Αναζήτηση στην κοινότητα

Ποιες μητροπόλεις κινδυνεύουν να «σβηστούν» από τον χάρτη - Η γη κάτω από τις μεγαλουπόλεις υποχωρεί προς το επίπεδο της θάλασσας υπό το βάρος των κατασκευών. Οι μεγαλουπόλεις βυθίζονται. Οι λίστες με τα αστικά κέντρα και τις περιοχές που κινδυνεύουν σταδιακά να βρεθούν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας διαρκώς μακραίνουν, όπως πολλαπλασιάζονται και οι επιστημονικές έρευνες που καταγράφουν και μελετούν το φαινόμενο. Και ο λόγος δεν είναι μόνο ο προφανής, δηλαδή η κλιματική αλλαγή. Δεν φταίει μόνο η κλιματική αλλαγή Η θάλασσα αγκαλιάζει κάθε χρόνο ολοένα και πιο σφιχτά τις πόλεις, αλλά και το αντίστροφο, δηλαδή οι πόλεις… χαμηλώνουν αγγίζοντας τα νερά της. Αφενός, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη οι πάγοι λιώνουν, οι θάλασσες «φουσκώνουν» και εισβάλλουν στις πόλεις. Αφετέρου, τα μεγάλα αστικά κέντρα, λόγω ανθρωπογενών παρεμβάσεων που οδηγούν σε καθιζήσεις, γέρνουν υπό το βάρος του τσιμέντου προς το επίπεδο της θάλασσας. Ετσι, μπορεί παράκτιες πόλεις όπως το Μαϊάμι των ΗΠΑ και η Καντόνα της Κίνας να αντιμετωπίζουν την προοπτική τεράστιων πλημμυρών όσο η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει, λόγω της κλιματικής αλλαγής, ωστόσο μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «Geophysical Research Letters» και εξέτασε 99 πόλεις ανά τον κόσμο, προσδιόρισε μια πιο επείγουσα απειλή. Οπως αποκάλυψαν οι επιστήμονες, οι μεγαλουπόλεις του πλανήτη βυθίζονται ταχύτερα από τον ρυθμό που ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας. Κι αυτό διότι η γη υποχωρεί και καθιζάνει πολλά εκατοστά κάθε χρόνο εξαιτίας αλλαγών στο υπέδαφος που προκαλούνται από διάφορες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, με τις υπεραντλήσεις υπόγειων υδάτων, το νερό βγαίνει στην επιφάνεια, η γη συμπιέζεται και οι κατασκευές που είναι χτισμένες στην κορυφή βουλιάζουν σταδιακά, πλησιάζοντας το επίπεδο της θάλασσας. Συναγερμός στη Νοτιοανατολική Ασία Τουλάχιστον 33 πόλεις «χαμηλώνουν» πάνω από ένα εκατοστό ετησίως, δηλαδή με ρυθμό πέντε φορές μεγαλύτερο από εκείνον της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Εκείνες που κινδυνεύουν να γίνουν ταχύτερα «υποβρύχια» βρίσκονται συγκεντρωμένες στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία και ήδη αναγκάζονται να προσαρμοστούν. Η Ινδονησία, για παράδειγμα, μεταφέρει την πρωτεύουσά της από την Τζακάρτα, μια μεγαλούπολη 10,5 εκατομμυρίων κατοίκων, σε μια νεόκτιστη πόλη στο Βόρνεο, 2.000 χλμ. μακριά, για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων και η σταδιακή βύθιση της πόλης. Μάλιστα, το 2022 η τοπική κυβέρνηση της Βόρειας Τζακάρτα απαγόρευσε την εξόρυξη υπόγειων υδάτων στην περιοχή. Οι δέκα ταχύτερα βυθιζόμενες πόλεις στον πλανήτη (από το σύνολο των 99 που μελετήθηκαν) είναι η Τιεντσίν της Κίνας με 5,22 εκατοστά τον χρόνο (cm/έτος), η Σεμαράνγκ και η Τζακάρτα της Ινδονησίας (3,96 cm/έτος και 3,44 εκατ./έτος αντίστοιχα), η Σαγκάη (2,94 cm/έτος), η Χο Τσι Μινχ και το Ανόι του Βιετνάμ (2,81 cm/έτος και 2,44 cm/έτος αντίστοιχα), το Τσιταγκόνγκ του Μπαγκλαντές (2,35 cm/έτος), το Κόμπε της Ιαπωνίας (2,26 cm/έτος), η Κεράλα της Ινδίας (1,96 cm/έτος) και το Χιούστον των ΗΠΑ (1,95 cm/έτος). Παράλληλα, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 8 Μαΐου στο επιστημονικό έντυπο «Earth’ s Future», και η πιο εμβληματική πόλη των ΗΠΑ, η Νέα Υόρκη, βουλιάζει υπό το βάρος των εκατοντάδων ουρανοξυστών. Υπολογίστηκε ότι πέρα από την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης, η αμερικανική μητρόπολη χάνει κάθε χρόνο 1 με 2 χιλιοστά από το ύψος της λόγω καθίζησης. Μάλιστα, από το 1950 έως σήμερα το νερό στη Νέα Υόρκη έχει ανέβει κατά περίπου 22 εκατοστά. Αντιστοίχως, και η Βομβάη υποχωρεί έως και 0,8 εκατοστά ετησίως ενώ ανάλυση κινδύνου που έγινε πέρυσι κατέδειξε ότι σχεδόν 2.500 κτίρια στην ινδική μητρόπολη κινδυνεύουν να καταστραφούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας έως το 2050. Σύμφωνα με τους επιστήμονες της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) του ΟΗΕ, χωρίς μείωση των εκπομπών αερίων που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή, τα επίπεδα της θάλασσας παγκοσμίως θα ανέβουν κατά ένα μέτρο έως το 2100, απειλώντας τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα του πλανήτη, αλλά και αγροτικές περιοχές, θέρετρα κ.λπ. που βρίσκονται σε επαφή με το νερό. Η «εισβολή» αλμυρού νερού μπορεί να καταστρέψει βασικούς κλάδους της οικονομίας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί ταχύτερα από το 1900 έως σήμερα από ό,τι σε οποιονδήποτε προηγούμενο αιώνα τα τελευταία 3.000 χρόνια. Μάλιστα, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ακόμη και αν η αύξηση της θερμοκρασίας της Γης συγκρατηθεί ως εκ θαύματος στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, η θάλασσα θα συνεχίσει να «φουσκώνει» ενώ εάν αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου, τότε η άνοδος της θαλάσσιας στάθμης θα μπορούσε να διπλασιαστεί απειλώντας μεγαλουπόλεις, όχι μόνο στην Ασία, αλλά σε κάθε άλλη ήπειρο, όπως είναι το Κάιρο, το Λάγος, το Μαπούτο, η Ντάκα, η Κοπεγχάγη, το Λονδίνο, το Λος Αντζελες, η Νέα Υόρκη, το Μπουένος Αϊρες, το Σαντιάγο κ.ά. Σχεδόν 900 εκατομμύρια άνθρωποι – το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού – ζουν σε παράκτιες ζώνες, με τον πληθυσμό στα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη του Δυτικού Ειρηνικού να αντιμετωπίζουν μια άνοδο της στάθμης της θάλασσας έως και τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Υπό βύθιση περιοχές και στην Ελλάδα Οι κλιματικές μεταβολές δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστη την Ελλάδα. Ηδη επιστήμονες έχουν καταγράψει επίδραση τόσο στην παραγωγικότητα των καλλιεργειών, αλλά και στο τουριστικό προϊόν, δηλαδή στους δύο βασικούς «πυλώνες» της ελληνικής οικονομίας. Μάλιστα, όπως αναφέρει ο ακαδημαϊκός κ. Χρήστος Ζερεφός, επικεφαλής του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελεί το Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, ο άλλοτε λαχανόκηπος της περιοχής, από τους βυζαντινούς χρόνους. Οπως εξηγεί, εξαιτίας των αλλαγών στο κλίμα, πλέον η μέση στάθμη της θάλασσας βρίσκεται στο ίδιο υψόμετρο με το έδαφος, το αλμυρό νερό διεισδύει με συνέπεια να παρατηρείται υφαλάτωση της γης, η οποία είναι καταστροφική για την αγροτική παραγωγή. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα σε χιλιόμετρα ακτογραμμών με χαμηλό υψόμετρο, σε δέλτα ποταμών όπως του Νέστου, του Αξιού, του Αλιάκμονα, ή στα παράλια του Μεσολογγίου κ.λπ. Στο σενάριο ενός ήπιου μετριασμού των εκπομπών αερίων, στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας για την περίοδο 2031 – 2060 προβλέπεται σημαντική άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Περισσότερο θα επηρεαστούν τα νησιά του Κεντρικού Αιγαίου στο βόρειο και νοτιοδυτικό τμήμα της Κρήτης, η ακτογραμμή του Ιονίου της ηπειρωτικής χώρας όπου η άνοδος της στάθμης θα φτάσει έως και τα 30 εκατοστά. Αλλά και στο σύνολο της ελληνικής ακτογραμμής υπολογίζεται μια άνοδος της στάθμης των θαλασσινών υδάτων από 10 έως 20 εκατοστά. Για την ίδια τριακονταετία, σύμφωνα με το πιο δυσμενές σενάριο, δηλαδή χωρίς περιορισμό των θερμοκηπικών αερίων, διαφαίνεται ότι σχεδόν σε όλη την ελληνική ακτογραμμή η θάλασσα θα ανέβει από 20 και σε ορισμένες περιοχές έως 30 εκατοστά. Σύμφωνα με τον καθηγητή, είναι δεδομένο ότι στις περιοχές όπου η στάθμη της θάλασσας θα ανεβαίνει, οι ακτές θα διαβρώνονται και θα χάνονται οι αμμουδιές. Στην Ελλάδα ήδη σήμερα το 20% της ακτογραμμής κινδυνεύει από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, η οποία έχει επιταχυνθεί τα τελευταία 10 χρόνια, κατατάσσοντας τη χώρα μας στην πρώτη πεντάδα των ευρωπαϊκών χωρών ως προς την παράκτια τρωτότητα. Οι συνέπειες των μακροχρόνιων μεταβολών της θαλάσσιας στάθμης σε συνδυασμό με παροδικές ακραίες κυματικές καταστάσεις θα επηρεάσουν πολλούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας (τουρισμό, χρήσεις γης, μεταφορές, κ.