Η ΚΥΑ για τον θεσμό του Ανεξάρτητου Μηχανικού - Καθορισμός προσόντων, καθήκοντα και όρια αρμοδιοτήτων

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 6476/Β'/04.12.2025 η υπ΄ αρίθμ. 92421 ΚΥΑ με θέμα: “Καθορισμός προσόντων, αρμοδιοτήτων και λοιπών λεπτομερειών, για τον ορισμό Ανεξάρτητου Μηχανικού στις περιπτώσεις Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων που περιλαμβάνουν την υλοποίηση έργων τεχνικής υποδομής και διαμόρφωσης κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 91 του ν. 5106/2024 (Α’ 63).”.

Άρθρο 1 Σκοπός

1. Η απόφαση αυτή αποσκοπεί στον καθορισμό των λεπτομερειών εφαρμογής του άρθρου 91 του ν. 5106/2024 (Α’ 63), για την ειδική διαδικασία ορισμού Ανεξάρτητου Μηχανικού, στις περιπτώσεις Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) που περιλαμβάνουν την υλοποίηση έργων τεχνικής υποδομής και διαμόρφωσης κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων. Ειδικότερα, με την παρούσα επιδιώκεται να καθορισθούν τα καθήκοντα του Ανεξάρτητου Μηχανικού, τα όρια των αρμοδιοτήτων του, το ελάχιστο περιεχόμενο της σύμβασης μεταξύ Φορέα υλοποίησης του ΕΠΣ και Ανεξάρτητου Μηχανικού, η διαδικασία επίλυσης διαφωνιών αναφορικά με την άσκηση των καθηκόντων του Ανεξάρτητου Μηχανικού, η διαδικασία αντικατάστασής του, η διαδικασία ενημέρωσης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για τον ορισμό και την άσκηση των αρμοδιοτήτων του Ανεξάρτητου Μηχανικού.

2. Διευκρινίζεται ότι ως φορέας υλοποίησης του ΕΠΣ νοείται το πρόσωπο εκείνο το οποίο επέσπευσε την εκπόνηση και έγκριση του ΕΠΣ ή εκείνο το οποίο ρητά καθορίζεται στο διάταγμα έγκρισης του ΕΠΣ ως φορέας υλοποίησης, καθώς και οι θυγατρικές εταιρείες του.

Άρθρο 2 Προσόντα Ανεξάρτητου Μηχανικού

1. Ως Ανεξάρτητος Μηχανικός ορίζεται φυσικό ή νομικό πρόσωπο που πληροί σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια:

α. Διαθέτει αποδεδειγμένη εμπειρία, κατά την τελευταία δεκαετία, στην ανάπτυξη και εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης ποιότητας έργων, στην εκπόνηση ή/και στον έλεγχο μελετών και στην επίβλεψη κατασκευής σε τουλάχιστον δύο (2) έργα ένα (1) εκ των οποίων αντίστοιχου αντικειμένου ή μεγέθους με εκείνα που προβλέπει το π.δ. έγκρισης του ΕΠΣ.

β. Λειτουργεί κατά τα τελευταία πέντε (5) έτη στο πλαίσιο πιστοποιημένου συστήματος διασφάλισης ποιότητας (ISO 9001 ή άλλου ισοδύναμου).

γ. Είναι ασφαλισμένο κατά κινδύνων επαγγελματικής ευθύνης για ποσό τουλάχιστον δύο εκατομμυρίων ευρώ (2.000.000 €) ανά γεγονός και πέντε εκατομμυρίων ευρώ (5.000.000 €) αθροιστικά.

δ. Διαθέτει κύκλο εργασιών, ο οποίος ανέρχεται αθροιστικά κατά τα τελευταία πέντε (5) οικονομικά έτη τουλάχιστον στο ποσό των πέντε εκατομμυρίων ευρώ (5.000.000 €).

