Αναζήτηση στην κοινότητα

Ένα ιδιαίτερα απαιτητικό καλοκαίρι προβλέπεται ως προς την διαχείριση των υδατικών πόρων, αλλά και της λειψυδρίας σε ορισμένες περιοχές. Αυτό υπογραμμίζει σε συνέντευξη της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δρ. Ελισάβετ Φελώνη, Υδρολόγος - διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, τονίζοντας ότι οι περιοχές που αντιμετωπίζουν ήδη τις μεγαλύτερες πιέσεις είναι τα νησιά -όχι μόνο του Αιγαίου πλέον-, η Κρήτη και ορισμένα τμήματα της ανατολικής Πελοποννήσου. Για την Αττική σημειώνει ότι «οι βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις του φετινού χειμώνα συνέβαλαν μερικώς στην αναπλήρωση ποσοτήτων νερού που καταναλώθηκαν κατά την περασμένη ξηρή περίοδο. Ωστόσο, οι εισροές από έναν ''μέτριο'' χειμώνα δεν επαρκούν για την κάλυψη μακροχρόνιων αναγκών». Υπογραμμίζει επίσης ότι οι μονάδες αφαλάτωσης για την Αττική δεν αποτελούν ακόμη κρίσιμη ανάγκη παρά μόνο ένα μέτρο εφεδρικό. «Το φετινό καλοκαίρι θα είναι ιδιαίτερα απαιτητικό» Για το αν την ανησυχεί η κατάσταση για το φετινό καλοκαίρι, σχολίασε: «Τα έως τώρα δεδομένα δείχνουν πως το φετινό καλοκαίρι θα είναι ιδιαίτερα απαιτητικό ως προς τη διαχείριση των υδατικών πόρων. Παρόλο που οι βροχοπτώσεις του χειμώνα και της άνοιξης ήταν αυξημένες σε ορισμένες περιοχές σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα ξηρά υδρολογικά έτη, το υδατικό διαθέσιμο είναι περιορισμένο. Ο χειμώνας ήταν γενικά ήπιος και σχετικά ξηρός, όπως σχετικά χαμηλές και οι χιονοπτώσεις που τελικά δεν βοήθησαν στην σημαντική αύξηση των αποθεμάτων τόσο στους επιφανειακούς ταμιευτήρες όσο και στους υπόγειους υδροφορείς. Οι περιοχές που αντιμετωπίζουν ήδη τις μεγαλύτερες πιέσεις είναι τα νησιά -όχι μόνο του Αιγαίου πλέον-, η Κρήτη και ορισμένα τμήματα της ανατολικής Πελοποννήσου. Η άνιση κατανομή των βροχοπτώσεων, η χρόνια υπεράντληση και η περιορισμένη δυνατότητα αποθήκευσης καθιστούν τα νησιά εξαιρετικά ευάλωτα. Στην Κρήτη, το ήδη επιβαρυμένο υδρολογικό ισοζύγιο συνδυάζεται με αυξανόμενες πιέσεις, κυρίως λόγω αγροτικών αναγκών και της συνεχούς αύξησης του τουρισμού». Πόσο νερό έχει «χάσει» η Αττική - Το σχέδιο για τη λειψυδρία Για το αν αντιμετωπίζει πράγματι πρόβλημα η Αττική, είπε: «Οι βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις του φετινού χειμώνα συνέβαλαν μερικώς στην αναπλήρωση ποσοτήτων νερού που καταναλώθηκαν κατά την περασμένη ξηρή περίοδο. Ωστόσο, οι εισροές από έναν «μέτριο» χειμώνα δεν επαρκούν για την κάλυψη μακροχρόνιων αναγκών. Ενδεικτικά, αν εξετάσουμε τα συνολικά αποθέματα των τεσσάρων κύριων ταμιευτήρων που υδροδοτούν την πρωτεύουσα, παρατηρούμε ότι σε μια «καλή» υδρολογική χρονιά τα αποθέματα στα τέλη Μαρτίου συνήθως είναι πάνω από 1 δισ. κυβικά μέτρα νερού, όπως καταγράφηκαν και τον Μάρτιο του 2023». Και πρόσθεσε: «Κατόπιν, με την μετεωρολογική ξηρασία του 2023-2024, στα τέλη Μαρτίου του 2024, τα διαθέσιμα αποθέματα ήταν 930 εκατ. κυβικά, και φέτος, τον Μάρτιο του 2025, η καταγραφή έδειξε μόλις 650 εκατ. κυβικά μέτρα νερού - με γενικά φθίνουσα τάση έως σήμερα (631 εκατ. κυβικά, Μάιος 2025). Η εικόνα αυτή καταδεικνύει ότι βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη συγκυρία. Παρότι η συνολική ετήσια κατανάλωση της Αθήνας κινείται λίγο πάνω από τα 400 εκατ. κυβικά, και δεν τίθεται άμεσο θέμα επάρκειας, αν συνεχιστούν οι ξηρές συνθήκες και δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα ενίσχυσης του υδροσυστήματος, η κατάσταση θα επιδεινωθεί σημαντικά». Η κα. Φελώνη σημείωσε πως δεν πρόκειται για μια προσωρινή «υδατική κρίση», αλλά για μια πρόκληση με αβέβαιο χρονικό ορίζοντα. «Τον χειμώνα που πέρασε, στο πανεπιστήμιο πραγματοποιήσαμε πανελλαδική έρευνα για τη λειψυδρία, καθώς και ειδικά ερωτηματολόγια σε περιοχές όπως η Κρήτη, για την αξιολόγηση των καταναλωτικών συνηθειών. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών αναγνωρίζει ότι το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι υπαρκτό στη χώρα, αν και μόνο μερικώς αισθάνεται επηρεασμένη από τις επιπτώσεις. Στην Αθήνα ειδικά, το πρόβλημα θεωρείται -εσφαλμένα- λιγότερο σημαντικό. Ταυτόχρονα, οι πολίτες δεν γνωρίζουν με ακρίβεια την ποσότητα νερού που καταναλώνουν, ούτε βέλτιστες πρακτικές εξοικονόμησης που θα μπορούσαν να υιοθετήσουν στην καθημερινότητά τους. Παρατηρείται ένα έλλειμμα ενημέρωσης και εκπαίδευσης, ενώ πάνω από το 90% δηλώνει ότι επιθυμεί σχετική πληροφόρηση - τόσο μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα, όσο και μέσω δράσεων για τους πολίτες και τους αγρότες» σημείωσε. «Φυσικά, είναι δύσκολο να μιλάμε για ατομική ευθύνη χωρίς να προηγούνται ουσιαστικές πρωτοβουλίες σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο. Κατά την άποψή μου, η φετινή εκστρατεία ενημέρωσης έχει καθυστερήσει, ενώ χρειάζεται σαφώς διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με πέρσι - τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς τον τρόπο διάχυσης» πρόσθεσε ακόμη. Για πιθανές λύσεις, είπε πως από τεχνικής άποψης, έχουν τεθεί ορισμένες στο τραπέζι, όπως «η αξιοποίηση επιφανειακών υδατικών πόρων (μακροπρόθεσμα), η ενεργοποίηση μονάδων αφαλάτωσης σε περιόδους αιχμής, και, τέλος, το σενάριο μεταφοράς νερού με υδροφόρα πλοία. Η τελευταία επιλογή αποτυπώνει την έντονη ανησυχία για μελλοντικές ελλείψεις, όμως σε καμία περίπτωση δεν συνιστά βιώσιμη λύση - οικονομικά ή περιβαλλοντικά». «Δυστυχώς, η καθυστέρηση στην ωρίμανση εναλλακτικών λύσεων δημιουργεί τον κίνδυνο να οδηγηθούμε σε μέτρα έκτακτης ανάγκης, ανεπαρκή για τις απαιτήσεις της εποχής» πρόσθεσε. Το ανησυχητικό φαινόμενο της λειψυδρίας Για το αν το πρόβλημα θα είναι πιο έντονο από πέρυσι, απάντησε καταφατικά. «Ναι, δυστυχώς υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατάσταση σε αρκετές περιοχές θα είναι φέτος πιο επιβαρυμένη. Η αυξημένη θερμοκρασία, η μειωμένη χιονόπτωση και η μεγαλύτερη εξάτμιση επιτείνουν την απώλεια νερού. Επίσης, το φαινόμενο της λειψυδρίας είναι σωρευτικό - δεν διορθώνεται από μία «σχετικά καλύτερη» χρονιά βροχοπτώσεων, ιδίως όσο οι πιέσεις από την αυξημένη ζήτηση εμμένουν και όσο δεν βελτιώνονται οι συνθήκες διαχείρισης του διαθέσιμου νερού. Επιτρέψτε μου να πω ότι, τη δεδομένη στιγμή, με το φαινόμενο σε εξέλιξη και τον αγροτικό τομέα να έχει διαρκείς και μεγάλες ανάγκες σε νερό, δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα. Είναι δεδομένο ότι θα δούμε επιπτώσεις στις καλλιέργειες - μειωμένες αποδόσεις, αλλά και, τελικά, αυξημένες τιμές στα προϊόντα. Οφείλουμε όμως να δράσουμε άμεσα, ώστε αυτό να είναι πραγματικά το τελευταίο καλοκαίρι που μιλάμε σε χρόνο μέλλοντα για το τι πρέπει να γίνει». Καταλήγοντας, είπε ότι «θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε φιλοπεριβαλλοντικές τεχνικές και τεχνολογίες, όπως η συλλογή και αξιοποίηση όμβριων υδάτων, η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση νερού, η ευφυής γεωργία. Κατά προτεραιότητα απαιτείται η διοχέτευση πόρων για επενδύσεις κατά τόπους και ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, όπως η δημιουργία μικρών φραγμάτων και ταμιευτήρων, ο εκσυγχρονισμός των αρδευτικών και υδρευτικών δικτύων που παρουσιάζουν μεγάλες απώλειες, και -οπωσδήποτε-επιβάλλεται η ενίσχυση της υδατικής παιδείας του πληθυσμού». View full είδηση

