Search the Community

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ευρήματα ανάλυσης δορυφορικών δεδομένων από την πυρομετεωρολογική ομάδα FLAME του ΕΑΑ/ΜΕΤΕΟ, σχετικά με τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών. Πιο συγκεκριμένα, από το 2003 έως και το 2022: Περισσότερα από 2.800.000 στρέμματα αποδίδονται σε μόλις 10 πυρκαγιές. Οι 10 αυτές πυρκαγιές χαρακτηρίζονται ως ακραίες, παρουσιάζοντας εξαιρετικά υψηλούς ρυθμούς εξάπλωσης (καμένα στρέμματα ανά ημέρα). Η πυρκαγιά της Αρκαδίας τον Αύγουστο του 2007 παρουσιάζει τον υψηλότερο ρυθμό εξάπλωσης, ξεπερνώντας τα 250.000 στρέμματα ανά ημέρα. Η καταστροφική πυρκαγιά της Εύβοιας τον Αύγουστο του 2021 κατατάσσεται τέταρτη, παρουσιάζοντας ρυθμό εξάπλωσης που ξεπερνά τα 150.000 στρέμματα ανά ημέρα. 6 από τις 10 πιο ακραίες δασικές πυρκαγιές εκδηλώθηκαν και επηρέασαν περιοχές της Πελοποννήσου. 6 από τις 10 πιο ακραίες δασικές πυρκαγιές εκδηλώθηκαν μέσα στην ίδια αντιπυρική περίοδο, αυτή του 2007. Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν με εμφατικό τρόπο την ανάγκη υιοθέτησης ολοκληρωμένων στρατηγικών διαχείρισης του προβλήματος των ακραίων δασικών πυρκαγιών, βασισμένων σε επιστημονική γνώση αιχμής. Σε αυτή την κατεύθυνση, η μονάδα ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ παρέχει: Επιτήρηση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένης της ευφλεκτότητας των νεκρών δασικών καυσίμων, αξιοποιώντας το πυκνότερο δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών στην Ελλάδα (>500 σταθμοί). Καθημερινή πρόγνωση επικινδυνότητας εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών, βασισμένη στο Καναδικό Σύστημα Πυρομετεωρολογικών Δεικτών προσαρμοσμένο στο πυρικό περιβάλλον της Ελλάδας. On-demand πρόγνωση εξάπλωσης και συμπεριφοράς πυρκαγιών, αξιοποιώντας το προγνωστικό σύστημα ταχείας απόκρισης IRIS 2.0. On-demand πυρομετεωρολογικές αναλύσεις ενεργών δασικών πυρκαγιών. Το επόμενο βίντεο συνοψίζει πολλές από αυτές τις υπηρεσίες, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως εάν δε σπάσουμε τα στεγανά που σήμερα κρατούν απομονωμένους επιχειρησιακούς και ερευνητικούς φορείς, είναι αδύνατο να επιτύχουμε την προσαρμογή και την ενίσχυση της ετοιμότητας απέναντι στη νέα πραγματικότητα των ακραίων δασικών πυρκαγιών. Η παραπάνω ανάλυση βασίζεται στη βάση δεδομένων FIRED (Fire Events Delineation) που κάνει χρήση δεδομένων των δορυφόρων Terra και Aqua. https://doi.org/10.1038/s41597-022-01572-3 Το ερευνητικό έργο υποστηρίχθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της Δράσης "2η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση των Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών (Αριθμός Έργου: 00559). Σύνταξη άρθρου: Θ. Μ. Γιάνναρος, Γ. Παπαβασιλείου, Π. Κυριάκου, Κ. Λαγουβάρδος

Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέγραψε φέτος ρεκόρ καμένων επιφανειών από δασικές πυρκαγιές, σύμφωνα με έναν απολογισμό που επικαιροποιήθηκε σήμερα από το ευρωπαϊκό σύστημα ενημέρωσης για τις δασικές πυρκαγιές (Effis) και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Copernicus για την κλιματική αλλαγή. Περισσότερα από 7,85 εκατ. στρέμματα κάηκαν από την 1η Ιανουαρίου έως τις 19 Νοεμβρίου, διευκρινίζουν τα Effis και Copernicus. Είναι έκταση «υπερδιπλάσια των λίγο περισσότερων από 3,17 εκατ. στρεμμάτων που ήταν ο μέσος όρος από το 2006 ώς το 2021», αναφέρεται. Οι πυρκαγιές αυτές προκάλεσαν «συνολικές εκπομπές άνθρακα για το 2022 που υπολογίζονται σε 9 μεγατόνους, σε σύγκριση με το μέσο όρο των 6,75 μεγατόνων για το διάστημα από το 2003 ώς το 2021», προστίθεται. Ένας πρώτος απολογισμός, που είχε γίνει από τους δύο οργανισμούς στο τέλος του καλοκαιριού, ανακοίνωνε ήδη επίπεδα ρεκόρ, με 6.627.760 στρέμματα να έχουν καεί από τον Ιανουάριο. 6,4 μεγατόνοι άνθρακα στην ατμόσφαιρα Σύμφωνα με τα δορυφορικά δεδομένα της υπηρεσίας παρακολούθησης της ατμόσφαιρας Copernicus (CAMS) που δημοσιοποιήθηκαν σήμερα, οι συνολικές εκπομπές από τις δασικές πυρκαγιές στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο Ηνωμένο Βασίλειο από την 1η Ιουνίου ώς τις 31 Αυγούστου 2022 υπολογίζονται σε 6,4 μεγατόνους άνθρακα, δηλαδή το υψηλότερο επίπεδο για τους μήνες αυτούς από το καλοκαίρι του 2007. «Η διάρκεια και η ένταση των κυμάτων καύσωνα που έπληξαν την Ευρώπη στη διάρκεια του καλοκαιριού, σε συνδυασμό με τις γενικές συνθήκες ξηρασίας στην ήπειρο το 2022, συνέβαλαν σ’ αυτά τα επίπεδα ρεκόρ» των πυρκαγιών, υπογραμμίζει η Copernicus. Υψηλές εκπομπές άνθρακα σε Ισπανία και Γαλλία Τα ρεκόρ αυτά οφείλονται ιδιαίτερα στις μεγάλες πυρκαγιές που έπληξαν τη νοτιοδυτική Γαλλία και την Ισπανία. Η CAMS επιβεβαιώνει αυτό που είχε ήδη ανακοινώσει τον Αύγουστο, δηλαδή ότι η Ισπανία και η Γαλλία κατέγραψαν από τον Ιούνιο ως τον Αύγουστο τις υψηλότερες εκπομπές άνθρακα που έχουν καταγραφεί στη διάρκεια της περιόδου των 20 ετών για τα οποία υπάρχουν συνολικά δεδομένα, η οποία αρχίζει το 2003. Στις 10 Δεκεμβρίου, οι δασικές πυρκαγιές και οι πυρκαγιές σε βλάστηση σε όλο τον κόσμο στη διάρκεια του 2022 είχαν προκαλέσει περίπου 1.455 μεγατόνους εκπομπών άνθρακα, αναφέρει η CAMS, επισημαίνοντας πως ο αριθμός αυτός μειώνεται εδώ και χρόνια «λόγω των αλλαγών στη χρήση της γης και της μείωσης των πυρκαγιών στις σαβάνες των τροπικών». Η νότια Αμερική και ιδιαίτερα η Βραζιλία επλήγησαν ιδιαίτερα. Η πολιτεία Αμαζόνας γνώρισε έτσι από τον Ιούλιο ως τον Οκτώβριο τις πιο υψηλές εκπομπές των 20 τελευταίων ετών που οφείλονται σε πυρκαγιά, δηλαδή λίγο περισσότερο από 22 μεγατόνους. Πρόκειται για 5 μεγατόνους περισσότερο από τις προηγούμενες εκπομπές ρεκόρ του 2021.

Μέσα στην τελευταία εξαετία έχουν σημειωθεί οι τρεις χειρότερες περίοδοι δασικών πυρκαγιών που έχουν καταγραφεί ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή του για τις δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η περσινή περίοδος πυρκαγιών ήταν η δεύτερη χειρότερη στο έδαφος της ΕΕ, όσον αφορά την έκταση των καμένων περιοχών (από τότε που άρχισαν να καταγράφονται σχετικά στοιχεία το 2006), μετά το 2017, όταν είχαν καεί πάνω από 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (km²). Πάνω από 5.500 km² εδαφών κάηκαν το 2021 -μια έκταση υπερδιπλάσια του Λουξεμβούργου- ενώ πάνω από 1.000 km² κάηκαν σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, οι οποίες αποτελούν τη δεξαμενή βιοποικιλότητας της ΕΕ. Το 2021 καταγράφηκαν δασικές πυρκαγιές σε 22 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Η Ιταλία επλήγη περισσότερο περισσότερο από τις πυρκαγιές (όσον αφορά την έκταση των καμένων περιοχών) και ακολούθησαν Τουρκία, Πορτογαλία και Ελλάδα. Ειδικότερα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου οι καμένες περιοχές το 2021 ήσαν περίπου διπλάσιες σε σχέση με το 2020 και η χρονιά ήταν η δεύτερη χειρότερη μετά το 1986 όσον αφορά το μέσο μέγεθος των δασικών πυρκαγιών, καθώς ο συνολικός αριθμός τους ήταν ο μικρότερος που έχει καταγραφεί. Πράγμα που σημαίνει ότι πέρυσι υπήρξαν μεν αρκετά λιγότερες πυρκαγιές αλλά πολύ μεγαλύτερες. Συνολικά, από το 2017 που καταγράφηκε η χειρότερη περίοδος πυρκαγιών στα χρονικά, έχουν καεί 35.340 km² από δασικές πυρκαγιές, έκταση μεγαλύτερη από εκείνη του Βελγίου. Περίπου το 35% της συνολικής καμένης έκτασης, πάνω από 11.600 km², βρισκόταν σε περιοχές του δικτύου Natura 2000. Η έκθεση δεν καλύπτει τις φετινές πυρκαγιές, οι οποίες ήσαν ακόμη πιο καταστροφικές από τις πυρκαγιές του 2021, καθώς το 2022 φαίνεται πως θα είναι ακόμα χειρότερο, επιβεβαιώνοντας την ανησυχητική καταστροφική τάση των τελευταίων ετών. Φέτος εκτιμάται ότι έχει ήδη καεί μια έκταση 8.600 km². Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες εκτάσεις που έχουν καταστραφεί έως τα τέλη Οκτωβρίου από δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, σημειώνοντας νέα ρεκόρ καμένων εκτάσεων σε εννέα χώρες της ΕΕ. Παρά το γεγονός πάντως ότι οι εκτάσεις που κάηκαν από δασικές πυρκαγιές ήταν εξαιρετικά εκτεταμένες το 2022, τονίζεται ότι ο αριθμός των ανθρώπινων απωλειών περιορίστηκε χάρη στα μέτρα πρόληψης που εφαρμόστηκαν από τα κράτη μέλη της ΕΕ και τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ. Πηγή: ΑΜΠΕ