λπ.). Και όσο οι προσπάθειες της παγκόσμιας κοινότητας για μείωση των επικίνδυνων για το κλίμα εκπομπών θα συνεχίζονται, απαιτείται παράλληλα άμεση ενίσχυση της άμυνας των παράκτιων περιοχών και πόλεων ώστε να σταθούν όρθιες στα «χτυπήματα» των κλιματικών φαινομένων που, ούτως ή άλλως, έρχονται. Στην Ελλάδα το έργο του πολεοδομικού σχεδιασμού για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας βρίσκεται στο στάδιο της προκήρυξης των μελετών για τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ), τα οποία σχεδιάζεται να ολοκληρωθούν εντός τριετίας με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το «φράγμα» της Βενετίας Για αιώνες στη Βενετία μεγάλες παλίρροιες βύθιζαν τα σοκάκια, πλημμύριζαν τα κτίρια, εμπόδιζαν την κίνηση των σκαφών κάτω από τις γέφυρες. Εδώ και μια τριετία όμως η ζωή των κατοίκων και των εμπόρων έχει βελτιωθεί. Το πρόβλημα της βύθισης της πόλης προφανώς δεν λύνεται με το φράγμα, παρά ταύτα η ζωή των κατοίκων γίνεται κάπως ευκολότερη. Το έργο υδραυλικής μηχανικής (γνωστό με το ιταλικό ακρωνύμιο «MOSE») ολοκληρώθηκε με τεράστιες καθυστερήσεις, έπειτα από δύο δεκαετίες και πλέον λειτουργεί και προστατεύει τη Βενετία και τη λιμνοθάλασσά της. Σε κάθε περίπτωση, δεν λείπουν οι «γκρίνιες» για τη χρησιμότητα του φράγματος που κόστισε 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Μελέτη του 2021 προέβλεψε άνοδο της στάθμης του νερού στη λιμνοθάλασσα της Βενετίας μεταξύ 32 και 110 εκατοστών έως το 2100, ανάλογα με το πόσο δραστικά θα περιοριστούν οι εκπομπές άνθρακα. View full είδηση

Το Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus δείχνει το δρόμο προς τα εμπρός. Το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους είναι ένα περιβαλλοντικό, οικονομικό και πολιτιστικό έργο που αποσκοπεί να συνδυάσει τον σχεδιασμό, τη βιωσιμότητα, την προσβασιμότητα, την οικονομική προσιτότητα και τις επενδύσεις προκειμένου να συμβάλει στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η Βενετία, ένα παγκόσμιο θαύμα, απειλείται από την κλιματική αλλαγή. Αλλά υπάρχει η δύναμη να διατηρηθεί αυτό το στολίδι της ευρωπαϊκής κληρονομιάς Με τη μείωση των εκπομπών, την υπεύθυνη χρήση της ενέργειας και του νερού και την ανακαίνιση των υπαρχόντων κτιρίων, καταπολεμούμε την κλιματική αλλαγή. Εμπνευσμένο από τις αρχές της ανθεκτικότητας, της ομορφιάς και της αποκλειστικότητας, το Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus υπερασπίζεται τη βιωσιμότητα και την προσβασιμότητα. Και ο εξαιρετικός ενθουσιασμός της Ιταλίας για το Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus είναι εμφανής στην αταλάντευτη υποστήριξή της και τις αξιοσημείωτες πρωτοβουλίες της όπως το «Bauhaus of the Seas» και το «Bauhaus of the Mountains». View full είδηση

Η Ισπανία υποφέρει από μεγάλης διάρκειας ξηρασία, με την πιο άνυδρη αρχή του χρόνου αφότου άρχισαν να τηρούνται αρχεία, να καταγράφεται τους πρώτους τρεις μήνες του 2023, σύμφωνα με το Reuters. Η ισπανική κυβέρνηση έχει προβλέψει ποσό που ανέρχεται συνολικά σε 2,19 δισεκ. ευρώ ώστε να βοηθήσει να μετριαστεί ο αντίκτυπος της παρατεταμένης και επιδεινούμενης ξηρασίας στη χώρα, δήλωσε την Πέμπτη η υπουργός Περιβάλλοντος Teresa Ribera, μεταφέρει το Reuters. Μόνο το υπουργείο της θα δαπανήσει 1,4 δισεκ. ευρώ για να κατασκευάσει νέες υποδομές, όπως μονάδες αφαλάτωσης, να διπλασιάσει την επαναχρησιμοποίηση αστικών υδάτων και να μειώσει τέλη και δασμούς για τους πληττόμενους αγρότες. Το υπουργείο Γεωργίας θα παράσχει 784 εκατομμύρια ευρώ προκειμένου να υποστηρίξει τη γεωργική παραγωγή στη χώρα που είναι εξαγωγέας-κλειδί στην Ευρώπη φρούτων και λαχανικών και να μετριάσει τα βάρη των αγροτών από την ξηρασία και τα αυξανόμενα κόστη. Το πακέτο μέτρων περιλαμβάνει απαγόρευση εργασίας σε εξωτερικούς χώρους στη διάρκεια ακραίων συνθηκών ζέστης, καθώς η χώρα προσπαθεί να προσαρμοστεί στα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής. Η Ισπανία υποφέρει από μεγάλης διάρκειας ξηρασία, με την πιο άνυδρη αρχή του χρόνου αφότου άρχισαν να τηρούνται αρχεία, να καταγράφεται τους πρώτους τρεις μήνες του 2023. View full είδηση

Η αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής είναι υπόθεση ολόκληρης της υφηλίου, ώστε να έχει πιθανότητες να επιτύχει, όμως το «βάρος» και δη το οικονομικό, δεν πρέπει να πέφτει σε όλους το ίδιο. Για τον σκοπό αυτό υπό τον ΟΗΕ, αποφασίστηκε, το 2009, πως τα πλουσιότερα κράτη της Γης θα πρέπει να χρηματοδοτούν τα ασθενέστερα για να εφαρμόζουν πολιτικές φιλικότερες στο περιβάλλον. Είναι η λεγόμενη «Χρηματοδότηση για το Κλίμα» (Climate Finance) και ανέρχεται στα 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Σήμερα, 14 χρόνια μετά, τα πλούσια κράτη της Γης δεν έχουν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τους, με τον ΟΗΕ να χαρακτηρίζει αυτή την ολιγωρία ως «παρωδία». «Μια παρωδία, το λέω αυτό με κάθε ειλικρίνεια», ήταν η δήλωση του διαχειριστή του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP), Άχιμ Στάινερ, στο Reuters κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο περιθώριο συνάντησης των υπουργών Οικονομικών και κεντρικών τραπεζιτών των χωρών της Ομάδας των 20 (G20) στο Μπανγκαλόρ της Ινδίας, τον περασμένο Φεβρουάριο. Τον Οκτώβριο του 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τη δέσμευση μόλις 23,94 δισ. ευρώ για το 2021, από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ για τη χρηματοδότηση για το κλίμα. Το 2021, πάνω από 54 % της χρηματοδότησης για τις αναπτυσσόμενες χώρες ήταν αφιερωμένο είτε σε δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είτε σε οριζόντιες δράσεις (που περιλάμβαναν πρωτοβουλίες για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής αλλά και για την προσαρμογή σε αυτήν), ενώ σχεδόν το ήμισυ της συνολικής χρηματοδότησης δεσμεύθηκε με μορφή επιχορηγήσεων, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η χρηματοδότηση για το κλίμα έχει στόχο να συμβάλλει ώστε η προσπάθεια των αναπτυσσόμενων χωρών να εφαρμόσουν τη συμφωνία του Παρισιού του 2015 για την κλιματική αλλαγή, να αποδώσει, σε συνδυασμό και με χρηματοδότηση από ιδιωτικές πηγές. Σημειώνεται ότι η χρηματοδότηση για το κλίμα από δημόσιους προϋπολογισμούς περιλαμβάνει 2,5 δισ. € από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης και 2,56 δισ. € από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Το συνολικό ποσό υπολογίζεται με βάση τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν για διμερή και πολυμερή στήριξη και δεν περιλαμβάνει τη χρηματοδοτική στήριξη που κινητοποιείται μέσω δημόσιων παρεμβάσεων (κινητοποίηση ιδιωτικής χρηματοδότησης). Στο μέτρο που ορισμένες δεσμεύσεις καλύπτουν μια πολυετή περίοδο, τα δηλωθέντα ετήσια ποσά ενδέχεται να παρουσιάζουν διακυμάνσεις με την πάροδο του χρόνου. View full είδηση

Η σύνθεση εννέα ετών εργασιών της Giec για το κλίμα ηχεί σήμερα ως σκληρή υπενθύμιση της ανάγκης η ανθρωπότητα να δράσει επιτέλους ριζικά αυτή τη δεκαετία προκειμένου να διασφαλίσει ένα "βιώσιμο μέλλον". Το συνθετικό αυτό κείμενο, που διαδέχεται εκείνο του 2014 και δεν θα το ακολουθήσει άλλο την τρέχουσα δεκαετία, είναι "ένας οδηγός επιβίωσης για την ανθρωπότητα", υπογράμμισε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. "Η έκθεση αυτή είναι ένα μήνυμα ελπίδας", επέμεινε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο πρόεδρος της Διακυβερνητικής ομάδας εμπειρογνωμόνων για την κλιματική αλλαγή (Giec), Χούσουνγκ Λι. "Έχουμε την τεχνογνωσία, την τεχνολογία, τα εργαλεία, τους οικονομικούς πόρους και όλα όσα χρειάζονται προκειμένου να υπερβούμε τα κλιματικά προβλήματα τα οποία έχουμε ταυτοποιήσει", όμως "αυτό που λείπει προς το παρόν, είναι η ισχυρή πολιτική βούληση να τα επιλύσουμε διαμιάς", εκτιμά ο Κορεάτης διπλωμάτης. Αυτή η επιστημονική συναίνεση της Giec θα είναι η πραγματολογική βάση των έντονων πολιτικών και οικονομικών διαπραγματεύσεων των επόμενων ετών. Αρχής γενομένης από τη σύνοδο κορυφής για το κλίμα τον Δεκέμβριο στο Ντουμπάι, την COP28, όπου ένας πρώτος απολογισμός των προσπαθειών κάθε χώρας στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού θα ανακοινωθεί και όπου το μέλλον της ενέργειας από ορυκτά καύσιμα θα αποτελέσει επίσης αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Η υπερθέρμανση του κλίματος θα φθάσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή από τα έτη 2030-2035, προειδοποιεί η Giec, ενώ η θερμοκρασία έχει φθάσει ήδη σχεδόν τον 1,2 βαθμό κατά μέσο όρο. Η προβολή αυτή ισχύει σε όλα σχεδόν τα σενάρια εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου βραχυπρόθεσμα, δεδομένης της συσσώρευσής τους εδώ και ενάμισι αιώνα. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που προέρχονται από τις υφιστάμενες υποδομές ορυκτών καυσίμων, αν δεν εξοπλιστούν με μέσα δέσμευσης, θα αρκούσαν από μόνες τους για να στρέψουν τον κόσμο προς τον 1,5 βαθμό Κελσίου. Όμως "βαθιές, γρήγορες και παρατεταμένες μειώσεις εκπομπών (...) θα οδηγούσαν σε μια ορατή επιβράδυνση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης σε περίπου δύο δεκαετίες", γράφει επίσης η ομάδα των επιστημόνων για λογαριασμό του ΟΗΕ. "Αυτή η συνθετική έκθεση υπογραμμίζει πόσο επείγον είναι να ληφθούν πιο φιλόδοξα μέτρα και δείχνει πως, αν ενεργήσουμε τώρα, μπορούμε πάντα να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για όλους", επιμένει ο πρόεδρος της Giec, Χούσουνγκ Λι. "Για κάθε επίπεδο υπερθέρμανσης στο μέλλον, πολλοί κίνδυνοι που σχετίζονται με το κλίμα είναι πιο υψηλοί απ΄ό,τι είχε εκτιμηθεί", στην προηγούμενη συνθετική έκθεση του 2014, γράφουν οι επιστήμονες. Στηρίζονται στον πολλαπλασιασμό που παρατηρήθηκε πρόσφατα ακραίων μετεωρολογικών γεγονότων όπως οι καύσωνες και σε νέες επιστημονικές γνώσεις, για παράδειγμα για τα κοράλλια. "Λόγω της αναπόφευκτης αύξησης του επιπέδου των ωκεανών, οι κίνδυνοι για τα παράκτια οικοσυστήματα, τους ανθρώπους και τις υποδομές θα συνεχίσουν να αυξάνονται πέρα από το 2100", υπογραμμίζουν επίσης. Το θέμα των "απωλειών και των ζημιών" που προκαλούνται από την υπερθέρμανση και υφίστανται ήδη ορισμένες χώρες, ιδιαίτερα οι πιο φτωχές, θα είναι ένα από τα θέματα συζήτησης στην COP28. "Η κλιματική δικαιοσύνη είναι κρίσιμης σημασίας γιατί εκείνοι που συνέβαλαν λιγότερο στην κλιματική αλλαγή επηρεάζονται με δυσανάλογο τρόπο", υπογραμμίζει η Αντίτι Μουχέρτζι, μία από τους συγγραφείς της σύνθεσης. "Τα πιο ζεστά χρόνια που έχουμε ζήσει μέχρι σήμερα θα είναι από τα πιο δροσερά μέσα σε μια γενιά", συνοψίζει για το Γαλλικό Πρακτορείο η Φριντερίκε Ότο, από τους συγγραφείς της συνθετικής έκθεσης, που αποτυπώνει αυτή την πραγματικότητα με ένα γράφημα με περισσότερο ή λιγότερο έντονο κόκκινο χρώμα. "Ορισμένα πράγματα είναι πιο εύκολο να γίνουν αποδεκτά στις κυβερνήσεις όταν βρίσκονται σε πληροφοριακά γραφήματα" παρά όταν αναφέρονται αναλυτικά στο κείμενο, εξηγεί. Τα οκτώ τελευταία χρόνια ήταν ήδη τα πιο ζεστά που έχουν καταγραφεί ποτέ σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο μέλλον, θα συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο δροσερών του αιώνα, όποια κι αν είναι τα επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η διαπίστωση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη να συνδυαστούν οι προσπάθειες προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή με εκείνες για μείωση των εκπομπών προκειμένου να μην επιδεινωθεί περαιτέρω. "Τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη του περιορισμού της κλιματικής υπερθέρμανσης στους 2 βαθμούς Κελσίου υπερβαίνουν το κόστος των μέτρων που υιοθετούνται", δηλώνουν ακόμη οι ειδικοί. Όμως κάθε επιπλέον καθυστέρηση θα μεγάλωνε το βήμα που πρέπει να κάνουμε, σημειώνει η Giec, καθώς ο κόσμος ωφελείται ήδη από τη ραγδαία πρόοδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. "Από το 2010 έως το 2019, τα κόστη μειώθηκαν μόνιμα για την ηλιακή ενέργεια (85%), την αιολική (55%) και τις μπαταρίες λιθίου (85%), υπενθυμίζει η συνθετική έκθεση. Εκτός από την επίδραση στο κλίμα, οι επιταχυνόμενες και συνεχείς προσπάθειες "θα φέρουν πολλά σχετικά πλεονεκτήματα, ιδιαίτερα για την ποιότητα του αέρα και την υγεία", γράφουν οι επιστήμονες, που δεν κρύβουν το τίμημα που θα πρέπει να καταβληθεί: "βραχυπρόθεσμα, οι ενέργειες περιλαμβάνουν επενδύσεις από υψηλότερη αφετηρία και εν δυνάμει ριζοσπαστικές αλλαγές". Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ View full είδηση

Στις 22 Φεβρουαρίου 2023 και ώρα 15:00 – 18:00 στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας έλαβε χώρα Ημερίδα με θέμα «Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής και η απάντηση της έρευνας για την πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια» στο πλαίσιο των δράσεων της Βραδιάς του Ερευνητή και διοργανώθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και με τη συνδρομή του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής. Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Πολιτικός Μηχανικός, κος Γιώργος Στασινός, καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και υπογράμμισε τον πολυδιάστατο ρόλο του ΤΕΕ στην πράσινη ανάπτυξη και έρευνα. Δήλωσε δε αρωγός στην υλοποίηση της καινοτομίας που χρειάζεται η κοινωνία, όπως στο πρόγραμμα ΑΕΙ, όπου μετείχε ο ίδιος στον τοπικό διάλογο. Ο Καθηγητής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών, κος Ευάγγελος Σαπουντζάκης, Αντιπρύτανης Οικονομικών, Προγραμματισμού και Ανάπτυξης ΕΜΠ, σημείωσε ότι το ΕΜΠ βρίσκεται κάθε χρόνο πρωταγωνιστής σε αυτή τη μεγάλη γιορτή για την επιστήμη και την έρευνα – καινοτομία, προσβλέποντας στη βελτίωση της κοινωνικής αναγνώρισης των ερευνητών, την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού. Ενημέρωσε ότι στις 15 Φεβρουαρίου 2023 πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για την παρουσίαση του πρώτου Επαγγελματικού Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Διαχείριση έργων , υποδομών και κατασκευών» του ΕΜΠ με φορέα χρηματοδότησης τον όμιλο εταιρειών ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ, το πρώτο στο είδος του στην Ελλάδα στο πλαίσιο του νέου θεσμικού πλαισίου για τα Πανεπιστήμια, που φιλοδοξεί να γίνει φορέας καινοτομίας και καταλύτης δράσεων για την αξιοποίηση και συγκράτηση του επιστημονικού δυναμικού στη χώρα. Ο εκπρόσωπος του Δημάρχου Αθηναίων, κος Βασίλειος – Φοίβος Αξιώτης, Αντιδήμαρχος Αστικών και Κτηριακών Υποδομών και Σχεδίου Πόλεως, επεσήμανε ότι η καινοτομία και η διαρκής έρευνα είναι μια διέξοδος για όλη την κοινότητα και κυρίως για τους νέους ανθρώπους προς τα εμπρός, μέσο διαφυγής από κάθε κρίση, από κάθε αγκύλωση της εθνικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας. Πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα μέσω του Athens Digital Lab πήραν το πράσινο φως δέκα ιδέες από τις εβδομήντα που κατατέθηκαν, που θα γίνουν πραγματικότητα και θα κάνουν την Αθήνα πιο έξυπνη, την πρωτεύουσα πιο προσιτή, όπου ταυτόχρονα οι νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν στήριξη και προοπτική για να αναπτυχθούν περαιτέρω. Ο εκπρόσωπος του Περιφερειάρχη Αττικής, κος Νικόλαος Παπαδάκης, Εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος για το Περιβάλλον, αναφέρθηκε στην προτεραιότητα του θέματος για τη διοίκηση της Περιφέρειας και τόνισε ότι στο πλαίσιο του ΠΕΣΠΚΑ για το 2023 δημιουργείται παρατηρητήριο για την κλιματική αλλαγή, εκπονείται πιλοτική εφαρμογή για την αντιμετώπιση του πλημμυρικού κινδύνου, δύο έργα αναμένονται να ολοκληρωθούν ως το τέλος του 2023, ενώ προκηρύσσονται μέτρα στον τομέα των μεταφορών, όπου η Περιφέρεια Αττικής έχει υψηλή τρωτότητα. Η κα Μαρία Παπαδοπούλου, Καθηγήτρια της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής ΕΜΠ, Πρόεδρος ΔΣ του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, τόνισε ότι ο ΟΦΥΠΕΚΑ, από την ίδρυσή του το 2020, είναι συμπαραστάτης αδιάλειπτα στη διοργάνωση της Βραδιάς του Ερευνητή και ότι η προστασία από την κλιματική κρίση πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αειφόρο ανάπτυξη, ιδιαίτερα σε ορεινές, νησιωτικές, απομονωμένες περιοχές. Στο πλαίσιο αυτό ο ΟΦΥΠΕΚΑ υλοποιεί ένα πρόγραμμα 100 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και ήδη βρίσκεται στον αέρα το υπο-έργο που αφορά τα μονοπάτια αλλά και τις αναβαθμίδες, όπου οι νησιωτικές περιοχές, όπως αυτές για τις οποίες συζητάμε στην εκδήλωση, είναι επιλέξιμες. Ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κος Πέτρος Βαρελίδης, παρουσιάζοντας τις εθνικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης υπογράμμισε ότι το ευρωπαϊκό Social Climate Fund στοχεύει να χρηματοδοτήσει τα φτωχότερα στρώματα, ενώ η ελληνική κυβέρνηση προετοιμάζει την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Ο Κλιματικός Νόμος θέτει στόχο μείωσης των εκπομπών σε σχέση με το 1990 κατά 55% και 80% για το 2030 και 2040 αντίστοιχα και μηδενισμού τους έως το 2050, με ταυτόχρονους στόχους και υποχρέωση μέτρησης του αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα σε όλες τις δομές της χώρας, με έμφαση στη βιομηχανία και στους δήμους, υπογραμμίζοντας τον αναγκαίο ρόλο και τις θέσεις των μηχανικών στο έργο αυτό. Υπογράμμισε, επίσης, την ιδιαίτερη σημασία που έχουν τα δικαιώματα από την πράσινη μετάβαση για την απανθρακοποίηση των νησιών και για τη στρατηγική υποστήριξη των μικρών δήμων, αλλά και τους αυστηρούς δείκτες ποιότητας που θεσπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα για τη βιοασφάλεια (ύδρευση, αποχέτευση απόβλητα) με τη θέσπιση Ανεξάρτητης Αρχής και κάλεσε τον επιστημονικό και τεχνικό κόσμο και τις start – up εταιρείες καινοτομίας να συμβάλουν στην εφαρμογή των νέων τεχνολογιών για την πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια. Η κα Αντωνία Μοροπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ, Επιστημονικά Υπεύθυνη της Βραδιάς του Ερευνητή στο ΕΜΠ και Μέλος ΔΕ ΤΕΕ, παρουσίασε το πρόγραμμα της Ημερίδας. Ως Επιστημονικά Υπεύθυνη, παρουσίασε το πρόγραμμα ΑΕΙ «Αειφόρος Ανάπτυξη Λιγότερο Αναπτυγμένων Περιοχών με την Δημιουργία Νέων Τουριστικών Πόρων & Προϊόντων μέσω Ανάλυσης, Τεκμηρίωσης, Μοντελοποίησης, Διαχείρισης, και Διατήρησης Πολιτιστικού Αποθέματος με χρήση Εφαρμογών ΤΠΕ», το οποίο χρηματοδοτείται από τη ΓΓΕΚ, το συντονίζει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, μετέχει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας, το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων και οι εταιρείες Consortis και Telesto με μία διεπιστημονική παρουσία, μια συλλογική δουλειά, καθώς έχουν συνδράμει και όλοι οι τοπικοί φορείς, από τις εφορίες αρχαιοτήτων μέχρι τους δήμους, τα περιφερειακά γραφεία και όλους τους φορείς συνολικά, αφορά όλο τον εθνικό κορμό, τον Νομό Αιτωλοακαρνανίας που θεωρείται ο λιγότερο ανεπτυγμένος στην Ελλάδα, την Κεντρική και Βόρεια Εύβοια μετά τις φωτιές, τη Χίο, τα μικρά νησιά της Δωδεκανήσου (Ηρωική Νήσο Κάσο, Χάλκη, Σύμη, Καστελόριζο). Η κα Μοροπούλου σημείωσε: «Πρόκληση σήμερα είναι η εφαρμογή. Έχουμε συζητήσει με την τοπική αυτοδιοίκηση, με την τοπική κοινωνία, το παρουσιάσαμε στη Βουλή με όλες τις πολιτικές δυνάμεις στην Επιτροπή Περιφερειών, όπου εκφράστηκε η συναίνεση όλων. Πιστεύουμε ότι αυτή τη στιγμή 40 χρόνια μετά την εποχή που εισηγηθήκαμε στους διεθνείς οργανισμούς την ιδέα της αειφόρου ανάπτυξης μπορούμε να πούμε ότι επειδή ακριβώς η κρίση έχει καταλάβει τον πλανήτη και οι στρατηγικές της πράσινης μετάβασης είναι εδώ στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, ότι όλα αυτά τα σχέδια θα υλοποιηθούν. Με αυτές τις σκέψεις μπορούμε να πάμε σε ένα ευρύτερο πεδίο σχεδιασμών.» Ο κος Θύμιος Μπακογιάννης, Επίκουρος Καθηγητής της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής ΕΜΠ, Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, παρουσίασε ερευνητικές δράσεις της Γενικής Γραμματείας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στοπ πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ενώ ο Δήμαρχος Κοζάνης, κος Λάζαρος Μαλούτας, και οι Αντιδήμαρχοι Θεσσαλονίκης, κος Μιχάλης Κούπκας και Καλαμάτας, κος Νίκος Μπασακίδης, καθώς και η εκπρόσωπος του Δήμου Ιωαννιτών, κα Κατερίνα Βίνη, έθεσαν τις εμπειρίες των ελληνικών πόλεων που μετέχουν στην Αποστολή των Κλιματικά Ουδέτερων και Έξυπνων Πόλεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ευρωπαϊκή πρωτοβουλία), ενώ ο Δήμαρχος της Ηρωικής Νήσου Κάσου, κος Μιχάλης Ερωτόκριτος, ο Πρόεδρος του ΠΤ ΤΕΕ Ευβοίας κος Κώστας Λάππας και ο πρόεδρος Νομαρχιακής Επιτροπής Χίου του ΠΤ ΤΕΕ ΒΑ Αιγαίου, κος Μάνος Μισυρλής, κατέθεσαν τη σημασία της εφαρμογής του προγράμματος στο οποίο μετέχουν για την ανάπτυξη των περιοχών τους. Στη συνέχεια, η κα Ειρήνη Κορωνάκη, Καθηγήτρια της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών και Επιμελήτρια της Επιστημονικής Επιτροπής Ειδικότητας Μηχανολόγων Μηχανικών του ΤΕΕ, και ο κος Χάρης Δούκας, Αναπληρωτής Καθηγητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ, Μέλος της Αντιπροσωπείας ΤΕΕ, αναφέρθηκαν στη διάσταση της ενέργειας στην πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και κάλεσαν για την κατάθεση άρθρων στο νέο επιστημονικό Διεθνές Περιοδικό του ΤΕΕ, Technical Annals, που το επόμενο τεύχος του είναι αφιερωμένο στην ενέργεια. Στη θεματική «Η ποιότητα της βιοασφάλειας στη δημοτική / δημόσια διαχείριση των υδάτινων πόρων», η κα Αναστασία Χασάπη, Αντιπρόεδρος Έρευνας της DNA Sequence SRL, παρουσίασε την καινοτομία της μεταγενομικής και βιοπληροφορικής ανάλυσης και ταυτοποίησης του μικροβιώματος, που επιτρέπει την άμεση και ταχεία εφαρμογή των προδιαγραφών της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τη βιοασφάλεια. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, το Lifescience τίμησε την εταιρεία με τη διάκριση “Company of the Yeαr” διεθνώς. Η κα Φανή Μισκάκη, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Διεύθυνσης Σχεδιασμού και Υποστηρικτικών Λειτουργιών Ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ, παρουσίασε τις εφαρμογές ελέγχου ποιότητας στην ΕΥΔΑΠ με τη συνεργασία Πανεπιστημίων – Ερευνητικών Κέντρων – Start-ups (ΕΚΠΑ, Δημόκριτος, DNA Sequence SRL) στις καινοτόμες εφαρμογές που προαναφέρθηκαν και κατέγραψαν ότι η ΕΥΔΑΠ σκοράρει στις προδιαγραφές ποιότητας με επιτυχία 99,8 % ! Ο κος Δημήτρης Τσίκκης, Πρόεδρος του ΔΣ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Δήμου Ρόδου, δήλωσε ότι η ΔΕΥΑΡ είναι παρούσα στις πιλοτικές εφαρμογές ελέγχου ποιότητας κατά τα ανωτέρω με καινοτομία και ήδη έχει αναλάβει πρωτοβουλίες. Στη συζήτηση ο κος Μιχάλης Δρίτσας, Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΣ της ΑΕ Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Elevate Greece, παρουσίασε το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων και το ρόλο τους στην εισαγωγή καινοτομίας για την πράσινη μετάβαση. Υπογράμμισε δε τη διεθνή και εθνική διάκριση start-up βιοασφάλειας. Ο κος Σταύρος Διβάνης, εκπροσωπώντας τον κο Βασίλη Κουτσιώρη, Γενικό Διευθυντή του Δικτύου Ελληνικών Πόλεων για την Ανάπτυξη, αναφέρθηκε στο Δίκτυο ΔΕΠΑΝ, μέσω του οποίου 140 δήμοι έχουν έρθει κοντά, αναπτύσσοντας ένα πακέτο υπηρεσιών για τους μικρούς κυρίως δήμους που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν ως προς τις απαιτήσεις που τίθενται σήμερα στην κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης με βιοασφάλεια. Η σύμπραξη δημοσίου – ιδιωτικού τομέα στην έρευνα είναι μία μεγάλη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης με καινοτομία στην πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια, όπως συμπέραναν ο κος Πέτρος Βαρελίδης και η κα Αντωνία Μοροπούλου στο κλείσιμο της Ημερίδας. Παρακολουθήστε το βίντεο της εκδήλωσης View full είδηση

