Tacey Harris

Με την ενίσχυση των πολιτιστικών πρωτοβουλιών σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, έχει αρχίσει να διαφαίνεται ένα νέο μοντέλο αξιοποίησης δημόσιων και ιδιωτικών χώρων. Στο πλαίσιο αυτό, εγκαταστάσεις που στο παρελθόν συνδέονταν με ψυχαγωγικές χρήσεις μετατρέπονται σε πυρήνες πολιτισμού, τεχνολογίας και κοινωνικής καινοτομίας. Αυτή η αστική στρατηγική εντοπίζεται σε πόλεις της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Αυστρίας, όπου παλαιά κέντρα ψυχαγωγίας αποκτούν νέα ταυτότητα μέσω του πολιτιστικού σχεδιασμού. Η ίδια τάση εμφανίζεται και στην Ελλάδα, όπου σημαντικοί χώροι με ιστορική και αρχιτεκτονική αξία επανεντάσσονται σε πολιτιστικά δίκτυα και προγράμματα. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η πρωτοβουλία επανάχρησης εγκαταστάσεων στην Πάτρα και στη Σύρο για φεστιβάλ, εκπαιδευτικά εργαστήρια και εικαστικές δράσεις. Οι τοπικές κοινωνίες και φορείς επενδύουν στο διάλογο ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, δημιουργώντας σημεία συνάντησης για καλλιτέχνες, ερευνητές και νέους δημιουργούς. Στο επίκεντρο αυτών των δράσεων εντάσσεται και ο σχεδιασμός νέων πολιτιστικών διαδρομών γύρω από χώρους που κάποτε φιλοξενούσαν τουριστικές ή ψυχαγωγικές δομές. Ένας από τους χώρους που προσελκύει ενδιαφέρον είναι αυτός που σχετίζεται με την πρωτοβουλία posido ελλαδα, η οποία στοχεύει να ενισχύσει τη βιώσιμη αξιοποίηση κτιρίων με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα. Μέσα από συνέργειες με ευρωπαϊκά προγράμματα πολιτιστικής κληρονομιάς, επιδιώκεται η ανάδειξη νέων πολιτιστικών κέντρων, μακριά από τη μονοθεματική χρήση τους. Στην Κεντρική Ευρώπη, παρόμοιες προσπάθειες καταγράφονται στο Βερολίνο και την Πράγα, όπου παλαιά κτίρια μετατρέπονται σε πολυχώρους δημιουργίας. Στόχος είναι να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή και η πολιτιστική έκφραση, συνδέοντας τις τοπικές κοινότητες με σύγχρονες μορφές τέχνης. Αυτές οι πρωτοβουλίες προάγουν μια νέα αντίληψη για τη σχέση του πολίτη με τον δημόσιο χώρο, ενισχύοντας την ταυτότητα της πόλης μέσα από την καλλιτεχνική πράξη. Η Ευρώπη και η Ελλάδα κινούνται ταυτόχρονα προς την αναδιαμόρφωση του αστικού τοπίου, επιλέγοντας τον πολιτισμό ως μοχλό ανάπτυξης και διάλογου. Η στρατηγική αυτή επιτρέπει τη γόνιμη επαναξιολόγηση του χώρου, δίνοντας νόημα και λειτουργία σε δομές που κάποτε είχαν εντελώς διαφορετικό προσανατολισμό.