Πάνω από 1.700 GW ΑΠΕ σε αναμονή σύνδεσης στην Ευρώπη λόγω συμφόρησης στο δίκτυο

[Engineer]

Αντιμέτωποι με καίριας σημασίας προκλήσεις είναι οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς (TSOs) της Ευρώπης, οι οποίοι στην πλειοψηφία του δεν είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν στον ενεργειακό μετασχηματισμό που απαιτείται για την επίτευξη των κλιματικών στόχων του 2030. 

Αυτό προκύπτει από έκθεση που παρουσίασε η Beyond Fossil Fuels, σε συνεργασία με την E3G, την Ember και το Ινστιτούτο Ενεργειακής Οικονομίας και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης (IEEFA), η οποία ανέλυσε τις πρακτικές και τα σχέδια 32 TSOs σε 28 χώρες. 

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα ευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας εξακολουθούν να αποτελούν ένα από τα κύρια σημεία συμφόρησης για την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας, με 1.700 GW ανανεώσιμης ισχύος να έχουν κολλήσει σε ουρές σύνδεσης, δηλαδή να περιμένουν να ενσωματωθούν στο σύστημα. Αυτό το ποσό αντιπροσωπεύει υπερτριπλάσιο του ποσού που απαιτείται για την επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030.

Σε κίνδυνο οι επενδύσεις

Η έκθεση σημειώνει ότι 7,2 δισεκατομμύρια ευρώ στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μειώθηκαν το 2024 σε μόλις επτά ευρωπαϊκές χώρες λόγω περιορισμών στη χωρητικότητα του δικτύου. Αυτή η κατάσταση όχι μόνο παραλύει τις επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, αλλά θέτει επίσης σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια της ηπείρου, διατηρώντας μια μεγάλη εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.

 «Η Ευρώπη χρειάζεται μια μεγάλη ανάπτυξη δικτύου για να αναβαθμίσει τις εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη και να απελευθερωθεί από τις επικίνδυνες αγορές ορυκτών καυσίμων», εξηγεί η Juliet Phillips, ακτιβίστρια του Beyond Fossil Fuels.

Παρά το γεγονός αυτό, οι περισσότεροι ευρωπαϊκοί TSO εξακολουθούν να προβλέπουν σημαντικό μερίδιο φυσικού αερίου στα σενάριά τους έως το 2035, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους απαλλαγής από τον άνθρακα. Μόνο πέντε φορείς εκμετάλλευσης μοντελοποιούν ένα πλήρως ανανεώσιμο σύστημα μέχρι εκείνη την ημερομηνία και μόνο 13 έχουν ενσωματώσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις ή στόχους για το κλίμα στους οδικούς χάρτες τους. Αυτό το χάσμα μεταξύ του επείγοντος χαρακτήρα για το κλίμα και του σχεδιασμού υποδομών οδήγησε τον οργανισμό να εκδώσει μια σειρά από συγκεκριμένες συστάσεις προς τις εθνικές κυβερνήσεις.

Έξι ρυθμιστικές αρχές έκαναν απλή αναφορά στις κλιματικές τους ευθύνες, αλλά δεν τις ενσωμάτωσαν πλήρως στην αποστολή τους. Αυτή η υποχρέωση θεωρήθηκε χρήσιμη από τον ενεργειακό κλάδο, καθώς επιτρέπει στον ενεργειακό ρυθμιστή, το Ofgem, να δίνει προτεραιότητα σε μια μακροπρόθεσμη προοπτική για τη μετάβαση στην ενέργεια έναντι των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, δημιουργώντας μεγαλύτερη επενδυτική εμπιστοσύνη.

Η αναφορά στον ΑΔΜΗΕ

Παράλληλα, η μελέτη διερεύνησε τις αναφορές των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς (TSOs) σχετικά με το κλίμα. Συνολικά, μόνο 13 από τους TSOs που εξετάστηκαν έχουν δεσμεύσεις ή στόχους για το κλίμα, με διαφορετικά επίπεδα φιλοδοξίας. Αυτά συνήθως είχαν συσχέτιση με κυβερνητικούς και ρυθμιστικούς στόχους, αλλά όχι πάντα. Για παράδειγμα, ο ρυθμιστής της Γερμανίας αναφέρεται σε δέσμευση για κλιματική ουδετερότητα, αλλά δεν βρέθηκαν αντίστοιχοι στόχοι για τους γερμανικούς TSOs Transnet και Amprion. Παρόμοια, ο ενεργειακός ρυθμιστής της Ελλάδας δεν κάνει καμία αναφορά σε κλιματικούς στόχους, ενώ ο  ΑΔΜΗΕ, επιδιώκει να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

