Αναζήτηση στην κοινότητα

Την απάντηση στο ερώτημα έχει η Eurostat, η οποία πραγματοποίησε και τη σχετική ανάλυση διαπιστώνοντας ότι η χώρα μας είναι πρωταθλήτρια πανευρωπαϊκά αλλά με την αρνητική έννοια: Με βάση τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής την περίοδο από το 2007 έως και το τελευταίο τρίμηνο του 2019 τα ενοίκια στην Ε.Ε. των 27 αυξήθηκαν σε ποσοστό 20,3% και οι τιμές των κατοικιών κατά 18,7%. Όχι όμως για την Ελλάδα που ήταν η μοναδική χώρα με μείωση ενοικίων συγκρίνοντας την περίοδο του τελευταίου τριμήνου του 2019 με το 2007: Στη χώρα μας η μείωση των ενοικίων έναντι του 2007 τοποθετείται στο 17,5%, ενώ οι υπόλοιποι 26 σημείωσαν άνοδο με εντυπωσιακό μάλιστα το ποσοστό της Λιθουανίας με ένα +101,2%. Αντίστοιχα και τις τιμές των διαμερισμάτων: Συνολικά οι τιμές αυξήθηκαν σε 21 χώρες- μέλη με την υψηλότερη άνοδο στο τέλος του 2019 έναντι του 2007 να σημειώνεται στην Αυστρία σε ποσοστό 88,4%, στο Λουξεμβούργο με 84,8% και τη Σουηδία με 80,6%. Για την Ελλάδα, συγκρίνοντας το τελευταίο τρίμηνο του 2019 με το 2007 παρατηρείται η μεγαλύτερη πτώση πανευρωπαϊκά, κατά 35,6% όσον αφορά τις τιμές πώλησης κατοικιών, ενώ μειωμένες εμφανίζονται οι τιμές των κατοικιών σε πέντε ακόμη χώρες Ρουμανία (-26%), Ιρλανδία (-16,9%) , Ιταλία, Ισπανία και Κύπρος.

Μια πρωτοποριακή πλατφόρμα μέσα από την οποία μπορεί ο καθένας να έχει άμεση πρόσβαση στους δείκτες τιμών ακινήτων, για κάθε γωνιά της Ελλάδας, «εγκαινίασε» η Spitogatos. Πρόκειται για τον δείκτη Spitogatos Property Index (SPI), ο οποίος τροφοδοτείται με τις τιμές ακινήτων από τη βάση δεδομένων του Spitogatos που, σήμερα, περιέχει περισσότερες από 3 εκατομμύρια καταχωρήσεις ακινήτων. Με τη χρήση εξειδικευμένων συστημάτων επεξεργασίας και ανάλυσης, ο Spitogatos Property Index δίνει μια ευκρινή εικόνα της διακύμανσης των τιμών ακινήτων από το 2011 έως και σήμερα. Να σημειωθεί ότι στην πλατφόρμα περιλαμβάνονται όλων των ειδών τα ακίνητα, σε κάθε περιοχή της χώρας. Ο δείκτης τιμών ακινήτων, χρησιμοποιώντας ως χρονολογική βάση εκκίνησης το 2011, αποτυπώνει τις μεταβολές σε μονάδες δίνοντας την ευκαιρία στους ενδιαφερόμενους να επιλέξουν ενοικιάσεις ή πωλήσεις στην περιοχή που τους ενδιαφέρει, όπως και την κατηγορία ακινήτου, παρακολουθώντας την εξέλιξη των τιμών στο χρόνο. Σύμφωνα με την εταιρεία, τα δεδομένα του δείκτη ακινήτων SPI θα ανανεώνονται σε μηνιαία βάση. Μελαχροινός (Spitogatos): Ο SPI δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα της αγοράς ακινήτων Με αφορμή το λανσάρισμα του Spitogatos Property Index (SPI) ο CEO του Spitogatos, Δημήτρης Μελαχροινός, σημειώνει: «Η αγορά των ακινήτων, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζει αυξημένο ενδιαφέρον για όλους, ιδιοκτήτες, ενοικιαστές, αγοραστές, αλλά και υποψήφιους επενδυτές». Οπως αναφέρει ο κ. Μελαχροινός, «ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες για μια ξεκάθαρη εικόνα της αγοράς, λανσάραμε τον SPI, ώστε να βοηθήσουμε τους χρήστες της πλατφόρμας μας να σχεδιάσουν τις κινήσεις τους και να πάρουν αποφάσεις για τα ακίνητά τους, να ορίσουν ενδεχομένως το καταλληλότερο χρονικό διάστημα για να επενδύσουν, αλλά και να έχουν μια αίσθηση όχι μόνο για τη «μεγάλη εικόνα», αλλά και τους δείκτες στην ευρύτερη περιοχή που τους ενδιαφέρει». Καταλήγοντας, ο Δημήτρης Μελαχροινός επισημαίνει ότι «στο Spitogatos είμαστε πολύ περήφανοι για αυτό το βήμα, καθώς θέλαμε να μοιραστούμε με τους χρήστες μας τη γνώση και την ιστορικότητα για το χώρο του Real estate, που μας παρέχει η πολυετής και συνεχώς αυξανόμενη χρήση της ιστοσελίδας από το ελληνικό κοινό».

