Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • Buildinghow
    HoloBIM Structural

  • Περιβάλλον

    Περιβάλλον

    1571 ειδήσεις in this category

    1. Περιβάλλον

      Engineer

      Σημαντική αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, κυρίως καταιγίδων και σφοδρών βροχοπτώσεων, καταγράφεται τα τελευταία δέκα χρόνια στη Θεσσαλονίκη.
      Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι πλέον πολύ αισθητές στην πόλη, η οποία πλήττεται από ακραίες καταστάσεις με μεγάλη μεταβλητότητα, από έντονη ξηρασία μέχρι κατακλυσμιαίες βροχές, που έχουν προκαλέσει όχι μόνο σοβαρές καταστροφές σε υποδομές και περιουσίες, αλλά ακόμα και απώλεια ανθρώπινων ζωών. Οι δε προβλέψεις των κλιματικών μοντέλων είναι δυσοίωνες, καθώς δείχνουν ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της συχνότητας και της έντασης των έντονων καιρικών φαινομένων.
      Στα ανησυχητικά αυτά συμπεράσματα καταλήγει η μελέτη με θέμα «Κλιματική Αλλαγή και Σφοδρά Καιρικά Φαινόμενα στη Θεσσαλονίκη» που διενεργήθηκε στο πλαίσιο της Διαρκούς Ομάδας Εργασίας (ΔΟΕ) του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας – Τμήμα Κεντρικής Μακεδόνιας για τις Φυσικές, Τεχνολογικές και άλλες Καταστροφές στο Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον. Στο πλαίσιο της μελέτης συνεργάστηκαν ο διευθυντής Έρευνών του ΙΤΣΑΚ και συντονιστής της ΔΟΕ, Βασίλης Λεκίδης, ο πολιτικός μηχανικός, πρώην διευθυντής Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Κώστας Κοκολάκης και ο μετεωρολόγος Μιχάλης Σιούτας, οι οποίοι εξέτασαν τα δεδομένα των τελευταίων 43 ετών του Ευρωπαϊκού Κέντρου Προγνώσεων (ECMWF).
      Εξετάζοντας τη βάση δεδομένων έντονων καιρικών φαινομένων για τη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή τα τελευταία 40 χρόνια (1983-2022) οι τρεις επιστήμονες εντόπισαν συνολικά 110 έντονα και καταστροφικά καιρικά φαινόμενα. Οι έντονες καταιγίδες με σφοδρές βροχοπτώσεις που σχετίζονται με πλημμύρες αποτελούν το φαινόμενο με τα μεγαλύτερες επιπτώσεις και ζημιές στην περιοχή Θεσσαλονίκης, αποτελώντας το 65,4% των συνολικών συμβάντων. Ακολουθούν οι χιονοπτώσεις και ο παγετός με ποσοστό 17,3%, οι ανεμοθύελλες με ποσοστό 10,9% και οι κεραυνοί με 6,4%. Άλλα δυσμενή φαινόμενα είναι οι υψηλές θερμοκρασίες και οι καύσωνες, οι ομίχλες, οι χαλαζοπτώσεις και οι ανεμοστρόβιλοι ξηράς και θάλασσας. Από τα σφοδρά καιρικά φαινόμενα συνολικά 22 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ καταγράφηκαν εκατοντάδες τραυματισμοί, αποκλεισμένοι και ζητούντες βοήθεια απεγκλωβισμού ή διάσωσης.