Τα ανησυχητικά σημάδια

Η Φινλανδία ηγείται, με δέσμευση για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2035 (συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής ενέργειας). Ανησυχητικό είναι ότι 11 TSOs δεν έκαναν καμία απολύτως αναφορά σε κλιματικούς στόχους. Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Τσεχία και η Ουγγαρία ξεχωρίζουν, καθώς ούτε οι ρυθμιστές ούτε οι TSOs τους αναφέρονται σε κλιματικούς ή ενεργειακούς στόχους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό αντανακλά την έλλειψη θέσης της κυβέρνησης σχετικά με την καθαρή ενέργεια και την κλιματική ουδετερότητα, υπογραμμίζοντας τη σημασία της πολιτικής ηγεσίας για την προώθηση της αλλαγής. Συνολικά, αυτή η άνιση προσέγγιση κινδυνεύει να δημιουργήσει ασυνέπειες στη λήψη αποφάσεων, εμποδίζοντας την πρόοδο προς τους κλιματικούς στόχους για την ΕΕ στο σύνολό της.

Απαραίτητες αναθεωρήσεις

Μεταξύ αυτών, η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη αναθεώρησης των νομικών εντολών των TSO και των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας, ώστε να διασφαλιστεί ότι ευθυγραμμίζονται με τους κλιματικούς στόχους, καθώς και δημιουργίας πλήρως ανεξάρτητων δημόσιων φορέων για τον σχεδιασμό του δικτύου, ικανών να αποφεύγουν τις συγκρούσεις συμφερόντων και να υιοθετούν ένα μακροπρόθεσμο όραμα. Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση αναφέρει ως παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ο Εθνικός Διαχειριστής Συστήματος Ενέργειας (NESO) ιδρύθηκε ως αυτόνομη οντότητα υπεύθυνη για τον συστημικό σχεδιασμό, ξεχωριστή από τον διαχειριστή του δικτύου National Grid.

Επίσης, επισημαίνεται η περίπτωση της Πολωνίας, όπου οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς που εφαρμόστηκαν το 2024 επέτρεψαν την ενσωμάτωση σημάτων ευελιξίας της ζήτησης μέσω νέων τιμολογίων και όπου η αποθήκευση επωφελείται από τις τεχνολογίες ορυκτών καυσίμων χάρη στις συμβάσεις χωρητικότητας. Εν τω μεταξύ, η Δανία έχει επιτρέψει σε περισσότερους από 550 οργανισμούς -συμπεριλαμβανομένων πισίνων, παιδικών σταθμών, παγοδρομίων και βαρέων βιομηχανικών τομέων- να συμμετάσχουν στην εξισορρόπηση του δικτύου, χάρη στις μεταρρυθμίσεις που προωθούνται από τον φορέα εκμετάλλευσης Energinet. «Χάρη στις μεταρρυθμίσεις του TSO Energinet, 550 οργανισμοί προσφέρουν υπηρεσίες δικτύου και επωφελούνται από περισσότερες επιχειρηματικές ευκαιρίες και μια ισορροπημένη αγορά», τονίζει η έκθεση.

Το κλειδί στην αποθήκευση

Το έγγραφο επιμένει ότι το κλειδί για ένα καθαρό, ασφαλές και οικονομικά προσιτό ενεργειακό σύστημα είναι η αύξηση της χωρητικότητας αποθήκευσης, η ευέλικτη διαχείριση της ζήτησης και η ιεράρχηση της σύνδεσης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία. Για να επιτευχθεί αυτό, οι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς (TSO) πρέπει να υιοθετήσουν βέλτιστες πρακτικές και να αναλάβουν πιο ενεργή ευθύνη στον ενεργειακό μετασχηματισμό. 

«Η παροχή εντολής για το κλίμα στους Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς και στις ρυθμιστικές αρχές τους μπορεί να διασφαλίσει ότι θα πραγματοποιήσουν τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις και θα λάβουν τις απαραίτητες αποφάσεις για να διασφαλίσουν το ενεργειακό μας σύστημα για το μέλλον», προειδοποιεί η Phillips.

Η προειδοποίηση είναι σαφής: χωρίς μια ταχεία, σχεδιασμένη και βιώσιμη επέκταση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, η Ευρώπη δεν θα είναι σε θέση να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για το κλίμα, να αξιοποιήσει το οικονομικό δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή να μειώσει την εξάρτησή της από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Η ενεργειακή μετάβαση είναι έτοιμη να προχωρήσει, αλλά τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας δεν έχουν ακόμη καλύψει τη διαφορά.

View full είδηση