Σε αυτό το θέμα θα γίνεται ανάλυση και σχολιασμός της διαδικασίας της Bologna, ενώ μπορούν να γίνουν και προτάσεις. Η δική μου πρόταση έχει ως εξής:
(1)
α) Οι σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση διαρθρώνονται σε τέσσερις κύκλους:
- τον βραχύ κύκλο σπουδών (short cycle)
- τον πρώτο κύκλο σπουδών (first cycle)
- τον δεύτερο κύκλο σπουδών (second cycle)
- τον τρίτο κύκλο σπουδών (third cycle)
β) Ο βραχύς κύκλος σπουδών αφορά τις σπουδές σε σχολές και εκπαιδευτικά ιδρύματα που ανήκουν στην ανώτερη βαθμίδα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
γ) Οι τελευταίοι τρεις κύκλοι αφορούν τις σπουδές στην ανώτατη βαθμίδα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης:
- πρώτος κύκλος σπουδών
- δεύτερος κύκλος σπουδών
- τρίτος κύκλος σπουδών
(2) Τα ΑΕΙ της ημεδαπής προσφέρουν τα εξής προγράμματα σπουδών:
- Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ) (Undergraduate Study Programs)
- Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) (Postgraduate Study Programs)
- Προγράμματα Ενιαίων Σπουδών (ΠΕΣ) (Integrated Study Programs)
- Προγράμματα Διδακτορικών Σπουδών (ΠΔΣ) (Doctoral Study Programs)
(3) Κατοχυρώνονται οι εξής ονομασίες των τίτλων σπουδών που απονέμουν τα ΑΕΙ της ημεδαπής:
- Ο τίτλος σπουδών που απονέμεται μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση των Προγραμμάτων Προπτυχιακών Σπουδών, ονομάζεται «Πτυχίο» (Bachelor Degree)
- Ο τίτλος σπουδών που απονέμεται μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, ονομάζεται «Μεταπτυχιακό Δίπλωμα» (Postgraduate Master's Degree)
- Ο τίτλος σπουδών που απονέμεται μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση των Προγραμμάτων Ενιαίων Σπουδών, ονομάζεται «Ενιαίο Δίπλωμα» (Integrated Master's Degree)
- Ο τίτλος σπουδών που απονέμεται μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση των Προγραμμάτων Διδακτορικών Σπουδών, ονομάζεται «Διδακτορικό Δίπλωμα» (Doctoral Degree)
(4)
- Το Πτυχίο πιστοποιεί την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου σπουδών του ΕΧΤΕ (6ο επίπεδο εθνικού πλαισίου προσόντων)
- Το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα πιστοποιεί την ολοκλήρωση του δεύτερου κύκλου σπουδών του ΕΧΤΕ (η εισαγωγή στα ΠΜΣ προϋποθέτει την κατοχή πτυχίου) (7ο επίπεδο εθνικού πλαισίου προσόντων)
- Το Ενιαίο Δίπλωμα πιστοποιεί την ολοκλήρωση ταυτόχρονα του πρώτου και του δεύτερου κύκλου του ΕΧΤΕ, χωρίς να μεσολαβεί ενδιάμεσα η χορήγηση άλλου τίτλου σπουδών (7ο επίπεδο εθνικού πλαισίου προσόντων)
- Το Διδακτορικό Δίπλωμα είναι ο τίτλος σπουδών που ολοκληρώνει ταυτόχρονα τον τρίτο κύκλο σπουδών του ΕΧΤΕ (8ο επίπεδο εθνικού πλαισίου προσόντων)
(5)
- Στα ΠΜΣ γίνονται δεκτοί οι κάτοχοι Πτυχίου και οι κάτοχοι Ενιαίου Διπλώματος
- Στα ΠΔΣ γίνονται δεκτοί οι κάτοχοι Μεταπτυχιακού Διπλώματος και οι κάτοχοι Ενιαίου Διπλώματος
(6) Τα Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών των ΤΕΙ πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
- Να έχουν κανονική διάρκεια σπουδών, υπό συνθήκες πλήρους φοίτησης, ίση με 3 ακαδημαϊκά έτη ή 6 ακαδημαϊκά εξάμηνα