Άρθρο του Κώστα Λαγουβάρδου, Μετεωρολόγου – Διευθυντή Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών → Όπως είδαμε και στο πρώτο μέρος του άρθρου μας (Ιούλιος 2022), οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα των μεσογειακών οικοσυστημάτων, το οποίο, λόγω της κλιματικής αλλαγής, αναμένεται να επιδεινωθεί σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες. Η προβλεπόμενη αύξηση του αριθμού και της έντασης των πυρκαγιών στη Μεσόγειο και στη χώρα μας θέτει ορισμένα επείγοντα ερωτήματα τα οποία επιχειρούμε να απαντήσουμε στη συνέχεια: Πόσο ανοχύρωτοι είμαστε σε αυτό το τεράστιο οικολογικό πρόβλημα; Ποια επιστημονικά εργαλεία έχουμε στη διάθεσή μας για την καλύτερη πρόληψη των πυρκαγιών; Πώς μπορεί να τα αξιοποιήσει η Πολιτεία; Οι απαντήσεις μας θα εστιάσουν στον τομέα της πρόληψης των πυρκαγιών. 1. Πόσο ανοχύρωτοι είμαστε σε αυτό το τεράστιο οικολογικό πρόβλημα; Όσον αφορά στη δική μου ειδικότητα, η επιστημονική γνώση τα τελευταία χρόνια έχει κάνει σημαντικά βήματα στον τομέα της παρατήρησης και της πρόγνωσης καιρού, επομένως μας παρέχει εργαλεία τα οποία μπορούν να δώσουν πολύ σημαντικές πληροφορίες για τον κίνδυνο εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών, αλλά και για την εξέλιξή τους όταν συμβούν. Οι δασικές πυρκαγιές θα γίνουν συχνότερες και ακόμα δυσκολότερα ελέγξιμες τις επόμενες δεκαετίες λόγω της αναμενόμενης αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη, γεγονός που καθιστά την πολιτική πρόληψης κρίσιμο παράγοντα για την καλύτερη προετοιμασία αλλά και την αποφυγή της κόπωσης και της διασποράς δυνάμεων των φορέων αντιμετώπισης (Πυροσβεστικό Σώμα, Δήμοι και Περιφέρειες), ειδικά εάν ληφθεί υπόψη ότι μελλοντικά η αντιπυρική περίοδο θα επεκταθεί χρονικά μέσα στο έτος. 2. Ποια επιστημονικά εργαλεία έχουμε στη διάθεσή μας για την καλύτερη πρόληψη; Οι δασικές πυρκαγιές εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες αλλά και την κατάσταση (υγρασία) της νεκρής καύσιμης ύλης. Σε επίπεδο προετοιμασίας και εγρήγορσης διαθέτουμε πλέον χάρτες πυρομετεωρολογικών δεικτών επικινδυνότητας δασικών πυρκαγιών σε πολύ υψηλή ανάλυση. Συγκεκριμένα, ο βαθμός επικινδυνότητας λαμβάνει υπόψη τη θερμοκρασία, την ένταση του ανέμου και την υγρασία. Οι χάρτες αυτοί λαμβάνουν υπόψιν τους τα υψηλής ανάλυσης προγνωστικά δεδομένα που παρέχουν τα μοντέλα πρόγνωσης καιρού και υπολογίζουν αντικειμενικά και με διαφάνεια δείκτες επικινδυνότητας (όπως ο ευρέως χρησιμοποιούμενος καναδικός πυρομετεωρολογικός δείκτης) για όλη την ελληνική επικράτεια. Η γνώση της κατανομής του δείκτη για τις επόμενες 1-2 ημέρες βοηθά σημαντικά τις πυροσβεστικές υπηρεσίες να θέτουν στον απαιτούμενο βαθμό ετοιμότητας τα επίγεια και εναέρια μέσα τους. Ταυτόχρονα, μπορούμε να εκτιμήσουμε με μεγάλη ακρίβεια την υγρασία της νεκρής λεπτής καύσιμης ύλης, αξιοποιώντας τις μετρήσεις των γειτονικών μετεωρολογικών σταθμών, δημιουργώντας σχετικούς χάρτες υψηλής ανάλυσης με συνεχή ανανέωση. Τόσο οι χάρτες επικινδυνότητας όσο και οι χάρτες υγρασίας της καύσιμης ύλης παράγονται ήδη στην Ελλάδα από επιστημονικούς φορείς οι οποίοι έχουν αναπτύξει σημαντικό ερευνητικό έργο σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές. Τα μοντέλα ταχείας απόκρισης της πρόγνωσης εξέλιξης του πύρινου μετώπου αποτελούν επίσης ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που μπορεί να συνδράμει στις ενέργειες αντιμετώπισης μιας εν εξελίξει μεγάλης δασικής πυρκαγιάς ή μιας πυρκαγιάς με έντονο κοινωνικό αντίκτυπο (πχ. κοντά σε κατοικημένες περιοχές). Τα μοντέλα αυτά λαμβάνουν υπόψη την τοπογραφία και τη βλάστηση μιας περιοχής καθώς και τις καιρικές συνθήκες. Ένα σημαντικό στοιχείο αυτών των μοντέλων είναι ότι περιγράφουν και την αλληλεπίδραση της φωτιάς με τις τοπικές καιρικές συνθήκες ώστε να αναπαράγουν σε ακόμα καλύτερο βαθμό τις συνθήκες θερμοκρασίας και ανέμου στην περιοχή μια μεγάλης δασικής πυρκαγιάς. Η επιστημονική κοινότητα στη Ελλάδα πρωτοπορεί παγκοσμίως στην παραγωγή και λειτουργία τέτοιων εργαλείων τα οποία έχουν ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία σε μεγάλο αριθμό δασικών πυρκαγιών τα τελευταία χρόνια. Είναι επομένως τουλάχιστον παράδοξο να μην γίνεται αξιοποίηση τέτοιων εργαλείων από την Πολιτεία. 3. Πώς μπορεί να αξιοποιήσει η Πολιτεία τα εργαλεία αυτά; Η περιορισμένη αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης σε θέματα πολιτικής προστασίας συνιστά δυστυχώς ένα διαχρονικό πρόβλημα στην Ελλάδα και τα βήματα που γίνονται είναι εξαιρετικά αργά και αποσπασματικά. Ενδεικτικά, δεν υφίσταται επίσημη και θεσμοθετημένη συνεργασία πολλών επιστημονικών φορέων με την κεντρική Πολιτική Προστασία. Παρόλο που ο νέος κλιματικός νόμος (ν. 4936/2022) προβλέπει τη συνεργασία των επιστημονικών και επιχειρησιακών φορέων, πέντε μήνες μετά την ψήφισή του δεν έχουν ληφθεί ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση. Ένα αισιόδοξο μήνυμα έρχεται ευτυχώς από τους Δήμους της χώρας που εκφράζουν ενδιαφέρον για τη λειτουργία μετρητικών δικτύων και ολοκληρωμένων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης. Εκμεταλλευόμενοι εθνικές και ενωσιακές χρηματοδοτήσεις ευελπιστούμε στο άμεσο μέλλον οι Δήμοι και η χώρα συνολικότερα να προχωρήσουν σε ουσιαστική βελτίωση της ετοιμότητάς τους πριν και κατά τη διάρκεια εκδήλωσης μιας δασικής πυρκαγιάς ή ενός έντονου/ακραίου καιρικού φαινομένου. Εν κατακλείδι, και στο μείζον θέμα των δασικών πυρκαγιών διαπιστώνουμε για μια ακόμα φορά τη δυστοκία της κεντρικής πολιτικής προστασίας να υιοθετήσει σύγχρονες τεχνικές, υπηρεσίες και εργαλεία υψηλού επιπέδου τα οποία διατίθενται από την επιστημονική κοινότητα για την αντιμετώπιση των καταστροφικών πυρκαγιών. Είναι όμως κρίσιμο στο άμεσο μέλλον να αρθεί το χάσμα μεταξύ επιχειρησιακών και επιστημονικών φορέων ώστε να μπορέσουμε να συνεργαστούμε με στόχο την καλύτερη οργάνωση της Πολιτείας απέναντι στις δασικές πυρκαγιές, αλλά και απέναντι στα έντονα εν γένει καιρικά φαινόμενα τα οποία αναμένεται να αυξηθούν σε αριθμό και ένταση ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.

Με τη φετινή αντιπυρική περίοδο να έχει εξελιχθεί εφιαλτικά και να μετράμε ήδη περισσότερα από 1 εκατομμύριο καμένα στρέμματα δασικών και αγροτικών εκτάσεων στη χώρα, είναι τώρα πιο σημαντικό από ποτέ να δούμε ψύχραιμα την επόμενη μέρα και τις αναγκαίες κινήσεις», σημειώνει σε ανακοίνωσή της η WWF Ελλάς, η οποία διαμόρφωσε μια σειρά προτάσεων που κατά την εκτίμησή της οφείλουν να αποτελέσουν «την πυξίδα κράτους, επιχειρήσεων, φορέων και πολιτών». Ειδικότερα, οι δέκα προτάσεις της WWF Ελλάς είναι οι ακόλουθες: «1.Άμεση κήρυξη ως αναδασωτέων όλων των καμένων εκτάσεων με δασική βλάστηση, ανεξαρτήτως αν είναι δημόσιες, ιδιωτικές ή αμφισβητούμενες, όπως προβλέπεται στη νομοθεσία, χωρίς εξαιρέσεις και "παραθυράκια". 2. Έκδοση των σχετικών δασικών αστυνομικών διατάξεων για απαγόρευση βόσκησης και κυνηγιού στις καμένες εκτάσεις. 3. Μελέτες αντιδιαβρωτικών έργων και δημιουργία κορμοφραγμάτων. Η έγκριση και χρηματοδότηση των αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων πρέπει να γίνει τάχιστα, ώστε να προχωρήσουν οι απαραίτητες εργασίες πριν τη φθινοπωρινή περίοδο. Η εμπειρία έχει δείξει δυστυχώς ότι υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις λόγω γραφειοκρατίας. 4. Δημοσίευση βασικών αρχών αναδασώσεων και αποκαταστάσεων σε συμφωνία για τις βασικές αρχές της αναδάσωσης και σύμφωνα πάντα με όσα επιτάσσει η επιστήμη. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει και πρέπει να έχει καθοριστικό ρόλο στο πολύπλοκο αυτό ζήτημα των αναδασώσεων. 5. Μελέτες αναδασωτέων περιοχών και εφαρμογή τους αν χρειάζεται, όπου χρειάζεται και όταν χρειάζεται, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης. Πρέπει να αφορά τις περιοχές που ενδεικτικά: 1. Περιλαμβάνουν είδη που δεν μπορούν να αναγεννηθούν με φυσικό τρόπο, 2. Έχουν καεί πάνω από δύο φορές τα τελευταία 20 χρόνια και 3) χαρακτηρίζονται από μίξη κατοικίας – δάσους και άρα παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ανάγκη για ειδικά μέτρα διαχείρισης. Στις περιοχές που προβλέπεται φυσική αναγέννηση, πρέπει να αφήσουμε τη φύση να κάνει τη δουλειά της. 6. Ενίσχυση σε μέσα και προσωπικό των κρατικών φυτωρίων ώστε να είναι έτοιμα να διαθέσουν το απαραίτητο φυτευτικό υλικό, όπου και αν χρειαστεί. Συνδρομή εθελοντικών σωματείων σε δράσης υποστήριξης π.χ. συλλογή σπόρων. 7. Περιφρούρηση των αναδασωτέων εκτάσεων για περιπτώσεις καταπατήσεων, παράνομης βόσκησης και άλλων ενεργειών που έχουν σκοπό την αλλαγή χρήσεων γης ή πρόκειται να εμποδίσουν την αποκατάσταση. 8. Αναστολή όλων των οικοδομικών αδειών για νέες κατασκευές εντός των καμένων περιοχών, ακόμα και αν δεν το προβλέπει η νομοθεσία για τις αναδασωτέες εκτάσεις, μέχρι να εκτιμηθεί η συνολική οικολογική ζημιά και να καθοριστούν οι ανάγκες αποκατάστασης. Από την απαγόρευση, θα πρέπει να εξαιρεθούν οι άδειες επισκευής και ανακατασκευής πυρόπληκτων κτιρίων. 9. Ολοκλήρωση των δασικών χαρτών ως μέτρο μελλοντικής πρόληψης δασικών πυρκαγιών. 10.Ολοκληρωμένη και διάφανης ανάλυση των κοινωνικών, οικονομικών ή τεχνικών αιτιών των πυρκαγιών με στόχο τη λήψη αντίστοιχων στοχευμένων μέτρων σε κάθε περιοχή».

Σε εξέλιξη οι εντατικοί έλεγχοι κτηρίων, στις πληγείσες περιοχές από τις πυρκαγιές, από τους μηχανικούς του Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών Μέχρι χθες, Πέμπτη 19 Αυγούστου 2021 έχουν διεξαχθεί 2.300 αυτοψίες από τους μηχανικούς του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών: Συγκεκριμένα στην Αττική διενεργήθηκαν συνολικά 828 αυτοψίες, εκ των οποίων 411 στο Δήμο Αχαρνών, 46 στο Δήμο Κηφισιάς, 334 στο Δήμο Ωρωπού και 37 στο Δήμο Διονύσου. Αντίστοιχα διενεργήθηκαν 583 αυτοψίες στην Πελοπόννησο, 149 στην Π.Ε. Ηλείας, 51 στην Π.Ε. Μεσσηνίας και 205 στην Π.Ε. Λακωνίας. Στην Π.Ε. Αρκαδίας έχουν γίνει 178 αυτοψίες. Στην Εύβοια διενεργήθηκαν 817 αυτοψίες, 621 στο Δήμος Μαντουδίου – Λίμνης – Αγ. Άννας και 196 στο Δήμο Ιστιαίας – Αιδηψού. Στο Δήμο Λοκρών στην Π.Ε. Φθιώτιδας έχουν διενεργηθεί 12 αυτοψίες. Στο Δήμο Δωρίδος στην Π.Ε. Φωκίδος έχουν διενεργηθεί 60 αυτοψίες. Σύμφωνα με τα στοιχεία των αυτοψιών: · 1.399 αφορούν σε κατοικίες, εκ των οποίων οι 532 έχουν κριθεί κατάλληλες για χρήση (κατοικήσιμες), 465 προσωρινά ακατάλληλες για χρήση (χρήζουν επισκευών) και 402 επικίνδυνες για χρήση και οι οποίες θα επανελεγχθούν. · 96 σε επαγγελματικούς χώρους, εκ των οποίων 23 είναι κατάλληλοι για χρήση, 46 προσωρινά ακατάλληλοι και 27 επικίνδυνοι για χρήση οι οποίοι θα επανελεγχθούν. · Ελέγχθηκαν 781 αποθήκες/στάβλοι κλπ εκ των οποίων οι 62 κρίθηκαν κατάλληλοι για χρήση, 327 είναι προσωρινά ακατάλληλοι για χρήση και 392 επικίνδυνοι για χρήση οι οποίοι θα επανελεγχθούν. · Τέλος ελέγχθηκαν 24 Δημόσια Κτίρια ή/και Ιεροί Ναοί εκ των οποίων 5 κρίθηκαν κατάλληλοι για χρήση, 13 κρίθηκαν προσωρινά ακατάλληλοι για χρήση και 6 επικίνδυνοι για χρήση και θα επανελεγχθούν. Σήμερα η ολοκλήρωση Μέχρι σήμερα έχουν γίνει επανέλεγχοι σε 469 κτήρια, εκ των οποίων 376 κρίθηκαν οριστικά ακατάλληλα για χρήση και 93 κρίθηκαν επισκευάσιμα. Από αυτούς, στην Αττική έχουν γίνει 112 επανέλεγχοι, στη Φωκίδα 10 και στην Εύβοια 347. Σήμερα αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το σύνολο ελέγχων και επανελέγχων των κτηρίων των πληγεισών περιοχών. Στις περιοχές θα υπάρχουν κλιμάκια μηχανικών για να διενεργήσουν ελέγχους σε κτήρια των οποίων οι ιδιοκτήτες δε μπόρεσαν να παρευρεθούν. Στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών λειτουργεί τηλεφωνικό κέντρο με αριθμό 210-6509300 με 8 τηλεφωνικές γραμμές από τις 8:00 έως τις 20:00 τις καθημερινές και 10:00 έως 18:00 το Σαββατοκύριακο για την εξυπηρέτηση των πολιτών που επλήγησαν από τις πυρκαγίες.