Η δεντροφύτευση σε αστικές περιοχές με στόχο την μείωση της θερμοκρασίας τους καλοκαιρινούς μήνες μπορεί να μειώσει κατά ένα τρίτο τον αριθμό των θανάτων που συνδέονται άμεσα με τον ζεστό καιρό και με τα κύματα καύσωνα, όπως ανακοίνωσαν σήμερα ερευνητές. Μοντελοποίηση διαπίστωσε ότι αυξάνοντας στο 30% τον αριθμό δέντρων σε μια έκταση μειώνεται κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου –κατά μέσο όρο– η κατά τόπους θερμοκρασία στη διάρκεια των θερινών μηνών, αναφέρουν οι επιστήμονες στην επιθεώρηση The Lancet. Από τους 6.700 πρόωρους θανάτους που αποδίδονται στις υψηλότερες θερμοκρασίες σε 93 ευρωπαϊκές πόλεις στη διάρκεια του 2015, το ένα τρίτο θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Σήμερα, κατά μέσο όρο, μόλις κάτι λιγότερο από 15% αστικού περιβάλλοντος στην Ευρώπη καλύπτεται από κάποιο είδος πρασίνου. Η μελέτη είναι η πρώτη που προβάλλει τον αριθμό των πρόωρων θανάτων εξαιτίας των υψηλότερων θερμοκρασιών στις πόλεις, οι οποίοι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί από μεγαλύτερη δεντροφύτευση, λέει ο επικεφαλής της, ο Ταμάρ Ιούνγκμαν, ερευνητής του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης. «Ήδη γνωρίζουμε ότι οι υψηλές θερμοκρασίες σε αστικά περιβάλλοντα συνδέονται με αρνητικά αποτελέσματα υγείας, όπως η καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια, η νοσηλεία και ο πρόωρος θάνατος», αναφέρει ο ίδιος σε ανακοίνωσή του. «Ο στόχος μας είναι να πληροφορήσουμε αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις και χαράσσουν πολιτική σε τοπικό επίπεδο για τα οφέλη της στρατηγικής ενσωμάτωσης πράσινων υποδομών στον αστικό σχεδιασμό προκειμένου να προωθηθούν τα πιο βιώσιμα, ανθεκτικά και υγιή αστικά περιβάλλοντα», προσθέτει. Οι πόλεις καταγράφουν υψηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τα περιβάλλοντα προάστια ή με την εξοχή εξαιτίας των επιπτώσεων της αποκαλούμενης αστικής θερμικής νησίδας. Αυτή η πλεονάζουσα θερμοκρασία προκαλείται κυρίως από την έλλειψη βλάστησης, από τις εξατμίσεις των κλιματιστικών συστημάτων μαζί με μαύρη άσφαλτο και με κατασκευαστικά υλικά που εγκλωβίζουν την θερμότητα. Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη εντείνει το πρόβλημα. Τον περασμένο χρόνο η Ευρώπη έζησε το θερμότερο καλοκαίρι στα χρονικά και τον δεύτερο θερμότερο χρόνο. Οφέλη Για την Υγεία Οι καύσωνες ανά τον κόσμο καταρρίπτουν ύψη ρεκόρ και τις τελευταίες δεκαετίες έχει αυξηθεί η διάρκειά τους. Σήμερα, το κρύο εξακολουθεί να προκαλεί περισσότερους θανάτους στην Ευρώπη από την ζέστη. Αλλά τα κλιματικά μοντέλα προβάλλουν ότι οι ασθένειες και ο θάνατος που συνδέονται με τις υψηλές θερμοκρασίες θα αποτελούν μεγαλύτερο βάρος για τις υπηρεσίες υγείας εντός μιας δεκαετίας. “Αυτό γίνεται όλο και πιο επείγον καθώς η Ευρώπη βιώνει περισσότερες διακυμάνσεις ακραίων θερμοκρασιών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή”, εξηγεί ο Ιούνγκμαν. Οι ερευνητές εκτίμησαν τα ποσοστά θνησιμότητας για ανθρώπους άνω των 20 ετών μεταξύ του Ιουνίου και του Αυγούστου του 2015, που αναλογούν σε 57 εκατομμύρια κατοίκους συνολικά. Τα δεδομένα αυτά αναλύθηκαν σε σχέση με τον ημερήσιο μέσο όρο θερμοκρασίας στις πόλεις σε δύο σενάρια μοντελοποίησης. Το πρώτο συνέκρινε τη θερμοκρασία της πόλης με και χωρίς αστική θερμική νησίδα. Το δεύτερο προσομείωσε την πτώση της θερμοκρασίας αν αυξανόταν η παρουσία των δέντρων στο 30%. Κατά μέσον όρο, η θερμοκρασία στις πόλεις ήταν κατά 1,5 βαθμό υψηλότερη το καλοκαίρι του 2015 σε σχέση με την επαρχία. Η πόλη με την μεγαλύτερη διαφορά θεμοκρασίας (4,1C) ήταν η Κλουζ-Ναπόκα της Ρουμανίας. Σε όλες τις πόλεις, το 75% του συνολικού πληθυσμού ζει σε περιοχές τουλάχιστον κατά ένα βαθμό θερμότερες, ενώ το 20% σε θερμοκρασίες τουλάχιστον δύο βαθμούς υψηλότερες. Συνολικά πόλεις με τα μεγαλύτερα ποσοστά θανάτων που συνδέονται με τις υψηλές θερμοκρασίες βρίσκονταν στη νότια και ανατολική Ευρώπη. Παλαιότερες μελέτες έδειξαν ότι οι πράσινοι χώροι μπορεί να έχουν επιπλέον οφέλη για την υγεία όπως η μείωση των κρουσμάτων καρδιαγγειακών προβλημάτων, άνοιας και κακής ψυχικής υγείας, ενώ βελτιώνουν και τις γνωστικές λειτουργίες στα παιδιά και στους ηλικιωμένους. View full είδηση

Η κλιματική αλλαγή και η μικροβιακή αντοχή είναι δύο από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία, σύμφωνα με νέα έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον. Η έκθεση εστιάζει στον κίνδυνο δημιουργίας υπερ-μικροβίων, υπογραμμίζοντας τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων, που εντείνουν το φαινόμενο της μικροβιακής αντοχής. Η μικροβιακή αντοχή (AMR) είναι η κατάσταση κατά την οποία ιοί και μικρόβια (όπως βακτήρια και μύκητες) αναπτύσσουν αντοχή στις αντιμικροβιακές ουσίες, με αποτέλεσμα να είναι λιγότερο ή και καθόλου ευάλωτα στα φάρμακα που έχουν σχεδιαστεί για την αντιμετώπισή τους. Τα ανθεκτικά μικρόβια δεν καταστρέφονται από τα αντιβιοτικά, με αποτέλεσμα να επιβιώνουν, να πολλαπλασιάζονται ελεύθερα, μεταδίδοντας την αντοχή στις επόμενες γενιές μικροβίων, με αποτέλεσμα να επικρατούν και να αναπτύσσονται στις χλωρίδες ανθρώπων και ζώων, όπως εξηγεί ο ΕΟΔΥ. «Η ανάπτυξη και η εξάπλωση της AMR σημαίνει ότι τα αντιμικροβιακά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη και τη θεραπεία λοιμώξεων σε ανθρώπους, ζώα και φυτά μπορεί να καταστούν αναποτελεσματικά, με τη σύγχρονη ιατρική να μην είναι πλέον σε θέση να θεραπεύσει ακόμη και ήπιες λοιμώξεις», αναφέρει το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ. Η κλιματική αλλαγή συμβάλλει στην ανάπτυξη επικίνδυνων υπερ-μικροβιών-1 Πηγή Unsplash Εκατομμύρια νεκροί κάθε χρόνο Σύμφωνα με την έκθεση, το 2019 περίπου πέντε εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως συνδέθηκαν με τη μικροβιακή αντοχή, και ο ετήσιος απολογισμός αναμένεται να έχει αυξηθεί στα 10 εκατομμύρια μέχρι το 2050, εάν δεν ληφθούν μέτρα. Αντιμικροβιακές ουσίες χρησιμοποιούνται σε φάρμακα, προϊόντα καθαρισμού και φυτοφάρμακα για να σκοτώνουν μικροοργανισμούς και να αποτρέπουν την εξάπλωση μικροβίων μεταξύ ανθρώπων, ζώων και καλλιεργειών. Η ανθεκτικότητα στα φάρμακα μπορεί να προκύψει και φυσικά, μέσω της εξέλιξης, αλλά οι ειδικοί λένε πως η υπερβολική χορήγηση αντιμικροβιακών ουσιών σε ανθρώπους και ζώα και η χρήση τέτοιων ουσιών στην παραγωγή τροφίμων, επιταχύνει τη μικροβιακή αντοχή. Οι μικροοργανισμοί που επιβιώνουν είναι ισχυρότεροι και μπορούν να μεταδώσουν τα ανθεκτικά στα φάρμακα γονίδιά, σε μικρόβια που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ σε αντιμικροβιακά φάρμακα. Το κλίμα αλλάζει. Μαζί με αυτό και οι ρυθμοί εξάπλωσης Μέχρι στιγμής, η προσοχή έχει επικεντρωθεί στην υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, αλλά οι ειδικοί επισημαίνουν τα ολοένα και περισσότερα στοιχεία, που αποδεικνύουν ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και διεύρυνση της μικροβιακής αντοχής. «Η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση, οι αλλαγές στα καιρικά μοτίβα, οι συχνότερες βροχοπτώσεις, οι πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις και αστικές περιοχές – όλα αυτά διευκολύνουν την εξάπλωση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά. Και είμαι βέβαιος ότι αυτό το φαινόμενο θα ενταθεί σε βάθος χρόνου, αν δεν λάβουμε δραστικά μέτρα για να το περιορίσουμε», δήλωσε ο Δρ. Σκοτ Ρόμπερτς, ειδικός στις λοιμώδεις νόσους στην Ιατρική Σχολή του Γέιλ. Η κλιματική κρίση επιδεινώνει την αντιμικροβιακή αντοχή με διάφορους τρόπους. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες αυξάνουν τόσο τον ρυθμό ανάπτυξης βακτηρίων όσο και τον ρυθμό εξάπλωσης γονιδίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά μεταξύ μικροοργανισμών. Η κλιματική αλλαγή συμβάλλει στην ανάπτυξη επικίνδυνων υπερ-μικροβιών-2 Πηγή Unsplash Οι ακραίες συνθήκες, και ιδίως η υπερθέρμανση, επιταχύνουν τον ρυθμό εξέλιξης της μικροβιακής αντοχής. Έτσι, περιορίζοντας την άνοδο της θερμοκρασίας και τη σφοδρότητα των φαινομένων, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά την πιθανότητα ανάπτυξης μιας νέας περίπτωσης ανθεκτικότητας σε φάρμακα, εξήγησε ο Δρ Ντέιβιντ Γκράχαμ, καθηγητής μηχανικής οικοσυστημάτων στο Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ και ένας από τους συγγραφείς της έκθεσης του ΟΗΕ. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι σοβαρές πλημμύρες (ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής) επίσης μπορούν να οδηγήσουν σε συνθήκες υπερπληθυσμού, κακής υγιεινής και αυξημένης ρύπανσης, οι οποίες είναι γνωστό ότι αυξάνουν τα ποσοστά μόλυνσης και τη μικροβιακή αντοχή. Η ανθρωπογενής ρύπανση, τα βαρέα μέταλλα και άλλοι ρύποι στο νερό δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη ανθεκτικότητας από τα μικρόβια. «Οι ίδιοι παράγοντες που προκαλούν περιβαλλοντική υποβάθμιση επιδεινώνουν το πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής. Οι επιπτώσεις της θα μπορούσαν να καταστρέψουν τα συστήματα υγείας και (σ.