Αναζήτηση στην κοινότητα

Είναι πια δυνατή η πρόγνωση της εξάπλωσης μιας ενεργής δασικής πυρκαγιάς, αν είναι γνωστό το ακριβές σημείο και η ώρα έναρξής της. Οι καιρικές συνθήκες και η κατάσταση της καύσιμης ύλης παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση και στην εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. Για το λόγο αυτό, κρίνεται αναγκαία η περαιτέρω επέκταση του δικτύου των μετεωρολογικών σταθμών στη χώρα μας. Αυτά αναφέρουν, μεταξύ άλλων, οι ερευνητές και επιστημονικοί συνεργάτες του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών-meteo Θόδωρος Γιάνναρος, Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, Σταύρος Ντάφης, Βασιλική Κοτρώνη και Σάκης Καραγιαννίδης σε τέσσερις ερωταπαντήσεις τους σχετικά με την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. ΕΡ: Πώς γίνεται η εκτίμηση του κινδύνου εκδήλωσης και εξάπλωσης των πυρκαγιών; ΑΠ: Οι καιρικές συνθήκες και η κατάσταση της καύσιμης ύλης παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση και στην εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. Τόσο προγνωστικά όσο και σε πραγματικό χρόνο χρειαζόμαστε πληροφορίες για τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες (θερμοκρασία, άνεμο, υγρασία, βροχόπτωση). Για το σκοπό αυτό, στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών χρησιμοποιούμε προγνωστικά μετεωρολογικά μοντέλα και το πυκνό δίκτυο επίγειων μετεωρολογικών σταθμών. Για τον υπολογισμό των πυρο-μετεωρολογικών δεικτών, μέσω των οποίων γίνεται η εκτίμηση της επικινδυνότητας εκδήλωσης και εξάπλωσης μιας πυρκαγιάς, χρησιμοποιούνται δεδομένα θερμοκρασίας, σχετικής υγρασίας, ταχύτητας του ανέμου και ύψους βροχόπτωσης. Επιπροσθέτως, υψηλής ανάλυσης γεωχωρικά δεδομένα για τον τύπο βλάστησης μάς δίνουν πληροφορίες για το είδος της καύσιμης ύλης (π.χ. πεύκα, θάμνοι), η κατάσταση της οποίας (πόσο ξηρή είναι) μεταβάλλεται ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. ΕΡ: Είναι δυνατή η πρόγνωση της εξάπλωσης των πυρκαγιών σε πραγματικό χρόνο; ΑΠ: Πλέον είναι δυνατή η πρόγνωση της εξάπλωσης μιας ενεργής δασικής πυρκαγιάς γνωρίζοντας το ακριβές σημείο και την ώρα έναρξής της. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ανέπτυξε και εφαρμόζει επιχειρησιακά το προγνωστικό σύστημα IRIS, το οποίο βασίζεται στην προσομοίωση και στην παραμετροποίηση των τριών βασικών στοιχείων που καθορίζουν τη συμπεριφορά κάθε δασικής πυρκαγιάς: (1) του καιρού, (2) της τοπογραφίας και (3) της καύσιμης ύλης. Το IRIS είναι ένα σύστημα ταχείας απόκρισης, το οποίο λαμβάνει υπόψη την αμφίδρομη αλληλεπίδραση καιρού-φωτιάς («η φωτιά δημιουργεί το δικό της καιρό») και το οποίο μέσα σε λιγότερο από μία ώρα μπορεί να παράσχει στις αρμόδιες αρχές προγνώσεις εξάπλωσης πυρκαγιάς για τις επόμενες 24 ώρες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην πρόγνωση της εξάπλωσης από το αριθμητικό μοντέλο "IRIS" δεν λαμβάνονται υπόψη οι προσπάθειες πυρόσβεσης, δίνοντας έτσι στις αρμόδιες αρχές το χειρότερο σενάριο εξάπλωσης της πυρκαγιάς με σκοπό την βέλτιστη προετοιμασία. ΕΡ: Πώς εντοπίζουμε έγκαιρα τις δασικές πυρκαγιές; ΑΠ: Ο εντοπισμός των πυρκαγιών είναι δυνατός είτε μέσω επίγειων μέσων (κάμερες, περιπολίες), είτε από δορυφορικά δεδομένα υψηλής ανάλυσης. Σήμερα, οι δορυφόροι μάς δίνουν πληροφορίες για το θερμικό πεδίο μιας δασικής πυρκαγιάς σε ικανοποιητική χωρική και χρονική ανάλυση. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, έχουν αναπτύξει ειδικούς αλγόριθμους για τον έγκαιρο εντοπισμό πυρκαγιών από γεωστατικούς και πολικής τροχιάς δορυφόρους, δεδομένα τα οποία είναι δημόσια στο κοινό και κυρίως παρέχονται επιχειρησιακά στην αρμόδιες αρχές. ΕΡ: Τι πρέπει να γίνει ακόμη για περαιτέρω θωράκιση της χώρας μας απέναντι στις δασικές πυρκαγιές; ΑΠ: Αρχικά, τα προγνωστικά μοντέλα εξάπλωσης πυρκαγιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσομοιώσεις υποθετικών σεναρίων εκδήλωσης πυρκαγιών με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία των αρμόδιων αρχών. Επιπροσθέτως, η περαιτέρω επέκταση του δικτύου των μετεωρολογικών σταθμών κρίνεται απαραίτητη για τη μάχη κατά των πυρκαγιών, ώστε να γνωρίζουμε εγκαίρως τις επικίνδυνες συνθήκες που διαμορφώνονται πριν ακόμη ξεκινήσει μια δασική πυρκαγιά, αλλά και κατά τη διάρκεια της πυρόσβεσης και αναχαίτισης των μετώπων της φωτιάς. Στο πλαίσιο του διακρατικού ερευνητικού έργου INTERREG-BALKAN-MEDITERRANEAN 2014-2020-DISARM (Drought and fIreobServatory and eArly waRning systeM) το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr ανέπτυξε την τελευταία διετία εργαλεία πρόγνωσης εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών. Στο έργο συμμετέχει η Ελλάδα ως συντονιστής, η Κύπρος και η Βουλγαρία. Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους των συμμετεχόντων κρατών. (πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ) View full είδηση

Το 2018 η μετεωρολογική υπηρεσία meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) κατέγραψε στη χώρα μας 107 σίφωνες, συγκεκριμένα οκτώ ανεμοστρόβιλους και 99 υδροσίφωνες, τρεις από τους οποίους προκάλεσαν σημαντικές καταστροφές στην Χαλκιδική και στην Κρήτη. Το 2017 είχαν καταγραφεί 145 σίφωνες στην Ελλάδα, ενώ το 2016 μόνο 84. Σε όλη την Ευρώπη πέρυσι καταγράφηκαν συνολικά 628 σίφωνες. Η πλειονότητα των σιφώνων του 2018 στην χώρα μας (οι 99) ήταν υδροσίφωνες, οι οποίοι δημιουργήθηκαν και παρέμειναν πάνω από θαλάσσιες περιοχές, χωρίς να δημιουργήσουν προβλήματα, ενώ υπήρξαν και οκτώ ανεμοστρόβιλοι (σίφωνες ξηράς). Τόσο ο συνολικός αριθμός των σιφώνων το 2018 στην Ελλάδα, όσο και ο αριθμός των ισχυρών ανεμοστρόβιλων που προκάλεσαν ζημιές, κυμάνθηκαν στο μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Όπως επισημαίνει το ΕΑΑ-meteo, η μικρή έκταση και χρονική διάρκεια των σιφώνων δυσκολεύει την παρατήρηση και την καταγραφή τους, συνεπώς οι καταγραφές αποτελούν μάλλον ένα μόνο μέρος του συνολικού αριθμού ανεμοστροβίλων και υδροσιφώνων που εκδηλώνονται στην πραγματικότητα. Οι αναφορές των πολιτών και η λειτουργία καμερών παρακολούθησης των καιρικών συνθηκών αποτελούν σχεδόν τα μοναδικά μέσα για την καταγραφή αυτού του εντυπωσιακού φαινομένου. https://www.ypaithros.gr/wp-content/uploads/2019/01/sifones.jpg Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η χρήση «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων έχουν βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στην καταγραφή όλων των καιρικών φαινομένων, συμπεριλαμβανομένων των σιφώνων. Έτσι, οι χρήστες του Facebook και Twitter του Meteo.gr ανέφεραν το 63% των σιφώνων στην Ελλάδα το 2017 και το 52% το 2018. Σε σπάνιες περιπτώσεις και κάτω από ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες, δημιουργούνται πολλοί υδροσίφωνες σε μικρό χρονικό διάστημα, όπως για παράδειγμα στις 21 Ιανουάριου 2018 στην Κέρκυρα, όταν παρατηρήθηκαν 32 σίφωνες σε διάστημα περίπου δύο ωρών. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ View full είδηση

Το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, στην Κορινθία αναβαθμίζεται και μετατρέπεται στο μεγαλύτερο διαστημικό κόμβο στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων χρηματοδοτεί το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου με 10,8 εκατομμύρια € από το Ταμείο Ανάκαμψης για την αγορά καινούριων ραντάρ, λέιζερ, ένα νέο υπερσύγχρονο ρομποτικό τηλεσκόπιο και άλλο απαραίτητο εξοπλισμό. Παράλληλα, η Περιφέρεια Πελοποννήσου χρηματοδοτεί το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου με 4,3 εκατομμύρια € για κτιριακές υποδομές όπως το αμφιθέατρο, ο εκθεσιακός χώρος, γραφεία κ.ά με την συνολική επένδυση να ξεπερνά τα 15 εκατομμύρια €. Πρόκειται, όχι μόνο για την μεγαλύτερη επένδυση από συστάσεως της υποδομής του, αλλά και για την μεγαλύτερη επένδυση στην επιστημονική έρευνα στην Κορινθία και την Πελοπόννησο. