Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • Buildinghow
    HoloBIM Structural

  • Αρθρογραφία

    Αρθρογραφία

    572 ειδήσεις in this category

    1. Αρθρογραφία

      Μπιενάλε στην Μπουχάρα του Ουζμπεκιστάν

      GTnews

      Στην καρδιά της Μπουχάρα, όπου κάποτε τα καραβάνια εμπορεύονταν μετάξι και μπαχαρικά κάτω από τον ήλιο της ερήμου, κάτι νέο σιγοβράζει και όλα ξεκινούν με μια συνταγή.
      Από τις 5 Σεπτεμβρίου έως τις 20 Νοεμβρίου 2025, αυτή η Δημιουργική Πόλη της UNESCO θα φιλοξενήσει την εναρκτήρια  Μπιενάλε της Μπουχάρα, ένα δεκαήμερο ταξίδι σύγχρονης τέχνης, κοινοτικών τελετουργιών και γαστρονομικών αφηγήσεων. Με τίτλο "Συνταγές για ραγισμένες καρδιές", η Μπιενάλε μετατρέπει μια πόλη θρύλων σε μια ζωντανή σκηνή όπου η θλίψη, η μνήμη και η χαρά επαναπροσδιορίζονται μέσω του φαγητού, της μουσικής, της ποίησης και της χειροτεχνίας.
      Σε επιμέλεια της διεθνούς καλλιτεχνικής προσωπικότητας Diana Campbell και κατ' εντολή της Gayane Umerova, προέδρου του Ιδρύματος Ανάπτυξης Τέχνης και Πολιτισμού του Ουζμπεκιστάν (ACDF), η Μπιενάλε περιλαμβάνει πάνω από 70 παραγγελίες που δημιουργήθηκαν στο Ουζμπεκιστάν, ενεργοποιώντας μαδρασάδες και καραβανσεράι αιώνων με τρόπους που η Μπουχάρα δεν έχει ξαναδεί. "Η Μπουχάρα έχει διαμορφώσει τον κόσμο και στο παρελθόν: μέσω της γνώσης, της χειροτεχνίας και των ανταλλαγών", λέει η Umerova. "Αυτή η Μπιενάλε είναι ένας τρόπος να της δώσουμε τα εργαλεία για να το ξανακάνει, μέσω της δημιουργικότητας και του διαλόγου".
      Ουζμπεκικά χαλιά που πωλούνται στη Μπουχάρα Courtesy of Uzbekistan Art and Culture Development Foundation Δεν είναι απλώς μια έκθεση. Μια αισθητηριακή τελετουργία
      Αντί να ανοίξει με ένα κόκκινο χαλί ή έναν τοίχο γκαλερί, η Μπιενάλε ξεκινά με το άρωμα της ζύμωσης. Στο Cafe Oshqozon, ο βουδιστής μοναχός και σεφ Jeong Kwan θα ετοιμάσει kimchi την πρώτη ημέρα - μόνο για να το ξεθάψει ξανά δέκα εβδομάδες αργότερα για ένα τελικό γεύμα, ωριμασμένο από τον χρόνο και τη σιωπή.
      Τοποθεσία της Μπιενάλε της Μπουχάρα, Cafe Oshqozon Courtesy of Uzbekistan Art and Culture Development Foundation Είναι μια μεταφορά για την ίδια την εκδήλωση. Το "Συνταγές για ραγισμένες καρδιές" διερευνά πώς ο χρόνος, η παράδοση και η φροντίδα μπορούν να θεραπεύσουν. Κάθε στοιχείο - από το φαγητό μέχρι τη γλυπτική, τα υφάσματα και τον ήχο - αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πειράματος συναισθηματικής αποκατάστασης.
      Η Νταϊάνα Κάμπελ, γνωστή για το έργο της στη Σύνοδο Κορυφής Τέχνης της Ντάκα το αποκαλεί μια "πολυαισθητηριακή πανδαισία που έχει τις ρίζες της στο πνεύμα φιλοξενίας και το διανοητικό βάθος της Μπουχάρα". Και προσθέτει: "Δεν κοιτάς απλώς την τέχνη. Τη μυρίζεις, τη γεύεσαι, την αισθάνεσαι στα χέρια και τα κόκαλά σου".
      Από το αλάτι και τη ζάχαρη στον πηλό και τον κώδικα
      Τα έργα τέχνης καλύπτουν διάφορους κλάδους και γεωγραφίες. Η αιγυπτιακής καταγωγής καλλιτέχνης τροφίμων Laila Gohar δημιουργεί αναμνήσεις μέσω του Navat, ενός παραδοσιακού κρυστάλλου ζάχαρης που παρασκευάζεται από σαφράν και χυμό σταφυλιού. Η Κολομβιανή καλλιτέχνης Delcy Morelos κατασκευάζει έναν θόλο από χώμα, άμμο και μπαχαρικά. Η Ουζμπέκα καλλιτέχνης Oyjon Khayrullaeva, σε συνεργασία με τον κεραμίστα Abdurauf Taxirov, κατασκευάζει ψηφιδωτά όργανα - ένα στομάχι πάνω από την είσοδο της καφετέριας, πνεύμονες και καρδιές τοποθετημένες σε όλη την πόλη που συνδέουν τους χώρους ως μέρη ενός συλλογικού σώματος.
      Και έπειτα υπάρχει ο Subodh Gupta, ο οποίος επαναχρησιμοποιεί σμάλτα από παραδοσιακές κουζίνες σε έναν πανύψηλο θόλο, μέσα στον οποίο οι επισκέπτες τρώνε πιάτα που συνδέουν την Ινδία και το Ουζμπεκιστάν. "Πρόκειται για την κατάρρευση της απόστασης - μεταξύ χωρών, μεταξύ κλάδων, μεταξύ ανθρώπων", λέει.
      Όλα τα έργα κατασκευάζονται στο Ουζμπεκιστάν, πολλά σε συνεργασία με τοπικούς τεχνίτες. "Αυτό ήταν αδιαπραγμάτευτο", λέει η Umerova. "Δεν θέλαμε μια έκθεση τέχνης. Θέλαμε κάτι που να μιλάει από εδώ, ακόμη και όταν φτάνει στον κόσμο".
      Στο επίκεντρο της Μπιενάλε βρίσκεται το House of Softness, μια μετατροπή του Madrasa Gavkushon του 16ου αιώνα σε χώρο για δημόσια προγράμματα, εργαστήρια για παιδιά και παραμύθια. Ο καλλιτέχνης και αρχιτέκτονας Suchi Reddy σχεδίασε ένα προστατευτικό στέγαστρο εμπνευσμένο από το ουζμπεκικό ikat που ρίχνει μοτίβα θεραπείας στην αυλή.
      Εδώ, ένα τριήμερο συμπόσιο με τίτλο "Η τέχνη της επιδιόρθωσης" θα συγκεντρώσει στοχαστές, ιστορικούς και καλλιτέχνες για να εξερευνήσουν την επιδιόρθωση ως φυσική και πολιτική πράξη. "Η διαγραφή είναι μια μορφή σπαραγμού", λέει η Aziza Izamova, μια Ουζμπέκα μελετήτρια στο Χάρβαρντ που ηγείται της εκδήλωσης. "Και έτσι, η επιδιόρθωση για να θυμηθούμε - είναι μια πράξη αντίστασης".
      Artist Nomin Zezegmaa at the façade of the Khoja Kalon Courtesy of Uzbekistan Art and Culture Development Foundation Νέοι επιμελητές από όλη την Ασία θα συγκεντρωθούν επίσης στη Μπουχάρα για ένα εργαστήριο σχετικά με τον τρόπο ανάθεσης έργων που δεν υπάρχουν ακόμη. Είναι ένα κατάλληλο μάθημα για μια πόλη που αναδιαμορφώνει το μέλλον της.
      Η μουσική, επίσης, ρέει στις φλέβες της Μπιενάλε. Κάθε πανσέληνος θα σηματοδοτείται από ένα τελετουργικό τελετουργικό karnay - το μακρύ ουζμπεκικό κέρας που χρησιμοποιείται στους γάμους για να καλέσει συμβολικά νερό στην έρημο. Αυτές οι παραστάσεις, υπό την καθοδήγηση των Himali Singh Soin και David Soin Tappeser, συγχωνεύουν την τοπική παράδοση με την παγκόσμια περιβαλλοντική συνείδηση.
      Αλλού, η Φιλαρμονική της Μπουχάρα θα συνεργαστεί με καλλιτέχνες όπως ο Tarek Atoui, φέρνοντας κοντά τις αραβικές και τις μουσικές παραδόσεις της Κεντρικής Ασίας. Εβδομαδιαίες πομπές στους δρόμους και αυθόρμητες παραστάσεις θα ζωντανέψουν την πόλη με ρυθμό και μνήμη.
      Το φαγητό δεν είναι ένα παράλληλο πρόγραμμα, είναι η ψυχή της Μπιενάλε. Από τις τελετουργίες ζύμωσης μέχρι τα νομαδικά δημητριακά, τα γεύματα έχουν σχεδιαστεί για να εξερευνήσουν την απώλεια, την ανθεκτικότητα και το ανήκειν. Ουζμπέκοι σεφ όπως ο Bahriddin Chustiy και ο Pavel Georganov θα μοιραστούν πιάτα εμποτισμένα με μνήμη, ενώ προσκεκλημένοι σεφ όπως η Fatmata Binta από τη Σιέρα Λεόνε και η Zuri Camille de Souza από την Ινδία θα συνδέσουν τις ουζμπέκικες παραδόσεις με τη δυτικοαφρικανική και τη γαστρονομική κληρονομιά του Goan.
      Η τελευταία εβδομάδα φιλοξενεί το Φεστιβάλ Πολιτισμών Ρυζιού, με ρύζι plov, paella, pulao και jollof μαγειρεμένο στην ύπαιθρο, περιτριγυρισμένο από ιστορίες και τραγούδια. "Δεν πρόκειται για υψηλή γαστρονομία", λέει η Umerova. "Πρόκειται για το πώς μαζευόμαστε, πώς θεραπευόμαστε, πώς θυμόμαστε - μέσω του φαγητού".
      Οι εσωτερικοί χώροι του Ayozjon Caravansaray Ευγενική προσφορά του Ιδρύματος Ανάπτυξης Τέχνης και Πολιτισμού του Ουζμπεκιστάν Γιατί Μπουχάρα;
      "Η Μπουχάρα δεν είναι ένα σκηνικό", λέει η Umerova. "Είναι ο πρωταγωνιστής". Για πάνω από δύο χιλιετίες, η πόλη υπήρξε κέντρο πνευματικών, επιστημονικών και καλλιτεχνικών ανταλλαγών. Ωστόσο, στον σύγχρονο κόσμο της τέχνης, παρέμεινε περιθωριακή, μέχρι τώρα.
      Η Μπιενάλε αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εθνικής στρατηγικής για την επανένταξη του Ουζμπεκιστάν στα παγκόσμια πολιτιστικά δίκτυα. Με την υποστήριξη του Προέδρου Shavkat Mirziyoyev, το ACDF έχει δρομολογήσει έργα αποκατάστασης, μουσεία και δημιουργικές πλατφόρμες σε ολόκληρη τη χώρα και διεθνώς, συμπεριλαμβανομένου του περιπτέρου της Μπιενάλε της Βενετίας και της Expo 2025 στην Οσάκα.
      Ceiling detail of a building in Bukhara Courtesy of Uzbekistan Art and Culture Development Foundation "Αυτό δεν είναι ήπια ισχύς", επιμένει η Ουμέροβα. "Είναι δομική δύναμη. Ο πολιτισμός δημιουργεί θέσεις εργασίας. Διαμορφώνει το μέλλον. Χτίζει ταυτότητα που δεν είναι αντιδραστική ή νοσταλγική - αλλά ζωντανή, γενναιόδωρη και προσανατολισμένη προς το μέλλον".
      Η Μπουχάρα είναι προσβάσιμη με τρένο υψηλής ταχύτητας από την Τασκένδη και τη Σαμαρκάνδη, με μπουτίκ ξενοδοχεία και ξενώνες που βρίσκονται ανάμεσα στην αρχιτεκτονική της που έχει χαρακτηριστεί μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO. Η Μπιενάλε είναι εντελώς δωρεάν και ανοιχτή στο κοινό.
      Οι ξένοι επισκέπτες μπορούν να περιμένουν ένα συναρπαστικό πρόγραμμα στα ουζμπεκικά, ρωσικά και αγγλικά, καθώς και μια γαστρονομική σκηνή όπου η ιστορία σερβίρεται με κάθε πιάτο.
      Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στη διεύθυνση bukharabiennial.uz/en και στο Instagram στο @bukhara.biennial.
      Περισσότερα...

        0

    2. Αρθρογραφία

      Μεθοδολογικές ασάφειες και επιπτώσεις του ΠΔ 194/2025 για την οριοθέτηση των οικισμών

      Engineer

      Την έντονη δυσαρέσκεια του ΣΜΕΔΕΚΕΜ προκαλεί το Προεδρικό Διάταγμα 194/25 για τις οριοθετήσεις των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, καθώς με τις νέες ρυθμίσεις έρχονται αλλαγές στην υφιστάμενη κατάσταση οικοδομησιμότητας ακινήτων.
      Με το Προεδρικό Διάταγμα της 11.4.2025 (ΦΕΚ 194 Δ) καθορίζονται τα κριτήρια, ο τρόπος και οι διαδικασίες οριοθέτησης των οικισμών της χώρας με πληθυσμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων, περιλαμβανομένων και των προϋφιστάμενων του 1923 οικισμών, καθώς και οι χρήσεις γης και οι γενικοί όροι και περιορισμοί δόμησης αυτών.
      Η δημοσίευση και έναρξη ισχύος του Π.Δ. προκάλεσε σοβαρές ανησυχίες, ως προς το περιεχόμενο και τη μεθοδολογία σύνταξής του, καθώς οι διατάξεις του επιφέρουν εκτεταμένες αρνητικές συνέπειες στη δυνατότητα δόμησης, την αξία της περιουσίας και τη δυνατότητα ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών και των μικρών οικισμών.
      Επισημαίνεται ό.τι το νέο Π.Δ. θέτει το πλαίσιο κανόνων για την οριοθέτηση του οικισμού και οι διατάξεις του δεν εφαρμόζονται ευθέως από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Δόμησης αν δεν έχει προηγηθεί η έκδοση του Π.Δ. οριοθέτησης του οικισμού. Ως «οριοθέτηση» νοείται ο καθορισμός του ορίου του οικισμού και του πολεοδομικού κανονισμού αυτού στο πλαίσιο εκπόνησης Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ), Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) ή αυτοτελούς προεδρικού διατάγματος οριοθέτησης.
      Δεδομένου ό,τι σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη οι μελέτες των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», καθώς και των αυτοτελών Π.Δ. οριοθέτησης, οι μελετητές οφείλουν να γνωρίζουν και να λαμβάνουν υπόψη τα οριζόμενα στο νέο Π.Δ., σε συνδυασμό με τις προδιαγραφές που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί.
      Σημειώνεται ό,τι όσον αφορά τις αυτοτελείς μελέτες οριοθέτησης οικισμών είχε εκδοθεί η Υπουργική Απόφαση με αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΠΟΛΣ/73670/1765/2022 «Μεθοδολογία οριοθέτησης οικισμών», ενώ για τις μελέτες ΤΠΣ και ΕΠΣ είχε αναρτηθεί από τον Μάρτιο του 2024 στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος οριοθέτησης των οικισμών, το οποίο θα έπρεπε οι μελετητές να λάβουν υπόψη.
      Τον Σεπτέμβριο του 2024, το αρχικό αυτό σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος πέρασε από τον έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ, Απόφαση 74/2024), το οποίο ήγειρε πλήθος αντιρρήσεων επί αυτού, κυρίως όσον αφορά στη ζώνη Γ, η οποία οριζόταν ως η ζώνη έξω από τις Ζώνες Α, Β και Β1 (συνεκτικό τμήμα προ του 1923, συνεκτικό τμήμα που δημιουργήθηκε από το 1923 έως το 1983, διάσπαρτο τμήμα που δημιουργήθηκε από το 1923 έως το 1983 αντίστοιχα), έως το όριο του οικισμού που είχε καθοριστεί με προγενέστερη μη ακυρωθείσα διοικητική πράξη. Εν συνεχεία, αφού υποβλήθηκε εκ νέου προς έλεγχο στο ΣτΕ τον Δεκέμβριο του 2024, εκδόθηκε το νέο προεδρικό διάταγμα τον Απρίλιο του 2025, χωρίς να περιλαμβάνεται σε αυτό η Ζώνη Γ.
      Η μεθοδολογία του νέου Προεδρικού Διατάγματος για την οριοθέτηση των οικισμών έχει ήδη προκαλέσει έντονη κριτική, όχι μόνο για τις επιπτώσεις του εξαιτίας των διατάξεων που περιορίζουν τη δόμηση, αλλά και για τις ίδιες τις διαδικασίες και τα κριτήρια που χρησιμοποιεί, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται αρνητικά χιλιάδες ιδιοκτήτες, οι οποίοι χάνουν το δικαίωμα δόμησης σε εκτάσεις που είχαν αποκτηθεί με σκοπό την οικοδόμηση, εγείροντας ζητήματα ακόμη και παραβίασης του πολεοδομικού κεκτημένου.
      Γενικότερα, η μεθοδολογία οριοθέτησης των οικισμών και ο καθορισμός των επιτρεπόμενων χρήσεων γης, όρων και περιορισμών δόμησης χαρακτηρίζεται από γενικευτική, αυστηρή και ανελαστική προσέγγιση, με ανεπαρκή τεκμηρίωση.
      Ειδικότερα:
      Η κατάρτιση και έγκριση του Προεδρικού Διατάγματος έγινε χωρίς ουσιαστική διαβούλευση και αγνοήθηκαν οι ιδιαιτερότητες των μικρών οικισμών και οι ανάγκες των κατοίκων, ο διαχωρισμός των οικισμών σε ζώνες γίνεται με διαφορετικά δικαιώματα δόμησης, βάσει αυθαιρέτων και γενικών κριτήριων ζωοποίησης, χωρίς αξιολόγηση πραγματικής πολεοδομικής ή γεωγραφικής κατάστασης, χωρίς προσαρμογή στις τοπικές συνθήκες, το ανάγλυφο ή το ιστορικό καθεστώς ενός οικισμού, χωρίς να εξετάζεται η λειτουργική ενότητα οικισμών που έχουν αναπτυχθεί με φυσικό και οργανικό τρόπο, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο ρόλος και ο χαρακτήρας του οικισμού στην ευρύτερη περιοχή, τόσο σε δημοτικό όσο και σε πολλές περιπτώσεις σε περιφερειακό επίπεδο (δευτερεύουσα ή παραθεριστική κατοικία, τουριστικός πόλος κ.λπ.),δηλαδή, γενικά, επικρατεί μια λογική «κοπτοραπτικής», χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η πραγματική κατάσταση στο έδαφος. Έτσι:
      Οικόπεδα εκτός Ζώνης Β ή Β1 έως το παλιό όριο χάνουν το δικαίωμα δόμησης, ακόμη και αν έχουν πρόσωπο σε δρόμο, καθώς οι οικισμοί χωρίζονται σε τρεις ζώνες: -Ζώνη Α (προ του 1923),
      -Ζώνη Β (συνεκτικό 1923–1983), και
      -Ζώνη Β1 (διάσπαρτη ανάπτυξη 1923–1983).
      Κτίσματα που δεν εμφανίζονται σε αεροφωτογραφίες πριν το έτος 1985, και που αποτελούν τον διαμορφωμένο πολεοδομικό ιστό του οικισμού, δεν συμπεριλαμβάνονται στα όρια αυτού, καθώς όλα τα στοιχεία που αφορούν κτίσματα πρέπει να ανάγονται υποχρεωτικά σε χρόνο προγενέστερο του έτους 1985. Οικισμοί, κάποιοι εκ των μάλιστα με ιδιαίτερη δυναμική σήμερα, δεν μπορούν να οριοθετηθούν με τις διατάξεις που περιγράφονται στο νέο Π.Δ., αφού, είτε δεν εμφανίζονται στην απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ έτους 1981 (προαπαιτούμενο για την οριοθέτηση του οικισμού), είτε δεν προκύπτει η ύπαρξη του οικισμού ως αυτοτελούς οικιστικού συνόλου, καθώς θα πρέπει να εντοπίζεται έως το 1985 σύνολο με δέκα (10) τουλάχιστον κτίρια (π.χ. κατοικίες, αποθήκες) ή και άλλες κοινόχρηστες ή κοινωφελείς λειτουργίες ή κοινόχρηστοι χώροι (π.χ. σχολείο, εκκλησία, πλατεία). Οικισμοί ή και μεγάλα τμήματα αυτών δεν μπορούν να οριοθετηθούν ή να αποτελούν τμήματα αυτών, καθώς εμπίπτουν σε περιοχές που εξαιρούνται από το όριο αυτού, καθώς σε πολλές περιπτώσεις: -Εντοπίζονται ολόκληροι οικισμοί ή και τμήματα αυτών που στο πλαίσιο επανέγκρισης ή αναοριοθέτησης εμπίπτουν εντός της έκτασης πλάτους διακοσίων (200) μ. από τον άξονα υπεραστικών τμημάτων του βασικού (πρωτεύοντος) εθνικού οδικού δικτύου,
      -μεγάλα τμήματα των οικισμών εμπίπτουν σε διατάξεις που αφορούν στην ασφάλεια της υπεραστικής συγκοινωνίας (ποιος ο λόγος να προσδιορίζεται το όριο του οικισμού στην γραμμή δόμησής που προκύπτει από την απόσταση του χαρακτηρισμένου οδικού δικτύου όταν ούτως ή άλλως το κτίριο θα τοποθετείτο στην απόσταση που ορίζεται με το π.δ. 209/1998;),
      -εντοπίζονται ολόκληροι οικισμοί ή και τμήματα αυτών εντός της ζώνης των 250 μ. από υφιστάμενα κοιμητήρια.
      Η γραμμή δόμησης, η θέση του κτιρίου στο οικόπεδο και η οικοδομησιμότητα στους οικισμούς, κυρίως τους παραλιακούς, καθώς και ο καθορισμός και αποτύπωση κοινόχρηστων διόδων πλάτους τουλάχιστον τεσσάρων (4,00) μ., που συνδέουν το εσωτερικό δίκτυο κοινόχρηστων χώρων του οικισμού με τη ζώνη παραλίας στους τελευταίους, δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο μελέτης στο πλαίσιο μελέτης ΤΠΣ ή ΕΠΣ, αφού, ούτε η κλίμακα βοηθάει, ούτε το υπόβαθρο στο οποίο συντάσσεται, καθώς θα έπρεπε να υπάρχει τοπογραφική αποτύπωση και εφαρμογή, όπου υφίστανται θεσμικές γραμμές και όρια (γραμμή αιγιαλού και παραλίας κ.λπ.). Τίθεται το ερώτημα, τι γίνεται σε περιπτώσεις που δεν έχει οριοθετηθεί η γραμμή αιγιαλού και παραλίας. Υπάρχουν ασάφειες ως προς τη διαδικασία οριοθέτησης και κυρίως ως προς τον χρόνο που θα αναρτηθούν τα διαγράμματα οριοθέτησης των οικισμών στην περίπτωση που καθορίζονται μέσω των μελετών ΤΠΣ και ΕΠΣ, έτσι ώστε να ενημερωθούν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι πολίτες για το τι γίνεται με τις ιδιοκτησίες τους, και να υποβάλουν τυχόν ενστάσεις-αντιρρήσεις. Συγκεκριμένα: Θα αναρτηθούν αυτοτελώς, θα κριθούν οι ενστάσεις-αντιρρήσεις, και θα ακολουθήσει η διαδικασία διαβούλευσης της μελέτης ΤΠΣ ή ΕΠΣ ή η ανάρτηση των διαγραμμάτων θα γίνει ταυτόχρονα με τη διαβούλευση της ΣΜΠΕ και της Κύριας Μελέτης των ΤΠΣ και ΕΠΣ; Έχουν ληφθεί υπόψη αυτοί οι χρόνοι για την έγκαιρη ολοκλήρωση του προγράμματος που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας; Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω είναι προφανές ότι η διαδικασία οριοθέτησης των οικισμών στο πλαίσιο μελετών ΤΠΣ και ΕΠΣ δεν είναι εφικτή, πολύ δε περισσότερο στον χρονικό ορίζοντα που ορίζεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, και θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο αυτοτελών μελετών οριοθέτησης.
      Σε κάθε περίπτωση, το Προεδρικό Διάταγμα στη σημερινή του μορφή δεν υπηρετεί την ισόρροπη και δίκαιη ανάπτυξη της υπαίθρου, καθώς η εφαρμογή του ενδέχεται να οδηγήσει στον περιορισμό των αναπτυξιακών δυνατοτήτων των περιοχών και στην ερημοποίηση της υπαίθρου. Αντιθέτως, ενισχύει την απαξίωση της μικρής ιδιοκτησίας και την πιθανή συγκέντρωση γης σε λίγους μεγάλους επενδυτές, ενώ ταυτοχρόνως υπονομεύει την τοπική οικονομία και προκαλεί κοινωνική δυσαρέσκεια.
      Η ανάγκη για άμεση αναθεώρηση και διαβούλευση με τους επιμέρους φορείς, με γνώμονα την κοινωνική δικαιοσύνη, τη χωρική λογική και τη δημοκρατική συμμετοχή είναι επιτακτική.
      πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_144 της ΠΕΣΕΔΕ
      Περισσότερα...