Στασιμότητα παρατηρήθηκε το 2016 στην εγχώρια ζήτηση για τις περισσότερες κατηγορίες δομικών υλικών, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Infobank Hellastat Α.Ε. Η στασιμότητα αυτή, σύμφωνα με τον Economic Research & Sectorial Studies Senior Analyst, Αλέξη Νικολαΐδη, αποδίδεται στην έλλειψη ρευστότητας της αγοράς, κυρίως λόγω της ολοκλήρωσης των έργων στους μεγάλους οδικούς άξονες. Το γεγονός αυτό εκτιμάται πως θα μειώσει περαιτέρω την κατανάλωση, καθώς τα επόμενα έργα βρίσκονται σε στάδιο σχεδιασμού, χωρίς να υπάρχει ακόμα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα έναρξης των εργασιών. Επίσης, κατά την IBHS, η ζήτηση που προέρχεται από την οικοδόμηση εξακολουθεί να είναι υποτονική. Η συνολική οικοδομική δραστηριότητα, όπως εκφράζεται με τον αριθμό αδειών, μετά το 2005 επιδεικνύει συνεχή κάμψη, φτάνοντας το 2016 τις 12.526 άδειες και υποχωρώντας κατά 5,5% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Έτσι, την τελευταία δεκαετία ο εν λόγω αριθμός εμφάνισε σωρευτική υποχώρηση 85%. Το 2017 η αγορά (τόσο οι κατασκευές όσο και η οικοδόμηση) παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα, ενώ κάποιες θετικές ενδείξεις προέκυψαν από την υλοποίηση έργων τουριστικής υποδομής. Πάντως, οι εταιρείες με διεθνή προσανατολισμό συνέχισαν να εξάγουν σημαντικό μέρος της παραγωγής τους, αντιμετωπίζοντας έντονο ανταγωνισμό. Η ζήτηση από τις χώρες της Ευρωζώνης ήταν μειωμένη, ενώ θετικές τάσεις προέκυψαν σε χώρες εκτός Ε.Ε., οι οποίες παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης. Επίσης, η εγχώρια παραγωγική δραστηριότητα του ευρύτερου κλάδου των μη μεταλλικών ορυκτών, όπως εκφράζεται με το σχετικό δείκτη παραγωγής της ΕΛΣΤΑΤ, το 2016 κατέγραψε σημαντική άνοδο 14,3%, γεγονός που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην τσιμεντοβιομηχανία και στον κλάδο έτοιμου σκυροδέματος. Σημειώνεται ότι η αγορά εμφανίζει προβλήματα ρευστότητας λόγω των καθυστερημένων πληρωμών των πελατών και της δυσχερούς πρόσβασης σε δανεισμό. Η προβληματική είσπραξη απαιτήσεων προκαλεί επισφάλειες και υψηλά επίπεδα πιστωτικού κινδύνου. Σύμφωνα με τον κύριο Νικόλα Γκουζέλο, Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της Infobank Hellastat, «το ενδιαφέρον των εξωστρεφών επιχειρήσεων πρέπει να επικεντρωθεί σε αγορές εκτός Ε.Ε. που εμφανίζουν προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης, είτε ανεπτυγμένες όπως η Βόρεια Αμερική, είτε αναπτυσσόμενες, καθώς η εγχώρια ζήτηση θα εξακολουθήσει να είναι υποτονική». Χρηματοοικονομική ανάλυση του κλάδου Στη μελέτη της IBHS αναλύονται οι οικονομικές καταστάσεις 106 επιχειρήσεων. Τα βασικά συμπεράσματα συνοψίζονται στα εξής: Ο Κύκλος Εργασιών το 2016 αυξήθηκε κατά 6,2%, στα €328,15 εκ. Τα ΚΠΤΦΑ αυξήθηκαν κατά 24,2%, στα €33,63 εκ., ενώ τα ΚΠΦ υπερδιπλασιάστηκαν στα 14,5 εκατ. ευρώ, από 6 εκατ. το 2015. Τα περιθώρια ΚΠΤΦΑ και ΚΠΦ αυξήθηκαν σε 5,5% και 1,5% αντίστοιχα. Η κεφαλαιακή μόχλευση παρέμεινε στο 0,9 προς 1. Οι Απαιτήσεις εισπράχθηκαν σε περίοδο 4,5 μηνών, ενώ τα Αποθέματα διακρατήθηκαν για 3,5 μήνες.

Δημοσιεύθηκε η ΠΟΛ. 1113/2018 εγκύκλιος της ΑΑΔΕ με θέμα «Αναπροσαρμογή των τιμών εκκίνησης που προβλέπονται στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 1 της αριθμ. 1067780/82/Γ0013/09.06.1994 (Β΄ 549) απόφασης του Υπουργού Οικονομικών για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των με οποιαδήποτε αιτία μεταβιβαζομένων ακινήτων, που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου όλης της Χώρας κατά το αντικειμενικό σύστημα». Σύμφωνα με την ανωτέρω εγκύκλιο, αναπροσαρμόζονται οι τιμές εκκίνησης που προβλέπονται στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 1 της με αριθμ. 1067780/82/Γ0013/09.06.1994 (Β΄ 549) απόφασης Υπουργού Οικονομικών οι οποίες είχαν καθοριστεί με τις με αριθ. πρωτ. ΠΟΛ.1009/18-01-2016 (Β΄ 48), ΠΟΛ.1128/10-08-2017 (Β΄ 2894), ΠΟΛ.1163/31-10-2017 (Β΄ 3882), ΠΟΛ.1180/22-11-2017 (Β΄ 4317), ΠΟΛ.1181/22-11-2017 (Β΄ 4317), αποφάσεις, όπως αυτές ισχύουν σήμερα, για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των εντός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμού ακινήτων, που μεταβιβάζονται με επαχθή αιτία ή αιτία θανάτου, δωρεά, γονική παροχή και αναφέρονται στις ζώνες που περιλαμβάνονται στα αντίστοιχα βιβλία τιμών που συνοδεύουν τις με αριθ. πρωτ. 1020564/487/00ΤΥ/Δ΄/ 27-02- 2007, ΠΟΛ.1034 (Β΄ 269), και 1175023/3752/00ΤΥ/ Δ΄/28-12-2010, ΠΟΛ.1200 (Β΄ 2038) αποφάσεις, όπως αυτές εμφαίνονται στον Πίνακα Τιμών εκκίνησης (Τ.