σ τις «αλυσίδες») διατροφής μας», προειδοποίησε στη συνέντευξη τύπου η Ίνγκερ Άντερσεν, εκτελεστική διευθύντρια του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον. Πιο δύσκολη η αντιμετώπιση ασθενειών Η περιβαλλοντική πίεση δημιουργεί σταδιακά μικροοργανισμούς που ευδοκιμούν στο ανθρώπινο σώμα, κάτι που είναι ασυνήθιστο για ορισμένα είδη. Ένας διακεκριμένος ειδικός μυκητολογίας υποστηρίζει ότι ο λόγος που η θερμοκρασία του σώματος είναι 37 βαθμοί Κελσίου, είναι επειδή αυτή είναι η θερμοκρασία στην οποία οι μύκητες δεν μπορούν να αναπτυχθούν τόσο καλά. «Τώρα βλέπουμε το Candida auris και μερικά από τα νέα μικρόβια που έχουν εμφανιστεί, να αναπτύσσονται πραγματικά αρκετά καλά – ακόμη και σε θερμοκρασίες 37 βαθμών Κελσίου στο ανθρώπινο σώμα», παρατηρεί ο Ρόμπερτς, υποστηρίζοντας πως η κλιματική αλλαγή αποτελεί το υπόβαθρο για μία «φυσική επιλογή» οργανισμών που θα μπορούν να προσαρμοστούν σε θερμότερα περιβάλλοντα, αυξάνοντας την πιθανότητα να μολύνουν ανθρώπους. Τέτοιες ευκαιριακές λοιμώξεις απειλούν όχι μόνο μεμονωμένους ασθενείς αλλά ολόκληρες ιατρικές μεθόδους και πρακτικές, όπως οι αντικαταστάσεις αρθρώσεων, οι μεταμοσχεύσεις οργάνων και η χημειοθεραπεία – διαδικασίες στις οποίες οι ασθενείς διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο μόλυνσης και για τις οποίες απαιτούνται αποτελεσματικά αντιβιοτικά. Οι ανθεκτικές στα φάρμακα λοιμώξεις μπορούν να καταστήσουν τη θεραπεία δύσκολη, ακόμα και αδύνατη. Ο Ρόμπερτς λέει ότι η προσφυγή σε θεραπείες που αποτελούν την «τελευταία επιλογή» των γιατρών, δεν είναι το καλύτερο σενάριο για έναν ασθενή: «υπάρχουν λόγοι που δεν τις χρησιμοποιούμε εκ των προτέρων», όπως η τοξικότητα τους και ο κίνδυνος να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια οργάνων, εξηγεί ο Ρόμπερτς. «Όταν κάποιος έχει μολυνθεί από ένα ανθεκτικό στα φάρμακα βακτήριο ή μύκητα και πρέπει πραγματικά να βασιστούμε σε ένα από αυτά τα φάρμακα τελευταίας γραμμής, η θεραπεία είναι συνήθως πρόκληση (…) Σπάνια ξεμένουμε από επιλογές, και σε αυτή την περίπτωση, δεν υπάρχει πραγματικά τίποτα που μπορούμε να κάνουμε. Ευτυχώς, αυτές οι περιπτώσεις παραμένουν αρκετά σπάνιες, αλλά είμαι βέβαιος ότι με το εντεινόμενο πρόβλημα της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά, θα αυξηθούν σε συχνότητα με την πάροδο του χρόνου». View full είδηση

Αυξημένες σημαντικά πρόκειται να είναι οι μέρες με θερμοκρασίες άνω των 35 βαθμών Κελσίου στην Ελλάδα, το καλοκαίρι, μέχρι το 2050, όπως προκύπτει, μεταξύ άλλων, από μελέτη ομάδας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του CLIMPACT- Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή και τις Επιπτώσεις της. Συγκεκριμένα, όπως διαπιστώνει η μελέτη, οι ημέρες με θερμοκρασία μεγαλύτερη των 35°C το καλοκαίρι μπορεί να φτάσουν να είναι έως και 16 ημέρες περισσότερες σε κάποιες περιοχές μέχρι το 2050. Στο επίκεντρο της μελέτης της ομάδας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που απαρτίσθηκε από τους καθηγητές του ΑΠΘ, Θ. Μαυρομμάτη, Δ. Μελά και Π. Ζάνη και τους μεταδιδάκτορες Α. Γεωργούλια και Δ. Ακριτίδη, στο πλαίσιο του CLIMPACT- Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή και τις Επιπτώσεις τέθηκαν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, στο εγγύς (2021-2050) και μακρινό (2071-2100) μέλλον, στο σιτάρι, την ντομάτα, το βαμβάκι, την πατάτα, το αμπέλι, το ρύζι και την ελιά. Σύμφωνα με τη μελέτη μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα δυσμενείς κλιματικοί δείκτες θερμοκρασίας και βροχοπτώσεων πρόκειται να παρουσιάσουν σημαντική μεταβολή στην εποχιακή συχνότητα τους κατά τη διάρκεια κρίσιμων περιόδων για την ανάπτυξη και παραγωγή βασικών καλλιεργειών της ελληνικής γεωργίας. Αρνητικές επιπτώσεις στις καλλιέργειες παρά την μείωση των ημερών παγετού Παράλληλα, όπως προκύπτει από την μελέτη, οι περισσότερες μέρες με αυξημένες θερμοκρασίες καθώς και η έλλειψη νερού θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις παραπάνω καλλιέργειες παρά την μείωση των ημερών του παγετού. «Η αυξημένη θερμική καταπόνηση και έλλειψη νερού αναμένεται να έχει αρνητικές εποχιακές επιπτώσεις σε αυτές τις καλλιέργειες, σε αντίθεση με την μείωση των ημερών παγετού», αναφέρει χαρακτηριστικά η μελέτη ωστόσο, προσθέτει ότι το τελικό αποτέλεσμα των θετικών και αρνητικών επιπτώσεων στις αποδόσεις των καλλιεργειών είναι ακόμη αβέβαιο. Ειδικότερα λοιπόν, σύμφωνα με την μελέτη, οι αναλύσεις των ημερών με μέγιστη θερμοκρασία μεγαλύτερη των 30°C την άνοιξη και οι τροπικές νύχτες (με ελάχιστη θερμοκρασία μεγαλύτερη των 20°C) την άνοιξη-καλοκαίρι τόσο στο εγγύς όσο και στο μακρινό μέλλον παρουσιάζουν «ασήμαντες αυξήσεις» (εκτός από τις περιοχές με χαμηλό υψόμετρο στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία) που θα φτάσουν τις 4 και 25 ημέρες/έτος για τον πρώτο και τον δεύτερο δείκτη, αντίστοιχα. Καύσωνας, παγετός και βροχοπτώσεις Αντίθετα, οι αντίστοιχες προβλέψεις στη συχνότητα των ημερών με μέγιστη θερμοκρασία μεγαλύτερη των 35 ° C το καλοκαίρι, παρουσιάζουν σημαντικές αυξήσεις (έως 16 ημέρες/έτος) (εκτός από τις ορεινές περιοχές στην Πίνδο, τη Μακεδονία και την Πελοπόννησο). Στον αντίποδα, όπως αναφέρει η μελέτη, οι ισχυρές μειώσεις στον αριθμό των ημερών παγετού την άνοιξη, αναμένεται να ευνοήσουν το σιτάρι, το βαμβάκι, την πατάτα, την ντομάτα και το αμπέλι, στο εγγύς και μακρινό μέλλον. Αναφορικά με τη συχνότητα των ημερών βροχής η μελέτη επισημαίνει ότι μέχρι το 2050 οι μειώσεις στη συχνότητα των ημερών με ύψος βροχής μεγαλύτερο του 1 χιλιοστού θα είναι ασήμαντες, την άνοιξη και το καλοκαίρι (έως 4-5 ημέρες/έτος), ωστόσο στο μακρινό μέλλον (έως το 2100) πιθανόν να ανέλθουν σε 8-9 ημέρες/έτος σε όλη την Ελλάδα . Συνεπώς, «το αυξημένο έλλειμμα νερού την άνοιξη αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά το σιτάρι, την πατάτα και την ελιά το καλοκαίρι, την ντομάτα και το αμπέλι την άνοιξη-καλοκαίρι, ιδιαίτερα το 2ο μισό του 21ου αιώνα, σύμφωνα με το σενάριο για το μακρινό μέλλον», τονίζει η μελέτη. «Περίπου το 40% της ελληνικής γης αφιερώνεται στη γεωργία, εκ των οποίων το 30%, περίπου, είναι αρδευόμενο. Σαν αποτέλεσμα, η γεωργία αποτελεί ένα σημαντικό τομέα της Ελληνικής οικονομίας που επηρεάζεται όμως άμεσα από τον καιρό και το κλίμα με διάφορους τρόπους, και αυτό θα συνεχιστεί και στο μέλλον», σημειώνουν στη μελέτη τους οι ερευνητές του ΑΠΘ. Η γεωργία συμβάλλει σημαντικά στην κλιματική αλλαγή «Παράλληλα, όμως, η γεωργία συμβάλλει σημαντικά στην κλιματική αλλαγή μέσω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των ατμοσφαιρικών ρύπων (European Environment Agency 2019). Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (και ιδιαίτερα ο συνδυασμός της θερμοκρασίας, της βροχόπτωσης με τη συγκέντρωση CO2 της ατμόσφαιρας) στον γεωργικό τομέα διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή της Ευρώπης. Ειδικότερα στην περιοχή της Μεσογείου, η αύξηση της θερμοκρασίας και η μείωση της βροχόπτωσης θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στις αποδόσεις των καλλιεργειών και έμμεσες επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα του νερού. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες θα διαμορφώσουν καταλληλότερες συνθήκες για τον πολλαπλασιασμό των ζιζανίων και των παρασίτων ενώ οι μειώσεις των βροχοπτώσεων αναμένεται να αυξήσουν την πιθανότητα βραχυπρόθεσμων αποτυχιών των καλλιεργειών και μακροπρόθεσμης μείωσης της παραγωγής», υπογραμμίζει η μελέτη. Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνεται, η περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι αυτή που συγκεντρώνει τις υψηλότερες θερμοκρασίες ενώ ειδικότερα η περιοχή της Μεσογείου. Σύμφωνα με την παραπάνω μελέτη του European Environment Agency (EEA), οι κύριες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη Μεσόγειο μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την αύξηση των ημερών με καύσωνα, την μείωση των βροχοπτώσεων, την αυξημένη συχνότητα ξηρασίας, την μείωση της βιοποικιλότητας, το έλλειμμα νερού στις καλλιέργειες και την μείωση της παραγωγής σε καλλιέργειες. Σημειώνεται ότι η ανάλυση βασίσθηκε σε ένα σύνολο 11 προσομοιώσεων, υψηλής ανάλυσης, από περιοχικά κλιματικά μοντέλα, που έγιναν στα πλαίσια της ευρωπαϊκής δράσης EURO-CORDEX. Αυτές, κάλυψαν την ιστορική περίοδο 1950-2005 και τη μελλοντική περίοδο 2006-2100, υπό την επιρροή τριών σεναρίων εκπομπής θερμοκηπίων αερίων που υποθέτουν ισχυρό, μέτριο και κανένα μετριασμό. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ View full είδηση