      Καταιγίδες, έντονες βροχοπτώσεις που σχετίζονται με πλημμύρες, κεραυνούς, ανεμοθύελλες και χαλαζοπτώσεις σημειώνονται κατά μέσο όρο 23 ημέρες το χρόνο στη Θεσσαλονίκη με βάση τα δεδομένα που εξετάσθηκαν. Μάλιστα, ο μέσος ετήσιος αριθμός έντονων καιρικών φαινομένων στη Θεσσαλονίκη παρουσιάζει εμφανή αυξητική τάση, μάλιστα την τελευταία δεκαετία υπερδιπλασιάσθηκε και συγκεκριμένα αυξήθηκε σε 7 συμβάντα ετησίως έναντι 3 τις δεκαετίες πριν το 2000. Ο μεγαλύτερος ετήσιος αριθμός με 18 έντονα και καταστροφικά καιρικά φαινόμενα στη Θεσσαλονίκη σημειώθηκε το 2014, ένα έτος με συνολικές ετήσιες βροχοπτώσεις 1.052,4 χιλιοστά, ποσό κατά 398,5 χιλιοστά πάνω από το κανονικό. Εκτός από αυτήν τη χρονιά, πλημμύρες έπληξαν την περιοχή της Θεσσαλονίκης κατά την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα κατά τα έτη 2015, 2018, 2019, 2020 και 2022. Όπως προκύπτει από τη μελέτη, ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας με τη μεγαλύτερη συχνότητα σφοδρών καιρικών φαινομένων, εμφανίζοντας το 15,5% των συνολικών γεγονότων. Ακολουθεί ο Ιούνιος με 13,6% και στη συνέχεια ο Ιανουάριος και ο Δεκέμβριος με 10,9%.
      Αυξητική τάση έχει και η θερμοκρασία στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, με τη μέση ετήσια τιμή να έχει ξεπεράσει την κανονική τιμή κατά έναν βαθμό Κελσίου την τελευταία δεκαετία.
      Τα αποτελέσματα της μελέτης, σύμφωνα με τον κ. Σιούτα, είναι σαφής ένδειξη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. «Αυτά που αυξάνονται πολύ είναι τα γεγονότα ακραίων βροχοπτώσεων. Παρέμεινε ίδιος ο αριθμός των βροχών, όμως οι ποσότητες νερού είναι μεγαλύτερες. Το ίδιο ισχύει και για τις χιονοπτώσεις, που είναι λιγότερες σε αριθμό, αλλά σφοδρότερες, όπως και για τα κύματα ψύχους, που είναι μικρότερα σε αριθμό αλλά μεγαλύτερα σε ένταση. Οι χαλαζοπτώσεις δείχνουν να αυξάνονται, όπως και τα μεγέθη χαλαζόκοκκου. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερες ζημιές σε υποδομές, αντικείμενα, όπως αυτοκίνητα, εγκαταστάσεις, ακόμα και στο ζωικό κεφάλαιο. Το κύριο χαρακτηριστικό του καιρού είναι η μεγάλη μεταβλητότητα, οι αντιφατικές καιρικές καταστάσεις. Από τη μια έχουμε ξηρασίες από τη μια, από την άλλη πέφτει το νερό όλο μαζί. Αυτό είναι δείκτης κλιματικής αλλαγής», ανέφερε στη Voria.gr, τονίζοντας πως στόχος της μελέτης είναι να διαπιστωθούν ποια φαινόμενα επηρεάζουν, ώστε να υπάρχει τεκμηρίωση ως προς τις προτεραιότητες σε επίπεδο υποδομών και συστημάτων προστασίας, αλλά και σε ενέργειες προσαρμογής και μετριασμού των δυσμενών επιπτώσεων.
      Της Φωτεινής Στεφανοπούλου
    2. Περιβάλλον