Ζ.) που ακολουθεί και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης. Οι τιμές των συντελεστών εμπορικότητας (Σ.Ε.), οικοπέδου (Σ.Ο.), οι πίνακες τιμής οικοπέδου (Τ.Ο.) και συντελεστή εκμετάλλευσης ισογείου (Κ) καθώς και τα διαγράμματα στα οποία απεικονίζονται οι ζώνες τιμών παραμένουν ως έχουν. Για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων τα οποία αναφέρονται στην παράγραφο 1 της απόφασης αυτής εφαρμόζονται οι διατάξεις της με αρ. πρωτ. 1067780/82/Γ0013/09-06-1994 ΠΟΛ.1149 (Β΄ 549) απόφασης, όπως αυτή ισχύει σήμερα. Για τον υπολογισμό της φορολογητέας αξίας των κτισμάτων των ειδικών κατηγοριών κτιρίων της με αριθμ. πρωτ. 1129485/479/Γ0013/3-12-1996 ΠΟΛ.1310 (Β΄ 1155) απόφασης Υπ. Οικονομικών εφαρμόζονται οι τιμές αφετηρίας όπως ορίστηκαν με την αριθμ. 1020562/ 486/00ΤΥ/Δ΄/27-02-2007 ΠΟΛ.1033 (Β΄ 268) απόφαση. Δείτε αναλυτικά τις νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων εδώ. ΤΙΜΕΣ ΖΩΝΗΣ ΠΟΛ 1113-2018 ΦΕΚ 2192-Β-12-06-2018.pdf

Κατάρρευση των τιμών πώλησης ακινήτων σε διάφορες περιοχές της Αθήνας, αλλά και μεγάλες στρεβλώσεις με εξωπραγματικές αντικειμενικές αξίες, δείχνει η νέα εφαρμογή "Μητρώο Αξιών Μεταβιβάσεων Ακινήτων", που "ανέβηκε" στον δικτυακό τόπο του υπουργείου Οικονομικών και σχεδιάστηκε από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων. Οι φορολογούμενοι δηλώνουν πλέον στα συμβόλαια κατά κόρον τιμές πώλησης ακινήτων, οι οποίες είναι έτη φωτός χαμηλότερες από τις αντικειμενικές αξίες. Στον βαθμό βέβαια που δηλώνεται το πραγματικό τίμημα που κατά κανόνα ισχύει λόγω της κρίσης που ταλανίζει την κτηματαγορά τα τελευταία χρόνια. Τα στοιχεία πραγματικών μεταβιβάσεων που έχουν αναρτηθεί είναι αποκαλυπτικά. Πουλήθηκε: -θέση στάθμευση στου Γκύζη έναντι 945 ευρώ, -κατοικία στη Γλυφάδα επιφάνειας 107 τετραγωνικών μέτρων κατασκευής του 1989 έναντι 30.000 ( αντικειμενική αξία 154.381 ευρώ), -διαμέρισμα 39 τετραγωνικών στο δήμο Αθηναίων που κατασκευάστηκε το 1967 έναντι 2.750 ευρώ, -διαμέρισμα 47 τμ στην Καισαριανή , κατασκευής 1972 έναντι 5.000 ευρώ, -διαμέρισμα 49,40 τετραγωνικών στου Ζωγράφου , κατασκευής 1970, έναντι 2.000 ευρώ, -διαμέρισμα 49 τ.μ στη Νέα Σμύρνη κατασκευής του 1972 έναντι 13.000 ευρώ. Να σημειωθεί ότι στο υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζουν ότι «η εφαρμογή Μητρώο Αξιών Μεταβιβάσεων Ακινήτων στο site του υπουργείου Οικονομικών (minfin.gr) είναι πληροφοριακού και στατιστικού χαρακτήρα για τις συνθήκες που επικρατούν στην κτηματαγορά ανά περιοχή». Ο λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκε είναι προκειμένου να μπορούν οι φορολογούμενοι να πληροφορηθούν τις αξίες στις οποίες δηλώνεται ότι μεταβιβάζονται ακίνητα ενώ αναμένεται να αποτελέσει και εργαλείο για τον υπολογισμό των νέων αντικειμενικών αξιών. Υπενθυμίζεται ότι οι φόροι κάθε είδους μεταβίβασης υπολογίζονται βάσει αντικειμενικής αξίας ενώ η αξία που δηλώνεται στα συμβόλαια ισχύει για την κάλυψη του τεκμηρίου απόκτησης ακινήτου, του γνωστού πόθεν έσχες. Πηγή: www.capital.gr

Ανεξέλεγκτη ήταν η αγορά ακινήτων στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι την οικονομική κρίση, με τις τιμές να εκτοξεύονται στα ύψη στην πρωτεύουσα το Λονδίνο όπου το μέσο σπίτι άξιζε πάνω από £550.000. Ωστόσο η Βρετανία δεν είναι το μόνο μέρος όπου οι τιμές είναι στα ύψη. Η ING κατήρτισε έναν κατάλογο με 13 ευρωπαϊκές χώρες όπου εκτιμάται (προσδοκάται) αύξηση στις τιμές των ακινήτων για το τρέχον έτος. Το Ηνωμένο Βασίλειο κατατάσσεται αρκετά ψηλά στον κατάλογο όμως μετά την απόφαση για Brexit η αύξηση στις τιμές των ακινήτων έχει μειωθεί σημαντικά. Ειδικότερα, στη τελευταία θέση (Νο13) βρίσκεται η Ιταλία. Η χώρα μπορεί να συνεχίσει να αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα λέει η ING αλλά πάνω από το 1/3 των κατοίκων εκτιμά ότι οι τιμές των ακινήτων στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης θα αυξηθούν το επόμενο έτος. Μια θέση πιο πάνω είναι η Πολωνία όπου το 43% των ερωτηθέντων αναμένει άνοδο των τιμών λίγο πάνω από τα επίπεδα του 2015 και κατά 1% λιγότερο από το 2014. Στην 11η