Η δραματική αλλαγή στις κλιματολογικές συνθήκες που καταγράφεται τους τελευταίους δύο αιώνες και ιδίως τις τελευταίες δεκαετίες, με κύριο υπαίτιο τον άνθρωπο απειλεί πλέον άμεσα και τα μνημεία παγκόσμιου πολιτισμού. Μελέτη Ελλήνων επιστημόνων από το «Κέντρο Έρευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας» της Ακαδημίας Αθηνών αναφέρει πως αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν σημαντικό κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής, 244 πολιτιστικά και φυσικά μνημεία της UNESCO σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της χώρας μας. Όπως επισημαίνει ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και εκπρόσωπος της Ελλάδας για την Κλιματική Αλλαγή κ. Χρήστος Ζερεφός «υπάρχουν 244 μνημεία που απειλούνται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, εκ των οποίων τα 35 εμπίπτουν στην κατηγορία του υψηλού κινδύνου και τα 14 στην κατηγορία του ακραίου κινδύνου». Από τι ακριβώς κινδυνεύουν Ο κατάλογος των κινδύνων περιλαμβάνει τα αλλεπάλληλα κύματα καύσωνα, τις δασικές πυρκαγιές (οι μνήμες από τη μεγάλη φωτιά στην Αρχαία Ολυμπία είναι ακόμη νωπές), τις έντονες βροχοπτώσεις (αρχαιολογικοί χώροι όπως η Αρχαία Μεσσήνη και το Δίον έχουν αντιμετωπίσει σημαντικά προβλήματα εξαιτίας πλημμυρικών φαινομένων), την ξηρασία τις αλλαγές στη μέση στάθμη της θάλασσας και την συνέργειά τους με τον σεισμικό κίνδυνο. Ειδικά όσον αφορά τη χώρα μας, υπάρχουν πέντε μνημεία ή ευρύτερες τοποθεσίες πολιτισμού που τις επόμενες δεκαετίες εάν δεν ληφθούν τα απαιτούμενα μέτρα, θα βρεθούν ενώπιον ακραίων κινδύνων που θα απειλήσει την υπόστασή τους. Βάσει της μελέτης, αυτά είναι τα εξής: 1. Τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα η Θεσσαλονίκη υπήρξε σημαντικό οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής της Βαλκανικής χερσονήσου, κάτι που αντανακλάται στα πλείστα μνημεία που διασώζονται έως και σήμερα. Εδώ και τριάντα τέσσερα χρόνια έχουν ενταχθεί στον κατάλογο της UNESCO ως μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς, δεκαπέντε αρχιτεκτονικά αριστουργήματα της συμπρωτεύουσας, που χρονολογούνται από τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια (4ος αι. μ.Χ.) έως και την Υστεροβυζαντινή περίοδο (13ος – 14ος αι.). Αυτά είναι: Τα βυζαντινά τείχη της Θεσσαλονίκης (4ος – 5ος αι.) Η Ροτόντα του Αγίου Γεωργίου (4ος αι.) Η βασιλική της Παναγίας Αχειροποίητου (5ος αι.) Ο ναός του Οσίου Δαυίδ (Μονή Λατόμου) (6ος αι.) Η βασιλική του Αγίου Δημητρίου (7ος αι.) Ο ναός της Αγίας Σοφίας (8ος αι.) Ο ναός της Παναγίας των Χαλκέων (11ος αι.) Ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα (14ος αι.) Ο ναός των Αγίων Αποστόλων (14ος αι.) Ο ναός του Αγίου Νικολάου του Ορφανού (14ος αι.) Ο ναός της Αγίας Αικατερίνης (13ος αι.) Ο ναός του Σωτήρος (14ος αι.) Η Μονή Βλατάδων (14ος αι.) Ο ναός του Προφήτη Ηλία (14ος αι.) Τα βυζαντινά λουτρά (14ος αι.) Όλα τα παραπάνω, κινδυνεύουν περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, ακολουθούμενη από τον σεισμικό κίνδυνο, τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες, τις δασικές πυρκαγιές, τις ακραίες βροχοπτώσεις και την ερημοποίηση. 2. Το Πυθαγόρειο και το Ηραίο της Σάμου Το Πυθαγόρειο είναι ο αρχαιολογικός χώρος, που βρίσκεται στην αρχαία πόλη της Σάμου. Περιλαμβάνει διάφορα μνημεία της αρχαίας ελληνικής και της ρωμαϊκής εποχής. Στο χώρο του Πυθαγορείου θα δει για παράδειγμα ο επισκέπτης τη σήραγγα του Ευπαλίνου, ένα κατασκευαστικό θαύμα της μηχανικής του 6ου αιώνα π.Χ. Στο Ηραίο από την άλλη πλευρά, βρίσκονται και τα ερείπια του ομώνυμου ναού της αρχαιότητας, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στη θεά Ήρα. Αμφότεροι οι δύο αυτοί χώροι σημαντικών εκθεμάτων. Κινδυνεύουν σύμφωνα με τους επιστήμονες κυρίως από τις σεισμικές δονήσεις. Ακολούθως μεγάλος είναι η κίνδυνος από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες, τις δασικές πυρκαγιές και τις ακραίες βροχοπτώσεις. 3. Μυκήνες και Τίρυνθα Στους αρχαιολογικούς χώρους των Μυκηνών και της Τίρυνθας, στην Αργολίδα, συρρέουν χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο για να θαυμάσουν μεταξύ άλλων τα εντυπωσιακά μυκηναϊκά ανάκτορα που άρχισαν να οικοδομούνται περί το 1.350 π.Χ. (στην Υστεροελλαδική περίοδο) και την Πύλη των Λεόντων που αναπαριστά δύο λιοντάρια ως φύλακες της Ακρόπολης. Οι συγκεκριμένες αρχαιότητες όμως αυτή στιγμή κινδυνεύουν πρωτίστως από την ερημοποίηση και τους σεισμούς και στη συνέχεια από τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες, τις δασικές πυρκαγιές και τις ακραίες βροχοπτώσεις. 4. Η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου Ολόκληρη η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου, αποτελεί ένα τεράστιο μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η μεσαιωνική αισθητική είναι εμφανής στην αρχιτεκτονική των κτιρίων, των μνημείων και των ερειπίων, τα οποία συνδέονται με έναν λαβύρινθο από πλακόστρωτα δρομάκια. Η Παλαιά Πόλη είναι γνωστή ως το τελευταίο καταφύγιο των Ιωαννιτών Ιπποτών και χωρίζεται σε τρία μέρη: το βόρειο τμήμα που ονομάζεται Κολλάκιο και στο οποίο βρίσκεται ο πολύ γνωστός δρόμος των Ιπποτών, το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, το Νοσοκομείο που έχει μετατραπεί σε μουσείο και οι ναοί του Τάγματος και στο νότιο τμήμα που βρίσκεται η Χώρα με το τουρκικό παζάρι γύρω από το τζαμί του Σουλεϊμάν, η παλιά αγορά και άλλα κτίρια περιηγητικού ενδιαφέροντος. Όλα αυτά κινδυνεύουν περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τον σεισμικό κίνδυνο και σε μικρότερο βαθμό από την ερημοποίηση, τις ακραίες βροχοπτώσεις και τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες. 5. Δήλος Σήμα κινδύνου όμως εκπέμπει και η Δήλος, το μικρό νησί των Κυκλάδων που είναι από μόνο του ένας μεγάλος αρχαιολογικός χώρος. Στην αρχαιότητα θεωρούνταν γενέτειρα της θεάς Αρτέμιδος και του θεού Απόλλωνος, εξ ου και η επωνυμία του Δήλιος και εκ τούτου σπουδαίο θρησκευτικό κέντρο που εξελίχθηκε ομοίως και σε εμπορικό. Κανένα άλλο νησί δεν φιλοξενεί τόσα πολλά και μνημειώδη κειμήλια αρχαϊκών, κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, δηλαδή των αιώνων της μεγάλης ελληνικής τέχνης. Στις μέρες μας κινδυνεύει περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τις ακραίες βροχοπτώσεις και σε μικρότερο βαθμό από την ερημοποίηση, τους σεισμούς και τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες. Μάλιστα η Δήλος αναμένεται να είναι μεταξύ των εννέα πρώτων μνημείων από αντίστοιχες χώρες της Μεσογείου, όπου θα πραγματοποιηθούν εξειδικευμένες μελέτες για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Έρευνα σε 23 χώρες της Μεσογείου Η μελέτη του Κέντρου Έρευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας (στην οποία συνέδραμαν οι Ι. Καψωμενάκης, Χ. Ντουβής, Α. Πούπκου, Σ. Ζερεφός, Σ. Σολωμός, Θ. Σταύρακα, Ν.