Με τις μεγάλες δασικές πυρκαγιές που επηρέασαν τη χώρα μας το τελευταίο χρονικό διάστημα να βρίσκονται σε ύφεση ή και να έχουν ελεχθεί πλήρως, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (European Forest Fire Information System - EFFIS - https://effis.jrc.ec.europa.eu). Σύμφωνα με αυτά, παρότι ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών του 2021 στη χώρα μας παρουσιάζει σχετικά μικρή αύξηση (26%) σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2008 - 2020 (Εικόνα 1), η συνολική καμένη έκταση καταγράφει εξαιρετικά μεγάλη αύξηση ίση με περίπου 450% ως προς τον αντίστοιχο μέσο όρο της ίδιας περιόδου (Εικόνα 2). Αξίζει να σημειωθεί πως με βάση αυτά τα στοιχεία, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη μεταξύ των 15 εξετασθέντων χωρών της Μεσογείου, με μεγάλη μάλιστα διαφορά από τη δεύτερη Τουρκία και την τρίτη Κύπρο, που επίσης καταγράφουν σημαντικές αυξήσεις. Εικόνα 1. Αριθμός χαρτογραφημένων από το EFFIS δασικών πυρκαγιών στις χώρες της Μεσογείου έως και το βράδυ της Πέμπτης 12 Αυγούστου 2021. Εικόνα 2. Συνολική καμένη έκταση με βάση τα στοιχεία του EFFIS στις χώρες της Μεσογείου έως και το βράδυ της Πέμπτης 12 Αυγούστου 2021. Σε απόλυτους αριθμούς, μέχρι και το βράδυ της Πέμπτης 12 Αυγούστου 2021, έχουν καταγραφεί στη χώρα μας 58 μεγάλες δασικές πυρκαγιές (Εικόνα 1), οι οποίες έκαψαν συνολική έκταση ίση με 1.161.650 στρέμματα (Εικόνα 2). Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα αυτά, προκύπτει ότι η μέση καμένη έκταση ανά δασική πυρκαγιά στην Ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 20.000 στρέμματα για το 2021 (έως και 13.08.2021), γεγονός που κατατάσσει τη χώρα μας πρώτη στη Μεσόγειο, με πολύ σημαντική διαφορά ακόμα και από τη δεύτερη Τουρκία (Εικόνα 3). Εικόνα 3. Μέση καμένη έκταση ανά δασική πυρκαγιά με βάση τα στοιχεία του EFFIS στις χώρες της Μεσογείου έως και το βράδυ της Πέμπτης 12 Αυγούστου 2021. Πηγή: meteo.gr - https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1883&fbclid=IwAR2D-e4IPixNzS8TGIhh2BIkBQ-caWU5hnPSITBr7AbSFJj0uy8509HSuAE

Τρίτη 3 Αυγούστου 2021. Οι φλόγες περικυκλώνουν τη Βαρυμπόμπη. Οι κάτοικοι αρχίσουν έντρομοι να βάζουν όπως όπως λιγοστά πράγματα σε μια τσάντα. Φεύγουν με δάκρυα στα μάτια και ξέροντας πως όταν γυρίσουν τίποτα δεν θα είναι ίδιο. Ακολούθησαν και άλλες εκκενώσεις περιοχών και αρκετά 24ωρα με εκατοντάδες πυρκαγιές να ξεσπούν σε πολλά σημεία της χώρας όπως στη βόρεια Εύβοια που πάλεψε επί ημέρες με τις φλόγες. Ένα εκατομμύριο στρέμματα της Ελλάδας παραδόθηκαν στην πύρινη λαίλαπα. Δάση καταστράφηκαν, δέντρα έγιναν αποκαΐδια, ζώα άφησαν την τελευταία τους πνοή. Θα μπορέσουν άραγε οι απέραντες εκτάσεις των δασών που καταστράφηκαν από τη φωτιά να γίνουν ξανά όπως πριν; Θα αποκτήσουν και πάλι ζωή; Αυτή η μαύρη και αποκρουστική εικόνα θα αλλάζει χρώμα και θα γεμίσει με ζώα; /image/s320x/file/files/1/2021/08/kamena_6.jpg «Η φύση ξέρει τη δουλειά της και θα κάνει το έργο της… μόνη της, αρκεί να την αφήσουμε στην ησυχία της» επισημαίνει μιλώντας στο Newsbeast ο δασολόγος, πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Γιώργος Καρέτσος. Μπορούν τα δάση να αναγεννηθούν μετά από μία τέτοια καταστροφή; Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, Γιώργος Καρέτσος. «τα δάση που παραδόθηκαν στις φωτιές ήταν ώριμα και είχαν ικανή ποσότητα σπέρματος. Οπότε μπορεί το υλικό αυτό να αποτελέσει το πρώτο έναυσμα για την αναγέννησή τους». «Δεν ήταν δάση τα οποία είχαν διπλοκαεί ή να είχαν συχνότητα μικρότερη των δέκα χρόνων από πυρκαγιά σε πυρκαγιά, οπότε υπάρχει διαθεσιμότητα σπερμάτων» διευκρινίζει. Σύμφωνα με τον Γιώργο Καρέτσο η φύση μας λέει ότι σε πέντε χρόνια από τη φωτιά έχουμε την πλήρη σύνθεση της χλωρίδας που προϋπήρχε. «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό, αρκεί να την αφήσουμε στην ησυχία της. Να μην επέμβουμε δηλαδή με βοσκή, με δεύτερη φωτιά ή με άλλες δραστηριότητες στην περιοχή» σημειώνει. /image/s320x/file/files/1/2021/08/kamena_5.jpg Ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ αναφέρει όμως πως «θα πρέπει να περάσουν δύο χρόνια από τώρα για να εκτιμήσουμε αρχικά ποια ήταν η δυνατότητα της φύσης να καλύψει τις αναγεννητικές μας ανάγκες». «Μόλις περάσουν δύο χρόνια θα προβούμε σε λεπτομερή έλεγχο της περιοχής και θα έχουμε πλήρη εικόνα» λέει. Μπορεί η καταστροφή του 2021 να συγκριθεί με αυτή του 2007; Οι απώλειες και στις δύο περιπτώσεις ήταν μεγάλες υπογραμμίζει ο Γιώργος Καρέτσος. «Θα μπορούσε η καταστροφή του 2021 να συγκριθεί με αυτή του 2007 αλλά τότε είχαμε περισσότερη καμένη έκταση. Οι απώλειες φέτος από τις πρόσφατες πυρκαγιές προσεγγίζουν το 1 εκατ. στρέμματα σε όλη τη χώρα. Τα 100.000 στρέμματα βρίσκονται στην Αττική. Περίπου 70.000 στρέμματα από αυτά αντιστοιχούσαν στην εποπτεία του φορέα μας. Τα 42.000 στρέμματα αφορούν έκταση των πρώην βασιλικών κτημάτων και τα υπόλοιπα εκτάσεις δημόσιες και κοινοτικές» επισημαίνει εξηγώντας πως το 2007 καταστράφηκαν περίπου 1,5 εκατ. στρέμματα. Φωτιά στη Βαρυμπόμπη: Γιατί παραδόθηκε στις φλόγες τόσο μεγάλη έκταση «Όταν το κύριο μέτωπο της φωτιάς είχε τεθεί υπό έλεγχο δημιουργήθηκε αναζωπύρωση πίσω, στα μετόπισθεν δηλαδή της γραμμής άμυνας που είχαν κάνει οι πυροσβεστικές δυνάμεις» τονίζει ο Γιώργος Καρέτσος και συμπληρώνει «αυτό ήταν το στοιχείο το οποίο δεν πρόλαβαν εκείνη την ώρα και έλαβε αυτές τις διαστάσεις καίγοντας πολύ μεγαλύτερη έκταση από αυτή που περιμέναμε». Τι πρέπει να κάνουμε ώστε να μην δούμε ανάλογες καταστροφές; Απαντώντας στη σχετική ερώτηση του Newsbeast αναφορικά με το πώς είναι εφικτό να αποφευχθούν τέτοιες καταστροφές στον φυσικό πλούτο της χώρας ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ αναφέρθηκε στην αποκαλούμενη επιτροπή Golddammer που στήθηκε μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι και στα συμπεράσματα τα οποία αυτή είχε καταλήξει. «Επικεφαλής της ήταν κ. Golddammer και σε αυτή συμμετείχαν επιφανείς επιστήμονες που ασχολούνται με τις πυρκαγιές. Μετά από έρευνες η επιτροπή κατέληξε σε κάποια συμπεράσματα. Μην νομίζετε όμως πως ήταν πολύ διαφορετικά από αυτά που είχαμε πει και στο παρελθόν και από το πόρισμα της διακομματικής επιτροπής του 1993. Σύμφωνα τα συμπεράσματα της επιτροπής υπάρχουν τρεις διαστάσεις της δασοπυρόσβεσης: η πρόσληψη, η καταστολή και η αποκατάσταση» λέει ο Γιώργος Καρέτσος. «Η πρόληψη είναι ευθύνη της δασικής υπηρεσίας. Η δασική υπηρεσία όμως είναι αποδυναμωμένη και συστηματικά έχει υποστελεχωθεί εδώ και 30 χρόνια περίπου. Η δύναμή της έχει περιοριστεί στο ελάχιστο. Οι πόροι της έχουν εκμηδενιστεί και δεν μπορεί να επιτελέσει το έργο της. Λογικό είναι όλα αυτά τα οικοσυστήματα να έχουν αφεθεί στην τύχη τους, να έχει αναπτυχθεί η βλάστηση σε τόσο έντονο βαθμό, σε ποσότητα και σε δομή που να επιτρέπει πολύ εύκολα την έξαρση τέτοιων φαινομένων πυρκαγιάς» αναφέρει./image/s320x/file/files/1/2021/08/kamena_4.jpg «Οι γραμμές άμυνας θα πρέπει να είναι μέσα στο δάσος» «Σε σχέση με την καταστολή που αποτελεί το δεύτερο συμπέρασμα της επιτροπής αυτή μεταφέρθηκε από το 1998 στην Πυροσβεστική Υπηρεσία. Υπάρχει όμως μια γραμμή η οποία κατά τη γνώμη μου είναι λαθεμένη. Όταν θεωρείς ότι τη φωτιά πρέπει να την περιμένεις επάνω στα όρια του αστικού ιστού έρχεται με την πλήρη της έξαρση και δύναμη με αποτέλεσμα να μην μπορέσεις να περιφρουρήσεις ούτε και τους οικισμούς. Οι γραμμές άμυνας θα πρέπει να είναι μέσα στο δάσος και στη συνέχεια να φτάσουν οριακά στους οικισμούς» εξηγεί ο Γιώργος Καρέτσος. «Ξεκινήσαμε με την προοπτική να μην χαθούν ανθρώπινες ζωές και περιουσίες, το καταλαβαίνω αλλά είναι μία μάχη και πάντα στη μάχη έχουμε και απώλειες και νίκες και ήττες. Αυτό πρέπει να το ξέρουμε κάθε φορά. Για να φτάσουμε όμως να αμυνθούμε αποτελεσματικά πρέπει να κάνουμε όλη τη σχετική προετοιμασία της διαχείρισης. Την πρόληψη δηλαδή για μην θρηνούμε και να μην υποφέρουμε με τόση οδύνη τις καταστροφικές συνέπειες της φωτιάς» σημειώνει ο δασολόγος. «Το τρίτο σκέλος που είναι η αποκατάσταση είναι και πάλι δουλειά της δασικής υπηρεσίας αλλά εμπλέκονται και άλλες υπηρεσίες γιατί πρόκειται για συνολική ανασυγκρότηση. Δεν είναι μόνο τα καμένα δάση. Έχουμε και καμένες γεωργικές εκτάσεις, καμένες κυψέλες, ποίμνια και πάει λέγοντας. Όλες οι υπηρεσίες, η τοπική αυτοδιοίκηση, η περιφέρεια, δασικές υπηρεσίες και άλλες τεχνικές υπηρεσίες όπως και η κυβέρνηση θα πρέπει να καθίσουν κάτω και να σχεδιάσουν το κομμάτι της αποκατάστασης» συμπληρώνει ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας. Τι πρέπει να γίνει και μάλιστα άμεσα στις κατεστραμμένες εκτάσεις των δασών «Η δασική υπηρεσία οφείλει σε πρώτη φάση να απομακρύνει όλο τον ξυλώδη όγκο. Θα πρέπει να γίνουν άμεσες υλοτομίες. Το ξύλο το οποίο είναι χρήσιμο να πάει στις ξυλοβιομηχανίες για να αξιοποιηθεί» δηλώνει ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ. «Μια μεγάλη ποσότητα να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες των κατοίκων και μία άλλη ποσότητα για την κατασκευή των κορμοσειρών για τη σταθεροποίηση του εδάφους. Προφανώς θα περισσέψει πολύ μεγάλη βιομάζα σε κλαδιά. Θα χρειαστούν μεγάλοι θρυμματιστές για να θρυμματιστούν και να διασκορπιστεί η ποσότητά της θρυμματισμένης ύλης στην ευρύτερη καμένη έκταση καθώς με την αποσύνθεσή της θα αποτελέσει και θρεπτικό υλικό για τα ίδια τα φυτά που θα αναπτυχθούν στις περιοχές» εξηγεί. Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας Κλείνοντας ο Γιώργος Καρέτσος αναφέρεται στον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας τονίζοντας πως το προσωπικό του είναι 23 άτομα. «Διοικείται από άμισθο διοικητικό συμβούλιο και συντονίζει τις δραστηριότητες όλων των υπηρεσιών που εμπλέκονται στη διαχείριση και εποπτεία του ορεινού όγκου» σημειώνει.