      Engineer

      Περιπετειώδες αναμένεται να είναι από καιρικής απόψεως το φετινό καλοκαίρι με τους μετεωρολόγους να προβλέπουν υψηλές θερμοκρασίες και περιόδους καύσωνα που θα διακόπτονται αιφνιδιαστικά από μπόρες, βροχοπτώσεις ακόμα και χαλαζοπτώσεις.
      Η κλιματική αλλαγή που συντελείται τα τελευταία χρόνια είναι η πηγή των νέων καιρικών συνθηκών που επικρατούν σχεδόν σε όλες τις εποχές του χρόνου ενώ το κύριο γνώρισμα των φαινομένων είναι η ένταση και η σφοδρότητά τους.
      Εξάλλου μια πρόγευση του καιρού που θα χαρακτηρίσει τελικά όλο το καλοκαίρι έχουμε ήδη λάβει στη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική με τις καιρικές συνθήκες να είναι για κάποιες ώρες της ημέρας καυτές, με τον υδράργυρο στα ύψη, και άλλες ώρες να βρέχει έντονα και να πέφτει η θερμοκρασία.
      Όπως ανέφερε στη Voria.gr ο μετεωρολόγος Μιχάλης Σιούτας, το φετινό καλοκαίρι θα είναι θερμό με έντονες διακυμάνσεις.
      «Περιμένουμε και κύματα καύσωνα αλλά και κύματα αστάθειας με μπουρίνια και σφοδρές καταιγίδες ακόμα και χαλαζοπτώσεις» είπε χαρακτηριστικά.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/06/sun1-600-x-400.jpg
      Τα φαινόμενα όπως επισήμανε ο μετεωρολόγος θα είναι έντονα και σφοδρά «και σε ένταση και σε συχνότητα».
      Έτσι, από τη μία ο υδράργυρος φέτος το καλοκαίρι θα εκτινάσσεται στα ύψη «και θα βιώσουμε περιόδους καύσωνα», οι οποίες όμως «αιφνιδιαστικά θα διακόπτονται από τα κύματα αστάθειας».
      Οι έντονες εναλλαγές του καιρού που αναμένεται να σημαδέψουν το φετινό καλοκαίρι όπως είπε ο κ. Σιούτας μπορεί να προσομοιάσουν κάπως και έως ένα σημείο με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε τροπικές περιοχές όμως επί της ουσίας πλέον έχουμε έναν νέο τύπο καιρού που εισάγεται όλο και περισσότερο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
      «Τελευταία υπάρχει αυτή η τάση, δηλαδή η αντίφαση του καιρού με την εμφάνιση υψηλών θερμοκρασιών και μετά διαστήματα έντονης αστάθειας. Είναι μια τάση που θα τη δούμε μπροστά μας στο μέλλον, στην πορεία των αλλαγών του κλίματος. Έχει κάποια τροπικά χαρακτηριστικά, αλλά είναι ένας νέος τύπου καιρού που εισάγει η κλιματική αλλαγή με κύρια χαρακτηριστικά τις έντονες και αντιφατικές διακυμάνσεις από τον καύσωνα στις μπόρες, στις πλημμύρες και ξανά πάλι στον καύσωνα» είπε.
    3. Περιβάλλον