θέση βρίσκεται η Γαλλία, ακόμη μια οικονομία της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα . Ομως ο τομέας των ακινήτων εξακολουθεί να είναι "καυτός" τόσο για το Παρίσι όσο και για άλλες μεγάλες πόλεις όπως η Νίκαια και η Λυών. Το 46% των ερωτηθέντων αναμένει περαιτέρω αύξηση στις τιμές των ακινήτων πάνω από το 5% που σημειώθηκε το 2015. Ακολουθούν οι Ισπανία με τους κατοίκους σε ποσοστό 52% να περιμένουν άνοδο στα ακίνητα, Ρουμανία, Τσεχία και Ηνωμένο Βασίλειο. Στην 6η θέση σύμφωνα με τη λίστα βρίσκεται η Γερμανία όπου το 61% των κατοίκων "βλέπει" νέα άνοδο στις τιμές των ακινήτων, ενώ στην 5η θέση βρίσκεται το Βέλγιο με ποσοστό 65%. Η Ολλανδία βρίσκεται στην 4η θέση με μια διαφοροποίηση. Οι ερωτηθέντες λένε στην πραγματικότητα ότι οι τιμές για το 2016 υποχωρύν από το 70% του 2015, σε 69% εφέτος. Στην πρώτη "τριάδα" είναι η Αυστρία με το 71% των κατοίκων να περιμένει άνοδο των τιμών για το 2016 σε σχέση με το 69% το 2015, το Λουξεμβούργο με συντριπτική πλειοψηφία στο 78% και στην πρώτη θέση βρίσκεται η Τουρκία με το 81% των Τούρκων να πιστεύει ότι οι τιμές στη χώρα τους θα ενισχυθούν σε μεγαλύτερο ποσοστό απ' όλες τις χώρες της Ευρώπης ακόμη και με τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα όπως η τρομοκρατία και η ένταση στα σύνορά της. Πηγή: http://www.ered.gr/el/content/Oi_13_chores_pou_tha_auxithoun_oi_times_akiniton/#.V88e4PmLTDc

Επιπλέον πτώση τιμών, που πιθανώς να αγγίξει ακόμα και το 25%, αναμένουν για την αγορά κατοικίας τα επόμενα χρόνια στελέχη της αγοράς ακινήτων, κάνοντας λόγο για απότομη αύξηση της προσφοράς ακινήτων λόγω των επικείμενων πλειστηριασμών αλλά και της περαιτέρω πτώσης της ζήτησης, ως αποτέλεσμα των υφεσιακών μέτρων του νέου, τρίτου κατά σειρά, μνημονίου. Υπενθυμίζεται ότι ήδη από το τέλος του 2008 μέχρι σήμερα, η πτώση των τιμών των κατοικιών στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αγγίζει το 45% κατά μέσο όρο, σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) και το 41% πανελλαδικά. Εφόσον λοιπόν επιβεβαιωθεί η παραπάνω εκτίμηση, ο «λογαριασμός» για την αγορά κατοικίας, μέχρι τουλάχιστον να ολοκληρωθεί το παρόν μνημόνιο σε περίπου δύο χρόνια από σήμερα (Μάιος 2018), αναμένεται να προσεγγίσει το 65%-70% σε ό,τι αφορά την πτώση των αξιών, ενώ αναμφίβολα θα υπάρχουν και περιπτώσεις κατοικιών με ακόμα μεγαλύτερη πτώση. Οπως αναφέρει στην «Κ» ο επικεφαλής της εταιρείας πιστοποιημένων εκτιμητών ακινήτων GLP Values, κ. Γιώργος Λίτσας, «πριν από ένα χρόνο, όταν είχε γίνει γνωστή η συμφωνία της κυβέρνησης με τους θεσμούς και εν μέσω κεφαλαιακών ελέγχων, είχαμε προχωρήσει στην πρόβλεψη ότι το νέο μνημόνιο θα σήμαινε επιπλέον πτώση των τιμών των κατοικιών κατά 18%. Η εκτίμηση αυτή βασιζόταν στην εμπειρία που είχαμε αποκομίσει από την αντίδραση της αγοράς στα πρώτα δύο μνημόνια». Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της GLP Values, μόνο το 2ο Πρόγραμμα της περιόδου 2012-2014 οδήγησε στη μείωση των τιμών των κατοικιών κατά 22%-25% κατά μέσο όρο. Πλέον, μετά και την εξειδίκευση των μέτρων που ήδη έχουν ψηφιστεί αλλά και του πρόσθετου επιβαρυντικού παράγοντα των πλειστηριασμών, ο κ. Λίτσας κάνει λόγο για αναθεώρηση της αρχικής εκτίμησης προς τα κάτω. «Είναι δεδομένο ότι θα πρέπει να αναθεωρήσουμε την εκτιμώμενη περαιτέρω πτώση των τιμών των κατοικιών, σε τουλάχιστον 20% ή ακόμα και 25%, για τα επόμενα δύο χρόνια, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η αναμενόμενη απότομη αύξηση της προσφοράς πωλούμενων κατοικιών σε μια ήδη κορεσμένη αγορά, χωρίς ζήτηση», τονίζει ο κ. Λίτσας. Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο κ. Λευτέρης Ποταμιάνος, αντιπρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών-Αττικής. «Είναι δεδομένο ότι οι τιμές μόνο προς τα κάτω μπορούν να πάνε, καθώς η αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης θα συνεχίσει να μεγαλώνει, σε μια περίοδο που και τα εισοδήματα διαρκώς συρρικνώνονται. Με βάση τα σημερινά δεδομένα και αν δεν αλλάξει κάτι θεαματικά προς το καλύτερο, είναι σαφές ότι κατά την προσεχή διετία, οι αξίες θα υποχωρήσουν, τουλάχιστον κατά 20-25% από το σημερινό τους επίπεδο», αναφέρει ο κ. Ποταμιάνος. Σε ό,τι αφορά την επιβάρυνση της προσφοράς με περισσότερα ακίνητα, ήδη από χθες, με βάση το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, οι