Ο ΔΕΔΔΗΕ, στο πλαίσιο της συντονισμένης προσπάθειάς του για την όσο το δυνατόν ταχύτερη αποκατάσταση και ασφαλή ηλεκτροδότηση του συνόλου κατοικιών, επιχειρήσεων και λοιπών εγκαταστάσεων των πυρόπληκτων περιοχών της Αττικής, Εύβοιας και Πελοποννήσου, ενημερώνει ότι η επανηλεκτροδότησή τους θα γίνει άμεσα σε εγκαταστάσεις με εμφανή ακεραιότητα (οικίες, κτήρια και εγκαταστάσεις υπαίθρου που δεν έχουν υποστεί ζημιές). Ωστόσο, για τις περιπτώσεις όπου η ηλεκτρική εγκατάσταση έχει υποστεί ζημιές από την πυρκαγιά και με προτεραιότητα την ασφάλεια των πολιτών, για την επανηλεκτροδότηση της εσωτερικής ηλεκτρικής εγκατάστασης όλων των ακινήτων διευκρινίζονται τα εξής: • Στις περιπτώσεις που απαιτείται αντικατάσταση του μετρητή ή και του καλωδίου παροχής, αυτή θα πραγματοποιείται από τον ΔΕΔΔΗΕ χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση των ενδιαφερομένων. • Στις περιπτώσεις που μετά από έλεγχο ιδιώτη ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη διαπιστώνεται η ανάγκη μικροεπεμβάσεων στην γραμμή πίνακα - μετρητή ή στη γείωση ή σε άλλο τμήμα στην εσωτερική ηλεκτρική εγκατάσταση, η επανασύνδεση θα πραγματοποιείται μετά την προσκόμιση Υπεύθυνης Δήλωσης Εγκαταστάτη (ΥΔΕ). • Στις περιπτώσεις που μετά από επανέλεγχο διαπιστώνονται εκτεταμένες ή ουσιώδεις ζημιές στην εσωτερική ηλεκτρική εγκατάσταση, η επανασύνδεση θα πραγματοποιείται μετά την έκδοση Υπεύθυνης Δήλωσης Εγκαταστάτη στην οποία θα απεικονίζεται μόνο ο προσωρινός πίνακας που θα εγκατασταθεί προκειμένου να υλοποιηθούν οι εργασίες αποκατάστασης των ζημιών στην εγκατάσταση. Στις περιπτώσεις αυτές μετά το πέρας των σχετικών εργασιών, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να προσκομίσει στον ΔΕΔΔΗΕ Υπεύθυνη Δήλωση Εγκαταστάτη για τη συνολική νέα εσωτερική ηλεκτρική εγκατάσταση του κτίσματος. Ο ΔΕΔΔΗΕ, προκειμένου να διευκολύνει τους πληγέντες από τις πυρκαγιές στην υποβολή των αιτημάτων τους, και να δώσει την αναγκαία προτεραιότητα στην ικανοποίησή τους, δίνει τη δυνατότητα της διακριτής υποβολής αιτήματος επικοινωνίας μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής εξυπηρέτησης https://apps.deddie.gr/ccrWebapp/ (Κατηγορία Αιτήματος: Αίτημα Επικοινωνίας, Υποκατηγορία: Πυρόπληκτοι). Μαζί με το αίτημα μπορεί να υποβάλλεται συνημμένα και οποιοδήποτε έγγραφο σε ηλεκτρονική μορφή. • Ειδικότερα, σε όλες τις περιπτώσεις επανηλεκτροδότησης λόγω των ζημιών που προκλήθηκαν από τις πυρκαγιές, εφόσον απαιτείται ΥΔΕ, αυτή μπορεί να επισυνάπτεται ηλεκτρονικά στην εν λόγω εφαρμογή με την αντίστοιχη υποχρέωση σε διάστημα 2 μηνών το πρωτότυπό της να έχει αποσταλεί στο αρμόδιο γραφείο του ΔΕΔΔΗΕ. Εναλλακτικά, θα υπάρχει η δυνατότητα να παραδίδεται η ΥΔΕ στο συνεργείο που θα προσέρχεται για την ενεργοποίηση της παροχής κατόπιν σχετικού προγραμματισμού. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο συνίσταται ο επανέλεγχος των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων μετά από κάθε φυσική καταστροφή όπως θεομηνίες - πλημμύρες και πυρκαγιές.

Το εντυπωσιακό ακόμη είναι ότι το σύστημα EFFIS προσδιόριζε την καμένη έκταση στα όρια Ηλείας-Αρκαδίας ( ξεκίνησε από την Αρχαία Ολυμπία και κατακαίει την Γορτυνία) σε 150.150 στρέμματα που είναι δεύτερη μεγαλύτερη καταστροφή από πυρκαγιές στην χώρα μας αυτό το καλοκαίρι. Στον δυσθεώρητο, τρομακτικό αριθμό των 507.950 στρεμμάτων προσδιόριζε, χθες το βράδυ, την καμένη έκταση στην βόρειο Εύβοια το ευρωπαϊκό σύστημα δορυφορικών καταγραφών EFFIS. Με την καμένη έκταση από αυτή την πύρινη λαίλαπα που κατακαίει την βόρεια Εύβοια σχεδόν για εννιά μέρες, να υπολογίζεται ότι μπορεί να φτάσει τελικά τα 600.000-700.000 στρέμματα! Σημειώνεται ότι η βόρειος Εύβοια (δήμοι Μαντουδίου κι Ιστιαίας) έχει συνολική έκταση 1.085.000 στρέμματα, και ελλοχεύει ο κίνδυνος από την πύρινη λαίλαπα να καταστραφεί ολοσχερώς το 70% αυτής! Πρόκειται για την μεγαλύτερη καταστροφή όλων των εποχών στην Ελλάδα από μία πυρκαγιά. Η δεύτερη από πλευράς μεγέθους αποτεφρωμένων εκτάσεων ήταν αυτή που είχε εκδηλωθεί το 2007 στην περιοχή Παλαιοχώρι-Ανδρίτσαινα Ηλείας που είχε καταστρέψει 448.410 στρέμματα δασικής κι αγροτοδασικής έκτασης κι η τρίτη αυτή που σημειώθηκε στο Βαλτέτσι Αρκαδίας και κατέκαψε 443.280 στρέματα. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις καταγραφές της Πυροσβεστικής οι πυρκαγιές που είχαν εκδηλωθεί στην Ηλεία το 2007 δεν θεωρούντο ενιαίο μέτωπο κι έχουν καταγραφεί σαν τρείς διαφορετικές, διακριτές πυρκαγιές με διαφορετικά αίτια κλπ. Το εντυπωσιακό ακόμη είναι ότι το σύστημα EFFIS προσδιόριζε την καμένη έκταση στα όρια Ηλείας-Αρκαδίας ( ξεκίνησε από την Αρχαία Ολυμπία και κατακαίει την Γορτυνία) σε 150.150 στρέμματα που είναι δεύτερη μεγαλύτερη καταστροφή από πυρκαγιές στην χώρα μας αυτό το καλοκαίρι. Ακολουθεί με 111.120 καμένα στρέμματα η φωτιά που κατέκαψε την Λακωνία (στην ευρύτερη περιοχή του Γυθείου) και στην τέταρτη θέση η πύρινη λαίλαπα στην Αττική που αποψίλωσε συνολικά –σύμφωνα με το EFFIS- 84.540 στρέμματα δάσους. Πρόκειται για την τρίτη μεγαλύτερη καταστροφή από δασικές πυρκαγιές στην Αττική μετά τα 205.210 στρέμματα που κατέκαψε πύρινο μέτωπο στο Γραμματικό το Καπανδρίτι Μαραθώνα το 2009 και τα 100.000 στρέμματα που κατέκαψε το 1995 φωτιά μεγάλων διαστάσεων στην Πεντέλη.