        0

    3. Αρθρογραφία

      Το νέο εθνικό μητρώο ως ευκαιρία αναβάθμισης των εργοληπτικών επιχειρήσεων

      Engineer

      Το μόνο σίγουρο  είναι ότι η δημιουργία ενός συνολικού θεσμικού πλαισίου που θα προωθεί ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο για την υλοποίηση των δημοσίων συμβάσεων αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την ποιοτική αναβάθμιση τόσο των εργοληπτικών επιχειρήσεων όσο και του τελικού παραγόμενου έργου. Το θέμα της ρύθμισης του Π.Δ.71/2019 είναι  απολύτως επίκαιρο και πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί ενόψει του μεγάλου όγκου και προϋπολογισμού των έργων που δημοπρατούνται στις μέρες μας, προκειμένου να επέλθει ισορροπία στην αγορά και να εκτελεστούν έγκαιρα και έντεχνα τα έργα στη Χώρα μας, από περισσότερες υγιείς και ικανές Εργοληπτικές Επιχειρήσεις.
      Το Π.Δ.71/2019 τέθηκε σε εφαρμογή στις 3 Μαΐου 2024, μετά την πενταετή αναστολή του, με την ταυτόχρονη λειτουργία της ειδικής διαδικτυακής πλατφόρμας. Θεωρούμε διαδικασία εκσυγχρονισμού την λειτουργία του νέου ηλεκτρονικού Μητρώου αλλά είμαστε επιφυλακτικοί ως προς τον χρόνο που έχει ορισθεί για την πλήρη εφαρμογή του και την επανάκριση όλων των εργοληπτικών επιχειρήσεων. Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να ορισθεί μεταβατική περίοδος, κατά την οποία θα είναι σε ισχύ όλες οι διατάξεις του ν3669/2008, ώστε να μην σταματήσει η διενέργεια των διαγωνιστικών διαδικασιών.
      Προκειμένου να βελτιστοποιήσουμε τους όρους συμμετοχής των ελληνικών εργοληπτικών επιχειρήσεων όλων των κατηγοριών και τάξεων  στην υλοποίηση των δημοσίων συμβάσεων και να εξασφαλίσουμε ένα υγιές επιχειρηματικό περιβάλλον χωρίς όρους αθέμιτου ανταγωνισμού, είναι απαραίτητες οι ακόλουθες ρυθμίσεις που αφορούν το ΜΗΕΕΔΕ :
      Αύξηση των ορίων των τάξεων  των εργοληπτικών επιχειρήσεων
      Όπως είναι σε όλους μας γνωστό, τα οικονομικά όρια των τάξεων δεν έχουν επικαιροποιηθεί εδώ και πολλά χρόνια. Εν τω μεταξύ, οι ανάγκες, ο σχεδιασμός, το είδος και το μέγεθος των προϋπολογισμών  των δημοσίων συμβάσεων για έργα έχει αλλάξει δραστικά. Παρατηρείται η αύξηση της ανάγκης υλοποίησης δημοσίων έργων διαφορετικής φύσεως και υψηλότερων προϋπολογισμών. Επίσης, παρατηρείται η προτίμηση των Κυρίων των Έργων για μεγάλους προϋπολογισμούς οι οποίοι πολλές φορές καταχρηστικά και στα όρια της νομιμότητας επιλέγουν να συνενώνουν συμβάσεις και συνακόλουθα να αυξάνουν τους προϋπολογισμούς των δημοπρατούμενων έργων. Ο διπλασιασμός των οικονομικών ορίων των τάξεων, και ιδιαίτερα των χαμηλότερων, θα δώσει τη δυνατότητα της αύξησης της συμμετοχής του αριθμού των εργοληπτικών επιχειρήσεων και θα αναιρέσει ένα σημαντικό φραγμό εισόδου νέων επιχειρήσεων σε μεγαλύτερες τάξεις του Μητρώου.      
      Επανάκριση εργοληπτικών επιχειρήσεων
      Με την ισχύ του ΠΔ71/2019 εισάγεται η επανάκριση της τεχνικής εμπειρίας των εργοληπτικών επιχειρήσεων 1ης και 2η τάξης για όλες τις κατηγορίες έργων. Αυτό όμως δημιουργεί σύγκρουση μεταξύ των δύο μητρώων, ΜΕΚ και ΜΗΕΔΕ. Ουσιαστικά η κρίση μίας εργοληπτικής επιχείρησης στο ΜΗΕΔΕ μπορεί να ακυρώσει την κρίση του στο ΜΕΚ. Δηλαδή, ενώ το ΜΕΚ δίνει σε έναν εργολήπτη εμπειρία Δ΄ τάξης μπορεί στην κρίση του στο ΜΗΕΔΕ ουσιαστικά να την χάσει στην πενταετία. Προτείνουμε η επανάκριση της τεχνικής εμπειρίας να αφορά τις επιχειρήσεις 3ης τάξης και άνω, όπως ισχύει εξάλλου σήμερα.
      Ενίσχυση του θεσμού της ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΙΑΣ
      Ένας πολύ μεγάλος αριθμός υπεργολαβικών συμβάσεων (άνω του 90%) στον τομέα των δημοσίων έργων είναι απλές εργολαβικές συμβάσεις μη ΄΄εγκεκριμένες΄΄ και, όπως είναι γνωστό, τμήμα ή τμήματα όλων των έργων εκτελούνται υπεργολαβικώς. Εν τούτοις οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, που είναι εγγεγραμμένες στο ΜΗΕΕΠ ή θέλουν να εγγραφούν στο ΜΗΕΕΠ και εκτελούν δημόσια έργα υπεργολαβικώς, δεν μπορούν να αξιοποιήσουν την αποδεδειγμένη τεχνική τους εμπειρία εκ των υπεργολαβιών. Σύμφωνα με την διάταξη οι εργοληπτικές επιχειρήσεις στερούνται του δικαιώματος επίκλησης της εμπειρίας αυτής στο ΜΗΕΕΠ. Το ζήτημα αφορά χιλιάδες μικρομεσαίες εργοληπτικές επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εκτέλεση δημοσίων έργων υπεργολαβικώς. Η διάκριση αυτή, σε επίσημη και απλή υπεργολαβία, αποτελεί ένα τέχνασμα, που ουσιαστικά δίνει τον πρώτο λόγο για την αναγνώριση της τεχνικής εμπειρίας στους Αναδόχους των Έργων και όχι στις Αναθέτουσες Αρχές. Αποτελεί, εδώ και χρόνια ένα θεσμοθετημένο ανάχωμα και εμπόδιο στην εξέλιξη των μικρών και μεσαίων εργοληπτικών επιχειρήσεων. Θεωρούμε ότι η επέκταση της χρήσης της «Αναγνωρισμένης Υπεργολαβίας» θα έχει ευεργετικές επιπτώσεις στην διάχυση εμπειρίας και απασχόλησης, από τις μεγαλύτερες προς τις μικρότερες εργοληπτικές επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση στο Μητρώο. 
      Προκειμένου να λυθεί δια παντός το πρόβλημα, που προκύπτει με την τεχνική εμπειρία των υπεργολαβιών, προτείνουμε η εμπειρία αυτή να καταγράφεται τόσο στον Ανάδοχο όσο και στον Υπεργολάβο. Στην περίπτωση αυτή, ο Υπεργολάβος θα ελέγχεται από της Αναθέτουσες Αρχές σύμφωνα με της διαδικασίες που προβλέπονται στο θεσμικό πλαίσιο. Αυτό προϋποθέτει νομοθετική ρύθμιση για τροποποίηση του αντίστοιχου άρθρου του Ν4412/2016.     
      Για να μπορούμε να μιλάμε για κανονικότητα και ανάπτυξη του εργοληπτικού κόσμου πρέπει να βελτιωθούν και να υλοποιηθούν εντέλει οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις.  Δημιουργώντας συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και υιοθετώντας, πραγματικά και όχι στα λόγια, τις γενικές αρχές των δημοσίων συμβάσεων και των ευρωπαϊκών οδηγιών   μπορεί να επιτευχθεί στην ουσία του ο εκσυγχρονισμός του κλάδου χωρίς να επιβαρύνονται τα δημοσιονομικά του Κράτους.
      Μαρία Τσιομπάνου
      Πρόεδρος της ΠΕΣΕΔΕ
      Περισσότερα...

        0

    4. Αρθρογραφία

      Η ιστορία της γεφυροποιίας στην Ελλάδα

      Engineer

      Στο άρθρο αυτό γράφομε για δύο γέφυρες οι οποίες είναι πολύ γνωστές και κατασκευάσθηκαν την περίοδο της Ανοικοδομήσεως (1950 – 1980) και μάλιστα την εποχή κατά την οποία το προεντεταμένο σκυρόδεμα στην Ελλάδα αντιμετωπιζόταν ως μία νέα τεχνική λύση από τους Μηχανικούς τους ασχολουμένους με μελέτες και κατασκευές οδικών γεφυρών, οικοδομικών έργων κ.τ.ο.
      Η πρώτη γέφυρα με την οποία θα ασχοληθεί το άρθρο αυτό είναι η Γέφυρα Αλφειού, μήκους 390,00 μ. (2 ανοίγματα x 35,00 μ. + 8 ανοίγματα x 40,00 μ. = 390,00 μ.) με κωδικό Έργου 97130/Π.Δ.Ε. και προϋπολογισμό κατασκευής 17.000.000 δρχ., η οποία αποκαθιστά την συνέχεια της Εθνικής Οδού 9 (Πύργος – Κυπαρισσία – Καλαμάτα). Πρόκειται περί ενός έργου το οποίον έχει διττή λειτουργία: Από την μίαν πλευρά είναι γέφυρα οδική και από την άλλη υδατογέφυρα για την εξυπηρέτηση των ειδικών τεχνικών έργων εγγειοβελτιώσεως της πεδιάδος Επιταλίου. Κύριος του Έργου αυτού ήταν το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων. Προϊσταμένη Αρχή ήταν η Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Έργων δια της Διευθύνσεως Γ3. Επιβλέπουσα Υπηρεσία ήταν το 2ο Γραφείο Κατασκευής Οδών (Έδρα: Πάτρα).
      Το έργο δημοπρατήθηκε δια του συστήματος «Μελέτη – Κατασκευή» δια δύο δημοπρασιών λόγω αναβολής της 1ης η οποία είχε ορισθεί να διεξαχθεί την Δευτέρα 23 Οκτωβρίου 1959. Τελικά αυτή διεξήχθη την Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 1959 κατακυρωθείσης της στατικής μελέτης και της μελέτης των προεντεταμένων δοκών της γέφυρας στο Τμήμα Μελετών της ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ» του οποίου προΐστατο ο κ. Θεοδόσιος – Ρήγας Παναγιώτου Τάσιος* και της υδατογέφυρας στο ΤΕΧΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΚΑΛΛΙΝΣΚΗ*.
      Αλέξανδρος Παύλου Βερδέλης, Πολιτικός Μηχανικός της Κεντρικής Σχολής των Τεχνών και των Κατασκευών (1920), Ηλεκτρολόγος Ανωτάτης Σχολής Ηλεκτροτεχνικής (1921) και Εργολήπτης Δημοσίων Έργων (Αριθμός Μητρώου Τ.Ε.Ε.: 152), Αρχείον Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Η κατασκευή της γέφυρας ανατέθηκε στην ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ/Ε.ΔΟ.Κ.»* (Αλέξανδρος Παύλου Βερδέλης)* η οποία με τον μηχανικό εξοπλισμό της κατασκεύασε τις θεμελιώσεις της γέφυρας δια 18 καταδυομένων φρεατοπασσάλων ΒΕΝΟΤΟ, βάθους μεταξύ 20,00 μ. ως 30,00 μ., διαμέτρου 1,50 μ. και αποστάσεως 40,00 μ. Επί των φρεάτων αυτών κατασκευάσθηκαν τα πέδιλα των μεσοβάθρων και των ακροβάθρων της γέφυρας όμως επειδή το πλάτος τους δεν επαρκούσε για την σωστή θεμελίωση επί της συνεκτικής αργίλου, έγινε σειρά τσιμεντενέσεων υποθεμελιώσεως δια αμμοχαλίκου τις οποίες ανέλαβε να εκτελέσει η ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ» δια του Γεωργίου Μάρκου Ποτηριάδη* κατόπιν ειδικών γεωτρήσεων, τις οποίες ενήργησε η Υπηρεσία Επιβλέψεως, προκειμένου να διαπιστώσει την σύσταση του εδάφους θεμελιώσεως.
      Ο σκοπός επομένως αυτών των τσιμεντενέσεων ήταν η βελτίωση της αντοχής της αργίλου λόγω διαπιστωθείσης μειωμένης φορτιοϊκανότητος και διαπλατύνθηκε επίσης ο κεφαλόδεσμος, επί του οποίου εδράζεται το πέδιλον του βάθρου. Η εκτέλεση αυτών των τσιμεντενέσεων υποθεμελιώσεως απαίτησε 3.000 τόνους τσιμέντου και ο εργολήπτης πραγματοποίησε νέες γεωτρήσεις ελέγχου. Η ανωδομή της γέφυρας κατασκευάσθηκε υπό μορφή φορέως Γκέρμπερ με πλάτος οδοστρώματος 9,00 μ. και συνολικό 15,00 μ. μετρούμενο από τις κάθετες εξωτερικές παρειές των πεζοδρομίων άνωθεν της υδατογέφυρας, χρησιμοποιουμένου προεντεταμένου σκυροδέματος εφαρμοσθέντος του συστήματος Φρεζινέ*. Το πλάτος των εκατέρωθεν πεζοδρομίων είναι 2,60 μ. (2,50 μ. στην υδατογέφυρα και 0,50 μ. τα κράσπεδα). Εφαρμόσθηκε διαμήκης προένταση στο κάτω μέρος των πλακοδοκών του καταστρώματος και εγκάρσια προένταση στην πλάκα γεφυρώσεως. Προκειμένου να αντιμετωπισθεί η δυσχέρεια της σκυροδετήσεως των πλακοδοκών (4 ανά άνοιγμα για τη κάλυψη του πλάτους της γέφυρας) κατασκευάσθηκε ειδικό ικρίωμα κατά 1,50 μ. υψηλότερα της τελικής στάθμης τοποθετήσεως αυτών και εξετελέσθη η προένταση σύμφωνα την μελέτη και τον προγραμματισμό που έγινε στο εργοτάξιο. Μετά την εκτέλεση της 1ης φάσεως της εργασίας κυρίας προεντάσεως οι σκυροδετημένες πλακοδοκοί καταβιβάσθηκαν με γρύλλους υδραυλικών μέχρι της στάθμης του όνυχος εδράσεώς τους και δια κυλίστρων εσύρθησαν οριζοντίως στην τελική τους θέση.
      Εκ των έργων κατασκευής του ανοίγματος μήκους 40,00 μ. της γέφυρας Αλφειού της ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ/Ε.ΔΟ.Κ.» Φωτογραφία των εγκαινίων της γέφυρας Αλφειού τα οποία έγιναν το Σάββατο 30 Ιουνίου 1962 στις 7:00 το βράδυ, υπό του Υπουργού Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων, Σόλωνος Γκίκα Μετά την εκτέλεση αυτών των εργασιών άρχισε η 2η φάση της προεντάσεως των αμφιπροεχουσών δοκών υπό λίαν δυσμενείς συνθήκες και κάτω από τον όνυχα εδράσεως των αιωρουμένων πλακοδοκών. Συγχρόνως επί των αυτών βάθρων κατασκευάσθηκε εκ προεντεταμένου σκυροδέματος και η υδατογέφυρα για την εξυπηρέτηση των έργων εγγειοβελτιώσεως πεδιάδος Επιταλίου και η οποία έχει διατομή κιβωτίου με εσωτερικές διαστάσεις 1,00 μ. x 2,00 μ., μήκος ανοίγματος 40,00 μ. και ονομαστική παροχή 4,50 κ.μ./δευτ. Σε αυτήν τα καλώδια προεντάσεως διετάχθησαν εντός των κατακόρυφων τοιχωμάτων, τα οποία έχουν πάχος 15 εκ. και ελήφθη δια λόγους αυξημένης στεγανότητος, ελαχίστη τάση θλίψεως σ = 15 χλγρ./τετ. εκ. Οι αρμοί σκυροδετήθηκαν εκ των υστέρων και τα αμφιέρειστα κιβωτοειδή στοιχεία της υδατογέφυρας συνδέθηκαν στις πυκνές αναμονές του οπλισμού παρεμβαλλομένου χάλκινου ελάσματος το οποίο επιτρέπει και μικρομετατοπίσεις.
      Μετά το πέρας όλων των ανωτέρω εργασιών κατασκευής σε όλες τις αμφιέρειστες πλακοδοκούς και εις τα κιβώτια της υδατογέφυρας η ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «Ε.ΔΟ.Κ.» αντικατέστησε δια των υδραυλικών της γρύλλων όλα τα εφέδρανα δια νέων. Η αντικατάσταση αυτή ήταν δυσχερής και πρωτότυπη εργασία η οποία εξετελέσθη σε 2 φάσεις: Κατά την 1η φάση ανυψώθηκε ολόκληρη η οδογέφυρα (κατά την έννοια του μήκους) δια πλακοειδών υδραυλικών γρύλλων (VERIN – PLAT) τύπου STUP. Το πλάτος της στέψεως των βάθρων είναι 1,00 μ. Έτσι χρησιμοποιήθηκαν για τις 4 πλακοδοκούς της γέφυρας 8 γρύλλοι ύψους 2 εκ., συνδεδεμένοι σε μία κοινή αντλία προεντάσεως με εργαζόμενο μέσο το ύδωρ προκειμένου να αναβιβασθούν οι πλακοδοκοί βάρους 9.000 τόνων. Η αυτή εταιρεία κατασκεύασε τα στηθαία της γέφυρας δια σιδηρών στοιχείων.
      Τα εγκαίνια της γέφυρας αυτής έγιναν το Σάββατο 30 Ιουνίου 1962 στις 7:00 το βράδυ, υπό του Υπουργού Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων, Σόλωνος Γκίκα. Το συνολικό κόστος όλων των έργων ήταν 26.500.000 δρχ. Πρόκειται περί ενός έργου απολύτως πρωτοτύπου το οποίον κατασκευάσθηκε υπό των Ελλήνων Εργοληπτών και αυτό το καθιστά εξαιρετικώς ενδιαφέρον από τεχνικής και κατασκευαστικής απόψεως.
      Η κατασκευή των φρεάτων ΒΕΝΟΤΟ η οποία εκτελείται δια ειδικών μηχανημάτων της ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ/Ε.ΔΟ.Κ.» Η Γέφυρα Μοσχοποτάμου στον παλαιό Ανισόπεδο Κόμβο Κατερίνης, Αρχείον της Α.Τ.Ε. «ΟΔΩΝ ΚΑΙ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ – ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ» Το επόμενο έργο με το οποίο θα ασχοληθούμε είναι ο Ανισόπεδος Κόμβος Κατερίνης και η Γέφυρα Μοσχοποτάμου της Εθνικής Οδού 1 ο οποίος είχε μελετηθεί και κατασκευασθεί το 1959. Το έργο αυτό ήταν το πρώτο του είδους του στη χώρα, το οποίο κατασκευάσθηκε με τους τελευταίους τεχνικούς νεωτερισμούς όπως την χρήση του προεντεταμένου σκυροδέματος στην κατασκευή της γέφυρας με τη μεθόδου B.B.R.V,  η οποία εφαρμοζόταν για πρώτη φορά σε ελληνικό έργο γεφυροποιίας.
      Έχει όμως σημασία να δει κανείς την ιστορία αυτού του έργου. Το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων δια του Γραφείου Μελετών Κυκλοφορίας προχώρησε το 1959 στην σύνταξη ενός προσχεδίου για την κατασκευή μίας ανισόπεδης διασταυρώσεως κάπου στην Ελλάδα. Έτσι ελήφθη η απόφαση να κατασκευασθεί αυτή η διασταύρωση στην Κατερίνη, επί της Εθνικής Οδού 1 και στην θέση του χειμάρρου Μοσχοποτάμου. Η Υπηρεσία Γ3 του Υπουργείου δημοπράτησε* το έργο πάλι μέσω του συστήματος «Μελέτη – Κατασκευή». Η δημοπρασία αυτή κατεκυρώθη στην ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΔΟΜΙΚΗ» η οποία συνέταξε την στατική μελέτη της γέφυρας και την μελέτη των προεντεταμένων στοιχείων της μέσω του Τμήματος Μελετών Προεντεταμένου Σκυροδέματος της Εταιρείας του οποίου Διευθυντής ήταν ο Στυλιανός Γεωργίου Σουμελίδης*.
      Την επίβλεψη της κατασκευής ασκούσε το Γραφείο Ελέγχου Κατασκευής της Εθνικής Οδού Λαρίσης – Τεμπών – Κατερίνης υπό τον Ιωάννη Εμμανουήλ Γενεράλη* ενώ επί τόπου στο εργοτάξιο επέβλεπε ο Αγαμέμνων Πλάτωνος Χρονίδης*. Την κατασκευή πραγματοποίησε η ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΔΟΜΙΚΗ» (Μηχανικοί Κατασκευής: Νικόλαος Δημητρίου Σοφός*, Σταύρος Νικολάου Λάσκαρης*).
      Τα έργα ξεκίνησαν να κατασκευάζονται κατά τις αρχές του 1959 και παρεδόθηκαν χωρίς εγκαίνια το Σάββατο 05 Σεπτεμβρίου 1959. Η αξία των έργων 8.000.000 δρχ. Όπως σημειώσαμε πιο πάνω, πρόκειται για ένα έργο του οποίου ανάλογο δεν υπήρχε. Ο κόμβος αυτός αποτελείτο από την γέφυρα της Εθνικής Οδού 1 η οποία είχε μήκος 105,00 μ. (3 ανοίγματα x 35,00 μ.), πλάτος καταστρώματος 14,00 μ. (βασικόν πλάτος οδοστρώματος: 11,00 μ. + πλάτος εκατέρωθεν πεζοδρομίων: 1,50 μ.), την Οδό Σιδηροδρομικού Σταθμού – Κατερίνης μαζί με τους κλάδους συνδέσεως του κόμβου και την γέφυρα του χειμάρρου Μοσχοποτάμου η οποία ήταν πλαίσιο γεφυρώσεως 4 ανοιγμάτων.
      Η γέφυρα της Εθνικής Οδού 1 συνίστατο κατασκευαστικώς σε 4 κύριες δοκούς πάχους 30 εκ. με 3 διαδοκίδες κατά άνοιγμα και πλάκα καταστρώματος πάχους 18 εκ. Το συνολικό ύψος του φορέως της γέφυρας ήταν 2,00 μ. και διεστρώθη επιτοπίως σε ολόσωμη κατασκευή κατασκευασθέντος ικριώματος σκυροδετήσεως/υποστυλώσεως. Η προένταση του φορέως εκτελέστηκε δια του Συστήματος B.B.R.V.* εφαρμοσθείσης προεντάσεως (μετά την αφαίρεση των απωλειών) 2.430 τόνων σε 8 καλώδια. Για την σκυροδέτηση χρησιμοποιήθηκε σκυρόδεμα Β100 σε κάθε δοκό της γέφυρας. Επίσης ο όγκος του χρησιμοποιηθέντος σκυροδέματος ήταν 632,00 κ.μ. σκυροδέματος κατηγορίας Β400, το συνολικό βάρος των χαλύβων προεντάσεως ήταν 22 τόνοι και ο χαλαρός οπλισμός 63 τόνοι. Ο κόμβος αυτός υπήρχε μέχρι και το 2003 οπότε κατεδαφίσθηκε ολοκληρωτικά από την ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ» και την ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ «ΕΡΓΑΣ» για να κατασκευάσουν τους κλάδους της σήραγγας του Αυτοκινητοδρόμου 1.
      Κυριάκος Γκλεζάκος: Μηχανολόγος Επαγγελματικού Λυκείου – Ερευνητής της Ιστορίας των Ελληνικών Δημόσιων Τεχνικών Έργων
      Πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_142 της ΠΕΣΕΔΕ
      Περισσότερα...

        0

    5. Αρθρογραφία

      Ανεπιθύμητα φαινόμενα ανατινάξεων: Θόρυβος και σκόνη

      Engineer

      Σε συνέχεια προηγούμενου σχετικού άρθρου για τα ανεπιθύμητα φαινόμενα των ανατινάξεων”, θα αναφερθούμε στο θόρυβο & στη σκόνη.
      Σε  κάθε ανατίναξη δημιουργείται ωστικό κύμα, κυρίως από την εκτόνωση της πίεσης των αερίων που προκύπτουν από την έκρηξη των υλικών.
      Σύμφωνα με τους Wiss & Lineham (1978), η δημιουργία ωστικού κύματος οφείλεται σε:
      διαφυγή των αερίων της έκρηξης από το στόμιο του διατρήματος (venting) & δια μέσου της μάζας του θρυμματισμένου βράχου. διαφυγή αερίων από τις ασυνέχειες του πετρώματος που συναντούν τα διατρήματα. μετατόπιση του θραυσμένου πετρώματος κατά την ανατίναξη, όπου λόγω του μεγάλου όγκου συμπιέζει τον αέρα. πρόσκρουση μεταξύ των τεμαχίων του εξορυγμένου υλικού καθώς αυτά κινούνται αιωρούμενα. ελεύθερη έκρηξη υλικών στην επιφάνεια του εδάφους, όπως πχ όταν χρησιμοποιείται ακαριαία θρυαλλίδα για την έναυση των υπονόμων. Το ωστικό κύμα προκαλεί τοπική μεταβολή της πίεσης στον αέρα (υπερπίεση) η οποία και μεταδίδεται ακτινικά προς κάθε δυνατή διεύθυνση με ταχύτητα περίπου 340 m/sec. Έτσι παράγεται ένας ανεπιθύμητος κι ενοχλητικός ήχος (θόρυβος).
      Επειδή η ανατίναξη διαρκεί πολύ μικρό χρονικό διάστημα (1 – 2 sec αναλόγως του πλήθους των διατρημάτων), πρακτικά θα γίνει αντιληπτή ως βροντή ή “μπουμπουνητό”, αυτό δηλαδή που συνήθως ακολουθεί μετά τις ηλεκτρικές εκκενώσεις (αστραπές & κεραυνούς) στην ατμόσφαιρα σε μια βροχερή ημέρα. 
      Είναι αρκετά σύνηθες το φαινόμενο, ο θόρυβος που προκαλεί μια έκρηξη να συγχέεται με τη δόνηση. Με δεδομένο ότι τα ηχητικά κύματα ταξιδεύουν με μικρότερη ταχύτητα από τη δόνηση, θεωρείται από τους περιοίκους ότι η έκρηξη προκαλεί “διπλή δόνηση”. Η ψευδαίσθηση αυτή γίνεται ακόμη πιο έντονη από την επίδραση που έχει το ωστικό κύμα (μεταβολή στην πίεση του αέρα) στα παράθυρα των σπιτιών (κροτάλισμα).
      Η υπερπίεση (sound pressure) ή ωστικό κύμα που δημιουργείται από την έκρηξη μιας ποσότητας εκρηκτικής ύλης, υπολογίζεται από την ακόλουθη σχέση (ISEE Blaster’s Handbook) :
      όπου :
      P η προκαλούμενη πίεση στον ατμοσφαιρικό αέρα σε kpa (sound pressure) Q η ποσότητα της εκρηκτικής ύλης σε kg ανά χρόνο επιβράδυνσης R η απόσταση της θέσης μέτρησης από το σημείο της έκρηξης σε μέτρα Κ & β συντελεστές με τιμές αναλόγως των συνθηκών γόμωσης Συνήθως, όμως, ως μονάδα μέτρησης της ηχητικής έντασης χρησιμοποιείται το decibel (dB), το οποίο προκύπτει από τη σύγκριση της υπερπίεσης με μια τιμή αναφοράς (PO = 20 x 10-9 kpa). Υπολογίζεται από τη σχέση dB = 20 x log (P/PO).
      Προφανώς η υπερπίεση (ωστικό κύμα) δεν πρέπει να ξεπερνά κάποιο όριο ώστε να μην υπάρχουν παράπονα αλλά και να μην προκαλούνται ζημιές.
      Επί σειρά ετών θεωρούνταν ως ασφαλές όριο η τιμή των 140 dB. Η Υπηρεσία Μεταλλείων των ΗΠΑ (USBM) έπειτα από σχετική μελέτη του Siskind (1980) υιοθέτησε ως ανώτατη επιτρεπόμενη τιμή τα 134 dB, που πρακτικά αποτελεί το ήμισυ της προηγούμενης (λόγω λογαριθμικής κλίμακας) & ισοδυναμεί με το θόρυβο που προκαλεί άνεμος ταχύτητας 32 km/h (έντασης περίπου 5  στην κλίμακα Beaufort).
      Η τιμή των 134 dB υιοθετήθηκε ως μέγιστη επιτρεπόμενη και από τον  Κανονισμό Μεταλλευτικών & Λατομικών Εργασιών (ΚΜΛΕ – Yπ. Aποφ. 2223 ΦEK 1227/14-06-2011) που εφαρμόζεται στη χώρα μας (άρθρο 88).
      Εκτός από την ποσότητα των εκρηκτικών ανά χρόνο επιβράδυνσης, το ωστικό κύμα επηρεάζεται και από ατμοσφαιρικούς παράγοντες, όπως η διεύθυνση & η ταχύτητα του πνέοντος ανέμου, καθώς και τη θερμοκρασιακή αναστροφή (atmospheric inversion).
      Σε κανονικές συνθήκες η θερμοκρασία του αέρα μειώνεται κατά περίπου 2 οC ανά 300 m ύψους. Το ίδιο συμβαίνει και με την ταχύτητα που μεταβάλλεται κατά περίπου 0,5 m/sec για κάθε αλλαγή της θερμοκρασίας κατά 1 οC. Η κανονική αυτή συνθήκη στρέφει τα ηχητικά κύματα προς τα πάνω μακριά από το έδαφος, με αποτέλεσμα να απορροφούνται από την ατμόσφαιρα.
      Στην περίπτωση θερμοκρασιακής αναστροφής (σπάνιο φαινόμενο) η θερμοκρασία του αέρα αυξάνεται με το ύψος με αποτέλεσμα τα ηχητικά κύματα να επιστρέφουν προς το έδαφος. Έτσι αντί να έχουμε απόσβεση του θορύβου, παρατηρείται τοπικά ενίσχυση της έντασης του.  
      Ο άνεμος μπορεί να επιδράσει επίσης με την ταχύτητα & τη διεύθυνση διάδοσης του. Όταν πνέει άνεμος προφανώς και θα γίνει εντονότερα αισθητός ο ήχος της έκρηξης προς την κατεύθυνση που φυσάει. Με την ένταση του δε θα συμβάλει και στην ενίσχυση της στάθμης του θορύβου στη συγκεκριμένη περιοχή.
      Η ύπαρξη φυσικού αναχώματος ή άλλης μορφής προστατευτικού φραγμού μεταξύ της θέσης  ανατίναξης και του σημείου ενδιαφέροντος, μειώνει την επίδραση αυτή.
       