δικαστικοί επιμελητές μπορούν να ξεκινήσουν διαδικασίες κατάσχεσης και στη συνέχεια πλειστηριασμών ακινήτων. Σύμφωνα με τον κ. Λίτσα, υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 60.000 ακίνητα, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι κατοικίες, βρίσκονται στις σχετικές λίστες αναμονής για πλειστηριασμό. Στον αριθμό αυτό, θα πρέπει να προστεθούν και περίπου 20.000-30.000 ακόμα ακίνητα, που θα διατεθούν προς πώληση το αμέσως προσεχές διάστημα. «Πρόκειται για ακίνητα που θα αρχίσουν πλέον να πωλούνται από τους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι τα κρατούσαν μέχρι σήμερα, με την προσδοκία ότι το κλίμα θα βελτιωθεί και θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν καλύτερο τίμημα. Υπολογίζουμε ότι αυτοί ανέρχονται σε περίπου 10-15% του σημερινού αποθέματος απούλητων ιδιοκτησιών, που εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 200.000 ακίνητα κάθε είδους (κατοικίες, καταστήματα, γραφεία, οικόπεδα κ.τ.λ.)», καταλήγει ο κ. Λίτσας. Πηγή: http://www.kathimerini.gr/862105/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/peraiterw-ptwsh-25-stis-times-akinhtwn-anamenetai-ews-to-2018

Παγκόσμιο ρεκόρ διατήρησης της κρίσης θα καταγράψει η ελληνική κτηματαγορά, αν επιβεβαιωθούν οι αναλύσεις εκτιμητών και ειδικών για συνέχισης της βουτιάς στις τιμές και τη ζήτηση την επόμενη διετία. Οπως δείχνουν τα στοιχεία, κι ενώ η αγορά ακινήτων έχει μπει στον όγδοο έτος της κρίσης, φως στο τούνελ θα προκύψει έπειτα από δύο χρόνια, δηλαδή από το 2018 και μετά θα αρχίσει να σταθεροποιείται η κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι η κτηματαγορά θα «γράψει» δέκα ολόκληρα χρόνια συνεχούς πτώσης των τιμών, πλήρους απαξίωσης της περιουσίας των Ελλήνων, αλλά και τεράστιας απώλειας σε έσοδα για το κράτος αλλά και σε ανεργία. Δύο έρευνες που παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο συνέδριο του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής, από την Eurobank Property Services και από την Εθνική Τράπεζα, επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι ούτε και το 2016 θα αποτελέσει έτος ανάκαμψης, αντιθέτως θα καταγραφεί νέα μείωση τιμών. Μάλιστα, οι αναλυτές πιστεύουν ότι θα συνεχιστεί η «κατηφόρα» και το 2017 και μόνο από το 2018 θα υπάρξουν κάποια σημάδια σταθεροποίησης. Σωρρευτική πτώση Σύμφωνα με την Eurobank Property Services, η σωρευτική πτώση στα οικιστικά ακίνητα από το 2017 μέχρι και τα τέλη του 2015, έφτασε το 38,2%. Ωστόσο για την τριετία 2016- 2018 η πτώση στις τιμές των κατοικιών θα διαμορφωθεί στο 6,7%, με το μεγαλύτερο ποσοστό της μείωσης των τιμών να εκτιμάται για φέτος και να αντιστοιχεί σε ένα 3,3%, για το 2017 το αντίστοιχο ποσοστό θα φθάσει το 3,1%, ενώ σταθεροποιητικά, με οριακή πτώση της τάξεως του 0,3%, εκτιμάται ότι θα κινηθεί η αγορά το 2018. Αλλά και στον τομέα των εμπορικών ακινήτων η καταστροφή είναι μεγάλη, καθώς η σωρευτική πτώση φτάνει το 47,48% από το 2007 μέχρι σήμερα (42,78% στα γραφεία και 50,79% στα καταστήματα). Με βάση τα στοιχεία όπως παρουσιάστηκαν οι βασικές αιτίες για τη διάλυση της αγοράς ακινήτων είναι: -η έλλειψη ρευστότητας -τα capital controls -η αβεβαιότητα στην οικονομία -το μεγάλο απόθεμα -τα σενάρια για μαζικό ξεπούλημα κατοικιών που είναι συνδεδεμένα με «κόκκινα» δάνεια -η απελευθέρωση των πλειστηριασμών, ακόμη και της πρώτης κατοικίας -η είσοδος ξένων funds στην Ελλάδα Όλα αυτά δημιουργούν ένα ιδιαίτερα ασφυκτικό πλαίσιο για την αγορά. Ελλείψει αγοραστών, με τους ξένους να απέχουν από την αγορά εξοχικών, με τις επιχειρήσεις να φυτοζωούν και με το εμπόριο να πνέει τα λοίσθια συμπαρασύροντας και την αγορά καταστημάτων, θεωρείται δεδομένο ότι και η τρέχουσα χρονιά θα είναι ένα ακόμη «χαμένο» έτος όσον αφορά την κτηματαγορά. Οπως τονίζεται, η δυσκολία δανεισμού και η έλλειψη ρευστότητας, καθιστά την «αγορά ακινήτου» υπόθεση που αφορά «λίγους». H έρευνα της Pricewaterhouse­Coo­pers (PwC) στο «Emer­ging Trends in Real Estate 2016», εμφανίζει την Αθήνα με επιδόσεις και προοπτικές εμπόλεμης ζώνης. Η μοναδική πόλη Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόκειται για τη μοναδική από τις 28 ευρωπαϊκές πόλεις που σε διάστημα ενός χρόνου διολίσθησε κατά 22 θέσεις (από την 5η στην 23η θέση) στην πανευρωπαϊκή κατάταξη της PwC για τις επενδυτικές προοπτικές στο ευρωπαϊκό real estate. Οπως ανέφερε το στέλεχος της Εθνικής Τράπεζας, Ι. Γορδίος, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, το κυρίαρχο χαρακτηριστικό στοιχείο της αγοράς είναι απεριόριστη προσφορά και πολύ ισχνή ζήτηση. Στην πράξη η αγορά δεν λειτουργεί, η πτώση των τιμών συνοδεύεται από πτώση της ζήτησης. Η ύφεση στην ελληνική οικονομία που δεν έκλεισε τον κύκλο της επηρέασε αρνητικά την αγορά ακινήτων τη χρονιά που πέρασε σύμφωνα με την Εθνική. Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι το ΑΕΠ το 2015 κατέγραψε πτώση της τάξης του 0,70%. Συνολικά από την αρχή της κρίσης έχει καταγραφεί πτώση του ΑΕΠ πάνω από 25%. Η φορολογική πολιτική γύρω από τα ακίνητα, παρά τις ελπίδες που δημιουργήθηκαν δεν άλλαξε. Ο Ν. 4223/2013 (ΕΝΦΙΑ) παραμένει σε ισχύ. Η μικρή μείωση των αντικειμενικών αξιών που αποφασίστηκε δεν την επηρεάζει σημαντικά. Υπήρξε περαιτέρω μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών. Η ανεργία παρέμεινε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Αυξήθηκε η προσφορά προς πώληση παλαιών κατοικιών (οι λόγοι: υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση, ανάγκες ρευστότητας λόγω κρίσης, μη δυνατότητα ενοικίασης τους). Το απόθεμα νεόδμητων κατοικιών παρέμεινε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η ανέγερση νέων κατοικιών για εμπορικούς σκοπούς έχει πρακτικά σταματήσει: Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2015 (Δεκ 14?Νοε 15) οι άδειες που εκδόθηκαν έχουν συνολικό εμβαδό 2.417.300 τ.μ. σε επίπεδο χώρας και 350.500 τ.μ. στην Αττική, μειωμένες σε σχέση με το 2015 κατά 4,4% και 21,2% αντίστοιχα. Αντίστοιχα το 2005 που υπήρξε η μέγιστη οικοδομική δραστηριότητα ήταν συνολικού εμβαδού 29.056.000 τ.μ. σε επίπεδο χώρας και 8.550.000 τ.μ. στην Αττική. Ποσοστιαία η πτώση σε σχέση με το 2005 είναι 91,7% σε επίπεδο χώρας και 95,9% στην Αττική. Οι αγοραπωλησίες το 2015 κινήθηκαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα Ασφαλή στατιστικά στοιχεία δεν υπάρχουν. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δεν αφορούν αγοραπωλησίες, αλλά εκτιμήσεις ακινήτων για τραπεζικούς σκοπούς. Έχει καταγραφεί ότι πολλές μεταβιβάσεις πραγματοποιούνται χωρίς τραπεζικό δανεισμό. Πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών αναφέρει ότι το 2015 υπήρξαν 86.075 βεβαιώσεις φόρου μεταβιβάσεων, που όμως περιλαμβάνουν και τις γονικές παροχές. Με βάση έμμεσα στοιχεία και εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς οι αγοραπωλησίες εκτιμάται ότι κυμαίνονται μεταξύ 10.000 - 15.000. Η καταγραφείσα πτώση της αγοραίας αξίας των οικιστικών ακινήτων από την Τράπεζα της Ελλάδος (ανακοίνωση 15.02.2015) ανέρχεται στο 5,4% και αναλύεται σε 5,5% για τις κατοικίες πενταετίας και σε 4,7% για παλαιότερες της πενταετίας κατοικίες. Η καταγραφείσα πτώση από το 2008 είναι της τάξης του 40%. Η μεσοσταθμική πτώση από την αρχή της κρίσης στην αγορά κατοικίας όπως την καταγράφει η Τράπεζα της Ελλάδος αφορά κυρίως τις δύο πρώτες κατηγορίες (κατοικίες μετά το 1985). Στην κατηγορία 3 (κατοικίες προ του 1985) η πτώση είναι μεγαλύτερη και σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνά το 50%. Οι περισσότερες πράξεις στην κατηγορία αυτή πραγματοποιούνται χωρίς μεσολάβηση τραπεζών. Μεγαλύτερη πτώση επίσης παρατηρείται στις πολυτελείς μεγάλου μεγέθους κατοικίες. Σε αρκετές περιπτώσεις για νεόδμητα ακίνητα η αγοραία αξία δεν είναι «δίκαιη», με την έννοια ότι δεν καλύπτει το κόστος παραγωγής. Για λίγους Η δυσκολία δανεισμού και η έλλειψη ρευστότητας, καθιστά την «αγορά ακινήτου» υπόθεση που αφορά «λίγους». Βουτιά Η Αθήνα είναι η μοναδική από τις 28 ευρωπαϊκές πόλεις που σε διάστημα ενός χρόνου διολίσθησε κατά 22 θέσεις (από την 5η στην 23η θέση) στην πανευρωπαϊκή κατάταξη της PwC για τις επενδυτικές προοπτικές στο ευρωπαϊκό real estate. Οι συνθήκες Η ύφεση στην ελληνική οικονομία που δεν έκλεισε τον κύκλο της επηρέασε αρνητικά την αγορά ακινήτων τη χρονιά που πέρασε σύμφωνα με την Εθνική. Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι το ΑΕΠ το 2015 κατέγραψε πτώση της τάξης του 0,70%. Συνολικά από την αρχή της κρίσης έχει καταγραφεί πτώση του ΑΕΠ πάνω από 25%. Η φορολογική πολιτική γύρω από τα ακίνητα, παρά τις ελπίδες που δημιουργήθηκαν δεν άλλαξε. Πηγή: http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26516&subid=2&pubid=113920494