Oι βασικές προκλήσεις που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε το επόμενο διάστημα έχουν να κάνουν με την ανασυγκρότηση των πυρόπληκτων περιοχών, αλλά και την προσαρμογή των δασικών οικοσυστημάτων στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης που απειλεί τη χώρα μας και ολόκληρο τον πλανήτη. Για τον λόγο αυτόν έχουμε σχεδιάσει μια στρατηγική που αποτελείται από τρεις βασικούς άξονες και οι οποίοι περιλαμβάνουν: Άμεση προστασία των εδαφών και αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων που καταστράφηκαν ολικώς ή μερικώς από τις πρόσφατες πυρκαγιές σε Αττική, Εύβοια και Πελοπόννησο. Ενδυνάμωση της προστασίας και της μέγιστης δυνατής αντοχής και ανθεκτικότητας των δασών απέναντι στις αναπόφευκτες και ορατές πλέον επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης και της σχέσης της κοινωνίας των πολιτών με τα δασικά οικοσυστήματα και με αυτό τον τρόπο την προστασία τους. Όλοι, άλλωστε, έχουμε γίνει μάρτυρες τις τελευταίες ημέρες της τεράστιας προσφοράς των εθελοντών, κυρίως νέων σε ηλικία ανθρώπων, που προσπαθούσαν και συνεχίζουν να προσπαθούν να συμβάλουν με όλες τους τις δυνάμεις στην κατάσβεση αλλά και την προστασία των κατοικιών και πολλές φορές με κίνδυνο της ζωής τους, όπως αποδείχθηκε, δυστυχώς, στην περίπτωση του συμπολίτη μας Βασίλη Φιλώρα και θα ήθελα να συλλυπηθώ τους δικούς του και την οικογένειά του. Όλα τα παραπάνω, φυσικά, θα επιτευχθούν σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς, με πανεπιστήμια, με εθελοντικές οργανώσεις, καθώς και σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις ιδιαιτερότητες της εκάστοτε περιοχής. Έχουμε, όμως, σχεδιάσει και ένα πλάνο άμεσων και στοχευμένων παρεμβάσεων για την προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος ιδιαίτερα στις πληγείσες περιοχές. Αυτό το πλάνο περιλαμβάνει επτά άξονες: Χαρτογράφηση των καμένων εκτάσεων με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων και της τεχνολογίας. Κήρυξη αναδασωτέων εκτάσεων εντός 30 ημερών αντί 90 ημερών που ίσχυε μέχρι σήμερα. Μία διάταξη η οποία θα συμπεριλαμβάνεται στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που θα εκδοθεί τις επόμενες ημέρες και ώρες. Αύξηση και εντατικοποίηση των ελέγχων και επιτηρήσεων των καμένων εκτάσεων, αλλά και την άμεση εφαρμογή της ισχύουσας δασικής νομοθεσίας για την προστασία τους. Άμεση απομάκρυνση των ιστάμενων καμένων δέντρων που συγκροτούν κυρίως την παρόδια βλάστηση. Άμεση έναρξη κατασκευής αντιδιαβρωτικών έργων με κορμοδέματα και κλαδοπλέγματα, αλλά και αντιπλημμυρικών έργων για τα οποία προωθείται ήδη η σύνταξη μελέτης για την άμεση υλοποίηση αυτών, ώστε να αποτραπεί η εμφάνιση πλημμυρικών και χειμαρρικών φαινομένων κατά τη χειμερινή περίοδο. Έκδοση Δασικών Αστυνομικών Διατάξεων (ΔΑΔ) για τις καμένες εκτάσεις στις οποίες θα εξειδικεύεται κατά χώρο, χρόνο και τρόπο η απαγόρευση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, όπως για παράδειγμα η άσκηση βόσκησης, η θήρα και άλλα που κρίνει αναγκαία η οικεία δασική αρχή. Ιεράρχηση και η επιλογή περιοχών με άμεση προτεραιότητα σε Εύβοια, σε Αττική και σε Πελοπόννησο για την αποκατάσταση της βλάστησης με φυσική αναγέννηση ή τεχνητή αναδάσωση. Εδώ αξίζει να αναφερθούμε ότι έχουμε ήδη συμπεριλάβει στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως ανέφερε και ο Υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, 224 εκατ. ευρώ για την τεχνητή αναδάσωση 165.000 στρεμμάτων. Και βέβαια αυτό μπορούμε να το αναδιαμορφώσουμε και να το επαυξήσουμε εφόσον κρίνουμε ότι είναι αναγκαίο. Προκειμένου όμως να επιτευχθούν έγκαιρα και έγκυρα οι στρατηγικοί στόχοι για τα δάση, αλλά και οι υποδομές πρόληψης και αποκατάστασης προχωράμε σε δομικές διοικητικές μεταρρυθμίσεις για τον καλύτερο συντονισμό, αλλά και την αποτελεσματικότερη λειτουργία των δασικών υπηρεσιών ώστε να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες που έχει επιφέρει η κλιματική αλλαγή στα δασικά οικοσυστήματα. Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να ευχαριστήσω τα στελέχη συνολικά της δασικής υπηρεσίας που όλες αυτές τις ημέρες συνεπικούρησαν και συνεπικουρούν την τιτάνια προσπάθεια του Πυροσβεστικού Σώματος και των εθελοντών πυροσβεστών για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Με την έκδοση σχετικής Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, το αμέσως προσεχές διάστημα, προωθείται η υπαγωγή των δασικών υπηρεσιών των αποκεντρωμένων διοικήσεων στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Επίσης, ορίζουμε και θεσμοθετούμε μία νέα έννοια, την έννοια του «αναδόχου αναδάσωσης». Με τη μορφή εθελοντισμού, θέλουμε νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, ανώνυμες εταιρείες και μη κυβερνητικές - μη κερδοσκοπικές οργανώσεις να μπορούν να προχωρούν, με δικές τους δαπάνες, σε άμεσες αναδασώσεις σε περιοχές που έχουν πληγεί και με προδιαγραφές που θα ορίζονται από τη Γενική Διεύθυνση Δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Πώς θα λειτουργεί: Το δασαρχείο θα ορίζει την περιοχή που χρειάζεται προστασία, αποκατάσταση και τεχνητή αναδάσωση και τις προδιαγραφές αυτών. Παραδείγματος χάρη, το είδος των δένδρων που θα φυτευτούν, προσαρμοσμένα στις οικολογικές συνθήκες της περιοχής, με εμπλουτισμό της βλάστησης με κατάλληλα πλατύφυλλα και πυράντοχα είδη. Επίσης, ο ανάδοχος αναδάσωσης θα αναλάβει την εκπόνηση της μελέτης, με δικά του έξοδα, που θα εγκριθεί άμεσα στη συνέχεια από το δασαρχείο και στη συνέχεια θα προχωρήσει πάλι με δικά του έξοδα στις αναγκαίες ενέργειες για την προετοιμασία του εδάφους και την εξασφάλιση της επιτυχίας της αναδάσωσης. Η πράξη ορισμού αναδόχου αποσκοπεί αποκλειστικά και μόνο στη μελέτη και υλοποίηση των αντιδιαβρωτικών έργων προστασίας των εδαφών, καθώς και των έργων τεχνητής αναδάσωσης, χωρίς το Ελληνικό Δημόσιο να απεμπολεί οποιοδήποτε δικαίωμά του επί των εκτάσεων αυτών, για την αποφυγή οποιασδήποτε παρεξήγησης. Επίσης, έχουμε τρία άμεσα μέτρα στήριξης των πυρόπληκτων φυσικών προσώπων, αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας: Ανακοινώθηκε ήδη από τη ΔΕΗ η διαγραφή οφειλών για όλους όσοι η οικία τους έχει καταστραφεί από τις πυρκαγιές. Προχωρούμε σε έκτακτη χρηματοδότηση Κέντρων Διάσωσης και Περίθαλψης Άγριας Ζωής που επηρεάστηκαν από τις πρόσφατες δασικές πυρκαγιές. Ο αρμόδιος Υφυπουργός, ο Γιώργος Αμυράς είναι από την πρώτη στιγμή μαζί με αυτές τις οργανώσεις. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας χρηματοδοτεί εκτάκτως έξι κέντρα διάσωσης και περίθαλψης άγριας ζωής τα οποία βρέθηκαν στο πεδίο κατά τις πρόσφατες δασικές πυρκαγιές με το συνολικό ποσό των 200.000 ευρώ. Συγκεκριμένα θα χρηματοδοτηθούν η ΑΝΙΜΑ, ο Αρκτούρος, η Δράση για την Άγρια Ζωή, η Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος Καστοριάς, η Αλκυόνη και το Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Ζωής στον Πύργο. Η χρηματοδότηση κρίνεται αναγκαία λόγω της κατακόρυφης αύξησης των περιστατικών που διαχειρίζονται τα ανωτέρω κέντρα. Προχωράμε σε έκτακτη οικονομική ενίσχυση των ρητινοκαλλιεργητών που δραστηριοποιούνται στις πληγείσες περιοχές της Εύβοιας και των Γερανείων Ορέων. Συγκεκριμένα προβλέπεται έκτακτη επιχορήγηση ύψους 3,7 εκατ. ευρώ επιπλέον από την τακτική ετήσια επιχορήγηση των 2,3 εκατομμυρίων ευρώ. Άρα, συνολικά για το 2021, 940 ρητινοκαλλιεργητές, 840 στην Εύβοια και 100 στα Γεράνεια Όρη, θα λάβουν το ποσό των 6 εκατ. ευρώ. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω τα στελέχη και τους εργαζόμενους, το τεχνικό προσωπικό, τους εργατοτεχνίτες του ΔΕΔΔΗΕ που από την πρώτη στιγμή μετά την κατάσβεση των πυρκαγιών βρίσκονται στις πληγείσες περιοχές και με όλες τους τις δυνάμεις προσπαθούν για τη γρήγορη αποκατάσταση των ζημιών και την ηλεκτροδότηση των περιοχών αυτών. Σήμερα που μιλάμε το σύνολο των διαθέσιμων δυνάμεων του ΔΕΔΔΗΕ βρίσκεται στις περιοχές της Βόρειας Εύβοιας, της Αττικής και της Πελοποννήσου για την ολοκλήρωση της αποκατάστασης των καμένων στύλων, των μετασχηματιστών και των καλωδίων ώστε να ηλεκτροδοτηθούν οι εν λόγω περιοχές. Επίσης, θέλω να αναφέρω και να αναδείξω την τεράστια συμβολή των στελεχών και των εργαζομένων στον ΑΔΜΗΕ που όλες τις προηγούμενες μέρες κατέβαλαν τεράστια προσπάθεια έχοντας έναν πρωτόγνωρο καύσωνα της τελευταίας δεκαετίας, παράλληλα δυστυχώς έχοντας τις πυρκαγιές να απειλούν το ηλεκτρικό σύστημα μεταφοράς. Και βέβαια κατάφεραν με την υπεύθυνη και σοβαρή εργασία τους να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη ηλεκτροδότηση στο σύνολο της Ελλάδας και την ασφάλεια και επάρκεια εφοδιασμού.

Η επόμενη ημέρα μια ασύλληπτης καταστροφής τόσο σε επίπεδο υποδομών και κατεστραμμένων περιουσιών όσο και για το περιβάλλον και την χλωρίδα και πανίδα της Αττικής από ψηλά χωρίς περεταίρω σχόλια.

Δημοσιεύτηκε η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) με τα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση του κινδύ- νου πυρκαγιών. Η ΠΝΠ εκδόθηκε μετά από σχετική πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου λόγω της εξαιρετικά επείγουσας ανάγκης αντιμετώπισης του κινδύνου πυρκαγιών σε όλη την Επικράτεια, λαμβανομένων υπόψη των ακραίων κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν επί σειρά ημερών και του μεγάλου αριθμού πυρκαγιών που είναι σε εξέλιξη θέτοντας σε κίνδυνο ιδίως το φυσικό περιβάλλον, την ανθρώπινη ζωή και υγεία. Τι προβλέπει: Άρθρο Πρώτο Απαγορεύσεις που αφορούν δάση, προστατευόμενες περιοχές και άλση 1. Απαγορεύεται, στο σύνολο της Επικράτειας και με οποιοδήποτε μέσο ή τρόπο, κάθε μετακίνηση, διέλευση ή παραμονή σε (α) περιοχές NATURA, (β) δάση, (γ) εθνικούς δρυμούς, (δ) αισθητικά δάση και (ε) άλση εντός οικιστικών ιστών. 2. Για κάθε παράβαση της παρ. 1 επιβάλλεται από τις αρμόδιες αρχές του άρθρου τρίτου διοικητικό πρόστιμο χιλίων (1.000) ευρώ. Άρθρο δεύτερο Απαγόρευση υπαίθριων δραστηριοτήτων που μπορεί να προκαλέσουν πυρκαγιά 1. Απαγορεύεται, στο σύνολο της Επικράτειας, κάθε υπαίθρια δραστηριότητα που μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά, όπως, ενδεικτικά, εργασίες ή δραστηριότητες που μπορεί να προκαλέσουν υπερθέρμανση (π.χ. οξυγονοκόλληση) ή περιλαμβάνουν καύση εύφλεκτης ύλης (π.χ. απορριμμάτων) ή ενέχουν κίνδυνο ανάφλεξης (π.χ. μελισσοκομία). 2. Για κάθε παράβαση της παρ. 1, μη θιγομένων τυχόν ποινικών κυρώσεων, επιβάλλεται από τις αρμόδιες αρχές του άρθρου τρίτου διοικητικό πρόστιμο δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ. Άρθρο τρίτο Αρμόδιες αρχές Αρμόδιες αρχές για την εφαρμογή της παρούσας, τη διαπίστωση των παραβάσεων και την επιβολή του διοικητικού προστίμου του πρώτου και του δεύτερου άρθρου είναι η Ελληνική Αστυνομία, η Δημοτική Αστυνομία, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, καθώς και η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (Ε.Α.Δ.) του άρθρου 82 του ν. 4622/2019 (Α’ 133). Άρθρο τέταρτο Εξουσιοδοτικές διατάξεις Με κοινή απόφαση των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών και των κατά περίπτωση συναρμόδιων Υπουργών, που δεν αποτελεί προϋπόθεση για την εφαρμογή της παρούσας, δύναται να: α) εξειδικεύονται, συμπληρώνονται ή περιορίζονται οι περιοχές της παρ. 1 του άρθρου πρώτου και οι δραστη- ριότητες της παρ. 1 του άρθρου δεύτερου, β) προβλέπονται τυχόν εξαιρέσεις από την εφαρμογή του άρθρου πρώτου, ιδίως στην περίπτωση προσώπων που κατοικούν ή εργάζονται εντός των περιοχών της παρ. 1 του άρθρου αυτού και γ) ορίζεται κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας. Άρθρο πέμπτο Ισχύς 1. Η ισχύς της παρούσας, η οποία θα κυρωθεί νομοθετικά κατά την παρ. 1 του άρθρου 44 του Συντάγματος, αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 2. Η παρούσα ισχύει μέχρι και τη Δευτέρα, 9 Αυγούστου 2021 και ώρα 06:00. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών και εφόσον υφίσταται η ανάγκη του στοιχείου 2 του προοιμίου, η εφαρμογή της παρούσας δύναται να παρατείνεται ή να ενεργοποιείται εκ νέου, για χρονικό διάστημα που πάντως δεν υπερβαίνει την 31η Οκτωβρίου 2021. Κατεβάστε το ΦΕΚ: https://dasarxeio.com/wp-content/uploads/2021/08/ΠΝΠ.pdf

Πυρκαγιά εκδηλώθηκε το βράδυ της Τετάρτης 19 Μαϊού 2021 σε δασική περιοχή ανατολικά του Σχίνου Κορινθίας, η οποία εξαπλώθηκε ραγδαία καίγοντας συνολική έκταση που ξεπερνά τα 55.000 στρέμματα την Παρασκευή 21/05. Με την παρούσα ανακοίνωση, η επιχειρησιακή μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) επιχειρεί να προσφέρει μια πρώτη ματιά στις συνθήκες που πυροδότησαν αυτή την καταστροφική πυρκαγιά. Τι μας διδάσκει μια πυρκαγιά όπως αυτή του Σχίνου Κορινθίας; Ένα πυκνό δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών, όπως αυτό που επιχειρησιακά λειτουργεί το ΕΑΑ/meteo.gr από το 2007, μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην καλύτερη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών, μέσα από την παροχή μετεωρολογικής πληροφορίας σε πραγματικό χρόνο. Σε αντίθεση με την τυπική προσέγγιση της παροχής πληροφορίας για την επικινδυνότητα σε επίπεδο διοικητικών ζωνών (π.χ. νομοί), η παροχή υψηλής ανάλυσης προγνώσεων για την επικινδυνότητα εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών προσθέτει αξία στην παρεχόμενη πληροφορία, και μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην ενίσχυση της ετοιμότητας και της απόκρισης. Κάθε δασική πυρκαγιά μπορεί δυνητικά να δημιουργήσει το δικό της καιρό. Είναι λοιπόν απαραίτητη η αξιοποίηση κατάλληλων προγνωστικών μοντέλων, όπως το IRIS, το οποίο επιχειρησιακά λειτουργεί το ΕΑΑ/meteo.gr από το 2019.

Το πρωί της Πέμπτης 20/05 ένας εκ των δύο ευρωπαϊκών δορυφόρων Sentinel-2 πέρασε πάνω από τη Δυτική Αττική και την Ανατολική Κορινθία και κατέγραψε την καμένη έκταση, καθώς και τα ενεργά μέτωπα της μεγάλης πυρκαγιάς που μαίνεται στην περιοχή από το βράδυ της Τετάρτης 19/05. Σύμφωνα με την παρακάτω δορυφορική εικόνα και την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εκτάκτων Αναγκών Copernicus - EMS, περισσότερα από 25.000 στρέμματα είχαν γίνει στάχτη λίγο πριν το μεσημέρι της Πέμπτης 20/05. Η εκτίμηση έγινε πριν την απογευματινή ενίσχυση των ανέμων στην περιοχή και την ολονύχτια συνέχιση του καταστροφικού έργου της πυρκαγιάς. Σήμερα Παρασκευή 21/05 αναμένεται νέα εκτίμηση των καμένων εκτάσεων από δορυφορικές μετρήσεις και θα ενημερώσουμε με νέο άρθρο για ό,τι νεότερο.

