Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • Buildinghow
    HoloBIM Structural

  • Περιβάλλον

    Περιβάλλον

    1572 ειδήσεις in this category

    1. Περιβάλλον

      Το μέλλον για τις περιοχές Natura και τους 36 φορείς διαχείρισης

      Engineer

      Ολα ξεκίνησαν για τους λάθος λόγους, όπως συνήθως. Στα μέσα του 2000 το (τότε) υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ ίδρυσε τον πρώτο φορέα για τη διαχείριση προστατευόμενης περιοχής στη Ζάκυνθο, λίγο μετά την παραπομπή της χώρας στο Ευρωδικαστήριο για την αδυναμία ή/και απροθυμία της πολιτείας να προστατεύσει τις περιοχές ωοτοκίας της καρέτα καρέτα. Ακολούθησαν το 2002 ο φορέας για την περιοχή Σχινιά-Μαραθώνα, μετά τη δικαστική διαμάχη για τη χωροθέτηση του ολυμπιακού κωπηλατοδρομίου και άλλοι 25 φορείς. Ακριβώς είκοσι χρόνια μετά, οι (36 πλέον) φορείς διαχείρισης πρόκειται να καταργηθούν, μέσα από μια συνολική αναμόρφωση του συστήματος.
      Δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας δομής, όπως περιγράφονται στο σχέδιο νόμου που έδωσε σε διαβούλευση το υπουργείο Περιβάλλοντος. Κατ’ αρχάς, δημιουργείται μια νέα κεντρική δομή, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), που υπάγεται απευθείας στο υπουργείο. Ο Οργανισμός αυτός αναλαμβάνει σε κεντρικό επίπεδο την επιστημονική και διοικητική υποστήριξη του συστήματος προστατευόμενων περιοχών, εκπονεί και παρακολουθεί την εθνική πολιτική και τα σχέδια δράσης. Ο Οργανισμός χωρίζεται σε δύο τομείς (βόρειου και νότιου τομέα) και σε 24 μονάδες διαχείρισης, στις οποίες θα συγχωνευθούν οι σημερινοί 36 φορείς διαχείρισης.

      Οι μονάδες θα ασχολούνται με το επιστημονικό έργο και με την ενημέρωση/ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών. Η κάθε μονάδα θα συνεπικουρείται από μία ή περισσότερες τοπικές επιτροπές συμβουλευτικού χαρακτήρα, στην οποία θα συμμετέχουν επιστήμονες και εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης, περιβαλλοντικών οργανώσεων και παραγωγικών φορέων.
      Οσον αφορά τους πόρους για τη χρηματοδότηση του νέου συστήματος (που ήταν και ένα από τα βασικά ζητούμενα την τελευταία εικοσαετία) θα χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ έσοδα μπορούν να προέλθουν από ευρωπαϊκά προγράμματα, από ήπιες εμπορικές δραστηριότητες (λ.χ. πώληση τουριστικών ειδών), από ποσοστό των εισπράξεων από τις άδειες θήρας, από εισιτήριο όπου υπάρχει (λ.χ. Σαμαριά).
      Ως προς το προστατευόμενο αντικείμενο, οι περιοχές Natura θα χωρίζονται σε τέσσερις ζώνες κλιμακούμενης προστασίας (από τον πυρήνα έως την περιφερειακή ζώνη), σε καθεμία από τις οποίες αντιστοιχούνται συγκεκριμένες χρήσεις γης. Το υπουργείο απέσυρε την Τετάρτη την πρόβλεψη περί εξορυκτικών δραστηριοτήτων στους πυρήνες, ωστόσο τη διατήρησε σε όλες τις υπόλοιπες ζώνες, παράλληλα με άλλες ασύμβατες χρήσεις.
      Πώς αποτιμάται λοιπόν η πρόταση του υπουργείου από ανθρώπους που τα τελευταία χρόνια παρακολουθούν ή εμπλέκονται στη διαχείριση των περιοχών αυτών; «Εχω επιφυλάξεις ως προς ορισμένα σημεία», λέει στην «Κ» η Ιφιγένεια Καγκάλου, καθηγήτρια Οικολογίας Υδάτινων Οικοσυστημάτων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο και πρόεδρος του φορέα της λίμνης Κάρλας τα τελευταία 10 χρόνια. «Υπήρχαν πολλές δυσλειτουργίες στο σύστημα. Οι φορείς ακροβατούσαμε ανάμεσα στον ρόλο μιας περιβαλλοντικής οργάνωσης και ενός κρατικού φορέα. Επιπλέον, επί δύο δεκαετίες δεν είχαν δοθεί τα απαραίτητα εργαλεία στους φορείς για να ασκήσουν το έργο τους, υπήρξε ολιγωρία. Η δημιουργία ενός κεντρικού φορέα έχει κάποια πλεονεκτήματα, όπως το ότι θα λυθεί το χρηματοδοτικό πρόβλημα και θα υπάρξει οργανωτική και διοικητική υποστήριξη. Εχω όμως επιφυλάξεις για την αυτοτέλεια και την ευελιξία των νέων “μονάδων” σε σχέση με τους φορείς διαχείρισης. Για παράδειγμα, αν θα είναι σε θέση να γνωμοδοτήσουν αρνητικά σε ένα έργο, ή θα υποκύπτουν στις πιέσεις των ανωτέρων τους. Νομίζω ότι η κατάργηση των φορέων αποφασίστηκε πρόχειρα».
      «Επί της αρχής δεν είναι προβληματικό», εκτιμά η Θεοδότα Νάντσου, υπεύθυνη περιβαλλοντικής πολιτικής στην οργάνωση WWF. «Οι φορείς είχαν όντως μεγάλο διοικητικό φόρτο, επομένως η κεντρική διαχείριση είναι καλή ώστε οι μονάδες να ασχολούνται μόνο με το επιστημονικό έργο. Πρέπει, ωστόσο, να δούμε πώς θα στελεχωθεί και θα λειτουργήσει ο ΟΦΥΠΕΚΑ. Οσον αφορά τις χρήσεις γης, επί της αρχής είναι καλό να υπάρχει ένα ενιαίο σύστημα, ώστε να μην επιλέγει ο καθένας ό,τι θέλει. Υπάρχουν όμως λάθη: για παράδειγμα το δάσος είναι μια οικολογική κάλυψη και όχι χρήση γης, που να επιτρέπεται ή όχι και, κυρίως, να αλλάζει. Για πρώτη φορά επιτρέπονται κτίρια σε πυρήνες προστατευόμενων περιοχών. Επίσης, σε όλες τις ζώνες πλην του πυρήνα επιτρέπονται μεταλλευτικές δραστηριότητες και εξορύξεις υδρογονανθράκων –από τι πρέπει να προστατευθεί μια Natura, αν όχι από βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλής επικινδυνότητας; Το πρόβλημα που δημιουργείται τελικά είναι πολλαπλό, γιατί επιδεινώνονται και η νομοθεσία και η περιβαλλοντική προστασία».
      Οι χρήσεις γης
      «Κατά τη γνώμη μου είναι μια σοβαρή μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία», εκτιμά ο Παναγιώτης Δημόπουλος, καθηγητής Βοτανικής και Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών. «Η ύπαρξη ενός κεντρικού οργανισμού με επιτελικό ρόλο ήταν απαραίτητη, ώστε οι νέες μονάδες να μπορούν να επιβλέψουν την εφαρμογή των διαχειριστικών σχεδίων, που είναι και ο ρόλος τους. Τα διοικητικά συμβούλια των φορέων συχνά αναπαρήγαγαν ένα κομματικό σύστημα – έχω κι εγώ διατελέσει πρόεδρος φορέα στην Πίνδο και γνωρίζω, μπλέκαμε τη διοίκηση με τη διαχείριση. Εχω όμως επιφυλάξεις για τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης, ορισμένες από τις οποίες είναι ασύμβατες με τον χαρακτήρα των προστατευόμενων περιοχών. Νομίζω ότι στον πυρήνα και στην πρώτη ζώνη των προστατευόμενων περιοχών πρέπει να είμαστε πολύ πιο αυστηροί. Ειδικά για τις ΑΠΕ, νομίζω ότι πρέπει να ελέγχονται σοβαρά οι εναλλακτικές και να συνεκτιμάται η επίδραση στη βιοποικιλότητα, όχι απλά να πηγαίνουμε στην “εύκολη λύση” που είναι οι κορυφογραμμές. Οχι όποιος υποβάλει αίτηση για αιολικό πάρκο σε Natura να θεωρείται δεδομένο ότι θα τη λάβει».
      Περισσότερα...

        0

    2. Περιβάλλον

      Κακή παραμένει η διαχείριση αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) στην χώρα

      Engineer

      Για τους επιθεωρητές περιβάλλοντος δεν ήταν η πρώτη (ούτε η τελευταία) φορά που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν ένα τέτοιο περιστατικό. Σε δύο οικόπεδα στο Κορωπί ανακαλύφθηκαν πριν από λίγες ημέρες δύο λόφοι από μπάζα και άλλα υλικά. Με τη βοήθεια της αστυνομίας, γρήγορα αποκαλύφθηκε τι είχε συμβεί: δύο ιδιοκτήτες φορτηγών, που είχαν συστήσει εταιρεία μεταφοράς αποβλήτων από εκσκαφές και κατεδαφίσεις, παραλάμβαναν τα υλικά που προέκυπταν από εργασίες ανακατασκευής κτιρίων σε μια μεγάλη μονάδα στη Βάρη και αντί να τα οδηγήσουν σε μια αδειοδοτημένη επιχείρηση, τα ξεφόρτωναν σε χωράφια που τους ανήκαν.
      Και αν στην προκειμένη περίπτωση χρειάστηκε η συνδρομή των επιθεωρητών και της αστυνομίας για να εντοπιστούν οι υπαίτιοι, σε πάρα πολλές περιπτώσεις... δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς, αφού υπεύθυνος είναι ένας δημόσιος φορέας. Ο Συνήγορος του Πολίτη δέχεται κάθε έτος δεκάδες τέτοιες καταγγελίες, για δήμους, για οργανισμούς λιμένων, για Περιφέρειες, που υπέδειξαν στον εργολάβο ενός έργου πού να ξεφορτωθεί (παράνομα) τα μπάζα και τα χώματα ή απλώς αδιαφόρησαν για την τύχη τους.

      Η διαχείριση των μπάζων (ή αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων ή ΑΕΚΚ, όπως περιγράφονται στη νομοθεσία) παραμένει μια πικρή ιστορία στη χώρα μας. Το πρόβλημα υπήρχε πάντα στις περιαστικές περιοχές – αρκεί κάποιος να απομακρυνθεί λίγο από τα τελευταία σπίτια για να συναντήσει μικρά ή μεγάλα λοφάκια με πεταμένα μπάζα.
      Όμως εντάθηκε από τη στιγμή που απαγορεύθηκε να οδηγούνται μπάζα σε ΧΥΤΑ για την επικάλυψη απορριμμάτων – σε περιοχές όπως ο Ασπρόπυργος και η Ελευσίνα, η παράνομη απόρριψη μπάζων αποτελεί πλέον μεγάλο πρόβλημα.
      Κατά τη νομοθεσία, τα υλικά που προκύπτουν από εκσκαφές, έργα και οικοδομικές εργασίες θεωρούνται ήδη από το 2001 χωριστό «ρεύμα» μη επικίνδυνων αποβλήτων (όταν δεν περιέχουν αμίαντο) και από το 2010 ορίζεται ειδική διαδικασία: μέσω ενός από τα αδειοδοτημένα «συστήματα», τα υλικά πρέπει να οδηγούνται σε μια μονάδα διαχείρισης, όπου θα διαχωρίζονται όσα από αυτά μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν, ή θα τύχουν κάποιας επεξεργασίας για να χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια ως υλικό επίχωσης (λ.χ. για την αποκατάσταση λατομείων). Αξίζει να σημειωθεί ότι τα απόβλητα αυτά έχουν ένα ειδικό νομικό καθεστώς σε σχέση με τα υπόλοιπα: αντί για τον παραγωγό του προϊόντος (λ.χ. τις εταιρείες που εισάγουν ή παράγουν τούβλα, σίδερα ή άλλα οικοδομικά υλικά), η ευθύνη της διαχείρισής τους ανήκει στον εκάστοτε κύριο του έργου, κατ’ επέκταση σε εργολάβους, κατασκευαστικές εταιρείες, αναδόχους ιδιωτικών και δημόσιων έργων. Κανονικά, δε, η πρώτη διαλογή πρέπει να γίνεται από τον εργολάβο, ώστε στις μονάδες να στέλνονται μόνο μπάζα και όχι, λ.χ., πλαστικά.
      Το πρώτο «σύστημα» διαχείρισης ΑΕΚΚ ιδρύθηκε το 2011, ενώ σήμερα ανέρχονται σε εννέα, συμβεβλημένα με 98 τοπικές μονάδες. Η κάλυψη της χώρας φθάνει περίπου στο 75%, ωστόσο πολλές περιοχές, κυρίως νησιά, δεν έχουν ακόμα ούτε μία εταιρεία που να τα εξυπηρετεί. Εκτιμάται ότι οι ποσότητες που οδηγούνται σήμερα σε επαναχρησιμοποίηση δεν ξεπερνούν το 25-30% των παραγόμενων υλικών, όταν, σύμφωνα με κοινοτική οδηγία, η Ελλάδα θα έπρεπε το 2020 να επαναχρησιμοποιεί το 70% των υλικών που παράγονται.
      «Υπάρχουν προβληματικά σημεία σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας, από αυτόν που αναθέτει ένα έργο, τον εργολάβο και τους υπεργολάβους του έως τους μεταφορείς και τις μονάδες όπου όλα αυτά καταλήγουν», εκτιμά ο κ. Χάρης Μουρκάκος, γενικός διευθυντής ενός από τα εννέα συστήματα (Ανακύκλωση Αδρανών Νότιας Ελλάδας). «Από την εμπειρία μου, σχεδόν οι μισές μονάδες είναι παραβατικές. Συγκεντρώνουν μεγάλες ποσότητες επί μακρόν (κάτι που δεν επιτρέπεται), δεν κάνουν σωστό διαχωρισμό» (σ.σ.: κανονικά μπορούν να προκύψουν έως 38 διαφορετικά υλικά, σύμφωνα με τον κοινοτικό κατάλογο). Επιπλέον, αυτοί που ιδρύουν τα συλλογικά συστήματα επιτρέπεται να είναι άνθρωποι από τον κατασκευαστικό κλάδο και έτσι μπερδεύονται πολύ τα πράγματα: ο ίδιος που τα δημιουργεί, αργότερα πιστοποιεί ότι έγινε σωστή διαχείριση, χωρίς να τον ελέγξει κανείς».
      Υπάρχουν, όμως, και αρκετά κενά στη νομοθεσία. «Οι χειρότεροι δεν είναι οι μεγάλες κατασκευαστικές, γιατί στα μεγάλα δημόσια έργα πρέπει να υπάρχει ειδική πρόβλεψη για τα υλικά αυτά. Κατά τη γνώμη μου, οι χειρότεροι είναι οι μεσαίοι εργολάβοι δημοσίων έργων, οι οποίοι εκμεταλλεύονται το κενό που υπάρχει στη νομοθεσία: οι Περιφέρειες, οι δήμοι κ.λπ. δεν είναι υποχρεωμένοι να εντάσσουν στον διαγωνισμό ενός έργου τη δαπάνη της εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΕΚΚ. Επιπλέον, υπάρχουν δημοτικά συμβούλια που απλά αποφασίζουν να πετάξει ο εργολάβος τα μπάζα σε ένα σημείο, ισχυριζόμενοι ότι θα χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για κάτι άλλο. Αν δεν υπάρξει έλεγχος σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας, τότε τα ίδια προβλήματα θα διαιωνίζονται», καταλήγει ο κ. Μουρκάκος.
      «Υπάρχουν αρκετά ζητήματα σε σχέση με τη συγκεκριμένη κατηγορία αποβλήτων», λέει ο Γιάννης Σιδέρης, διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ). «Κατ’ αρχάς, δεν υπάρχουν στοιχεία για τις ποσότητες που παράγονται, μόνο εκτιμήσεις. Σκεφτόμαστε να αναθέσουμε σχετικά μια πρωτογενή μελέτη. Επιπλέον, στα δημόσια έργα, η διαχείριση προβλέπεται από τους περιβαλλοντικούς όρους, αλλά ούτε κοστολογείται ούτε παρακολουθείται. Στο κομμάτι του ελέγχου υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, έχουμε πολλές καταγγελίες για μη ορθή διαχείριση. Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να γίνει υποχρεωτική η χρήση ανακυκλώσιμων υλικών σε κάθε νέο δημόσιο έργο, σε ποσοστό 20-30%, ώστε να μιλάμε για πραγματικά κυκλική οικονομία». 
      Περισσότερα...

        0

    3. Περιβάλλον

      Η διαχείριση των απορριμμάτων στην Ελλάδα - Νέες Ευρωπαϊκές οδηγίες

      Engineer

      Να βγει από τον ρόλο του ουραγού όλων των εξελίξεων και να πραγματοποιήσει μια «επανάσταση» στον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων καλείται πλέον η Ελλάδα. Μέσα στο έτος η χώρα θα ενσωματώσει πέντε νέες κοινοτικές οδηγίες, που περιλαμβάνουν καινούργιους, πιο δεσμευτικούς στόχους για τα διαφορετικά ρεύματα αποβλήτων και μια εντελώς διαφορετική λογική στη διαχείριση. Ολα αυτά ενώ η Ελλάδα πασχίζει ακόμα για τα βασικά, όπως το κλείσιμο των παράνομων χωματερών και την εισαγωγή στην ελληνική κοινωνία της χωριστής συλλογής των οικιακών βιοαποβλήτων. Οι νέες οδηγίες εστιάζουν στα αστικά απόβλητα. Ζητούμενο της νέας νομοθεσίας είναι η μετάβαση από την «κοινωνία της ανακύκλωσης» στην «κυκλική οικονομία», με νέους φιλόδοξους στόχους. Ας δούμε συνοπτικά τι προβλέπουν οι νέες οδηγίες, που πρέπει να ενσωματωθούν έως τον Ιούλιο (πλην της οδηγίας για τα πλαστικά μιας χρήσης που έχει περιθώριο έως το 2021).

