Καθορισμός προϋποθέσεων για χαρακτηρισμό περιοχής σε Πρότυπο Τουριστικό Προορισμό Ολοκληρωμένης Διαχείρισης

Με την υπ’ αριθμ. 13983/2025 απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος & Ενέργειας και Τουρισμού, εξειδικεύτηκαν και καθορίστηκαν οι πρόσθετες ποσοτικές και ποιοτικές προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό μιας περιοχής ως Πρότυπου Τουριστικού Προορισμού Ολοκληρωμένης Διαχείρισης (ΠΤΠΟΔ), σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 4875/2021.

Η ΚΥΑ με αριθμ. 13983 και θέμα: Εξειδίκευση και καθορισμός πρόσθετων ποσοτικών και ποιοτικών προϋποθέσεων για τον
χαρακτηρισμό μίας περιοχής ως Πρότυπου Τουριστικού Προορισμού Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4875/2021 (Α’ 250) εδώ: https://search.et.gr/el/fek/?fekId=784240

Πεδίο εφαρμογής

Η απόφαση ορίζει ότι ως περιοχή παρέμβασης μπορεί να χαρακτηριστεί τμήμα ή το σύνολο της διοικητικής επικράτειας ενός ΟΤΑ α’ ή β’ βαθμού, με δυνατότητα συνεργασίας πολλών ΟΤΑ όταν η περιοχή υπερβαίνει τα διοικητικά όρια ενός μόνο δήμου ή περιφερειακής ενότητας.

Βασικές προϋποθέσεις χαρακτηρισμού

Για να χαρακτηριστεί μια περιοχή ως ΠΤΠΟΔ πρέπει:

• να συμβάλλει στην ενίσχυση της τουριστικής εικόνας της χώρας,
• να τεκμηριώνεται η ανάγκη για ιδιαίτερη διαχείριση και να έχουν αναληφθεί σχετικές πρωτοβουλίες από την τοπική αυτοδιοίκηση.

Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από τεκμηριωμένη έκθεση που περιλαμβάνει ανάλυση κριτηρίων, μεθοδολογική προσέγγιση, δείκτες και αποτελέσματα.

Εξειδικευμένα Κριτήρια

Η αξιολόγηση βασίζεται σε έξι θεματικούς άξονες:

1. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά περιοχής
   Περιλαμβάνει φυσικά, γεωμορφολογικά, ιστορικά και πληθυσμιακά δεδομένα, χρήσεις γης και θεσμικά στοιχεία.
2. Υποδομές και Υπηρεσίες
   Αξιολογείται η επάρκεια σε μεταφορές, υγεία, ενέργεια, καινοτομίες και περιβαλλοντικοί δείκτες (κατανάλωση, εκπομπές CO₂, απορρίμματα).
3. Προσβασιμότητα
   Εξετάζεται η φυσική και ψηφιακή προσβασιμότητα για κατοίκους και επισκέπτες, καθώς και η εφαρμογή πολιτικών για ΑμεΑ.
4. Τουριστική επίδοση
   Αποτιμώνται στοιχεία για αφίξεις, διανυκτερεύσεις, εποχικότητα, οικονομική αξία του τουρισμού, ικανοποίηση κατοίκων και ύπαρξη μνημείων.
5. Βιώσιμη διαχείριση
   Εξετάζεται η ύπαρξη στρατηγικού σχεδίου, οργανισμών προώθησης, μέτρων βιωσιμότητας και συμμετοχή σε σχετικά δίκτυα.
6. Διασφάλιση μελλοντικής βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης
   Περιλαμβάνει την ύπαρξη παρατηρητηρίων βιωσιμότητας και οργανισμών διαχείρισης τουριστικών προορισμών.

Βαθμολόγηση και απαιτούμενη επίδοση

Κάθε κριτήριο βαθμολογείται στην κλίμακα 1–20, με συνολικό μέγιστο 100 μονάδες. Για την έγκριση απαιτείται:

• τουλάχιστον 14/20 σε κάθε κριτήριο, και
• συνολική βαθμολογία τουλάχιστον 80/100.

Επιπλέον, πρέπει να προσδιορίζεται σαφώς η εδαφική περιοχή και να τεκμηριώνεται αναλυτικά η πλήρωση των προϋποθέσεων για κάθε υποπεριοχή, αν υπάρχουν.

Μεταβατική διάταξη

Η νέα απόφαση δεν εφαρμόζεται σε αιτήσεις που εκκρεμούν ήδη ενώπιον του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α.).