2. Ο Ανεξάρτητος Μηχανικός δεν πρέπει να συνδέεται με τον Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ ούτε με σχέση, η οποία να δημιουργεί κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων ούτε να έχει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό ή προσωπικό ή άλλο κοινό συμφέρον με τον Φορέα Υλοποίησης, το οποίο μπορεί να θίγει την αμεροληψία και την ανεξαρτησία του.

Σε περίπτωση φυσικών προσώπων, η σύγκρουση συμφερόντων ελέγχεται στους συζύγους και συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας α’ και β’ βαθμού. Σε περίπτωση νομικών προσώπων, η σύγκρουση συμφερόντων ελέγχεται στα πρόσωπα που μετέχουν στα όργανα διοίκησης αυτών, στα πρόσωπα που κατέχουν, άμεσα ή έμμεσα, ποσοστό άνω του 5% στο εταιρικό κεφάλαιο του νομικού προσώπου, καθώς και στους συζύγους και συγγενείς των παραπάνω προσώπων εξ αίματος ή εξ αγχιστείας α’ και β’ βαθμού.

3. Για την πλήρωση των κριτηρίων της περ. α’ της παρ. 1, ο Ανεξάρτητος Μηχανικός δύναται να στηρίζεται σε τρίτους φορείς, ανεξάρτητα από τη νομική φύση της μεταξύ τους σχέσης. Σε αυτή την περίπτωση, ο Ανεξάρτητος Μηχανικός αποδεικνύει ότι, καθ’ όλη τη διάρκεια της σχετικής σύμβασης, θα έχει στη διάθεσή του τους αναγκαίους πόρους των τρίτων φορέων.

4. Ο Ανεξάρτητος Μηχανικός μπορεί να αποτελείται και από κοινοπραξία ή ένωση προσώπων. Στην περίπτωση αυτή, τα κριτήρια της παραγράφου 1 εξετάζεται αν συντρέχουν αθροιστικά για τα μέλη της κοινοπραξίας ή της ένωσης προσώπων.

5. Ο Φορέας Υλοποίησης του ΕΠΣ επιλέγει τον Ανεξάρτητο Μηχανικό μεταξύ προσώπων που πληρούν τα παραπάνω κριτήρια με διαδικασία που καθορίζεται από τον ίδιο. Η πλήρωση των παραπάνω κριτηρίων αποδεικνύεται με την προσκόμιση των εγγράφων που ορίζονται στο Παράρτημα Ι.

Άρθρο 3 Διαδικασία ενημέρωσης της Γενικής Διεύθυνσης Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για τον ορισμό του Ανεξάρτητου Μηχανικού

1. Πριν από την υπογραφή σύμβασης με Ανεξάρτητο Μηχανικό, ο Φορέας Υλοποίησης του ΕΠΣ υποβάλλει έγγραφη γνωστοποίηση στη Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 91 του ν. 5106/2024, αναφορικά με την επιλογή προσώπου ως Ανεξάρτητου Μηχανικού, η οποία συνοδεύεται από τα έγγραφα που αποδεικνύουν την πλήρωση των κριτηρίων του άρθρου 2 της παρούσας.

2. Η Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών μπορεί με ειδική
αιτιολογία να αντιτεθεί στην επιλογή, μόνον εφόσον ο επιλεγείς δεν πληροί τα κριτήρια της απόφασης του άρθρου 2 της παρούσας και αναφέρονται στο Παράρτημα Ι, κοινοποιώντας στο Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ σχετικό έγγραφο εντός σαράντα (40) ημερολογιακών ημερών από την υποβολή της γνωστοποίησης της παρ. 1. Στο έγγραφο αναφέρεται σαφώς ποια από τα κριτήρια του άρθρου 2 της παρούσας δεν πληρούνται. Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ του Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ και της Γενικής Διεύθυνσης Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, ακολουθείται η διαδικασία του άρθρου 9.

3. Σε περίπτωση άπρακτης παρόδου της παραπάνω προθεσμίας, η επιλογή του Ανεξάρτητου Μηχανικού θεωρείται οριστική και ο Φορέας Υλοποίησης του ΕΠΣ μπορεί να προχωρήσει στην υπογραφή της σχετικής σύμβασης.