Πυρκαγιά σημειώθηκε το βράδυ του Σαββάτου στον ΧΥΤΑ Φυλής, με αποτέλεσμα να εξαπλωθεί ένα υπερμεγέθες τοξικό νέφος στη δυτική Αττική. Η πρωτοβουλία πολιτών και φορέων «Δυτικό Μέτωπο», με ανακοίνωση που εξέδωσε επιρρίπτει βαρύτατες ευθύνες στον περιφερειάρχη Γιώργο Πατούλη αναφορικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων και επαναλαμβάνει για ακόμη μια φορά την ανάγκη να κλείσει πλέον οριστικά ο ΧΥΤΑ Φυλής. Μεγάλη φωτιά στη χωματερή της Φυλής ξέσπασε το βράδυ του Σαββάτου και ένα τοξικό νέφος απλώθηκε πάνω από τη δυτική Αττική και τις γύρω περιοχές. Μήνυμα έστειλε και η Πολιτική Προστασία, μέσω της υπηρεσίας 112, με το οποίο καλούνταν οι πολίτες να κλείσουν πόρτες και παράθυρα και να αποφύγουν τυχόν μετακινήσεις καθώς η εισπνοή καπνού ήταν επικίνδυνη. Στο σημείο επιχείρησαν συνολικά 4 οχήματα με 12 πυροσβέστες, οι οποίοι έθεσαν υπό πλήρη έλεγχο τη φωτιά. Το πρωί της Κυριακής αποχώρησαν οι πυροσβέστες ωστόσο μικρές εστίες καπνού παραμένουν και θα αντιμετωπιστούν με επιχωματώσεις.

Έχει ζητηθεί να εγκατέλειψαν την Ανάβυσσο οι κάτοικοι της περιοχής την ώρα που η φωτιά, η οποία ξεκίνησε το μεσημέρι από τα Καλύβια, μαίνεται ακόμα στην περιοχή, αλλά όχι με την ίδια ένταση. Συγκεκριμένα, στην Ανάβυσσο οι φλόγες είναι υπό έλεγχο, ωστόσο ο δρόμος παραμένει κομμένος, στο ύψος του Αγίου Παντελεήμονα. Την ίδια ώρα, οι Πυροσβεστικές δυνάμεις κατάφεραν να ανακόψουν το μέτωπο που κατευθυνόταν προς την Παλαιά Φώκαια. Νωρίτερα, έγιναν εκκλήσεις για να εκκενωθούν οι οικισμοί Φέριζα, Όλυμπος, της Αγροτικής Τράπεζας (Οικισμός ΑΤΕ) και Αγιασμόθι, καθώς και το Οικοτροφείο Αργώ όπου βρίσκονταν 27 παιδιά και όλοι μετέβησαν στο γήπεδο της Παλαιάς Φώκαιας. Το μέτωπο της πυρκαγιάς υπολογίζεται περίπου στα 7-8 χιλιόμετρα. Στο σημείο πνέουν ισχυροί άνεμοι, έως και 9 μποφόρ. Στην Ανάβυσσο δεν έχουν καταγραφεί ζημιές σε σπίτια, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν καεί σπίτια και τουλάχιστον ένα όχημα στον οικισμό της Φέριζας. https://www.facebook.com/watch/live/?v=1527881217404282&ref=watch_permalink&t=7

Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ), με κύρια αποστολή το συντονισμό των φορέων που εμπλέκονται σε όλο το φάσμα της διαχείρισης κινδύνων από την εκδήλωση καταστροφών, ολοκλήρωσε την Εγκύκλιο για το Σχέδιο δράσεων Πολιτικής Προστασίας σχετικά με την αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων, Εγκύκλιο, η οποία εστάλη με συστημένη αποστολή σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (ΟΤΑ Α’ & Β’ βαθμού, Δ/νσεις Υπουργείων, Ελληνική Αστυνομία, Πυροσβεστικό Σώμα, κ.α.). Ταυτόχρονα η ΓΓΠΠ προχώρησε στην ολοκλήρωση και έκδοση των δύο Σχεδίων Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Άμεσης Διαχείρισης Βραχείων Συνεπειών τόσο από πλημμυρικά φαινόμενα όσο και εξαιτίας δασικών πυρκαγιών. Τα δύο αυτά σχέδια, με κωδικές ονομασίες “ΔΑΡΔΑΝΟΣ” [1] (για το σχέδιο που αφορά στις πλημμύρες) και “IΟΛΑΟΣ” [2](για τις δασικές πυρκαγιές), θα παρουσιαστούν σε συνέντευξη Τύπου στις εγκαταστάσεις του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) του Πυροσβεστικού Σώματος, την Δευτέρα, 25 Νοεμβρίου 2019 και ώρα 12.00. Σημειώνεται ότι με τα σχέδια επιδιώκεται η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων Φορέων σε Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο, σύμφωνα με το νέο δόγμα και δομή της ΓΓΠΠ, που αποτυπώθηκε πρόσφατα με τον Ν.4623/19. [1] ΔΑΡΔΑΝΟΣ: Ο Δάρδανος, γιός του Δία και Ηλέκτρας κόρης του Άτλαντα, ήταν μυθικός βασιλιάς της Αρκαδίας, που έζησε στα χρόνια μετά τον κατακλυσμό, σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία. Σύμφωνα με το Διόνυσο τον Αλικαρνασσέα, ο Δάρδανος έφυγε απ’ την Αρκαδία για να ιδρύσει μια αποικία στο βορειοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος. Ο Δάρδανος βρέθηκε στην Σαμοθράκη μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του Ιασίωνα και την αδελφή του Αρμονία κατά την διάρκεια ενός κατακλυσμού στον οποίο βούλιαξε το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού. [2] ΙΟΛΑΟΣ: O Ιόλαος ήταν γιος του ετεροθαλούς αδελφού του Ηρακλή, βοηθός και συμπαραστάτης του τελευταίου τον οποίο υποστήριζε στην επιτέλεση των άθλων του. Κατεβάστε απο εδώ την εγκύκλιο

Με το τέλος της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου να πλησιάζει (31/10/2019), έχουμε ξεκινήσει την αποτίμηση και την αξιολόγηση των προγνώσεων του προγνωστικού συστήματος IRIS. Στην επόμενη εικόνα φαίνονται οι θέσεις των 17 πυρκαγιών για τις οποίες το IRIS ενεργοποιήθηκε από το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ), με σκοπό την παροχή 6ώρων/24ώρων προγνώσεων εξάπλωσης. Από το σύνολο των 17 αυτών πυρκαγιών, οι 6 εκδηλώθηκαν στην Περιφέρεια Αττικής, 4 στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, 3 στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, και από 1 στις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου. Με βάση δορυφορικά δεδομένα MODIS (Terra & Aqua), τα οποία ανακτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Πληροφοριακό Σύστημα Δασικών Πυρκαγιών (EFFIS, https://effis.jrc.ec.europa.eu) για 9 από τις 17 πυρκαγιές, η συνολικά καμένη έκταση εκτιμάται σε ~61870 στρέμματα. Το σημαντικότερο περιστατικό ήταν αναμφίβολα η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στην Κ. Εύβοια στις 13/08/2019 και η οποία είχε ως αποτέλεσμα να καούν περί τα 28890 στρέμματα. Το δεύτερο μεγαλύτερο περιστατικό ήταν η πυρκαγιά στη Λιθακιά (Ζάκυνθος) την 15/09/2019 (9190 στρέμματα), ενώ ακολουθούν η πυρκαγιά στον Πρόδρομο (Βοιωτία) την 13/08/2019 (7350 στρέμματα) και η πυρκαγιά στην Ελαφόνησο (Λακωνία) την 10/08/2019 (5350 στρέμματα). Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως από τις 17 πυρκαγιές για τις οποίες ενεργοποιήθηκε το προγνωστικό σύστημα IRIS, οι 11 εκδηλώθηκαν κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, ενώ από 3 εκδηλώθηκαν τον Ιούλιο και το Σεπτέμβριο. Περισσότερα στην σελίδα του προγράμματος εδώ: http://map.disarmfire.eu/Greece