Η έκθεση “State of Global Water Resources 2021″ του WMO παρέχει μια επισκόπηση των ροών των ποταμών, καθώς και των μεγάλων πλημμυρών και των ξηρασιών. Παρέχει πληροφορίες για τις περιοχές όπου σημειώνονται αλλαγές στην αποθήκευση γλυκού νερού και τονίζει τον κρίσιμο ρόλο και την ευπάθεια της κρυόσφαιρας (χιόνι και πάγος). Τάσεις ροών ποταμών Μεγάλες περιοχές του πλανήτη κατέγραψαν ξηρότερες από τις κανονικές συνθήκες το 2021, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της 30ετούς υδρολογικής περιόδου. Αυτές οι περιοχές περιελάμβαναν την περιοχή του Ρίο ντε λα Πλάτα της Νότιας Αμερικής, όπου μια επίμονη ξηρασία έχει επηρεάσει την περιοχή από το 2019, τον Νότιο και Νοτιοανατολικό Αμαζόνιο και λεκάνες στη Βόρεια Αμερική, συμπεριλαμβανομένων των λεκανών απορροής των ποταμών Κολοράντο, Μισσούρι και Μισισιπή. Στην Αφρική, ποταμοί όπως ο Νίγηρας, ο Νείλος και ο Κονγκό είχαν λιγότερη από την κανονική απορροή το 2021. Ομοίως, ποτάμια σε τμήματα της Ρωσίας, της Δυτικής Σιβηρίας και της Κεντρικής Ασίας είχαν χαμηλότερη από τη μέση απορροή το 2021. Απορροή ποταμών σημειώθηκε πάνω από το μέσο όρο σε ορισμένες λεκάνες της Βόρειας Αμερικής, του Βόρειου Αμαζονίου και της Νότιας Αφρικής (Zambezi και Orange), καθώς και στην Κίνα (λεκάνη του ποταμού Amur) και στη βόρεια Ινδία. Περίπου το ένα τρίτο των περιοχών που αναλύθηκαν ήταν κοντά στο μέσο όρο των 30 ετών. Σημαντικές πλημμύρες με πολλά θύματα αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, στην Κίνα (επαρχία Χενάν), τη βόρεια Ινδία, τη δυτική Ευρώπη και χώρες που επλήγησαν από τροπικούς κυκλώνες, όπως η Μοζαμβίκη, οι Φιλιππίνες και η Ινδονησία. Η Αιθιοπία, η Κένυα και η Σομαλία έχουν αντιμετωπίσει αρκετά συνεχόμενες χρονιές με βροχοπτώσεις κάτω του μέσου όρου που προκαλούν περιφερειακή ξηρασία. Αποθήκευση γλυκού νερού Η αποθήκευση νερού στην ξηρά αναφέρεται σε όλο το νερό στην επιφάνεια της γης αλλά και στο υπέδαφος. Το 2021, η χερσαία αποθήκευση γλυκού νερού βρέθηκε κάτω από το κανονικό (σε σύγκριση με τον μέσο όρο που υπολογίστηκε από το 2002-2020) στη δυτική ακτή των ΗΠΑ, στο κεντρικό τμήμα της Νότιας Αμερικής και της Παταγονίας, της Βόρειας Αφρικής και της Μαδαγασκάρης, της Κεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολή, Πακιστάν και Βόρεια Ινδία. Αποθήκευση νερού πάνω από το κανονικό σημειώθηκε στο κεντρικό τμήμα της Αφρικής, στο βόρειο τμήμα της Νότιας Αμερικής, συγκεκριμένα στη λεκάνη του Αμαζονίου, και στο βόρειο τμήμα της Κίνας. Σε πιο μακροπρόθεσμη βάση, η έκθεση επεσήμανε πολλές περιοχές με αρνητική τάση στην αποθήκευση του χερσαίου νερού. Σε αυτές περιλαμβάνονται η λεκάνη του Ρίο Σάο Φρανσίσκο της Βραζιλίας, η Παταγονία, οι περιοχές του Γάγγη και του Ινδού, καθώς και οι νοτιοδυτικές ΗΠΑ. Αντίθετα, η περιοχή των Μεγάλων Λιμνών παρουσιάζει μια θετική απόκλιση, όπως και η λεκάνη του Νίγηρα, το Ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής και η λεκάνη του Βόρειου Αμαζονίου. Συνολικά, οι αρνητικές τάσεις είναι ισχυρότερες από τις θετικές. Σε ορισμένες περιοχές η κατάσταση επιδεινώνεται από την υπεράντληση των υπόγειων υδάτων για άρδευση. Το λιώσιμο του χιονιού και του πάγου έχει επίσης σημαντικό αντίκτυπο σε πολλές