Άρθρο 4 Καθήκοντα και όρια αρμοδιοτήτων

Τα καθήκοντα και όρια αρμοδιοτήτων τού Ανεξάρτητου Μηχανικού προσδιορίζονται ως εξής:

1. Στη φάση εκπόνησης των αναγκαίων μελετών, ο Ανεξάρτητος Μηχανικός:

α. Ελέγχει ότι οι προς έγκριση μελέτες είναι σύμφωνες με τα οριζόμενα στο π.δ. έγκρισης του ΕΠΣ, και την αντίστοιχη περιβαλλοντική ή άλλη αδειοδότηση, τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης, καθώς και ότι πληρούν κατ’ ελάχιστο τις προδιαγραφές και τα πρότυπα της κείμενης νομοθεσίας, με την επιφύλαξη της παρ. 4 του άρθρου 91 του ν. 5106/2024.

β. Ζητά την εκπόνηση οποιασδήποτε πρόσθετης μελέτης, ή τη συμπλήρωση ή τροποποίηση των προς έγκριση μελετών, ώστε οι υποβληθείσες μελέτες να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της κείμενης νομοθεσίας.

γ. Εγκρίνει τις μελέτες και εκδίδει πιστοποιητικό έγκρισης τους εντός δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών από την υποβολή τους ή, σε περίπτωση εφαρμογής της περ. β’, από την υποβολή των πρόσθετων ή συμπληρωμένων ή τροποποιημένων μελετών.

δ. Ζητά όπου κρίνει απαραίτητο από τους φορείς του Δημοσίου, του ευρύτερου δημόσιου τομέα και τις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, που είναι αρμόδιοι για το σύνολο ή μέρος των έργων υποδομής στην περιοχή του ΕΠΣ, την συνδρομή τους σε κάθε ενέργεια που είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση των μελετών των έργων.

2. Εντός πέντε (5) ημερών από την έγκριση που δίνει ο Ανεξάρτητος Μηχανικός, ο Φορέας Υλοποίησης του ΕΠΣ υποβάλλει έγγραφη γνωστοποίηση στη Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, κατά τα οριζόμενα στην περ. α της παρ. 1 του άρθρου 91 του ν. 5106/2024, αναφορικά με την έγκριση των μελετών από τον Ανεξάρτητο Μηχανικό, η οποία συνοδεύεται από τις εγκεκριμένες μελέτες. Η Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών ελέγχει τα στοιχεία και υποβάλλει παρατηρήσεις εντός σαράντα (40) ημερολογιακών ημερών από την υποβολή της γνωστοποίησης αυτής. Σε περίπτωση άπρακτης παρόδου της παραπάνω προθεσμίας, η έγκριση των μελετών από τον Ανεξάρτητο Μηχανικό θεωρείται οριστική και ο Φορέας Υλοποίησης του ΕΠΣ μπορεί να προχωρήσει στην υλοποίηση των σχετικών μελετών, και την ολοκλήρωση των αντίστοιχων εργασιών, υπό την επιφύλαξη τήρησης των λοιπών νόμιμων προϋποθέσεων.

3. Η διαδικασία της προηγούμενης παραγράφου τηρείται και σε κάθε περίπτωση τροποποίησης των μελετών από τον Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ.

4. Στη φάση εκτέλεσης των εργασιών, ο Ανεξάρτητος Μηχανικός:

α. Επιβλέπει και ελέγχει τις εργασίες και τη συμμόρφωση αυτών με τις εγκεκριμένες μελέτες, καθώς και με τις προδιαγραφές που ορίζονται στις συμβάσεις μεταξύ εργολάβων και Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ των έργων τεχνικής υποδομής και συναφών κατασκευών, που αφορούν την υλοποίηση του ΕΠΣ.