      Ταυτόχρονα με τη πρόκληση θορύβου το ωστικό κύμα της ανατίναξης παρασύρει και τα μικροσκοπικά σωματίδια από το θρυμματισμένο πέτρωμα (σκόνη). Προφανώς όσο ισχυρότερο το ωστικό κύμα & η ένταση του πνέοντος ανέμου, τόσο μεγαλύτερη η διασπορά της σκόνης.
      Το φαινόμενο αντιμετωπίζεται σχετικά εύκολα με διαβροχή των μετώπων εξόρυξης από ασφαλή απόσταση & πάντοτε πίσω από αυτά, για προστασία από τις εκτινάξεις θραυσμάτων πετρώματος. Εάν δε υπάρχει και δυνατότητα τηλεχειρισμού του “καταβρεχτήρα” ακόμα καλύτερα !
      Οι παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν ώστε να μειωθεί η ένταση του ωστικού κύματος & δευτερευόντως η διασπορά σκόνης, είναι :
      (a) μείωση της ποσότητας εκρηκτικών Q ανά χρόνο επιβράδυνσης. (b) προσεκτική & επιμελημένη επιγόμωση (τάπα) σε μήκος τουλάχιστον 25 x d, όπου d η διάμετρος σε mm. (c) αποφυγή προσανατολισμού της διεύθυνσης έναυσης των υπονόμων προς εκείνη που θα προκληθεί όχληση (πχ προς κοντινές κατοικίες) (d) επιλογή κατάλληλων χρόνων επιβράδυνσης ώστε η βαθμιαία προχώρηση της ανατίναξης να γίνεται με ταχύτητα μικρότερη από αυτή της διάδοσης του ήχου στον αέρα. (e) αποφυγή χρήσης στην επιφάνεια του εδάφους μέσων έναυσης που προκαλούν ισχυρή έκρηξη, δηλαδή πρακτικά της ακαριαίας θρυαλλίδας. Εάν τούτο δεν είναι εφικτό, θα πρέπει η θρυαλλίδα να καλύπτεται από στρώμα λεπτόκοκκης άμμου πάχους περίπου 10 cm. Έτσι θα περιοριστεί σημαντικά ο παραγόμενος θόρυβος, θα αυξηθεί όμως η ποσότητα της σκόνης.  
      Η ενδεδειγμένη λύση στο πρόβλημα είναι η χρήση “μη ηλεκτρικών καψυλλίων” (Nonel) ή/και ηλεκτρονικών καψυλλίων (electronic detonators) για την έναυση των εκρηκτικών.
      Tόσο με τα “Nonel” όσο και με τα ηλεκτρονικά καψύλλια , η έκρηξη ξεκινάει από τον πυθμένα κάθε γομωμένου υπονόμου. Έτσι τα αέρια της έκρηξης παραμένουν εντός της θρυμματισμένης μάζας του πετρώματος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πριν διαχυθούν στην ατμόσφαιρα, συμβάλλοντας με την πίεση τους στη μετακίνηση του θρυμματισμένου βράχου από τη φυσική του θέση.
      Έτσι επιτυγχάνεται καλύτερος θρυμματισμός, ενώ και ο παραγόμενος θόρυβος είναι περιορισμένος, αφού τα αέρια της έκρηξης διαχέονται στην ατμόσφαιρα με τη μικρότερη δυνατή πίεση. Το τελευταίο συνεισφέρει θετικά και στην αποτροπή διασποράς σκόνης. 
      Επιπρόσθετα λόγω των πολλαπλών χρόνων επιβράδυνσης, έχουμε τη δυνατότητα καλύτερου ελέγχου της ανατίναξης κι άρα ευκολότερη εφαρμογή του (d). Με κατάλληλο σχεδιασμό, προσεκτική & επιμελημένη εργασία, αλλά και εφαρμογή όλων των κανονισμών όλα γίνονται. 
      Λεωνίδας Καζάκος, Μηχανικός Μεταλλείων ΕΜΠ MSc Τεχνικός σύμβουλος σε θέματα εφαρμογής εκρηκτικών υλών Εκπόνηση μελετών ελεγχόμενων ανατινάξεων – μετρήσεις δονήσεων – επίβλεψη εργασιών
      πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_138 της ΠΕΣΕΔΕ
      Περισσότερα...

        0

    6. Αρθρογραφία

      21ος αιώνας Μηχανολογία – Οικοδομή και Δημόσια Έργα

      Engineer

      Η Μηχανολογία, ως κλάδος της επιστήμης και της τεχνολογίας, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου.
      Αναμφισβήτητα η Αρχιτεκτονική είναι η πρώτη τεχνική επιστήμη μέσω της οποίας ο άνθρωπος κατάφερε να αναπτυχθεί και σε προσωπικό επίπεδο ως είδος και σε επιστημονικό επίπεδο ως νοήμων οργανισμός και σε διαφοροποίηση από τους υπόλοιπους νοήμονες επίσης οργανισμούς. Ακόμα όμως και στα πιο πρώιμα στάδιά του με δημόσια έργα του ο άνθρωπος, όπως η Ακρόπολις, ξεκίνησε να χρησιμοποιεί υγρό μέταλλο για την σταθερή σύνδεση των μαρμάρων πάνω από του κίονες του μνημείου.
      Αυτή του η σύλληψη για ενσωμάτωση του μετάλλου στην τέλεια γεωμετρικά και αισθητικά κατασκευή του Παρθενώνα αποδεδειγμένα από μελέτες σχετικών επιστημόνων δηλώνει και προετοιμάζει το μέλλον για το τι θα επακολουθήσει. Πρόκειται για μία μικρή επανάσταση, αφού στο μέλλον το μέταλλο ως πρώτη ύλη θα πάρει τη θέση που του αξίζει. Με κτίρια, τα οποία θα κατασκευάζονται αποκλειστικά από μέταλλο και μηχανές, οι οποίες θα γεννήσουν με τη σειρά τους την 1η 2η 3η και 4η βιομηχανική επανάσταση από το 1750 περίπου και μετά. Καθώς και άλλα δημόσια έργα ειδικού χαρακτήρα όπως η εμβληματική γέφυρα Ρίου Αντιρρίου η οποία είναι από τις μεγαλύτερες καλωδιωτές γέφυρες πολλαπλών ανοιγμάτων στον κόσμο και από το θαύμα της σύγχρονης στατικής επιστήμης στον 21 αιώνα και για τα ελληνικά δεδομένα και παγκοσμίως.
      Σε σχέση με το μνημείο του Παρθενώνα ειδικά για την διατήρηση των λίθων στη θέση τους σε περίπτωση σεισμού εξασφαλιζόταν όχι μόνον με την πλοκή αλλά και με τους συνδέσμους οι οποίοι ήταν συνήθως σιδερένιοι. Για τις οριζόντιες συνδέσεις χρησιμοποιούσαν συνδέσμους διαφόρων τύπων, ιδίως εκείνους που έχουν σχήμα διπλού ταφ και για τις κατακόρυφες συνδέσεις μικρούς ορθογώνιους συνδέσμους, τους γόμφους.
      Σε όλες τις περιπτώσεις λάξευαν στους λίθους που επρόκειτο να συνδεθούν εγκοπές, τις “εντορμίες”. Oι εντορμίες είχαν το σχήμα του αντίστοιχου συνδέσμου αλλά σημαντικά μεγαλύτερες τις διαστάσεις ώστε γύρω από τον σύνδεσμο να απομένει χώρος, για τη χύτευση λειωμένου μολύβδου-διαδικασία που λεγόταν μολυβδοχόηση. O μόλυβδος εξασφάλιζε πλήρη μηχανική συνέχεια μεταξύ συνδέσμου και λίθου, απορροφούσε ως μαλακότερο και παραμορφώσιμο υλικό μέρος των κραδασμών και της ενέργειας ενός σεισμού και επίσης προστάτευε το σίδερο από την οξείδωση, απομονώνοντας τον από το περιβάλλον.
      Οι κίονες των ναών αποτελούνταν από σπονδύλους ασύνδετους μεταξύ τους. Το βάρος τους και η επιφάνεια επαφής τους αρκούσαν για να εξασφαλιστεί η στερεότητα του κίονα. Για την κέντρωση των σπονδύλων κατά την τοποθέτηση και ίσως ακόμη και την περιστροφή τους για την επίτευξη καλύτερης επαφής έφτιαχναν τετράγωνες εγκοπές στο κέντρο του σπονδύλου όπου τοποθετούσαν ξύλινα τετράπλευρα πρίσματα, τα εμπόλια, μέσα στα οποία περνούσε ένας κυλινδρικός άξονας από σκληρότερο ξύλο, ο πόλος. O κατώτερος σπόνδυλος απλώς πατούσε επάνω στον στυλοβάτη, χωρίς πόλο και εμπόλιο. Σε αρχαϊκά ή σε μικρά κτήρια οι κορμοί των κιόνων ήταν μονολιθικοί, όπως στον ναό του Aπόλλωνα στην Kόρινθο και της Aθηνάς Nίκης στην αθηναϊκή Aκρόπολη αντίστοιχα.
      Μηχανολογία 21ος αιώνας
      Ακολουθεί τρίτη στην σειρά μετά την Αρχιτεκτονική και την Στατική Επιστήμη, η Μηχανολογία η οποία άλλαξε τον κόσμο δημιουργώντας πάρα πολλούς ξεχωριστούς διαφορετικούς τομείς και λύνοντας τεχνικά προβλήματα, τα οποία από μόνα τους τα κτίρια παρά τον τέλειο παθητικό σχεδιασμό τους δεν ήταν σε θέση να τα λύσουν, όπως φωτισμός – κλιματισμός – θέρμανση – εξαερισμός – ενεργητική πυροπροστασία – δίκτυα ίντερνετ – δίκτυα ηλεκτρολογικά – δίκτυα υδραυλικά. Μιλάμε προφανώς για την επανάσταση της τεχνολογίας σε όλα τα επίπεδα όσο αφορά την οικοδομή και τα δημόσια έργα χωρίς να έχουμε συμπεριλάβει μέσα τομείς όπως τεχνολογία άμυνας κρατών – διαστημική τεχνολογία – ιατρική μηχανολογία – βιολογία & μηχανολογία – γενετική & μηχανολογία – βιομηχανία μεταφορών – βιομηχανία τροφίμων – βιομηχανία προϊόντων – βιομηχανία μουσικής – εν συντομία 1η 2η 3η & 4η βιομηχανική επανάσταση.
      Και κλείνουμε την συνεισφορά της Μηχανολογίας στον τομέα της επιστήμης με την δημιουργία σύγχρονων τηλεσκοπίων όπως humbble, webb telescope και event horizon telescope τα οποία κατάφεραν σε συνεργασία με άλλα τηλεσκόπια και με παγκόσμια πανεπιστημιακά κέντρα γνώσης και τεχνολογίας  να αποκωδικοποιήσουν τα μυστικά του σύμπαντος και φτάσαμε μέχρι τις 6 Οκτωβρίου 2020. Η απονομή Nobel prize για την εύρεση τεκμηριωμένα της μελανής οπής του γαλαξία μας και την νέα αντίληψη της περιστροφής των αστέρων γύρω από αυτές. Επισυνάπτουμε σχετικά τμήματα από το Nobel prize ανώτερης φυσικής – κοσμολογίας.
      Μιλάμε δηλαδή για το θρίαμβο της επιστήμης χωρίς να γνωρίζουμε τι άλλο θα επακολουθήσει με τρόπο τεκμηριωμένο και απόλυτα επιστημονικό σε συλλογικό και οργανωμένο επίπεδο με πιστοποιημένους φορείς, όπως γνωρίζει να το κάνει καλά μόνο ο άνθρωπος. Συνεπώς βλέπουμε ότι υπάρχει ένας συσχετισμός μεταξύ των βασικών τεχνικών επιστημών όπως αρχιτεκτονική επιστήμη – επιστήμη του πολιτικού μηχανικού – μηχανολογική επιστήμη με την κοσμολογία η οποία με την σειρά της μας δίνει πρόσβαση σε πάρα πολύ σημαντικά συμπαντικά δεδομένα τα οποία διευρύνουν το πνεύμα και τις γνώσεις μας ως ανθρώπινο γένος και μας φέρνουν όλο και πιο κοντά στην συμπαντική αλήθεια και στο Θεό.
      (Γενική θεωρία σχετικότητας Albert Einstein NOV 1915). Το παρόν κείμενο το αφιερώνω στον παγκόσμιο Νίκο Καζαντζάκη από το νησί της Κρήτης και στην οικογένειά μου Λενακάκη Ελευθέριο – Αριστείδη και Αριστέα καθώς και στην μελετητική και κατασκευαστική εταιρεία μας www.arcconsultants.gr – Αrcconsultants company 2002.
      Πηγή: O διαδικτυακός τόπος “Μάθε Περισσότερα” που είναι συμπληρωματικός του “Ένας Αρχαίος Ναός” και απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, γονείς και νέους που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν μια πιο συστηματική γνώση για την αρχιτεκτονική των αρχαίων ελληνικών ναών  https://learnmore.ancienttemple.ysma.gr/construction καθώς και στην γνωστή και μη εξαιρετέα σελίδα https://www.nobelprize.org.
      Το παρόν κείμενο το αφιερώνω στον παγκόσμιο Νίκο Καζαντζάκη από το νησί της Κρήτης και στην οικογένειά μου Λενακάκη Ελευθέριο – Αριστείδη και Αριστέα καθώς και στην μελετητική και κατασκευαστική εταιρεία μας www.arcconsultants.gr – Αrcconsultants company 2002.
      ∗ Κωνσταντίνος Λενακάκης, Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μελετητής δημοσίων  και  ιδιωτικών  Η-Μ  Έργων κατ. 9,27 –  κατασκευαστής  Η-Μ  Έργων.
      Πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_145 της ΠΕΣΕΔΕ
      Περισσότερα...

        0

    7. Αρθρογραφία

      Πρόεδρος ΣΜΕ: Σεισμικοί… στοχασμοί

      kan62

      Ο Αργύρης Πλέσιας, Πολιτικός Μηχανικός και Πρόεδρος του Συλλόγου Μελετητών Ελλάδος (ΣΜΕ) μοιράζεται στο Εργοληπτικόν βήμα No_133  σκέψεις, προβληματισμούς και προτάσεις για τη θωράκιση του κτηριακού αποθέματος της χώρας απέναντι στους σεισμούς.
      Καθώς από την παρακάτω φωτογραφία βγήκε το πόρισμα και μεταδόθηκε από πολλούς «ειδησεογραφικούς αναμεταδότες» με τον αιματηρό τίτλο «κατασκευαστικό έγκλημα – πολυκατοικία χωρίς θεμέλια», ας πούμε και μερικά σοβαρά για τους σεισμούς και την επίδρασή τους, στο ανθρωπογενές κυρίως περιβάλλον
      Η πολυκατοικία της φωτογραφίας έχει θεμελίωση και μάλιστα ισχυρή (κοιτόστρωση), ενώ ο μηχανισμός πτώσης με ανατροπή, δηλώνει ότι και ο φέροντας οργανισμός είχε συγκρότηση (διατήρηση κόμβων).
      Άλλο παράδειγμα που υποστηρίχθηκε μάλιστα από πανεπιστημιακό, ότι για τις μηδενικές απώλειες στην πόλη Ερζίν, πρέπει να δοθούν εύσημα στον δήμαρχο που τήρησε την νομιμότητα και έγιναν «καλές κατασκευές που άντεξαν». Δεν πήγε, άραγε, σε κανενός το μυαλό, ότι στην πόλη των 42.000 κατοίκων, υπήρχαν κατασκευές και προ του συγκεκριμένου δημάρχου; Δεν πήγε, άραγε, στο μυαλό του πανεπιστημιακού, ότι κάποια τοπικά χαρακτηριστικά (π.χ. έδαφος), αιτιολογούν την διαφορετική εικόνα;
      Οι παρατηρήσεις αυτές που προκύπτουν από την εικόνα και τα «συμπεράσματα» που ακούγονται στα ΜΜΕ, τις τελευταίες ημέρες, τα οποίαείναι και ελλιπή και εσφαλμένα, θεωρώ ότι, θέτουν μεγαλύτερες υποχρεώσεις στους μηχανικούς και απαιτούν μεγαλύτερη υπευθυνότητα από όσους έχουν αναλάβει την ενημέρωση των πολιτών. Στον απόηχο του τραγικού συμβάντος του σεισμού της Τουρκίας, οφείλουμε σαν μηχανικοί να καλλιεργήσουμε μιακουλτούρα «υπεύθυνης ενημέρωσης», ενός μηχανισμού «ψύχραιμης αντιμετώπισης», ενός επιπέδου «κατανόησης της τυχηματικότητας» των φυσικών φαινομένων και «αποδοχής του επιπέδου κινδύνου».
      Είναι λογικό ο πολίτης να ρωτάει αν αντέχει το σπίτι του σε ένα σεισμό σαν της Τουρκίας, είναι λογικό να επιθυμεί να νοιώσει την ασφάλεια του δικού του σπιτιού και της οικογένειάς του, έναντι των φρικτών εικόνων που θα διαρκέσουν για ένα εικοσαήμερο το πολύ (μέχρι την επόμενη συγκλονιστική είδηση), είναι λογικό να θέλει ένα «χάδι στα αυτιά» και ας ψυχανεμίζεται ότι μπορεί να μην  είναι αληθινό.
      Είναι όμως παράλογο και ανεύθυνο, ενδεχομένως θέλοντας να καλύψουμε την άγνοια του τυχαίου γεγονότος, ενδεχομένως ορμώμενοι από την έλξη της δημοσιότητας ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο, να περιγράφουμε σενάρια τρόμου ή σενάρια εφησυχασμού, θεωρώντας ότι αν πούμε το αληθινό ΔΕΝ ΞΕΡΩ–χωρίς να ερευνήσω- (στο ερώτημα της πιθανότητας πτώσης του σπιτιού του πολίτη), θα βγάλουμε καμπούρα.
      Όπως υφίσταται η αποδοχή του πολίτη στην άγνοια του γιατρού στην (“αν θα νοσήσει βαριά «κάποια στιγμή στο μέλλον»”),αντίστοιχη κουλτούρα και αποδοχή πρέπει να αναπτύξει για την άγνοιά μας στην ερώτηση αν θα πέσει το σπίτι του σε «κάποιο σεισμό». Η κουλτούρα της αποδοχής των ορίων της γνώσης καλλιεργείται, όταν γίνει κατανοητή η πολυπαραμετρικότητα του φαινομένου και η πολυεπίπεδη επίδρασή του στις κατασκευές.
      Παράγοντες που επηρεάζουν την συμπεριφορά των κατασκευών σε ένα σεισμικό γεγονός, όπως:
      διάρκεια γεγονότος, βάθος γένεσης, τύπος και μορφή επιταχύνσεως κύματος, απόσταση από την θέση γένεσης του σεισμού, σύσταση εδάφους στην γραμμή του κύματος, σύσταση εδάφους έδρασης της κατασκευής, τύπος θεμελίωσης της κατασκευής, είδος δομικού συστήματος, ποιότητα και γήρανση υλικών κατασκευής, κανονιστικό πλαίσιο μελέτης (επίπεδο γνώσης), ορθότητα μελέτης, εφαρμογή μελέτης και επίβλεψη κατά την κατασκευή, παρεμβάσεις κατά την λειτουργία της κατασκευής, συντήρηση κατασκευής και πολλοί άλλοι, αποτελούν ένα απάνθισμα συνθηκών που επιδρούν στην τρωτότητα της κατασκευής έναντι ενός σεισμικού γεγονότος και στην γένεση βλαβών ή/και αστοχιών. Γίνεται κατανοητό πιστεύω, από την παραπάνω ενδεικτική αναφορά, ότι η έστω και σαφής γνώση για παράδειγμα «με ποιόν κανονισμό κατασκευάσθηκε» (δηλώνει επίπεδο γνώσης), δεν είναι δυνατόν να δώσει καμία μονοσήμαντη απάντηση στην ερώτηση και την αγωνία του πολίτη «αν θα πέσει το σπίτι του». Η διατύπωση γενικευμένων συμπερασμάτων, όπως ότι νέες κατασκευές δεν αστοχούν, δεν βοηθούν στην διαμόρφωση ώριμης γνώσης στον πολίτη.
      Η Πολιτεία στην Ελλάδα και ο χώρος των τεχνικών, έχει αντιμετωπίσει με ιδιαίτερη υπευθυνότητα και ψυχραιμία, τα σεισμικά γεγονότα έχει δημιουργήσει υποδομές για την αντιμετώπισή τους, έχει ενσωματώσει την  τεχνική γνώση που  αποκτήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες στην χώρα, βελτιώνοντας το ΜΕΣΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ έναντι των σεισμικών γεγονότων. Αξίζει ενδεικτικά  να αναφερθούν κάποιες ενέργειες:
      Η συγκρότηση ομάδων διερεύνησης των μηχανισμών κατάρρευσης των κτηρίων που κατέρρευσαν και είχαν ανθρώπινα θύματα στον σεισμό της Αθήνας, αποτέλεσε μηχανισμό απόκτησης σημαντικής εμπειρίας και αποκτήθηκαν συμπεράσματα που ενσωματώθηκαν στους ισχύοντες κανονισμούςαποτίμησης και επεμβάσεων σε υφιστάμενο κτήρια, τόσο από σκυρόδεμα όσο και από τοιχοποιία (ΚΑΝΕΠΕ – ΚΑΔΕΤ). Η συστηματική καταγραφή του υφιστάμενου δομικού αποθέματος και η κατηγοριοποίησή του (ιδιωτικός και δημόσιος χώρος), με χαρακτηριστικές περιπτώσεις το πρόγραμμα ΕΠΑΝΤΥΚ, κάποιες δράσεις του ΟΣΚ που δεν ολοκληρώθηκαν καθώς και καταγραφές προσεισμικών ελέγχων (ελλειπώς αξιοποιημένες). Η δημιουργία ειδικών μονάδων με κατάλληλη εκπαίδευση και εξοπλισμό που αντιμετωπίζουν τις επιδράσεις καταστροφικών φαινομένων (πχ ΕΜΑΚ, εθελοντικές ομάδες κλπ) Έχοντας συμμετάσχει στο πρόγραμμα ΕΠΑΝΤΥΚ για την Θράκη, θεωρώ ότι η μη ολοκλήρωση και η επακόλουθη παραγωγή αποτελεσμάτων, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ελλιπή κατανόηση του προγράμματος, ως εργαλείου παρέμβασης. Ο καθηγητής Θ. Τάσιος (εμπνευστής), είχε θέσει με απλό τρόπο τους στόχους των μαζικών καταγραφών που είναι η ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ και ΙΕΡΑΡΧΙΣΗ των κατασκευών ως προς την επάρκεια και την τρωτότητα τους ώστε να γίνονται παρεμβάσεις αναβάθμισης σε αυτές που έχουν την χαμηλότερη βαθμολογία, την υψηλότερη τρωτότητα, σε αντιστοιχία με τους διαθέσιμους πόρους.
      Συχνά ακούγεται στα σχετικά ρεπορτάζ περί των χιλιάδων κτηρίων που έχουν καταγραφεί ή των χιλιάδων άλλων που απομένει να καταγραφούν ενώ για τις καταγραφές αυτές δεν υπάρχει γνώση  για το που και πως θα χρησιμοποιηθούν. Θεωρώ πολύ χρήσιμο να είχαν βαθμονομηθεί έστω οι 25.000 που απογράφηκαν ώστε να υπάρξει ένα πρόγραμμα επεμβάσεων (πχ 2 -3 ανά νομό), σε ετήσια βάση, ποσότητα που μπορεί να υποστηριχθεί οικονομικά. Με την διαδικασία αυτή σε μία δεκαετία θα είχαμε ανατάξει/ αναβαθμίσει περί τα 2000 κτήρια (τα πιο επικίνδυνα σύμφωνα με το  αποτέλεσμα της βαθμονόμησης).
      Είναι, επίσης, χρήσιμο να αναφερθεί, ότι πρέπει να γίνουν κτήμα του υπεύθυνου πολίτη, έννοιες,  όπως το επίπεδο ασφάλειας που θεσμοθετεί η Πολιτεία και το οποίο συναρτάται με τους εκάστοτε διαθέσιμους πόρους. Η μελέτη και η κατασκευή έργων με υψηλότερους δείκτες ασφάλειας ή η επιλογή σχεδιασμού μιας κατασκευής με υψηλότερη τιμή σεισμικής επιτάχυνσης εδάφους ΔΕΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ και ο οποιοσδήποτε πολίτης επιθυμεί να έχει σχεδιασμό με υψηλότερα standards, είναι δυνατόν να τον πληρώσει και να τον  ενσωματώσει στο δόμημα του (πχ εφαρμογή σεισμικής μόνωσης κλπ.). Η Πολιτεία όμως θεωρεί (ορθώς κατά την άποψή μου), ότι οι διαθέσιμοι πόροι για την κατασκευή μίας υποδομής, οφείλουν να καλύπτουν την αντιμετώπιση φαινομένων που έχουν αποδεκτή πιθανότητα να συμβούν σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο (περίοδος επαναφοράς). Με τις πιο σύγχρονες απόψεις  μάλιστα, τίθενται πρόσθετες παράμετροι με την εισαγωγή του όρου επιτελεστικότητας για την αξιολόγηση της ανεκτής πιθανότητας τόσο για την απώλεια μίας κατασκευής όσο και για την απώλεια ανθρώπινης ζωής (κριτήριο μη κατάρρευσης). Η ίδια λογική του επιπέδου ασφαλείας ισχύει για όλα τα τεχνικά έργα  (υδραυλικά, συγκοινωνιακά κλπ.) και θα πρέπει να το κάνουμε απολύτως κατανοητό στον πολίτη.
      Επίσης, ένα άλλο εννοιολογικό στοιχείο,  που οφείλουμε σαν μηχανικοί να κάνουμε κατανοητό στην κοινωνία και στους πολίτες, είναι ότι ο αναμενόμενος κύκλος ζωής των διαθέσιμων υποδομών είναι μεγάλος και δεν είναι δυνατή η ενσωμάτωση της πρόσθετης γνώσης που αποκτάται ανά δεκαετία με αυτόματο τρόπο στις υφιστάμενες κατασκευές, ιδιαίτερα με την συνεχώς επιταχυνόμενη παραγωγή γνώσεων. Με την παρατήρηση αυτή πρέπει να γίνει κατανοητό και αποδεκτό , ότι  δεν έχουν όλες οι κατασκευές το ίδιο βαθμό επάρκειας όχι μόνο έναντι σεισμικών δράσεων, αλλά και έναντι άλλων ατυχηματικών(πχ πλημμύρες) φαινομένων.
      Εάν συμφωνηθούν ως αρχές τα παραπάνω, θεωρώ ότι θα μειωθεί η απαίτηση για προβλέψεις που δεν είναι εφικτές και  θα αυξηθεί η ψυχραιμία της Πολιτείας και των Πολιτών για την αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων με αποτελεσματικότερο τρόπο. Πιστεύω ότι θα εκλείψουν φαινόμενα αποφάσεων που λαμβάνονται μπροστά στις κάμερες με εμφανέστατο τον πανικό αυτού που τις λαμβάνει (όχι για το γεγονός αλλά για την εικόνα του). Είναι χαρακτηριστική η απόφαση του τότε υπουργού περί της θεσμοθέτησης της ισόβιας ευθύνης του μηχανικού που μελέτησε / επέβλεψε ένα έργο, για κάθε αστοχία του και η οποία απόφαση λήφθηκε στα χαλάσματα του σεισμού του Αίγιου, και με την συναισθηματική φόρτιση που υπήρχε διάχυτη κατά την διάσωση μετά από 30 ώρες ενός μικρού παιδιού. Θεωρώ ότι σε μία ώριμη κοινωνία, δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να θεσμοθετηθούν αποφάσεις πάνω στα ερείπια, όπως έγινε σε επόμενο χρόνο όταν η Πολιτεία αποφάσισε να δράσει ψύχραιμα και να διερευνήσει με σοβαρότητα τα αίτια των καταρρεύσεων (Αθήνα 1999).
      Πιστεύοντας ότι η χώρα έχει ένα υψηλό επίπεδο επάρκειας και αποτελεσματικότητας στην διαχείριση του σεισμικού κινδύνου,όπως αποδεικνύεται από την απόκριση των κατασκευών σε μια περιοχή που εκλύεται σημαντική σεισμική ενέργεια, το οποίο οφείλεται στο επίπεδο των Ελλήνων μηχανικών και της εκπαίδευσης τους, θα ήθελα να κάνω μια διευκρίνιση, να επισημάνω ένα κίνδυνο, να καταθέσω  μια πρόταση και να διατυπώσω μια ευχή.
      ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΗ | Η γνώση της πολυπαραμετρικότητας των επιδράσεων σε μία κατασκευή, δεν αναιρεί την ανάγκη συντήρησης της, την διενέργεια παρεμβάσεων που την βελτιώνουν και αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής της, αλλά και την στατική της επάρκεια, όπως ακριβώς συμβαίνει με τον ανθρώπινο οργανισμό. Η πολυπαραμετρικότητα μιας ασθένειας, δεν μας αποτρέπει από το να κάνουμε προληπτικές εξετάσεις (συστάσεις της ιατρικής κοινότητας).Στο παραπάνω πλαίσιο, η εμφάνιση βλαβών σε κάθε κατασκευή (πχ ρωγμές, διαβρώσεις κλπ), θα πρέπει να αποτελούν αντικείμενο άμεσης διερεύνησης από εξειδικευμένη και έμπειρη ομάδα μηχανικών.
      ΚΙΝΔΥΝΟΣ | Το επίπεδο γνώσης και η διαχείριση των σύγχρονων κανονισμών έχει ξεφύγει σε γενικές γραμμές από τον ανθρώπινο έλεγχο, με αποτέλεσμα να επεκτείνεται συνεχώς η άκριτη αποδοχή των υπολογισμών του Η/Υ με συνέπεια την αύξηση κινδύνου λαθών ελλιπούς κατανόησης εξαγόμενων, άστοχων χειρισμών σε προσομοιώματα ή/και παραδοχές και αδυναμία ποιοτικών ελέγχων. Η επικινδυνότητα της υφιστάμενης εξέλιξης είναι ότι η αποδοχή αποτελεσμάτων μη ελεγχόμενης (συγκριτικής)  διαδικασίας, δεν επιτρέπει την ανάπτυξη του ποιοτικού κριτηρίου ΟΡΘΟΥ και ΛΑΘΟΥΣ καθώς και του ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ της ΤΑΞΗΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ (αναμενόμενο αποτέλεσμα).
      ΠΡΟΤΑΣΗ |  Θεωρώ ότι η Πολιτεία πρέπει να λάβει μέτρα για την διατήρηση στο επιστημονικό προσωπικό (μηχανικούς), που εκπαιδεύει να υλοποιούν έργα τεχνικής υποδομής, του ποιοτικού κριτηρίου μέσα από την ανθρώπινη σκέψη. Η διενέργεια κύκλων κατάρτισης, πιστεύω ότι είναι ένα καλό πεδίο για την συνεργασία Πολυτεχνικών Σχολών και Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας ή/και Συλλόγων Μηχανικών (εάν το ΤΕΕ δεν προλαβαίνει πλέον με τα νέα του καθήκοντα), με χρηματοδότηση της Πολιτείας, μέσα από τους οποίους θα μεταφερθεί η υπάρχουσα τεχνική γνώση (πχ τάξη μεγεθών, διαδικασίες σχεδιασμού και διαδικασίες  επιλογή κλπ.). Πριν θεωρηθεί η πρόταση ως ανέφικτη, θα ήθελα να πληροφορήσω ότι το ΤΕΕ Θράκης υλοποιούσε σταθερά προ δεκαετίας κύκλους κατάρτισης ανά τριετία με πολύ χρήσιμα αποτελέσματα.
      ΕΥΧΗ | Εύχομαι να υπάρξει ορθολογικός σχεδιασμός για την διαχείριση των προσεισμικών ελέγχων που εξαγγέλθηκαν για μια ακόμη φορά, ώστε να παραχθούν αποτελέσματα. Η διαχείριση δεκάδων χιλιάδων δημοσίων κτηρίων χωρίς βαθμονόμηση και ιεράρχηση ώστε να υπάρχει σαφής στόχευση απλά δεν είναι δυνατή. Η γνώση για ένα τέτοιο σχεδιασμό υπάρχει προ δεκαετιών.
      Εύχομαι να υπάρξει μια πρόβλεψη για την διαχείριση των εκατομμυρίων ιδιωτικών κατασκευών, που επίσης να είναι ορθολογική, βιώσιμη και εφικτή, καθώς η γενικευμένη απαίτηση σύνταξης μελετών στατικής επάρκειας, έχει οδηγήσει στην έκδοση  βεβαιώσεων των πεντακοσίων ευρώ.
      πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_133 της ΠΕΣΕΔΕ
      https://gobhma.gr/σεισμικοί-στοχασμοί/?fbclid=IwAR0sHjXkLett5hobNp-DcfVQwxjIuxWfFotbvJWFi5cs8hHN5vLCZCZvl6Q
      Περισσότερα...