      1. Νέα οδηγία για τα απόβλητα (2018/851)
      – Ορίζονται νέοι στόχοι για την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση: Τουλάχιστον 55% κατά βάρος έως το 2025, 60% έως το 2030, 65% έως το 2035. Για να λάβουν παράταση έως 5 έτη τα κράτη θα πρέπει να υποβάλουν έως το 2023 αναλυτικό σχέδιο.
      – Εως το τέλος του 2023 τα κράτη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι τα βιολογικά απόβλητα δεν αναμειγνύονται με τα υπόλοιπα, αλλά συλλέγονται χωριστά.
      – Οι χώρες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα απόβλητα που έχουν υποβληθεί σε εργασίες ανάκτησης (λ.χ. διαλογή από σύμμεικτα ή ανακυκλώσιμα) θα είναι υψηλής ποιότητας, βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών.
      – Θα πρέπει να ενισχυθεί η χωριστή συλλογή αποβλήτων τουλάχιστον για χαρτί, μέταλλα, πλαστικό και γυαλί (που τα κράτη-μέλη όφειλαν να έχουν καθιερώσει από το 2015).
      – Γίνεται υποχρεωτική από την 1η Ιανουαρίου 2025 η χωριστή συλλογή επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων, όπως χρώματα, βερνίκια, διαλύτες ή προϊόντα καθαρισμού και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
      – Το υλικό που τοποθετείται για την κάλυψη των σκουπιδιών στους ΧΥΤΑ θα συνυπολογίζεται στις ποσότητες που θάβονται.
      – Οι χώρες θα πρέπει να θεσπίσουν οικονομικά μέτρα όπως τέλος ταφής ή τέλος αποτέφρωσης, προγράμματα «πληρώνω όσο πετάω», διευκόλυνση της δωρεάς τροφίμων κ.ά.
      – Θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη μείωση των τροφίμων που απορρίπτονται, από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωσή τους. Τίθεται ενδεικτικός στόχος της μείωσης κατά 30% έως το 2025 και 50% έως το 2030. Ορίζεται η παροχή κινήτρων για τη συλλογή απούλητων προϊόντων διατροφής και την ασφαλή αναδιανομή τους λ.χ. σε φιλανθρωπικές οργανώσεις.
      – Στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, τα κράτη θα πρέπει να μεριμνήσουν για την επαναχρησιμοποίηση των πρώτων υλών που έχουν συμπεριληφθεί στον «κατάλογο κρίσιμης σημασίας» για την ευρωπαϊκή οικονομία. 
      2. Οδηγία 2018/852 για τα απόβλητα συσκευασίας
      – Αναθεωρούνται οι στόχοι για τις συσκευασίες, προκειμένου να ανακυκλώνεται έως το 2025 το 50% των πλαστικών, το 20% του ξύλου, το 70% των σιδηρούχων μετάλλων, το 50% του αλουμινίου, το 70% του γυαλιού και το 75% του χαρτιού και χαρτονιού. Το 2030 τα αντίστοιχα ποσοστά ανακύκλωσης πρέπει να είναι 55% για τα πλαστικά, 30% για το ξύλο, 80% για τα σιδηρούχα μέταλλα, 60% για το αλουμίνιο, 75% για το γυαλί και 85% για το χαρτί και το χαρτόνι. Γενικώς έως το τέλος του 2030 πρέπει να ανακυκλώνεται το 70% των αποβλήτων συσκευασίας.
      – Επιτρέπεται παράταση έως 5 έτη στην επίτευξη των στόχων, υπό προϋποθέσεις. Μέχρι το 2023 το ενδιαφερόμενο κράτος πρέπει να υποβάλει λεπτομερές σχέδιο.
      – Τα κράτη θα πρέπει να θεσπίσουν οικονομικά και άλλα (αντι)κίνητρα, ενισχύοντας τη χρήση υλικών που είναι κατάλληλα για πολλαπλές ανακυκλώσεις. 
      – Οι ξύλινες συσκευασίες θα πρέπει να συνυπολογίζονται.
      – Θα πρέπει να τεθούν χωριστοί στόχοι για την ανακύκλωση αλουμινίου.
      – Τα κράτη θα πρέπει να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για να ενθαρρύνουν την επαναχρησιμοποίηση προϊόντων όπως τη χρήση οικονομικών κινήτρων και τον ορισμό ελάχιστου ποσοστού επαναχρησιμοποιήσιμων συσκευασιών που διατίθενται στην αγορά ανά είδος συσκευασίας.
      Να σημειωθεί ότι η οδηγία έχει ενσωματωθεί μερικώς (με πολλές ελλείψεις) με τον ν.4496/17.
      3. Οδηγία 2018/850 για την υγειονομική ταφή
      – Τα κράτη εξασφαλίζουν ότι από το 2030 δεν θα θάβονται απόβλητα που είναι κατάλληλα για ανακύκλωση ή άλλου είδους ανάκτηση. Από το 2035 δεν πρέπει να θάβεται περισσότερο από το 10% των αποβλήτων κατά βάρος. Δίνεται η δυνατότητα παράτασης της προθεσμίας κατά πέντε έτη, θα πρέπει όμως το οικείο κράτος-μέλος να διασφαλίσει ότι το 2035 θα θάβεται λιγότερο από 25%. Εξαιρούνται οι «απομονωμένοι» οικισμοί, δηλαδή με λιγότερους από 2.000 κατοίκους και απόσταση 100 χλμ. από το πλησιέστερο αστικό κέντρο.
      4. Οδηγία 2018/849 για οχήματα, μπαταρίες, ηλεκτρικά/ηλεκτρονικά απόβλητα
      – Ορίζεται ότι πρέπει να μειωθεί ο αδειοδοτικός φόρτος για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ανακύκλωσή τους.
      – Οι ποσοτικοί στόχοι δεν τροποποιούνται, εισάγονται όμως κίνητρα για την εφαρμογή της ιεράρχησης των αποβλήτων.
      5. Οδηγία 2019/904 για τα πλαστικά μιας χρήσης
      – Απαγορεύεται η κυκλοφορία συγκεκριμένων πλαστικών προϊόντων: μπατονέτες, μαχαιροπίρουνα, πιάτα, καλαμάκια, αναδευτήρες ποτών, περιέκτες τροφίμων από διογκωμένο πολυστυρένιο, περιέκτες ποτών και κυπελλάκια από το ίδιο υλικό.
      – Εως το 2021 τα κράτη καταρτίζουν σειρά μέτρων για τη μείωση των πλαστικών μιας χρήσης έως το 2026.
      – Τα πλαστικά μπουκάλια που έχουν πλαστικά καπάκια θα μπορούν να κυκλοφορούν μόνο εφόσον το καπάκι δεν αποσπάται.
      – Εως το 2025 πρέπει να συλλέγονται χωριστά για ανακύκλωση το 77% των πλαστικών μιας χρήσης και έως το 2029 το 90%.
      – Τα μπουκάλια από ΡΕΤ θα πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό.
      – Διευρύνεται η ευθύνη των παραγωγών των προϊόντων αυτών. Οι παραγωγοί και εισαγωγείς πλαστικών προϊόντων πρέπει να αναλαμβάνουν το κόστος συλλογής και επεξεργασίας των προϊόντων τους, το κόστος καθαρισμού του περιβάλλοντος και ευαισθητοποίησης του κοινού. Το ίδιο ισχύει και για όσους παράγουν προϊόντα καπνού με φίλτρο ή φίλτρα.
      Η κυκλική οικονομία απέναντι στο γραμμικό, μη βιώσιμο, μοντέλο
      Η Ευρωπαϊκή Ένωση ζητεί (και) από την Ελλάδα μία εκ βάθρων αλλαγή του τρόπου που διαχειρίζεται τα απορρίμματά της. Μια αλλαγή που ξεκινά από το επίπεδο του σχεδιασμού των προϊόντων, επεκτείνεται στη βελτίωση των συστημάτων ανακύκλωσης και των επιδόσεων των μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων και αφορά βέβαια και την κοινωνία, που πάντα δείχνει ο τελευταίος τροχός της αμάξης στις προτεραιότητες των κυβερνήσεων, των δήμων και των υπολοίπων εμπλεκόμενων στην υπόθεση αυτή.
      «Η διαφορά του νέου μοντέλου από το υπάρχον είναι θεμελιώδης. Είναι ένα τεράστιο στοίχημα όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη», εξηγεί στην «Κ» ο Γιώργος Κωνσταντινόπουλος, νομικός για θέματα περιβάλλοντος και αξιολογητής σε εκθέσεις συμμόρφωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
      «Σύμφωνα με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα, στόχος της Ενωσης ήταν η σταδιακή μετάβαση στη λεγόμενη “Κοινωνία της Ανακύκλωσης”. Αυτό πρακτικά σήμαινε ότι, παρά το γεγονός ότι η πρόληψη αποτελούσε την πρώτη επιλογή στην ιεράρχηση των μεθόδων διαχείρισης αποβλήτων, οι προσπάθειες εστιάζονταν κυρίως στην αποτελεσματικότερη τελική διαχείριση του παραγόμενου αποβλήτου. Η παλαιότερη στρατηγική και νομοθεσία δεν ενσωμάτωνε δηλαδή ουσιαστικές αλλαγές σε καταναλωτικές συμπεριφορές και συνήθειες, ούτε σηματοδοτούσε ριζικές παρεμβάσεις στον σχεδιασμό των προϊόντων, ούτε ανατροπές στα οικονομικά μοντέλα. Το νέο πακέτο κυκλικής οικονομίας φιλοδοξεί να σπάσει αυτή τη μη βιώσιμη αλυσίδα του γραμμικού μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης: εξαγωγή πρώτων υλών, παραγωγή προϊόντων, χρήση του προϊόντος και απόρριψη του σχετικού αποβλήτου. Η κυκλική οικονομία αφορά τη μετάβαση σε ένα κυκλικό μοντέλο, όπου τα προϊόντα σχεδιάζονται εξαρχής κατά τρόπο που να μειώνεται στο ελάχιστο το τελικό απόβλητο, να μπορούν εύκολα και αποδοτικά να επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν, διαφυλάσσοντας έτσι τους πόρους μέσω της πλήρους αξιοποίησης της υπεραξίας τους».
      Στη χώρα μας ποσοστό άνω του 80% των αστικών αποβλήτων καταλήγει σήμερα –στην καλύτερη περίπτωση– σε ΧΥΤΑ.
      Τι σημαίνει όμως αυτό στην πράξη; «Σημαίνει οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων με αξιολόγηση εξαρχής όλου του κύκλου ζωής τους, σημαίνει αλλαγή καταναλωτικών προτύπων, αναθεώρηση συμπεριφορών, δημιουργία κινήτρων και αντικινήτρων, ανάπτυξη αγορών για τα δευτερογενή υλικά, σημαίνει πράσινες δημόσιες συμβάσεις και σειρά άλλων μέτρων και παρεμβάσεων. Για τη μετάβαση αυτή στο κυκλικό μοντέλο δεν αρκούν φυσικά μόνο τα ευχολόγια. Υπάρχουν αυστηρές νομοθετικές υποχρεώσεις και πολύ συγκεκριμένοι ποσοτικοί και ποιοτικοί στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν από τα κράτη-μέλη», εκτιμά ο κ. Κωνσταντινόπουλος.
      Η επίτευξη των στόχων αυτών βέβαια θα είναι ένας άθλος για την Ελλάδα. «Για τη χώρα μας, η πρόκληση είναι τιτάνια: Με την ανάκτηση/ανακύκλωση να κυμαίνεται σταθερά σε επίπεδα κάτω του 20% και με ποσοστό άνω του 80% των αστικών αποβλήτων να καταλήγει σήμερα –στην καλύτερη περίπτωση– σε ΧΥΤΑ, με ελάχιστες σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων να βρίσκονται εν λειτουργία, η χώρα βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε έναν αγώνα δρόμου προκειμένου να ολοκληρώσει το ταχύτερο όσες περισσότερες σύγχρονες και ολοκληρωμένες μονάδες επεξεργασίας γίνεται, χωρίς να χαθεί η κοινοτική χρηματοδότηση. Να σημειωθεί ότι στο επόμενο χρηματοδοτικό πλαίσιο 2021-2027 δεν θα είναι πλέον επιλέξιμες οι δαπάνες για χώρους υγειονομικής ταφής και για εργοστάσια διαχείρισης συμμείκτων απορριμμάτων (σ.σ. όπως αυτά που λειτουργούν σήμερα μέσω συμπράξεων με ιδιώτες), παρά μόνο για υποδομές που είναι συμβατές με το νέο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας.
      Στον τομέα της ανακύκλωσης και της χωριστής συλλογής έχουν γίνει σημαντικά βήματα, αλλά το κομμάτι που αφορά την ουσιαστική ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και συμμετοχή του κοινού φαίνεται ότι υπολείπεται σοβαρά. Τέλος, στον τομέα των βιομηχανικών αποβλήτων η κατάσταση δεν είναι απλώς αποκαρδιωτική, είναι επικίνδυνη», εκτιμά ο κ. Κωνσταντινόπουλος.
      «Για την αντιστροφή της παρούσας κατάστασης δεν αρκεί ούτε η παραίνεση της Ε.Ε., ούτε το νομοθετικό πλαίσιο, ούτε καν η απειλή προστίμων. Απαιτείται μια νέα, οικολογική “επανάσταση” ενημέρωσης, γνώσης, επίγνωσης, αποδοχής, ευθύνης, συναινέσεων και συντονισμένης δράσης από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Το 2030 μοιάζει μακρινό (όπως μας έμοιαζαν το 2008 οι προθεσμίες για το 2020), αλλά ο κίνδυνος να βρεθούμε θαμμένοι κάτω από τα ίδια μας τα σκουπίδια είναι πραγματικός», σημειώνει ο κ. Κωνσταντινόπουλος.
      «Παρ’ όλα αυτά, παραμένω αισιόδοξος. Εχουμε μπροστά μας μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της νέας δεκαετίας και απομένει να αποδείξουμε, ο καθένας από το δικό του το μετερίζι, ότι ναι, τελικά μπορούμε να προχωρήσουμε αλλιώς».
      Μεγάλες οι καθυστερήσεις
      Ομάδα εργασίας για την ενσωμάτωση των κοινοτικών οδηγιών έχει συγκροτήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος. Η υπόθεση, ωστόσο, έχει καθυστερήσει, καθώς οι βασικές οδηγίες (πλην εκείνης που αφορά τα πλαστικά μιας χρήσης) θα ήταν καλό να έχουν ήδη ενσωματωθεί, ώστε να προχωρά πλέον η αναθεώρηση του εθνικού αλλά και του περιφερειακού σχεδιασμού. Ελλείψει χρόνου, όπως φαίνεται, όλα αυτά θα προχωρήσουν παράλληλα: ήδη το υπουργείο πραγματοποίησε διαγωνισμό για να αναθέσει την αναθεώρηση του εθνικού σχεδιασμού. Οσον αφορά την οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης, η πληροφόρηση του υπουργείου ήταν αρχικά λανθασμένη: όταν ανέλαβε, ο υπουργός μιλούσε για κατάργηση όλων των πλαστικών μιας χρήσης, μετά υποστήριξε ότι η Ελλάδα θα ενσωματώσει νωρίτερα τη νομοθεσία (κάτι που δεν γίνεται), για να καταλήξει ότι θα την ενσωματώσει στα μέσα του καλοκαιριού. Τους τελευταίους μήνες έχει συσταθεί ομάδα υπό το Ιδρυμα Λασκαρίδη που συνομιλεί με την αγορά, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και άλλους φορείς, προκειμένου να καταλήξει σε κοινή συνισταμένη. Φαίνεται όμως απίθανο η Ελλάδα να πρωτοπορήσει θέτοντας λ.χ. αυστηρότερους στόχους για συγκεκριμένες κατηγορίες πλαστικών μιας χρήσης. 
      Περισσότερα...

        0

    4. Περιβάλλον

      Πέντε χωματερές λιγότερες, απομένουν ακόμη 52

      Engineer

      Το κλείσιμο πέντε χωματερών σε νησιά, για τις οποίες καταβαλλόταν ευρωπρόστιμο 200.000 ευρώ το εξάμηνο, ανακοίνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος. Απομένουν ακόμα 52 χωματερές, εκ των οποίων οι 22 στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και οι 16 σε νησιά του Αιγαίου, με το υπουργείο να τοποθετεί χρονικά το κλείσιμο και την αποκατάσταση των τελευταίων από αυτές το 2021. Σε κλείσιμο οδηγείται και ο ΧΥΤΑ Αιγείρας, που τα τελευταία χρόνια λειτουργούσε υπό τραγικές συνθήκες.
      Οι παράνομες χωματερές που έκλεισαν το τελευταίο εξάμηνο βρίσκονταν στην Κέα, στη Σίκινο, στην Πάτμο, στην Κάσο και στην Κάρυστο. Τα απορρίμματα στις τέσσερις περιπτώσεις θα μεταφέρονται στον κοντινότερο ΧΥΤΑ, ενώ στην Πάτμο στη νέα τοπική υποδομή.
      Με το κλείσιμο και την αποκατάσταση των χωματερών, η Ελλάδα θα καταβάλλει 200.000 ευρώ λιγότερα ανά εξάμηνο. Ωστόσο για το σύνολο του 2019 θα κληθεί να πληρώσει πρόστιμο 4,8 εκατ. ευρώ, καθώς ακόμα 52 χωματερές παραμένουν σε λειτουργία ή έκλεισαν και δεν έχουν αποκατασταθεί. Από αυτές, οι περισσότερες βρίσκονται στην Πελοπόννησο: τέσσερις στη Μεσσήνη, τρεις στην Τριφυλία, από δύο στην Οιχαλία, στην Κόρινθο, στη Γορτυνία, στην Τρίπολη, στην περιοχή Λουτρακίου - Αγίων Θεοδώρων και από μία σε Νότια Κυνουρία, Νεμέα, Βέλο - Βόχα, Ανατολική Μάνη και Κιάτο. Οι χωματερές αυτές θα κλείσουν στο σύνολό τους μόλις τεθούν σε λειτουργία οι νέες εγκαταστάσεις που θα κατασκευαστούν μέσω σύμπραξης Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Ωστόσο η έναρξη των εργασιών δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί χρονικά, καθώς ανά διαστήματα ανακύπτουν νέα εμπόδια.
      Δυσκολότερη είναι η περίπτωση των χωματερών σε νησιά, καθώς σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει εναλλακτική. Από αυτές, οι 10 βρίσκονται στις Κυκλάδες (δύο στη Μύκονο και από μία σε Σίφνο, Σέριφο, Ιο, Σαντορίνη, Μήλο, Τήνο, Πάρο, Φολέγανδρο), οι 3 στα Δωδεκάνησα (Κάλυμνος, Σύμη, Λέρος) και 3 στο Βόρειο Αιγαίο (Ικαρία). Σε αυτές πρέπει να προστεθούν οι χωματερές της Υδρας και των Κυθήρων (Περιφέρεια Αττικής), της Εύβοιας (τρεις στη Χαλκίδα) και των νησιών του Ιονίου (Παξοί, Ζάκυνθος, Κέρκυρα).
      Οι υπόλοιπες χωματερές είναι μοιρασμένες στην υπόλοιπη Ελλάδα: ακόμα δύο στην Αττική (Μαραθώνας και Μαρκόπουλο Μεσογαίας), δύο στην Κεντρική Μακεδονία (Σιθωνία, Αλεξάνδρεια), μία στη Δυτική Ελλάδα (Ανδραβίδα - Κυλλήνη) και μία στην Ανατολική Μακεδονία - Θράκη (Αλεξανδρούπολη).
      «Μέσα σε ένα εξάμηνο αντιμετωπίσαμε με επιτυχία 5 περιπτώσεις χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων. Για το τρέχον έτος, έχουμε δρομολογήσει να κλείσουν 15-17 παράνομες χωματερές, από τις συνολικά 52 στη χώρα. Δεν εφησυχάζουμε. Στόχος μας είναι έως το τέλος του 2021 να έχουμε μηδενίσει τα πρόστιμα», δήλωσε χθες ο γενικός γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων Μανόλης Γραφάκος.
      Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για πρώτη φορά το 2005 για τη λειτουργία 1.125 παράνομων χωματερών και σε για δεύτερη φορά το 2014, για 70 ενεργές και 223 κλειστές που δεν είχαν αποκατασταθεί. Από το 2014 έως σήμερα η Ελλάδα έχει συνολικά καταβάλει 58,88 εκατ. ευρώ σε πρόστιμα για τις χωματερές.
      Τέλος, μια σημαντική εξέλιξη ήρθε χθες από την Αχαΐα. Οπως ανακοίνωσε ο κ. Γραφάκος, ο ΧΥΤΑ της Αιγείρας (εις βάρος του οποίου υπάρχουν δικαστικές αποφάσεις, λόγω της τραγικής του κατάστασης) δεν θα επεκταθεί αλλά θα κλείσει. Τα απορρίμματα του Αιγίου θα αποστέλλονται στην Άμφισσα, ενώ μελλοντικά η περιοχή θα εξυπηρετείται και από τη μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων που θα κατασκευαστεί στην Πάτρα.
      Περισσότερα...

        0

    5. Περιβάλλον

      Απόσπαση των αρχαιοτήτων από τον σταθμό Βενιζέλου αποφάσισε το ΚΑΣ

      Directionless

      Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποφάσισε με 13 ψήφους υπέρ και δυο κατά, την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου, σε μια απίστευτη για τη διάρκεια της συνεδρίαση, που ξεκίνησε το απόγευμα της Πέμπτης και τελείωσε σήμερα το πρωί.
      Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τη μελέτη της «Αττικό Μετρό», προβλέπεται η επανατοποθέτηση του 92% των αρχαιοτήτων στη φυσική τους στάθμη.
      Ο σταθμός θα έχει δύο εισόδους - εξόδους, που θα δίνουν πρόσβαση σε δύο χώρους έκθεσης των αρχαιοτήτων. Οπως είχε αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της «Αττικό Μετρό», Νίκος Κουρέτας, το κόστος αυτής της λύσης υπολογίζεται σε 70,6 εκατ. ευρώ με λειτουργία του σταθμού το 2023, τη χρονιά που ολοκληρώνεται η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
      Η κατασκευή του σταθμού με την παραμονή των αρχαιοτήτων, την οποία η εταιρεία απορρίπτει λόγω κατασκευαστικών επισφαλειών, ανεβάζει το κόστος στα 124,5 εκατ. ευρώ και υπολογίζει χρόνο ολοκλήρωσης το 2026.
      Η εταιρεία θεωρεί την κατασκευή του σταθμού με τη λύση της απόσπασης ασφαλέστερη για τις αρχαιότητες και τους επισκέπτες του σταθμού.
      Άλλοι σύνδεσμοι σχετικοί με το θέμα :
      https://www.efsyn.gr/ellada/223833_me-ypografi-kas-egklima-tis-apospasis-arhaiotiton-apo-stathmo-benizeloy https://www.kathimerini.gr/1056947/article/epikairothta/ellada/oi-prwtes-antidraseis-meta-thn-apofash-toy-kas-gia-apospash-twn-arxaiothtwn-apo-ton-sta8mo-venizeloy https://www.ethnos.gr/politismos/78414_arhaia-ston-stathmo-benizeloy-giati-theoroyntai-i-elliniki-pompiia-vid https://www.lifo.gr/now/greece/263479/to-kas-apofasise-na-apospasei-ta-arxaia-apo-to-metro-thessalonikis
      Περισσότερα...