      Engineer

      Παραθαλάσσιες πόλεις στις νότιες ΗΠΑ όπως το Μαϊάμι, το Χιούστον και η Νέα Ορλεάνη, αντιμετωπίζουν ήδη μία πρωτοφανή άνοδο της στάθμης των υδάτων, και οι περιοχές αυτές απειλούνται πολύ περισσότερο από όσο προέβλεπαν αρχικά οι επιστήμονες, σύμφωνα με νέα ανάλυση.
      Από το 2010 έως και σήμερα, ο κόλπος του Μεξικού και οι νοτιοανατολικές πολιτείες έχουν καταγράψει άνοδο 12,7 εκατοστών στη στάθμη του ωκεανού, που αποτελεί μία «δραματική αύξηση» σύμφωνα με τους επιστήμονες. Η άνοδος των θαλασσών σε αυτές τις περιοχές, σε ετήσια βάση, είναι διπλάσια από τον παγκόσμιο μέσο όρο ο οποίος δεν ξεπερνά το μισό εκατοστό (0,44 εκ.).
      Το φαινόμενο τροφοδοτεί με τη σειρά του πιο ισχυρούς κυκλώνες, όπως ο κυκλώνας Ίαν που έπληξε τη Φλόριντα τον Σεπτέμβριο, προκαλώντας ζημιές 113 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Πρόκειται για την τρίτη πιο σοβαρή, από οικονομικής άποψης, καταστροφή στην Ιστορία των ΗΠΑ και τη χειρότερη στην ιστορία της πολιτείας, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA).
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/04/miami2-400-x-600.jpg
      Το πανεπιστήμιο της Αριζόνα εξέδωσε μία έρευνα στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Climate, σκιαγραφώντας την κλιματική κρίση που απειλεί ευάλωτες περιοχές των ΗΠΑ στις οποίες κατοικούν εκατομμύρια άνθρωποι.
      Προγνωστικά μοντέλα της NASA δείχνουν αύξηση ακόμα και 30 εκατοστών στην στάθμη των θαλασσών έως και 2030 ενώ τα σενάρια είναι ακόμα πιο ανησυχητικά για τις επόμενες δεκαετίες.
      Οι περιοχές από το Τέξας έως τη Φλόριντα και η νότια ακτογραμμή των ΗΠΑ που βρέχεται από τον Ατλαντικό θα επηρεαστούν περισσότερο, σύμφωνα με τη NASA. «Όλη η νοτιοανατολική ακτή και ο κόλπος (σ.σ του Μεξικού) θα βιώσουν τον αντίκτυπο του αυξανόμενου ρυθμού ανόδου των υδάτων», σημειώνει ο συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα Γιανζτούν Γιν. «Όπως προκύπτει, η στάθμη των υδάτων που σχετίζεται με τον κυκλώνα Ίαν ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί εξαιτίας του συνδυασμού της ανόδου της θάλασσας και της ισχύος της καταιγίδας», προσθέτει.
      Η απειλή από την άνοδο των ωκεανών επικρέμεται πάνω από αρκετά αστικά κέντρα κατά μήκος της ακτογραμμής. Ενδεικτικό είναι πως τα ασφαλιστήρια κατοικιών σε περιοχές της Φλόριντα, όπου έχει χτυπηθεί από το 40% των κυκλώνων που έχουν πλήξει τις ΗΠΑ, αυξάνονται σταθερά.