        1

    8. Αρθρογραφία

      Θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των καταστροφών στις υποδομές – Περιπτωσιολογία από την πρόσφατη Νομολογία

      Engineer

      Το εν λόγω άρθρο αποτελεί απόσπασμα από αντίστοιχα Κεφάλαια από το υπό έκδοση Βιβλίο του συγγραφέα με τίτλο «ANAΘΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΤΟΝ Ν. 4782/2021»
      Α΄. Η έννοια της ανωτέρας βίας υπό το πρίσμα της θεώρησης αυτής ως «απρόβλεπτη περίσταση¨ κατά τη θεώρηση της εν λόγω διάταξης
      Οι καταστροφές στις υποδομές κατά το νομοθετικό μας πλαίσιο αντιμετωπίζονται στα πλαίσια του θεσμικού πλαισίου περί «ανωτέρας βίας», κατά γενική αρχή δε του δικαίου [πρβλ. άρθρ.255 ΑΚ, παρ. 6 άρθρου 10 του ν.2690/1999 (Κ.Διοικ.Διαδ.), παρ. 5 άρθρου 27 του π.δ. 18/1989, παρ.1 άρθρ. 152 ΚΠολΔ] η ανωτέρα βία συνίσταται σε οποιοδήποτε ανυπαίτιο γεγονός εντελώς εξαιρετικής φύσης, το οποίο δεν αναμενόταν, ούτε ήταν δυνατό να προληφθεί ή να αποτραπεί, ούτε με μέτρα άκρας επιμέλειας και σύνεσης, ανεξάρτητα αν το γεγονός είναι εσωτερικό ή όχι.
      Περιπτώσεις ανωτέρας βίας λοιπόν συνιστούν ιδίως φυσικές καταστροφές ή φαινόμενα ιδιαίτερα μεγάλης έντασης και έκτασης, τα οποία συνδέονται κατά τρόπο άμεσο με την πρόκληση της κατεπείγουσας ανάγκης και την αδυναμία τήρησης των προβλεπόμενων από το νόμο προθεσμιών. Συνεπώς πρόκειται για εξαιρετικώς έντονα φαινόμενα που συνιστούν έκτακτα και ασυνήθιστα γεγονότα, μη δυνάμενο αντικειμενικά να προβλεφθούν με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής από τα καταβάλλοντα την επιμέλεια ενός μέσου συνετού ανθρώπου. Ομοίως, ανήκουν στην ίδια κατηγορία κίνδυνοι ιδιαίτερης καταστροφής που δημιουργήθηκαν ή έχουν προκληθεί ή επίκεινται λόγω τέτοιας, όπως προαναφέρθηκε, μορφής φυσικών καταστροφών ή θεομηνιών, για την αποφυγή των οποίων δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται από το νόμο.
      Β΄. Η περίπτωση των πρόσφατων πλημμυρών σε περιοχές της χώρας
      Νεοεισερχόμενη διάταξη στο θεσμικό μας πλαίσιο αποτελεί η πρόβλεψη η οποία εισήχθη με τον Ν.4831/2021 (ΦΕΚ Α 170/23.7.2021) και ειδικότερα με το άρθρο 136 αυτού, που προστέθηκε στην παρ.7 του άρθρου 100 Ν. 3852/2010 (΄ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ») και αφορά στην αντιμετώπιση των γεγονότων μετά τις πλημμυρικές ροές σε πολλές περιοχές της χώρας και ειδικότερα των Περιφερειών Αττικής, Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Στερεάς Ελλάδας και η οποία  εφαρμόζεται στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων που θα εκκινήσουν μέχρι την 30η.11.2021.Σύμφωνα με αυτή«Έργα και μελέτες για τον έλεγχο και τη ρύθμιση των πλημμυρικών ροών σε περιοχές των Περιφερειών Αττικής, Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Στερεάς Ελλάδας που αναλαμβάνονται από τις ως άνω Περιφέρειες δυνάμει προγραμματικής σύμβασης που συνάπτεται με την αρμόδια διεύθυνση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορούν να ανατίθενται με προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση σύμφωνα με την περ. γ` της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016 (Α` 147) εάν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι μεγαλύτερη των ορίων του άρθρου 5 του ν. 4412/2016 ή με προσφυγή στη διαδικασία απευθείας ανάθεσης του άρθρου 118 του ίδιου νόμου σε κάθε άλλη περίπτωση», η διαδικασία δε αυτή υπόκειται στο ιδιαιτέρως ευέλικτο καθεστώς της σύντμησης των σχετικών προθεσμιών, της μη απαίτησης προηγούμενης γνωμοδότησης ή εισήγησης άλλου συλλογικού οργάνου καθώς και προηγούμενης σύμφωνης γνώμης της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
      Γ΄. Ανάθεση Έργων με την διαδικασία του Άρθρου 32 ως αποτέλεσμα απρόβλεπτων περιστάσεων (έντονων καιρικών φαινομένων)
      Κατά τον εθνικό Νομοθέτη, η αντιμετώπιση φαινομένων που σχετίζονται με φυσικά φαινόμενα και καταστροφές μπορεί να αντιμετωπισθεί με την προσφυγή στην διαδικασία του Άρ. 32 του Ν. 4412/2016 (διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση) μπορεί να χρησιμοποιείται για δημόσιες συμβάσεις έργων, «στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, δεν είναι δυνατή η τήρηση των πρσθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση»εφόσον «Οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη». Εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι το Άρ. 32 αποτελεί μεταφορά του Κοινοτικού Δικαίου και συγκεκριμένα της Κοινοτικής Οδηγίας 2014/24/ΕΕ στο εθνικό μας πλαίσιο.
      Σύμφωνα με την Οδηγία 1/2013/30.12.2013 ΕΑΑΔΗΣΥ, οι Αναθέτουσες Αρχές μπορούν να  προβούν σε διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση λόγω κατεπείγοντος  κατόπιν ειδικής αιτιολόγησης για την διαχείριση συνεπειών από έντονα καιρικά φαινόμενα (άρθρο 32 παρ.2γ Ν.4412/2016),  κατόπιν της συνδρομής των εν λόγω προϋποθέσεων (α’) κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και (β’) μόνο για τις ποσότητες εκείνες και για το χρονικό εκείνο διάστημα που είναι πράγματι αναγκαία για την άμεση αντιμετώπιση της έκτακτης περίστασης. (Ελ.Συν. Κλ.ΣΤ Πράξη 67/2011) και μόνο εφόσον δεν μπορούν να τηρηθούν οι προθεσμίες του συνοπτικού διαγωνισμού.
      Δ΄. Περιπτωσιολογία
      Κατόπιν της κήρυξης, με Απόφαση του ΓΓ Πολιτικής Προστασίας, εκτεταμένων περιοχώνσε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, το Ε΄ Κλιμάκιο ΕλΣυν έχει κρίνει επανειλημμένα την αναγκαιότητα προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων (ισχυρών βροχοπτώσεων), καθώς με τη διαδικασία αυτή κατέστη δυνατή η υποβολή προσφορών σε συντομότερη προθεσμία από αυτή που θα απαιτείτο για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού.
      Με την Πράξη 872/2019 του Ε΄ Κλιμακίου ΕλΣυν ελέγχεται η νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου του Δήμου ΧΧΧ, με τίτλο «Αποκατάσταση βλαβών των Υποδομών μετά από τα έντονα καιρικά φαινόμενα της 29-09-2018 & 05-10-2018». Με την εν λόγω Πράξη κρίνεται ότι παρίσταται αιτιολογημένη η προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία, λόγω του ότι η εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης των ζημιών στο επαρχιακό οδικό δίκτυο και αντιπλημμυρικών Έργων στα ρέματα που υπερχείλισαν καθίσταται πλέον αναγκαία , δεδομένου ότι αυτές προκλήθηκαν από τις ασυνήθιστης έντασης και διάρκειας, βροχοπτώσεις και τις πλημμύρες που επακολούθησαν, λόγω του μεγάλου όγκου βροχής, ενώ παράλληλα συνιστούν κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή,
      Ομοίως και η Πράξη 227/2018 με την οποία το Ε΄ Κλιμάκιο ΕλΣυν κρίνει την αναγκαιότητα προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων (ισχυρών βροχοπτώσεων). Με την ανωτέρω Πράξη του το Κλιμάκιο αποφαίνεται περί μη ύπαρξης κωλύματος σύναψης σύμβασης μετά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση Αστοχήσαντος Κεντρικού Κλειστού Αγωγού του Ρέματος…», με σκοπό την άμεση αποκατάσταση αυτών των ζημιών ως κατεπείγουσα, ώστε, αφενός να αποτραπεί η επιδείνωση της κατάστασης από τυχόν νέα έντονα καιρικά φαινόμενα με την άμεση αποκατάσταση του κεντρικού αγωγού και αφετέρου να μπορέσει να αποκατασταθεί άμεσα η κυκλοφορία σε τμήμα του οικισμού και να καταστεί δυνατή η προσβασιμότητα οχημάτων ώστε να αποκατασταθούν περαιτέρω οι ζημίες.
      Παράλληλα το Ε΄ Κλιμάκιο ΕλΣυν έχει κρίνει επανειλημμένα την αναγκαιότητα προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων ως διαχείριση συνεπειών από την σεισμό (οι οποίες ομοίως συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις). Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί αυτή της αποκατάστασης ζημιών σε σχολικά συγκροτήματα Γυμνασίου και Λυκείου εξαιτίας του σεισμικού φαινομένου της 21ης Ιουλίου 2017, για τις οποίες με τις Πράξεις 137 και 138/2018 το Ε΄ Κλιμάκιο ΕλΣυν κρίνει ότι δεν κωλύονται οι υπογραφές των σχεδίων σύμβασης έργων αποκατάστασης βλαβών, καθόσον αποδεικνύεται η συνδρομή των νόμιμων προϋποθέσεων για την προσφυγή του Δήμου στη διαδικασία του Άρ. 32, έργα  τα οποία αποσκοπούν στην αποκατάσταση των βλαβών στα εν λόγω σχολικά συγκροτήματα, ώστε αυτά να είναι πλήρως λειτουργικά για τη μαθητική κοινότητα μέχρι την έναρξη της επόμενης σχολικής χρονιάς 2018-2019. Τα εν λόγω γεγονότα  συνιστούν κατεπείγουσα ανάγκη, η ικανοποίηση της οποίας δεν επιτρέπει την τήρηση των χρονικών προθεσμιών που συνεπάγεται η διεξαγωγή διαγωνισμού.
      Παράλληλα το Ε΄ Κλιμάκιο ΕλΣυν έχει κρίνει επανειλημμένα την αναγκαιότητα προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία για Έργα αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και διαχείρισης συνεπειών από πυρκαγιά (οι οποίες ομοίως συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις). Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την περίπτωση του έργου «Κατασκευή δικτύου ύδρευσης στον οικισμό ΧΧΧ του Δήμου ΧΧΧ», όπου με την Πράξη 72/2019 το Ε΄ Κλιμάκιο ΕλΣυν κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του εν λόγω Έργου καθώς αυτό αφορά στην κατασκευή νέου εσωτερικού δικτύου ύδρευσης ως απότοκο της καταστροφικής πυρκαγιάς της 23ης Ιουλίου 2018, η οποία κατέκαψε μεγάλο μέρος δασικής έκτασης αλλά και περί τις σαράντα οικίες, η δε ανάγκη εκτέλεσής του κρίνεται επείγουσα για την έγκαιρη αντιμετώπιση του προβλήματος συνολικά, καθώς και την προστασία της υγείας των κατοίκων της περιοχής.
      Θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των καταστροφών στις υποδομές – Περιπτωσιολογία από την πρόσφατη Νομολογία,
      του Παπασταμάτη Ζήση Πολιτικού Μηχανικού, MSc “Υπόγεια Έργα»- Εισηγητού ΙΝ.ΕΠ./ΕΚΔΔΑ, ΥΔ ΠΑΔΑ , Συγγραφέα Τεχνικής Νομοθεσίας , Επιστημον. Συνεργάτη ΔΗΜΟΣΝΕΤ, 4412.gr
      Περισσότερα...

        0

    9. Αρθρογραφία

      Η καινοτομία του Ν.4912/2022 αναφορικά με την επιλογή των Μελών της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.

      Engineer

      Η συγχώνευση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) και της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ) σε μια ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή, αυτή της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.), αποτελεί την υλοποίηση ενός ορθολογικού σχεδιασμού με στόχο την ενιαία αντιμετώπιση όλων των σχετικών με την ανάθεση των δημόσιων συμβάσεων ζητημάτων.
      Η νέα Αρχή καλείται να λειτουργήσει σε μία ιδιαίτερα κομβική περίοδο για την εθνική οικονομία, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις προκλήσεις ενός εξαιρετικά αβέβαιου οικονομικού περιβάλλοντος, στενά συνυφασμένου με τους διεθνείς κλυδωνισμούς της κοινωνικής συνοχής και της ασφάλειας. Ενόψει μάλιστα της ενεργοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ζήτημα της ταχείας και ασφαλούς ανάθεσης και εκτέλεσης των δημόσιων συμβάσεων αποκτά μείζονα σημασία για την υλοποίηση των δράσεων που θα ενταχθούν στη χρηματοδότηση, ώστε να επέλθουν τα επιδιωκόμενα οφέλη στην οικονομία.
      Ωστόσο, ειδικότερα σε ό,τι αφορά το μέρος της εξέτασης των προδικαστικών προσφυγών, η έλλειψη τεχνικών αναφορών που παρατηρείται στις Αποφάσεις της Αρχής, σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό των τεχνικών ειδικοτήτων από τη σύνθεση των κλιμακίων εξέτασης των προδικαστικών προσφυγών, δεδομένου ότι στις συνθέσεις των Κλιμακίων δε συμμετέχουν κριτές με τεχνική κατάρτιση (π.χ. μηχανικοί), οδηγεί σε πλείστες περιπτώσεις στην ακύρωση (εν συνόλω ή εν μέρει) των Αποφάσεων της Αρχής από τα αρμόδια δικαστήρια ή/και στην αναπομπή αυτών για νέα νόμιμη κρίση επί των (τεχνικών) θεμάτων που δεν είχαν πρωτογενώς εξεταστεί, δημιουργώντας σημαντικές καθυστερήσεις στην εξέλιξη των διαγωνιστικών διαδικασιών, διακινδυνεύοντας την υλοποίηση των υπό δημοπράτηση έργων, προμηθειών και υπηρεσιών.
      Στα παρακάτω χαρακτηριστικά αποσπάσματα των Αποφάσεων του ΣτΕ καταδεικνύεται η αναγκαιότητα συμμετοχής τεχνικά καταρτισμένων κριτών στα κλιμάκια της Αρχής, προκειμένου οι Αποφάσεις της να είναι τόσο νομικά ισχυρές όσο και πλήρως και ορθά τεκμηριωμένες, ούτως ώστε – τελικώς – να περιορίζεται στο μέτρο του εφικτού η ανάγκη προσφυγής από τους θιγόμενους στα αρμόδια δικαστήρια:
      – Απόφαση 2406/2021 του Συμβουλίου της Επικρατείας:
      Σκέψη 10
      «…Ειδικότερα, η κρίση της Α.Ε.Π.Π. ότι ο αναθέτων φορέας είχε θεσπίσει ειδική ρύθμιση στα Τεύχη Δημοπράτησης 3 και 4 ως προς τους απαιτούμενους τύπους σκυροδέματος, ανεξαρτήτως των απαιτήσεων ελάχιστης κατηγορίας αντοχής σκυροδέματος που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων του ΚΤΣ 2016, στηρίζεται σε εσφαλμένη ερμηνεία των επίμαχων όρων των τευχών δημοπράτησης….Υπό τα δεδομένα αυτά, η αποδοχή του σχετικού λόγου της προδικαστικής προσφυγής από την Α.Ε.Π.Π. και η κρίση ότι η συνδρομή της περιβαλλοντικής συνθήκης XC4 δεν προκύπτει άνευ ετέρου από τη φύση των κατασκευών του έργου, δεν αιτιολογείται νομίμως, εφ’ όσον η Α.Ε.Π.Π. δεν παραθέτει συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας και τις περιβαλλοντικές συνθήκες, στις οποίες είναι εκτεθειμένες οι επίμαχες εγκαταστάσεις, τα οποία να κλονίζουν τη σχετική τεχνική κρίση της αναθέτουσας αρχής….»
      – Απόφαση 2407/2021 του Συμβουλίου της Επικρατείας:
      Σκέψη 15
      «Επειδή, η ανωτέρω αιτιολογία, με την οποία η Α.Ε.Π.Π. έκρινε ότι η τεχνική προσφορά της αιτούσης δεν κάλυπτε την προαναφερθείσα απαίτηση της παραγράφου 7.2 του Τεύχους Δημοπράτησης 3, δεν είναι νόμιμη. Τούτο διότι η Αρχή προβαίνει σε μια τεχνική κρίση σχετικά με το μέγιστο αποδεκτό όριο απόκλισης από την απαιτούμενη, …, ελάχιστη ταχύτητα ροής εντός του διαχυτήρα, χωρίς να τεκμηριώνει την κρίση της αυτή με την παράθεση στοιχείων, στηριζόμενων στα διδάγματα της επιστήμης και της τεχνικής που αφορούν την εκτέλεση έργων, …. Συνεπώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την αιτούσα, μη νομίμως κρίθηκε από την Α.Ε.Π.Π. ότι συνέτρεχε περίπτωση απορρίψεως της προσφοράς της αιτούσης λόγω μη τηρήσεως της επίμαχης προδιαγραφής.»
      – Απόφαση 1606/2022 του Συμβουλίου της Επικρατείας:
      Σκέψεις 9, 11
      «Η προσβαλλόμενη απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. … έκρινε ότι συντρέχουν πέντε αυτοτελείς λόγοι αποκλεισμού της τεχνικής προσφοράς της αιτούσας ένωσης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η απόκλιση από τις απαιτήσεις της παραγράφου 11.1.9.2. «Θεμελιακή Γείωση Εγκαταστάσεων» της Τεχνικής Συγγραφής Υποχρεώσεων, … Η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. κατέληξε στην κρίση αυτήν, αφού έλαβε υπόψη της την …/…/2022 έκθεση του Ειδικού Επιστήμονα της Αρχής Γ.Α., ειδικότητας Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, στην οποία αναφέρονται τα ακόλουθα: … Με βάση τα παραπάνω …, η προσβαλλόμενη απόφαση με νόμιμη και επαρκή αιτιολογία δέχθηκε, κατόπιν συνεκτίμησης της ως άνω έκθεσης του Ειδικού Επιστήμονα της Αρχής, ότι η προσφερόμενη από την αιτούσα ένωση θεμελιακή γείωση στις πιο πάνω μονάδες δεν πληροί τον όρο της παραγράφου 11.1.9.2 της Τεχνικής Συγγραφής Υποχρεώσεων. Ενόψει των ανωτέρω, η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. νομίμως έκρινε ότι η αιτούσα ένωση εταιριών πρέπει να αποκλειστεί από τον διαγωνισμό λόγω απόκλισης της τεχνικής προσφοράς της από την πιο πάνω απαίτηση της Τεχνικής Συγγραφής Υποχρεώσεων, …»
      – Απόφαση 1607/2022 του Συμβουλίου της Επικρατείας:
      Σκέψη 20
      «…Με την προσβαλλόμενη απόφαση …/2022 της ΕΑΔΗΣΥ, κατόπιν συνεκτίμησης και της …/…/2022 έκθεσης του ειδικού επιστήμονος Γ.-Β. Ε., ειδικότητας Πολιτικού Μηχανικού, κρίθηκε ότι, σύμφωνα με τους όρους της Διακήρυξης και του Παραρτήματος II, η μη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της παραγράφου 9.4 της ΤΣΥ αναφορικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του γεωυφάσματος προστασίας της επάνω επιφάνειας της γεωμεμβράνης συνεπάγεται την απόρριψη της μελέτης προσφοράς και κατά συνέπεια τον αποκλεισμό του διαγωνιζόμενου από τα επόμενα στάδια του διαγωνισμού….»
      Σκέψη 24
      «…Επιπλέον, η σχετική κρίση της δεύτερης προσβαλλομένης …/2022 απόφασης διαλαμβάνει αναλυτική επιχειρηματολογία, …, χωρίς να έχει ζητηθεί συνδρομή ειδικών επιστημόνων. Με βάση την επιχειρηματολογία αυτή η προσβαλλομένη απόφαση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αληθής έννοια του όρου 9.4 της ΤΣΥ ήταν ότι «επιτρέπεται η συμμετοχή με υλικό που φέρει χαρακτηριστικό επιμήκυνσης κάτω του 10%, αλλά όχι ότι … αποκλείεται υλικό που διαθέτει τις προδιαγραφές που ορίζουν οι … προσωρινές προδιαγραφές […] …». Όμως, η ερμηνεία αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη ρητή πρόβλεψη της διακήρυξης και συγκεκριμένα με τη σαφή έννοια του προπαρατεθέντος όρου της ΤΣΥ, …. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη τις προηγηθείσες σκέψεις …, η κρίση της …/2022 απόφασης δεν αιτιολογείται νομίμως και η απόφαση αυτή πρέπει να ακυρωθεί κατά το μέρος που έκανε δεκτό ότι δεν συντρέχει λόγος απόρριψης της τεχνικής προσφοράς της ένωσης … για το προσφερόμενο γεωύφασμα της εταιρείας …, το οποίο δεν καλύπτει την τεθείσα, επί ποινή αποκλεισμού, προδιαγραφή της ΤΣΥ περί επιμήκυνσης στο μέγιστο φορτίο μικρότερης του 10%….»
      Σύμφωνα, επομένως, με τα παραπάνω παρατιθέμενα, συνάγεται ότι η κρίση μίας προδικαστικής προσφυγής – που περιέχει και τεχνικές αιτιάσεις – από κλιμάκιο αποτελούμενο από μέλη αποκλειστικά προερχόμενων από το πεδίο της νομικής επιστήμης δεν μπορεί να υποκαταστήσει την τεχνική κρίση έτερων ειδικοτήτων, ιδιαίτερα δε αυτή των μηχανικών.
      Προς την κατεύθυνση επίλυσης του ζητήματος αυτού κινήθηκε ο νομοθέτης, αναγνωρίζοντας – μεταξύ άλλων – την αναγκαιότητα της διεπιστημονικής προσέγγισης κατά την εξέταση των προδικαστικών προσφυγών και προχωρώντας σε μία καινοτόμα πρόταση τροποποίησης του Άρθρου 348 του ν.4412/2016 αναφορικά με τη σύνθεση της Αρχής.
      Συγκεκριμένα, στην Αιτιολογική Έκθεση της Ανάλυσης Συνεπειών Ρύθμισης του Σχεδίου Νόμου «Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων» προτάθηκε και τελικώς υιοθετήθηκε η επιλογή των μελών της Αρχής από «…πρόσωπα εγνωσμένου κύρους και υψηλής επιστημονικής κατάρτισης στο πεδίο των δημοσίων συμβάσεων, προκειμένου η Αρχή να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στο πολυδιάστατο και πολυεπίπεδο έργο της, που έχει διεπιστημονικό χαρακτήρα….».
      Η τελική μορφή της παρ. 3 του Άρθρου 348 του ν.4412/2016, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το ν.4912/2022, έχει ως εξής:
      «3. Ως μέλη της Αρχής επιλέγονται πρόσωπα εγνωσμένου κύρους και υψηλής επιστημονικής κατάρτισης. Τα πρόσωπα αυτά πρέπει να διαθέτουν αποδεδειγμένη ακαδημαϊκή ή επαγγελματική εξειδίκευση στο πεδίο των δημοσίων συμβάσεων και να πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 2 του π.δ. 50/2001 (Α΄ 39).»
      Ορίστηκαν, δηλαδή, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται και στην Αιτιολογική Έκθεση, «…τα προσόντα και η διαδικασία επιλογής και διορισμού … των μελών, τα οποία δεν θα προέρχονται αποκλειστικά από το πεδίο της νομικής επιστήμης….».
      Δίνεται, δηλαδή, πλέον η δυνατότητα σε επιστήμονες προερχόμενους από πεδία διαφορετικά της νομικής επιστήμης να στελεχώσουν την Αρχή, συμβάλλοντας στην υλοποίηση του διττού θεσμικού της ρόλου, όπως αυτός καταγράφεται στο ν.4912/2022, με την πρόβλεψη συμμετοχής τους και στα κλιμάκια εξέτασης των προδικαστικών προσφυγών που υποβάλλονται ενώπιον της Αρχής.
      Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ιδιαίτερα μάλιστα στον τομέα των δημόσιων έργων που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες στήριξης της εθνικής οικονομίας, θα υπάρχει η δυνατότητα να εντοπιστούν και να αποκατασταθούν εκ των προτέρων οι όποιες ασάφειες επί των τεχνικών θεμάτων, εξαλείφοντας τα «σκοτεινά σημεία» που πολλές φορές ανακύπτουν στο στάδιο κατασκευής, καθυστερώντας ή/και διακινδυνεύοντας την υλοποίησή τους, αλλά και επιβαρύνοντας πολλαπλάσια τον προϋπολογισμό τους.
      Η προσέγγιση αυτή θα συμβάλει στην ταχύτερη απορρόφηση και αξιοποίηση των ενωσιακών κονδυλίων και χρηματοδοτικών διευκολύνσεων, ιδίως, ενόψει της προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων του Recovery and Resilience Fund (RRF) (Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) για την υποστήριξη της ανάταξης και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι κρίσεων.
      Εν κατακλείδι, το πολύπλευρο και διεπιστημονικό υπόβαθρο των μελών που θα επιλεγούν για τη στελέχωση της Αρχής, σύμφωνα με τις επιταγές του ν.4912/2022, θα αποτελέσει εχέγγυο του τεκμηριωμένου έργου της, με αποκλειστικό γνώμονα την ορθή εφαρμογή της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας, την πλήρη διαφάνεια κατά την απορρόφηση των ενωσιακών κονδυλίων και, τελικά, τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
      Άρθρο του Γεωργίου – Βασιλείου Ελευθεριάδη (Πολιτικός Μηχανικός, M.Sc., Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων)
      Περισσότερα...