β. Παρακολουθεί την τήρηση των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων και τη συμμόρφωση του Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ και των εργολάβων με τις ισχύουσες διατάξεις περί προστασίας του περιβάλλοντος.

γ. Εγκρίνει το σύστημα διασφάλισης ποιότητας των εργολάβων και επιβλέπει την πιστή τήρησή του.

δ. Εισηγείται αιτιολογημένα πρόσθετες εργασίες, εφόσον είναι αναγκαίες για τη συμμόρφωση των έργων με
τις εγκεκριμένες μελέτες ή την κείμενη νομοθεσία.

ε. Ζητά την εκτέλεση δοκιμών ποιοτικού ελέγχου για τις εκτελούμενες εργασίες, εφόσον ευλόγως απαιτούνται πέραν αυτών που εκτελούνται στο πλαίσιο του συστήματος διασφάλισης ποιότητας των εργολάβων.

στ. Ελέγχει ότι οποιαδήποτε μεταβολή στο σχεδιασμό του κατασκευαστικού αντικειμένου του έργου δεν θα επηρεάζει κατά μόνιμο τρόπο τη λειτουργία των εγκαταστάσεων που έχουν ήδη ολοκληρωθεί και λειτουργούν.

Τυχόν παρεμβάσεις που γίνονται προσωρινά στη λειτουργία των εγκαταστάσεων, οι οποίες έχουν ήδη ολοκληρωθεί και λειτουργούν, αποκαθίστανται με έξοδα και ευθύνη του Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ.

ζ. Συντάσσει τριμηνιαίες αναφορές για την πρόοδο υλοποίησης των έργων, καθώς και έκτακτες αναφορές για προβλήματα που αναφύονται κατά την εκτέλεσή τους. Οι εκθέσεις αυτές υποβάλλονται στo Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ και στη Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

η. Παρακολουθεί ότι οι εργολάβοι και ο Φορέας Υλοποίησης λαμβάνουν τα μέτρα που είναι αναγκαία για την τήρηση των οικείων κανονισμών υγιεινής και ασφάλειας.

θ. Παρακολουθεί την συνδρομή των φορέων του Δημοσίου, του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών, που είναι αρμόδιοι για το σύνολο ή μέρος των έργων υποδομής στην περιοχή εκτέλεσης των έργων και συντάσσει αναφορές προόδου συνδρομής και συντονισμού τους με σκοπό την τήρηση του χρονικού προγραμματισμού των έργων, τις οποίες κοινοποιεί στον Φορέα Υλοποίησης και Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου
Υποδομών και Μεταφορών.

5. Μετά από την ολοκλήρωση του έργου ή αυτοτελούς τμήματος αυτού, ο Φορέας Υλοποίησης του ΕΠΣ υποβάλλει στον Ανεξάρτητο Μηχανικό αίτηση για την έκδοση Βεβαίωσης Περαίωσης, η οποία συνοδεύεται από:

α. Περιγραφή του εκτελεσθέντος έργου.
β. Καταγραφή των εγκεκριμένων μελετών και των τροποποιήσεών τους.
γ. Τα σχέδια «όπως κατασκευάστηκε» του έργου.
δ. Αντίγραφα αρχείων δοκιμών ποιοτικού ελέγχου, εφόσον υπάρχουν.
ε. Εγχειρίδια λειτουργίας, όπου απαιτείται και συντήρησης των υποδομών.

6. Ο Ανεξάρτητος Μηχανικός ελέγχει τη συμφωνία του έργου, ή του ολοκληρωμένου αυτοτελούς τμήματος αυτού, ως προς τις εγκεκριμένες μελέτες και, εφόσον διαπιστώσει ότι πληρούνται όλες οι σχετικές προδιαγραφές και απαιτήσεις, εκδίδει «Βεβαίωση Περαίωσης Έργου» εντός είκοσι (20) ημερολογιακών ημερών από την υποβολή της αίτησης και των συνοδευτικών στοιχείων.