Το ξημέρωμα της 13ης Αυγούστου 2019 ξεσπά πυρκαγιά στην κεντρική Εύβοια, στο δήμο Διρφύων – Μεσσαπίων που μέσα σε δύο εικοσιτετράωρα θα κάψει πάνω από 28.000 στρέμματα γης και θα εξελιχθεί σε μία ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή. Πάνω από 10.000 στρέμματα παρθένου δάσους στο όρος Δίρφη, που είχε ενταχθεί στο δίκτυο Natura, κάηκε ολοσχερώς ενώ εκκενώθηκαν προληπτικά τέσσερα χωριά. Για μία ακόμη χρονιά παρακολουθήσαμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται και τον κρατικό μηχανισμό να αδυνατεί να προστατέψει τόσο τον φυσικό πλούτο, όσο και τις περιουσίες και τις ζωές των πολιτών της χώρας. Η φωτιά στην Εύβοια είναι η τελευταία πράξη ενός δράματος που εξελίσσεται δεκαετίες τώρα στην ελληνική φύση. Εξετάζοντας κανείς τα στοιχεία της πυροσβεστικής για τις δασικές πυρκαγιές των τελευταίων δύο δεκαετιών, καταλαβαίνει πως τα δάση της Ελλάδας καίγονται ξανά και ξανά και κανείς δεν ενδιαφέρεται. Για την ακρίβεια, τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα πως κατά περιόδους ο κρατικός μηχανισμός καταφέρνει να προστατέψει τις δασικές εκτάσεις από τις πυρκαγιές, ενώ σε κάποιες χρονιές επιδεικνύει εγκληματική αμέλεια. Σύμφωνα με τα ανοικτά δεδομένα δασικών συμβάντων που δημοσιεύει η πυροσβεστική υπηρεσία, από το 2000 έως και το 2018, 192.448 πυρκαγιές έκαψαν 8.495.260 στρέμματα γης. Η πυρκαγιά στο Μάτι της Αττικής, τον Ιούλιο του 2018, στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους καθιστώντας την, τη δεύτερη πιο φονική πυρκαγιά του 21ου αιώνα παγκοσμίως. Στη μακάβρια λίστα με τις θανατηφόρες πυρκαγιές στον κόσμο, η Ελλάδα καταλαμβάνει και την τρίτη θέση με τις φωτιές του 2007, όπου 77 άτομα έχασαν τη ζωή τους στις πρωτοφανείς πυρκαγιές εκείνης της χρονιάς. Σε έναν μόλις μήνα, τον Αύγουστο του 2007 κάηκαν 2.059.615 στρέμματα γης. Δορυφορική λήψη της περιοχής που κάηκε στην Εύβοια τον Αύγουστο του 2019, πριν και μετά την πυρκαγιά. Περιοχές που καίγονται ξανά και ξανά Πελοπόννησος, Εύβοια, Αττική και νησιά του Ιονίου είναι από τις πλέον επιβαρυμένες περιοχές της Ελλάδας. Από το 2000 έως και το 2018, κατά μέσο όρο ξεσπούν 10.100 πυρκαγιές κάθε χρόνο. Το 2001 είναι η χρονιά με τις περισσότερες φωτιές. Συνολικά, 15.303 πυρκαγιές ξέσπασαν το 2001, 12.980 το 2000, 12.035 το 2008 και 11.996 το 2007. Η χρονιές με τις λιγότερες πυρκαγιές είναι το 2014 με 6.834 πυρκαγιές και το 2018, που παρά το γεγονός ότι είναι η πιο φονική πυρκαγιά στην ιστορία της χώρας, εκείνη τη χρονιά εκδηλώθηκαν 8.006 συμβάντα. Η μέση έκταση που καίγεται κάθε χρόνο είναι 231.322 στρέμματα. Από την ανάλυση των δεδομένων, προκύπτει ότι το μετά το 2007, όπου κάηκαν 2.644.222 στρέμματα γης, η δεύτερη πιο καταστροφική χρονιά είναι το 2000 με 1.559.850 καμένα στρέμματα. Το 2012 και το 2009 κάηκαν περίπου μισό εκατομμύριο στρέμματα γης. Το 2002 κάηκαν 82.000 στρέμματα. Το χρονικό των πυρκαγιών της Ελλάδας Οι πιο καταστροφικές πυρκαγιές από το 2000 έως και το 2018 και οι παράγοντες που ευθύνονται για την ετοιμότητα ή μη του κρατικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει κάθε χρόνο τις φωτιές. Κάθε σημείο στον χάρτη αντιστοιχεί σε μία πυρκαγιά που έκαψε έστω και ένα στρέμμα δάσους. Όσο πιο ανοικτό κίτρινο το χρώμα, τόσες περισσότερες πυρκαγιές έχουν εκδηλωθεί στη συγκεκριμένη περιοχή. Στον χάρτη αποτυπώνονται ταυτόχρονα οι πυρκαγιές που έχουν εκδηλωθεί σε διάστημα περίπου τριών μηνών από το 2000 έως και το 2018. Πολλές πυρκαγιές έχουν χαρτογραφηθεί κατά προσέγγιση στον χάρτη και ενδέχεται να μην αποτυπώνουν το ακριβές σημείο που ξέσπασε η φωτιά. Η χαρτογράφηση έγινε με kepler.gl Πότε εκδηλώνονται οι πυρκαγιές Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2000 και για έξι χρόνια, παρατηρείται μείωση των εκτάσεων που καίγονται σε κάθε συμβάν. Από το 2007 και μετά υπάρχει δραματική αλλαγή της κατάστασης. Οι μήνες με τις περισσότερες πυρκαγιές είναι ο Αύγουστος και ο Ιούλιος με πάνω από 32 χιλιάδες επεισόδια, ενώ ακολουθεί ο Σεπτέμβριος και ο Ιούνιος. Η πλειονότητα των γεγονότων εκδηλώνεται από τις 12 έως και τις έξι το απόγευμα, ωστόσο ένας μικρός αριθμός πυρκαγιών (9.684 φωτιές), σύμφωνα με τα στοιχεία ξεκίνησαν τα ξημερώματα μετά τις έντεκα το βράδυ και πριν τις επτά το πρωί. Κάποιες από αυτές τις πυρκαγιές θα μπορούσε να θεωρηθεί πως είναι εμπρησμοί από πρόθεση. Το 2007, το 2008 και το 2017 σχεδόν το 60% των εκτάσεων που κάηκαν ήταν δάση ή δασικές εκτάσεις, ενώ το 2018 το ποσοστό άγγιξε το 50%. Από το 2000 έως και το 2018 έχουν καεί 2.575.511 στρέμματα δασικής έκτασης και 1.690.409 δάσους. Περισσότερα από 1.5 εκατομμύρια στρέμματα γεωργικών εκτάσεων, 1.3 εκατομμύρια χορτολιβαδικών εκτάσεων και 1.1 εκατομμύρια στρέμματα με υπολείμματα καλλιεργειών έχουν αποτεφρωθεί. Η πλειονότητα των πυρκαγιών σβήνει εντός της ημέρας που ξέσπασε. Στις πιο σοβαρές πυρκαγιές όμως, η φωτιά μπορεί να καίει ακόμα και 15 ημέρες, όπως συνέβη στα Κρέστενα της Ηλείας, όπου σύμφωνα με τα δεδομένα της πυροσβεστικής, η φωτιά έκαιγε για 15 ημέρες. Η βάση δεδομένων που έχουμε στη διάθεσή μας, σε 12.418 γεγονότα δεν καταγράφει πότε έγινε η κατάσβεση ενώ και σε άλλες περιπτώσεις, που υπάρχει η ημερομηνία της κατάσβεσης, αυτή είναι περασμένη λάθος. Εξετάσαμε τις 1000 πυρκαγιές που έκαψαν τις μεγαλύτερες εκτάσεις γης και οι οποίες είχαν περασμένες τις σωστές ημερομηνίες και ώρες έναρξης και λήξης κάθε επεισοδίου. Κατά μέσο όρο η πυροσβεστική χρειάστηκε 4 ημέρες για την κατάσβεση αυτών των πυρκαγιών. Από πρόθεση οι μισές πυρκαγιές Πού οφείλονται οι αγροτοδασικές φωτιές του 2018. Υπολογίζεται ότι 8 στις 10 πυρκαγιές ξεκίνησαν μετά από χρήση γυμνής φλόγας (αναπτήρας, σπίρτα κτλ). Σημαντικό ποσοστό των αγροτικών πυρκαγιών (12.37%) αποδίδεται σε υπολείμματα καπνίσματος. Η βάση δεδομένων που δίνει στη δημοσιότητα η πυροσβεστική δεν περιέχει πληροφορίες για τις αιτίες εκδήλωσης των πυρκαγιών. Μετά από επικοινωνία με την πυροσβεστική, μας απέστειλε για το 2018 κάποια συγκεντρωτικά στοιχεία όπως καταγράφηκαν στα Βιβλία Συμβάντων Ανακριτικού του συνόλου των Υπηρεσιών του Σώματος. Βάσει αυτών των στοιχείων, το 2018 οι μισές δασικές και το 45% των αγροτικών πυρκαγιών μπήκαν από πρόθεση. Σε αμέλεια αποδίδεται το 25% και το 40% των πυρκαγιών σε δάση και αγροτικές περιοχές αντιστοίχως. Σχηματίσθηκαν δικογραφίες σε βάρος 243 ατόμων εκ των οποίων 186 για εμπρησμό από αμέλεια και 57 για εμπρησμό από πρόθεση. Για 144 άτομα εξ αυτών, ακολουθήθηκε η διαδικασία του αυτοφώρου. Από την ανάλυση των στοιχείων της πυροσβεστικής φαίνεται πως κάθε φορά που το κράτος υιοθέτησε αυστηρή πολιτική πρόληψης των πυρκαγιών, με έγκαιρη αποδέσμευση κονδυλίων, έγκαιρη χάραξη αντιπυρικού σχεδίου, προσλήψεις εποχικού προσωπικού και επένδυση σε τεχνολογικό εξοπλισμό, τότε ανεξαρτήτως του αριθμού των πυρκαγιών που ξεσπούν, καίγονται μικρότερες συνολικά εκτάσεις. Φαίνεται επίσης πως όταν οι δήμοι λαμβάνουν κονδύλια εγκαίρως για την αντιπυρική προστασία και τον καθαρισμό των περιαστικών δασών και όταν συμμετέχουν ενεργά στη χάραξη της αντιπυρικής πολιτικής με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, τότε ο μηχανισμός αντιμετωπίζει πιο αποτελεσματικά τα επεισόδια πυρκαγιών. Για τη χαρτογράφηση και την ανάλυση των δεδομένων Για τη χαρτογράφηση των πυρκαγιών χρησιμοποιήσαμε τη βάση δεδομένων των δασικών συμβάντων της πυροσβεστικής υπηρεσίας. Επιλέξαμε να εντοπίσουμε γεωγραφικά μόνο όσα συμβάντα έκαψαν έστω και ένα στρέμμα δάσους ή δασικής έκτασης. Συνολικά χαρτογραφήσαμε περισσότερες από 26.000 δασικές πυρκαγιές. Στον χάρτη, στην αρχή του άρθρου, το μέγεθος του κάθε κύκλου είναι αντίστοιχο της έκτασης που έκαψε η συγκεκριμένη φωτιά. Για παράδειγμα, σε μία φωτιά που έκαψε 10 στρέμματα δάσους και 5 στρέμματα αγροτικών καλλιεργειών, στον χάρτη το μέγεθος του κύκλου θα αντιστοιχεί σε καμένη έκταση 15 στρεμμάτων. Εάν μία φωτιά έκαψε 10 στρέμματα αγροτικής γης και κανένα δάσους ή δασικής έκτασης, τότε αυτή η φωτιά δεν εμφανίζεται στον χάρτη. Το μέγεθος του κύκλου αντανακλά την ένταση του συμβάντος συγκριτικά με τις υπόλοιπες πυρκαγιές και όχι την πραγματική έκταση της γης που έκαψε πάνω στο χάρτη. Για την χαρτογράφηση χρησιμοποιήσαμε την Geocoding υπηρεσία της Google. Επειδή η βάση δεδομένων της πυροσβεστικής δεν παρέχει συντεταγμένες, χρησιμοποιήσαμε τις διαθέσιμες καταγεγραμμένες πληροφορίες, όπως τη διεύθυνση, την πόλη ή το χωριό, την περιοχή και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και το τμήμα της πυροσβεστικής που αντιμετώπισε την πυρκαγιά. Γι’ αυτό το λόγο σε κάποιες πυρκαγιές η χαρτογράφηση είναι κατά προσέγγιση και το σημείο της πυρκαγιάς έχει τοποθετηθεί στο κέντρο της περιοχής που αναγνωρίζει η γεωγραφική υπηρεσία της Google. Update: Προηγούμενη έκδοση του άρθρου ανέφερε ότι το δάσος που κάηκε στην Εύβοια ανήκε στο δίκτυο Natura, ενώ στην πραγματικότητα είναι υπό ένταξη στο δίκτυο natura, σύμφωνα με τον δήμαρχο Διρφύων-Μεσσαπίων Γιώργο Ψαθά. video-1567165483.mp4

Είναι πια δυνατή η πρόγνωση της εξάπλωσης μιας ενεργής δασικής πυρκαγιάς, αν είναι γνωστό το ακριβές σημείο και η ώρα έναρξής της. Οι καιρικές συνθήκες και η κατάσταση της καύσιμης ύλης παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση και στην εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. Για το λόγο αυτό, κρίνεται αναγκαία η περαιτέρω επέκταση του δικτύου των μετεωρολογικών σταθμών στη χώρα μας. Αυτά αναφέρουν, μεταξύ άλλων, οι ερευνητές και επιστημονικοί συνεργάτες του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών-meteo Θόδωρος Γιάνναρος, Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, Σταύρος Ντάφης, Βασιλική Κοτρώνη και Σάκης Καραγιαννίδης σε τέσσερις ερωταπαντήσεις τους σχετικά με την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. ΕΡ: Πώς γίνεται η εκτίμηση του κινδύνου εκδήλωσης και εξάπλωσης των πυρκαγιών; ΑΠ: Οι καιρικές συνθήκες και η κατάσταση της καύσιμης ύλης παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση και στην εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. Τόσο προγνωστικά όσο και σε πραγματικό χρόνο χρειαζόμαστε πληροφορίες για τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες (θερμοκρασία, άνεμο, υγρασία, βροχόπτωση). Για το σκοπό αυτό, στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών χρησιμοποιούμε προγνωστικά μετεωρολογικά μοντέλα και το πυκνό δίκτυο επίγειων μετεωρολογικών σταθμών. Για τον υπολογισμό των πυρο-μετεωρολογικών δεικτών, μέσω των οποίων γίνεται η εκτίμηση της επικινδυνότητας εκδήλωσης και εξάπλωσης μιας πυρκαγιάς, χρησιμοποιούνται δεδομένα θερμοκρασίας, σχετικής υγρασίας, ταχύτητας του ανέμου και ύψους βροχόπτωσης. Επιπροσθέτως, υψηλής ανάλυσης γεωχωρικά δεδομένα για τον τύπο βλάστησης μάς δίνουν πληροφορίες για το είδος της καύσιμης ύλης (π.χ. πεύκα, θάμνοι), η κατάσταση της οποίας (πόσο ξηρή είναι) μεταβάλλεται ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. ΕΡ: Είναι δυνατή η πρόγνωση της εξάπλωσης των πυρκαγιών σε πραγματικό χρόνο; ΑΠ: Πλέον είναι δυνατή η πρόγνωση της εξάπλωσης μιας ενεργής δασικής πυρκαγιάς γνωρίζοντας το ακριβές σημείο και την ώρα έναρξής της. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ανέπτυξε και εφαρμόζει επιχειρησιακά το προγνωστικό σύστημα IRIS, το οποίο βασίζεται στην προσομοίωση και στην παραμετροποίηση των τριών βασικών στοιχείων που καθορίζουν τη συμπεριφορά κάθε δασικής πυρκαγιάς: (1) του καιρού, (2) της τοπογραφίας και (3) της καύσιμης ύλης. Το IRIS είναι ένα σύστημα ταχείας απόκρισης, το οποίο λαμβάνει υπόψη την αμφίδρομη αλληλεπίδραση καιρού-φωτιάς («η φωτιά δημιουργεί το δικό της καιρό») και το οποίο μέσα σε λιγότερο από μία ώρα μπορεί να παράσχει στις αρμόδιες αρχές προγνώσεις εξάπλωσης πυρκαγιάς για τις επόμενες 24 ώρες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην πρόγνωση της εξάπλωσης από το αριθμητικό μοντέλο "IRIS" δεν λαμβάνονται υπόψη οι προσπάθειες πυρόσβεσης, δίνοντας έτσι στις αρμόδιες αρχές το χειρότερο σενάριο εξάπλωσης της πυρκαγιάς με σκοπό την βέλτιστη προετοιμασία. ΕΡ: Πώς εντοπίζουμε έγκαιρα τις δασικές πυρκαγιές; ΑΠ: Ο εντοπισμός των πυρκαγιών είναι δυνατός είτε μέσω επίγειων μέσων (κάμερες, περιπολίες), είτε από δορυφορικά δεδομένα υψηλής ανάλυσης. Σήμερα, οι δορυφόροι μάς δίνουν πληροφορίες για το θερμικό πεδίο μιας δασικής πυρκαγιάς σε ικανοποιητική χωρική και χρονική ανάλυση. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, έχουν αναπτύξει ειδικούς αλγόριθμους για τον έγκαιρο εντοπισμό πυρκαγιών από γεωστατικούς και πολικής τροχιάς δορυφόρους, δεδομένα τα οποία είναι δημόσια στο κοινό και κυρίως παρέχονται επιχειρησιακά στην αρμόδιες αρχές. ΕΡ: Τι πρέπει να γίνει ακόμη για περαιτέρω θωράκιση της χώρας μας απέναντι στις δασικές πυρκαγιές; ΑΠ: Αρχικά, τα προγνωστικά μοντέλα εξάπλωσης πυρκαγιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσομοιώσεις υποθετικών σεναρίων εκδήλωσης πυρκαγιών με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία των αρμόδιων αρχών. Επιπροσθέτως, η περαιτέρω επέκταση του δικτύου των μετεωρολογικών σταθμών κρίνεται απαραίτητη για τη μάχη κατά των πυρκαγιών, ώστε να γνωρίζουμε εγκαίρως τις επικίνδυνες συνθήκες που διαμορφώνονται πριν ακόμη ξεκινήσει μια δασική πυρκαγιά, αλλά και κατά τη διάρκεια της πυρόσβεσης και αναχαίτισης των μετώπων της φωτιάς. Στο πλαίσιο του διακρατικού ερευνητικού έργου INTERREG-BALKAN-MEDITERRANEAN 2014-2020-DISARM (Drought and fIreobServatory and eArly waRning systeM) το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr ανέπτυξε την τελευταία διετία εργαλεία πρόγνωσης εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών. Στο έργο συμμετέχει η Ελλάδα ως συντονιστής, η Κύπρος και η Βουλγαρία. Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους των συμμετεχόντων κρατών. (πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ)