        0

    10. Αρθρογραφία

      Η Δημοπράτηση των Δημοσίων Έργων από την αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα

      Engineer

      Για την επιλογή εκ του συνόλου των ελληνικών και αλλοδαπών – κοινοτικών εργοληπτικών επιχειρήσεων αυτής στην οποία θα ανατεθεί η εκτέλεση ενός συγκεκριμένου δημοσίου έργου, υφίστανται σαφείς και αυστηρά προδιαγεγραμμένες διαδικασίες, με στόχο να διασφαλίζεται η διαφάνεια, η αντικειμενικότητα και ο υγιής ανταγωνισμός, δηλαδή, σε τελική ανάλυση, η προστασία του δημοσίου χρήματος. Οι διαδικασίες αυτές είναι τρεις και συγκεκριμένα η “ανοικτή διαδικασία”, η “κλειστή διαδικασία” και η “διαδικασία των διαπραγματεύσεων”. Προκειμένου να διασφαλισθεί η αντικειμενική ανάθεση του έργου το κοινοτικό δίκαιο δέχεται ως κριτήρια τη χαμηλότερη τιμή ή την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά.
      Πρέπει να τονιστεί ότι η ανάθεση των δημοσίων έργων στην Ελλάδα την δεκαετία του 1990, παρουσίαζε σημαντικά προβλήματα, τα οποία προβλήθηκαν ιδιαίτερα ύστερα από την υποχρεωτική εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών και κατά την υλοποίηση των υποδομών που χρηματοδοτήθηκαν από το 1° και το 2° Κ.Π.Σ.
      Οι Εργοληπτικές Επιχειρήσεις, προκειμένου να αναλάβουν μεγάλο αριθμό των έργων αυτών ώστε να αναπτυχθούν σημαντικά και γρήγορα, υποεκτίμησαν τις πραγματικές συνθήκες και το κόστος κατασκευής και οδηγήθηκαν σε σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ τους.
      Οι οικονομικές εκπτώσεις που προσέφεραν ήταν ιδιαίτερα υψηλές και αποδείχθηκαν, σε αρκετές περιπτώσεις, σε βάρος της ποιότητας των έργων. Στην παγίωση των μεγάλων οικονομικών εκπτώσεων συνέβαλαν επίσης, από πλευράς Κυρίου του Έργου, κυρίως η έλλειψη αξιόπιστων και εφαρμόσιμων μελετών, ο τρόπος άσκησης της επίβλεψης και οι διαδικασίες προσέγγισης του προϋπολογισμού δημοπράτησης των έργων.
      Είναι γεγονός ότι οι κανόνες, που τέθηκαν προοδευτικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας των δαπανών των χρηματοδοτούμενων έργων και την πιστή τήρηση των ανταγωνιστικών διαδικασιών, οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση των δομών.
      Δημιουργήθηκαν μεγαλύτερα Γραφεία Μελετών με εμπειρία και σύγχρονο εξοπλισμό για την εκπόνηση αξιόπιστων μελετών και έγιναν βήματα βελτίωσης του τρόπου ανάθεσης και ελέγχου των μελετών. Έγιναν συγχωνεύσεις εργοληπτικών εταιριών και αγοράστηκε νέος εξοπλισμός. Στην ασφαλέστερη προεκτίμηση του κόστους και στην αναβάθμιση των διαδικασιών επίβλεψης των έργων συνέβαλε ο εκσυγχρονισμός των αρμόδιων υπηρεσιών των Υπουργείων, η δημιουργία Ανωνύμων Εταιριών και Ειδικών Υπηρεσιών και η συμμετοχή εξωτερικών συμβούλων. Ωστόσο, απαιτείται πολύς χρόνος για να θεωρηθούν αυτά δεδομένα από τις Εργοληπτικές Επιχειρήσεις κατά τη σύνταξη των οικονομικών τους προσφορών, ώστε τελικά να υλοποιηθούν ποιοτικά δημόσια έργα με σύγχρονες προδιαγραφές.
      Μετά την εφαρμογή του Ν.2576/98 που περιείχε «μαθηματικό τύπο» απόρριψης των υπερβολικών προσφορών, οι προσφερόμενες εκπτώσεις στα περισσότερα έργα έγιναν εύλογες και συνέβαλαν στη βελτίωση της ποιότητας κατασκευής.
      Ταυτόχρονα, αποφάσεις του Ευρωπαϊκού και των Ελληνικών Δικαστηρίων κατέστησαν ανενεργό τον απλουστευτικό και απόλυτο τρόπο που προέβλεπε ο Νόμος αυτός για την αιτιολόγηση των υπερβολικών προσφορών.
      Ορθόν είναι, κατά την εξέταση μίας υπερβολικά χαμηλής προσφοράς, να επιτρέπεται αιτιολόγηση της με οποιονδήποτε τρόπο. Αλλά η αξιολόγηση των στοιχείων από οποιαδήποτε Επιτροπή ή Υπηρεσία θεωρείται στη χώρα μας υποκειμενική σε σημαντικό βαθμό και για το λόγο αυτό συχνά αμφισβητήσιμη.
      Ύστερα από αυτή την εξέλιξη θεσπίστηκε ο Ν.3263/2004, που επιβάλλει για τη μεγάλη πλειοψηφία των δημοπρατήσεων ως κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή. Τίθεται εύλογα το ερώτημα σε ποιο βαθμό οι σημερινές συνθήκες της αγοράς ευνοούν την ανάπτυξη υγιούς και όχι άκρατου ανταγωνισμού.
      Τα βασικά χαρακτηριστικά μιας αγοράς υπό συνθήκες τέλειου ανταγωνισμού είναι τα εξής:
      ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά ύπαρξη μεγάλου αριθμού αγοραστών και πωλητών, ώστε να μην είναι δυνατός ο επηρεασμός των τιμών από κάθε ένα από αυτούς όλοι οι αγοραστές και πωλητές έχουν «τέλεια γνώση» των συνθηκών της αγοράς, και συμπεριφέρνονται σύμφωνα με την οικονομική αρχή της μεγιστοποίησης των συμφερόντων τους. όλες οι πωλήσεις αφορούν τελείως ομοιογενή προϊόντα. Η Ελληνική αγορά δημοσίων έργων χαρακτηρίζεται μέχρι τώρα από:
      εύκολη απόκτηση πτυχίου εργοληπτικής επιχείρησης ύπαρξη μεγάλου αριθμού εργοληπτών σε σχέση με το συνολικό όγκο εργασιών έλλειψη μακροχρόνιας στρατηγικής από τις εργοληπτικές επιχειρήσεις και καθημερινός αγώνας για την επιβίωση τους σημαντικές συμβατικές τροποποιήσεις του αντικειμένου του έργου που δημοπρατήθηκε. Με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ελληνική αγορά, στη συνήθη περίπτωση διαγωνισμού, ο μειοδότης στον υπολογισμό της προσφοράς του όχι απλώς έχει μηδενίσει το όποιο κέρδος, αλλά δεν προέβλεψε ούτε την πλήρη κάλυψη των γενικών του εξόδων. Απλώς ελπίζει ότι θα μεταβληθεί το αντικείμενο της εργολαβίας και ότι με τη «διαπραγμάτευση» που θα ακολουθήσει, θα επιτύχει βελτίωση των οικονομικών δεδομένων. Προφανώς, η ύπαρξη των συνθηκών αυτών μακροχρόνια οδηγεί σε μη υγιή κατασκευαστικό κλάδο.
      Είναι προφανές ότι όλα αυτά δεν οφείλονται στην έλλειψη ικανότητας του τεχνικού κόσμου της χώρας, αλλά στη μη ανάληψη του «πολιτικού» κόστους εξυγίανσης της αγοράς από τις διαδοχικές κυβερνήσεις (π.χ. χορήγηση μεγάλου αριθμού πτυχίων, μη αναδιοργάνωση δημοσίων υπηρεσιών κ.λ.π).
      Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η ολοκλήρωση ενός έργου είναι αποτέλεσμα πολλών συνεχόμενων και αλληλοεξαρτώμενων διαδικασιών. Υπολογίζοντας τους χρόνους των επιμέρους φάσεων προκύπτει ότι η ολοκλήρωση ενός τυπικού έργου αυτοκινητοδρόμου απαιτεί περίπου 10 χρόνια με τις παρακάτω προϋποθέσεις: οι διαπραγματεύσεις ένταξης του έργου σε ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα είναι σύντομες, οι μελέτες ανατίθενται με διαγωνισμό, δεν συναντώνται ιδιαίτερα προβλήματα στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων και στην εκτέλεση των απαλλοτριώσεων, η ανάθεση της σύμβασης κατασκευής γίνεται με συμπλήρωση τιμολογίου και οι αρχαιολογικές έρευνες και μετατοπίσεις δικτύων ΟΚΩ δεν καθυστερούν πολύ την κατασκευή. Σε κάθε άλλη περίπτωση η ολοκλήρωση του έργου θα απαιτήσει πάνω από 10 χρόνια.
      Ειδικότερα, η επιλογή αναδόχων και η ανάθεση συμβάσεων έργων γίνεται πάντα σύμφωνα με την Κοινοτική και Εθνική νομοθεσία μεταξύ εργοληπτών από τον Ελληνικό και Διεθνή χώρο. Περιλαμβάνει την ετοιμασία προσφορών από τους ενδιαφερόμενους, τον έλεγχο των τυπικών δικαιολογητικών και την αξιολόγηση των διαγωνιζόμενων από τον ΚτΕ. Οι επιπρόσθετοι προσυμβατικοί έλεγχοι που διεξάγονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο από το 2002, έχουν επιφέρει σημαντική αύξηση του χρόνου ανάθεσης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι διαδικασίες (χωρίς αξιολόγηση) διαρκούν περίπου 9 μήνες. Σημειώνεται δε, ότι σε περιπτώσεις όπου παρουσιάζονται ενστάσεις και προσφυγές, οι διαδικασίες ανάθεσης μπορούν να κρατήσουν έως και 20 μήνες.
      Συμπερασματικά, για την επιτυχή υλοποίηση του Κ.Π.Σ. ήταν αναγκαία η υιοθέτηση αξιόπιστων, διαφανών και γρήγορων διαδικασιών ανάθεσης των έργων και η σύντμηση του χρόνου υλοποίησης τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ακόμη και σήμερα οι αξιόπιστες και διαφανείς διαδικασίες ανάθεσης έργων αποτελούν ζητούμενο.
      Η Διεθνής Εμπειρία
      Ας δούμε όμως τι συμβαίνει με τις διαδικασίες ανάθεσης έργων σε τρεις μεγάλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Γερμανία, οι οποίες υποχρεώθηκαν αντιστοίχως να τηρήσουν τις Κοινοτικές Οδηγίες. Παράλληλα θα αναφέρουμε και τις αντίστοιχες διαδικασίες στις ΗΠΑ. Συγκεκριµένα, θα συγκρίνουμε τις διαδικασίες δημοπράτησης, των εφαρµοζόµενων κριτηρίων επιλογής και ανάθεσης, των τυποποιημένων ή µη τευχών δημοπράτησης, των συστημάτων υποβολής προσφορών, της κοστολόγησης των εργασιών καθώς και των συνήθων διαδικασιών διεξαγωγής του διαγωνισμού.
      Στη Γαλλία το σχετικό θεσμικό πλαίσιο περιλαμβάνει τις Κοινοτικές Οδηγίες και άλλους νόμους και διατάγματα, ενώ ο Κώδικας ∆ηµοσίων Έργων ορίζει της επιτρεπόμενες διαδικασίες δημοπράτησης ανάλογα µε το ύψος τους. Συγκεκριµένα για έργα προϋπολογισμού πάνω από 5.000.000 Ευρώ ακολουθούνται οι γνωστές διαδικασίες που ορίζονται από τις Κοινοτικές Οδηγίες, ενώ για έργα κάτω από 5.000.000 Ευρώ μπορούν να ακολουθήσουν επιπλέον και τη «Προσαρµοσµένη διαδικασία» µόνο για έργα κάτω από 230.000 Ευρώ ή τον ανταγωνιστικό διάλογο για έργα μέχρι 5.000.000 Ευρώ. Κατά την «Προσαρµοσµένη διαδικασία» ο ΚτΕ μπορεί να επιλέξει ελεύθερα ανάδοχο, ανάλογα µε το αντικείμενο της Σύμβασης, ενώ για την εφαρμογή της «Διαδικασίας Ανταγωνιστικού ∆ιαλόγου» ο ∆ηµόσιος Φορέας ορίζει ένα λειτουργικό πρόγραµµα, το οποίο περιλαμβάνει επαληθεύσιµα αποτελέσματα προς επίτευξη ή ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν, και διαπραγματεύεται µε τον κάθε υποψήφιο τα μέσα για την επίτευξη των οριζόμενων αποτελεσμάτων ή αναγκών. Οι υποβολές των προσφορών γίνονταν ως κατ’ αποκοπήν τίµηµα, όπου προσφέρεται µία συνολική τιμή για την εκτέλεση όλων των συμβατικών απαιτήσεων, ή µε ελεύθερη συμπλήρωση τιμολόγια ή µε προσφορά ποσοστού επί των δαπανών ή µε συνδυασμό κατ’ αποκοπήν τιµήµατος και ελεύθερης συμπλήρωσης τιμολογίου.
      Στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν υπάρχουν θεσµοθετηµένες διαδικασίες για έργα προϋπολογισμού κάτω των κοινοτικών ορίων. Για τα µμεγαλύτερα έργα, τα οποία αναθέτουν οι Κεντρικές Κυβερνητικές Υπηρεσίες, το Γραφείο Κυβερνητικού Εμπορίου έχει εκδώσει υποχρεωτικές οδηγίες και εγχειρίδια «Καλής Πρακτικής», τα οποία περιέχουν µμεθοδολογίες τις οποίες οι Υπηρεσίες δύνανται να προσαρμόσουν στις ανάγκες κάθε σύμβασης προς Δημοπράτηση. Η γενική αρχή που πρέπει να ακολουθείται είναι η επίτευξη του “Value for Money”. Δηλαδή, σκοπός είναι να επιτυγχάνεται ο βέλτιστος συνδυασμός των δαπανών σε όλη την διάρκεια ζωής του έργου και της ποιότητας ώστε να επιτευχθούν οι απαιτήσεις του χρήστη. Αυτή η αρχή πρέπει να διέπει όλα τα στάδια της Διαδικασίας Ανάθεσης.
      Η συνήθης διαδικασία ανάθεσης που ακολουθείται είναι η «Κλειστή Διαδικασία», ενώ στα σύνθετα και μεγάλα έργα υπάρχει η τάση να ανατίθενται συμβάσεις µε το σύστημα «Μελέτη – Κατασκευή» µε σκοπό την εμπλοκή του κατασκευαστή από νωρίς στον σχεδιασμό του έργου. Εκτός από τις «παραδοσιακές» συμβάσεις µε κατ’ αποκοπήν τίµηµα ανατίθενται και Συμβάσεις άμεσου κόστους, όπου η Αναθέτουσα Αρχή πληρώνει το κόστος των εργασιών και ένα ποσοστό επί αυτού στον Ανάδοχο, και συμβάσεις «διάρκειας» ή Συμβάσεις Πλαίσια. Υπάρχει η τάση να δίνονται κίνητρα τους Αναδόχους για την μείωση του κόστους και χρόνου εκτέλεσης ενός έργου. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει πλήρης μελέτη ή υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες ανατίθενται συμβάσεις χωρίς συγκεκριμένο τίµηµα αλλά µε ορισμένη «τιμή στόχο». Στις συμβάσεις αυτές ορίζεται ένας µηχανισµός κατανομής του επιπλέον κόστους ή του κέρδους μεταξύ του Αναδόχου και του ΚτΕ.
      Για την ανάθεση του έργου χρησιμοποιείται κυρίως το κριτήριο της «οικονομικά πιο συμφέρουσας προσφοράς», παρόλο που σύμφωνα µε τη Νομοθεσία μπορεί να εφαρμόζεται και το κριτήριο της χαμηλότερης τιµής. Η υποβολή των προσφορών μπορεί να γίνει είτε ως κατ’ αποκοπήν τίµηµα είτε µε συμπλήρωση τιμολογίου. Η βασική διαφορά στο σύστημα υποβολής προσφορών στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ότι η Αναθέτουσα Αρχή παρέχει πίνακα κυρίων ποσοτήτων (µη δεσμευτικό) µε σκοπό την υποβοήθηση των υποψηφίων στην εκτίμηση της κλίμακας των προτεινόμενων εργασιών. Οι τιμές συμπληρώνονται ελεύθερα από του υποψήφιους, οι οποίοι επιπλέον περιλαμβάνουν στις προσφορές τους δαπάνες όπως πρόβλεψη για κινδύνους, διαχείριση εργασιών κλπ., αφού έχουν μελετήσει προσεκτικά τα δεδομένα του έργου βάσει προδιαγραφών και εκτίμησης των επί τόπου συνθηκών.
      Στη Γερμανία, ισχύουν οι «Διαδικασίες σύναψης σύμβασης έργων», που έχουν ενσωματώσει τις κοινοτικές οδηγίες και έχουν υποχρεωτική εφαρμογή. Η υποβολή προσφορών στη Γερμανία στα περισσότερα έργα γίνεται µε σύστημα που μοιάζει µε το Ελληνικό σύστημα προσφοράς µε ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου.
      Η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση έχει θεσμοθετήσει Κανονισμούς προκειμένου να υφίστανται οµοιόµορφες πολιτικές και διαδικασίες ανάθεσης για όλες τις Υπηρεσίες. Οι Κανονισμοί των διαφόρων Υπηρεσιών λειτουργούν συµπληρωµατικά στους Ομοσπονδιακούς που απαιτούν πλήρη και ανοικτό ανταγωνισμό για όλες τις συμβάσεις του ∆ηµοσίου. Τα πιθανά είδη συμβάσεων είναι: καθορισμένης τιμής, αποπληρωμής σε συνάρτηση µε το κόστος, ελεγχόμενης αμοιβής, ασαφούς παράδοσης, εντολής έργου και χρόνου και υλικών. Το κριτήριο της «πλέον συμφέρουσας» προσφοράς έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται από το 2002, αλλά κυρίως σε συμβάσεις µμελέτης- κατασκευής.
      Η Ελληνική Εμπειρία
      ∆ηµόσια έργα είναι τα έργα που εκτελεί η πολιτεία µε την ευρύτερή της έννοια (∆ηµόσιο, τοπική αυτοδιοίκηση, δημόσιοι οργανισμοί, τράπεζες δημοσίου συμφέροντος, κλπ.) και τα οποία εξυπηρετούν το κοινωνικό σύνολο, συμβάλλουν στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων, στην αύξηση του εθνικού προϊόντος, στην ασφάλεια της χώρας και γενικά αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Είναι τα έργα υποδομής της χώρας, κτιριακά, οδοποιίας, σιδηροδρομικά, λιμενικά εγγειοβελτιωτικά, ύδρευσης, αποχέτευσης, κλπ.
      Τα δημόσια έργα χαρακτηρίζουν την εποχή τους και τον πολιτισμό της. Στην Ελλάδα εκτελούνται δημόσια έργα από την αρχαιότητα, όπως τα έργα της Ακρόπολης των Αθηνών τον 5ο αιώνα π.Χ., που αποφάσισε η αθηναϊκή δημοκρατία μετά τους περσικούς πολέμους και υλοποίησε ο Περικλής µε τον Ικτίνο και το Φειδία, η σήραγγα προσαγωγής νερού στη Σάμο (μήκους 835 µ. και ύψους 2,5 µ.), που κατασκεύασε ο μηχανικός Ευπαλίνος (Ευπαλίνειο όρυγμα) την εποχή του τυράννου Πολυκράτη τον 7ο αιώνα π.Χ. καθώς και πολλά άλλα. Στη ρωμαϊκή εποχή κατασκευάσθηκε το 2ο αιώνα π.Χ. στο βορειοελλαδικό χώρο, ένα από τα μεγαλύτερα οδικά έργα, η Εγνατία Οδός. Εμπνευστής του έργου ήταν ο ανθύπατος Γάιος Εγνάτιος. Οι εκκλησίες του Βυζαντίου υπήρξαν σημαντικά δημόσια έργα της εποχής τους, µε κυρίαρχο το κτίσμα της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, που κατασκευάστηκε επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού τον 6ο αιώνα µ.Χ. από τους αρχιτέκτονες Ισίδωρο και Ανθέμιο.
      Για τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας των νεοτέρων χρόνων απαιτήθηκε μεγάλη προσπάθεια, µε την κατασκευή έργων υποδομής που έλλειπαν παντελώς από τη χώρα. Η κατασκευή των δημοσίων έργων ανατέθηκε αρχικά µε διάταγμα του 1833 στο τµήµα μηχανικών του στρατού. Αργότερα, τα έργα ανατίθενται σε εργολάβους και το 1850 εκδίδεται βασιλικό διάταγμα για τις υποχρεώσεις στις οποίες υπόκεινται οι «αναδεχόµενοι την εκτέλεση δημοσίων έργων εργολάβοι». Επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη, κατασκευάζονται μεγάλα δημόσια έργα υποδομής (σιδηρόδρομοι, διώρυγα της Κορίνθου, κλπ.), που άλλαξαν τη φυσιογνωμία της χώρας. Την εποχή αυτή εκδίδεται το διάταγμα της 20-3-1884, που ρύθμιζε τα της εκτελέσεως των δημοσίων έργων.
      Επί της τελευταίας πρωθυπουργίας του Ελευθέριου Βενιζέλου (1928 – 1932), µε πιεστικές τις ανάγκες του 1.000.000 προσφύγων μετά τη μικρασιατική καταστροφή, κατασκευάζεται πληθώρα δημοσίων έργων, οδών, σχολείων και εγγειοβελτιωτικών έργων (αποξήρανση λίμνης Γιαννιτσών, εγγειοβελτιωτικά έργα πεδιάδων Σερρών και ∆ράµας – απόδοση στην καλλιέργεια 2.800.000 στρ., κατασκευή 1650 χλµ. οδών, κλπ.), ώστε να δοθούν εκτάσεις προς καλλιέργεια στους πρόσφυγες.
      Την εποχή αυτή ψηφίζεται ο Ν. 5367/1932 για την εκτέλεση των δημοσίων έργων µε στόχο την εισαγωγή ενιαίου συστήματος εκτέλεσης των δημοσίων έργων, διότι το κράτος πρέπει να έχει ενιαία κατεύθυνση δράσης και όλοι οι εργολάβοι που αναλαμβάνουν την εκτέλεση των έργων να έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις. Ο Νόμος αυτός ίσχυσε για 40 χρόνια, μέχρι το 1972 και αποτέλεσε την πρώτη προσπάθεια του Ελληνικού κράτους για ενιαίο σύστημα στην εκτέλεση των έργων.
      Το 1972 δημοσιεύεται ο Ν. 1266/1972 (που καταργεί τον Ν. 5367/1932) και µετά από δώδεκα χρόνια ψηφίζεται ο Ν. 1418/1984, που ουσιαστικά τέθηκε σε ισχύ µε το π.δ. 609/1985 και ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα (2004). Και οι δύο αυτοί Νόμοι (1266/72 και 1418/84) ακολουθούσαν την ίδια φιλοσοφία και υιοθετούσαν τις ίδιες βασικές ρυθμίσεις, ήταν περισσότερο αναλυτικοί από το Ν. 5367/32 και, ως εκ τούτου, περισσότερο δεσμευτικοί για τους συµβαλλόµενους (∆ηµόσιο και εργολάβους). Οι νέες ρυθμίσεις που εισάγονται µε το Ν. 1418/84 αφορούν στους εργολάβους – εργοληπτικές επιχειρήσεις (για τον τρόπο εγγραφής τους στο μητρώο εργοληπτικών επιχειρήσεων, την κατάταξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων, κλπ.), στις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων, στη σύνδεση της κατασκευής των δημοσίων έργων µε την προστασία του περιβάλλοντος, κλπ.
      Αξίζει να σημειωθεί ότι προς το τέλος του 1995 εισήχθει από την τότε Κυβέρνηση ο όρος αιτιολόγηση των προσφορών. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την έκρηξη της διαφθοράς μεταξύ φορέων και «οικείων» εργολάβων. Ο τρόπος αυτός δημοπράτησης εγκαταλήθφηκε σχετικά γρήγορα (1998 οπότε και εισήχθει ο «μαθηματικός τύπος») αφήνοντας όμως ανεπανόρθωτη ζημιά στον τομέα διαφάνειας της ανάθεσης δημοσίων έργων.
      Το 2004, ο Ν. 3263/2004 (ΦΕΚ Α΄ 179/28.09.2004) εισήγαγε ένα νέο σύνολο νομοθετικών ρυθμίσεων με σκοπό την αντικατάσταση του ισχύοντος συστήματος ανάθεσης, γνωστού ως «μαθηματικός τύπος», από ένα σύστημα ανάθεσης στον απόλυτο μειοδότη. Η αλλαγή αυτή του συστήματος ανάθεσης συμπαρέσυρε αναγκαστικά και αλλαγές σε πολλές άλλες διατάξεις, συναφείς µε το αντικατασταθέν σύστημα. Οι αλλαγές αφορούν κυρίως τις διατάξεις για τη διαδικασία του διαγωνισμού, τις αρμοδιότητες της αναθέτουσας αρχής, τις εγγυήσεις καλής εκτέλεσης, καθώς και τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία εκπτώσεως του αναδόχου.
      Ο νόμος 1418/84 αντικατατάθηκε από τον νόμο 3669/2008 ο οποίος ενσωμάτωσε και κοινοτικές οδηγίες, ο οποίος ίσχυσε μέχρι την ψηφιση του νέου νόμου 4412/2016 ο οποίος βεβαία έχει πολλές ελλείψεις και ο εργαλαβικός κόσμος αναμένει διευκρινήσεις και τα αντιστοιχα προεδρικά διατάγματα.
      Η χρηματοδότηση των δημοσίων έργων στην Ελλάδα µέσω των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΟΚ, ιδιαίτερα µε τα πακέτα Ντελόρ Ι και ΙΙ, είχε ως συνέπεια το άνοιγμα των συμβάσεων δημοσιών έργων στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Για την εκταμίευση των χρημάτων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Κοινότητας (ΕΠΤΑ και Ταμείο Συνοχής) έπρεπε να προσαρμοσθεί η ελληνική νομοθεσία για τα δημόσια έργα στις αντίστοιχες οδηγίες της ΕΟΚ, ώστε να εξασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός εντός του Ευρωπαϊκού Χώρου.
      Για το σκοπό αυτό εκδόθηκε το π.δ. 23/1993, που αποτελεί προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις κοινοτικές οδηγίες για το συντονισμό των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, και εν συνεχεία το π.δ. 334/2000, το οποίο τροποποίησε το ανωτέρω προεδρικό διάταγμα. Κατ’ αυτό τον τρόπο, στις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων δημοσίων έργων συνυπάρχουν σήμερα κανόνες του εθνικού και του ευρωπαϊκού (κοινοτικού) δικαίου (Ν. 1418/84, Ν. 2229/94, Ν. 2308/95, Ν. 2338/95, Ν. 2372/96, Ν. 2576/98, Ν. 2940/2001, π.δ. 609/85, π.δ. 334/2000, Ν 3263/2004) καθώς και πολλά άλλα Π.Δ.
      Πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_105 της ΠΕΣΕΔΕ
      Άρθρο του Τόλη Τσιακίρη Πρόεδρος ΣΠΕΔΕ Έβρου, μέλος του Δ.Σ. και της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΕΣΕΔΕ
      Εισαγωγικό σημείωμα: Το παρακάτω κείμενο αποτελεί τμήμα εργασίας για τους Διαγωνισμούς Κατασκευής Έργων, η οποία στο σύνολό της αναφέρεται στην Ελληνική εμπειρία και τη νομοθεσία του Ελληνικού κράτους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και ταυτόχρονα, κατόπιν αναφορών στην Διεθνή εμπειρία για την δημοπράτηση έργων, καταθέτει προτάσεις για τη βελτίωση των διαδικασιών και τευχών δημοπράτησης έργων στην Ελλάδα. Στο Τεύχος αυτό φιλοξενούμε μέρος της εν λόγω εργασίας, για την παραχώρηση του οποίου ευχαριστούμε θερμά τον κ. Τ. Τσιακίρη.  
      Περισσότερα...