        0

    6. Περιβάλλον

      Πειραματική επαναφύτευση των βυθών με πολύτιμες ποσειδωνίες

      Engineer

      Μέχρι τώρα γνωρίζαμε τις αναδασώσεις στις πλαγιές των βουνών και τους κηπουρούς σε κήπους ή σε άλση. Ηρθε η ώρα να υποδεχθούμε τις «αναδασώσεις» στα θαλάσσια λιβάδια και τους δύτες-κηπουρούς της υποβρύχιας ποσειδωνίας! Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» έχουν προχωρήσει σε πειραματική επαναφύτευση θαλάσσιων λιβαδιών ποσειδωνίας, σε συνεργασία με εξειδικευμένα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, με πολύ καλά αποτελέσματα. «Ξεκινήσαμε το 2017 πειραματικά να ξαναφυτεύουμε κατεστραμμένα λιβάδια ποσειδωνίας και τα αποτελέσματα είναι πολύ θετικά. Πλέον είμαστε σε θέση να επαναφυτεύσουμε ολοένα και μεγαλύτερες εκτάσεις θαλάσσιων λιβαδιών», λέει στην «Κ» ο κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, διευθυντής του Ινστιτούτου. Ηδη, σε θαλάσσιο κόλπο στους Λειψούς πραγματοποιήθηκε επιτυχημένα πιο εκτεταμένη φύτευση ποσειδωνίας και το «Αρχιπέλαγος» είναι έτοιμο να προχωρήσει σε υποβρύχια φύτευση και σε άλλες παραλίες στα Δωδεκάνησα.
      Πώς γίνεται η διαδικασία; «Χρησιμοποιούμε αειφόρες πρακτικές, ακολουθώντας αυστηρά επιστημονικά πρωτόκολλα, που στηρίζονται στην αρχή της μικρότερης δυνατής παρέμβασης στα φυσικά θαλάσσια οικοσυστήματα. Κατά τη διάρκεια της επαναφύτευσης δεν χρησιμοποιούμε μεταλλικό σύρμα, πλαστικό ή κάποιο άλλο υλικό που συνεισφέρει στη θαλάσσια ρύπανση», σημειώνει στην «Κ» η κ. Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια Ερευνών του «Αρχιπελάγους». «Χρησιμοποιούμε τμήματα που αποκολλώνται από τα φυτά και ξεβράζονται στις ακτές έπειτα από κακοκαιρία. Επίσης, ριζώματα και κομμάτια φυτών βυθού που ανεβάζουν πάνω οι άγκυρες. Ολα αυτά τα συγκροτούμε σε “μόσχευμα” με χρήση βιοδιασπώμενων φυτικών υλικών και τα “φυτεύουμε” στον βυθό με δύτες», εξηγεί η ίδια.
      Γιατί όμως είναι σημαντική η ποσειδωνία; Η Posidonia oceanica είναι ένα αγγειόσπερμο φυτό, το οποίο φυτρώνει στον βυθό (σε βάθος μέχρι 50 μέτρων, γιατί χρειάζεται φως) κι αποτελεί ενδημικό είδος της Μεσογείου. Περισσότερα από 300 είδη φυτών και πάνω από 1.000 είδη θαλάσσιων ζώων ζουν στα λιβάδια ποσειδωνίας, μεταξύ αυτών πολλά από τα ψάρια αλιευτικής σημασίας. «Πρόκειται για οικοτόπους με θεμελιώδη ρόλο στη διατήρηση της υγείας και παραγωγικότητας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Πρώτον, αποτελούν τόπους αναπαραγωγής, λειτουργούν σαν βρεφοκομεία για πολλά είδη. Η τοπική αλιεία πλήττεται όταν τα λιβάδια ποσειδωνίας εξαφανίζονται. Δεύτερον, αποτρέπουν τη διάβρωση των ακτών μέσω των ριζωμάτων και των φύλλων τους. Με την αποψίλωση των θαλάσσιων λιβαδιών πολλές παραλίες απειλούνται με συρρίκνωση ή και εξαφάνιση. Τρίτον, όπως και τα χερσαία φυτά, τα υποβρύχια δάση δεσμεύουν άνθρακα από την ατμόσφαιρα», εξηγεί η κ. Μήλιου.
      Τα λιβάδια ποσειδωνίας τυπικά προστατεύονται στην Ελλάδα (αν και δεν αποτυπώνονται όλα στους σχετικούς χάρτες), αλλά αυτό δεν εμποδίζει τη συρρίκνωση των εκτάσεών τους με ανησυχητικούς ρυθμούς. «Υπάρχει μια γενικότερη ανοχή στην καταστροφή τους, δεν συνειδητοποιείται η μεγάλη περιβαλλοντική και κοινωνικο-οικονομική τους αξία. Κι αυτό ενώ περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Μεσογείου οδηγούνται ήδη σε ερημοποίηση», λέει ο κ. Τσιμπίδης. Στις συνθήκες αυτές η σημασία του Αιγαίου αναβαθμίζεται, καθώς στηρίζει σήμερα ορισμένες από τις σημαντικότερες εκτάσεις ποσειδωνίας που έχουν εναπομείνει.
      «Δυστυχώς, υπάρχει άγνοια για το θέμα. Σε πολλές περιπτώσεις εμείς οι ίδιοι ξεπατώνουμε με μηχανήματα την ποσειδωνία για να καθαρίσουμε δήθεν τον βυθό! Αυτό έγινε και πρόσφατα στη Μύκονο. Συνηθισμένο αποτέλεσμα είναι η ταχύτατη διάβρωση. Χάνουμε την παραλία που καθαρίσαμε...», εξηγεί ο κ. Τσιμπίδης.
      Οι απειλές
      Οι πιο συνηθισμένες απειλές που αντιμετωπίζουν τα λιβάδια ποσειδωνίας είναι η αλιεία με συρόμενα εργαλεία (μηχανότρατες, γρι-γρι), τα αγκυροβόλια, οι παράκτιες υποδομές και δραστηριότητες, η ρύπανση από υδατοκαλλιέργειες, ο ευτροφισμός καθώς και η ανάπτυξη ανταγωνιστικών εισβολικών ειδών. «Κάθε φορά που μία άγκυρα ρίχνεται σε λιβάδι ποσειδωνίας, η ζημιά χρειάζεται δεκαετίες για να αναπληρωθεί», σημειώνει η κ. Μήλιου.
      «Πλέον, είμαστε σε θέση να επαναφυτεύσουμε ολοένα και μεγαλύτερες εκτάσεις λιβαδιών ποσειδωνίας στις ελληνικές θάλασσες, συμβάλλοντας στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και στη βελτίωση της υγείας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων», λέει ο κ. Τσιμπίδης. Κι όπως είπε ένας φίλος «δεν χρειάζεται πότισμα», μυαλό χρειάζεται.
      «Οπλο» κατά της κλιματικής αλλαγής

      Για τις φυτεύσεις χρησιμοποιούνται υποβρύχια φυτά της περιοχής, που ξεβράστηκαν από τη θάλασσα, μαζί με βιοδιασπώμενα φυτικά υλικά.
      Η συμβολή της ποσειδωνίας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, που προκαλείται από το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα, είναι πολύ μεγάλη. «Η μεγαλύτερη δεξαμενή δεσμευμένου οργανικού άνθρακα σε ζωντανή υποβρύχια βλάστηση έχει βρεθεί σε λιβάδια ποσειδωνίας του είδους που φύεται στη Μεσόγειο», υπογραμμίζει η κ. Μήλιου, διευθύντρια Ερευνών του «Αρχιπελάγους».
      «Γαλάζιος άνθρακας» ονομάζεται ο άνθρακας που δεσμεύεται από το σύνολο των παράκτιων φυτικών οικοσυστημάτων, δηλαδή τα λιβάδια ποσειδωνίας, τα μακροφύκη, τη μαγκρόβια βλάστηση και τις αλυκές. Η συνολική επιφάνεια του βυθού που καταλαμβάνουν τα συγκεκριμένα οικοσυστήματα είναι μόλις το 0,2%, αλλά παρακρατούν το 50% του άνθρακα που δεσμεύεται από τα θαλάσσια οικοσυστήματα συνολικά. Εχουν αυξημένη αποτελεσματικότητα σε σχέση με την έκτασή τους. «Αξιοσημείωτο είναι ότι σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες αναγνωρίστηκε ότι τα θαλάσσια λιβάδια μπορούν να απορροφήσουν έως και 35 φορές περισσότερο άνθρακα, σε σύγκριση με τα τροπικά δάση. Συνεπώς, μπορεί να περιορίσουν και να αναστρέψουν έως ένα βαθμό ακόμα και τα φαινόμενα οξείδωσης των θαλασσών», εξηγεί η κ. Μήλιου. Το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος» σε συνεργασία με το τμήμα Βιολογίας του πανεπιστημίου Εσεξ της Αγγλίας ερευνά τις δυνατότητες και τις ποσότητες απορρόφησης άνθρακα από τα λιβάδια ποσειδωνίας στο Αιγαίο, χρησιμοποιώντας ειδικά ψηφιακά καταγραφικά συστήματα.
      Η σημασία επομένως των υποβρύχιων δασών και της ποσειδωνίας, όσον αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής απορρύθμισης, είναι τεράστια. Ομως, η δραματική αποψίλωσή τους, όπως και άλλες καταστροφές που συμβαίνουν στη θάλασσα, «πνίγονται» στη σιωπή, δεν προκαλεί πηχυαίους τίτλους και ενδιαφέρον, όπως οι μεγάλες πυρκαγιές. Η θάλασσα αποτελεί τον μεγαλύτερο ταμιευτήρα άνθρακα· η προστασία της είναι εξαιρετικά κρίσιμη και για την αποτροπή της υπερθέρμανσης του πλανήτη. 
      Περισσότερα...

        0

    7. Περιβάλλον

      Το πρόβλημα των απορριμμάτων στους νησιωτικούς δήμους

      Engineer

      Η εικόνα είναι γνώριμη σε όλους. Οι κοινοί κάδοι ξεχειλισμένοι, οι μπλε κάδοι γεμάτοι με κάθε είδους σκουπίδια. Στις παραλίες, πλαστικά ποτήρια από καφέ και μπουκαλάκια νερού. Λίγο έξω από τις πόλεις, λόφοι από στρώματα, καρέκλες, διαλυμένα έπιπλα. Αν σε όλα αυτά προστεθούν και τα μποφόρ του Αιγαίου, που σκορπίζουν τα πάντα στα χωράφια ή στη θάλασσα, και οι φωτιές που ξεσπούν λόγω των θερμοκρασιών ή της αμέλειας, τότε έχουμε και τη φετινή εικόνα των περισσότερων νησιών του Αιγαίου και του Ιονίου. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στη Σαλαμίνα, στην Αίγινα, στην Κέρκυρα και στη Ζάκυνθο, καθώς στα περισσότερα νησιά η ανακύκλωση παραμένει σε πολύ χαμηλά (ενίοτε ανύπαρκτα) επίπεδα, κομποστοποίηση δεν γίνεται σχεδόν πουθενά, ενώ υπάρχουν νησιά που δεν διαθέτουν καν τις στοιχειώδεις υποδομές, με θλιβερά αποτελέσματα.
      Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (για το 2018), η ανακύκλωση στα περισσότερα νησιά είναι πολύ περιορισμένη. Με την εξαίρεση ορισμένων νησιών των Κυκλάδων και κάποιων μεμονωμένων νησιών, όπως οι Λειψοί ή η Σκιάθος, οι περισσότεροι νησιωτικοί δήμοι ανακτούν ελάχιστες για τον πληθυσμό και τον τουρισμό τους ποσότητες. Περισσότερα από 20 νησιά δεν έχουν καν ανακύκλωση, 19 νησιά στο Αιγαίο έχουν ακόμα χωματερές.
      https://s.kathimerini.gr/resources/2019-09/s29_0809anakyklosi-thumb-large.jpg
      Ο κ. Βαγγέλης Καπετάνιος διετέλεσε γενικός γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων το 2014-2019. «Δυστυχώς, πλην ελαχίστων περιπτώσεων δημάρχων ή περιφερειαρχών, οι περισσότεροι δεν είχαν ασχοληθεί σοβαρά με το θέμα. Και δεν το λέω αυτό από πολιτική σκοπιά, ανεξαρτήτως του χώρου από τον οποίο προέρχονται. Δεν υπήρχε μια ενιαία αντιμετώπιση. Οπου υπήρχε ένας σχεδιασμός, αυτός δεν βασιζόταν στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα, ούτε στα πρόστιμα που βλέπαμε να “έρχονται”. Στα νησιά βέβαια, λόγω της ιδιαιτερότητάς τους, τα πράγματα ήταν ακόμα πιο δύσκολα», εξηγεί.
      Σχέδια στα χαρτιά
      Μετά την τροποποίηση του εθνικού σχεδιασμού και των περιφερειακών σχεδίων, στα τέλη του 2016, οι δήμοι ξεκίνησαν να εκπονούν τοπικά σχέδια διαχείρισης. Μόνο που οι περισσότεροι δεν τα εφάρμοσαν ποτέ. «Το κάθε νησί έχει τη δική του πραγματικότητα», λέει ο κ. Καπετάνιος. «Η εποχικότητα –στα περισσότερα ο πληθυσμός διπλασιάζεται ή τριπλασιάζεται το καλοκαίρι– και οι πιέσεις από τον τουρισμό περιορίζουν τις τεχνολογικές λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν. Δεν μπορεί σε ένα νησί 1.000 κατοίκων να γίνει ένα εργοστάσιο διαχείρισης, δεν υπάρχει οικονομία κλίμακας. Σε κάποια νησιά όπως η Υδρα και η Σαντορίνη, δεν υπάρχει διαθέσιμη γη είτε λόγω πολεοδομικών περιορισμών, ή εξαιτίας των πολύ υψηλών αξιών. Σε άλλα, όπως στη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο τα μεταναστευτικά ρεύματα έφεραν τα πάνω κάτω. Οι μνημονιακές υποχρεώσεις περιόρισαν τις δυνατότητες πρόσληψης προσωπικού ή ανανέωσης του εξοπλισμού. Αυτές ήταν οι αντικειμενικές δυσκολίες. Ομως το πρόβλημα είναι ότι και οι ίδιοι οι δήμαρχοι δεν δούλεψαν για να εφαρμόσουν τα τοπικά τους σχέδια. Οσο κι αν ακούγεται τετριμμένο, οι πόροι υπάρχουν, μέσω της Ε.Ε. Ομως οι Περιφέρειες καθυστερούσαν να βγάλουν τις προσκλήσεις (σ.σ. υποβολής προτάσεων χρηματοδότησης) και οι δήμοι δεν συμμετείχαν γιατί δεν είχαν ώριμα έργα. Δυστυχώς αυτή είναι η κατάσταση».
      Μετά τέσσερα χρόνια σε αυτή τη θέση, ο κ. Καπετάνιος εκτιμά ότι ο διάδοχός του, Μανώλης Γραφάκος, πρέπει να εστιάσει στην ταχεία εφαρμογή των σχεδίων. «Να μη χάσει χρόνο με πολιτικές ισορροπίες, να πιέσει σκληρά τους δήμους και τις Περιφέρειες να εφαρμόσουν τον σχεδιασμό».
      Είναι όμως ο υφιστάμενος σχεδιασμός η λύση; Ο Αντώνης Μαυρόπουλος, πρόεδρος της Διεθνούς Ενωσης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ISWA) έχει αντίθετη άποψη. «Τα νησιά μας έχουν ιδιαιτερότητες: είναι πολλά και έχουν μια απίστευτη εποχικότητα. Λύσεις υψηλής ποιότητας με τόσο μεγάλη ελαστικότητα, όσο να εξυπηρετούν ένα ελάχιστο τονάζ τον χειμώνα και ένα τεράστιο το καλοκαίρι, δεν υπάρχουν. Επομένως αυτό γεννά ένα θέμα βιωσιμότητας για όποια λύση. Υπάρχουν όμως και άλλα προβλήματα. Η έλλειψη χώρου κάνει την εξεύρεση λύσης δύσκολη – σε μερικά νησιά όπως η Φολέγανδρος δεν έχουν καν χώμα για να σκεπάζουν τα σκουπίδια. Ενώ η επικοινωνία με την ηπειρωτική Ελλάδα είναι τον χειμώνα προβληματική. Ολο αυτό, σε συνδυασμό με την άναρχη τουριστική ανάπτυξη, δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα που κατά τη γνώμη μου δεν αντιμετωπίζεται με νέους ΧΥΤΑ».
      Πρόταση
      Ο κ. Μαυρόπουλος εκτιμά ότι πρέπει να δοκιμαστεί ένα νέο μοντέλο. «Πιστεύω ότι δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα κάθε δήμος μόνος του, ιδιαίτερα τα μικρά νησιά που είναι το “στολίδι” της χώρας μας. Θα πρέπει να υπάρξει ένα νέο σχέδιο, με τρία χαρακτηριστικά: Πρώτον, η ανακύκλωση του οργανικού να γίνεται επιτόπου, με διαλογή στην πηγή και υποχρεωτική συμμετοχή ξενοδοχείων και εστιατορίων. Αλλωστε τα περισσότερα νησιά έχουν ανάγκη το κομπόστ ως εδαφοβελτιωτικό. Δεύτερον, να αναλάβει η τουριστική βιομηχανία ενεργό ρόλο στη διαλογή και ανακύκλωση όλων των συσκευασιών. Και τρίτον, τόσο τα ανακυκλώσιμα όσο και το υπόλειμμα να οδηγούνται στην ηπειρωτική Ελλάδα για διαχείριση, με βάση ένα αποκεντρωμένο σχέδιο μεταφοράς. Το μόνο που θα πρέπει να δημιουργηθεί στα νησιά είναι κλειστοί σταθμοί μεταφόρτωσης, που να επαρκούν για 10-15 ημέρες. Αν χρειαστεί, να επιδοτηθεί η χρήση ειδικών πλοίων για τη μεταφορά. Κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι μια λύση με οικονομία κλίμακας, η οποία εφαρμόζεται ήδη στο εξωτερικό. Για παράδειγμα, στο Κάπρι της Ιταλίας κρατούν μόνο το οργανικό, τα υπόλοιπα στέλνονται στη Νάπολη. Δεν διανοείται κανείς να “σπαταλήσει” χώρο σε αυτό το νησί. Προϋπόθεση είναι βέβαια να δημιουργηθεί μια κεντρική υπηρεσία παρακολούθησης για τα μικρά νησιά, καθώς δεν έχουν προσωπικό και να αποφασιστεί ποια (μεγαλύτερα) νησιά θα εξυπηρετήσουν τα γειτονικά τους. Το σύστημα, όπως είναι σήμερα, δεν μπορεί να λειτουργήσει».
      Το «θαύμα» των Λειψών
      Το παράδειγμα των Λειψών είναι σίγουρα το πιο εντυπωσιακό. Από το 2010 το μικρό αυτό νησί έχει ξεκινήσει ένα «ευρωπαϊκού τύπου» πρόγραμμα συστηματικής ανακύκλωσης, που έχει φέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα. «Η επιτυχία μας βασίζεται στη διαλογή στην πηγή», λέει ο επανεκλεγείς δήμαρχος Φώτης Μάγγος. «Ο δήμος δίνει στους πολίτες σακούλες τεσσάρων χρωμάτων, μία για κάθε υλικό συσκευασίας: πράσινη για το πλαστικό, κόκκινη για τα μέταλλα, γαλάζια για το γυαλί και κίτρινη για το χαρτί. Μια συγκεκριμένη ημέρα οι πολίτες βγάζουν στον δρόμο ή στον κάδο τους τα ανακυκλώσιμα χωρισμένα ήδη από το σπίτι σε σακούλες και τα συλλέγουμε.
      Στον χώρο του δημοτικού Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) γίνεται περαιτέρω διαλογή σε 13 ρεύματα, τα ανακυκλώσιμα δεματοποιούνται και στέλνονται στην Αθήνα, απευθείας σε αγοραστή ανακυκλώσιμων υλικών. Αυτό μας αποδίδει 22.000 ευρώ/έτος, το οποίο καλύπτει το ένα τρίτο του κόστους της καθαριότητας (υπηρεσία αποκομιδής), την οποία έχουμε αναθέσει σε ιδιώτη. Το καλοκαίρι μαζεύουμε τα ανακυκλώσιμα τρεις φορές την εβδομάδα και τα σύμμεικτα κάθε ημέρα, τον χειμώνα πιο αραιά». Ποιο είναι το αποτέλεσμα; «Ο ΧΥΤΑ μας είχε ζωή 30 ετών. Εχουν περάσει τα 20 χρόνια και δεν έχει γεμίσει ούτε το ένα τέταρτο. Αρα δεν θα χρειαστούμε ένα τόσο μεγάλο έργο για τα επόμενα 20 χρόνια», λέει ο κ. Μάγγος. «Ο κόσμος έχει πλέον συνηθίσει, δεν υπάρχει περίπτωση να πετάξει κανείς ανακατεμένα σκουπίδια στην ανακύκλωση γιατί είναι εύκολο... να βρούμε ποιος έκανε το λάθος. Και αναζητούμε τρόπο να γίνουμε ακόμα καλύτεροι».
      Περισσότερα...

        0

    8. Περιβάλλον

      Επι ποδός οι δήμοι της χώρας για τα απορρίμματα

      Engineer

      Νεοεκλεγέντες δήμαρχοι, οι οποίοι αναλαμβάνουν καθήκοντα την επόμενη εβδομάδα, όπως ο Μωυσής Ελισάφ στα Ιωάννινα, επισκέπτονται συνεχώς την υπηρεσία καθαριότητας του Δήμου, επισημαίνοντας στους υπαλλήλους το μείζον (πανελλαδικά) πρόβλημα και ζητώντας τη βοήθειά τους για μια «πιο καθαρή πόλη». Ο κ. Ελισάφ είπε αυτή την εβδομάδα στην «Κ» ότι η πόλη, «ιδιαίτερα στην παραλίμνια ζώνη, δίνει μια εικόνα έλλειψης καθαριότητας, ιδιαίτερα τις περιόδους με μεγάλη τουριστική κίνηση». Από αυτήν την άποψη τα Γιάννενα μοιράζονται την τύχη όλων των πόλεων της χώρας, που ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες αντιμετωπίζουν εκρηκτική, όζουσα, συσσώρευση του όγκου απορριμμάτων.
      Η Ηπειρος συγκεκριμένα παράγει 145.000 τόνους απορριμμάτων τον χρόνο, με τα ποσοστά ανακύκλωσης να είναι από τα πιο μικρά της χώρας. Ο κ. Ελισάφ μαζί με τους δημάρχους της περιφέρειας Ηπείρου θεωρητικά έχουν πιο εύκολο έργο, καθώς το εργοστάσιο στο Ελευθεροχώρι της Δωδώνης, που κατασκευάστηκε μέσω ΣΔΙΤ και διαχειρίζεται η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, βρίσκεται σε λειτουργία από τις 17 Δεκεμβρίου του περασμένου χρόνου. Μάλιστα, πριν από λίγες μέρες έγινε σύσκεψη για να «υποδέχεται» το εργοστάσιο στη Δωδώνη και τα απορρίμματα της Λευκάδας, η οποία ανήκει σε άλλη περιφέρεια (σ.σ. για να καταστεί δυνατή η μεταφορά απορριμμάτων από περιφέρεια σε περιφέρεια χρειάζονται αποφάσεις των δύο διοικήσεων των αποκεντρωμένων περιφερειών, καθώς και σύμφωνη γνώμη του φορέα που αναλαμβάνει να υποδεχθεί τα απορρίμματα).
      Αλλά και στην Κοζάνη όπου λειτουργεί εργοστάσιο (σ.σ. της «Ακτωρ») ίδιας «τεχνολογίας», όπως της Ηπείρου (ΣΔΙΤ), οι εντυπώσεις των ντόπιων είναι θετικές. Ο απερχόμενος δήμαρχος Κοζάνης Λευτέρης Ιωαννίδης, που εξελέγη με την υποστήριξη και του ΣΥΡΙΖΑ (σ.σ. θα είναι μετά την 1η Σεπτεμβρίου στην αντιπολίτευση του δήμου), αναφέρει στην «Κ» ότι δεν το μετάνιωσε που υποστήριξε το έργο: «Αποφάσισα να μην ακυρώσω τη μονάδα και δέχθηκα κριτική από πρώην υπουργούς του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά νομίζω ότι τα αποκεντρωμένα συστήματα, τα μικρά συστήματα ναυάγησαν…». Ο κ. Ιωαννίδης, που επέβαλε αλλαγές στην αρχική σύμβαση το 2015, αναγκάζοντας τον ανάδοχο να παίρνει τα υπολείμματα, λέει ότι η διαχείριση του απορρίμματος θα είναι πιο ακριβή απ’ ό,τι όταν «το πετάς χύμα σε έναν ΧΥΤΑ».
      Η εγκατάσταση στην Κοζάνη υποδέχεται τώρα και τα απορρίμματα του Αιγίου, καθώς η Πελοπόννησος και η Δυτική Ελλάδα είναι με την Αττική από τις πιο προβληματικές περιοχές της χώρας (σ.σ. πρόκειται για τις περιοχές με τις περισσότερες ανοιχτές χωματερές για τις οποίες η χώρα έχει τιμωρηθεί με τα περισσότερα πρόστιμα από την Ε.Ε.). Η διαφορά της τιμής σε σύγκριση με την «ταφή» δεν θα ήταν τόσο μεγάλη αν από το 2002 είχε επιβληθεί το «τέλος ταφής» για να σηματοδοτήσει και στους πολίτες ότι η διαχείριση των απορριμμάτων δεν μπορεί να είναι… δωρεάν. Στην Ηπειρο, πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», μόνο ο Δήμος Ιωαννιτών έχει καταβάλει το «τέλος ταφής», ενώ οι υπόλοιποι σφυρίζουν αδιάφορα. Ομως ακόμα και στην Ηπειρο, όπου έχει δημιουργηθεί το σχετικό εργοστάσιο, λείπουν οι σταθμοί μεταφόρτωσης (ΣΜΑ), καθώς ο νόμος δεν καθορίζει ούτε πώς θα λειτουργήσουν ούτε πώς θα ηλεκτροδοτηθούν.

