Έλεγχος στατικής επάρκειας στα παλιά κτίρια πριν την ανακαίνιση και την ενεργειακή αναβάθμισή τους

Τον τελευταίο χρόνο στην κτηματαγορά παρατηρείται μεγάλη αύξηση στην τιμή των ακινήτων που χτίστηκαν τη δεκαετία του ‘60 και του ’70, ξεπερνώντας σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και τις 150.000 ευρώ. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει μεγάλη ζήτηση για τα στεγαστικά προγράμματα, όπως είναι το «Σπίτι μου ΙΙ» που όμως έχουν ως επιλέξιμα ακίνητα αυτά με τιμή έως 250.000 ευρώ. Επίσης η αύξηση των τιμών των υλικών έχουν κάνει απλησίαστα τα νεόδμητα διαμερίσματα.

Έτσι αρκετοί είναι αυτοί που επιλέγουν να αγοράσουν ένα σπίτι παλιό και στη συνέχεια να το ανακαινίσουν μέσα από το πρόγραμμα Εξ οικονομώ, για να πετύχουν την ενεργειακή αναβάθμιση του. Όμως, λόγω της μεγάλης σεισμικής δραστηριότητας και των έντονων φυσικών φαινομένων των τελευταίων ετών, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη του ελέγχου της στατικής επάρκειας των παλιών κατασκευών.

Επομένως, θα πρέπει πρώτα να εξετάζουμε την ασφάλεια και αντοχή του κτιρίου μας και αν απαιτηθεί να το ενισχύσουμε, και στη συνέχεια να φροντίσουμε για την ενεργειακή και αισθητική του αναβάθμιση, ώστε να μην διαθέσουμε οικονομικούς πόρους για την ανακαίνιση ενός κτιρίου που μπορεί στο μέλλον να κριθεί στατικά ακατάλληλο.

Για να είμαστε σίγουροι λοιπόν, κατά πόσο είναι ασφαλές και αντέχει σε ανακαινίσεις ή άλλες παρεμβάσεις ένα κτίριο, θα πρέπει να απευθυνθούμε σε πολιτικό μηχανικό, ο οποίος εξετάζοντας την τήρηση των ειδικών κανονισμών που καθορίζουν το βαθμό ασφαλείας και αντοχής σε ζημιές, θα σας ενημερώσει για τις παρεμβάσεις, που πρέπει να υλοποιηθούνγια την αναβάθμιση του κτιρίου πριν την έλευση του κινδύνου.

Τι ελέγχουμε στα σπίτια που μένουμε;

1. Ψάχνουμε το κτίριο, για ρωγμές στα δοκάρια και στα υποστυλώματα. Όταν πέφτουν σοβάδες, ελέγχουμε μήπως από κάτω υπάρχουν ρωγμές. Εάν δεν υπάρχουν, τότε τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει και πρόβλημα.
2. Εξετάζουμε προσεκτικά τους χώρους πάνω από τις πόρτες και τα παράθυρα.
3. Προσέχουμε τα χωρίσματα παρατηρώντας εάν είναι σωστές οι ενώσεις μεταξύ των κουφωμάτων και της κατασκευής και εάν έχουν αλλάξει κλίση οι γωνίες.
4. Ελέγχουμε προσεκτικά τα δοκάρια, προκειμένου να δούμε εάν έχουν προκληθεί ρωγμές.
5. Αν έχει υποστεί κάποια ζημιά το σπίτι, απευθυνόμαστε αμέσως σε πολιτικό μηχανικό.

• Πότε ένα κτίριο είναι ασφαλές;

Το θέμα ασφάλειας ενός κτιρίου είναι πολύ σημαντικό και θα πρέπει γενικά κάθε κτίριο και δομικό έργο που κατασκευάζεται να εξασφαλίζει:

Α) Την άνετη και ασφαλή εργασία, κυκλοφορία και παραμονή όσων εργάζονται σε αυτό ή το επισκέπτονται ή κατοικούν σε τμήμα του κατά τη διάρκεια της κατασκευής του.