    4. Περιβάλλον

      Engineer

      Η παραγωγή πλαστικού και τα πλαστικά απορρίμματα θα αυξηθούν κατά πολύ ως το 2060, παρά το γεγονός ότι έχουν ληφθεί αυστηρά ρυθμιστικά μέτρα σε παγκόσμιο επίπεδο, προειδοποίησε σήμερα ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ).
      Αν δεν γίνει κάτι, η παραγωγή πλαστικού σχεδόν θα τριπλασιαστεί σε σχέση με το 2019, περνώντας από τους 460 εκατομμύρια τόνους στους 1.231 εκατομμύρια τόνους, ενώ αντίστοιχη θα είναι η αύξηση και του όγκου των πλαστικών απορριμμάτων, από τους 353 εκ. τόνους σε 1.014 εκ. τόνους, σύμφωνα με την έκθεση για τις «παγκόσμιες προοπτικές των πλαστικών: σενάρια δράσης με ορίζοντα το 2060».
      Ο ΟΗΕ ξεκίνησε στις αρχές Μαρτίου διαπραγματεύσεις για μια παγκόσμια συμφωνία κατά της μόλυνσης από το πλαστικό, μια μάστιγα που απειλεί το περιβάλλον και πλήττει τη βιοποικιλότητα. Όμως το σχετικό κείμενο δεν αναμένεται πριν το 2024.
      Εκατοντάδες εκατομμύρια τόνοι πλαστικών που παράγονται κάθε χρόνο και οι οποίοι διασπώνται σε μικροπλαστικά εντοπίζονται στους ωκεανούς, στους πάγους, στον ανθρώπινο οργανισμό, στα ζώα ακόμη και σε δείγματα αέρα που ελήφθησαν από τις κορυφές βουνών.
      Ο ΟΟΣΑ εξέτασε δύο σενάρια με ενισχυμένα μέτρα για όλο τον κύκλο ζωής των πλαστικών (παραγωγή, χρήση, ανακύκλωση ή εξάλειψη).
      Το πρώτο σενάριο «περιφερειακής δράσης» προβλέπει διαφορετικές χώρες να αναλαμβάνουν διαφορετικές δεσμεύσεις, με τις πιο πλούσιες χώρες μέλη του ΟΟΣΑ να υιοθετούν πιο φιλόδοξα μέτρα. Το δεύτερο σενάριο, «της παγκόσμιας φιλοδοξίας», προβλέπει «ένα σύνολο πολύ αυστηρών μέτρων για τη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων παγκοσμίως με στόχο σχεδόν τον εκμηδενισμό τους ως το 2060».
      Αλλά ακόμη και με βάση αυτά τα σενάρια, η χρήση πλαστικών και η παραγωγή απορριμμάτων θα αυξηθούν σημαντικά. Μείωση θα σημειώσουν σε σχέση με τα επίπεδα του 2019 ο όγκος των απορριμμάτων η επεξεργασία των οποίων δεν είναι σωστή και αυτός των απορριμμάτων που καταλήγουν αυτούσια στη φύση.
      Ωστόσο αν δεν γίνει τίποτα, ο όγκος των πλαστικών που συγκεντρώνεται στους υδάτινους πόρους θα τριπλασιαστεί στους ποταμούς και τις λίμνες και σχεδόν θα πενταπλασιαστεί στους ωκεανούς.
      Εξάλλου ο ΟΟΣΑ εκτίμησε ότι και τα δύο σενάρια μείωσης του πλαστικού μπορούν να εφαρμοστούν «με ένα σχετικά μικρό κόστος σε σχέση με το ΑΕΠ» των χωρών.
    5. Περιβάλλον