      Οι δήμαρχοι βαθμολογούνται στο όλο θέμα κάτω από τη βάση, καθώς οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν το πρόβλημα των απορριμμάτων ως πρόβλημα κόστους και όχι ως πρόβλημα περιβάλλοντος, τόνισε στην «Κ» αρμόδια κυβερνητική πηγή που επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμη. Η περίπτωση της Αττικής
      Το μεγαλύτερο πρόβλημα θα το αντιμετωπίσει η Αττική, καθώς η απερχόμενη περιφερειάρχης Ρένα Δούρου, ακολουθώντας τον δρόμο που αρνήθηκε ο απερχόμενος δήμαρχος Κοζάνης, ακύρωσε τον αρχικό σχεδιασμό χωροθέτησης.
      Ο νέος περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης και ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης δεν έχουν πολλές εναλλακτικές παρά να διευρύνουν τον ΧΥΤΑ της Φυλής και να του δώσουν «ένα χρόνο παράταση».
      Σημειώνεται ότι το 95% των απορριμμάτων της Αττικής οδηγείται στη Φυλή, το 90,5% από αυτά θάβεται στον ΧΥΤΑ και μόλις το 7,5% ανακτάται. Από όλα τα απορρίμματα, το 45% είναι βιοδιασπώμενο υλικό, το 50% είναι ανακυκλώσιμο και μόνο το 5% πρέπει να θάβεται. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα παραμένει στις τελευταίες θέσεις των ευρωπαϊκών χωρών σε ό,τι αφορά τα ποσοστά ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, που είναι οι δύο βασικές μορφές της ανάκτησης απορριμμάτων. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επικαιροποιημένα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα το 2016 είχε συνολικό ποσοστό ανάκτησης 17% στο σύνολο των απορριμμάτων (14% ανακύκλωση, 3% κομποστοποίηση). Αντίστοιχα ο μέσος όρος των χωρών της Ε.Ε. (Ευρώπη των «28») ήταν 45%. Σε κάποιες χώρες, όπως η Γερμανία, η Σλοβενία και η Αυστρία, το ποσοστό ξεπερνάει το 50%.
      Με αυτή τη χαμηλή «επίδοση» είναι ανέφικτος ο στόχος της ανάκτησης κατά 50% που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ενωση για το 2020. Γι’ αυτόν  τον λόγο πήραμε πρόσφατα προειδοποιητική επιστολή από την Ε.Ε. Σύμφωνα με τους στόχους που έχει θέσει μέχρι σήμερα η Ε.Ε., ο πήχυς ανάκτησης απορριμμάτων γίνεται 55% για το 2025, 60% για το 2030 και 65% για το 2035. Σύμφωνα με τα  στοιχεία, από το 10% ανάκτησης του συνόλου των συσκευασιών το 1/3 περίπου (171.000 τόνοι) αφορά στα υλικά που ανακτώνται από τους μπλε κάδους. Οι υπόλοιπες συσκευασίες συλλέγονται από εμπορικές επιχειρήσεις και πολυκαταστήματα. Ο ευρωπαϊκός στόχος είναι η ανάκτηση του 80% του συνόλου των συσκευασιών για το 2020, με τη χώρα μας να βρίσκεται σχετικά κοντά, αφού το 2016 η ανάκτηση συσκευασιών ήταν 66%.
      Αντίθετα, στο γυαλί το ποσοστό ανάκτησης το 2016 ήταν 38%, ενώ ο στόχος για το 2020 ανέρχεται στο 70%.
      Οι χώρες-πρότυπα και το... πλαστικό πρόβλημα
      Το μεγάλο πρόβλημα στην Ευρώπη στο μέτωπο των απορριμμάτων είναι η διάθεση του πλαστικού, καθώς η Κίνα έχει σταματήσει να εισάγει πλαστικό β΄ ποιότητας, όπως έκανε μέχρι την έναρξη της οικονομικής κρίσης το 2007-2008. Ετσι, πολλές φορές, οι ευρωπαϊκές χώρες αναγκάζονται να εξάγουν πλαστικά που έχουν «ανακτηθεί» από χώρες της Αφρικής (με πλοία). Ωστόσο, το πλαστικό σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες είναι καλύτερης ποιότητας.
      Δύο βασικά είδη ανάκτησης υπάρχουν. Ενα κεντρικής διαχείρισης για το οποίο το καλύτερο παράδειγμα είναι η Ελβετία. Εκεί υπάρχουν κεντρικά σημεία συγκέντρωσης στις πόλεις ή και σταθμοί, στους οποίους ο τελικός χρήστης μπορεί να ρίξει διαχωρισμένα τα υλικά που έχει χρησιμοποιήσει. Δειγματοληπτικοί έλεγχοι με επιβολή προστίμων δημιουργούν ένα πλαίσιο με το οποίο διασφαλίζεται ότι τα υλικά θα τοποθετούνται στα «σωστά» σημεία συγκέντρωσης (δεν θα ρίχνονται π.χ. οργανικά σκουπίδια στον κάδο του πλαστικού ή το αντίστροφο). Πολλά πλαστικά μιας χρήσεως και οι σακούλες χρεώνονται. Στη Γερμανία το σύστημα είναι αποκεντρωμένο και στηρίζεται στην παροχή κινήτρων για ανακύκλωση. Κάθε νοικοκυριό διαθέτει τέσσερις «τομείς» (πλαστικό, χαρτί, οργανικά, φύλλα και ξύλο από τους κήπους). Ολες οι γυάλινες συσκευασίες επιστρέφονται στα σούπερ μάρκετ και ο καταναλωτής πληρώνεται για τις επιστροφές, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τα μπουκάλια. Τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά να μαζεύουν αυτά τα μπουκάλια και να τα επιστρέφουν για το χαρτζιλίκι τους.

      H Κέρκυρα «παράγει» καθημερινά 330 τόνους σκουπιδιών το καλοκαίρι και 110 τον χειμώνα. INTIME NEWS
      Στη Νορβηγία και σε ορισμένες παλαιές πόλεις της Ιταλίας (π.χ. Σαν Ρέμο) έχουν καταργηθεί οι κάδοι και έχουν αντικατασταθεί από δύο σακούλες. Μία για τα οργανικά και μία για όλα τα άλλα. Και σε αυτή την περίπτωση απαράβατος όρος είναι κάθε κατηγορία σκουπιδιού να παραδίδεται «καθαρή» από προσμείξεις. Οι «συσκευασίες» αυτές καθιστούν πιο εύκολη την επεξεργασία από τα εργοστάσια και λιγότερο δαπανηρή την προσπάθεια των δήμων που δεν χρειάζεται να συντηρούν κάδους.
      Οξύ το πρόβλημα στα νησιά, «μαύρο πρόβατο» η Κέρκυρα
      Εξίσου σημαντικό είναι το πρόβλημα της διαχείρισης των σκουπιδιών στα μικρά και στα μεγάλα νησιά της χώρας μας, όχι μόνο στην Ανδρο, τη Σύρο, τη Μύκονο, την Κέρκυρα και τη Λέρο, αλλά σε κάθε γωνιά της νησιωτικής χώρας και λόγω της εκτίναξης του αριθμού ξένων τουριστών τα τελευταία έξι χρόνια. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι τα νησιά παρουσιάζουν σχετικά καλύτερη εικόνα από πολλές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας.
      Στις 13 περιφέρειες, πρώτες θέσεις στην ανάκτηση-ανακύκλωση έχουν κατά σειρά οι Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων, ενώ τις τελευταίες καταλαμβάνουν οι Περιφέρειες Δυτ. Ελλάδας και Ανατ. Μακεδονίας - Θράκης.
      Στους ΟΤΑ, ψηλά, με ποσοστό ανάκτησης πάνω από 10%, βρίσκονται οι Δήμοι: Μυκόνου 56%, Πάρου 18%, Θήρας 18%, Λειψών 15%, Σίφνου 15%, Ρεθύμνου 13%, Ερμιονίδας 13%, Κω 11%, Αρτας, Κύθνου και Αντιπάρου με 10%.
      Στους μεγάλους δήμους (πάνω από 50.000 κάτοικοι) στην «κορυφή» συμπεριλαμβάνονται οι δήμοι: Ρεθύμνου 13%, Χανίων, Κισσάμου, Κάνδανου-Σελίνου (Κρήτης) με 7,7%, Χαλκιδαίων 5,5%, Θεσσαλονίκης 5,2%, Γλυφάδας 5,2%, Κορινθίων 5%, Σερρών 4,9%, Χαλανδρίου, Βόλου και Αμαρουσίου με 4,7%.
      Ομως τα νησιά και οι δήμοι τους έχουν μια πιο περιορισμένη «φέρουσα ικανότητα». Αποτέλεσμα είναι τα απορρίμματα να καταλήγουν στη θάλασσα, ενώ πολύ συχνά –όπως στη Νάξο και στη Λέρο– καίγονται για να περιοριστεί ο όγκος τους.
      Χαρακτηριστικά, η Κέρκυρα, το «μαύρο πρόβατο» των ελληνικών προορισμών στη διαχείριση των απορριμμάτων, «παράγει» 330 τόνους σκουπιδιών κάθε ημέρα του καλοκαιριού και 110 τόνους κάθε ημέρα του χειμώνα. Ωστόσο, σε 24 από τα 108 χωριά της υπάρχουν «γωνιές ανακύκλωσης», πρωτοβουλίες πολιτών που ανακυκλώνουν σε 3 και 4 κατηγορίες. Το ερώτημα είναι, τι γίνονται τα υλικά από εκεί; Υπάρχουν τουλάχιστον δύο ιδιώτες που συλλέγουν από τις «γωνιές ανακύκλωσης» ή τις πράσινες γωνιές τα υλικά και τα προωθούν. Τα εννέα μεγαλύτερα ξενοδοχεία του νησιού έχουν δικά τους «ρεύματα ανακύκλωσης» και ειδικότερα μία από τις μεγαλύτερες μονάδες του νησιού, το IKOS, έχει εξοπλιστεί με δύο μηχανήματα Orca για τη μετατροπή των οργανικών σε κομπόστ. Στη συγκεκριμένη μονάδα γίνεται ποσοστό ανάκτησης 80%.
      Πέρυσι, όταν μια μεγάλη εταιρεία του κατασκευαστικού τομέα αποφάσισε να μεταφέρει –με την παρότρυνση της κυβέρνησης– τα σκουπίδια στη Λευκίμμη, διαπίστωσε ότι το κόστος για τον τοπικό δήμο ήταν μεγαλύτερο από τη μεταφορά και επεξεργασία των σκουπιδιών της Κέρκυρας σε εργοστάσιο επεξεργασίας (gate fee) και, μάλιστα, με μια σχέση που προσέγγιζε το 1:4.
      Ομως, ειδικά οι μεγάλες μονάδες έχουν συνειδητοποιήσει ότι εξαιτίας της αδυναμίας διάθεσης του πλαστικού από την Ευρώπη και της στασιμότητας της ανακύκλωσης σε ολόκληρη την Ελλάδα πρέπει να περιοριστεί η χρήση πλαστικών μιας χρήσης και να αντικατασταθεί από άλλα υλικά (π.χ. χαρτί, συμπαγές πλαστικό). Η χρήση πλαστικού μιας χρήσης στο IKOS έχει περιοριστεί κατά 70%, αφορώντας ακόμα και τις σακούλες που χρησιμοποιούν οι κηπουροί.
      Στην Πάρο, σύμφωνα με την οργάνωση Common Seas, τα απορρίμματα αυξάνονται την τουριστική σεζόν κατά 350%. Η οργάνωση χρησιμοποιεί μια διαδικασία τεσσάρων σταδίων για να προβάλει το μέγεθος της ρύπανσης από το πλαστικό και αναζητεί συμμαχίες σε κάθε τοπική κοινωνία με τον δήμο και τις τοπικές επιχειρήσεις για τον περιορισμό των πλαστικών μιας χρήσης. Στο νησί κατέληγαν πάνω από 520.000 πλαστικά μπουκάλια νερού στη χωματερή, τώρα η οργάνωση θέλει να τα αντικαταστήσει στα σχολεία με μπουκάλια πολλαπλών χρήσεων.
      Περισσότερα...

        0

    9. Περιβάλλον

      Κορεσμένος ο ΧΥΤΑ Φυλής που αντέχει ένα χρόνο ακόμα

      Engineer

      Μόλις ένα χρόνο ζωής έχει ακόμη ο ΧΥΤΑ Φυλής, όπως διαπίστωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης που επισκέφθηκε χθες το πρωί τον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) Φυλής, συνοδευόμενος από τον γενικό γραμματέα Διαχείρισης Αποβλήτων Μανώλη Γραφάκο. Ο κίνδυνος να βρεθούν οι κάτοικοι της πρωτεύουσας αντιμέτωποι με βουνά σκουπιδιών είναι πολύ κοντινός, όπως υποστήριξε ο κ. Χατζηδάκης, εάν δεν ληφθούν άμεσα τα απαραίτητα μέτρα.
      «Στον ΧΥΤΑ Φυλής είδαμε μπροστά μας το πρόβλημα που μας είχαν περιγράψει οι αρμόδιοι στα γραφεία μας. Ο ΧΥΤΑ έχει κορεστεί. Με πρόσφατη απόφαση για την εκμετάλλευση ενός χώρου μέσα στα όρια του ΧΥΤΑ πήρε παράταση ζωής 4-5 μηνών. Με την αξιοποίηση ενός ακόμα χώρου μέσα στα όρια του ΧΥΤΑ μπορεί να δοθεί άλλη μια μικρή παράταση. Αθροιστικά μπορούμε να μιλάμε για παράταση ζωής του ΧΥΤΑ Φυλής, καλώς εχόντων των πραγμάτων, για ένα έτος. Απαιτείται επομένως μια ριζική λύση προκειμένου οι Αθηναίοι να μη βρεθούν απέναντι σε βουνά σκουπιδιών», δήλωσε ο κ. Χατζηδάκης και διευκρίνισε ότι «αυτή η λύση πρέπει να συνδέεται είτε με τη λεγόμενη Γ’ φάση του ΧΥΤΑ είτε με κάποια άλλη ιδέα. Σίγουρα όμως η όποια σφαιρική λύση δοθεί πρέπει να συνδυαστεί και με μονάδες σύγχρονης ολοκληρωμένης επεξεργασίας απορριμμάτων που βρίσκονται εδώ και καιρό στα χαρτιά (ΣΔΙΤ κ.λπ.)».
      Το θέμα πρόκειται να βρεθεί άμεσα στο επίκεντρο συζητήσεων μεταξύ του νεοεκλεγέντος περιφερειάρχη Αττικής Γιώργο Πατούλη και των συναρμόδιων υπουργείων Περιβάλλοντος, Εσωτερικών και Ανάπτυξης.
      Ο κ. Χατζηδάκης μάλιστα εξέφρασε την απορία γιατί δεν προχώρησαν οι ενέργειες για τη δημιουργία σύγχρονων μονάδων που είχαν ήδη σχεδιαστεί.
      «Μου προκαλεί πάντως εντύπωση –ακόμα μία φορά– για ποιο λόγο, στο όνομα ενός μεγαλεπήβολου σχεδιασμού, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και η απερχόμενη περιφερειάρχης εγκατέλειψαν τις λύσεις για σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων στην Αττική, που είχαν σχεδιαστεί το 2014. Για ποιο λόγο δεν είδαν τα επιτυχημένα παραδείγματα της Δυτικής Μακεδονίας και της Ηπείρου. Για ποιο λόγο άφησαν την κατάσταση να φτάσει στο παρά πέντε». «Είμαστε εδώ τα συναρμόδια υπουργεία για να αντιμετωπίσουμε αυτό το μεγάλο πρόβλημα για την ποιότητα ζωής των Αθηναίων», σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης.
      Περισσότερα...

        0

    10. Περιβάλλον

      Από το 2024 θα απαγορεύεται στην Καλιφόρνια η πώληση χλοοκοπτικών και γεννητριών με κινητήρες βενζίνης ή πετρελαίου

      Engineer

      Στην πολιτεία της Καλιφόρνιας θα απαγορευτεί η πώληση ορισμένων συσκευών ή μηχανών που λειτουργούν με βενζίνη, συμπεριλαμβανομένου και εξοπλισμού για το κούρεμα και την φροντίδα του γκαζόν, των γεννητριών ή και ορισμένων πιεστικών πλυσίματος.
      Ο Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, Gavin Newsom υπέγραψε το περασμένο Σαββατοκύριακο μία νέα νομοθετική ρύθμιση που διατάσσει τις ρυθμιστικές αρχές να απαγορεύσουν την πώληση ορισμένων μικρών, εκτός δρόμου, κινητήρων.
      Το Συμβούλιο Ατμοσφαιρικών Πόρων της Καλιφόρνιας (CARB) εργαζόταν ήδη για να τεθούν σε εφαρμογή τα νέα μέτρα, ωστόσο με την υπογραφή του το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο Gavin Newsom έδωσε ουσιαστικά στο συμβούλιο προθεσμία έως την 1η Ιουλίου του 2024 για την έγκριση και την εφαρμογή των κανονισμών. Οι κανονισμοί επίσης θα ισχύσουν για κινητήρες που κατασκευάστηκαν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2024. Σύμφωνα με το νέο νόμο, οι ρυθμιστικές αρχές οφείλουν να προσφέρουν εκπτώσεις για να μειώσουν το κόστος αλλαγής εξοπλισμού, με τον τελευταίο κρατικό προϋπολογισμό να προβλέπει 30 εκατομμύρια δολάρια για την κάλυψη των δαπανών.
      Στόχος του νόμου είναι η μείωση των ρυπογόνων εκπομπών. Όπως επισημαίνει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press, η Καλιφόρνια έχει εισάγει πρότυπα για τις εκπομπές ρύπων στους συγκεκριμένους κινητήρες από το 1990 ωστόσο αν και οι εκπομπές μειώθηκαν από τα αυτοκίνητα τις τελευταίες δεκαετίες, δεν συνέβη το ίδιο απαραίτητα και για τους μικρότερους κινητήρες εκτός δρόμου.
      Σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων της πολιτείας, το επίπεδο ρύπανσης ενός φυσητήρα φύλλων που λειτουργεί με βενζίνη και χρησιμοποιείται για μία ώρα είναι όμοιο με εκείνο ενός αυτοκινήτου Toyota Camry του 2017 που καλύπτει απόσταση 1.770 χιλιομέτρων. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότερες από 16,7 εκατομμύρια μηχανήματα εκτός δρόμου με μικρούς κινητήρες στην Καλιφόρνια - τρία εκατομμύρια περίπου περισσότερα από τον αριθμό των επιβατικών αυτοκινήτων στην πολιτεία.
      Η πολιτεία της Καλιφόρνια προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις εκπομπές ρύπων από κινητήρες που λειτουργούν με βενζίνη ή πετρέλαιο δίνοντας «μάχες» σε όλα τα μέτωπα. Πέρυσι, το Συμβούλιο Ατμοσφαιρικών Πόρων της Καλιφόρνια γνωστοποίησε σε εταιρείες και καταναλωτές έκανε γνωστό ότι όλοι οι κατασκευαστές φορτηγών και βαν ότι θα πρέπει να προσφέρουν ηλεκτρικές εκδόσεις των οχημάτων τους έως το 2045. Στην πολιτεία επίσης και από το 2035 και μετά θα απαγορεύεται η πώληση αυτοκινήτων και φορτηγών με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Ένας ακόμη νόμος που σχετίζεται με τις μηδενικές εκπομπές ρύπων και αφορά τα ελαφριά αυτόνομα οχήματα θα τεθεί σε ισχύ από το 2030.
      Αν και στην αγορά υπάρχουν ήδη ηλεκτρικά πιεστικά πλυσίματος ή χλοοκοπτικές μηχανές, εντούτοις είναι δύσκολο να βρεθούν γεννήτριες με μηδενικούς ρύπους, με μερικούς κατασκευαστές να επιχειρούν να προσφέρουν μοντέλα που κινητήρες υδρογόνου.
      Περισσότερα...