Β) Την ασφάλεια των ομόρων και γειτονικών κτιρίων ή δομικών έργων, καθώς και των ενοίκων τους, από κινδύνους ζημιών που προέρχονται από αυτό κατά τη διάρκεια της κατασκευής ή της λειτουργίας του.

Γ) Την άνετη, ασφαλή και υγιεινή παραμονή ανθρώπων ή ζώων σ’ αυτό.

Δ) την ασφαλή αποθήκευση ή τοποθέτηση πραγμάτων σ’ αυτό.

Ε) Την ασφαλή λειτουργία μηχανημάτων και εξοπλισμού σ’ αυτό.

Ζ) Την ασφαλή διέλευση του κοινού από τους κοινόχρηστους ή ακάλυπτους χώρους που συνορεύουν με αυτό.

Η) Την ασφαλή στάθμευση ή κυκλοφορία οχημάτων στους κοινόχρηστους χώρους που συνορεύουν με αυτό και τους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου.

Τι προσέχουμε σε ένα κτίριο για να είναι ασφαλές κατά τη λειτουργία του;

Α) Το κτίριο ή εγκατάσταση που περιλαμβάνεται σ’αυτό να μη επηρεάζουν ή να επηρεάζονται από γειτονικά κτίρια ή δομικά έργα, δομικά στοιχεία ή εγκαταστάσεις. Οπως π.χ. να μην προσθέτουν ούτε να δέχονται φορτία από τα γειτονικά κτίρια ή δομικά έργα, να μην επηρεάζουν το έδαφος θεμελίωσης των γειτονικών κτιρίων ή δομικών έργων, ούτε να δέχονται από αυτά επιρροές τέτοιες ώστε να μεταβάλλουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά του εδάφους θεμελίωσης κλπ.

Β) Το κτίριο ή δομικό έργο να μη δημιουργεί κατά τη λειτουργία του, κίνδυνο για τη ζωή των πεζών, που διέρχονται από τους κοινόχρηστους ή ακάλυπτους χώρους οι οποίοι συνορεύουν με αυτό και να μην παραβλάπτει την ασφάλεια των οχημάτων που σταθμεύουν ή κυκλοφορούν στους χώρους αυτούς.

Γ) Η συνεχής συντήρηση του κτιρίου ή δομικού έργου, η οποία είναι υποχρεωτική για τους ιδιοκτήτες.

Δ) Για την υλοποίηση των μέτρων αυτών να εφαρμόζονται οι ειδικοί κανονισμοί που ισχύουν, τόσο για τη μελέτη, όσο και για την κατασκευή.

Τι απαιτείται για την εξασφάλιση της Αντοχής των κτιρίων;

Για την εξασφάλιση της αντοχής των κτιρίων ή δομικών έργων απαιτείται:

Α) Το κτίριο ή δομικό έργο να μπορεί να αναλάβει τα φορτία που προβλέπονται από τους γενικούς και ειδικούς κανονισμούς ανάλογα με τη χρήση του και να τα μεταβιβάζει ασφαλώς στο έδαφος με το φέροντα οργανισμό.

Β) Δομικά στοιχεία που δεν ανήκουν στο φέροντα οργανισμό, αλλά επηρεάζονται από τη συμπεριφορά του κατά την ανάληψη φορτίων ή αναλαμβάνουν φορτία που προέρχονται από τη χρήση του κτιρίου ή δομικού έργου, πρέπει επίσης να μην επιβαρύνονται σε βαθμό που δυσχεραίνεται η λειτουργία του (παραμονή, εργασία κλπ).

Γ) Οι μελέτες και οι κατασκευές πρέπει να είναι σύμφωνες με τους ειδικούς κανονισμούς που ισχύουν για αυτές.

Δ) Τα χρησιμοποιούμενα υλικά πρέπει να είναι κατάλληλα.