      Engineer

      Το υδατικό δυναμικό της Θεσσαλίας δέχεται εδώ και δεκαετίες τη μεγαλύτερη πίεση για να καλύψει τις ανάγκες, που προέκυψαν κυρίως από την επέκταση των αρδεύσεων. Το 70% των αρδευόμενων εκτάσεων στη Θεσσαλία εξυπηρετείται από υπόγεια νερά και το υπόλοιπο 30% από επιφανειακά νερά (ποταμοί, πηγές) και υφιστάμενα έργα ταμίευσης.
      Δυστυχώς, η άρδευση με υπόγεια νερά από 30.000 έως 33.000 γεωτρήσεις δημιούργησε ένα αρκετά αυξημένο έλλειμμα το οποίο ανέρχεται πλέον σε 3 δισ. κυβικά μέτρα και είναι αποτυπωμένο στα σχέδια διαχείρισης υδάτων Θεσσαλίας, σύμφωνα με την αναθεωρημένα σχέδια του 2017, επισήμανε ο γεωπόνος, τ. Διευθυντής Εγγείων Βελτιώσεων, τ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Ελλάδας, Κωνσταντίνος Γκούμας, μιλώντας στο τετραήμερο σεμινάριο με θεματικές, μεταξύ άλλων, «Κλιματική αλλαγή: Θεωρητικό υπόβαθρο και μελλοντικές προγνώσεις» και «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με έμφαση στον αγροτικό τομέα και σχετικά μέτρα προσαρμογής» που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο στις εγκαταστάσεις του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λάρισα, με συμμετοχή δεκάδων επιστημόνων.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B11-600-x-337.jpg
      Τα μέτρα αναστροφής αυτής της κατάστασης είναι η μείωση καταναλώσεων νερού στη γεωργία, η ταμίευση επιφανειακού νερού και ο περιορισμός χρήσης υπόγειου νερού (γεωτρήσεις), Σημειώνεται ότι για τις ανάγκες άρδευσης και ύδρευσης απαιτούνται ετησίως περίπου 1,5 δισ. κυβικά μέτρα νερού.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B12-600-x-450.jpg
      Επίσης σοβαρή είναι και η σημερινή κατάσταση της ποιότητας των υδάτων, είτε υπογείων είτε επιφανειακών. Πιο συγκεκριμένα υπάρχει και ποιοτικό ζήτημα και αυτό συμβαίνει σε ορισμένες περιοχές, όπως δείχνουν οι χάρτες, δηλαδή υπάρχουν καλή, μέτρια ή κακή κατάσταση των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων λόγω της επιβάρυνσης νιτρικών και λιπασμάτων.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B13-600-x-340.jpg
      Τα σχέδια διαχείρισης υδάτων του 2014 και αλλά και του 2017 προβλέπουν μια σειρά μέτρων, αρκετά από τα οποία, δυστυχώς, η Πολιτεία δεν τα έχει προχωρήσει.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%B12-600-x-292.jpg
      Ένας ακόμη παράγοντας που μειώνει το υδατικό δυναμικό είναι και οι ακραίες συνθήκες λόγω της κλιματικής κρίσης. Για παράδειγμα ο Πηνειός το καλοκαίρι στερεύει πλέον ακόμη και από τα Τρίκαλα, ενώ παλαιότερα στέρευε από τη Λάρισα. «Όλα όσα συμβαίνουν είναι εξαιρετικά κρίσιμα. Με την εφαρμογή των σχεδίων διαχείρισης υδάτων θα εξοικονομήσουμε σημαντικές ποσότητες. Στη Θεσσαλία παρουσιάζεται ένα σημαντικό έλλειμμα υδάτων της τάξης των 500 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως και ακριβώς εκεί τίθεται το θέμα της κατασκευής έξι μεγάλων ταμιευτήρων για τη συγκέντρωση περίπου 250 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού, με τα οποία θα μπορούσε να καλυφθεί αυτό το έλλειμμα. Ωστόσο, για την ωρίμανση αυτών απαιτούνται πολλά χρόνια και οικονομικοί πόροι. Παρ' όλα αυτά δεν μπορεί να αντιμετωπιστούν συνολικά οι δυσμενέστερες συνθήκες από πλευράς υδατικών πόρων, εν όψει της κλιματικής κρίσης», ανέφερε από την πλευρά του ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B14-600-x-337.jpg
      Σύμφωνα με τον κ. Γκούμα, η σημερινή κυβέρνηση έχει εκπονήσει ένα πρόγραμμα έργων τα οποία εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης. Τα έργα αυτά είναι σε φάση δημοπράτησης και αναμένεται να υλοποιηθούν μέχρι το 2026. «Ωστόσο, δυστυχώς όλες οι κυβερνήσεις γνωρίζουν τα προβλήματα και οι μελέτες δεν ωρίμασαν για να υλοποιηθούν τα έργα. Ακόμη και τα μικρά έργα θέλουν χρόνια για την υλοποίησή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το έργο του φράγματος στον Ληθαίο ποταμό στα Τρίκαλα, το οποίο παραμένει ακόμη υπό κατασκευή», τονίζει ο ίδιος.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B15-600-x-483.jpg
      Η Θεσσαλία διαθέτει τη μεγαλύτερη πεδιάδα της χώρας με 5 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργούμενης έκτασης, από τα οποία αρδεύονται τα 2,5. Το πρόβλημα υδατικής ασφάλειας των κατοίκων της από φαινόμενα λειψυδρίας-ξηρασίας και πλημμυρών θα έχει δραματικές επιπτώσεις στη ζωή, στο εισόδημα και τελικά στην ίδια την επιβίωσή τους στην περιοχή. Οι διαθέσιμοι και χρησιμοποιούμενοι (μέχρι σήμερα) υδατικοί πόροι στο υδατικό διαμέρισμα Θεσσαλίας είναι τα υπόγεια νερά (το 70% των αρδευόμενων εκτάσεων εξυπηρετείται από 33.000 γεωτρήσεις) και τα επιφανειακά νερά (ποταμοί, πηγές και νερά που ταμιεύονται κάθε χρόνο σε φράγματα – ταμιευτήρες και λιμνοδεξαμενές και εξυπηρετούν το υπόλοιπο 30% των εκτάσεων).
      Επιπλέον, παραμένουν τα προβλήματα λόγω αδυναμιών συντονισμού στη διαχείριση των υδάτων, της έλλειψης ενιαίου φορέα διαχείρισης και το απαρχαιωμένο θεσμικό πλαίσιο (ΤΟΕΒ).
      του Νίκου Αβουκάτου
    6. Περιβάλλον