        0

    11. Περιβάλλον

      ΤΑΙΠΕΔ: Προχωρά το «Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης Antinero II» ύψους έως 122,5 εκατ. ευρώ – Οι περιοχές αποκατάστασης

      Engineer

      Έως τα επίπεδα των 122,5 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ) μπορεί να ανέλθει συνολικά το έργο «Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης – Πρόγραμμα Προστασίας Δασών (Antinero II)» που θα προχωρήσει υπό την «ομπρέλα» της Μονάδας Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε. (ΤΑΙΠΕΔ), για λογαριασμό του υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
      Το έργο αφορά στην αποκατάσταση 16.500 εκταρίων σε επιλεγμένες περιοχές υποβαθμισμένων δασικών οικοσυστημάτων στην Ελλάδα.
      Το προς δημοπράτηση έργο αφορά σε εργασίες που θα εκτελεστούν στην Ροδόπη, στον Έβρο, στην Πέλλα, στη Θεσσαλονίκη, στη Χαλκιδική, στην Κόρινθο, στη Μεσσηνία, στη Λακωνία, στην Αρκαδία, στη Λάρισα, στην Καρδίτσα, στη Λίμνη και στην Ιστιαία Ευβοίας, στο Λασίθι, στο Ρέθυμνο, στο Ηράκλειο, στα Δωδεκάνησα, στη Λέσβο, στη Χίο, στη Σάμο, στο Αιγάλεω, στο Λαύριο, στον Πειραιά, στην Πάρνηθα, στην Πεντέλη και τα Μέγαρα.
      Περιλαμβάνει την εκπόνηση μελετών αναδάσωσης των επιλεγμένων περιοχών και την εκτέλεσή τους υπό την επίβλεψη των αρμόδιων δασικών υπηρεσιών, δηλαδή θα έχει ως αντικείμενο συγχρόνως τη μελέτη και την εκτέλεση του έργου. Η προμήθεια του απαιτούμενου αριθμού δενδρυλλίων για την εκτέλεση του έργου θα προέλθει από τα Δημόσια Δασικά Φυτώρια.
      Τέθηκε σε διαβούλευση – Προϋπολογισμός μεταξύ 80,5 εκατ. και 122,5 εκατ. ευρώ
      Το έργο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Next Generation EU στο πλαίσιο της υλοποίησης του έργου «Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης – Πρόγραμμα Προστασίας Δασών (Antinero II)» που περιλαμβάνεται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0».
      Ήδη, το ΤΑΙΠΕΔ προσκάλεσε τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς σε προκαταρκτική διαβούλευση διάρκειας 15 ημερών, μη δεσμευτική για το Ταμείο (και την Αναθέτουσα Αρχή), με σκοπό την προετοιμασία διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης συμβάσεων, άνω των ορίων, με αξιολόγηση μελέτης, για το έργο «Εθνικό Σχεδίου Αναδάσωσης».
      Το συνολικό έργο υποδιαιρείται, βάσει γεωγραφικών κριτηρίων, σε τουλάχιστον επτά (7) τμήματα τα οποία θα ανατεθούν με διακριτές συμβάσεις. Το εύρος προϋπολογισμού κάθε τμήματος κυμαίνεται κατ’ εκτίμηση από 11.500.000 έως 17.500.000, πλέον ΦΠΑ. Αρα, το συνολικό κόστος θα κυμαίνεται μεταξύ 80,5 εκατ. και 122,5 εκατ. ευρώ.
      Το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης – Προστασίας Δασών
      Όπως αναφέρονταν σε παλιότερο Τεχνικό Δελτίο (Ταμείου Ανάκαμψης) το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης αποσκοπεί στην αποκατάσταση 16.500 εκταρίων σε πολλά υποβαθμισμένα δασικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα και περιλαμβάνει τόσο τις μελέτες αναδάσωσης και όσο και την υλοποίηση των μελετών αυτών.
      Το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης περιλαμβάνει:
      Tην εκπόνηση μελετών αναδάσωσης επιλεγμένων περιοχών και την εκτέλεσή τους υπό την επίβλεψη των τοπικών δασικών υπηρεσιών. Την αναβάθμιση δημόσιων δασικών φυτωρίων. Στο φυσικό αντικείμενο περιλαμβάνεται η αναβάθμιση των απαραίτητων κρατικών δασικών φυτωρίων ώστε να αυξηθεί η παραγωγική τους δυναμικότητα και να μπορούν να παράγουν το μέγιστο αριθμό δενδρυλλίων, τα οποία θα χρησιμοποιούνται για το κύριο έργο των αναδασώσεων του Εθνικού Σχεδίου Αναδάσωσης. Εκτός από τις παραδοσιακές τεχνικές φύτευσης, θα χρησιμοποιηθούν πειραματικά καινοτόμες λύσεις, όπου είναι δυνατόν, όπως για παράδειγμα με τη χρήση drone. Θα δοθεί έμφαση στις περιοχές μίξης δασών-οικισμών με τη φύτευση αυτοχθόνων πλατυφύλλων ειδών με σκοπό να ενισχυθεί η πυροπροστασία των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας και παράλληλα των οικισμών.
      Το Πρόγραμμα Προστασίας Δασών – Αntinero II αφορά στις απαραίτητες δράσεις αντιπυρικής προστασίας που απαιτείται να υλοποιηθούν για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας από καταστροφικές πυρκαγιές και, κατ’ επέκταση, τη θωράκιση (από τον κίνδυνο της πυρκαγιάς) των οικισμών, αρχαιολογικών χώρων, των κτιριακών, βιομηχανικών και λοιπών εγκαταστάσεων και των αγροτικών εκμεταλλεύσεων που βρίσκονται εντός ή πλησίον αυτών.
      Στο πλαίσιο υλοποίησης του ανωτέρω έργου θα προβλέπονται ενδεικτικά και όχι περιοριστικά: • Καθαρισμοί δασών και δασικών εκτάσεων (απομάκρυνση του υπορόφου, των νεκρών ξηρών υπολειμμάτων, αποκλάδωση-αραίωση ανωρόφου, αραίωση της θαμνώδους βλάστησης και των φρυγάνων) • Συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου • Συντήρηση και διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών • Δημιουργία ζωνών αμιγούς ή μικτής βλάστησης με πλατύφυλλα είδη, τα οποία χαρακτηρίζονται από πιο αργή και ελεγχόμενη εξάπλωση της πυρκαγιάς μέσω φυτεύσεων εμπλουτισμού, σε θέσεις δασών ή δασικών εκτάσεων χωροθετημένων πλησίον ή σε μίξη με οικιστικές περιοχές. • Λοιπά ειδικά δασοτεχνικά έργα αντιπυρικής προστασίας.
      Περισσότερα...

        0

    12. Περιβάλλον

      Κυκλική Οικονομία: Οι 7 χώρες που αξιοποιούν πραγματικά τα σκουπίδια τους

      tetris

      Από τη θεωρία στην πράξη με απτά αποτελέσματα και νούμερα έχουν περάσει επτά χώρες σε όλο τον κόσμο εφαρμόζοντας καινοτόμες στρατηγικές κυκλικής οικονομίας. Οι πολιτικές εστιάζουν στην αναβάθμιση των συστημάτων διαλογής και ανακύκλωσης, στη ρομποτική, τον εφοδιασμό των νοικοκυριών με απαραίτητο εξοπλισμό και την εκπαίδευση στα σχολεία. Ανάμεσα στην "χρυσή επτάδα" βρίσκονται και κράτη όπως η Κίνα και η Νότια Κορέα τα οποία αποτελούν ευχάριστη έκπληξη για την προσήλωσή τους στις στρατηγικές της κυκλικής οικονομίας. Αλλά και η Ευρώπη έχει όπως είναι αναμενόμενο να αναδείξει τα δικά της παραδείγματα προς μίμηση.
      Σουηδία: Ρεύμα και θέρμανση από τα απόβλητα για 1,2 εκατομμύρια σπίτια
      Η Σουηδία δείχνει να κατέχει τα ηνία στη διαχείριση αποβλήτων, με το 99% των απορριμμάτων της να ανακυκλώνεται ή να χρησιμοποιείται για ανάκτηση ενέργειας ήδη από το 2024. Οι μονάδες παραγωγής ενέργειας της χώρας παρέχουν ρεύμα και θέρμανση σε σχεδόν 1,2 εκατομμύρια σπίτια, καθιστώντας τα σκουπίδια πολύτιμο πόρο και όχι πρόβλημα.
      Η Σουηδική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος αύξησε τις επενδύσεις σε αυτοματοποιημένες εγκαταστάσεις διαλογής, με στόχο να βελτιώσει περαιτέρω τα ποσοστά ανακύκλωσης και να μειώσει τη χρήση των χωματερών, η οποία τώρα ανέρχεται σε μόλις 1%. Τα τελευταία χρόνια, εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού έχουν τονίσει τη σημασία της διαλογής των απορριμμάτων στο σπίτι, με πάνω από το 85% των Σουηδών να αναφέρουν τακτική συμμετοχή σε προγράμματα ανακύκλωσης.
      Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για το 2024, «Από τα απόβλητα στον πλούτο», παρείχε επιχορηγήσεις στους δήμους για να καινοτομήσουν νέες τεχνολογίες ανακύκλωσης και να δημιουργήσουν τοπικές πράσινες θέσεις εργασίας. Μια πρόσφατη έκθεση τόνισε ότι ο τομέας της κυκλικής οικονομίας της Σουηδίας συνεισφέρει πλέον περισσότερα από 5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στο ΑΕΠ, από 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021.
      Το φιλόδοξο σχέδιο της χώρας να επιτύχει ουδετερότητα εκπομπών άνθρακα έως το 2045 εξαρτάται από αυτές τις κυκλικές πρακτικές, καθιστώντας τη Σουηδία όχι μόνο ηγέτη ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και σε παγκόσμιο.
      Φιλανδία: Φορολογικά κίνητρα για την κυκλικότητα
      Η στρατηγική της Φινλανδίας προς μια κυκλική οικονομία βασίζεται σε ένα μείγμα διαφορετικών πολιτικών και στον κυβερνητικό «Χάρτη πορείας προς την κυκλικότητα» για το 2020, ο οποίος έθεσε σαφή ορόσημα. Το Πακέτο Κυκλικής Οικονομίας, που κυκλοφόρησε το 2023, προσφέρει φορολογικά κίνητρα για τις εταιρείες που μεταβαίνουν από τα γραμμικά σε κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα.
      Σύμφωνα με ανάλυση του 2024 από το Φινλανδικό Ταμείο Καινοτομίας, Sitra, αυτές οι αλλαγές αναμένεται να εξοικονομήσουν 4 εκατομμύρια τόνους εκπομπών CO2 ετησίως έως το 2030. Η δέσμευση της Φινλανδίας να μειώσει τα απόβλητα στο μισό έως το 2035 έχει ήδη δείξει αποτελέσματα: τα κατά κεφαλήν αστικά απόβλητα μειώθηκαν κατά 7% μεταξύ 2021 και 2024.
      Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπως το έργο «Material Loop», έχουν δημιουργήσει αλυσίδες εφοδιασμού κλειστού βρόχου για ηλεκτρονικά και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Φέτος, πόλεις της Φινλανδίας όπως το Ελσίνκι χρησιμοποιούν πιλοτικά έξυπνους κάδους που σηματοδοτούν πότε χρειάζονται άδειασμα, βελτιστοποιώντας τις διαδρομές συλλογής και μειώνοντας τις εκπομπές.
      Οι μελέτες δείχνουν ότι οι κυκλικές δραστηριότητες αντιπροσωπεύουν πλέον το 13% του ΑΕΠ της Φινλανδίας και οι κυβερνητικές προβλέψεις προβλέπουν 40.000 νέες θέσεις εργασίας στον κλάδο έως το 2035.
      Ολλανδία: Επαναχρησιμοποιούνται παλιά κτίρια και υποδομές
      Η Ολλανδία έχει θέσει έναν από τους πιο τολμηρούς στόχους στον κόσμο, με στόχο μια πλήρως κυκλική οικονομία έως το 2050. Η ολλανδική κυβέρνηση ανέφερε στις αρχές του 2024 ότι το 24% όλων των υλικών που χρησιμοποιούνται ανακυκλώνονται τώρα, από μόλις 14% το 2019.
      Το «Πρόγραμμα Κυκλικής Οικονομίας», που ξεκίνησε το 2022, ενθαρρύνει τους κατασκευαστές να σχεδιάζουν προϊόντα για ανθεκτικότητα και εύκολη επισκευή, με περισσότερες από 12.000 εταιρείες να συμμετέχουν. Καινοτόμα πιλοτικά έργα στο Άμστερνταμ και το Ρότερνταμ επαναχρησιμοποιούν παλιά κτίρια και υποδομές, μετατρέποντάς τα σε κόμβους για κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις και έρευνα.
      Η Ολλανδία απαιτεί όλες οι πλαστικές συσκευασίες μιας χρήσης να περιέχουν τουλάχιστον 50% ανακυκλωμένο περιεχόμενο έως το 2026, ένας κανονισμός που ήδη ωθεί τις επενδύσεις σε προηγμένες εγκαταστάσεις διαλογής και επανεπεξεργασίας.
      Έρευνα από το Ολλανδικό Κεντρικό Γραφείο Στατιστικής το Μάρτιο του 2024 δείχνει ότι η απόδοση των υλικών είχε βελτιωθεί κατά 11% από το 2020. Με αυτά τα συγκεκριμένα βήματα, η Ολλανδία μετατρέπει το φιλόδοξο όραμά της σε μετρήσιμη πρόοδο.
      Γερμανία: Στο 67% η ανακύκλωση
      Το ποσοστό ανακύκλωσης της Γερμανίας ανέρχεται στο 67% από το 2024, κυρίως χάρη στο ολοκληρωμένο σύστημα «Green Dot», το οποίο απαιτεί από τις εταιρείες να πληρώνουν για την ανακύκλωση των συσκευασιών τους. Η έκθεση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος για το 2024 αποδίδει μείωση 12% στα απορρίμματα συσκευασίας τα τελευταία πέντε χρόνια σε αυτά τα μέτρα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού.
      Οι πρόσφατοι κανονισμοί έχουν επεκτείνει τα συστήματα υποχρεωτικής απόθεσης ώστε να περιλαμβάνουν όχι μόνο μπουκάλια, αλλά και κουτιά και χαρτοκιβώτια, οδηγώντας σε ποσοστό επιστροφής 93% για τα δοχεία αναψυκτικών το 2023. Ο νέος νόμος περί κυκλικής οικονομίας της Γερμανίας, που θεσπίστηκε στα τέλη του 2023, επιβάλλει αυστηρές ποσοστώσεις ανακύκλωσης στους κατασκευαστές και ορίζει κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται.
      Η συμμετοχή του κοινού είναι επίσης υψηλή, καθώς το 79% των νοικοκυριών χρησιμοποιεί τουλάχιστον τρεις ξεχωριστούς κάδους για τη διαλογή των απορριμμάτων. Γερμανικές πόλεις όπως το Βερολίνο έχουν εγκαινιάσει τα "Repair Café", τα οποία προωθούν την επισκευή ηλεκτρονικών και οικιακών ειδών αντί για την απόρριψή τους, μειώνοντας τα ηλεκτρονικά απόβλητα κατά περίπου 8.000 τόνους ετησίως.
      Ιαπωνία: Ηγέτης στην ανακύκλωση ηλεκτρονικών αποβλήτων
      Η Ιαπωνία ηγείται παγκοσμίως στην ανακύκλωση ηλεκτρονικών απορριμμάτων, με ποσοστό ανακύκλωσης ηλεκτρονικών απορριμμάτων 80% το 2024. Ο «Νόμος για την Ανακύκλωση Οικιακών Συσκευών» υποχρεώνει τόσο τους καταναλωτές όσο και τους κατασκευαστές να διασφαλίζουν τη σωστή απόρριψη και ανάκτηση υλικών από παλιά ηλεκτρονικά.
      Μόνο το 2023, η Ιαπωνία συνέλεξε και επεξεργάστηκε περισσότερους από 600.000 τόνους ηλεκτρονικών αποβλήτων, ανακτώντας πολύτιμα μέταλλα αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι μεγάλοι λιανοπωλητές ηλεκτρονικών ειδών δέχονται πλέον χρησιμοποιημένες συσκευές δωρεάν, καθιστώντας την ανακύκλωση πιο προσιτή.
      Το σύστημα παρακολούθησης ηλεκτρονικών αποβλήτων της Μητροπολιτικής Κυβέρνησης του Τόκιο παρακολουθεί τη ροή των υλικών για να αποτρέψει την παράνομη απόρριψη και να μεγιστοποιήσει τα ποσοστά ανάκτησης. Τα σχολικά προγράμματα εκπαιδεύουν τα παιδιά σχετικά με την αξία της ανάκτησης πόρων και πάνω από το 90% των ιαπωνικών νοικοκυριών συμμετέχει στη διαλογή ηλεκτρονικών απορριμμάτων.
      Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την Osaka Expo 2025, η Ιαπωνία εφαρμόζει πιλοτικά νέες ρομποτικές τεχνολογίες διαλογής που αναμένεται να αυξήσουν τις αποδόσεις ανακύκλωσης κατά επιπλέον 10%. Αυτή η εστίαση τόσο στις υποδομές όσο και στη δημόσια δέσμευση καθιστά την Ιαπωνία παγκόσμιο μοντέλο για τη διαχείριση αποβλήτων.
      Νότια Κορέα: Οι κάτοικοι πληρώνουν για τα μη ανακυκλώσιμα σκουπίδια
      Η προσέγγιση της Νότιας Κορέας για τα απόβλητα είναι τόσο αυστηρή όσο και καινοτόμος, επιτυγχάνοντας ποσοστό ανακύκλωσης 60% το 2024, με στόχο το 70% έως το 2030. Το «Σύστημα Τέλους Απορριμμάτων βάσει Όγκου» χρεώνει τους κατοίκους ανάλογα με το βάρος των μη ανακυκλώσιμων σκουπιδιών που παράγουν, οδηγώντας σε σημαντικές μειώσεις στα οικιακά απορρίμματα.
      Η «Νέα Πράσινη Συμφωνία» του 2023 προέβλεπε 5 δισεκατομμύρια δολάρια για την επέκταση των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από απόβλητα και τις πρωτοβουλίες ανακύκλωσης, ιδιαίτερα σε αστικές περιοχές όπως η Σεούλ και το Μπουσάν. Τον τελευταίο χρόνο, τα ποσοστά ανακύκλωσης απορριμμάτων τροφίμων έχουν ξεπεράσει το 95%, με τα υπολείμματα που συλλέγονται να μετατρέπονται σε ζωοτροφές και βιοαέριο.
      Κίνα: Ρομπότ διαλογής και κοινωνική ευαισθητοποίηση
      Η Κίνα υφίσταται μια ταχεία μεταμόρφωση στη διαχείριση απορριμμάτων, με το ποσοστό ανακύκλωσης σε εθνικό επίπεδο να φθάνει στο 35% το 2024 και επίσημο στόχο το 50% έως το 2025. Ο «Νόμος για τη Διαλογή Απορριμμάτων» του 2020 καλύπτει πλέον περισσότερες από 46 μεγάλες πόλεις, απαιτώντας από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να διαχωρίζουν τα ανακυκλώσιμα υλικά, τα απορρίμματα τροφίμων και τα άχρηστα υλικά.
      Το 2024, η Κίνα επένδυσε επιπλέον 12 δισεκατομμύρια δολάρια σε σύγχρονα κέντρα ανακύκλωσης και εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από απόβλητα, εστιάζοντας σε πόλεις όπως η Σαγκάη, το Πεκίνο και το Shenzhen. Το Υπουργείο Οικολογίας και Περιβάλλοντος ανέφερε ότι το υλικό που ανακτήθηκε από την ανακύκλωση αυξήθηκε κατά 28% τον περασμένο χρόνο, χάρη στην αυστηρότερη επιβολή και τις διευρυμένες εκστρατείες δημόσιας εκπαίδευσης.
      Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα αυξάνεται γρήγορα, με τις νεοφυείς επιχειρήσεις να αναπτύσσουν ρομπότ διαλογής με γνώμονα την τεχνητή νοημοσύνη τα οποία έχουν μειώσει τα ποσοστά μόλυνσης στα ρεύματα ανακύκλωσης κατά 15%. Τον Απρίλιο του 2024, η Σαγκάη έγινε η πρώτη πόλη στην Κίνα που ανέφερε ότι πάνω από το 50% των αστικών απορριμμάτων της ανακυκλώνονται ή κομποστοποιούνται.
      Περισσότερα...