περιοχές, όπως η Αλάσκα, η Παταγονία και τα Ιμαλάια. Κρυόσφαιρα Η κρυόσφαιρα (παγετώνες, χιονοκάλυψη, παγοκάλυψη) είναι η μεγαλύτερη φυσική δεξαμενή γλυκού νερού στον κόσμο. Τα βουνά αποκαλούνται συχνά φυσικοί «πύργοι νερού» επειδή είναι η πηγή των ποταμών και των αποθεμάτων γλυκού νερού για περίπου 1,9 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Οι αλλαγές στους υδάτινους πόρους της κρυόσφαιρας επηρεάζουν την επισιτιστική ασφάλεια, την ανθρώπινη υγεία, την ακεραιότητα και τη συντήρηση του οικοσυστήματος και έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Τέτοιες αλλαγές προκαλούν επίσης κινδύνους όπως πλημμύρες ποταμών και αιφνίδιες πλημμύρες. Πηγή: Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός -WMO (World Meteorological Organization) View full είδηση

Η Ευρώπη οφείλει να διαχειρισθεί καλύτερα τους υδάτινους πόρους της για να εγγυηθεί στους πολίτες της νερό καλής ποιότητας, προειδοποιεί σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ σε έκθεση ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος επισημαίνοντας ότι μόνο το 37% των επιφανειακών υδάτων στην ευρωπαϊκή ήπειρο βρίσκεται σε καλή ή πολύ καλή οικολογική υγεία. «Η υγεία των ευρωπαϊκών υδάτων δεν είναι καλή. Τα ύδατά μας αντιμετωπίζουν σειρά πρωτοφανών προβλημάτων που απειλούν την σχετική με το νερό ασφάλεια της Ευρώπης», δηλώνει σε ανακοίνωσή της η διευθύντρια του οργανισμού Λέενα Ιλα-Μονόνεν. Σε ό,τι αφορά την χημική υγεία των επιφανειακών υδάτων δεν είναι καλή παρά στο 29% των περιπτώσεων, έναντι 77% για τον υδροφόρο ορίζοντα, από όπου προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος του πόσιμου νερού που καταναλώνουν οι Ευρωπαίοι. Καλή χημική υγεία σημαίνει απουσία υπερβάλλουσας ρύπανσης από οργανικά στοιχεία και από επιβλαβείς χημικές ουσίες όπως οι υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS) και τα μικροπλαστικά. Τα επιφανειακά ύδατα απειλούνται από την ατμοσφαιρική ρύπανση (καύση του άνθρακα, εκπομπές των αυτοκινήτων, κλπ) και την γεωργία που παράγει μεγάλες ποσότητες αποβλήτων που μολύνουν τα εδάφη. «Η ευρωπαϊκή γεωργία θα πρέπει να αυξήσει την χρήση περισσότερο αειφόρων φυσικών και αγροοικολογικών πρακτικών που θα συνοδεύονται από κίνητρα και αλλαγή των διατροφικών μας συνηθειών», σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος. Ο ευρωπαϊκός οργανισμός έχει αναλύσει 120.000 εξωτερικές επιφάνειες υδάτων και 3,8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα υπόγειων υδάτων σε 19 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και την Νορβηγία και ζητά την μείωση κατά 50% της χρήσης των ζιζανιοκτόνων μέχρι το 2030. «Θα πρέπει να διπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας για να αποκαταστήσουμε την υγεία των πολύτιμων υδάτινων ρευμάτων μας, των λιμνών, των παράκτιων υδάτων και άλλων υδάτινων μαζών ώστε αυτός ο ζωτικής σημασίας πόρος να διατηρηθεί και να είναι ασφαλής για τις επόμενες γενιές», επισημαίνει η Λέενα Ιλα-Μονόνεν. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής (ξηρασία και πλημμύρες) και η υπερεκμετάλλευση των υδάτινων πόρων ασκούν επίσης πίεση στους υδάτινους πόρους. Ο περιορισμός της κατανάλωσης νερού και η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων πρέπει να είναι προτεραιότητες για τις κυβερνήσεις την στιγμή μάλιστα που οι υδάτινοι πόροι βρίσκονται υπό πίεση λόγω της κλιματικής αλλαγής, τις σφοδρές βροχοπτώσεις, την τήξη των παγετώνων και την ξηρασία, σύμφωνα με την έκθεση. View full είδηση