- Να αντιστοιχούν σε 180 ECTS
- Να έχουν συνεκτικό πρόγραμμα σπουδών (όχι συνδυασμένο πρόγραμμα σπουδών τύπου major-minor της αλλοδαπής)
- Να προβλέπουν υποχρεωτικά την εκπόνηση πτυχιακής εργασίας εφαρμοσμένου χαρακτήρα στο τελευταίο εξάμηνο, η οποία να αντιστοιχεί σε 20 ECTS
- Να περιλαμβάνουν υποχρεωτικά πρακτική άσκηση στο τελευταίο εξάμηνο, η οποία να αντιστοιχεί σε 10 ECTS
(7) Τα Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών των ΑΕΙ του Πανεπιστημιακού Τομέα πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
- Να έχουν κανονική διάρκεια σπουδών, υπό συνθήκες πλήρους φοίτησης, ίση με 4 ακαδημαϊκά έτη ή 8 ακαδημαϊκά εξάμηνα
- Να αντιστοιχούν σε 240 ECTS
- Να έχουν συνεκτικό πρόγραμμα σπουδών (όχι συνδυασμένο πρόγραμμα σπουδών τύπου major-minor της αλλοδαπής)
( 8 ) Τα Προγράμματα Ενιαίων Σπουδών πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
- Να έχουν κανονική διάρκεια σπουδών, υπό συνθήκες πλήρους φοίτησης, τουλάχιστον ίση με 5 ακαδημαϊκά έτη ή 10 ακαδημαϊκά εξάμηνα
- Να αντιστοιχούν τουλάχιστον σε 300 ECTS, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι ECTS της πρακτικής άσκησης (εφόσον προβλέπεται από το πρόγραμμα σπουδών). Αν προβλέπεται από το πρόγραμμα σπουδών πρακτική άσκηση (είτε ως υποχρεωτική είτε ως προαιρετική είτε ως ελεύθερη επιλογή), τότε αποτελεί επιπρόσθετη υποχρέωση των 300 ECTS
- Να έχουν συνεκτικό πρόγραμμα σπουδών (όχι συνδυασμένο πρόγραμμα σπουδών τύπου major-minor της αλλοδαπής)
- Να περιλαμβάνουν τουλάχιστον δύο εξάμηνα με μαθήματα προχωρημένου επιπέδου (αν δεν υφίστανται κατευθύνσεις προχωρημένου εξαμήνου) ή εξειδίκευσης (αν υφίστανται κατευθύνσεις προχωρημένου εξαμήνου)
- Να προβλέπουν υποχρεωτικά την εκπόνηση διπλωματικής εργασίας ερευνητικού χαρακτήρα στο τελευταίο εξάμηνο ή στα δύο τελευταία εξάμηνα (οι μισές ECTS της διπλωματικής εργασίας κατανέμονται σε κάθε ένα από τα δύο εξάμηνα), η οποία να αντιστοιχεί σε 30 ECTS. Η εκπόνηση διπλωματικής εργασίας δεν είναι υποχρεωτική σε περίπτωση προγραμμάτων σπουδών 6ετούς φοίτησης που αντιστοιχούν σε 360 ECTS, στα οποία το σύνολο των πιστωτικών μονάδων που αντιστοιχούν σε πρακτική, εργαστηριακή ή/και κλινική εξάσκηση δεν υπερβαίνει το 30
(9) Καθιερώνονται δύο τύποι μεταπτυχιακών διπλωμάτων:
- Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Προχωρημένων Σπουδών (ΜΔΠΣ)
- Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (ΜΔΕ)
Όταν για την ολοκλήρωση ενός προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών προβλέπεται υποχρεωτικά η επιλογή μιας κατεύθυνσης στο πρώτο ή σε μεταγενέστερο εξάμηνο, τότε το απονεμόμενο μεταπτυχιακό δίπλωμα ανήκει στην κατηγορία των Μεταπτυχιακών Διπλωμάτων Ειδίκευσης. Όταν δεν υπάρχουν θεσμοθετημένες κατευθύνσεις ή επιπρόσθετα αυτών, εφόσον υπάρχουν, παρέχεται η δυνατότητα επιλογής μαθημάτων από όλες τις κατευθύνσεις (γενική κατεύθυνση), τότε το απονεμόμενο μεταπτυχιακό δίπλωμα ανήκει στην κατηγορία των Μεταπτυχιακών Διπλωμάτων Προχωρημένων Σπουδών.