        0

    13. Περιβάλλον

      Λειψυδρία: Καμπανάκι ειδικών για τις μειωμένες βροχές

      Engineer

      Παραμένει το πρόβλημα με τη λειψυδρία, με τις βροχές να μη θεωρούνται αρκετές ούτε φέτος - Στον Πηνειό ξεκινάμε ήδη κάτω από το όριο ασφαλείας των 84 μ., λέει ο Παναγιώτης Σαμπατανάκης από το ΙΓΜΕ.
      Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι επιστήμονες για τα αποθέματα νερού καθώς οι βροχοπτώσεις ούτε φέτος ήταν αρκετές για να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία που πλήττει πολλές περιοχές της χώρας, με τις προβλέψεις για το μέλλον να είναι δυσοίωνες λόγω της κλιματικής κρίσης.
      Σύμφωνα με τον διευθυντή Υδάτινων Πόρων και Γεωθερμίας του ΙΓΜΕ, Παναγιώτη Σαμπατανάκη, αν και φέτος από άποψη βροχοπτώσεων τα πράγματα ήταν καλύτερα από την περασμένη χρονιά, δεν ήταν τόσο καλά όσα θα θέλαμε για να αναπληρωθεί το έλλειμμα του προηγούμενου έτους.
      Στο φράγμα του Πηνειού η κατάσταση είναι οριακή, όπως εξηγεί ο ίδιος στο ΕΡΤNews, και φέτος αξιολογείται μάλιστα ακόμη πιο οριακή από την περσινή χρονιά διότι το φράγμα γεμίζει στα 94 μέτρα, το όριο ασφαλείας είναι 84 και αυτή τη στιγμή είμαστε στα 83.
      «Ξεκινάμε δηλαδή κάτω και από το όριο ασφαλείας και από εδώ και πέρα μέχρι τον Οκτώβρη πολύ δύσκολα θα ξαναβρέξει» τονίζει ο ίδιος. Επίσης από τον Πηνειό αρδεύεται όλος ο Κάμπος και η περσινή χρονιά συνοδεύτηκε από τριβές και εντάσεις μεταξύ των καλλιεργητών και της γενικής διοίκησης του οργανισμού που διαχειρίζεται το φράγμα, διότι η εκ περιτροπής άρδευση και η παροχή λιγότερου νερού προκαλεί διαφωνίες.
      Οι καύσωνες οξύνουν το πρόβλημα
      Η μεγαλύτερη ξηρασία που έχει υποστεί η χώρα μας – και η χειρότερη που έχει καταγραφεί με επιστημονικό τρόπο – ήταν την περίοδο 1989 – 1990. Όμως οι ανάγκες μας σε ύδρευση ήταν διαφορετικές, εξηγεί ο κ. Σαμπατανάκης, επειδή η Αθήνα τότε είχε ανάγκη 650.000 κυβικά ημερησίως ενώ σήμερα απαιτούνται 1,2 εκατ. κυβικά περίπου ημερησίως.
      Η βραχονησίδα που εμφανίστηκε στη λίμνη του Μαραθώνα
      «Πέρυσι είχαμε και δύο δεκαήμερα κύματα καύσωνα τον Ιούλιο. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι αν επαναληφθούν και αυτή την χρονιά τόσο μεγάλες περίοδοι υψηλών θερμοκρασιών, με το νερό από τώρα να βρίσκεται στα χαμηλότερα από το όριο ασφαλείας επίπεδα, κανένας δεν μπορεί να ξέρει πώς θα εξελιχθεί η χρονιά σε ό, τι αφορά την αγροτική παραγωγή» προσθέτει.
      Στον αγροτικό τομέα, είμαστε στο 83% των συνολικών υδατικών πόρων που χρησιμοποιούνται στη χώρα μας, έχοντας το υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με όλες τις μεσογειακές κυρίως χώρες, καθώς οι αγροτικές ανάγκες ύδρευσης έχουν πολλαπλασιαστεί.
      Δυστυχώς αυτή είναι η κατάσταση και, όπως υπογραμμίζει, κανείς δεν μπορεί να κάνει μετεωρολογικές προβλέψεις σε καμία χώρα για το ποσοστό των βροχοπτώσεων το επόμενο έτος ή ακόμα και το επόμενο εξάμηνο.
      Οι υδάτινοι πόροι
      Αναφερόμενος στη διαχείριση των υδάτινων πόρων ο Παναγιώτης Σαμπατανάκης τόνισε ότι είναι σημαντικό οι αγρότες να μην ποτίζουν τις μεσημεριανές ώρες καθώς το νερό ουσιαστικά δεν προλαβαίνει να απορροφηθεί από το χώμα.
      Ταυτόχρονα οι κάτοικοι περιοχών της Αττικής που διαθέτουν γεωτρήσεις θα ήταν σωστό να μην τις χρησιμοποιούν για να γεμίζουν πισίνες ή να ποτίζουν γκαζόν. Είναι σημαντικό – όπως είπε – να κατανοήσουμε ότι η σωστή διαχείριση και οπωσδήποτε η μεγαλύτερη σύνεση σε ό,τι αφορά την κατανάλωση του νερού είναι κάτι πολύ σημαντικό για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας.
      Το θέμα του προβλήματος της λειψυδρίας σε πάρα πολλές περιοχές οφείλεται σε θέματα διαχείρισης βελτίωσης των δικτύων, σύμφωνα με τον ίδιο, ο οποίος αναφέρθηκε και στη λίμνη του Μαραθώνα όπου για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια έχουν εμφανιστεί διάφορα νησάκια καθώς φαίνεται πως πέφτει ολοένα και περισσότερο η στάθμη.
      Καταληκτικά, ο ειδικός σημείωσε ότι με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα, είμαστε στο υψηλότερο επίπεδο ημερήσιας κατανάλωσης νερού μαζί με την Ιταλία, περίπου στα 170 λίτρα, με 180 ημερησίως κατά μέσον όρο.
      Οι μεγαλύτερες απώλειες νερού
      Στην εκκίνησή του φετινού υδρολογικού έτους (ξεκινά πάντα την 1η Οκτωβρίου) οι βροχές ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, κυρίως τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο, σύμφωνα με όσα ανέφερε προ ημερών στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ο διευθυντής της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, Θοδωρής Κολυδάς.
      Παρότι ο χειμώνας που ακολούθησε είχε, σε γενικές γραμμές, φυσιολογικές βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις, εντούτοις «το νερό δεν κατάφερε, όπως φαίνεται, να αναπληρώσει στη λεκάνη απορροής του Εύηνου και του Μόρνου, τα χαμένα αποθέματα».
      Οι μεγαλύτερες απώλειες υδάτων καταγράφονται στον Μόρνο. Ειδικότερα, ανά ταμιευτήρα, τα απολήψιμα αποθέματα την 17η Μαρτίου 2025 και την 17η Μαρτίου 2024 ήταν:
      στον Μόρνο 350 εκατ. κυβικά νερού από 500 εκατ. κυβικά πέρυσι την ίδια ημέρα στον Εύηνο 25 εκατ. κυβικά υδάτων ενώ πέρυσι ήταν στα 54 εκατ. κυβικά στον Μαραθώνα 20 εκατ. κυβικά από 22,7 εκατ. πέρυσι, και στην Υλίκη 262 εκατ. κυβικά από 355,5 εκατ. κυβικά αντίστοιχα πέρυσι Υπενθυμίζεται ότι για την εξασφάλιση της υδροδότησης της Αττικής υπό τις νέες συνθήκες που δημιουργούνται λόγω της κλιματικής κρίσης και της επαναλαμβανόμενης παρατεταμένης ανομβρίας, η κυβέρνηση – σε συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ η οποία διαθέτει την τεχνογνωσία και έμπειρο προσωπικό – έχει καταστρώσει από πέρυσι ένα φιλόδοξο αλλά αναγκαίο σχέδιο για τη διασφάλιση της επάρκειας υδάτων για την περιοχή της πρωτεύουσας.
      Το εν λόγω σχέδιο περιλαμβάνει άμεσες παρεμβάσεις και μακροχρόνιες λύσεις για την ενίσχυση των υδατικών αποθεμάτων, τη χρήση εναλλακτικών πηγών και την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών.
      Περισσότερα...

        0

    14. Περιβάλλον

      NASA: Απότομη πτώση στα παγκόσμια αποθέματα γλυκού νερού

      Engineer

      Η ποσότητα γλυκού νερού που χάθηκε σε μια δεκαετία ξεπερνά κατά 35.000 φορές τη λίμνη του Μαραθώνα. Η προειδοποίηση του ΟΗΕ και ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής.
      Η συνολική ποσότητα γλυκού νερού στη Γη άρχισε να πέφτει απότομα από τον Μάιο του 2014 και έκτοτε παραμένει σε ανησυχητικά χαμηλά επίπεδα, προειδοποιεί μελέτη της NASA, με τους ερευνητές να ανησυχούν ότι οι ήπειροι περνούν σε μια μακρά ξηρή περίοδο.
      Το διάστημα 2015-23, η μέση ποσότητα γλυκού νερού σε λίμνες, ποτάμια και υπόγειους υδροφορείς ήταν 1.200 κυβικά χιλιόμετρα μικρότερη από το μέσο επίπεδο των προηγούμενων δέκα χρόνων, αναφέρουν ερευνητές της NASA και άλλων ιδρυμάτων στη επιθεώρηση Surveys in Geophysics.
      Η απώλεια αυτή ξεπερνά κατά περισσότερο από 35.000 φορές την τεχνητή λίμνη του Μαραθώνα στην Αττική, η οποία περιέχει 0,034 κυβικά χιλιόμετρα νερού.
      Η μελέτη δεν συνδέει απευθείας τη μείωση με την κλιματική αλλαγή, υποδεικνύει όμως ότι αυτά τα δύο σχετίζονται.
      «Δεν πιστεύουμε ότι πρόκειται για σύμπτωση. Μπορεί να είναι οιωνός όσων έρχονται» σχολίασε σε δελτίο Τύπου της NASA ο Μάθιου Ρόντελ, υδρολόγος του Κέντρου Διαστημικής Πτήσης «Γκόνταρντ» της NASA και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
      Όπως επισήμανε, η απότομη πτώση των αποθεμάτων γλυκού νερού συνέπεσε με τα εννέα θερμότερα έτη που έχουν καταγραφεί ποτέ.
       
      Η κατανάλωση νερού αυξάνεται με την επέκταση των πόλεων και των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Σε περιόδους ξηρασίας, αγρότες και πόλεις βασίζονται περισσότερα στα υπόγεια ύδατα, τα οποία δεν ανανεώνονται αρκετά γρήγορα.
      Και η μείωση του διαθέσιμου μπορεί να οδηγήσει σε λιμούς, συγκρούσεις και φτώχεια, καθώς και σε επιδημίες σε περιοχές όπου ο κόσμος αναγκάζεται να στραφεί σε μολυσμένες πηγές νερού, σύμφωνα με φετινή έκθεση του ΟΗΕ.
      Τα έτη κατά τα οποία τα αποθέματα νερού σε κάθε χώρα έπεσαν σε χαμηλό 22 ετών (NASA Earth Observatory/Wanmei Liang με δεδομένα της Mary Michael O’Neill)
      Βαρυτικές μετρήσεις
      Οι ερευνητές παρακολούθησαν τη μεταβολή των αποθεμάτων χρησιμοποιώντας τους αμερικανο-γερμανικούς δορυφόρους GRACE, οι οποίοι μετρούν μικρές, τοπικές διακυμάνσεις στο βαρυτικό πεδίο της Γης, μέσω των οποίων μπορεί να υπολογιστεί η συνολική ποσότητα νερού στην ξηρά.
      Η απότομη πτώση ξεκίνησε με μια παρατεταμένη ξηρασία στη βόρεια και κεντρική Βραζιλία, την οποία ακολούθησαν μείζονες ξηρασίες στην Αυστραλασία, τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, την Ευρώπη και την Αφρική.
      Από το 2014 έως το 2016, η αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας στην τροπική ζώνη του Ειρηνικού οδήγησε σε ένα έντονο φαινόμενο Ελ Νίνιο που επηρέασε τους αεροχειμάρρους και άλλαξε έτσι τα μοτίβα των βροχών σε όλο τον κόσμο.
      Όμως, ακόμα και μετά τη λήξη του Ελ Νίνιο, τα αποθέματα γλυκού νερού δεν επανήλθαν στα προηγούμενα επίπεδα.
      Οι δίδυμοι δορυφόροι GRACE πετούν σε σχηματισμό και χαρτογραφούν το γήινο βαρυτικό πεδίο (Καλλιτεχνική απεικόνιση: NASA/JPL-Caltech)
      Οι ερευνητές επισημαίνουν μάλιστα ότι τα 13 από τα 30 χειρότερα κύματα ξηρασίας που έχουν καταγράψει οι δορυφόροι GRACE ήρθαν από τον Ιανουάριο του 2015 και μετά.
      Η μελέτη δεν επαρκεί για να αποδειχθεί σύνδεση με την κλιματική αλλαγή, αυτό όμως είναι μια εύλογη υπόθεση, λένε οι ερευνητές.
      Λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, ο ατμοσφαιρικός αέρας μπορεί να συγκρατεί μεγαλύτερες ποσότητες υδρατμών, κάτι που αυξάνει την πιθανότητα καταρρακτώδους βροχής.
      Όταν όμως αυτές οι βροχές έρθουν έπειτα από μια παρατεταμένη ξηρασία, το ξερό, συμπιεσμένο έδαφος αδυνατεί να απορροφήσει το νερό αρκετά γρήγορα.
      «Το πρόβλημα με τις ακραίες βροχοπτώσεις είναι ότι το νερό κυλά και χάνεται», αντί να απορροφάται και να αναπληρώνει τους υδροφορείς του υπεδάφους, εξήγησε ο Μάικ Μπισίλοβιτς, μετεωρολόγος του Κέντρου «Γκόνταρντ» της NASA και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
      «Οι υψηλότερες θερμοκρασίες αυξάνουν τόσο την εξάτμιση του νερού όσο και την ικανότητα της ατμόσφαιρας να συγκρατεί νερό, κάτι που αυξάνει τη συχνότητα και την ένταση των συνθηκών ξηρασίας.
      Περισσότερα...

        0

    15. Περιβάλλον

      Οι έξι (6) φιναλίστ πόλεις της Ευρώπης για τα βραβεία αστικής βιώσιμης κινητικότητας

      Engineer

      Έξι φιναλίστ επιλέχθηκαν για τα βραβεία EUROPEAN MOBILITY WEEK και MOBILITY ACTION. Τα βραβεία δίνουν έμφαση στην ευαισθητοποίηση και τη διαχείριση της κινητικότητας στον τομέα της βιώσιμης αστικής κινητικότητας και παρουσιάζονται ως αναγνώριση των δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν το 2023. Και οι δύο νικητές θα ανακοινωθούν σε τελετή απονομής που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες στις 14 Μαρτίου.
      Οι υποψήφιοι για το Βραβείο EUROPEAN MOBILITY WEEK 2023 είναι:
      Η Amadora (Πορτογαλία) για τη συνεργασία με άλλες τοπικές και περιφερειακές αρχές, συμπεριλαμβανομένης της Μητροπολιτικής Περιοχής της Λισαβόνας, για την προώθηση του περπατήματος, της ποδηλασίας και των δημόσιων συγκοινωνιών. Οι δραστηριότητες και η δρομολόγηση μόνιμων μέτρων μεταδόθηκαν από τοπικούς τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, εκτός από την ευρεία κοινή χρήση στις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
      Η Βουδαπέστη (Ουγγαρία) για ένα φιλόδοξο Σαββατοκύριακο χωρίς αυτοκίνητα (16 – 17 Σεπτεμβρίου), μετρώντας 10.000 συμμετέχοντες και με δραστηριότητες για παιδιά και ενήλικες, και μια Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο (22 Σεπτεμβρίου) κατά την οποία ο Δήμαρχος της Βουδαπέστης αποκάλυψε σχέδια για την κατασκευή μιας νέας, φιλικής προς τους πεζούς ζώνης χωρίς αυτοκίνητα στο ανάχωμα του Δούναβη. Πραγματοποιήθηκαν επίσης εκδηλώσεις σχετικά με τον τρόπο «εξοικονόμησης ενέργειας» στον τομέα των μεταφορών, παράλληλα με τη στενή συνεργασία με τον Δήμο της Βιέννης (Αυστρία) για την προώθηση βέλτιστων πρακτικών στις πολιτικές πεζοπορίας και ποδηλασίας.
      Ίνσμπρουκ (Αυστρία) για την αντιμετώπιση του θέματος του 2023 «Εξοικονόμηση ενέργειας» από όλες τις οπτικές γωνίες. Η πόλη προώθησε την εξοικονόμηση ενέργειας επιτρέποντας στους κατόχους συνδρομών στα μέσα μαζικής μεταφοράς να ταξιδεύουν με έως και τρεις φίλους, διοργανώνοντας μια εκδήλωση για τις πρακτικές πτυχές της ηλεκτροκίνησης και προσφέροντας δωρεάν ενοικίαση ποδηλάτων πόλης την Παγκόσμια Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο. Το Ίνσμπρουκ εστίασε επίσης στη μετατόπιση του χώρου από τα αυτοκίνητα στους ανθρώπους ανοίγοντας θέσεις στάθμευσης για χρήση πεζών σε μια κεντρική πλατεία. η δράση ήταν τόσο δημοφιλής που παρατάθηκε για αρκετές εβδομάδες.
      Οι υποψήφιοι για το Βραβείο MOBILITY ACTION 2023 είναι:
      GSK (Wavre, Βέλγιο) για την ολοκληρωμένη προσέγγισή της στη διαχείριση της κινητικότητας, η οποία προσέφερε αναπαραγόμενα παραδείγματα για άλλους μεγάλους εργοδότες, συμπεριλαμβανομένων 13 δραστηριοτήτων για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα και τις μετακινήσεις με συνείδηση της κινητικότητας. Τα παραδείγματα περιελάμβαναν μια συνεδρία «speed-dating» σε πισίνα με αυτοκίνητο. μια υπηρεσία συντήρησης ποδηλάτου για να διασφαλιστεί ότι οι εργαζόμενοι δεν αναγκάζονται να χειρίζονται θέματα συντήρησης στον ελεύθερο χρόνο τους. και συζητήσεις με εκπρόσωπο της Εθνικής Εταιρείας Σιδηροδρόμων του Βελγίου (SNCB) σχετικά με τις επιλογές εισόδου μεταφοράς για υβριδικές εργασίες.
      Nahverkehrsgesellschaft Baden-Württemberg mbH (NVBW) (Γερμανία) για την ενδυνάμωση των μαθητών σε ολόκληρη την πολιτεία της Βάδης – Βυρτεμβέργης να ταξιδεύουν στο σχολείο με ασφάλεια και βιωσιμότητα μέσω του προγράμματος «MOVERS – Active to School». Το 2023, το MOVERS (το οποίο υποστηρίζεται από το Υπουργείο Μεταφορών της Βάδης-Βυρτεμβέργης, το Υπουργείο Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού και το Υπουργείο Εσωτερικών) ενθάρρυνε τους μαθητές να συμμετάσχουν σε διαγωνισμό από ποδήλατο σε σχολείο σε όλη τη Γερμανία, εκτός από την υποστήριξη σχολεία και δήμοι με επιλεγμένα μέτρα κινητικότητας.
      Nudgd (Helsingborg, Σουηδία) για την καινοτόμο διαδικτυακή πλατφόρμα της που αξιοποιεί την επιστήμη της συμπεριφοράς για να ενθαρρύνει βιώσιμες σχολικές ταξιδιωτικές συνήθειες στο Helsingborg. Μαθητές, γονείς και δάσκαλοι προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα όπου τους κινητοποιούν μηνύματα, προκλήσεις και κουίζ για να αυξήσουν το ενδιαφέρον – και να δείξουν τα οφέλη των ενεργών ταξιδιών. Η πλατφόρμα υποστηρίζει τους στόχους της πόλης του Helsingborg για την ενίσχυση της ποδηλασίας και την προώθηση ασφαλέστερων, πιο βιώσιμων ταξιδιών από τους γονείς/κηδεμόνες των μαθητών του δημοτικού σχολείου.
      Το βραβείο EUROPEAN MOBILITY WEEK αναγνωρίζει τους δήμους που έχουν διαπρέψει στην προώθηση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας κατά τη διάρκεια της κύριας εβδομάδας της εκστρατείας 16-22 Σεπτεμβρίου. Εν τω μεταξύ, το βραβείο MOBILITY ACTION ξεκίνησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2022 για να αναγνωρίσει την αριστεία στις λύσεις σχεδιασμού διαχείρισης κινητικότητας που υποβλήθηκαν από επιχειρήσεις, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ιδρύματα ή τοπικές διοικήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023. Το ετήσιο θέμα και των δύο βραβείων είναι «Εξοικονόμηση ενέργειας».
      Να υπενθυμίσουμε, ότι η ευρωπαϊκή εβδομάδα κινητικότητας είναι η εκστρατεία για την προώθηση της βιώσιμης αστική ςκινητικότητας που διοργανώνεται με την υποστήριξη της Γενικής Διεύθυνσης Κινητικότητας και Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
      Περισσότερα...