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, ο διαστημικός κόμβος υπολογίζεται να είναι πλήρως λειτουργικός και επιχειρησιακός εντός του 2026. Επίσης, θα πραγματοποιηθεί μεταφορά κρίσιμου εξοπλισμού υποδομών από την Πεντέλη στο Κρυονέρι και αγορά βασικού λογισμικού για το πρόγραμμα EU-SST, ενώ θα γίνει και τοποθέτηση οπτικών ινών. Το τηλεσκόπιο στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου έχει διάμετρο 1,2 μέτρα και οι ερευνητικές του υποδομές είναι σημαντικές τόσο για εθνικά ερευνητικά προγράμματα όσο και για διεθνή προγράμματα, καθώς ήδη αξιοποιείται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA). Σήμερα πραγματοποιούνται σημαντικά ερευνητικά προγράμματα στις ερευνητικές υποδομές του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου, με αιχμή του δόρατος τις συστηματικές παρατηρήσεις των εκλάμ ψεων που προκαλούνται από προσκρούσεις μετεωροειδών και παραγόντων αντικειμένων στην επιφάνεια της σελήνης. Μέσω του εγκατεστημένου ειδικού οργάνου παρατήρησης, οι παρατηρήσεις αυτές παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τις μάζες και τις διαστάσεις των προσπιπτόντων αντικειμένων, τις θερμοκρασίες που αναπτύσσονται κατά τις προσκρούσεις, αλλά και τη συχνότητα με την οποία συμβαίνουν τέτοια γεγονότα. Επίσης, η παρατήρηση της τροχιάς διαστημοπλοίων, δυνητικά επικίνδυνων σωμάτων όπως μετεωρίτες, η ασφάλεια για τους αστροναύτες και τους δορυφόρους, ακόμα και η πλανητική ασφάλεια είναι ανάμεσα στα ερευνητικά και επιχειρησιακά προγράμματα που υλοποιεί το επιστημονικό προσωπικό του Αστεροσκοπείου. Το αναβαθμισμένο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου θα είναι ένα ανοικτό κέντρο επισκεπτών για μαθητές, φοιτητές και επισκέπτες, όπου θα γίνεται διάχυση της επιστημονικής έρευνας. Ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων δήλωσε τα εξής: «Μετατρέπουμε το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου Κορινθίας στο μεγαλύτερο Διαστημικό κόμβο στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Από το Κρυονέρι ήδη γίνεται εξαιρετική δουλειά από την επιστημονική του ομάδα με διεθνή αναγνώριση ειδικότερα στη παρακολούθηση των προσκρούσεων μετεωριτών στην επιφάνεια της Σελήνης. Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης το χρηματοδοτούμε, προκειμένου να έχει τον κατάλληλο εξοπλισμό και τις υποδομές που θα βοηθήσει τους επιστήμονες να αξιοποιήσουν την γνώση και την εμπειρία τους ακόμα περισσότερο. Συγχαρητήρια σε όλα τα μέλη της επιστημονικής ομάδας για το σπουδαίο ερευνητικό τους έργο αλλά και για το όραμα τους να ανοίξουν διάπλατα τις πόρτες του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου για την διάχυση της επιστήμης σε μαθητές, φοιτητές επισκέπτες αλλά και στην τοπική κοινωνία της Κορινθίας.» Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου κ. Παναγιώτης Νίκας δήλωσε τα εξής: «Ως Περιφέρεια Πελοποννήσου θα κάνουμε το καλύτερο δυνατό ώστε το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου να ενδυναμωθεί ως πηγή έρευνας και να προσφέρει τα καλύτερα. Η δέσμευση εκ μέρους μας αφορά στη διάθεση των αναγκαίων πιστώσεων προκειμένου να βελτιωθούν οι υποδομές και ο εξοπλισμός του. Ως Περιφέρεια Πελοποννήσου έχουμε πλήρη συνείδηση ότι το εν λόγω έργο είναι από τα πλέον σημαντικά της περιφερειακής μας Αρχής, καθόσον αφορά στην ενδυνάμωση ενός διεθνούς εμβέλειας επιστημονικού κέντρου ενώ παράλληλα προσφέρει επισκεψιμότητα, τόσο με εκπαιδευτικό χαρακτήρα, όσο και με ερευνητικό αντικείμενο. Ευχαριστώ την πολιτεία και το αρμόδιο υπουργείο, όπως και την διοίκηση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, για την πολύτιμη βοήθεια που έχουν προσφέρει.» Ο διευθυντής και πρόεδρος του Δ.