7. Για τα έργα τεχνικής υποδομής και διαμόρφωσης κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, η «Βεβαίωση Περαίωσης Έργου» κοινοποιείται, από τον Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ, στη Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

Η κοινοποίηση αυτή επέχει θέση πρόσκλησης για την παραλαβή του αντίστοιχου έργου ή του τμήματος αυτού προκειμένου να αποδοθεί προς δημόσια χρήση εντός δεκαπέντε (15) ημερών.

8. Η Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών:

α. Υποχρεούται να παραλάβει το έργο εντός της προθεσμίας της προηγούμενης παραγράφου του Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ. Προς απόδειξη της παραλαβής αυτής υπογράφεται σχετικό πρωτόκολλο.
β. Σε περίπτωση άπρακτης παρόδου της ανωτέρω προθεσμίας, το έργο θεωρείται ότι έχει παραληφθεί αυτοδίκαια και ότι έχει αποδοθεί στον αρμόδιο φορέα για τη λειτουργία και συντήρησή του.

9. Καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος της σύμβασής του, ο Ανεξάρτητος Μηχανικός:

α. Μπορεί να γνωμοδοτεί σχετικά με τις μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται, καθώς και για την πρόοδο εκτέλεσης του έργου, κατόπιν σχετικού αιτήματος του Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ.

β. Συνεργάζεται με τους φορείς του Δημοσίου, του ευρύτερου δημόσιου τομέα και τις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, που είναι αρμόδιοι για το σύνολο ή μέρος των έργων υποδομής στην περιοχή του ΕΠΣ.

γ. Δικαιούται να διεξάγει έρευνες και να ζητά πληροφορίες που κρίνει απαραίτητες.

δ. Οφείλει να λαμβάνει υπόψη του τις εύλογες υποδείξεις του Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ.

ε. Σε περίπτωση άρνησης έγκρισης μελετών, αιτήματος τροποποίησης μελετών ή εργασιών, καθώς και άρνησης
αποδοχής εκτελεσθεισών εργασιών, η σχετική άρνηση ή το αίτημα του Ανεξάρτητου Μηχανικού πρέπει να είναι
έγγραφα και ειδικώς αιτιολογημένα.

στ. Καταρτίζει και τηρεί πλήρη και κατάλληλα αρχεία αναφορικά με όλα τα ανειλημμένα καθήκοντά του.

10. Ο Ανεξάρτητος Μηχανικός δεν πρέπει να συνδέεται με τους εργολάβους του έργου με οποιαδήποτε σχέση, η
οποία ενδέχεται να οδηγήσει σε κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων, κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 2.

11. Ο Ανεξάρτητος Μηχανικός βαρύνεται έναντι του Φορέα Υλοποίησης του ΕΠΣ και του Ελληνικού Δημοσίου
με υποχρέωση πίστης και ιδιαίτερης επιμέλειας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, και οφείλει να εκτελεί
εγκαίρως και προσηκόντως τις υποχρεώσεις του, όπως αυτές προσδιορίζονται στην παρούσα και συμβατικά.

12. Για το έργο ή τα τμήματα αυτού που είναι ή προορίζονται να είναι κοινόχρηστα σύμφωνα με το π.δ.
έγκρισης του ΕΠΣ, ο Ανεξάρτητος Μηχανικός και, σε περίπτωση που αυτός είναι νομικό πρόσωπο, οι διοικούντες και υπάλληλοί του υπέχουν, κατά την εκπλήρωση των συμβατικών τους υποχρεώσεων, ποινική ευθύνη δημοσίου υπαλλήλου.

Δείτε αναλυτικά την υπ΄ αριθμ. 92421 ΚΥΑ (ΦΕΚ 6476/Β'/04.12.2025) Καθορισμός προσόντων, αρμοδιοτήτων και λοιπών λεπτομερειών, για τον ορισμό Ανεξάρτητου Μηχανικού στις περιπτώσεις Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων που περιλαμβάνουν την υλοποίηση έργων τεχνικής υποδομής και διαμόρφωσης κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 91 του ν. 5106/2024 (Α’ 63).