        1

    16. Περιβάλλον

      Πώς θα είναι η Θεσσαλονίκη, ο Πειραιάς και άλλες παράκτιες πόλεις αν ανέβει η στάθμη της θάλασσας

      GTnews

      Τη στιγμή που παγκόσμιοι ηγέτες και αντιπρόσωποι πολλών χωρών συγκεντρώνονται στο Ντουμπάι για την ετήσια σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα μια νέα ανάλυση δείχνει πώς πόλεις που φιλοξένησαν προηγούμενες συνόδους κορυφής αλλά και μνημεία και πλατείες ακόμα και στην Ελλάδα, θα μπορούσαν να πλημμυρίσουν – αν όχι να βυθιστούν εντελώς – από την άνοδο στης στάθμης των ωκεανών.
      Η αύξηση της ρύπανσης που έχει προκαλέσει την υπερθέρμανση του πλανήτη έχει οδηγήσει ήδη στην ένταση της σφοδρότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων με  σοβαρές ξηρασίες, θανατηφόρες πλημμύρες και ταχεία τήξη των παγετώνων και των πάγων σε όλο τον κόσμο.
      Πώς θα είναι ο Πειραιάς

      Πώς θα είναι η πλατεία Αριστοτέλους

      Μάλιστα οι επιστήμονες όπως αναφέρει το CNN εκτιμούν ότι η σταθερή άνοδος της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας θα συνεχιστεί για πολλές δεκαετίες, καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν.
            Μία πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ έδειξε ότι ο κόσμος βρίσκεται σήμερα σε τροχιά αύξησης των θερμοκρασιών έως και 2,9 βαθμούς.
      Πώς θα είναι το παλάτι του Μπάκιγχαμ

      Τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει ο πλανήτης, απεικονίζει μία ανάλυση της Climate Central, μιας μη κερδοσκοπικής ομάδας έρευνας για το κλίμα, που δείχνει τι θα συμβεί σε πόλεις που φιλοξένησαν συνόδους για το κλίμα, αλλά και σε διάσημα μνημεία και πλατείες ανά τον κόσμο, εάν οι χώρες αποτύχουν να σταματήσουν την κατακόρυφη τάση υπερθέρμανσης του πλανήτη.
      Πώς θα είναι το Ντουμπάι

      Η ομάδα χρησιμοποίησε προβλέψεις ανόδου της στάθμης της θάλασσας σε συνδυασμό με τα τοπικά υψόμετρα με βάση τα μοντέλα του Climate Central και τα ευρήματα παρουσιάζουν συναρπαστικές εικόνες που δείχνουν την έντονη αντίθεση μεταξύ του κόσμου όπως τον ξέρουμε και του μέλλοντος της παλίρροιας, αν η θερμοκρασία του πλανήτη αυξηθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
      «Οι αποφάσεις που θα ληφθούν στην COP28 θα διαμορφώσουν το μακροπρόθεσμο μέλλον των παράκτιων πόλεων της Γης, συμπεριλαμβανομένου του Ντουμπάι», δήλωσε ο Μπέντζαμιν Στράους, επικεφαλής επιστήμονας και διευθύνων σύμβουλος του Climate Central.
      Πώς θα είναι η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου

      Οι επιστήμονες του κλίματος έχουν αναφέρει ότι ο πλανήτης είναι περίπου 1,2 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από τα προβιομηχανικά επίπεδα και είναι σε καλό δρόμο για να ξεπεράσει τους 1,5 βαθμούς τα επόμενα χρόνια – ένα κρίσιμο όριο πέρα από το οποίο οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι και τα οικοσυστήματα θα δυσκολευτούν να προσαρμοστούν.
      Το 2015, στην COP21 στο Παρίσι, περισσότερες από 190 χώρες ενέκριναν τη Συμφωνία των Παρισίων για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε επίπεδα πολύ κάτω των 2 βαθμών Κελσίου, αλλά κατά προτίμηση στους 1,5 βαθμούς.
      Πώς θα είναι η Σεβίλλη

      Η τρέχουσα πορεία του πλανήτη που μπορεί να φτάσει έως και τους 2,9 βαθμούς, θα μπορούσε να είναι μη βιώσιμη για τις παράκτιες κοινότητες, τις χώρες με χαμηλό υψόμετρο και τα μικρά νησιωτικά κράτη σε όλο τον κόσμο.
      Πώς θα είναι το Ρίο Ντε Τζανέιρο

      «Η επιβίωση αυτών των περιοχών και της κληρονομιάς τους θα εξαρτηθεί από το αν οι κυβερνήσεις και οι ηγέτες στη βιομηχανία μπορούν να συμφωνήσουν να μειώσουν τη ρύπανση από τον άνθρακα αρκετά απότομα και αρκετά γρήγορα, ώστε να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου», δήλωσε ο Στράους.
      Πώς θα είναι η Βομβάη

      Το 2023 έχει ήδη οριστεί να είναι το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό. Κάθε μήνας από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο σημείωσε νέα παγκόσμια μηνιαία ρεκόρ θερμοκρασίας με μεγάλη διαφορά, ενώ οι θερμοκρασίες των ωκεανών σημείωσαν επίσης ρεκόρ.
      Πώς θα είναι η Χάγη

      Αυτές οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες σε όλο τον κόσμο προκαλούν το λιώσιμο των παγετώνων και των στρώσεων πάγου με ανησυχητικούς ρυθμούς, γεγονός που προσθέτει σημαντική ποσότητα νερού στους ωκεανούς της Γης. Ακόμη και η Ανταρκτική, η πιο απομονωμένη ήπειρος του πλανήτη, βλέπει πρωτοφανή φαινόμενα τήξης.
      Πώς θα είναι η Καζαμπλάνκα

      Το λιώσιμο ορισμένων μεγάλων παγετώνων είναι πλέον δυνητικά αναπόφευκτο και θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας σε παγκόσμιο επίπεδο.
      Πώς θα είναι το Κέιπ Τάουν

      Περίπου 385 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα σε περιοχές που τελικά θα πλημμυρίσουν από ωκεάνιο νερό κατά την παλίρροια, ακόμη και αν η ρύπανση που θερμαίνει τον πλανήτη μειωθεί δραστικά, σύμφωνα με το Climate Central.
      Πώς θα είναι η Ντάκα

      Δυνητικός κίνδυνος για 800 εκατομμύρια ανθρώπους
      Αν περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα εξακολουθήσει να επηρεάζει τις εκτάσεις που κατοικούνται σήμερα από 510 εκατομμύρια ανθρώπους. Αλλά αν ο πλανήτης ξεπεράσει τους 3 βαθμούς, η γραμμή της παλίρροιας θα μπορούσε να εισχωρήσει πάνω από περιοχές όπου ζουν περισσότεροι από 800 εκατομμύρια άνθρωποι, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη.
      Πώς θα είναι η Αβάνα

      Πώς θα είναι η Λίμα

      Αλλά ενώ αυτά τα σενάρια μπορεί να απέχουν αιώνες, οι επιστήμονες επιμένουν ότι με κάθε εκατοστό ανόδου στον βαθμό αύξησης της θερμοκρασίας, θα έχει σαν αποτέλεσμα να επιδεινώσει την κλιματική αλλαγή.
      Πώς θα είναι η Αγία Πετρούπολη

      Στην COP28, οι παγκόσμιοι ηγέτες θα συζητήσουν πώς να μειώσουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη από τα ορυκτά καύσιμα για να αποτρέψουν την αυξανόμενη πιθανότητα ενός υποβρύχιου μέλλοντος.
      Πώς θα είναι η Ντόχα

      Πώς θα είναι το Λονδίνο

      Πώς θα είναι η Κοπεγχάγη

      Πώς θα είναι η Ουάσινγκτον

      Πώς θα είναι η Γκουαγκζού

      Πώς θα είναι το Μαλέ στις Μαλβίδες

      Πώς θα είναι το Λάγος

      Πώς θα είναι το Αμβούργο

      Οι φετινές συνομιλίες για το κλίμα θα είναι επίσης η πρώτη φορά που οι χώρες θα διαπραγματευτούν με μια νέα βαθμολογία που θα δείχνει πόσο σοβαρά απέχουν από τους στόχους τους για το κλίμα – και πώς τα περιθώρια για τη μείωση της ρύπανσης του κλίματος «στενεύουν ραγδαία».
      Περισσότερα...

        1

    17. Περιβάλλον

      Πλήρης προστασία του Αώου με τον χαρακτηρισμό του ως Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού και Προστατευόμενου Τοπίου

      Engineer

      Ολοκληρώθηκε σήμερα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ο χαρακτηρισμός τμήματος της λεκάνης απορροής του διασυνοριακού ποταμού Αώου στην ελληνική πλευρά των συνόρων ως Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού και Προστατευόμενου Τοπίου.
      Ο χαρακτηρισμός καλύπτει το τμήμα εκείνο που μέχρι σήμερα βρισκόταν εκτός προστασίας, από τα όρια του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου έως τα σύνορα Ελλάδας – Αλβανίας.
      Η εξέλιξη έρχεται να προστεθεί στην απόφαση της Αλβανίας να χαρακτηρίσει εθνικό πάρκο το τμήμα του Αώου εντός των δικών της συνόρων.
      Η σημερινή ημέρα αποτελεί ένα σημαντικό επίτευγμα τόσο για τη διεθνή συμμαχία «Save the Blue Heart of Europe» όσο και για έναν μεγάλο αριθμό ακτιβιστών και ερευνητών, που αγωνίζονται εδώ και δεκαετίες για τη διατήρηση ενός από τους τελευταίους μεγάλους και ελεύθερης ροής ποταμούς στην Ευρώπη.
      Μετά τον χαρακτηρισμό του Αλβανικού τμήματος του Αώου (Vjosa) ως Εθνικό Πάρκο τον Μάρτιο του 2023, οι συντονισμένες και πολυετείς προσπάθειες των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών MedINA, Πίνδος Περιβαλλοντική, The Green Tank, EuroNatur, Riverwatch, EcoAlbania, IUCN και πολλών ακόμη συνεργατών από την Ελλάδα και το εξωτερικό συνέβαλαν προς αυτή την κατεύθυνση και έτσι, πλέον, με απόφαση των ελληνικών αρχών, η λεκάνη απορροής του ποταμού Αώου προστατεύεται θεσμικά στο σύνολό της.
      Τα επόμενα βήματα
      Ο χαρακτηρισμός της περιοχής ως Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού και Προστατευόμενου Τοπίου είναι το πρώτο βήμα. Επόμενο βήμα για να εξασφαλιστεί η θεσμική προστασία είναι η έκδοση σχετικής απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την οποία θα τεθούν ειδικοί όροι και περιορισμοί για την άσκηση δραστηριοτήτων στην περιοχή. Αυτή η κίνηση λειτουργεί ως ασπίδα για την άμεση διασφάλιση της ελεύθερης ροής τμημάτων των κύριων ποταμών και παραποτάμων του υδρογραφικού δικτύου του Αώου και βάζει τα θεμέλια για την ολοκληρωμένη διατήρηση και διαχείριση της λεκάνης απορροής του ποταμού, όμως δεν είναι αρκετή για την πλήρη προστασία της.
      Η πλήρης προστασία του Αώου θα διασφαλιστεί με την αναβάθμιση της προστασίας της περιοχής σε Εθνικό Πάρκο, μέσω της επέκτασης των ορίων του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου προς τα σύνορα Ελλάδας – Αλβανίας. Έτσι, η λεκάνη απορροής του ποταμού θα ενταχθεί σε ένα ενιαίο καθεστώς προστασίας και στη συνέχεια θα μπορεί να ενωθεί με το γειτονικό Εθνικό Πάρκο Vjosa προκειμένου να θεσπιστεί το πρώτο Διασυνοριακό Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού στην Ευρώπη, Αώος/Vjosa.
      Καθεστώς προστασίας
      Η Αλεξάνδρα Παππά, Υπεύθυνη Προγραμμάτων για το Νερό του MedINA, ανέφερε: «Χρειάζεται τώρα αυτή η γενναία απόφαση του ΥΠΕΝ να αποκλείσει συγκεκριμένες περιοχές από τη χωροθέτηση δεκάδων Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ), που σχεδιάζονται σήμερα στη λεκάνη απορροής του ποταμού Αώου και δη στην υπολεκάνη του ποταμού Σαραντάπορου, που δεν καλυπτόταν μέχρι σήμερα από κανένα καθεστώς προστασίας. Από εδώ και πέρα, η Ελλάδα μαζί με την Αλβανία έχουν έναν πρωτοποριακό ρόλο να παίξουν στη νέα προσέγγιση για την προστασία των εσωτερικών υδάτων παγκοσμίως, κατά την οποία οι ελεύθερης ροής ποταμοί τοποθετούνται στο επίκεντρο και δεν αποτελούν απλώς μέρος χερσαίων προστατευόμενων περιοχών».
      Με τη σειρά του, ο Πρόεδρος της Πίνδου Περιβαλλοντικής, Ιωάννης Βραζιτούλης, υπογράμμισε: «Η απόφαση αυτή του ΥΠΕΝ είναι μία πρώτη ουσιαστική εξέλιξη. Ο Αώος αποκτά ένα σημαντικό δίχτυ προστασίας σε περιοχές που μέχρι σήμερα ήταν απροστάτευτες. Με τις τεκμηριωμένες επιστημονικές θέσεις του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας του ΕΜΠ, του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και άλλων επιστημόνων, αλλά και τη συμβολή των κινημάτων των πολιτών, όπως του ‘Protect Aoos’, που εδώ και πολλά χρόνια αγωνίζονται για την προστασία του ποταμού, η Πολιτεία αναγνωρίζει την ταυτότητα ενός οικοσυστήματος και τη δυναμική ενός τοπίου, που συνδέεται με τη γειτονική χώρα, την Αλβανία».
      «Με την απόφαση για τον χαρακτηρισμό του ως Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού συμπληρώθηκε ένα κομμάτι στο παζλ της προστασίας του Αώου εντός της ελληνικής επικράτειας. Η πολιτεία αξιοποίησε τις επιστημονικά τεκμηριωμένες προτάσεις και αφουγκράστηκε τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες, γνωρίζοντας την οικολογική αξία του ποταμού, συνδέουν την αναπτυξιακή τους προοπτική με τη διατήρησή του. Έτσι, έχουν τεθεί οι βάσεις για ένα ισχυρό ενιαίο καθεστώς προστασίας και ένα σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή που θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος», σημείωσε η Ιόλη Χριστοπούλου, Διευθύντρια πολιτικής στο Green Tank.
      Από την μεριά της η Annette Spangenberg, Επικεφαλής του τμήματος Προστασίας Περιβάλλοντος του EuroNatur, δήλωσε: «Χαιρετίζουμε αυτή την κίνηση της Ελληνικής κυβέρνησης ως ορόσημο για την πλήρη προστασία του Αώου και της Vjosa. Τώρα, η Ελλάδα και η Αλβανία θα πρέπει να επιδιώξουν στενή συνεργασία για τη δημιουργία ενός διασυνοριακού Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού, ώστε να διασφαλιστεί πλήρως η οικολογική ακεραιότητα της κοινής λεκάνης απορροής του ποταμού Αώου/Vjosa».
      Ο στόχος
      Αντίστοιχα, ο Ulrich Eichelmann, Ιδρυτής του οργανισμού Riverwatch είπε: «Η απόφαση αυτή είναι ένα ελπιδοφόρο βήμα. Ωστόσο, ο στόχος είναι να προστατευθεί ολόκληρο το ελεύθερης ροής δίκτυο του Αώου, συμπεριλαμβανομένων των παραποτάμων του, όπως ο Σαραντάπορος και τα ρέματά του, ως Εθνικό Πάρκο. Ένα διασυνοριακό Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού Αώου/Vjosa θα προστατεύσει ένα ολόκληρο σύστημα ποταμών. Αυτό θα είναι μοναδικό όχι μόνο για την Ευρώπη, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Θα αποτελέσει, επίσης, ένα υπέροχο παράδειγμα διακρατικής προστασίας της φύσης προς όφελος της φύσης και των ανθρώπων. Ενώστε τα ποτάμια!».
      «Η προσπάθεια αυτή συμπίπτει με την πρόσφατη απόφαση της αλβανικής κυβέρνησης να ανακηρύξει την Vjosa και τους κύριους ελεύθερους παραποτάμους της σε Εθνικό Πάρκο της Αλβανίας. Καθώς τα ποτάμια δεν γνωρίζουν σύνορα, αυτό αποτελεί μια πραγματική ελπίδα για μια κοινή, μακροπρόθεσμη και αποτελεσματική διαχείριση του πρώτου Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού της Ευρώπης. Τέλος, υποστηρίζουμε την απόφαση αυτή, καθώς πιστεύουμε ότι μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για τη βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων και στις δύο χώρες μας», ανέφερε ο Olsi Nika, Διευθυντής του EcoAlbania.
      Τέλος, ο Andrej Sovinc, Διεθνής Συντονιστής του Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού Vjosa, υποστήριξε: «Η προστασία ολόκληρου του συστήματος του κύριου ρου και των παραποτάμων του Αώου/Vjosa αποτελεί βασικό στοιχείο για τη διατήρηση του τελευταίου αδιατάρακτου μεγάλου ποταμού σε αυτό το τμήμα της Ευρώπης. Με τη θεσμοθέτηση της προστατευόμενης περιοχής, η Ελλάδα έχει κάνει το πρώτο βήμα, συντασσόμενη με έναν αυξανόμενο αριθμό ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Αλβανίας, που βλέπουν τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος – ενός ποταμού χωρίς τεχνητά εμπόδια – τόσο ως προσπάθεια διατήρησης της φύσης, αλλά και ως αναπτυξιακή ευκαιρία για τις τοπικές κοινότητες και στις δύο πλευρές των συνόρων».
      Περισσότερα...

        0

    18. Περιβάλλον

      Κλιματική αλλαγή: Ξηρασία, κυκλώνες και έντονες βροχοπτώσεις θα επηρεάσουν τη Μεσόγειο τα επόμενα χρόνια

      Engineer

      Από εντεινόμενη ξηρασία και ιδιαίτερα έντονες βροχοπτώσεις θα επηρεαστεί η Μεσόγειος τα επόμενα χρόνια. Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κλιματολόγος και διευθύντρια Έρευνας στο Ινστιτούτο Έρευνας για την Ανάπτυξη στη Γαλλία, Φρανσουάζ Βιμέ, η Μεσόγειος αποτελεί μία περιοχή που επηρεάζεται από μια σειρά κλιματικών κινδύνων, όπως οι μεσογειακοί κυκλώνες, οι οποίοι αναμένεται να ενταθούν τα επόμενα χρόνια, ενώ προσθέτει ότι οι βροχοπτώσεις γύρω από τη Μεσόγειο πρόκειται να είναι αρκετά διαφορετικές εξαιτίας των μεγάλων περιόδων χωρίς βροχή.
      «Δεν είναι μόνο οι καύσωνες που θα επιδεινωθούν από την κλιματική αλλαγή. Οι βροχοπτώσεις γύρω από τη Μεσόγειο θα είναι διαφορετικές. Θα έχουμε μεγάλες περιόδους χωρίς βροχή, ιδίως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, και όταν οι καιρικές συνθήκες το ευνοούν, θα εκδηλώνονται πολύ έντονες νεροποντές, επειδή η θερμότερη ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περισσότερο νερό. Αυτή η καταρρακτώδης βροχή θα πέφτει σε ξηρό έδαφος και δεν θα διηθείται.
      Η Μεσόγειος θερμαίνεται δύο φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο
      Η απορροή θα προκαλέσει αναπόφευκτα πλημμύρες», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Βιμέ μετά τη διάλεξή της στο Γαλλικό Ινστιτούτο στο πλαίσιο της 1ης γιορτής για την Επιστήμη με θέμα το νερό στη δίνη της κλιματικής κρίσης.
      Η ταχύτητα με την οποία θερμαίνεται η περιοχή της Μεσογείου — περίπου 2 φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο — πολλαπλασιάζει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με την κ. Βιμέ αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι η περιοχή να επηρεάζεται από μία σειρά κλιματικών κινδύνων που θα ενταθούν τα επόμενα χρόνια, όπως οι μεσογειακοί κυκλώνες (medicanes) και φαινόμενα όπως η κακοκαιρία «Daniel».
      «Η περιοχή της Μεσογείου θα επηρεαστεί επίσης από την εντεινόμενη ξηρασία και τις καταρρακτώδεις βροχές. Τέλος, η αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας της Μεσογείου και οι θαλάσσιοι καύσωνες είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και ευνοούν την εμφάνιση και τη μετανάστευση χωροκατακτητικών θαλάσσιων ειδών» προσθέτει.
      Η θερμότερη περίοδος του 2023
      Αναφορικά με την αύξηση της θερμοκρασίας σε όλον τον πλανήτη η κ. Βιμέ επισημαίνει ότι η περίοδος από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2023 είναι ήδη η θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, με την αύξηση της θερμοκρασίας να είναι στο +1,43°C σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, ενώ υπογραμμίζει ότι το 2023 αναμένεται να είναι το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί από την αρχή του 20ου αιώνα, και προσθέτει ότι «θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το τέλος του έτους για να είμαστε σίγουροι».
      «Γνωρίζουμε ότι, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, η ένταση, η διάρκεια και η συχνότητα των κυμάτων καύσωνα θα αυξηθούν σε όλον τον κόσμο. Γνωρίζουμε επίσης ότι η ένταση των καυσώνων αυξάνεται ταχύτερα από την ίδια την υπερθέρμανση του πλανήτη. Για παράδειγμα, ένας καύσωνας που εμφανιζόταν μία φορά κάθε 50 χρόνια στα τέλη του 19ου αιώνα θα εμφανίζεται περίπου μία φορά κάθε 3 χρόνια σε έναν κόσμο με θερμοκρασία +2°C σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, και κατά μέσο όρο, η έντασή του θα είναι κατά 2,5°C έως 3°C υψηλότερη. Σήμερα, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι οι περισσότεροι καύσωνες που εμφανίζονται στην Ευρώπη οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα είχαν εμφανιστεί σε ένα κλίμα που δεν είχε μεταβληθεί από τον άνθρωπο», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Βιμέ.
      Πρέπει να προσαρμοστούμε
      Σύμφωνα με την κ. Βιμέ είναι αναγκαίο να προσαρμοστούν όλοι στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
      «Γνωρίζουμε ότι πέρα από μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά +2°C, η προσαρμογή γίνεται πολύπλοκη, αν όχι αδύνατη, για ορισμένες περιοχές. Για παράδειγμα, πρέπει να προσαρμόσουμε τις πόλεις μας στα κύματα καύσωνα φυτεύοντας βλάστηση και βελτιώνοντας τη θερμομόνωση των κτιρίων. Τα γεωργικά μας συστήματα πρέπει επίσης να επανεξεταστούν για να προσαρμοστούν στις λιγότερες βροχοπτώσεις το καλοκαίρι», εξηγεί και προσθέτει ότι η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών έχει συνοψίσει και αξιολογήσει μια σειρά λύσεων για όλους τους τομείς και όλες τις περιοχές.
      «Είναι επίσης απαραίτητο να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα για να συμβάλουμε στον μετριασμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη έχει ψηφίσει νόμο που απαιτεί να μειώσει τις εκπομπές της κατά 55% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά έχουμε μείνει πολύ πίσω, τόσο όσον αφορά την προσαρμογή, όσο και τον μετριασμό», καταλήγει η κ. Βιμέ.
      Περισσότερα...