Η ένταξη ενός Δήμου στο καθεστώς Πρότυπου Τουριστικού Προορισμού Ολοκληρωμένης Διαχείρισης (ΠΤΠΟΔ)προσφέρει σημαντικά πολλαπλά οφέλη – τουριστικά, αναπτυξιακά, περιβαλλοντικά και θεσμικά. Αναλυτικά:

1. Ενίσχυση της τουριστικής ταυτότητας

• Ο Δήμος αποκτά διακριτή αναγνώριση σε εθνικό και διεθνές επίπεδο ως βιώσιμος, οργανωμένος και ποιοτικός τουριστικός προορισμός.
• Δίνεται έμφαση στη διαφοροποίηση των τουριστικών προϊόντων (π.χ. γαστρονομία, πολιτισμός, οικοτουρισμός) με προσαρμογή στις ανάγκες των σύγχρονων ταξιδιωτών.

2. Προτεραιότητα σε χρηματοδοτικά προγράμματα

• Οι ΠΤΠΟΔ αναμένεται να έχουν πρόσβαση με προτεραιότητα ή/και πρόσθετα κίνητρα σε:
  • ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης
  • Χρηματοδοτήσεις για τουριστικές, περιβαλλοντικές και ψηφιακές υποδομές
  • Προγράμματα βιώσιμης ανάπτυξης και καινοτομίας

3. Προσέλκυση επενδύσεων

• Η ύπαρξη οργανωμένου στρατηγικού σχεδίου και το brand ΠΤΠΟΔ καθιστούν τον Δήμο ελκυστικότερο για τουριστικές επενδύσεις και συνέργειες με τον ιδιωτικό τομέα.

4. Βελτίωση υποδομών και ποιότητας ζωής

• Οι απαιτήσεις για χαρακτηρισμό σε ΠΤΠΟΔ λειτουργούν ως μοχλός εκσυγχρονισμού υποδομών:
  • οδικά δίκτυα, δημόσιες συγκοινωνίες, προσβασιμότητα
  • δίκτυα ύδρευσης-αποχέτευσης, ενεργειακή αποδοτικότητα
  • ψηφιακή κάλυψη και εξυπηρέτηση πολιτών και επισκεπτών
• Οι παρεμβάσεις αυτές ωφελούν εξίσου τους κατοίκους και όχι μόνο τους τουρίστες.

5. Προώθηση περιβαλλοντικής και κοινωνικής βιωσιμότητας

• Υιοθέτηση εργαλείων για την περιβαλλοντική αειφορία: εξοικονόμηση νερού-ενέργειας, κυκλική οικονομία, ήπια μετακίνηση
• Ενσωμάτωση της τοπικής κοινωνίας στον τουριστικό σχεδιασμό, ενίσχυση τοπικών επιχειρήσεων, μείωση συγκρούσεων.

6. Επιστημονική παρακολούθηση και αξιολόγηση

• Μέσω Παρατηρητηρίων Τουρισμού, ο Δήμος αποκτά τεκμηριωμένα στοιχεία για λήψη αποφάσεων, όπως:
  • εποχικότητα
  • φέρουσα ικανότητα
  • ικανοποίηση επισκεπτών και κατοίκων
• Δυνατότητα δυναμικής προσαρμογής στρατηγικής με βάση μετρήσιμα δεδομένα.

7. Θεσμική ενίσχυση και τεχνική βοήθεια

• Ο Δήμος ενδυναμώνεται διοικητικά μέσω της δημιουργίας ή ενίσχυσης Οργανισμού Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού (DMMO).
• Ενισχύεται η δυνατότητα συνεργασίας με την κεντρική διοίκηση και ευρωπαϊκούς θεσμούς.

8. Συμμετοχή σε διεθνή δίκτυα και πιστοποιήσεις

• Οι ΠΤΠΟΔ μπορούν να συμμετέχουν σε δίκτυα αριστείας και να αποκτήσουν πιστοποιήσεις βιωσιμότητας(π.χ. Green Destinations, Ecolabel, Smart Tourism).

Συμπέρασμα:

Ο χαρακτηρισμός μιας περιοχής ως ΠΤΠΟΔ δεν είναι απλώς μια τουριστική ταμπέλα· είναι στρατηγικό εργαλείο βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης, που προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον Δήμο και στους κατοίκους του, προετοιμάζοντας το έδαφος για ένα πιο ανθεκτικό, καινοτόμο και βιώσιμο μέλλον στον τουρισμό και όχι μόνο.

Η απόφαση αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για τον στρατηγικό σχεδιασμό του τουρισμού με βάση τη βιωσιμότητα, τη διαφοροποίηση προϊόντων και την ενίσχυση της τοπικής ταυτότητας. Οι ΟΤΑ που ενδιαφέρονται να ενταχθούν στο πλαίσιο των ΠΤΠΟΔ οφείλουν πλέον να κινηθούν βάσει μετρήσιμων στόχων και αποδείξεων, προκειμένου να επιτύχουν αναγνωρισιμότητα, ενισχυμένη προβολή και πιθανώς, προτεραιότητα σε χρηματοδοτικά εργαλεία.