        0

    11. Αρθρογραφία

      Δημόσιες συμβάσεις έργων με αξιολόγηση μελέτης: Προδιαγραφές μελετών

      Engineer

      Το πλαίσιο και τις προδιαγραφές των μελετών των διαγωνισμών δημοσίων έργων παρουσιάζει στο Εργοληπτικόν βήμα No_133  η Πολιτικός μηχανικός MSc, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό ΕΑΔΗΣΥ, κα Ευαγγελία Πέτρου.
      Το σύστημα μελέτη – κατασκευή, μέχρι την εισαγωγή των διατάξεων του ν.4412/2016,αποτελούσε το μόνο σύστημα δημοπράτησης δημοσίων έργων στο οποίο δεν εφαρμοζόταν το μειοδοτικό σύστημα, καθόσον αξιολογούταν και η προτεινόμενη από τον προσφέροντα μελέτη.
      Η εφαρμογή της δημοπράτησης έργου με αξιολόγηση μελέτης, σε αντίθεση με την συνήθη διαδικασία δημοπράτησης έργου, που προϋποθέτει την εκπόνηση μελέτης εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής, απαιτεί από τους υποψήφιους αναδόχους να εκπονήσουν και να υποβάλλουν με την προσφορά τους μελέτη για το δημοπρατούμενο έργο, η οποία αξιολογείται ως προς την πληρότητα και την συμφωνία της με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης και τον κανονισμό μελετών του έργου.
      Αναφορικά με τη σύνταξη μελετών, στο Κανονιστικό πλαίσιο των διαγωνισμών δημοσίων έργων περιλαμβάνονται:
      Ο ν. 3316/2005, όπως καταργήθηκε αλλά διατηρείται σε ισχύ η παρ.2 του Άρθρου11 Τεχνικές προδιαγραφές, όπου αναφέρεται: «Οι προδιαγραφές των μελετών και λοιπών υπηρεσιών μηχανικού που δεν καλύπτονται από τις ισχύουσες κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις, καθορίζονται με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται ύστερα από γνώμη του Τ.Ε.Ε. και πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, καθώς και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, όταν κρίνεται απαραίτητο. […]Με τη σύμβαση τίθενται οι προδιαγραφές μελετών και υπηρεσιών, στις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν εγκεκριμένες.» Ο ν.4412/2016, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και ειδικότερα: – Άρθρο 50 Δημόσιες συμβάσεις έργων με αξιολόγηση μελέτης παρ.4,όπουαναφέρεται:«Η αξιολόγηση της μελέτης κατά τη διαδικασία ανάθεσης σύμβασης του παρόντος άρθρου αφορά μόνο στον έλεγχο της πληρότηταςκαι της συμφωνίας της μελέτης με τα οριζόμενα στα έγγραφα της σύμβασης και ιδίως με τον Κανονισμό Μελετών Έργου, διαπιστώνοντας τη συμμόρφωση ή μη της μελέτης με αυτά (πίνακας συμμόρφωσης) χωρίς βαθμολόγηση.»
      – Άρθρο 53 Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης παρ.2,όπουαναφέρεται:«Τα έγγραφα της σύμβασης, πλην της προκήρυξης σύμβασης του άρθρου 63 και της προκαταρκτικής προκήρυξης του άρθρου 62, σε περίπτωση που η τελευταία χρησιμοποιείται ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού, περιέχουν ιδίως: […] κδ) επιπλέον των ανωτέρω, ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις έργων: […]δδ) το απαιτούμενο στάδιο της μελέτης που πρέπει να υποβάλουν οι οικονομικοί φορείς, στην περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 50, περί δημόσιων συμβάσεων έργων με αξιολόγηση μελέτης, […]κε) επιπλέον των ανωτέρω, ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών:[…] εε) τις προδιαγραφές εκπόνησης της μελέτης κατά το άρθρο 196, περί τεχνικών προδιαγραφών, και […]»
      – Άρθρο 53 Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης παρ.7,όπουαναφέρεται:«Ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις έργων, πέραν των ανωτέρω, κατά τη σύνταξη των εγγράφων της σύμβασης, ισχύουν και τα ακόλουθα: […]ιγ) Στις περιπτώσεις της παρ. 1 του άρθρου 50, περί δημόσιων συμβάσεων με αξιολόγηση μελέτης, ο «Κανονισμός Μελετών Έργου», ο οποίος συντάσσεται από την αναθέτουσα αρχή, ειδικά για το προς ανάθεση έργο ή υπάρχει και εφαρμόστηκε σε παρόμοια έργα, περιλαμβάνει τις ελάχιστες τεχνικές απαιτήσεις και προδιαγραφές εκπόνησης των μελετών που θα υποβληθούν από τους οικονομικούς φορείς και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των εγγράφων της σύμβασης.»
      – Άρθρο 94 Περιεχόμενο φακέλου «Τεχνική Προσφορά» παρ.1,όπουαναφέρεται:«Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, στην περίπτωση που εφαρμόζεται το άρθρο 50, περί δημόσιων συμβάσεων έργων με αξιολόγηση μελέτης, και το κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας τιμής, ο ξεχωριστός σφραγισμένος φάκελος, με την ένδειξη «τεχνική προσφορά» περιέχει τουλάχιστον προμελέτη όλων των απαραίτητων έργων. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, στις οποίες κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας τιμής, τα περιεχόμενα του φακέλου «τεχνική προσφορά» ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.» Επισημαίνεται ότι το ελάχιστο απαιτούμενο στάδιο μελέτης της «τεχνικής προσφοράς» τροποποιήθηκε από οριστική μελέτη σε προμελέτη, με το Άρθρο 36 του ν.4782/2021.
      – Άρθρο 196 Τεχνικές προδιαγραφές παρ.2,όπουαναφέρεται:«Με απόφαση της αναθέτουσας αρχής, σε περίπτωση που δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση του αρμόδιου οργάνου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί να εξειδικεύεται το είδος των παραδοτέων στοιχείων ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης της περ. 15 της παρ. 3 του άρθρου 2, και συγκεκριμένα: α) τα τεύχη (Τεχνική Έκθεση, Υπολογισμοί, Προμέτρηση, Προϋπολογισμός κ.λπ.) και β) τα κατά περίπτωση σχέδια, καθώς και η μορφή αυτών (έντυπη ή και ηλεκτρονική) που πρέπει ο μελετητής να εκπονήσει, κατά το άρθρο 189 περί έγκρισης μελέτης παραλαβής αντικειμένου σύμβασης για την έγκριση της ανατεθείσας σε αυτόν μελέτης.»
      Το Π∆ 696/74 (ΦΕΚ-301/Α/8-10-74) «Περί αµοιβών μηχανικών δια σύνταξιν μελετών, επίβλεψιν, παραλαβήν κλπ. Συγκοινωνιακών, Υδραυλικών και κτιριακών Έργων, ως και Τοπογραφικών Κτηµατογραφικών και Χαρτογραφικών Εργασιών και σχετικών τεχνικών προδιαγραφών μελετών». Στις διατάξεις του δεύτερου Βιβλίου του π.δ/τος και ειδικότερα με το άρθρο 106, ορίζεται ότι «αι εν τω παρόντι τεχνικαί προδιαγραφαί μελετών, καθορίζουν τους τεχνικούς όρους εκπονήσεως τούτων, δια την συμφώνως προς τα επιτεύγματα της Επιστήμης σύνταξίν των παρά του Μελετητού προς πλήρη αρτιότητα τούτων επί τω τέλει αρτίως τεχνικής και οικονομικής εκτελέσεως των έργων». Η υπ’ αριθμ. ΔΝΣβ/1732/ΦΝ 466(ΦΕΚ 1047/Β/29-03-2019)Υ.Α. «Εξειδίκευση του είδους των παραδοτέων στοιχείων ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης σε ό,τι αφορά τα συγκοινωνιακά (οδικά) έργα, τα υδραυλικά, τα λιμενικά και τα κτιριακά έργα». Εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή των οριζόμενων στο άρθρο 196, παρ. 2 του ν. 4412/2016 και αναφέρει: «[…]αποφασίζουμε:1. Την έγκριση του παρακάτω παραρτήματος που περιλαμβάνει κείμενα και πίνακες τα οποία αφορούν1)ελάχιστα παραδοτέα μελετών οδικών έργων, 2) ελάχιστα παραδοτέα μελετών υδραυλικών έργων, 3) ελάχιστα παραδοτέα μελετών λιμενικών έργων, 4) ελάχιστα παραδοτέα μελετών κτιριακών έργων […] 3. Η παρούσα εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις έργου με αξιολόγηση μελέτης (άρθρο 50 παρ. 1 του ν. 4412/2016), των οποίων η διαδικασία σύναψης σύμβασης εκκινεί αμέσως μετά τη δημοσίευσή της στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.»  Καθώς το ΠΔ 696/74 δεν έχει καταργηθεί, παρότι ουσιαστικά η ανωτέρω ΥΑ επικαιροποιεί και τροποποιεί τα προβλεπόμενα στο δεύτερο βιβλίο αυτού, αξίζει να αναφερθεί η ΓΝΩΜΗ Γ6/2019 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. με θέμα: «Διατύπωση σύμφωνης γνώμης της Αρχής, κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν. 4013/2011, επί σχεδίου απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών με τίτλο ‘’Εξειδίκευση του είδους των παραδοτέων στοιχείων ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης σε ό,τι αφορά τα συγκοινωνιακά (οδικά) έργα, τα υδραυλικά, τα λιμενικά και τα κτιριακά έργα’’, η οποία προτείνεται να εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση της διάταξης της παραγράφου 2 του άρθρου 196 του ν. 4412/2016 (ΦΕΚ Α’ 147)». Σύμφωνα με το σκεπτικό της:«[…]Η Αρχή θεωρεί ότι το σχέδιο της εκδοθησόμενης Υπουργικής απόφασης κείται εντός εξουσιοδότησης της διάταξης του άρθρου 196 παρ. 2 του ν.4412/2016, η οποία είναι αρκούντως σαφής και ορισμένη για την εξειδίκευση – ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης – του είδους και της μορφής των ελάχιστα απαιτούμενων παραδοτέων τευχών και κατά περίπτωση σχεδίων μελετών, ωστόσο έχει τη γνώμη ότι είναι σκόπιμο να εξεταστεί από τη Διοίκηση η ανάγκη ρητής κατάργησης ή τροποποίησης του άνω διατάγματος, στο βαθμό που τα αντίστοιχα θέματα ρυθμίζονται πλέον από την εν λόγω ΥΑ[…] προκύπτει ότι η εξειδίκευση – ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης – του είδους και της μορφής (έντυπης ή/και ηλεκτρονικής) των ελάχιστων παραδοτέων τευχών και σχεδίων των δημοσίων συμβάσεων μελετών οδικών, λιμενικών, υδραυλικών και κτιριακών έργων, η οποία περιλαμβάνεται στο κείμενο και στους πίνακες των τεσσάρων τευχών του παραρτήματος του εξεταζομένου σχεδίου ΥΑ, ‘’συνάδει με την αλληλουχία φάσεων και την ισχύουσα μεθοδολογία εκπόνησής τους’’ και είναι ‘’κατά βάση προσαρμοσμένη’’ στις διατάξεις του π.δ/τος 696/1974, ειδικότερα δε στις διατάξεις περί τεχνικών προδιαγραφών των υπόψη κατηγοριών μελετών που περιλαμβάνονται στο δεύτερο Βιβλίο (άρθρα 106 και επόμενα) του ανωτέρω π.δ/τος, το οποίο έχει παραμείνει σε ισχύ υπό το καθεστώς του ν. 4412/2016.[…] 12.3 Συναφώς, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι βάσει των διατάξεων που περιλαμβάνονται στα τέσσερα προτεινόμενα τεύχη του παραρτήματος του εξεταζομένου σχεδίου ΥΑ φαίνεται να προτείνονται ρυθμίσεις, οι οποίες κατ’ ουσία συνιστούν μία εκτεταμένη τροποποίηση – επικαιροποίηση των διατάξεων του δεύτερου Βιβλίου του π.δ/τος 696/1974 περί τεχνικών προδιαγραφών μελετών των υπόψη κατηγοριών έργων με βάση τις σημερινές συνθήκες παραγωγής των μελετών αυτών, όπου τα παραδοτέα τεύχη και σχέδια των μελετών αυτών δεν εκπονούνται από το μελετητή χειρόγραφα, όπως έχει προβλεφθεί από το νομοθέτη του π.δ/τος 696/1974, αλλά σε ηλεκτρονική μορφή με τη βοήθεια πιστοποιημένων υπολογιστικών προγραμμάτων, ήτοι μελετητικών – σχεδιαστικών πακέτων, γεγονός που έχει διαφοροποιήσει τον τρόπο παραγωγής και παρουσίασης των παραδοτέων αυτών στοιχείων των εν λόγω μελετών, τα οποία πλέον παράγονται και παραδίδονται με ευχέρεια σε επεξεργάσιμη ψηφιακή μορφή (πχ. αρχεία pdf, dwg, doc, xls), δυνάμενα να φέρουν ηλεκτρονική υπογραφή, τεχνολογική εξέλιξη η οποία λαμβάνεται υπόψη στο προτεινόμενο σχέδιο ΥΑ […]»
       Η έκδοση της υπ’ αριθμ.ΔΝΣβ/1732/ΦΝ 466 Υ.Α. εκσυγχρόνισε το θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με τα απαιτούμενα παραδοτέα μελετών τεχνικών έργων. Αντίθετα, η τροποποίηση του ελάχιστου απαιτούμενου σταδίου μελέτης της «τεχνικής προσφοράς» σε προμελέτη δεν ακολούθησε την ίδια φιλοσοφία, καθώς η εκπόνηση οριστικής μελέτης διασφαλίζει ωρίμανση του έργου και ακριβέστερη εκτίμηση του κόστους κατασκευής του. Οι λοιπές τεχνικές απαιτήσεις και προδιαγραφές εκπόνησης των μελετών οφείλουν να περιγράφονται στα έγγραφα της σύμβασης. Επομένως, το ζήτημα των προδιαγραφών μελετών, το οποίο είναι ουσιώδες για την επιτυχή υλοποίηση ενός έργου, ανάγεται στην πληρότητα και ορθότητα των συμβατικών τευχών και κυρίως στον Κανονισμό Μελετών Έργου (Κ.Μ.Ε.) και τα οικεία άρθρα της Τεχνικής Συγγραφής Υποχρεώσεων (Τ.Σ.Υ.) του έργου.
      πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_133 της ΠΕΣΕΔΕ
      Περισσότερα...

        0

    12. Αρθρογραφία

      Αριστείδης Ντάλας: Η σύγχρονη κατοικία οφείλει να παρέχει ευελιξία και περιβαλλοντική ενσυναίσθηση

      Engineer

      Ο γνωστός αρχιτέκτονας, κ. Αριστείδης Ντάλας μιλάει στο  Εργοληπτικόν βήμα No_133 για τη σύγχρονη κατοικία και το ρόλο της αρχιτεκτονικής σήμερα.
      Η «αρχιτεκτονική ενέχει μια τεράστια ευθύνη που παραπέμπει στο ωραίο αλλά ταυτόχρονα σωστό. Αυτός ο συνδυασμός αισθητικής τελειότητας και εργονομικής αρτιότητας είναι κάτι που μας ακολουθεί και μας προβληματίζει σε κάθε νέο έργο που ξεκινάμε» σημειώνει ο αρχιτέκτονας Αριστείδης Ντάλας μιλώντας στο Εργοληπτικό Βήμα. Όπως τονίζει «τα τελευταία χρόνια βιώσαμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, μια πανδημία που είναι αδύνατο να μην επηρεάσει τα δεδομένα κατοίκησης. Η κατοικία μας γίνεται χώρος εργασίας, κοινωνικοποίησης, άσκησης, αποφόρτισης και διασκέδασης. Αναδεικνύεται η ανάγκη να υπάρχουν δυναμικοί χώροι με διαφορετικές ποιότητες που μεταμορφώνονται. Εξωτερικοί χώροι, όπως μπαλκόνια και αίθρια που αποτελούσαν παραμελημένους χώρους αποκτούν ζωτική σημασία. Αυτοί οι χώροι έχουν μετατραπεί σε κάτι πολύ πιο ουσιαστικό, αποδεικνύοντας πως η ανθρώπινη δραστηριότητα προσδίδει κάθε φορά την ταυτότητα στον χώρο. Αυτό από μόνο του έχει αλλάξει και την αγορά των κατοικιών. Η σύγχρονη κατοικία οφείλει να παρέχει μια μικρή ευελιξία και ταυτόχρονα μια περιβαλλοντική ενσυναίσθηση». Αναφερόμενος στις τάσεις που παρατηρούμε σήμερα, τονίζει ότι η υπόσκαφη αρχιτεκτονική αποτελεί βασικό θέμα των συζητήσεων στους κύκλους της αρχιτεκτονικής και της κατασκευής της χώρας εν γένει. «Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι κάθε θέμα έχει δυο όψεις. Κάθετι αποτελεί εργαλείο στα χέρια του δημιουργού και ανάλογα τον τρόπο που θα το χρησιμοποιήσει θα φέρει και τα αντίστοιχα αποτελέσματα. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς λοιπόν, ότι η υπόσκαφη αρχιτεκτονική είναι μέσο ένταξης και όχι σκοπός εκμετάλλευσης». Mε έδρα την Αθήνα και την Τήνο το αρχιτεκτονικό γραφείο του Αριστείδη Ντάλα στοχεύει στο να θέσει την ελληνική αρχιτεκτονική σε νέα πρότυπα αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνικές και τεχνογνωσίες, έχοντας πάντα υπόψη ότι κάθε αρχιτεκτονικό έργο είναι μια σύνθεση αισθητικής και λειτουργικότητας, δίνοντας, παράλληλα, έμφαση στο σεβασμό στις πρακτικές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής.   Το φωτογραφικό υλικό για το έργο The Lap Pool House και για το έργο PNOES, ειναι του φωτογράφου Παναγιώτη Βουμβάκη Τα renders για τα έργα Pool of the rocks, Project L, Block of flats, Residence in Nafplio: Κατερίνα Ιακωβάκη To render του έργου Irene’s farmhouse: Fiore Architects  
      AD_THE LAP POOL HOUSE
      Ποια τα προτερήματα και ποια τα μειονεκτήματα των υπόσκαφων κτισμάτων; Υπό ποιες συνθήκες αποτελούν την ιδανική επιλογή;
       Η υπόσκαφη αρχιτεκτονική αποτελεί βασικό θέμα των συζητήσεων στους κύκλους της αρχιτεκτονικής και της κατασκευής της χώρας εν γένει. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι κάθε θέμα έχει δυο όψεις. Κάθετι αποτελεί εργαλείο στα χέρια του δημιουργού και ανάλογα τον τρόπο που θα το χρησιμοποιήσει θα φέρει και τα αντίστοιχα αποτελέσματα. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς λοιπόν, ότι η υπόσκαφη αρχιτεκτονική είναι μέσο ένταξης και όχι σκοπός εκμετάλλευσης.
      Τα υπόσκαφα παραπέμπουν σε μια πρωτόλεια μορφή κατοίκησης, την σπηλιά. Εναρμονίζονται με τις ισοϋψείς καμπύλες και προσαρμόζονται στην μορφολογία του εδάφους, προσφέροντας ένα καταφύγιο. Η διαμόρφωση του τοπίου παραπέμπει συχνά στην τέχνη της ξερολιθιάς, εργαλείο για να μετατραπεί η γη σε καλλιεργήσιμο έδαφος. Το αποτύπωμά τους στο τοπίο παραμένει ελάχιστο ακόμη κι όταν οι κατοικίες απαντούν στις σύγχρονες απαιτήσεις, διατηρώντας όμως την ανθρώπινη κλίμακα. Παίζοντας με τη σκιά, χάνονται πάνω στο τοπίο της ελληνικής υπαίθρου και γίνονται ένα με το ανάγλυφο.

      AD_PROJECT L-1
      Πόσο επηρεάζει το φυσικό περιβάλλον αλλά και οι νέες συνθήκες που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή τον σχεδιασμό των κατοικιών; Παρατηρείτε ή προτείνετε αλλαγές στον τομέα των υλικών;
      Η βιώσιμη αρχιτεκτονική και οι πρακτικές της εφαρμόζονταν πολλά χρόνια και αποτελούσαν βασική αρχή σχεδιασμού. Τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής κρίσης η βιώσιμη αρχιτεκτονική καθίσταται αναγκαία. Έτσι, δημιουργήθηκαν νομοθετικά πλαίσια και πιστοποιήσεις (LEED, WELL) που προστατεύουν την βιωσιμότητα του κτιρίου σε όλες τις πτυχές. Με αυτόν τον τρόπο, προωθείται η έρευνα και η χρήση περισσοτέρων ανακυκλώσιμων υλικών με λιγότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα που ολοένα είναι επιπλέον ζητούμενο από ιδιώτες η εφαρμογή τους στην κατασκευή.
      Πώς βλέπετε την ελληνική αγορά κατοικιών; Ποιες είναι οι κυρίαρχες τάσεις και τι είναι αυτό που αναζητά περισσότερο το κοινό;
      Τα τελευταία χρόνια βιώσαμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, μια πανδημία που είναι αδύνατο να μην επηρεάσει τα δεδομένα κατοίκησης. Η κατοικία μας γίνεται χώρος εργασίας, κοινωνικοποίησης, άσκησης, αποφόρτισης και διασκέδασης. Αναδεικνύεται η ανάγκη να υπάρχουν δυναμικοί χώροι με διαφορετικές ποιότητες που μεταμορφώνονται. Εξωτερικοί χώροι, όπως μπαλκόνια και αίθρια που αποτελούσαν παραμελημένους χώρους αποκτούν ζωτική σημασία. Αυτοί οι χώροι έχουν μετατραπεί σε κάτι πολύ πιο ουσιαστικό, αποδεικνύοντας πως η ανθρώπινη δραστηριότητα προσδίδει κάθε φορά την ταυτότητα στον χώρο.
      Αυτό από μόνο του έχει αλλάξει και την αγορά των κατοικιών. Η σύγχρονη κατοικία οφείλει να παρέχει μια μικρή ευελιξία και ταυτόχρονα μια περιβαλλοντική ενσυναίσθηση.

      AD_PROJECT L-shot3
      Πόσο διαφορετικές είναι οι απαιτήσεις στον σχεδιασμό κατοικιών εντός και εκτός του αστικού τοπίου;
      Η ανάγκη της κατοίκησης, άρα και ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός που την υπηρετεί, πιστεύουμε ότι δεν επηρεάζεται κατά βάθος από τις ανάγκες της εποχής. Οι ανάγκες στη βάση τους είναι πρωταρχικές και παραμένουν οι ίδιες, αναλλοίωτες μέσα στον χρόνο.
      Ο τόπος που εντάσσεται η αρχιτεκτονική κάθε φορά αλλάζει και ο σχεδιασμός οφείλει να επηρεάζεται από αυτόν. Είναι χρέος της αρχιτεκτονικής να προτείνει νέα κτίρια που απαντούν κριτικά στο κάθε τοπίο, και με έναν τρόπο να το συμπληρώνουν.
      Τοπίο φυσικό αλλά και τεχνητό, αποτελεί πάντα μια από τις βασικές αρχές του σχεδιασμού.
      Ο τόπος είναι η πρώτη προσλαμβάνουσα για τον αρχιτέκτονα και το ανάγλυφο στο οποίο καλείται να απαντήσει το κτίριο. Η κατοικία στην ελληνική ύπαιθρο έχει έναν περισσότερο γλυπτικό χαρακτήρα και αποτελεί συνέχεια του ανάγλυφου του. Είτε βρίσκεται σε περίοπτη θέση παρέα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τοπίου, είτε προτείνεται βυθισμένη μέσα στο πρανές του εδάφους, ως σύγχρονη κρυμμένη σπηλιά, είναι πάντα μια ερμηνεία του εκάστοτε τοπίου και μια συνέχεια αυτού.
      Το αστικό περιβάλλον από την άλλη, αποτελεί ένα πολύ περισσότερο αυστηρό πλαίσιο ένταξης της αρχιτεκτονικής μελέτης. Εκεί η κατοικία είναι αντιμέτωπη με το αστικό, ανθρωπογενές ανάγλυφο. Την κορυφογραμμή της πόλης. Ο σχεδιασμός εδώ είναι διαφορετικός και η αρχιτεκτονική καλείται να είναι πολλές φορές εφευρετική. Οι ανάγκες παραμένουν οι ίδιες και ο χώρος είναι μικρότερος. Το παιχνίδι των όγκων λαμβάνει χώρα στο ευρύτερο μέρος της πόλης και το κτίριο συνδιαλέγεται με τα υφιστάμενα κελύφη. 
      Έχετε δηλώσει ότι η αρχιτεκτονική είναι η τέλεια ένωση της τέχνης με την επιστήμη. Πόσο έχει επηρεάσει αυτή η σκέψη το έργο σας και πώς οραματίζεστε την κατοικία του μέλλοντος;
      Η αρχιτεκτονική ενέχει μια τεράστια ευθύνη που παραπέμπει στο ωραίο αλλά ταυτόχρονα σωστό. Αυτός ο συνδυασμός αισθητικής τελειότητας και εργονομικής αρτιότητας είναι κάτι που μας ακολουθεί και μας προβληματίζει σε κάθε νέο έργο που ξεκινάμε, ακολουθώντας κατά γράμμα τα λόγια του Le Corbusier ότι «Σκοπός της κατασκευής είναι να στέκεται, η αρχιτεκτονική όμως να συγκινεί.»