        0

    19. Περιβάλλον

      Το 2023 εκτιμάται ότι θα είναι η θερμότερη χρονιά στην ιστορία

      Engineer

      Το πιο καυτό καλοκαίρι από τις απαρχές της ιστορίας της ανθρωπότητας ήταν το φετινό, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus, με τους επιστήμονες να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.
      Τους τελευταίους τρεις μήνες καταγράφηκαν οι υψηλότερες μέσες θερμοκρασίες που έχουν ποτέ καταγραφεί, ανακοίνωσε το παρατηρητήριο, που θεωρεί ότι το 2023 θα είναι πιθανότατα η θερμότερη χρονιά στην ιστορία της ανθρωπότητας.
      Κύματα καύσωνα, ξηρασίας, πλημμύρες και πυρκαγιές έπληξαν την Ασία, την Ευρώπη, την Βόρεια Αμερική κατά την περίοδο αυτή σε δραματικές ή πρωτοφανείς διαστάσεις, με υψηλό τίμημα σε ζωές και ζημίες για τις οικονομίες και το περιβάλλον.
      «Η κλιματική κατάρρευση έχει ξεκινήσει»
      Στο νότιο ημισφαίριο καταρρίφθηκαν επίσης διαδοχικά ρεκόρ ζέστης εν μέσω χειμώνα.
      «Η περίοδος Ιουνίου-Ιουλίου-Αυγούστου», που αντιστοιχεί στο θέρος στο βόρειο ημισφαίριο, όπου κατοικεί και το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, «ήταν μακράν η θερμότερη που έχει ποτέ καταγραφεί στον κόσμο, με μέση παγκόσμια θερμοκρασίας 16,77°C», ανακοίνωσε το Copernicus.
      Αντιστοιχεί σε αύξηση κατά 0,66°C σε σχέση με τις μέσες θερμοκρασίες της περιόδου 1991-2020, η οποία χαρακτηρίσθηκε από την άνοδο των μέσων θερμοκρασιών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι θερμοκρασίες ήταν πολύ υψηλότερες -κατά δύο τρίτα- σε σχέση με το προηγούμενο ρεκόρ του 2019.
      «Η κλιματική κατάρρευση έχει ξεκινήσει» δηλώνει σε ανακοίνωσή του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
      Ο Ιούλιος ήταν ο θερμότερος μήνας που έχει ποτέ καταγραφεί, ο Αύγουστος 2023 είναι ο δεύτερος θερμότερος, διευκρινίζει το παρατηρητήριο Copernicus.
      Και στο επίπεδο των οκτώ πρώτων μηνών του έτους, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη είναι μόνο κατά 0,01°C κάτω του 2016, της θερμότερης χρονιάς που έχει ποτέ καταγραφεί.
      Αλλά το ρεκόρ αυτό δεν κρέμεται πια παρά από μία κλωστή, με δεδομένες τις προγνώσεις και την δυναμική επιστροφή στον Ειρηνικό Ωκεανό του κλιματικού φαινομένου El Niño, που αποτελεί συνώνυμο της επιπλέον υπερθέρμανσης.
      Και «με δεδομένη την υπερβολική άνοδο της θερμοκρασίας της επιφάνειας των ωκεανών, είναι πιθανόν ότι το 2023 θα γίνει η θερμότερη χρονιά που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα» δήλωσε η Σαμάνθα Μπέρτζες, η υποδιευθύντρια της υπηρεσίας για την κλιματική αλλαγή του Copernicus.
      Η βάση δεδομένων του Copernicus ανατρέχει μέχρι το 1940, αλλά υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης με το κλίμα των περασμένων χιλιετιών στον πλανήτη, όπως έχει καταγραφεί με βάση την εποχιακή κυκλική ανάπτυξη του κορμού των δένδρων και τα δείγματα (καρότα) πάγου (ice core) που εξάγονται από τους παγετώνες για να αποτυπωθεί η κλιματική εξέλιξη πριν από την έναρξη των μετρήσεων. Αυτή η συνθετική εικόνα παρουσιάσθηκε στην τελευταία έκθεση των ειδικών του ΟΗΕ για το Κλίμα (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, IPCC, Giec).
      Σε αυτήν την βάση, οι τρεις τελευταίοι μήνες που ζήσαμε είναι οι θερμότεροι εδώ και 120.000 χρόνια, δηλαδή από τις απαρχές της ιστορίας της ανθρωπότητας», δηλώνει η Σαμάνθα Μπέρτζες.
      Σε πρωτοφανή επίπεδα η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας των θαλασσών
      Παρά τις τρεις διαδοχικές χρονιές του φαινομένου La Niña (του αντίστροφου του El Niño), που έκρυψε μερικώς την υπερθέρμανση του πλανήτη, οι χρονιές 2015-2022 ήταν ήδη οι θερμότερες που είχαν ποτέ καταγραφεί.
      Η υπερθέρμανση των θαλασσών του πλανήτη, που συνεχίζουν να απορροφούν το 90% της υπερβάλλουσας θερμότητας που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα από την έναρξη της βιομηχανικής εποχής, παίζει σημαντικό ρόλο στο φαινόμενο.
      Από τον Απρίλιο, η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας των θαλασσών εξελίσσεται σε πρωτοφανή επίπεδα υψηλών θερμοκρασιών.
      «Από τις 31 Ιουλίου μέχρι τις 31 Αυγούστου», ξεπερνούσε κάθε μέρα το προηγούμενο ρεκόρ του Μαρτίου 2016», σημειώνει το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο, φθάνοντας το συμβολικό όριο των 21°C, σημαντικά υψηλότερο όλων των καταγραφών που έχουν γίνει ποτέ.
      «Η υπερθέρμανση των ωκεανών προκαλεί την υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας και αύξηση της υγρασίας, πράγμα που προκαλεί εντονότερες βροχοπτώσεις και αύξηση της διαθέσιμης ενέργειας για τους τροπικούς κυκλώνες», επισημαίνει η Σαμάνθα Μπέρτζες.
      Η υπερθέρμανση επηρεάζει επίσης την βιοποικιλότητα: «μειώνει τις θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο στους ωκεανούς», πράγμα που απειλεί την ζωή της πανίδας και της χλωρίδας, λέει η επιστήμονας του Copernicus, που αναφέρεται στην λεύκανση των κοραλλιών, τον πολλαπλασιασμό των επιζήμιων αλγών ή την εν δυνάμει κατάρρευση των κύκλων αναπαραγωγής των ειδών.
      «Οι θερμοκρασίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται όσο δεν κλείνουμε την βρύση των εκπομπών» που προέρχονται από την καύση του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, υπενθυμίζει η Σαμάνθα Μπέρτζες τρεις μήνες πριν από την COP28 στο Ντουμπάι.
      Στόχος της διάσκεψης αυτής των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα είναι να επιστρέψει η ανθρωπότητα στην τροχιά της συμφωνίας του Παρισιού: περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω των +2°C και, ει δυνατόν, στον + 1,5°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Μία σφοδρή μάχη για το τέλος των ορυκτών καυσίμων αναμένεται να εκτυλιχθεί στο Ντουμπάι.
      Περισσότερα...

        0

    20. Περιβάλλον

      Έρευνα: Οι αστικοί χώροι πρασίνου αυξάνουν τα επίπεδα ευτυχίας

      Engineer

      Η ύπαρξη πρασίνου σήμερα ίσως φαντάζει πολυτέλεια, λόγω του ρυθμού αστικοποίησης και δόμησης. Ωστόσο, επιστήμονες δείχνουν ότι είναι άκρως σημαντικό για την υγεία των κατοίκων.
      Καθώς ο αστικός πληθυσμός αυξάνεται, η διαθεσιμότητα αστικών χώρων πρασίνου μειώνεται, ενώ η ποιότητα των οικοσυστημάτων τείνει να μειώνεται πέφτοντας θύμα της αστικής πυκνότητας.
      Μέχρι σήμερα, επιστήμονες -ανάμεσά τους και Έλληνες- προειδοποιούσαν ότι η αστική μορφή ζωής επηρεάζει την ποιότητα ζωής των πολιτών, την αστική οικονομική απόδοση, τους τρόπους μεταφοράς εντός της πόλης, και τις ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις, μεταξύ άλλων παραγόντων.
      Η παρουσία και η προσβασιμότητα χώρων πρασίνου σε όλες τις πόλεις αναδεικνύονται πλέον ως πολύ σημαντικά θέματα για τις αστικές πολιτικές παγκοσμίως. Σύμφωνα με τους επιστήμονες η φτώχεια και οι κοινωνικοί παράγοντες είναι οι κύριοι καθοριστικοί παράγοντες της ανθρώπινης υγείας στις αστικές περιοχές. Στη Γαλλία για παράδειγμα, υπάρχει άμεση συσχέτιση ανθρώπων με χαμηλό εισόδημα που ζουν σε περιοχές με ελάχιστο ή καθόλου πράσινο.
      Η ευτυχία είναι μετρήσιμη
      Ωστόσο, νέα έρευνα ομάδας επιστημόνων που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Landscape and Urban Planning, καταδεικνύει ότι η συμβολή του πράσινου είναι εξαιρετικά σημαντική και για την ευτυχία των ανθρώπων.
      Στην έρευνά τους με τίτλο «Happiness, life satisfaction, and the greenness of urban surroundings», οι ερευνητές εξετάζουν για πρώτη φορά η συμβολή του πράσινου χώρου στην ευτυχία σε μια πόλη μεσαίου μεγέθους στον Παγκόσμιο Νότο, όπως το Κάλι, μια πόλη 2.068.386 κατοίκων στην Κολομβία.
      Η η αύξηση του πράσινου περιβάλλοντος και της ποιότητάς του σε πυκνά αστικά περιβάλλοντα θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της ευημερίας των αστικών πληθυσμών.
      Τα αποτελέσματά της έρευνας υποδεικνύουν ότι οι αυξήσεις κατά 10% στην περιβάλλουσα πρασινάδα σε διαφορετικές αποστάσεις, από 100 έως 500 μέτρα, αυξάνουν την πιθανότητα ευτυχίας μεταξύ 13% και 18%.
      Όταν λαμβάνονται υπόψη οι ποιοτικές πτυχές των χώρων πρασίνου, συσχετίζονται επίσης σημαντικά με την ευτυχία.
      Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ανοιχτές δορυφορικές εικόνες, κάνοντας έρευνα κοινού, για να αξιολογήσουν τη σχέση μεταξύ της ευτυχίας και του πράσινου περιβάλλοντος του τόπου κατοικίας του ερωτώμενου, ενώ έλαβαν υπόψιν την ηλικία, το φύλο και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση.
      Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, ενώ η ηλικία και η περιβάλλουσα πρασινάδα συσχετίζονται σημαντικά με την ευτυχία, ενώ οι σχέσεις με το φύλο και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση φαίνεται να μην είναι τόσο σημαντικές.
      Το πιο αστικοποιημένο μέρος του πλανήτη
      Ο λόγος που οι επιστήμονες κεντράρουν στον Παγκόσμιο Νότο είναι διότι πέραν της φτώχειας που ταλανίζει αυτό το σημείο το πλανήτη, σύμφωνα με τον ΟΗΕ η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική είναι μια από τις πιο αστικοποιημένες περιοχές του πλανήτη, με περισσότερο από το 80% του πληθυσμού της να ζει σε πόλεις.
      Οι πόλεις της Λατινικής Αμερικής έχουν περάσει από μια ταχεία διαδικασία αστικοποίησης από τη δεκαετία του 1980, μαζί με περιορισμένες επενδύσεις υποδομής, που μπορεί να οδήγησαν σε αστικές μορφές που αποτελούν εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη.
      Επί του παρόντος, οι πόλεις της Λατινικής Αμερικής εξακολουθούν να είναι διαχωρισμένες σε κοινωνικό και χωρικό επίπεδο, με υψηλό εισόδημα και κοινωνική ανισότητα, την εμμονή και την ανάπτυξη των άτυπων οικισμών, και άνιση πρόσβαση σε πράσινο και δημόσιους χώρους, μεταξύ άλλων θεμάτων.
      Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες καταδεικνύον ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και ο χώρος πρασίνου κερδίζουν έδαφος στη μελέτη της υποκειμενικής ποιότητας ζωής. Ορισμένα χαρακτηριστικά του δομημένου περιβάλλοντος -σχεδόν όλα όσα μπορεί να δει το μάτι στο άμεσο περιβάλλον- έχουν δείξει σημαντικές συσχετίσεις με την αύξηση των θετικών συναισθημάτων των ανθρώπων, την ευτυχία, τις ευκαιρίες για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και την αυξημένη οικιακή ευημερία.
      Περισσότερα...

        0

    21. Περιβάλλον

      Η κλιματική αλλαγή εξαφάνισε πολιτισμούς από την εποχή του Χαλκού

      Engineer

      Η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας και η ξηρασία δεν είναι νέα προβλήματα: Ήδη στην πρώιμη εποχή του Χαλκού, μεγάλοι πολιτισμοί κατέρρευσαν λόγω της κλιματικής αλλαγής και ιδίως της ξηρασίας.
      Αυτό υποστηρίζει ο Γκέρχαρντ Γκέρολντ, καθηγητής γεω-οικολογίας του πανεπιστημίου του Γκέτινγκεν και μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών Λεοπολντίνα, στο βιβλίο του «Η αλλαγή του κλίματος και η κατάρρευση των προηγμένων πολιτισμών – τι μας διδάσκει η ιστορία;».

      Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πολιτισμούς πολλά χρόνια πίσω
      Η λεπτομερής του ανάλυση βασίζεται στις επιστημονικές γνώσεις της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της παλαιοκλιματικής έρευνας που αποκτήθηκαν τα τελευταία 20-30 χρόνια.
      Περιγράφει το πολύπλοκο δίκτυο πολιτιστικών-ιστορικών και περιβαλλοντικών-οικολογικών συνθηκών που επικρατούσαν στο παρελθόν και εξηγεί τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής στην κατάρρευση προηγμένων πολιτισμών από τη Μεσοποταμία και την Ελλάδα έως την Λατινική Αμερική και την Γροιλανδία.

      Η παλαιολιθική κοινωνία κυνηγών-τροφοσυλλεκτών με χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα άλλαξε κατά τη μετάβαση από το Πλειστόκαινο στο Ολόκαινο με την αύξηση της δασοκάλυψης και την πρώιμη χρήση γης από πολυπληθείς ομάδες μεταξύ 10.000 και 5.000 πΧ (Νεολιθική Επανάσταση)
      Σε διάφορες περιοχές της Μεσοπαταμίας εμφανίστηκαν προηγμένοι πολιτισμοί κατά την Εποχή του Χαλκού. Η Ουρούκ εξελίχθηκε σε μεγάλη πόλη κατά τη διάρκεια της 4ης χιλιετίας, αλλά λόγω μιας σημαντικά πιο ξηρής κλιματικής φάσης από το 3300-3000 πΧ κατέρρευσε.
      Επίσης, η μεγάλη Ακκαδική Αυτοκρατορία κατέρρευσε σχετικά απότομα γύρω στα 4200 χρόνια πΧ. Υπεύθυνη για την κατάρρευση όλων των προηγμένων πολιτισμών της ύστερης Εποχής του Χαλκού (γύρω στα 3100 χρόνια πΧ) θεωρείται μεταξύ άλλων η κλιματική αλλαγή η οποία συνοδευόταν από περιόδους μεγάλης ξηρασίας κατά τον διαπρεπή Γερμανό επιστήμονα.

      Η ξηρασία του 2200 πΧ και οι αρνητικές επιπτώσεις
      Ενώ όμως η μεγάλη ξηρασία του 2200 πΧ είχε εκτεταμένες αρνητικές επιπτώσεις στην ανατολική Μεσόγειο με αποτέλεσμα οι πόλεις είτε να καταστραφούν ή να εγκαταλειφθούν μέχρι το τέλος της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, αντίστροφα στην ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη και την Κάτω Μεσοποταμία σημειώθηκε πολιτιστική άνοδος κατά την χρονική περίοδο προς τη Μέση Εποχή του Χαλκού.
      Η δε Ύστερη Εποχή του Χαλκού μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «χρυσή εποχή» όσον αφορά το εμπόριο, τον πλούτο και την διασύνδεση πόλεων-κρατών όπως η Ουγκαρίτ ή το Χαλέπι. Κυρίαρχες ήταν οι αυτοκρατορίες των Χετταίων, των Ασσυρίων και των Αιγυπτίων, καθώς επίσης και οι πόλεις-κράτη του ελλαδικού χώρου όπως των Μυκηνών, της Κρήτης και της Κύπρου.

      Οι κλιματικές συνθήκες ήταν αρχικά ευνοϊκές. Τα προϊόντα -φυσικά και τα γεωργικά- διακινούνταν συστηματικά μέσω των δρόμων των καραβανιών και των θαλασσίων οδών στη Μεσόγειο. Εκείνη την εποχή υπήρχε ένα μεγάλης κλίμακας, περίπλοκο και σταθερό οικονομικό σύστημα βασισμένο στον καταμερισμό της εργασίας.
      Μεταξύ του 1200 και του 900 πΧ ωστόσο, κατέρρευσαν αυτοκρατορίες και πόλεις-κράτη, όπως επίσης κατέρρευσε ολοκληρωτικά το εμπόριο και το εμπορικό δίκτυο, η βάση δηλαδή της ευημερίας στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Ο ρόλος των περιβόητων Λαών της Θάλασσας παραμένει αμφιλεγόμενος.
      Ποια ήταν επομένως η αιτία της κατάρρευσης;
      Η απάντηση κατά τον Γκέρχαρντ Γκέρολντ είναι ότι «η μεγάλη ξηρασία του 1200-850 πΧ με ένα μικρό διάλειμμα από το 1050-1000 πΧ είχε σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρη την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
      Λόγω της μείωσης των χειμερινών βροχοπτώσεων κατά 30-50% και των ψυχρότερων θερμοκρασιών που επικράτησαν από το 1100 πΧ, σε μεγάλα τμήματα της Ανατολίας, της Συρίας, της Μέσης Ανατολής όπως επίσης και της Πελοποννήσου δοκιμάστηκε η καλλιέργεια σιτηρών.
      Έτσι κατέρρευσε μια σημαντική βάση διατροφής η οποία δεν μπορούσε να αντισταθμιστεί πλέον με τις εισαγωγές. Η μεγάλη κατάρρευση οφείλεται σε ένα συνδυασμό διαφόρων παραγόντων, με καθοριστική αιτία τη μεγάλη ξηρασία».

      Κάτι ανάλογο φαίνεται πως συνέβη και με τις πολυάριθμες βασιλικές πόλεις των Μάγια τον 9ο και 11ο αιώνα μΧ.
      Ο συγγραφέας του βιβλίου θεωρεί ως αιτίες τα κλιματικά προβλήματα, την αποψίλωση των δασών -προκειμένου να εξασφαλιστεί ο επισιτισμός- και την αύξηση του πληθυσμού: Με εξαίρεση μερικές βασιλικές πόλεις, όπως η Λαμανάι στο Μπελίζ (700-15 μΧ) και η Μαγιαπάν, πρωτεύουσα των Μάγια στο βόρειο Γιουκατάν (1000-1442 μΧ) στο σημερινό Μεξικό, οι πόλεις-κράτη εξαφανίστηκαν κάτω από τον καταπράσινο θόλο του τροπικού δάσους και ανακαλύφθηκαν ξανά στη σύγχρονη εποχή.
      Οι ξηρασίες δεν ήταν ο μοναδικός λόγος για την κατάρρευσή τους, ωστόσο η συχνή εμφάνισή τους τον 9ο αιώνα (τέσσερις μεγάλες περίοδοι ξηρασίας) και τον 11ο αιώνα συμπίπτει με την υπερεκμετάλλευση των πόρων λόγω της απότομης αύξησης του πληθυσμού και της συνακόλουθης ανεπάρκειας τροφίμων που προκάλεσαν μια πολιτική και κοινωνική κρίση μεταξύ 750 και 750 -1000 μΧ με πολυάριθμες συγκρούσεις και πολέμους.
      Η ξηρασία και οι κοινωνικές συγκρούσεις
      Πάντως, η μεταγενέστερη κατάρρευση της Μαγιαπάν, τον 14ο και 13ο αιώνα μΧ, πιθανότατα πυροδοτήθηκε επίσης από μια ξηρασία, η οποία προκάλεσε κοινωνικές συγκρούσεις, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications και στην οποία συμμετείχαν επιστήμονες του Ινστιτούτου Κλιματικής Αλλαγής (PIK) του Πότσνταμ.
      Οι ερευνητές υποθέτουν ότι μετά την κατάρρευσή της, οι κάτοικοι μετανάστευσαν σε άλλες μικρότερες πόλεις και έτσι κατάφεραν να επιβιώσουν μέχρι τον 16ο αιώνα. Συμπεραίνουν δε ότι οι επιπτώσεις της ξηρασίας στις πολιτικές και κοινωνικές δομές στην χερσόνησο Γιουκατάν ήταν -αιώνες πριν από την εποχή μας- ιδιαίτερα περίπλοκες, και μπορούν να μας χρησιμεύσουν ως σημαντικό παράδειγμα για την αντιμετώπιση μελλοντικών κλιματικών αλλαγών.

      Ο Γκέρολντ αφιερώνει και ένα κεφάλαιο στην παρακμή των Βίκινγκς στην Γροιλανδία τον 14ο αιώνα. Οι αυτάρκεις κοινότητες βασίζονταν εκεί στο κυνήγι ζώων και φώκιας, καθώς επίσης και στο εμπόριο προϊόντων της φύσης με την πατρίδα τους την Νορβηγία – μέχρι που οι πάγοι κάλυψαν τη θάλασσα και τους οικισμούς τους και συντόμευσαν τις περιόδους βλάστησης. Έτσι παρήκμασαν.
      Στο βιβλίο του χρησιμοποιεί και πολλά άλλα ιστορικά παραδείγματα προκειμένου να γίνει σύγκριση με σύγχρονες περιβαλλοντικές κρίσεις και κάνει πολλούς παραλληλισμούς.
      Απειλούμαστε άραγε και εμείς με ανάλογη κοινωνική κατάρρευση όπως οι πολιτισμοί που περιγράφει; Ο ίδιος απαντά εμμέσως στο τέλος του βιβλίου του ως εξής:
      «Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο μέσω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σήμερα, τίθεται το ερώτημα ως προς τις συνέπειες σε έναν εξαιρετικά περίπλοκο βιομηχανοποιημένο και παγκοσμιοποιημένο κόσμο».
      Περισσότερα...

        0

×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.