Συνολικά, οι τιμές των διαμερισμάτων μειώθηκαν κατά 38% από το 2008 (μέσο επίπεδο) έως το πρώτο τρίμηνο του 2015, με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από τα πιστωτικά ιδρύματα, ενώ ακόμη μεγαλύτερη μείωση δείχνουν τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από τα κτηματομεσιτικά γραφεία, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), στην έκθεση για την Νομισματική Πολιτική που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα. Αναλυτικότερα, στην αγορά των κατοικιών, η μείωση των τιμών συνεχίστηκε με μικρότερη ένταση το 2014 και το πρώτο τρίμηνο του 2015. Με βάση τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από τα πιστωτικά ιδρύματα, εκτιμάται ότι οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) το πρώτο τρίμηνο του 2015 ήταν κατά μέσο όρο μειωμένες κατά 3,9% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014. Για το σύνολο του 2014, οι τιμές των διαμερισμάτων μειώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 7,5%, έναντι μείωσης κατά 10,9% το 2013. Η υποχώρηση των τιμών ήταν εντονότερη στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα: -40,4% και Θεσσαλονίκη: -42,2%) έναντι των άλλων μεγάλων πόλεων (-36,0%) και των λοιπών περιοχών (-33,4%), καθώς και για τα μεγαλύτερου εμβαδού ακίνητα στις σχετικά ακριβότερες περιοχές της χώρας. Η στροφή του αγοραστικού ενδιαφέροντος των νοικοκυριών προς παλαιότερα ακίνητα, μικρότερου εμβαδού και χαμηλότερης αξίας σε μεσαίου κόστους περιοχές, που καταγράφεται από την αρχή της τρέχουσας κρίσης, συνεχίστηκε και το 2014. Τα αποτελέσματα της τριμηνιαίας έρευνας κτηματομεσιτικών γραφείων και συμβούλων ακίνητης περιουσίας που διεξάγει η Τράπεζα της Ελλάδος δείχνουν ότι το 2014 μόλις το 23% των συναλλαγών κατά μέσο όρο πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή τραπεζικού δανεισμού, ενώ το μέσο ποσοστό δανειοδότησης ανήλθε σε περίπου 38% επί της συνολικής αξίας του ακινήτου. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ, οι πτωτικές τάσεις στις τιμές των κατοικιών είναι πιθανόν να συνεχιστούν και τα επόμενα τρίμηνα, αλλά με σχετικά πιο συγκρατημένους ρυθμούς, καθώς οι υψηλοί ρυθμοί μείωσης των τιμών που είχαν καταγραφεί το 2012 και το 2013 αμβλύνονται συνεχώς σε όλα τα επόμενα τρίμηνα. Η ανάκαμψη της αγοράς κατοικιών αναμένεται με σχετική καθυστέρηση, καθώς εξαρτάται κυρίως από την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, την αύξηση της απασχόλησης και τη βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα. Πηγή: http://www.buildnet.gr/default.asp?pid=235&la=1&catid=213&artid=15812

Η δημιουργία ενός αναλογικού συστήματος χρέωσης, η μείωση της τιμής των διοδίων, η ένταξη ρήτρας ανάπτυξης στις συμβάσεις παραχώρησης, η ελεύθερη διέλευση για ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και η ειδική μεταχείριση των ενδοδημοτικών μετακινήσεων αποτελούν τους στόχους της επερχόμενης διαπραγμάτευσης με τους παραχωρησιούχους, σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Υποδομών κ. Χρήστο Σπίρτζη. Όπως δήλωσε στη Βουλή, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή Εύβοιας των ΑΝΕΛ κ. Νικολάου Μαυραγάνη, σε περίπου έναν μήνα θα κληθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων οι παραχωρησιούχοι με στόχο: - Τη δημιουργία του πρώτου πανελλαδικού, υβριδικού, αναλογικού συστήματος διοδίων σε όλους τους αυτοκινητόδρομους - Τη μείωση των διοδίων - Τη χρήση των δεικτών για την πορεία οικονομίας στη μεθοδολογία ορισμού της τιμής των διοδίων - Τη θέσπιση ατέλειας για συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως τα ΑμεΑ - Τη μείωση των σταθμών διοδίων που μπορεί να υπάρχουν στα όρια ενός δήμου - Τη θέσπιση αριθμού δωρεάν ή χαμηλού τιμήματος διελεύσεων για μόνιμους κατοίκους. Όπως τόνισε ο κ. Σπίρτζης στη Βουλή, το υπουργείο συλλέγει στοιχεία για να πάει «αξιόπιστα και με τεχνοκρατική τεκμηρίωση» σε διαπραγμάτευση με τους παραχωρησιούχους. Βέβαια, ο αναπληρωτής υπουργός κατέστησε σαφές ότι η χώρα είναι δεσμευμένη με τις συμβάσεις παραχώρησης και υπάρχει ο κίνδυνος καταβολής τεράστιων ποσών σε ρήτρες και αποζημιώσεις. Παράλληλα, ωστόσο, έκανε μία δήλωση που μπορεί να «διαβαστεί» ποικιλοτρόπως. «Σε περίπτωση που δεν τελεσφορήσουν οι διαδικασίες», σημείωσε, «έχουμε και εμείς και εσείς και τα κινήματα να κάνουμε άλλου είδους ενέργειες». Ο κ. Σπίρτζης ζήτησε «λίγη πίστωση χρόνου» και εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι η διαπραγμάτευση θα πάει καλά, καθώς «και τα έργα σε αδιέξοδο, με το σύστημα που έχει επιλεγεί». Ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών σημείωσε ότι «έχουμε χώρα σε αποκλεισμό», κατέκρινε το γεγονός ότι με την αναθεώρηση των συμβάσεων η τιμή των διοδίων ρυθμίζεται μόνο από τους παραχωρήσιούχους και έκανε έκκληση «να τερματιστεί ο φαύλος κύκλος» της αύξησης των διοδίων που συνεπάγεται μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου, «χωρίς να κινδυνεύσουν οι υπάρχουσες συμβάσεις». Πηγή: http://www.tovima.gr/society/article/?aid=696508

Διατηρεί την αρνητική «πρωτιά» της η ελληνική αγορά κατοικίας, καθώς κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2014 επιβεβαίωσε για ακόμα μια φορά την απόσταση που τη χωρίζει από την υπόλοιπη Ευρώπη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το τέταρτο τρίμηνο, αλλά και της Eurostat, που ανακοινώθηκαν χθες, προκύπτει ότι η Ελλάδα παραμένει «ουραγός» σε ό,τι αφορά την πορεία των τιμών των κατοικιών, δεδομένου ότι η μέση πτώση των τιμών άγγιξε το 5,8% (Τράπεζα της Ελλάδος), τη στιγμή που πανευρωπαϊκά, η αμέσως χειρότερη επίδοση ανήκει στη Σλοβενία, με ετήσια πτώση της τάξεως του 4,4%. Ακολουθούν η Κύπρος, όπου η ετήσια πτώση των τιμών των κατοικιών κατά το τέταρτο τρίμηνο διαμορφώθηκε σε 3,3%, η Λεττονία με πτώση κατά 3,2% και η Ιταλία με ετήσια υποχώρηση τιμών της τάξεως του 2,9%. Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος η μείωση των τιμών το δ΄ τρίμηνο του 2014 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013 ήταν 5,4% για τα νεόδμητα διαμερίσματα, δηλαδή ηλικίας έως 5 ετών (έναντι μείωσης 8,4%, 6,5% και 5,7% το α΄, β΄ και γ΄ τρίμηνο αντίστοιχα, σύμφωνα με αναθεωρημένα στοιχεία) και 6,1% για τα παλαιά, δηλαδή ηλικίας άνω των 5 ετών (α΄, β΄ και γ΄ τρίμηνο του 2014: -9,2%, -8,8% και -7,9%, αντίστοιχα). Για το σύνολο του 2014, η μείωση των τιμών σε σχέση με το 2013 ήταν 6,6% για τα νέα διαμερίσματα, έναντι 10,9% το 2013, ενώ η αντίστοιχη μείωση για τα παλαιά διαμερίσματα ήταν 8,0% το 2014, έναντι 10,8% το 2013. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η τάση είναι πλέον ανοδική. Ειδικότερα, η μεταβολή των τιμών στην Ευρωζώνη άγγιξε το 1,1% κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2014, ενώ συνολικά στην Ε.Ε., οι τιμές των κατοικιών ενισχύθηκαν κατά 2,6%. Τη μεγαλύτερη ενίσχυση εμφάνισε η αγορά κατοικίας της Ιρλανδίας με ετήσια αύξηση κατά 16,3%, καθώς η τοπική κτηματαγορά διανύει περίοδο ανάκαμψης. Σημαντική αύξηση τιμών σημείωσαν επίσης οι αγορές της Μάλτας (11%), της Σουηδίας (10,4%), της Εσθονίας (10,1%) και της Μεγ. Βρετανίας (10%). Οσον αφορά τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, στην Ισπανία σημειώθηκε αύξηση τιμών κατά 1,8%, ενώ στην Πορτογαλία οι τιμές ενισχύθηκαν κατά 2,2%, συνεχίζοντας την ανοδική τους πορεία. Στην Ελλάδα, η ανάκαμψη αυτή δύσκολα θα έρθει άμεσα, τουλάχιστον κατά το τρέχον έτος. Σε πρόσφατη ετήσια έκθεσή του για το 2014, το δίκτυο μεσιτικών γραφείων RE/MAX ανέφερε ότι οι κατοικίες στην Ελλάδα απώλεσαν το 50% της αξίας τους κατά μέσον όρο τα τελευταία πέντε χρόνια. Μόνο κατά το 2014, η κάμψη των τιμών άγγιξε το 8,25%, με τα νεόδμητα να υποχωρούν κατά 7% και τα παλιότερα ακίνητα κατά 9,5%. Αντίστοιχα, η εταιρεία πιστοποιημένων εκτιμητών GEOAXIS επισήμανε σε σχετική έρευνά της για τις τιμές στο λεκανοπέδιο Αττικής όσον αφορά το πρώτο τρίμηνο ότι τη μεγαλύτερη κάμψη καταγράφει η περιοχή του Περιστερίου, όπου οι τιμές των νεόδμητων κατοικιών έχουν υποχωρήσει κατά 4,7% ετησίως σε 1.400 ευρώ/τ.μ. (από 1.470 ευρώ/τ.μ.), ενώ οι αντίστοιχες των παλιότερων κατασκευών έχουν μειωθεί με ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 6,3% σε μόλις 885 ευρώ/τ.μ. έναντι 940 ευρώ/τ.μ. Στην ανάλυσή της, η GEOAXIS τονίζει ότι η πτωτική τάση των τιμών θα συνεχιστεί και το 2015, εφόσον το οικονομικό κλίμα δεν εμφανίσει σαφή σημάδια βελτίωσης. Πηγή: http://www.kathimerini.gr/811460/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/h-ellada-oyragos-sthn-poreia-twn-timwn-akinhtwn-sthn-ee