      Engineer

      Το έδαφος αποτελεί ένα βασικό στοιχείο των χερσαίων οικοσυστημάτων, τόσο των φυσικών όσο και των γεωργικών, απαραίτητο για την ανάπτυξη των φυτών, καθώς και για την αποσύνθεση και ανακύκλωση της νεκρής βιομάζας. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο ετερογενές μέσο που περιέχει ανόργανα και οργανικά υλικά, νερό και αέρα. Επιπλέον, αποτελεί ενδιαίτημα για πολλούς οργανισμούς, παίζει κρίσιμο ρόλο στον κύκλο των θρεπτικών στοιχείων, στη δέσμευση του άνθρακα καθώς επίσης και στην ανάπτυξη των φυτών. Το έδαφος είναι δυναμικό σύστημα, το οποίο παρουσιάζει βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις ως προς την υγρασία, το pH και τις οξειδοαναγωγικές συνθήκες και επίσης, ακολουθεί μια σταδιακή μεταβολή ως αντίδραση στις αλλαγές των περιβαλλοντικών παραγόντων. Θεωρείται μη ανανεώσιμος φυσικός πόρος, λόγω της ταχείας φθοράς και της αργής φάσης σχηματισμού του. Επομένως, η υποβάθμιση των βιολογικών, χημικών και φυσικών ιδιοτήτων των δασικών εδαφών μειώνει την ικανότητά τους να λειτουργούν πλήρως, με επιπτώσεις είτε προσωρινές είτε μόνιμες. Βασικοί παράγοντες υποβάθμισης του εδάφους στα δασικά οικοσυστήματα είναι η αποψίλωση των δασών, οι πυρκαγιές, η διάβρωση και η ρύπανση. Η διαχείριση του εδάφους πρέπει να εξασφαλίζει, πέραν των άλλων, την πρόληψη της υποβάθμισής του ή καλύτερα τη συνεχή βελτίωσή του, γιατί θεωρείται ένας σημαντικός πλουτοπαραγωγικός πόρος που εξασφαλίζει στον άνθρωπο, μέσω των λειτουργιών του, σημαντικά υλικά αγαθά.
      Σήμερα, τα δάση της χώρας μας καταλαμβάνουν τα αβαθή, φτωχά, πετρώδη, με μεγάλες κλίσεις εδάφη, που δεν μπορούν εύκολα να καλλιεργηθούν και συνήθως βρίσκονται μακριά από κατοικημένες περιοχές. Τα δασικά εδάφη μπορούν να θεωρηθούν φυσικοί σχηματισμοί, με σχετικά καλά καθορισμένους φυσικούς ορίζοντες, ενώ στα γεωργικά εδάφη επιδιώκεται με τεχνικά μέσα η δημιουργία επιθυμητών φυσικών και χημικών συνθηκών. Η γονιμότητα των δασικών εδαφών μπορεί να διατηρηθεί καλύτερα με την ανάπτυξη υγιών και συμπαγών συστάδων από δασικά είδη, καλά προσαρμοσμένων στο εκάστοτε κλιματεδαφικό περιβάλλον. Κάτω από ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες, για ένα συγκεκριμένο δασοπονικό είδος, η παραγωγικότητα ενός τόπου εξαρτάται αποκλειστικά από τις εδαφικές συνθήκες. Ορισμένες από τις εδαφικές ιδιότητες που επηρεάζουν την αύξηση των δέντρων είναι πρακτικά σταθερές και δεν επηρεάζονται εύκολα από τον άνθρωπο, όπως είναι η μηχανική σύσταση, το βάθος και η τοπογραφική διαμόρφωση. Άλλες, όπως είναι η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, η δομή, το πορώδες και η διηθητικότητα του εδάφους, μπορούν να μεταβληθούν. Για τις αυξητικές συνθήκες των δασικών δέντρων στη χώρα μας, μεγάλη σημασία έχει ο όγκος του εδάφους, τον οποίο εκμεταλλεύονται οι ρίζες τους, επειδή από τον όγκο αυτόν εξαρτώνται άμεσα η ποσότητα και το είδος των διαθέσιμων για τα φυτά θρεπτικών στοιχείων και η διαθέσιμη υγρασία.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/11/%CE%B122-539-x-600.jpg Σανιδότοιχοι για τον περιορισμό της επιφανειακής διάβρωσης και απορροής.