Ο ορατός κίνδυνος εξαφάνισης πολλών ειδών και αλλοίωσης της σύνθεσης και υποβάθμισης πολλών οικοσυστημάτων οδήγησε στην έκδοση της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ "για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας". Η χώρα μας έχει 19 δάση που εντάσσονται στο Natura 2000 με ένα από αυτά να καίγεται σήμερα. Οικολογική καταστροφή συντελείται σήμερα στην Εύβοια καθώς η φωτιά κατακαίει συμπαγές πευκοδάσος Natura, που είναι καταφύγιο άγριας ζωής. Πρόκειται για δάσος στη Δίρφη, ένα από τα 19 αισθητικά δάση που έχουμε στη χώρα μας και αποτελεί προστατευόμενη τοποθεσία του δικτύου Natura 2000. Η θέση που καίγεται είναι κοντά στο Καταφύγιο Άγριας Ζωής Αγριλίτσα-Καταβόθρα-Καλαμάκι και ανάμεσα στα χωριά Σταυρό και Κοντοδεσπότι. Πυρκαγιά σε δασική έκταση στην περιοχή Αγριλίτσα του δήμου Διρφύων-Μεσσαπίων, στην Εύβοια EUROKINISSI Καλύπτεται από χαλέπια πεύκα, Ευρωπαϊκές καστανιές, Κεφαλληνιακές ελάτες (στα μεγάλα υψόμετρα), βελανιδιές και Ανατολικούς πλάτανους. Έχει συνολική έκταση 674 εκτάρια, ενώ η προστατευόμενη περιοχή καλύπτει μία έκταση 1360 εκτάρια, σε υψόμετρα 432 - 1740 μ. Παράλληλα φιλοξενεί πολύ σπάνια είδη πτηνών όπως ο φιδαετός και ο πετρίτης. Αισθητικά δάση έχουν χαρακτηριστεί 19 περιοχές της χώρας με συνολική έκταση 32.506 εκτάρια. Η έκταση αυτή αντιστοιχεί στο 0,24% της έκτασης της Ελλάδας: Οι περιοχές (ή "τόποι") Natura 2000 αποσκοπούν στην προστασία των περιοχών που θεωρούνται βασικές για επιλεγμένα είδη χλωρίδας και πανίδας ή τύπους οικοτόπων μεταξύ αυτών που καλύπτει η οδηγία της ΕΕ για τους οικοτόπους και η οδηγία για τα πτηνά. Πρόκειται για είδη και οικοτόπους που θεωρούνται ευρωπαϊκής σημασίας επειδή απειλούνται με εξαφάνιση, είναι ευάλωτα, σπάνια ή ενδημικά, ή συνιστούν εξαιρετικά παραδείγματα τυπικών χαρακτηριστικών μίας ή περισσότερων από τις εννέα βιογεωγραφικές περιοχές της Ευρώπης. Συνολικά, υπάρχουν περίπου 2000 είδη και 230 τύποι οικοτόπων σε βασικές περιοχές που πρέπει να ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000. Από την άλλη, τα φυσικά καταφύγια, τα εθνικά πάρκα και άλλες εθνικές και περιφερειακές προστατευόμενες περιοχές ορίζονται αποκλειστικά με βάση την εθνική ή περιφερειακή νομοθεσία, η οποία συχνά διαφέρει από χώρα σε χώρα. Αυτές οι προστατευόμενες περιοχές μπορεί να οριστούν για διάφορους σκοπούς και δεν είναι απαραίτητο να αφορούν είδη/οικοτόπους που ενδιαφέρουν το δίκτυο Natura 2000. KIREAS.ORG Οι περιοχές Natura 2000 επιλέγονται με γνώμονα τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης επιβίωσης των ειδών και των οικοτόπων που προστατεύονται από την οδηγία για τα πτηνά και την οδηγία για τους οικοτόπους. Η επιλογή τους πραγματοποιείται βάσει επιστημονικών στοιχείων. Σύμφωνα με την οδηγία για τα πτηνά, τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να ορίσουν τα «πιο κατάλληλα» εδάφη, σε αριθμό και επιφάνεια, για την προστασία των ειδών που περιέχονται στο παράρτημα I της οδηγίας καθώς και των μεταναστευτικών ειδών. Σύμφωνα με την οδηγία για τους οικοτόπους, τα κράτη μέλη οφείλουν να ορίσουν τις περιοχές που είναι αναγκαίες για την διατήρηση ή, ενδεχομένως, την αποκατάσταση σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης, των τύπων φυσικών οικοτόπων του παραρτήματος I και των οικοτόπων των οικείων ειδών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα II της εν λόγω οδηγίας. Οι περιοχές επιλέγονται και προτείνονται από τα κράτη μέλη. Στη συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), εξετάζει τις προτάσεις των κρατών μελών και αξιολογεί τη συμβολή των προτεινόμενων περιοχών στην κατάσταση διατήρησης κάθε τύπου οικοτόπου και κάθε είδους στο συγκεκριμένο βιογεωγραφικό επίπεδο. Μόλις κριθεί ότι οι περιοχές που έχουν προταθεί δυνάμει της οδηγίας για τους οικοτόπους είναι επαρκείς, οι κατάλογοι των περιοχών εγκρίνονται από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη καλούνται να τις χαρακτηρίσουν «ειδικές ζώνες διατήρησης» (ΕΖΔ) το ταχύτερο δυνατόν και, το αργότερο, εντός μιας εξαετίας. Ο προσδιορισμός και η επιλογή των περιοχών που θα συμπεριληφθούν στο δίκτυο Natura 2000 πραγματοποιείται με αμιγώς επιστημονικά κριτήρια σύμφωνα με τα κριτήρια επιλογής που προβλέπουν οι δύο οδηγίες. Με τη χρήση επιστημονικής βάσης για την επιλογή εξασφαλίζεται ότι: μόνον οι πλέον κατάλληλες περιοχές επιλέγονται για ένταξη στο δίκτυο Natura 2000 (όχι δηλαδή όλες οι περιοχές που φιλοξενούν συγκεκριμένο είδος ή οικότοπο) και εντάσσεται στο δίκτυο Natura 2000 επαρκής αριθμό περιοχών προκειμένου να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη διατήρηση όλων των προβλεπόμενων ειδών και οικοτόπων σε ολόκληρη την περιοχή φυσικής κατανομής τους εντός της ΕΕ. Εάν δεν περιληφθούν οι πλέον ενδεδειγμένες περιοχές, ή ο αριθμός τους δεν επαρκεί για ένα συγκεκριμένο είδος ή τύπο οικοτόπου, το δίκτυο δεν θα είναι συνεκτικό από οικολογικής άποψης και δεν θα μπορέσει να εκπληρώσει τον σκοπό του όπως υπαγορεύεται από τις δύο οδηγίες για τη φύση. Τα κοινωνικοοικονομικά ζητήματα δεν λαμβάνονται συνεπώς υπόψη κατά τη διαδικασία επιλογής των περιοχών του δικτύου. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν αποτελούν καίρια παράμετρο κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τους τρόπους προστασίας και διαχείρισης μιας περιοχής Natura 2000. Το άρθρο 2 της οδηγίας για τους οικοτόπους καθιστά σαφές ότι όλα τα μέτρα που λαμβάνονται σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία αποσκοπούν στη διατήρηση – και στην αποκατάσταση σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης – των φυσικών οικοτόπων και των ειδών ενωσιακής σημασίας, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές απαιτήσεις, καθώς και οι περιφερειακές και τοπικές ιδιομορφίες. Είναι δυνατόν μια περιοχή Natura 2000 να τροποποιηθεί ή να αποχαρακτηριστεί και να αφαιρεθεί από το δίκτυο; Μια περιοχή μπορεί να αποχαρακτηρισθεί αν χάσει την αξία διατήρησής της λόγω της εξέλιξης του φυσικού περιβάλλοντος και δεν είναι δυνατή η αποκατάστασή της με την εφαρμογή μέτρων διαχείρισης. Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η απλή υποβάθμιση του χώρου, για παράδειγμα λόγω ανεπαρκούς διαχείρισης, θα συνιστούσε παράβαση του άρθρου 6 παράγραφος 2. Οι περιοχές αυτές δεν μπορούν να αποχαρακτηρισθούν απλώς και μόνο επειδή έχουν αφεθεί να υποβαθμιστούν και δεν έχουν τύχει σωστής διαχείρισης, όπως θα απαιτούνταν με βάση τις δύο οδηγίες για τη φύση. Δεν αφαιρούνται από τον κατάλογο περιοχές Natura 2000 που έχουν καταστραφεί και για τις οποίες έχει ληφθεί κάθε αναγκαίο αντισταθμιστικό μέτρο σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 4 της οδηγίας για τους οικοτόπους. Επίσης δεν αποχαρακτηρίζονται και δεν τροποποιούνται περιοχές για τις οποίες διαπιστώνεται ότι ο αρχικός χαρακτηρισμός ή οριοθέτηση βασίστηκε σε εσφαλμένα επιστημονικά στοιχεία. Κάθε τροποποίηση αυτού του είδους που προτείνουν τα κράτη μέλη εγκρίνεται από Επιτροπή μόνον εάν συνοδεύεται από τη δέουσα επιστημονική τεκμηρίωση. Όλες οι πληροφορίες της ΕΕ για το δίκτυο Natura 2000, εδώ Το σημείο στην Αγριλίτσα που μαίνεται ανεξέλεγκτο το πύρινο μέτωπο Οι προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας Εθνικοί Δρυμοί Οι Εθνικοί Δρυμοί περιλαμβάνουν εκτάσεις, στις περισσότερες από τις οποίες κυριαρχεί ο δασικός χαρακτήρας, με ιδιαίτερο οικολογικό και επιστημονικό ενδιαφέρον. Έχουν κηρυχθεί 10 Εθνικοί Δρυμοί βάσει του Ν. 996/1971 που αποτελεί μέρος του Ν. 86/1969 «Περί Δασικού Κώδικος». Οι Εθνικοί Δρυμοί Πρεσπών, Βίκου-Αώου, Πίνδου, Οίτης και Σουνίου περιλαμβάνουν πυρήνες και περιφερειακές ζώνες, ενώ οι υπόλοιποι περιλαμβάνουν μόνο πυρήνες. Εθνικοί Δρυμοί (και έκτασή τους) -Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας 3.812 -Εθνικός Δρυμός Σουνίου 3.500 -Εθνικός Δρυμός Πίνδου 6.927 -Εθνικός Δρυμός Οίτης 7.210 -Εθνικός Δρυμός Πρεσπών -Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου 12.600 -Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς 4.850 -Εθνικός Δρυμός Παρνασσού 3.513 -Εθνικός Δρυμός Αίνου 2.862 -Εθνικός Δρυμός Ολύμπου 3.988 Εθνικά Πάρκα Τα Εθνικά Πάρκα εισήχθησαν ως κατηγορία προστατευόμενων περιοχών με τον Ν. 1650/1986 (άρθρα 18 και 19). Όταν το Εθνικό Πάρκο, ή μεγάλο τμήμα του, καταλαμβάνει εκτάσεις δασικού χαρακτήρα μπορεί να χαρακτηρίζεται ως Εθνικός Δρυμός. Ανάλογα, όταν το Εθνικό Πάρκο καταλαμβάνει θαλάσσιες περιοχές μπορεί να χαρακτηριστεί ως Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο. -Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βόρειων Σποράδων -Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου -Εθνικό Πάρκο Σχινιά - Μαραθώνα -Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων των λιμνών Κορώνειας - Βόλβης και των Μακεδονικών Τεμπών -Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου Απόφαση -Εθνικό Πάρκο Λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου - Αιτωλικού, κάτω ρου και εκβολών ποταμών Αχελώου και Ευήνου και νήσων Εχινάδων -Εθνικό Πάρκο δάσους Δαδιάς - Λευκίμμης - Σουφλίου -Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης -Εθνικό Υγροτοπικό Πάρκο Δέλτα Έβρου -Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού -Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης -Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων - Περιστερίου και χαράδρας Αράχθου -Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου –Στροφιλιάς -Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα -Εθνικό Πάρκο Πρεσπών -Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης -Εθνικό Πάρκο Χελμού - Βουραϊκού PIXABAY Αισθητικά δάση Σύμφωνα με τα ψηφιοποιημένα όρια, η συνολική χερσαία έκταση των Αισθητικών Δασών αντιστοιχεί στο 0,24% της έκτασης της χώρας. Το θαλάσσιο τμήμα τους καταλαμβάνει έκταση ίση με 9,8 εκτάρια. -Φοινικόδασος Βάι Λασιθίου -Δάσος Καισαριανής Αττικής -Κοιλάδας Τεμπών Λάρισας -Δάσος Πευκιάς Ξυλοκάστρου Κορινθίας -Περιαστικό Δάσος Ιωαννίνων -Δάσος Χειμάρρων Σελεμνού και Χαράδρωω -Δάσος Φαρσάλων Λάρισας -Δάσος Στενής Εύβοιας -Δρυοδάσος Μογγοστού Κορινθίας -Δασικό Σύμπλεγμα Όσσας Λάρισας -Παραλιακό Δάσος Νικοπόλεως Μύτικα Πρέβεζας -Δάση Νήσου Σκιάθου Μαγνησίας -Στενά Νέστου Καβάλας – Ξάνθης -Δάσος Εθνικής Ανεξαρτησίας Καλαβρύτων Αχαϊας -Περιαστικό δάσος Τιθορέας Φθιώτιδας -Δάση Αμυγδαλέων Καβάλας -Δάσος Λόφων Κάστρου και Αηλιά Τρικάλων -Δρυοδάσος Κουρί – Αλμυρού Μαγνησίας