(10) Καθιερώνονται δύο τύποι ενιαίων διπλωμάτων:
- Ενιαίο Δίπλωμα Προχωρημένων Σπουδών (ΕΔΠΣ)
- Ενιαίο Δίπλωμα Ειδίκευσης (ΕΔΕ)
Όταν για την ολοκλήρωση ενός προγράμματος ενιαίων σπουδών προβλέπεται υποχρεωτικά η επιλογή μιας κατεύθυνσης σε προχωρημένο εξάμηνο, τότε το απονεμόμενο ενιαίο δίπλωμα ανήκει στην κατηγορία των Ενιαίων Διπλωμάτων Ειδίκευσης. Όταν δεν υπάρχουν θεσμοθετημένες κατευθύνσεις ή επιπρόσθετα αυτών, εφόσον υπάρχουν, παρέχεται η δυνατότητα επιλογής μαθημάτων από όλες τις κατευθύνσεις (γενική κατεύθυνση), τότε το απονεμόμενο ενιαίο δίπλωμα ανήκει στην κατηγορία των Ενιαίων Διπλωμάτων Προχωρημένων Σπουδών.
(11)
- Το Ενιαίο Δίπλωμα Προχωρημένων Σπουδών και το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Προχωρημένων Σπουδών αντιστοιχούν στην αγγλική ορολογία «Master of Advanced Studies» (MAS).
- Το Ενιαίο Δίπλωμα Ειδίκευσης και το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης αντιστοιχούν στην αγγλική ορολογία «Master of Specialization» (MSp).
(12)
- Οι βασικοί τίτλοι σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης της αλλοδαπής (Bachelor Degrees) αναγνωρίζονται από τον ΔΟΑΤΑΠ ως ακαδημαϊκά ισότιμοι ή ισότιμοι και αντίστοιχοι με τα πτυχία της ημεδαπής (όχι με τα ενιαία διπλώματα της ημεδαπής).
- Οι ενιαίοι τίτλοι σπουδών της αλλοδαπής (Integrated Master's Degrees) αναγνωρίζονται από τον ΔΟΑΤΑΠ ως ακαδημαϊκά ισότιμοι ή ισότιμοι και αντίστοιχοι με τα ενιαία διπλώματα της ημεδαπής (όχι με τα πτυχία της ημεδαπής).
- Οι μεταπτυχιακοί τίτλοι σπουδών της αλλοδαπής (Postgraduate Master's Degrees) αναγνωρίζονται από τον ΔΟΑΤΑΠ ως ακαδημαϊκά ισότιμοι με τα μεταπτυχιακά διπλώματα της ημεδαπής.
- Οι διδακτορικοί τίτλοι σπουδών της αλλοδαπής (Doctorate Degrees) αναγνωρίζονται από τον ΔΟΑΤΑΠ ως ακαδημαϊκά ισότιμοι με τα διδακτορικά διπλώματα της ημεδαπής.
- Δεν είναι δυνατόν να γίνει συνεκτίμηση βασικού και μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών της αλλοδαπής (Bachelor+Postgraduate Master) για την απόδοση ισοτιμίας ή ισοτιμίας και αντιστοιχίας με τα ενιαία διπλώματα της ημεδαπής.
(13) Τα πτυχία των ΚΑΤΕΕ και των σχολών που έχουν κριθεί ισότιμα με τα πτυχία των ΤΕΙ θεωρούνται βασικοί τίτλοι ανώτατης εκπαίδευσης (Bachelor Degree).
(14) Τα πτυχία των ΚΑΤΕΕ που δεν έχουν κριθεί ισότιμα με τα πτυχία των ΤΕΙ, τα πτυχία των ανώτερων σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τα πιστοποιητικά των προγραμμάτων σπουδών διετούς φοίτησης που απονέμουν τα ΑΕΙ ολοκληρώνουν τον βραχύ κύκλο σπουδών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (5ο επίπεδο εθνικού πλαισίου προσόντων). Αυτοί οι τίτλοι σπουδών φέρουν την ονομασία «Δίπλωμα Ανώτερης Εκπαίδευσης» (Higher National Diploma).
ΥΓ: Το επίδομα και τη μοριοδότηση μεταπτυχιακών σπουδών στο δημόσιο τομέα το δικαιούνται μόνο οι κάτοχοι Μεταπτυχιακού Διπλώματος της ημεδαπής και οι κάτοχοι ισότιμου μεταπτυχιακού τίτλου της αλλοδαπής (όχι οι κάτοχοι Ενιαίου Διπλώματος της ημεδαπής ή ισότιμου ενιαίου τίτλου της αλλοδαπής ή ισότιμου και αντίστοιχου ενιαίου τίτλου της αλλοδαπής).
Αυτό δεν ισχύει. Η εγγραφή στο ΤΕΕ για την χορήγηση άδειας ασκήσεως επαγγέλματος είναι υποχρεωτική. Χωρίς εγγραφή στο ΤΕΕ δεν χορηγείται άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Προαιρετική είναι η καταβολή ετήσιας συνδρομής στο ΤΕΕ από τα μέλη του.