      AD_THE LAP POOL HOUSE19
      Ποια είναι τα στοιχεία που συνθέτουν την επιτυχημένη πορεία σας που χαρακτηρίζεται από διακρίσεις εντός και εκτός Ελλάδας και ποια είναι τα έργα που εσείς ξεχωρίζετε;
      Τα έργα του γραφείου ARISTIDES DALLAS ARCHITECTS έχουν δημοσιευθεί κι έχουν διακριθεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η ιστορία του γραφείου ξεκίνησε από την Τήνο που αποτέλεσε γόνιμο έδαφος και πεδίο αναζήτησης της βαθύτερης ουσίας των παραδοσιακών δομών. Το γραφείο επεκτάθηκε στην Αθήνα όπου ο διάλογος με το αστικό τοπίο είναι εποικοδομητικός και διαρκώς διδακτικός. Την αγωνία αυτή μοιράζεται η ομάδα του γραφείου που διαρκώς μεγαλώνει. Βάση και αφετηρία της δημιουργικής εργασίας του γραφείου είναι η ομαδικότητα.
      Τα περισσότερο γνωστά έργα είναι το The Lap Pool House, το A Touch of new, το A House between the rocks και οι ΠΝΟΕΣ στην Τήνο που έχουν ολοκληρωθεί, αλλά εξίσου σημαντικά θεωρούμε και την Κατοικία στο Ναύπλιο, την Κατοικία στην Κηφισιά και την Πολυκατοικία στο Γκάζι που είναι στην διαδικασία της Μελέτης.

      AD_RESIDENCE IN NAFPLIO-1

      AD_RESIDENCE IN NAFPLIO-2 AD_BLOCK OF FLATS AD_IRENES FARMHOUSE AD_PNOES-PROJECT-3-Voumvakis AD_PNOES PROJECT-2 Voumvakis Πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_133 της ΠΕΣΕΔΕ
      Περισσότερα...

        0

    13. Αρθρογραφία

      Αναδασμός: Ένα εργαλείο ανάπτυξης και προόδου

      Engineer

      Αναδασμός είναι η γενική αναδιανομή μιας γεωργικής εκτάσεως έτσι που κάθε ιδιοκτήτης γης να συγκεντρώνει την ιδιοκτησία του σε ενιαία έκταση αντί των πολλών αγροτεμαχίων, που είχε πριν.
      Ο πολυτεμαχισμός της αγροτικής ιδιοκτησίας προκαλεί διάσπαση της αγροτικής διαχειρίσεως, απώλεια χρόνου κατά την εκμετάλλευση της αγροτικής γης και σημαντική αύξηση εξόδων και αποτρέπει την ανάπτυξη συγχρόνων καλλιεργειών, την επίτευξη οικονομιών κλίμακος και τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.Κάθε γεωργός γνωρίζει (α) ότι σπαταλά ικανό χρόνο και ενέργεια γιατί αναγκάζεται να διανύει αποστάσεις για να εκτελέσει μία γεωργική εργασία σε πολλά αγροτεμάχια,(β) ότι είναι αντικειμενικώς αδύνατος ο εκσυγχρονισμός της αγροτικής οικονομίας όσο ο ίδιος διατηρεί πλειάδα μικροκτημάτων, που απέχουν μεταξύ τους, (γ) ότι είναι δυσαναλόγως υψηλό το κόστος καλλιεργείας των μικρών και πολλών αγροτεμαχίων, (δ) ότι η κατασκευή αρδευτικών και άλλων εγγειωβελτιωτικών έργων και η μεταφορά νερού είναι απολύτως αντιοικονομική στα πολλά αγροτεμάχια, (ε) ότι κανένας αγρότης δεν μπορεί να οραματισθή ένα καλλίτερο μέλλον, όταν η καθημερινότητά του στηρίζεται σε πολυτεμαχισμένη αγροτική γη.
      Σκοπός του παρόντος σημειώματος δεν είναι να διερευνήσει τα αίτια, που οδήγησαν στον πολυκερματισμό της ελληνικής αγροτικής γης, αλλά νααναδείξει τα πλεονεκτήματα του αναδασμού της γεωργικής γης σε ολόκληρη την χώρα μέσα από ένα εθνικό πρόγραμμα αναδασμού, το οποίο θα αποτελέσει τον πυλώνα της αναπτύξεως της ελληνικής αγροτικής οικονομίας και της απασχολήσεως χιλιάδων επιστημόνων, τεχνικών και επιχειρήσεων κατάτα επόμενα χρόνια και το βασικό εργαλείο εκσυγχρονισμού της ελληνικής γεωργίας.
      Τα πλεονεκτήματα ενός εθνικού προγράμματος αναδασμού είναι:
      (α) Η δημιουργία οικονομικώς εκμεταλλεύσιμων γεωργικών μονάδων με την συγκέντρωση της πολυτεμαχισμένης και διασκορπισμένης ιδιοκτησίας. (β) Η αποκατάσταση της ελαττωματικής δομής του συστήματος διακατοχής της γης, όπως είναι η εξάλειψη της συνιδιοκτησίας, των δικαιωμάτων εμφυτεύσεως, ή απουσία τίτλων, κλπ. (γ) Η μεγέθυνση μικρών ιδιοκτησιών με την αγορά ή την προσάρτηση ομόρων ιδιοκτησιών. (δ) Η καλλίτερη οργάνωση και διαχείριση των λειτουργικών εκμεταλλεύσεων. (ε) Η κατασκευή έργων εγγείων βελτιώσεων (αποστραγγιστικών αυλάκων, αποχετευτικών έργων, αρδευτικών έργων, φραγμάτων, και άλλων έργων υποδομής). (στ) Η αξιοποίηση των εγκαταλελειμμένων και των σχολαζουσών γαιών. (ζ) Η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και η εφαρμογή νέων καλλιεργητικών μεθόδων και προγραμμάτων. (η) Η αύξηση της παραγωγής και της παραγωγικότητος στον γεωργικό τομέα. (θ) Η μείωση του κόστους παραγωγής και η αύξηση του αγροτικού εισοδήματος. (ι) Ο εκσυγχρονισμός των αγροτικών καλλιεργειών και του αγροτικού εξοπλισμού. (ια) Η πρόσδοση υπεραξιών στην γεωργική περιουσία. (ιβ) Η αύξηση της απασχολήσεως σε πλειάδα τομέων με την δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας κατά το στάδιο του σχεδιασμού, κατά το στάδιο της υλοποιήσεως και της εφαρμογής και κατά το στάδιο κατασκευής των εγγειοβελτιωτικών έργων. Η Κυβέρνηση θα πρέπει τώρα να εκπονήσει ένα εθνικό σχέδιο αναδασμού της γεωργικής γηςεκσυγχρονίζοντας ταυτοχρόνως το θεσμικό πλαίσιο, επιταχύνοντας τις σχετικές διαδικασίες και εξασφαλίζοντας τους αναγκαίους πόρους από ευρωπαϊκά προγράμματα.
      Ένα τέτοιο εθνικό πρόγραμμα μπορεί να γίνει ο μοχλός αναπτύξεως της ελληνικής οικονομίας, το εργαλείο ουσιαστικής ενδυναμώσεως της αγροτικής παραγωγής και του πρωτογενούς τομέως γενικώτερα, το βασικό μέσο για την ενασχόληση με την γεωργία νέων ανθρώπων, το όραμα των επομένων δεκαετιών. Αυτή η χρονική συγκυρία είναι η πλέον πρόσφορη για την εκπόνηση και την υλοποίηση ενός εθνικού σχεδίου αναδασμού της γεωργικής γης.
      Ο Νομικός Σύμβουλος της ΠΕΣΕΔΕ, Σωτήριος Ν. Μπρέγιαννος αναλύει στο Εργοληπτικόν Βήμα τα πλεονεκτήματα του αναδασμού της γεωργικής γης σε ολόκληρη την χώρα μέσα από ένα εθνικό πρόγραμμα.
      ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ
      Πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_130 της ΠΕΣΕΔΕ
      Περισσότερα...

        1

    14. Αρθρογραφία

      Διαδραστικός χάρτης με τα πιο αξιοσημείωτα αξιοθέατα του κόσμου

      Engineer

      Το αμερικανικό ηλεκτρονικό περιοδικό Atlas Obscura δημοσίευσε έναν διαδραστικό χάρτη με τα πιο αξιόλογα, εκπληκτικά και ασυνήθιστα αξιοθέατα από κάθε χώρα, συγκεντρώνοντας πληροφορίες και φωτογραφίες από ταξιδιώτες και περιηγητές. Για την Ελλάδα, παρά τη μικρή της έκταση, αποτυπώνονται πάνω από 100 αξιόλογα αξιοθέατα που αξίζει να επισκεφτείς κανείς. Δείτε τον χάρτη: atlasobscura.com
      Βέβαια, βλέποντας κανείς την εικόνα της Δρακόλιμνης της Τύμφης στην Ήπειρο, αν τελικά την επισκεφτεί ασφαλώς και θα απογοητευτεί από τη σημερινή εικόνα, που από αλπική λίμνη μετατράπηκε σε βούρκο.


      (Από kathimerini.gr)
      Διαβάστε σχετικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στην “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ“
      Περισσότερα...

        0

    15. Αρθρογραφία

      Οι αλλαγές στην διαδικασία αδειοδότησης των τουριστικών επιχειρήσεων

      Engineer

      Η Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, με εγκύκλιό της (25 Σεπτεμβρίου 2025), ανακοίνωσε τις λεπτομέρειες της μετάβασης στο νέο σύστημα και την πλήρη ένταξη των τουριστικών γραφείων και των επιχειρήσεων οδικών μεταφορών (ΤΕΟΜ) στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Άσκησης Δραστηριοτήτων και Ελέγχων (ΟΠΣ-ΑΔΕ), γνωστού ως OpenBusiness. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς την ψηφιοποίηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και την απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών, που αναμένεται να διευκολύνει χιλιάδες επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα.
      Υπενθυμίζεται ότι από τις 10 Φεβρουαρίου 2025, οι τουριστικές επιχειρήσεις και τα τουριστικά γραφεία υπάγονται πλέον στο νέο σύστημα γνωστοποίησης, το οποίο αντικαθιστά τις παλαιότερες διαδικασίες μέσω του NotifyBusiness. Η κάθε επιχείρηση μπορεί να πραγματοποιεί ηλεκτρονικά τις απαραίτητες ενέργειες (γνωστοποιήσεις, τροποποιήσεις, ανανεώσεις ή αλλαγές φορέα), χωρίς φυσική παρουσία σε υπηρεσίες.
      Η πιο ουσιαστική αλλαγή αφορά τη διαλειτουργικότητα του OpenBusiness με το Μητρώο Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΜΗ.Τ.Ε.) του Υπουργείου Τουρισμού. Πλέον τα δύο πληροφοριακά συστήματα «επικοινωνούν» μεταξύ τους, επιτρέποντας αυτόματη αντιστοίχιση των στοιχείων των επιχειρήσεων. Η διασύνδεση με το ΜΗ.Τ.Ε. σημαίνει ότι οι πληροφορίες για την ταυτότητα, το είδος και τη νόμιμη λειτουργία μιας τουριστικής επιχείρησης θα είναι ενιαίες, επικαιροποιημένες και διαθέσιμες σε όλες τις αρμόδιες αρχές.
      Όλες οι τουριστικές επιχειρήσεις που ήδη λειτουργούν υποχρεούνται να εγγραφούν στο OpenBusiness έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025. Η απογραφή αυτή είναι κρίσιμη, καθώς διασφαλίζει ότι η επιχείρηση θα εμφανίζεται επίσημα στο νέο πληροφοριακό περιβάλλον του κράτους.
      Η διαδικασία είναι απλή και χωρίς οικονομικό κόστος, εφόσον ολοκληρωθεί εμπρόθεσμα. Απαιτείται μόνο η υποβολή του αποδεικτικού νόμιμης λειτουργίας, όπως το Ειδικό Σήμα Λειτουργίας (ΕΣΛ) ή η γνωστοποίηση βάσει του ν. 4442/2016. Αν η απογραφή γίνει εκπρόθεσμα, προβλέπεται παράβολο 200 ευρώ.
      Σημαντικό είναι ότι η απογραφή δεν αντικαθιστά την αδειοδοτική διαδικασία — πρόκειται για καταχώριση των στοιχείων της ήδη λειτουργούσας επιχείρησης στο νέο σύστημα, ώστε να μπορεί στη συνέχεια να πραγματοποιεί ψηφιακά οποιαδήποτε αλλαγή, μεταβολή ή ανανέωση της δραστηριότητάς της.
      Στο OpenBusiness είναι η υποχρεωτική ηλεκτρονική ανάρτηση δικαιολογητικών. Οι τουριστικές επιχειρήσεις που είχαν ήδη υποβάλει γνωστοποίηση μέσω NotifyBusiness ή σε έντυπη μορφή, οφείλουν έως 31 Δεκεμβρίου 2025 να «ανεβάσουν» τα απαιτούμενα δικαιολογητικά στο OpenBusiness. Η καθυστέρηση ή η παράλειψη συνεπάγεται διοικητικές κυρώσεις για έλλειψη δικαιολογητικών.
      Για τα τουριστικά καταλύματα που εξακολουθούν να λειτουργούν με Ειδικό Σήμα Λειτουργίας (ΕΣΛ), δεν απαιτείται η ανάρτηση όλων των δικαιολογητικών, παρά μόνο του αποδεικτικού λειτουργίας κατά την απογραφή.
      Περισσότερα...

        0

    16. Αρθρογραφία

      RE/MAX: Οι αυξήσεις στις τιμές ενοικίασης σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Περιφέρεια

      Engineer

      Σημαντική αύξηση κατά 5,6% εμφανίζουν οι τιμές ενοικίασης κατοικιών σε ολόκληρη την επικράτεια το 2024 σε σύγκριση με το 2023, γεγονός που αντανακλά τη γενικότερη τάση που συνεχίζει να παρουσιάζει η αγορά των ακινήτων τα τελευταία χρόνια.
      Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην αυξημένη ζήτηση και την περιορισμένη προσφορά καθώς ένας μεγάλος αριθμός ιδιοκτητών ακινήτων έχει στραφεί στην βραχυχρόνια εκμίσθωση.

      Οι αυξήσεις των ενοικίων καταγράφονται μέσα από ολοκληρωμένες συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν από την RE/MAX Ελλάς, με την Αττική να κρατάει τα ηνία των μεγαλύτερων αυξήσεων, ενώ εξίσου σημαντικές είναι οι μεταβολές στις τιμές τόσο στο νομό Θεσσαλονίκης όσο και στους τουριστικούς προορισμούς αλλά και τις υπόλοιπες περιοχές της Επικράτειας.
      Σύμφωνα με την RE/MAX Ελλάς, που αριθμεί στο σύνολο της χώρας 85 γραφεία με πάνω από 1.100 συμβούλους ακινήτων, από τις έως τώρα καταγεγραμμένες ολοκληρωμένες συναλλαγές στο δίκτυό της, παρατηρείται ότι τα μισθώματα κατοικιών στην Αττική αυξήθηκαν κατά 7,6% μέσα σε ένα χρόνο, ενώ στη Θεσσαλονίκη παρατηρήθηκε άνοδος των ενοικίων κατά 4,3% και στην περιφέρεια αύξηση 4,4%.

      Στο Δήμο της Αθήνας το μέσο ενοίκιο διαμορφώνεται στα 8,80 ευρώ ανά τ.μ., στα Βόρεια Προάστια της Αττικής στα 9,6 ευρώ ανά τ.μ., στα Νότια Προάστια 10,10 ευρώ ανά τ.μ., στα Δυτικά Προάστια 6,80 ευρώ ανά τ.μ., στον Δήμο Πειραιά και τις όμορες περιοχές στα 7,20 ευρώ ανά τ.μ. και στο υπόλοιπο Αττικής στα 8,4 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Στο σύνολο του νομού Αττικής η μέση τιμή διαμορφώνεται στα 8,5 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο.

      Από την άλλη, στο σύνολο της επικράτειας, σύμφωνα με την έρευνα της RE/MAX Ελλάς, οι ενοικιαστές δείχνουν προτίμηση σε ακίνητα ηλικίας 20 ετών και άνω. Ειδικότερα, στην Αττική, οι περισσότεροι ενοικιαστές επιλέγουν ακίνητα με εμβαδόν από 76 έως 150 τ.μ., ενώ στη Θεσσαλονίκη η προτίμηση αφορά κυρίως ακίνητα έως 75 τετραγωνικά μέτρα. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι ενοικιαστές δείχνουν προτίμηση κυρίως σε ακίνητα μικρότερης επιφάνειας, εμβαδού έως 50 τετραγωνικά μέτρα.

      Επίσης, από τα στοιχεία των 85 κτηματομεσιτικών γραφείων της RE/MAX Ελλάς, προκύπτει ότι οι τιμές των ενοικίων επηρεάζονται σημαντικά από ποιοτικούς παράγοντες, όπως είναι η εγγύτητα του ακινήτου σε μέσα μαζικής μεταφοράς, η ύπαρξη ασανσέρ, η ανακαίνιση που έχει υποστεί αλλά και άλλες παροχές. Αυτοί οι παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών, καθώς οι ενοικιαστές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν υψηλότερα ενοίκια για ακίνητα που προσφέρουν περισσότερες ανέσεις και καλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες.

      Αττική

      Στην Αττική, το 2024, οι ενοικιαστές έκαναν στροφή σε μεγαλύτερης επιφάνειας ακίνητα με τους 57 στους 100 ενοικιαστές να δείχνουν προτίμηση σε ακίνητα από 76 έως 150 τ.μ. Συγκεκριμένα, στα Δυτικά και Βόρεια προάστια, καθώς και στον Πειραιά, επιλέχθηκαν ακίνητα από 76 τ.μ και άνω. Στα Νότια προάστια, με κυρίαρχη περιοχή τη Γλυφάδα, οι ενοικιαστές προτίμησαν ακίνητα άνω των 150 τ.μ. Αναφορικά με την παλαιότητα, στο κέντρο, σε όλα τα προάστια της Αθήνας και στον Πειραιά, το 75% των ακινήτων που ενοικιάστηκαν ήταν 20 ετών και άνω, ενώ μόλις οι 3 στους 100 ενοικιαστές επέλεξαν νεόδμητα ακίνητα κάτω των 5 ετών.
      Όσον αφορά  στα ποιοτικά χαρακτηριστικά που αναζητούν οι ενοικιαστές στην Αττική, το βασικότερο κριτήριο επιλογής είναι τα ακίνητα να μην είναι επιπλωμένα και να διαθέτουν οπωσδήποτε ασανσέρ. Επίσης, 88 στους 100 ενοικιαστές επέλεξαν να βρίσκονται κοντά στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ενώ για το 50% των ενοικιαστών δεν είναι προαπαιτούμενα τα νέα κουφώματα και ο τύπος της θέρμανσης. 

      Θεσσαλονίκη

      Στη Θεσσαλονίκη, αναφορικά με την επιφάνεια των ακινήτων, οι προτιμήσεις των ενοικιαστών διαφοροποιούνται συγκριτικά με αυτές στην Αττική. Οι 65 από τους 100 ενοικιαστές μίσθωσαν μικρότερης επιφάνειας ακίνητα έως 75 τ.μ. Πιο συγκεκριμένα, στο κέντρο της πόλης, τα ακίνητα που μισθώθηκαν ήταν έως 50 τ.μ. και στη Δυτική Θεσσαλονίκη έφτασαν και τα 100 τετραγωνικά μέτρα. Στην ανατολική πλευρά, ως επί το πλείστον, προτιμήθηκαν μεγαλύτερης επιφάνειας ακίνητα από 101 έως 150 τ.μ. Ομοίως με την Αττική, σχεδόν το 90% των ενοικιαστών προτίμησε ακίνητα 20 ετών και άνω σε όλες τις περιοχές της πόλης. Ενοικιάσεις νεόδμητων ακινήτων έως 5 ετών σημειώθηκαν  στην Ανατολική πλευρά της πόλης και κυρίως στις περιοχές : Αγ. Ιωάννης, Θέρμη και Πυλαία.
      Αναφορικά με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ακινήτων στη Θεσσαλονίκη, όλοι οι ενοικιαστές έθεσαν ως βασικά κριτήρια την ανακαίνιση του ακινήτου, την ύπαρξη ασανσέρ, καθώς και το ακίνητο να μην είναι επιπλωμένο. Το  75% των ενοικιαστών εξέφρασε την επιθυμία για κατοικίες που προσφέρουν θέρμανση με φυσικό αέριο, νέα κουφώματα αλουμινίου και διαθέσιμο χώρο στάθμευσης. Οι προτιμήσεις αυτές σχετίζονται με την ανάγκη για χαμηλότερα έξοδα θέρμανσης αλλά και άνεση στην καθημερινότητα. Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι για τους μισούς, η εγγύτητα του ακινήτου σε μέσα μαζικής μεταφοράς δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση.

      Περιφέρεια

      Στην περιφέρεια, οι ενοικιαστές δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για γκαρσονιέρες έως 50 τ.μ., με το 46% αυτών να προτιμά τέτοιου τύπου ακίνητα. Η ζήτηση για μικρά διαμερίσματα είναι ιδιαίτερα έντονη σε περιοχές όπως ο Βόλος, το Ρέθυμνο, η Λάρισα, το Ηράκλειο και η Καρδίτσα. Παράλληλα, ακίνητα με εμβαδόν από 51 έως 75 τ.μ. επιλέγονται κυρίως σε περιοχές όπως η Καβάλα, η Δράμα, οι Σέρρες και η Αλεξανδρούπολη. Η διαφοροποίηση στη ζήτηση ανάλογα με την περιοχή αναδεικνύει τις τοπικές ιδιαιτερότητες και τις διαφορετικές προτεραιότητες των ενοικιαστών στην περιφέρεια. Οι ενοικιαστές κατοικιών στην περιφέρεια, ομοίως όπως στη Θεσσαλονίκη και την Αττική, δείχνουν την προτίμησή τους σε ακίνητα 20ετίας και άνω. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των ενοικιαστών που επιλέγουν τέτοια ακίνητα είναι 58%, υποδεικνύοντας μια σταθερή τάση προς παλαιότερα ακίνητα. Αναφορικά με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ακινήτων, για τους 84 στους 100 ενοικιαστές βασικό κριτήριο είναι να υπάρχει ασανσέρ και για περισσότερους από 70 στους 100 να είναι ανακαινισμένο με νέα κουφώματα αλουμινίου. Αντίθετα, χαρακτηριστικά όπως ο τύπος της θέρμανσης δεν απασχολούν ιδιαίτερα τους ενοικιαστές, καθώς φαίνεται να επικεντρώνονται περισσότερο σε άλλες ανέσεις και αναβαθμίσεις.
      Περισσότερα...

        0

    17. Αρθρογραφία

      Μικροκινητικότητα και δημόσιες συγκοινωνίες

      Engineer

      Τα ηλεκτρονικά σκούτερ, τα ηλεκτρονικά ποδήλατα και άλλες μορφές μικροκινητικότητας έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τη συμφόρηση, τις εκπομπές ρύπων και την ηχορύπανση που μαστίζουν τις πόλεις μας. Αντιπροσωπεύουν επίσης μια πραγματική, απτή λύση στο κενό που υπάρχει κατά τις μεταφορές πρώτου και τελευταίου μιλίου.
      Στην διαρκώς εξελισσόμενη συζήτηση της δημιουργίας βιώσιμων πόλεων μέχρι το 2050, τα κτήρια και οι υποδομές δεν είναι ο μόνος υπαίτιος για την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Οι μετακινήσεις σχετίζονται και με σημαντικό ποσοστό εκπομπών, με χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το 2021 ήταν υπεύθυνες για το 72% όλων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στις εγχώριες και διεθνείς μεταφορές της ΕΕ. Επομένως, η μικροκινητικότητα δεν αποτελεί απλώς ένα διασκεδαστικό τρόπο μετακίνησης, αλλά σημαντικό παράγοντα της επίτευξης καθαρών μηδενικών εκπομπών, σε επίπεδο πόλης.
      Πρόσφατα, η BCG (Boston Consulting Group) σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του St. Gallen διεξήγαγαν έρευνα με συμμετέχοντες 11.400 καταναλωτές από 23 μητροπολιτικές περιοχές στην Ευρώπη, την Κίνα, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ.
      Τα ευρήματα έδειξαν ότι το 42% των σημερινών χρηστών βασίζεται στη μικροκινητικότητα για δραστηριότητες αναψυχής, το 39% για μετακινήσεις και το 36% για τη δουλεία τους. Επιπλέον, περισσότερο από το 30% όλων των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί ποδήλατο πολλές φορές την εβδομάδα, αν όχι καθημερινά, ενώ ένα 20% το χρησιμοποιεί πολλές φορές μέσα στο μήνα.
      Οι κύριοι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι επέλεξαν τη μικροκινητικότητα ήταν σχεδόν εξίσου σημαντικοί μεταξύ τους: η ευελιξία, η αξιοπιστία, η τιμή, ο καλός καιρός, η ασφάλεια και η ευκαιρία να μειωθεί ο χρόνος ταξιδιού.
      Το ποδήλατο εξακολουθεί να είναι, μακράν, η προτιμώμενη μορφή μικροκινητικότητας μεταξύ των κατοίκων της πόλης. Στην Κίνα, η χρήση του επισκιάζεται μόνο από το ηλεκτρονικό μοτοποδήλατο. Οι κάτοικοι των πόλεων εκεί χρησιμοποιούν όλους τους τρόπους λειτουργίας πιο συχνά από τις υπόλοιπες περιοχές της έρευνας, σε οποιαδήποτε άλλη χώρα. Η Γαλλία ηγείται των ευρωπαϊκών χωρών στη χρήση ηλεκτρονικών σκούτερ, ενώ τα ηλεκτρονικά ποδήλατα κερδίζουν έδαφος παντού.
      Η έμφαση στη μικροκινητικότητα ενισχύθηκε σημαντικά από τα δύο και πλέον χρόνια πανδημίας, τα οποία οδήγησαν, μεταξύ άλλων, στον επαναπροσανατολισμό προς την προσωπική ασφάλεια και υγεία. Αν και τα συνολικά ταξίδια μετά την πανδημία παραμένουν 10% χαμηλότερα από πριν, το αυξανόμενο κόστος των καυσίμων και το ολοένα και πιο φιλικό προς το περιβάλλον κοινό σημαίνει ότι η μικροκινητικότητα εγκαθιδρύεται ως μια ελκυστική επιλογή.
      Είναι, όμως, η μικροκινητικότητα στο σωστό δρόμο; Η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται, υπενθυμίζοντας πως οι καλές προθέσεις μπορούν, στην πραγματικότητα, να έχουν ανεπιθύμητες συνέπειες. Ο λόγος για το αυτοκίνητο, το οποίο ήρθε το 19ο αιώνα για να αντικαταστήσει τα άλογα στις μεγαλουπόλεις της εποχής. Το αυτοκίνητο, πιο οικονομικό και εύκολο στη συντήρηση από ένα άλογο, χαρακτηρίστηκε κατά την εποχή του ως «περιβαλλοντικός σωτήρας», καθώς λέγεται ότι έλυσε το πρόβλημα των βουνών κοπριάς που γέμιζαν τους δρόμους των πόλεων. Πλέον είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι η ανωτέρω συλλογιστική είχε σαθρό επιστημονικό υπόβαθρο. Αλλά η θέση των αλόγων στα αστικά κέντρα έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. 
      Πως συνδέεται, λοιπόν, η μικροκινητικότητα με την ανωτέρω ιστορία; Παρόλο που η έρευνα κατέγραψε ότι το 32% των χρηστών μικροκινητικότητας την επιλέγουν συχνά ή πολύ συχνά έναντι ενός ιδιωτικού αυτοκινήτου, ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό της τάξεως του 55% χρησιμοποιεί οχήματα μικροκινητικότητας αντί να περπατάει ή να χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Με άλλα λόγια, η χρήση μικροκινητικότητας σήμερα είναι στην καλύτερη περίπτωση ουδέτερη. Δεν αντικαθιστά ακόμη αρκετά ιδιωτικά αυτοκίνητα, ενώ παράλληλα αντικαθιστά τους δύο πιο πράσινους τρόπους μετακίνησης: το περπάτημα και τη δημόσια συγκοινωνία.
      Ωστόσο, τα ηλεκτροκίνητα οχήματα μικροκινητικότητας παράγουν εκπομπές σε όλο τον κύκλο ζωής του προϊόντος, από την προμήθεια και την κατασκευή έως την απόρριψή τους, και η κλιμάκωσή τους μπορεί να δημιουργήσει έναν διαφορετικό τύπο συμφόρησης με ένα ανάλογο σύνολο προβλημάτων. Και, ενώ τα οχήματα μαζικής μεταφοράς δημιουργούν εκπομπές σε ορισμένα στάδια του κύκλου ζωής τους, ο αντίκτυπος αντισταθμίζεται σημαντικά από τη μεγάλη διάρκεια χρήσης και την αποδοτικότητά τους σε κλίμακα. Επί της ουσίας, όσο περισσότερους χρήστες προσελκύουν, τόσο πιο πράσινα γίνονται.
      Επομένως, καταλήγουμε στο ότι η πιο αποτελεσματική οδός για τη μείωση της συμφόρησης και των εκπομπών από οχήματα βρίσκεται στην ενσωμάτωση οχημάτων μικροκινητικότητας με τις υπηρεσίες δημόσιας συγκοινωνίας, προσφέροντας ολοκληρωμένη, οικονομική και γρήγορη μετακίνηση για το μεγαλύτερο ποσοστό χρηστών. Και, σύμφωνα με την έρευνα, για να συμβεί αυτό, είναι σημαντικό οι δημόσιες συγκοινωνίες να παρέχουν προσιτές τιμές, διευκολύνοντας παράλληλα τους χρήστες τις συνδυάσουν με μορφές μικροκινητικότητας κατά το πρώτο και το τελευταίο μίλι. 
      Περισσότερα...

