου 10, διορθωμένος ως προς την περίπτωση ζ για την οποία διαπιστώθηκε υπολογιστικό σφάλμα στον υπολογισμό της κάλυψης και του ύψους. Υπενθυμίζουμε πως η περίπτωση ζ της παρ.1 του άρθρου 10 του Ν.Ο.Κ. αναφέρει: ζ. Σε περίπτωση οικοπέδων τεσσάρων χιλιάδων τουλάχιστον (4.000) τ.μ., με απόδοση σε κοινή δημόσια χρήση του 100% του ακαλύπτου, παρέχεται το εξής κίνητρο: αύξηση της επιτρεπόμενης δόμησης του υπάρχοντος οικοπέδου κατά 35%, με προσθήκη καθ ύψος μέχρι 30% επιπλέον του επιτρεπόμενου της περιοχής με τις προϋποθέσεις ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑΧ 35% και αριθμού των κτιρίων που δημιουργούνται μικρότερου του Β/2 και ίσο με τη μικρότερη προκύπτουσα ακέραιη μονάδα με ελάχιστο το ένα. Στην περίπτωση αυτή απαγορεύεται η διαμόρφωση τυφλών όψεων των κτιρίων με κατάλληλη χωροθέτησή τους στο οικόπεδο.
  21. Συνάδελφοι καλησπέρα, χρειάζομαι τα φώτα σας γιατί με τη νομοθεσία και μόνο δεν βγάζω 100% άκρη... Καλός μου γείτονας στο από πάνω διαμέρισμα στην πολυκατοικία που μένω αποφάσισε να κατασκευάσει πέργκολα στη βεράντα του (ελαφριά κατασκευή, με κάτι γομάρια κοιλοδοκούς 15x15). Η πολυκατοικία ειναι του 1953, με τις κλασικές εσοχές στην πρόσοψη ανα 2.5μ., άρα μιλάμε για κατασκευή σε υπαίθριο χώρο(;) και όχι εξώστη. Δεν θα είχα κανένα πρόβλημα, αν ο γείτονας δεν είχε σκοπό να κλείσει τον χώρο και να τον κάνει επέκταση του σαλονιού του (συνεπώς οποιαδήποτε άδεια θέλουμε να βγάλουμε οι υπόλοιποι στη πολυκατοικία, θα "κολλάει" στο θέμα της νομιμότητας του κτιρίου). Αυτό το γνωρίζω γιατί αρχικά απευθύνθηκε σε εμένα για την έκδοση αδείας μικρής κλίμακας, και εννοείται είπα δεν αναλαμβάνω, και ούτε θα δώσω συναίνεση. Παρά τις προειδοποιήσεις, δεν πτοήθηκε (προφανώς θέλει να το κάνει airbnb και χρειάζεται ο εξτρα χώρος) και αποφάσισε να το ξεκινήσει Αύγουστο που οι περισσοτεροι λοίπουν. Ρωτάω λοιπόν, δεν χρειάζεται συναίνεση του 51% οποιαδήποτε επέμβαση/κατασκευή στις όψεις; Δεν θεωρείται κοινόχρηστη; Δεν βλέπω να το ζητάει στα δικαιολογητικά μικρής κλίμακας, αλλά υπερβαίνει ο νόμος σε αυτό το σημείο τη σύσταση και τον κανονισμό; Ή απλά δεν μιλάει συγκεκριμένα για τέτοιες περιπτώσεις; Αν εκδόσει άδεια χωρίς συναινέσεις, τότε είναι παράτυπη; Επίσης ως παλία πολυκατοικία, το κομμάτι της βεράντας του, και ταβάνι της ιδιοκτησίας μου, στατικά είναι πρόβολος, δεν εχει κολώνες στην εξωτερική πλευρά, μόνο φουρούσια. Έχω δικαίωμα να ζητήσω στατική μελέτη ή βεβαίωση ότι δεν θα επηρεαστεί το κτίριο από κάποια τέτοια κατασκευή; Μιλάμε για 6όροφο του '53 με κολώνες 35x35. Υποτίθεται ότι η πέργκολα δεν θα παραβιάζει το ιδεατό στερεό... Οτι δηλαδή κάθισε μηχανικός και αποτύπωσε κτίριο με 3 ορόφους, 3 εσοχές, του οποίου τα σχέδια έχουν καταστραφει, έκανε τομή, και είδε ότι όλα είναι οκ... και αρχίσαν εργασίες, αλλά την άδεια θα την φέρουν από βδομάδα... Συνάδελφοι, για όσουν απαντήσουν, ευχαριστώ εκ των προτέρων, Συνάδελφος απυηδισμένος με τα αθαίρετα