Σ. Μελής, Ε. Κυριακίδης, Γ. Κρεμλής και βέβαια ο Χρ. Ζερεφός) πραγματοποιήθηκε συνολικά σε 23 χώρες της Μεσογείου. Στην Αλβανία, στην Αλγερία, στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, στην Κροατία, στην Κύπρο, στην Αίγυπτο, στη Γαλλία, στην Ελλάδα, στο Ισραήλ, στην Ιταλία, στην Ιορδανία, στον Λίβανος, στη Λιβύη, στη Μάλτα, στο Μαυροβούνιο, στο Μαρόκο, στην Παλαιστίνη, στην Πορτογαλία, στη Σλοβενία, στην Ισπανία, στην Αραβική Δημοκρατία της Συρίας, στην Τυνησία και στην Τουρκία. Από τις υπόλοιπες χώρες, πέραν την Ελλάδας, τόποι ιστορίας και φυσικού κάλλους που κινδυνεύουν λόγω του συνδυασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της σεισμικότητας είναι μεταξύ άλλων. Το εθνικό πάρκο της Ντονιάνα, στην Ανδαλουσία της νότιας Ισπανίας. Συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους υγροτόπους της Ευρώπης και απειλείται από την εντατική καλλιέργεια της γης. Οι ποσότητες νερού στο πάρκο έχουν μειωθεί δραματικά εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και από την υπερβολική άντληση νερού από γειτονικές φάρμες, όπου καλλιεργούνται φράουλες, συχνά με παράνομα πηγάδια. Το Βουθρωτό της Αλβανίας. Πρόκειται για έναν αρχαιολογικό χώρος και αρχαία ελληνική πόλη, περίπου 20 χιλιόμετρα νότια των αγίων Σαράντα, σε ένα λόφο με θέα το κανάλι Βιβάρι. Κατοικημένo από τα προϊστορικά χρόνια, το Βουθρωτό υπήρξε έδρα ελληνικής πόλης και αργότερα χριστιανικής επισκοπής. Μετά από μια περίοδο υπό βυζαντινή διοίκηση και σύντομη κατοχή από τους Βενετούς, η πόλη εγκαταλείφθηκε στα τέλη του Μεσαίωνα λόγω χαμηλού και υγρού εδάφους. Ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Η παλιά πόλη του Ντουμπρόβνικ της Κροατίας. Επί αιώνες ήταντο σημαντικότερο λιμάνι των Βενετών στην Αδριατική και σήμερα ένα δημοφιλές τουριστικό κέντρο. Οι Τσίνκουε Τέρρε της Ιταλίας. Πρόκειται για ένα ακανόνιστο τμήμα της ακτής της ανατολικής Ριβιέρας που αποτελείται από πέντε χωριά. Από το 1997, η περιοχή αποτελεί μέρος της παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco με κριτίρια ότι «η ανατολική Ριβιέρα της Λιγουρίας μεταξύ των Cinque Terre είναι ένα εξαιρετικής ομορφιάς πολιτιστικό τοπίο , που αντιπροσωπεύει την αρμονική αλληλεπίδραση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση και παράγει ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς και ποιότητας που απεικονίζει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής χιλιάδων χρόνων και που συνεχίζει να διαδραματίζει σημαντικό κοινωνικοοικονομικό ρόλο στη ζωή της κοινωνίας». Χάρη στα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής, οι Cinque Terre θεωρούνται ένα από τα πιο όμορφα παράκτια ιταλικά αξιοθέατα για το μοναδικό φυσικό τους σκληρό και τραχύ περιβάλλον, το οποίο μαλακώνει από την κατασκευή των αναβαθμίδων και των ζωνών καλλιέργειας, οι οποίες κατεβαίνουν προς τη θάλασσα με απότομες πλαγιές. View full είδηση

Η κλιματική αλλαγή έχει κοστίσει μέχρι στιγμής στην παγκόσμια οικονομία τρισεκατομμύρια δολάρια, αλλά οι χώρες χαμηλού εισοδήματος στις τροπικές περιοχές έχουν υποστεί το κύριο βάρος αυτών των απωλειών, διαπιστώνει μια μελέτη που ανέλυσε τις οικονομικές συνέπειες του καύσωνα παγκοσμίως σε μια περίοδο 20 ετών. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στις 28 Οκτωβρίου στο περιοδικό Science Advances, εκτιμά ότι η παγκόσμια οικονομία έχασε μεταξύ 5 τρισεκατομμυρίων και 29 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από το 1992 έως το 2013, ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη που προκλήθηκε από τον άνθρωπο. Ωστόσο, το αποτέλεσμα ήταν χειρότερο στις τροπικές χώρες με χαμηλό εισόδημα, οδηγώντας σε μείωση του εθνικού τους εισοδήματος κατά 6,7% κατά μέσο όρο, ενώ οι χώρες υψηλού εισοδήματος παρουσίασαν μέση μείωση μόνο κατά 1,5%. Η μελέτη υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για εισαγωγή πολιτικών για το κλίμα που αντιμετωπίζουν την περιβαλλοντική αδικία. Τα ευρήματά του «θα υποστηρίξουν τις συζητήσεις για τις απώλειες και τις ζημιές που θα αποτελέσουν βασικό θέμα στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών (COP27)», λέει ο Kai Kornhuber, επιστήμονας του κλίματος στο Πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη. Κλιματική ανισότητα Οι άνισες συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι «κάτι για το οποίο έχει συζητηθεί αρκετά ποιοτικά στο παρελθόν», λέει η Vikki Thompson, κλιματολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά αυτή η ανάλυση «κατάφερε να το ποσοτικοποιήσει πραγματικά». Περιλαμβάνει επίσης μέρη του κόσμου που συχνά αποκλείονται από μελέτες για τους καύσωνες λόγω έλλειψης δεδομένων, λέει. Για να εκτιμήσουν την ακραία ζέστη που προκλήθηκε από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, οι ερευνητές συνδύασαν δεδομένα για τις μέσες ετήσιες θερμοκρασίες των χωρών και τις πέντε θερμότερες ημέρες κάθε έτους από το 1992 έως το 2013 με υπολογιστικά κλιματικά μοντέλα. «Οι μέρες που είναι πολύ, πολύ ζεστές είναι ένας από τους πιο απτές τρόπους με τους οποίους νιώθουμε την κλιματική αλλαγή», λέει ο Christopher Callahan, ερευνητής κλιματικής μοντελοποίησης στο Dartmouth College στο Ανόβερο του Νιού Χάμσαϊρ. «Γνωρίζουμε ότι καταστρέφουν τις καλλιέργειες, μειώνουν την παραγωγικότητα της εργασίας, προκαλούν περισσότερους τραυματισμούς στο χώρο εργασίας». Ο Κάλαχαν και οι συνεργάτες του εξέτασαν τους δεσμούς μεταξύ των κυμάτων καύσωνα και των οικονομικών τάσεων, σε παγκόσμια και εθνική κλίμακα. Τα μοντέλα τους διαπίστωσαν ότι οι περιοχές χαμηλού εισοδήματος που τείνουν να έχουν θερμό κλίμα υποφέρουν περισσότερο από αυξημένες θερμοκρασίες, παρά το γεγονός ότι οι εκπομπές τους είναι συχνά πολύ χαμηλότερες από αυτές των πλουσιότερων περιοχών. Χώρες όπως η Βραζιλία, η Βενεζουέλα και το Μάλι ήταν από τις χειρότερες πληγείσες, με το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) να μειώνεται κατά περίπου 5% ετησίως σε σύγκριση με αυτό που θα ήταν χωρίς καύσωνες που προκαλούνται από τον άνθρωπο. Αντίθετα, η μείωση του ΑΕΠ σε χώρες όπως ο Καναδάς και η Φινλανδία είναι μόνο περίπου 1%. Στοχευμένες επενδύσεις Τα ευρήματα θα μπορούσαν να πληροφορήσουν τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται οι στρατηγικές που βοηθούν τις χώρες να προσαρμοστούν στην ακραία ζέστη ή τις έντονες βροχοπτώσεις. «Το γεγονός ότι μπορέσαμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια αυτό το αποτέλεσμα των πέντε πιο ζεστών ημερών του έτους σε ολόκληρο το έτος, ως οικονομικές επιπτώσεις, υποδηλώνει ότι αυτές οι λίγες ημέρες έχουν πραγματικά μεγάλα αποτελέσματα», λέει η Callahan. «Έτσι, οι επενδύσεις που στοχεύουν στον μετριασμό των επιπτώσεων της ακραίας ζέστης στις πιο ζεστές περιόδους του έτους θα μπορούσαν να αποφέρουν σημαντικές οικονομικές αποδόσεις». Η μελέτη τονίζει επίσης την ανάγκη να πληρώσουν οι πλούσιες χώρες το μερίδιό τους, λέει ο Erich Fischer, κλιματολόγος στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Ζυρίχη. «Δεδομένης της άνισης επιβάρυνσης και του μεριδίου των ιστορικών εκπομπών… ο παγκόσμιος βορράς πρέπει να υποστηρίξει τον παγκόσμιο νότο όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτών των δυσμενών επιπτώσεων». Πηγή: https://doi.org/10.1038/d41586-022-03573-z View full είδηση

Τις μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες που σχετίζονται με το κλίμα που αντιστοιχούν σε 91 ευρώ ανά κάτοικο κατέγραψε η Ελλάδα για το 2020 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, που αναδημοσίευσε η Eurostat. Οι απώλειες για τους Έλληνες ήταν σχεδόν τρεις φορές υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ (€27/κάτοικο). Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα, όπως τα κύματα καύσωνα, οι πλημμύρες και οι καταιγίδες, έχουν προκαλέσει οικονομικές απώλειες άνω των 145 δισεκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ την τελευταία δεκαετία. Στην τριάδα με τις χώρες που πλήρωσαν βαρύ τίμημα από την κλιματική αλλαγή η Γαλλία (δεύτερη θέση) με απώλειες ύψους €62 ανά κάτοικο και η Ιρλανδία (τρίτη θέση) με €42/ κάτοικο. Οι χαμηλότερες απώλειες ανά κάτοικο καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (€0,7 ανά κάτοικο), τη Σλοβενία και τη Σλοβακία (€4 και στις δύο χώρες). Δυσοίωνες οι προβλέπεις Σταθερά ανοδικά, κινείται ο μέσος όρος 30 ετών των οικονομικών απωλειών που σχετίζονται με το κλίμα, αυξάνοντας σχεδόν 2% ετησίως την τελευταία δεκαετία. Μόνο το 2020, οι συνολικές οικονομικές απώλειες ανήλθαν σε 12 δισεκατομμύρια ευρώ. Η μεγαλύτερη συνολική απώλεια καταγράφηκε το 2017 (27,9 δισεκατομμύρια ευρώ), υπερδιπλάσια από αυτή του 2020, ως αποτέλεσμα των καύσωνα που καταγράφηκε στην Ευρώπη που στέγνωσε τη γη και προκάλεσαν μεγάλες πυρκαγιές. Η χαμηλότερη συνολική απώλεια παρατηρήθηκε το 2012 (3,7 δισ. ευρώ). View full είδηση