Σ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κ. Εμμανουήλ Πλειώνης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «Η στενή συνεργασία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) με την Περιφερειακή και Τοπική αυτοδιοίκηση στη Πελοπόννησο οδηγεί στην υλοποίηση του οράματος του ΕΑΑ αλλά και της τοπικής κοινωνίας για την ανάδειξη του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου σε κέντρο διάχυσης της επιστημονικής γνώσης και αξιοποίησης του ως εφαλτήριο για την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Με μια συνολική επένδυση περίπου 4.000.000 ευρώ από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, μέσω του ΠΔΕ, μπαίνουν σήμερα οι βάσεις για την κατασκευή και λειτουργία ενός μοναδικού πολυχώρου γνώσης, με μεγάλο αμφιθέατρο, εκθεσιακό και μουσειακό χώρο όπου θα αναδεικνύεται η διαχρονική διεπαφή πολιτισμού και επιστήμης. Παράλληλα, η στενή συνεργασία του ΕΑΑ, με την Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με το Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων (τμήμα Έρευνας & Καινοτομίας) και την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας οδήγησε σε χρηματοδότηση του ΕΑΑ με άλλα 10.000.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την αναβάθμιση του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου σε Εθνικό και Περιφερειακό Διαστημικό κόμβο για την παροχή κρίσιμων διαστημικών υπηρεσιών ασφάλειας προς την Πολιτεία και την Ευρώπη» Ο διευθυντής του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ κ. Σπύρος Βασιλάκος ανέφερε χαρακτηριστικά πώς: «Με τη σημερινή υπογραφή της σύμβασης του έργου, που αφορά την κτιριακή αναβάθμιση του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου, ξεκινά η διαδικασία στο τέλος της οποίας η υποδομής μας θα μετατραπεί στο μεγαλύτερο Διαστημικό κόμβο στη Νοτιανατολική Ευρώπη. Όταν ολοκληρωθεί αυτό το εμβληματικού έργο θα είναι χωρίς υπερβολή το μεγαλύτερο τεχνολογικό/ερευνητικό πάρκο στην Ελλάδα που αναμένεται να αποτελέσει αναπτυξιακό πόλο για την ευρύτερη περιοχή της Κορίνθου. Επιπλέον, η δημιουργία αυτής της νέας υποδομής αποτελεί ποιοτικό άλμα στις αναπτυξιακές δράσεις του ΙΑΑΔΕΤ και του ΕΑΑ, αναδεικνύοντας την εθνική υποδομή του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου σε Ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς καθιστώντας τη χώρα μας σημαντικό παίκτη διεθνώς σε θέματα που σχετίζονται με την πλανητική ασφάλεια και τη διαστημική έρευνα. Πράγματι, είμαι στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσω ότι μετά από επιτυχημένες διαπραγματεύσεις με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου πρόκειται να συμμετάσχει ως Ευρωπαϊκός επίγειος σταθμός στην εμβληματική αποστολή της NASA (Psyche), όπου η εν λόγω διαστημοσυσκευή θα παρατηρήσει έναν αστεροειδή σε απόσταση 300εκ. χιλιομέτρων από τη Γη. Για τον σκοπό αυτό μέσα στους επόμενους 2 μήνες θα στηθεί στους χώρους του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου ειδικό τηλεσκόπιο το οποίο θα μπορεί να εκπέμψει δέσμη laser. Η προαναφερθείσα μπορεί να φτάσει σε αυτές τις μεγάλες αποστάσεις με σκοπό να επικοινωνεί το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου με τη διαστημοσυσκευή που με τη σειρά της θα στέλνει δέσμη laser στο Αστεροσκοπείο Χελμού όπου και τελικά θα ανιχνεύεται. Συνεπώς στόχος μας είναι τα δύο ερευνητικά τηλεσκόπια μας, τα οποία αποτελούν τον πυρήνα των σχετικών οργάνων σε όλη τη Νοτιανατολική Ευρώπη, να συνεργαστούν για την επιτυχία του προγράμματος της NASA (Psyche). Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο του προγράμματος του ΕΑΑ NOA/AEGIS προχωρούμε με γοργούς ρυθμούς στην αγορά και στην εγκατάσταση του απαραίτητου εξοπλισμού ώστε με την ολοκλήρωση των κτιριακών εγκαταστάσεων να έχουμε αμέσως μια λειτουργική υποδομή η οποία θα επιτελεί στο ακέραιο την αποστολή της ως Ευρωπαϊκός Διαστημικός κόμβος καθιστώντας την Ελλάδα σημαντική συνιστώσα στην παγκόσμια προσπάθεια για την ασφάλεια της Γης από το διάστημα.» View full είδηση