  22. Αλλαγές, πολλές από τις οποίες θα είναι… ριζικές, αναμένεται να έρθουν στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, τροποποιώντας και στην πράξη τα μέχρι τώρα δεδομένα στις οικοδομές. Ζητήματα όπως ο ημιυπαίθριος, το ακάλυπτο οικόπεδο αλλά και ο συντελεστής μιας περιοχής θα επιλυθούν μέσω του χωροταξικού νομοσχεδίου αφού όλα αυτά τα χρόνια, όπως προέκυψε, δημιουργούσαν προβλήματα στον τεχνικό κόσμο και τους ιδιοκτήτες. Ο νόμος 4067/2012, όπως εξηγούν πηγές από το υπουργείο Περιβάλλοντος στον Ελεύθερο Τύπο, έχει αρκετές «ασάφειες» που είχαν ως αποτέλεσμα ποικίλες διατάξεις να… διαβάζονται διαφορετικά από πολεοδομίες και μηχανικούς. Σε πολλές των περιπτώσεων, δε, οδηγούσαν σε έναν γραφειοκρατικό κυκεώνα, μέχρι να αποδειχθεί ποια ερμηνεία ήταν τελικά σωστή και να προχωρήσει έπειτα η εκάστοτε διαδικασία. «Στις διατάξεις του νομοσχεδίου επιδιώκουμε να καταστήσουμε σαφές θέματα που τέθηκαν όλα αυτά τα χρόνια, προκειμένου οι εργασίες να προχωρούν γρήγορα και ορθά ώστε να μην υπάρξουν στο μέλλον αντίστοιχα προβλήματα», τονίζουν οι ίδιες πηγές. Συντελεστής Ενα σοβαρό ζήτημα που αντιμετώπιζε ο τεχνικός κόσμος και τώρα θα λυθεί είναι ο καθορισμός του τι προσμετράται και τι όχι στο συντελεστή. «Μια οικοδομή όταν είναι να χτιστεί έχει δυνατότητες τετραγωνικών από τον εκάστοτε πολεοδομικό κανονισμό της περιοχής. Το πώς υλοποιούνται αυτά και τι γίνεται όταν πάει η μελέτη που έχει συντάξει ο μηχανικός στην Πολεοδομία θα αποσαφηνίζεται τώρα. Για παράδειγμα, τι χρεώνεται στο συντελεστή, θα είναι δηλαδή ο διάδρομος, το κλιμακοστάσιο, ο υπόγειος όροφος, όλα αυτά εξηγούνται αναλυτικά στο χωροταξικό νομοσχέδιο», διευκρινίζουν από το ΥΠΕΝ. Επιλύονται… Το κεφάλαιο του ΝΟΚ θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: * Τι είναι ο ορισμός ακάλυπτου οικοπέδου. * Τι είναι ημιυπαίθριος ανοιχτός ή κλειστός. * Πώς νοείται η έννοια του παταριού. * Ποια είναι η όψη του κτιρίου. * Πώς ορίζονται ακριβώς οι πεζόδρομοι. * Πώς οι πέργκολες, τα στέγαστρα και οι σοφίτες. * Σε ποιες περιπτώσεις δίνεται προσαύξηση 1 ή 2 μέτρων στο ύψος όταν κατασκευάζονται στην πιλοτή χώροι στάθμευσης ή αν κατασκευάζεται φυτεμένο δώμα. * Επαναδιατυπώνεται τι θεωρείται ένα κτίριο νομίμως υφιστάμενο. * Ειδικές διατάξεις για τα πολύ ψηλά κτίρια αλλά και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κτιρίων κατά περίπτωση. * Ο τρόπος τοποθέτησης του κτιρίου στο οικόπεδο ή γήπεδο. * Οι κατασκευές και φυτεύσεις στους ακάλυπτους χώρους και οι περιφράξεις. Επίσης, διευκολύνονται οι εργασίες βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας, της αντιθορυβικής θωράκισης και της βιώσιμης προσβασιμότητας. Οι βελτιώσεις αυτές δεν γίνονται με έκπτωση της λειτουργικότητας και της αισθητικής αρτιότητας των κτιρίων και κατ’ επέκταση του δομημένου χώρου, αλλά με ενισχυμένη διασφάλισή τους. Ενεργοποίηση Η αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών θα βοηθήσει, σύμφωνα με τους συντάκτες του νομοσχεδίου, στην ενεργοποίηση της οικοδομικής δραστηριότητας αλλά και στην ταχύτερη και ασφαλέστερη αδειοδότηση των κατασκευών, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς την ηλεκτρονική έκδοση των αδειών και την ανάληψη μεγάλου μέρους της ευθύνης από τους μηχανικούς. Μπόνους… Οπως εξήγησε στον «Ε.Τ.» ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Δημήτρης Οικονόμου, στο χωροταξικό νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και ρυθμίσεις, μέσω των οποίων θα δίνονται κίνητρα για κατεδάφιση συγκεκριμένων ορόφων ή και του συνόλου κτιρίου κύριας χρήσης, προς όφελος του πολιτιστικού περιβάλλοντος, της οπτικής, μορφολογικής και πολεοδομικής συνοχής της περιοχής. Ειδικότερα, σε υφιστάμενα κτίρια, εντός σχεδίου πόλεως, θα προβλέπεται δυνατότητα αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου, αντίστοιχης με το 1/3 του εμβαδού των αποσυρόμενων ορόφων. Αυτό θα μπορεί να γίνει σε συνδυασμό με αύξηση του ποσοστού κάλυψης, διατηρώντας τον προβλεπόμενο ακάλυπτο χώρο. Εάν δεν είναι εφικτό το «μπόνους» δόμησης θα μπορεί να το μεταφέρει σε άλλο κτίριο μέσω της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης. Αλλαγή χρήσης Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα αλλαγής χρήσης (καθ’ υπέρβαση των ισχυόντων όρων δόμησης της περιοχής), σε νόμιμα κτίρια, εντός σχεδίου ή οικισμού, για τα οποία έχουν χορηγηθεί παρεκκλίσεις πριν δεκαετίες. Η ρύθμιση αφορά κυρίως παλαιά βιομηχανικά κτίρια. Ακόμη, θα επιτρέπεται αλλαγή χρήσης νομίμως υφιστάμενων κτιρίων τουριστικών καταλυμάτων (εντός σχεδίου ή οικισμού) εφόσον λειτουργούν για περισσότερα από 20 έτη και δεν έχουν υπαχθεί, την τελευταία επταετία, στις διατάξεις του αναπτυξιακού νόμου. Από αυτά, θα μένουν «εκτός» όσα έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση για την αρχική τους χρήση. Στο πολυνομοσχέδιο θα περιλαμβάνονται και διατάξεις για αλλαγή χρήσης σε παλαιές βιομηχανικές και τουριστικές μονάδες, για διευκόλυνση εγκατάστασης υποδομών στο Πήλιο όπου έχει παγώσει η οικοδομική δραστηριότητα με την ακύρωση των ορίων των οικισμών από το Συμβούλιο της Επικρατείας, για αλλαγές στις χρήσεις γης, επιτάχυνση της εκπόνησης πολεοδομικών σχεδίων κ.λπ. View full είδηση
  23. Συνάδελφοι καλησπέρα, Σε οικόπεδο εντός σχεδίου, άρτιο & ΜΗ οικοδομήσιμο, θέλω να ζητήσω άδεια για μεταλλικό στέγαστρο για parking αυτοκινήτου, στον ακάλυπτο. Γνωρίζει κανείς αν κάτι τέτοιο επιτρέπεται; Ευχαριστώ εκ των προτέρων
  24. Καλησπέρα στην κοινότητα, Νέος αρχιτέκτων μηχανικός αναζητώ λύσεις για την ανέγερση κτιρίου σε οικόπεδο εκτός σχεδίου με κλίση άνω του 20%. Παρά την εκτενή αναζήτηση στο διάφορα θέματα του forum δεν βρήκα απάντηση στα παρακάτω ζητήματα. Αν έχουν απαντηθεί ήδη σε άλλη συζήτηση παρακαλώ παραπέμψτε με. Ο κανονισμός ορίζει ως μέγιστο όριο εκσκαφής τα 2μ και επίχωσης το 1.5μ. Θα μπορούσαν να συμβούν και οι δύο επεμβάσεις, η καθεμιά εκατέρωθεν τοίχου αντιστήριξης, με τελική υψομετρική διαφορά 3,5μ; Αίθριο - Διαμπερές άνοιγμα: Χώρος μεταξύ κτιρίου και τοίχου αντιστήριξης μπορεί να θεωρηθεί διαμπερές άνοιγμα ή μόνο ως αίθριο και άρα να πρέπει να συμμορφώνεται με τις αποστάσεις Δ; Σε περίπτωση που μπορεί να θεωρηθεί διαμπερές άνοιγμα, η στάθμη αυτού πρέπει να είναι σύμφωνη με το μέγιστο όριο εκσκαφής των 2μ ή μπορεί να το ξεπερνά; Επιπλέον, σε διαμπερές άνοιγμα μεταξύ 2 κτιρίων, μπορεί το κάθε κτίριο να έχει άνοιγμα-κούφωμα προς το διαμπερές άνοιγμα; Ευχαριστώ!
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.