        0

    18. Αρθρογραφία

      Γυναίκες οι 4 στους 10 επιστήμονες και μηχανικούς στην ΕΕ

      GTnews

      Το 2022 υπήρχαν 7,3 εκατομμύρια γυναίκες επιστήμονες και μηχανικοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 310.500 περισσότερες σε σχέση με το 2021 που αντιστοιχούσαν στο 41% της συνολικής απασχόλησης στην κατηγορία αυτή σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
      Ειδικότερα, οι γυναίκες επιστήμονες και μηχανικοί στην ΕΕ απασχολούνταν κυρίως στον τομέα υπηρεσιών, όπου αντιστοιχούσαν στο 46% του συνόλου της κατηγορίας σε αυτόν, ενώ στον μεταποιητικό τομέα απασχολούνταν μόνο το 22%, αντίστοιχα.
      Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, τα ποσοστά γυναικών επιστημόνων και μηχανικών κινούνται από 53% στη Δανία και 52% στη Λιθουανία έως το 31% στην Ουγγαρία και το 32% στη Φινλανδία. 
      Όσον αφορά στην Ελλάδα, τα αντίστοιχα ποσοστά για τις γυναίκες επιστήμονες και μηχανικούς κυμαίνονταν πάνω από το 50%. Ειδικότερα, στα νησιά του Αιγαίου και της Κρήτης το ποσοστό αυτό ήταν 54,8%, στη Βόρεια Ελλάδα 53,1%, στην Κεντρική Ελλάδα 52,4% και στην Αττική 50,6%.
       

         
      Περισσότερα...

        0

    19. Αρθρογραφία

      Αστικές αναπλάσεις με επίκεντρο τον άνθρωπο - Από τον πολεοδομικό στον κοινωνικό σχεδιασμό

      Engineer

      Δεδομένης της συνεχιζόμενης τάσης αστικοποίησης σε όλο τον κόσμο και της υψηλής σχετικής κατανάλωσης πόρων, γίνεται σαφές ότι οι πόλεις πρέπει να βρουν τρόπους να προσφέρουν περισσότερα από όσα παίρνουν, προκειμένου να είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα. Η συζήτηση του καλύτερου μοντέλου αστικής ανάπλασης βρίσκεται πλέον στο προσκήνιο, με το ζήτημα της πρόσβασης να καταλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο. Βιομηχανικές περιοχές, εμπορικοί δρόμοι, οικιστικά συγκροτήματα: σημεία της πόλης όπου μια δραστηριότητα πρωτοστατεί, τη στιγμή που οι υπόλοιπες εκλείπουν. Μπορεί να υπάρξει μια πόλη των 15΄, όταν το πρώτο σπίτι απέχει 30’ από το γραφείο όπου εργάζεστε; Πόσα μεγάλα καταστήματα βρίσκονται σε απόσταση 15’ από το σπίτι σας; Πόσα χιλιόμετρα απέχει από εσάς το κοντινότερο σημείο διανομής αγαθών (last mile logistics).
      Κατά τη διάρκεια του World Built Environment Forum 2022, το οποίο έλαβε χώρα στις αρχές του χρόνου, ομιλητές από διάφορα πάνελ έδωσαν έμφαση στη σημασία του επανασχεδιασμού των πόλεων, σεβόμενοι το περιβάλλον και τοποθετώντας τις ανάγκες των πολιτών στο κέντρο της συζήτησης.
      Η Violeta Bulc, επιμελήτρια του κινήματος Ecocivilisation και πρώην Επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ, μίλησε για την πόλη των 15’, όπου όλες οι βασικές και καθημερινές υπηρεσίες δεν πρέπει να απέχουν περισσότερο από 15’ με τα πόδια, προσφέροντας στους ανθρώπους την ευκαιρία να περπατήσουν ή να πάρουν το ποδήλατο, με την παράλληλη αποσυμφόρηση των μέσων μαζικής μεταφοράς.
      Στο ίδιο μήκος κύματος και η κα Μαρία Βασιλάκου, Διευθύνουσα Σύμβουλος της Vienna Solutions και πρώην Αντιδήμαρχος Βιέννη, η οποία παρομοίωσε την ιδέα της πόλης των 15’ με μια ομάδα ομόκεντρων κύκλων, όπου η έννοια της απόστασης αποκτά νέα διάσταση. Ξεκινώντας από την έξοδο του σπιτιού μας, ο πρώτος κύκλος αφορά όσα πράγματα είναι προσβάσιμα σε 3-5’ με τα πόδια, συνεχίζοντας με την πρόσβαση σε 10’, που στην πραγματικότητα αφορά τη μικροκινητικότητα – με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ποδήλατο – και καταλήγοντας στα 15', όπου η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
      Αλλωστε η δημιουργία ολοκληρωμένων και λειτουργικών συστημάτων μαζικής μεταφοράς, επιτρέπουν τη γρήγορη και αποτελεσματική μεταφορά από τη μια γειτονιά στην άλλη, αποτρέποντας την απομόνωση και τον διαχωρισμό των κοινοτήτων μέσα στο ευρύτερο σύστημα μιας πόλης. Όπως τόνισε η κα Bulc, είναι η αλληλεπίδραση με διαφορετικούς ανθρώπους σε διαφορετικά σημεία της πόλης αυτή που οδηγεί σε ένα πολύ καλύτερο, πολύ πιο πληθωρικό περιβάλλον, όπου η καινοτομία μπορεί να ανθίσει και να προωθήσει πολύ καλύτερες ιδέες για το μέλλον, χάρη στην ποικιλομορφία.
      Μια ουσιαστική πτυχή της ανάπτυξης πιο προσιτών και διαφορετικών αστικών περιοχών είναι η ικανότητα σχεδιασμού και κατασκευής σύμφωνα με τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι αστικές αναπλάσεις αφορούν πόλεις που σχεδιάστηκαν χρόνια πριν, όταν οι τεχνολογίες και οι αντιλήψεις σχετικά με τον πολεοδομικό σχεδιασμό ήταν πολύ διαφορετικές και η έννοια της βιωσιμότητα δεν είχε αγγίξει ακόμα έντονα το αστικό περιβάλλον. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο επανασχεδιασμός είναι απαιτητικός και δύσκολος, αλλά όχι ακατόρθωτος. Εντούτοις, αυτό περιλαμβάνει έναν βαθμό μακροπρόθεσμου σχεδιασμού που έρχεται σε αντίθεση με τη σχετική βραχυπρόθεσμη στάση των πολιτικών που πρέπει να επιτύχουν αποτελέσματα εντός του χρονικού πλαισίου της θητείας τους.
      Αυτή η πραγματικότητα υπερτονίζει τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών – οι οποίοι αποτελούν το σταθερό σημείο μιας πόλης και τους αποδέκτες των αλλαγών που πραγματοποιούνται σε αυτή –, καθώς και εμπνευσμένων επαγγελματιών στο σχεδιασμό και στη λήψη αποφάσεων που αφορούν τις αστικές αναπλάσεις. Η σωστή διακυβέρνηση, η οποία προϋποθέτει τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών, αποτελεί την αφετηρία για τον επαναπροσδιορισμό του αστικού περιβάλλοντος. 
      Βάλια Πολίτη
      Περισσότερα...

        0

    20. Αρθρογραφία

      Αντιδράσεις στα σχέδια ανάπτυξης των πόλεων "15 λεπτών"

      Engineer

      Η πόλη των 15 λεπτών είναι μια ιδέα πολεοδομικού σχεδιασμού που, όπως υποδηλώνει το όνομά της, στοχεύει στη δημιουργία κοινοτήτων όπου οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε βασικές ανέσεις χωρίς να χρειάζονται περισσότερο από 15 λεπτά με τα πόδια ή με ποδήλατο.
      Η ιδέα ενθαρρύνει την ανάπτυξη πόλεων με πολλαπλά κέντρα, με γραφεία, καταστήματα, εστιατόρια και ψυχαγωγία τοποθετημένα τοπικά, μειώνοντας την ανάγκη για οδήγηση. Αυτό το κάνει μέσω πολιτικών και αστικών παρεμβάσεων.
      Μειώνοντας την εξάρτηση από τα οχήματα και ενθαρρύνοντας τα ενεργά ταξίδια, στοχεύει τόσο στη μείωση των εκπομπών άνθρακα και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης όσο και στη βελτίωση της υγείας των ανθρώπων.
      Αν και πολλές από τις ιδέες που περιέχονται σε πόλεις 15 λεπτών υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό, η ιδέα δημιουργήθηκε από τον Γαλλο-Κολομβιανό πολεοδόμο Carlos Moreno, ο οποίος τιμήθηκε το 2021 με το βραβείο Obel για τη δημιουργία του concept.
      Μετά από πέντε χρόνια έρευνας, ο Moreno αποκάλυψε το concept, που ονομάστηκε ville du quart d'heure στα γαλλικά, στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP21) του Παρισιού το 2015.
      Διαδόθηκε όταν η δήμαρχος του Παρισιού Anne Hidalgo αγκάλιασε την ιδέα το 2019 και στη συνέχεια τη χρησιμοποίησε κατά την εκστρατεία επανεκλογής της το 2020, για την οποία ο Moreno ενήργησε ως επιστημονικός σύμβουλος.
      Όμως τα οφέλη του να ζει κανείς σε απόσταση 15 λεπτών από ανέσεις όπως πάρκα, καταστήματα, εστιατόρια ή το σχολείο των παιδιών του δεν είναι το ίδιο προφανή για όλους.

      Σε μια εξέλιξη που ο Moreno χαρακτηρίζει «σοκαριστική», η ιδέα έχει γίνει η βάση μιας θεωρίας συνωμοσίας ότι οι πόλεις των 15 λεπτών αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου περιορισμού της κίνησης των ανθρώπων. Οι συνωμοσιολόγοι πιστεύουν ότι η πρόταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποτραπούν οι άνθρωποι από το να μετακινούνται περισσότερο από 15 λεπτά από τα σπίτια τους.
      Αυτή η θεωρία απέκτησε μεγαλύτερη δυναμική πέρυσι, μετά από ένα σχέδιο του συμβουλίου της Οξφόρδης να περιορίσει τις μετακινήσεις σε έξι δρόμους κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων ωρών της ημέρας για να μειωθεί η συμφόρηση. Ένα αρκετά διαδεδομένο άρθρο πρότεινε ότι το σχέδιο θα «κλείδωνε τους κατοίκους σε μία από τις έξι ζώνες» και οδήγησε περίπου 2.000 διαδηλωτές κατά της πόλης των 15 λεπτών να βγουν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τα σχέδια του συμβουλίου.
      Αν και καταρρίπτεται ευρέως, η θεωρία αποτελεί τη βάση για συνεχή κριτική των υφιστάμενων μέτρων μείωσης της κυκλοφορίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.
      Η πόλη των 15 λεπτών έχει δεχθεί επίσης επίθεση από ορισμένους που πιστεύουν ότι στόχος της είναι να κάνει τη ζωή πιο δύσκολη για όσους θέλουν να οδηγήσουν. Καθώς η ιδέα περιλαμβάνει την ενθάρρυνση του περπατήματος και της ποδηλασίας, σε σύγκριση με την οδήγηση, μπορεί να περιλαμβάνει πολιτικές που στοχεύουν στην αποτροπή της χρήσης αυτοκινήτου – όπως πρόστιμα για οδήγηση σε ορισμένους οικιστικούς δρόμους.

      Στο πλαίσιο του σχεδίου του να παρεμποδίσει τα «μέτρα κατά του αυτοκινήτου», ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Rishi Sunak ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα «απαγορεύσει στα συμβούλια να εφαρμόζουν» πόλεις των 15 λεπτών.
      Μαζί με το Παρίσι, η ιδέα της πόλης των 15 λεπτών επηρέασε την πολιτική σε πολλές αστικές περιοχές σε όλο τον κόσμο, όπως το Μπουένος Άιρες, η Μελβούρνη, η Σαγκάη και το Χιούστον. Το δίκτυο C40 Cities προώθησε την ιδέα ως τρόπο ανάκαμψης των μητροπολιτικών περιοχών από τον Covid-19.
      Πηγή: https://www.dezeen.com/2023/10/16/15-minute-city-guide/
      Περισσότερα...

        3

    21. Αρθρογραφία

      Έργα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας: Οι κρίσιμες παράμετροι του νέου νομοθετικού πλαισίου

      Engineer

      Η μαζική διείσδυση των ΑΠΕ στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής σε συνδυασμό με την έλλειψη επαρκούς διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου στο δίκτυο έχει καταστήσει επιτακτική την ανάγκη άμεσης προώθησης των έργων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας προκειμένου να δοθεί λύση στο πρόβλημα της στοχαστικότητας των ΑΠΕ και να διατηρηθεί η ευστάθεια του συστήματος, ιδίως στις περιόδους που υφίσταται υψηλή παραγωγή και παράλληλα χαμηλή ζήτηση.
      Ο νομοθέτης εισήγαγε το πρώτον με τον ν. 4951/2022 (άρθρα 59-89) ειδικό νομοθετικό πλαίσιο για την αδειοδότηση των σταθμών αποθήκευσης, καθιερώνοντας δύο κατηγορίες αδειών έργων. Η μεν πρώτη αφορά σταθμούς αμιγούς αποθήκευσης (μπαταρίες) που μπορούν να εγκατασταθούν σε οποιοδήποτε σημείο και να συνδεθούν με το δίκτυο με απλή αδειοδοτική διαδικασία, και η δε δεύτερη σταθμούς αποθήκευσης που συνδυάζονται με έργα ΑΠΕ. Η δεύτερη αυτή κατηγορία χωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες: α) Σταθμούς που δεν απορροφούν ενέργεια από το δίκτυο και β) σταθμούς αποθήκευσης που μπορούν και να δίνουν ενέργεια στο δίκτυο και να απορροφούν από αυτό. 
      I. Οι σταθμοί αμιγούς αποθήκευσης με μπαταρίες
      I.1 Το αδειοδοτικό πλαίσιο
      Σύμφωνα με το άρθρο 69 του ν. 4951/2022, με το οποίο προστέθηκε το άρθρο 132Ε στον Ν. 4001/2011, για την άσκηση της δραστηριότητας της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας απαιτείται η έκδοση άδειας αποθήκευσης από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, σύμφωνα με τον Κανονισμό Αδειών Αποθήκευσης, ο οποίος θα εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 135Α του ν. 4951/2022. Από την ανωτέρω υποχρέωση εξαιρούνται οι σταθμοί αποθήκευσης, η ισχύς των οποίων δεν υπερβαίνει το 1 MW. Η άδεια αποθήκευσης χορηγείται από την ΡΑΑΕΥ με διάρκεια έως και είκοσι πέντε έτη (25) έτη και δύναται να παραταθεί για ίσο χρονικό διάστημα. Όσον αφορά, ειδικά στους σταθμούς αντλησιοταμίευσης, η άδεια αποθήκευσης χορηγείται για χρονικό διάστημα έως και τριάντα πέντε (35) ετών. Ειδικότερα, δυνάμει του άρθρου 71 παρ. 1 του ν. 4951/2022, με το οποίο προστέθηκε το άρθρο 132Ζ στον Ν. 4001/2011, ο κάτοχος άδειας αποθήκευσης έχει το δικαίωμα, με την παρέλευση διαστήματος μεγαλύτερου των δύο τρίτων (2/3), ήτοι διαστήματος μεγαλύτερου των δεκαέξι (16) και είκοσι τριών (23) ετών αντίστοιχα, και εφόσον ο σταθμός αποθήκευσης βρίσκεται σε λειτουργία, να υποβάλει αίτηση παράτασης της διάρκειας ισχύος της.
      Μετά την κατάθεση της αίτησης για χορήγηση άδειας αποθήκευσης, περίληψη της οποίας πρέπει να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ εντός είκοσι (20) ημερών, εκκινεί, δυνάμει του άρθρου 70 παρ. 3 του ν. 4951/2022, με το οποίο προστέθηκε το άρθρο 132ΣΤ στον Ν. 4001/2011, δεκαπενθήμερη προθεσμία για την υποβολή αντιρρήσεων από οποιονδήποτε αποδεικνύει και τεκμηριώνει το έννομο συμφέρον του.  
      Στο σημείο αυτό δέον να επισημανθεί ότι ο Κανονισμός Αδειών Αποθήκευσης, στον οποίον θα εξειδικευόταν το νομοθετικό πλαίσιο για την αδειοδότηση των σταθμών αποθήκευσης, δεν έχει εκδοθεί μέχρι και σήμερα, με συνέπεια, δυνάμει των μεταβατικών διατάξεων του άρθρου 77 παρ. 2 του ν. 4951/2022, με το οποίο προστέθηκε το άρθρο 132Η στον Ν. 4001/2011, να εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις της υπό στοιχεία Δ5/Φ1/οικ.17951/8.12.2000 απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης, με θέμα «Κανονισμός αδειών παραγωγής και Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΦΕΚ. Β΄ 1498/08.12.2000), για τα ζητήματα που δεν ρυθμίζονται διαφορετικά με τα άρθρα 132Ε έως 132Ζ.   
      II.2 Η αποζημίωση των σταθμών αμιγούς αποθήκευσης
      Η Ελληνική κυβέρνηση στις 10 Ιουνίου 2022 κοινοποίησε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθεστώς ενισχύσεων με εκτιμώμενο προϋπολογισμό ύψους 341 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της κατασκευής και της λειτουργίας εγκαταστάσεων αποθήκευσης στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, συνολικής δυναμικότητας έως 900 MW, συνδεδεμένων με το δίκτυο υψηλής τάσης, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί εν μέρει από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ). Η Επιτροπή αξιολόγησε το καθεστώς σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, και συγκεκριμένα το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ και τις Κατευθυντήριες Γραμμές του 2022 για τις Κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του Κλίματος, της Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας και το ενέκρινε ως συμβατό με την ενιαία αγορά.
      Η επιλογή των έργων θα πραγματοποιηθεί μέσω διαφανούς και αμερόληπτης διαδικασίας υποβολής προσφορών. Η ανάθεση των συμβάσεων στα επιλεγμένα έργα θα πρέπει να πραγματοποιηθεί πριν από το τέλος του 2023, οι δε εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα πρέπει να ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2025. Η ενίσχυση θα χορηγηθεί, σωρευτικά, υπό μορφή: i) επενδυτικής επιχορήγησης, η οποία θα καταβληθεί κατά τη φάση κατασκευής όλων των υποστηριζόμενων έργων· και ii) ετήσιας στήριξης που θα καταβάλλεται κατά τη φάση λειτουργίας των έργων, για περίοδο 10 ετών. Το συνολικό ποσό της ετήσιας στήριξης ανά δικαιούχο θα καθορισθεί σε διαγωνισμό και θα προσαρμοσθεί μέσω μηχανισμού ανάκτησης σε περίπτωση που το έργο έχει πλεονάζοντα έσοδα από τη συμμετοχή του στην αγορά κατά τη φάση λειτουργίας.  
      Στο πλαίσιο των ανωτέρω, στις 25.04.2023 η Γενική Γραμματεία Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο της Υπουργικής Απόφασης περί των ανταγωνιστικών διαδικασιών για τη χορήγηση επενδυτικής και λειτουργικής ενίσχυσης σε σταθμούς αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με την υποπαρ. 2Α τους παρ. 2 του άρθρου 143ΣΤ του ν.4001/2011 (Α’ 179). Μεταξύ άλλων, στο σχετικό σχέδιο της ΥΑ προσδιορίζεται ότι εντός του 2023 θα διεξαχθούν τρεις ανταγωνιστικές διαδικασίες. Η πρώτη εκτιμάται ότι θα λάβει χώρα προς τα τέλη Ιουνίου για έργα ισχύος έως 450 MW, η δεύτερη αναμένεται το γ’ τρίμηνο του έτους για έργα 300 MW και η τρίτη το δ’ τρίμηνο για άλλα 300 MW, χωροθετημένα όμως αποκλειστικά στις υπό απολιγνιτοποίηση περιοχές της Κοζάνης, της Φλώρινας και της Μεγαλόπολης. Συνολικά προβλέπεται η στήριξη ενός χαρτοφυλακίου έργων συνολικής ισχύος 1 GW.
      Το ΥΠΕΝ προωθεί ως ανώτατο όριο ισχύος τα 100 MW για τα έργα που θα συμμετάσχουν στις δημοπρασίες και κατώτατο όριο το 1 MW, ενώ προβλέπεται και ανώτατο όριο για τη συμμετοχή κάθε επενδυτή στο 25% της δημοπρατούμενης ισχύος. Μάλιστα με την παρ. 12 του άρθρου του 132 ΣΤ του ν. 4001/2011, όπως αυτή προστέθηκε με το άρθρο 112 του ν. 5043/2023, δόθηκε το δικαίωμα κατάτμησης των μεγάλων έργων αποθήκευσης ενέργειας στους επενδυτές, ώστε όσοι ωριμάζουν μεγάλα έργα αποθήκευσης να έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ. Επίσης, για τους ίδιους λόγους δόθηκε και δικαίωμα συνένωσης μικρότερων έργων. Παράλληλα, στο σχέδιο ΥΑ, για να διασφαλιστεί ικανοποιητικός βαθμός διασποράς των έργων, προτείνεται περιορισμός στα 300 MW ανά περιφέρεια.
      Τα έργα που θα προκριθούν, θα λάβουν οριζόντια επενδυτική ενίσχυση 200.000 ευρώ ανά MW, ενώ η λειτουργική ενίσχυση που θα εξασφαλίσουν θα ισχύει για μια δεκαετία. Ωστόσο, τα εν λόγω έργα δεν θα μπορούν να συνάψουν διμερείς συμβάσεις αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας (PPAs) για όλη την περίοδο ενίσχυσης, ενώ δεν θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στην προθεσμιακή αγορά. Επίσης, η εξειδίκευση του πλαισίου ενίσχυσης μέσω της Υπουργικής Απόφασης περιορίζει τους επενδυτές που δεν θέλουν τα έργα τους να συμμετάσχουν στην αγορά ως ανεξάρτητες οντότητες. Έτσι, χαρτοφυλάκια μπορούν να δημιουργηθούν αποκλειστικά είτε μεταξύ έργων που θα προκριθούν από τους δύο πρώτους διαγωνισμούς (και εγκατάσταση οπουδήποτε στην επικράτεια), είτε μεταξύ μονάδων οι οποίες θα ενισχυθούν από την τρίτη δημοπρασία (και θα εγκατασταθούν στις πρώην λιγνιτικές περιοχές). Και στις δύο περιπτώσεις, ένα τέτοιο portfolio δεν θα μπορεί να ξεπερνά τα 50 MW.
      Να σημειωθεί ότι στις 20.05.2023 εκδόθηκε η σχετική Υπουργική Απόφαση, με αριθμό ΥΠΕΝ/ΔΗΕ/55948/1087 (ΦΕΚ Β΄/3416.20.05.2023), για την οποία επιφυλασσόμεθα να συντάξουμε νεότερο ενημερωτικό σημείωμα κατόπιν προσεκτικής αποτίμησης του περιεχομένου αυτής. 
      II. Σταθμοί ΑΠΕ με ενσωματωμένη αποθήκευση
      Οι σταθμοί ΑΠΕ με ενσωματωμένη αποθήκευση εντάσσονται στην κατηγορία των Ειδικών Έργων και, όπως ήδη αναφέρθηκε, διακρίνονται σε δύο υποκατηγορίες, αναλόγως με τη δυνατότητά τους ή μη να απορροφούν ηλεκτρική ενέργειας από το δίκτυο, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις παρ. 11Α και 11Β άρθρα του άρθρου 10 του ν. 4685/2020, όπως αυτές προστέθηκαν με το άρθρο 79 του ν. 4951/2022. 
      Πιο συγκεκριμένα, οι σταθμοί της παρ. 11Α, ήτοι οι σταθμοί που δεν απορροφούν ενέργεια από το Σύστημα Μεταφοράς ή το Δίκτυο Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, παρά μόνο για την εξυπηρέτηση των βοηθητικών τους καταναλώσεων, θα λαμβάνουν Βεβαίωση Παραγωγού, όπως τα συνήθη έργα ΑΠΕ, και οι κάτοχοι των σχετικών Βεβαιώσεων, δυνάμει του άρθρου 11Β του ν. 4685/2020, όπως αυτό προστέθηκε με το άρθρο 81 του Ν. 4951/2022, θα δύναται είτε να συνάπτουν Συμβάσεις Λειτουργικής Ενίσχυσης είτε να συμμετέχουν στις Αγορές Ηλεκτρικής Ενέργειας. 
      Ως προς τους σταθμούς της παρ. 11Β, ήτοι αυτούς που επιτρέπεται να απορροφούν ενέργεια από το Σύστημα Μεταφοράς ή το Δίκτυο Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας για σκοπούς αποθήκευσής της, θα λαμβάνουν Βεβαίωση Παραγωγού Ειδικών Έργων ΑΠΕ, χωρίς όμως να υπάρχει η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων λειτουργικής ενίσχυσης. Αντιθέτως, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 19Α παρ. 1 στ. γ’ του ν. 4685/2020, όπως αυτό προστέθηκε με το άρθρο 86 του ν. 4951/2022, θα συμμετάσχουν στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Περαιτέρω, προβλέπεται ότι οι εν  λόγω σταθμοί δεν δύνανται να υπερβαίνουν τη συνολική Μέγιστη Ισχύ Έγχυσης του σταθμού ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με διατάξεις αποθήκευσης, κατά την έννοια της περ. (λιγ) της παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 4001/2011 (Α΄ 179), που αναγράφεται στη Βεβαίωση Ειδικών Έργων, ήτοι επιτρέπεται υπέρβαση της μέγιστης ισχύος έγχυσης μέχρι ποσοστού πέντε τοις εκατό (5%), εφόσον η υπέρβαση αυτή εμφανίζεται σε μικρή συχνότητα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
      Να σημειωθεί ότι κατ’ εξαίρεση από τη γενική απαγόρευση της τροποποίησης της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας έργου που εμπίπτει στην κατηγορία του Ειδικού Έργου ώστε να μην υπάγεται πλέον στην εν λόγω κατηγορία, επιτρέπεται, σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 19 του ν. 4685/2020, όπως αυτή προστέθηκε με το άρθρο 85 του ν. 4951/2022, για τους σταθμούς παραγωγής ΑΠΕ και Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή τους σταθμούς της παρ. 11Α του άρθρου 10 να υποβληθεί αίτηση για την τροποποίηση της Βεβαίωσης σε Βεβαίωση Ειδικών Έργων, για την υπαγωγή στην παρ. 11Β του άρθρου 10, εντός του κύκλου υποβολής αιτήσεων. Περαιτέρω, πρέπει να τονισθεί ότι σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 15 εδ. β  του ν. 4685/2020, δεν επιτρέπεται η κατάτμηση για τους σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με ενσωματωμένη αποθήκευση και των δύο υποκατηγοριών.  
      Επιμέλεια: Δικηγορική Εταιρεία «Μεταξάς & Συνεργάτες» (www.metaxaslaw.gr) 
      Περισσότερα...

        0

×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.