Η καταλληλότητα των υλικών προσδιορίζεται από τις τυχόν υπάρχουσες προδιαγραφές ή πρότυπα και από την εμπειρία των αρμόδιων τεχνικών που μελετούν ή επιβλέπουν την κατασκευή των κτιρίων ή δομικών έργων.

Ε) Εκτός από τις φορτίσεις που προκύπτουν από τη συνήθη χρήση, τα κτίρια ή δομικά έργα πρέπει να αντέχουν και σε καταπονήσεις που επιβάλλονται από έκτακτα περιστατικά, όπως σεισμοί, πυρκαϊές, θεομηνίες κλπ.

ΣΤ) Σε περίπτωση ανέγερσης νέου κτιρίου τηρείται απόσταση από γειτονικά κτίρια (του ίδιου ή των ομόρων οικοπέδων), τέτοια ώστε αυτό να μη δέχεται ή να μεταβιβάζει φορτία σε κτιρια, που υπάρχουν ή που πρόκειται να ανεγερθούν.

Ο κενός χώρος μεταξύ των κτιρίων αποτελεί σεισμικό αρμό και κατασκευάζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του αντισεισμικού κανονισμού.

Ζ) Σε περίπτωση καταπονήσεων από σεισμό εκτός από τη μεταβίβαση φορτίων, όπως προβλέπεται από τον αντισεισμικό κανονισμό, θα πρέπει ο φέρων οργανισμόςνα είναι ικανός να παραλάβει και τα φορτία που προέρχονται από μετακινήσεις του εδάφους θεμελίωσης.

Η) Η μελέτη της αντοχής των κτιρίων ή δομικών έργων, ο τρόπος κατασκευής των φερόντων και μη δομικών στοιχείων τους, το είδος και η ποιότητα των υλικών που χρησιμοποιούνται, προσδιορίζονται από ειδικούς κανονισμούς, προδιαγραφές, πρότυπα ή τεχνικές οδηγίες που έχουν εκδοθεί ή εκδίδονται από αρμόδια όργανα ή φορείς ή εφόσον δεν υπάρχουν βασίζονται στην επιστημονική γνώση και εμπειρία των υπευθύνων τεχνικών.

Τι γίνεται με τα αυθαίρετα που έχουν τακτοποιηθεί χωρίς στατική μελέτη και δεν ξέρουμε αν έχουν αντοχή;

Μέχρι το 2017 οι παλιοί νόμοι περί νομιμοποίησης αυθαιρέτων περιλάμβαναν μία απλή και κυρίως μακρο-σκοπική μέθοδο για τον έλεγχο της στατικής επάρκειας των αυθαιρέτων κατασκευών από τον μηχανικό. Αυτό άλλαξε με τον ισχύοντα νόμο 4495/2017 για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, ο οποίος καθιστά υπεύθυνο τον μηχανικό να προβεί σε μία σειρά από υποχρεωτικούς ελέγχους για τις αυθαίρετες κατασκευές. Οι έλεγχοι αυτοί, εξαρτώνται από την χρονολογία κατασκευής του έργου και το είδος αυτού και προσδιορίζουν τις περιπτώσεις που χρειάζεται να γίνει αναλυτικός υπολογισμός της στατικής επάρκειας ενός κτιρίου.

Μπορώ να πάρω το πρόγραμμα Εξ οικονομώ και να κάνω μαζί με την ενεργειακή και την στατική ενίσχυση της κατοικίας μου;

Μέχρι στιγμής το πρόγραμμα Εξ οικονομώ επιδοτεί μόνο την ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας. Σε περίπτωση όμως που κρίνει ο μηχανικός ότι υπάρχει θέμα στατικότητας του κτιρίου, τότε θα πρέπει να βγάλετε άδεια και να κάνετε τις εργασίες στατικής ενίσχυσης του κτιρίου και στη συνέχεια να προχωρήσετε στην ενεργειακή του αναβάθμιση.

Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]