      Ο διαθέσιμος για τα δέντρα όγκος του εδάφους εξαρτάται κυρίως από το βάθος του. Στην Ελλάδα, ο σπουδαιότερος παράγοντας για την αύξηση της δασικής βλάστησης είναι το βάθος του εδάφους, όχι τόσο γιατί αυτό εξασφαλίζει καλή στήριξη στα δέντρα, αλλά γιατί με το μεγάλο όγκο εδάφους που εκμεταλλεύονται οι ρίζες, εξασφαλίζονται θρεπτικά στοιχεία και υγρασία για τις ανάγκες των φυτών. Το ριζικό σύστημα πολλών δασοπονικών ειδών εμφανίζει μεγάλη παραλλακτικότητα. Δηλαδή, οι ρίζες έχουν την ικανότητα να μεταβάλλουν τη μορφή τους ανάλογα με τις εδαφικές συνθήκες. Η πεύκη σε βαθιά, χαλαρά εδάφη σχηματίζει βαθύ και ισχυρό ριζικό σύστημα με πασσαλόριζα και φθάνει σε βάθος μεγαλύτερο από 4 μέτρα, ενώ σε αβαθή εδάφη δεν σχηματίζει πασσαλόριζα, αλλά πλάγιες ρίζες που εκτείνονται σε μεγάλο χώρο.
      Επειδή η παραγωγικότητα του εδάφους συνδέεται άμεσα με την αύξηση των φυτών, των οποίων οι ανάγκες συχνά είναι διαφορετικές σε θρεπτικά στοιχεία, είναι δυνατόν ένα έδαφος να έχει την ικανότητα να εφοδιάζει ικανοποιητικά με τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία ένα δασοπονικό είδος, όχι όμως και ένα άλλο με διαφορετικές απαιτήσεις. Η ικανότητα αυτή των δασικών εδαφών δεν είναι πάντα σταθερή, αλλά εξαρτάται από τα αποθηκευμένα στο έδαφος θρεπτικά στοιχεία που μπορούν να προσληφθούν από τα φυτά, από το μητρικό πέτρωμα, τις κλιματολογικές συνθήκες, την ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων, τη δραστηριότητα των μικροοργανισμών, καθώς και από τις τοπογραφικές συνθήκες της περιοχής. Με την τρέχουσα υπερθέρμανση του πλανήτη, οι υψηλότερες θερμοκρασίες και οι ακραίες ξηρασίες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών. Υπάρχουν αρκετές πρόσφατες προβλέψεις σχετικά με την πιθανή αύξηση της διάρκειας, της έντασης και της συχνότητας των πυρκαγιών σε δασικές περιοχές, λόγω υψηλότερων θερμοκρασιών. Επομένως, ο αυξημένος κίνδυνος πυρκαγιάς δεν θα επηρεάσει μόνο τη δασική χλωρίδα, αλλά και τις φυσικές, χημικές και βιολογικές ιδιότητες του εδάφους. Οι πυρκαγιές αποτελούν καταστροφικό παράγοντα στα περισσότερα δασικά οικοσυστήματα των εύκρατων περιοχών και θεωρούνται παγκόσμια φαινόμενα που επηρεάζουν τις περισσότερες χερσαίες περιοχές. Επιδρούν στην οικολογία και τη λειτουργία των δασών, επηρεάζοντας την ανανέωση των θρεπτικών στοιχείων, την υδροφοβία, τη σύνθεση και την αναγέννηση των ειδών και την οικολογική βιοποικιλότητα. Οι πυρκαγιές είναι συχνά αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, ενώ οι φυσικές πυρκαγιές αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό ποσοστό των παγκόσμιων πυρκαγιών. Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν σημαντική αιτία υποβάθμισης του εδάφους και απώλειας θρεπτικών στοιχείων μέσω της εξαέρωσης και της διάβρωσης. Επίσης, επηρεάζουν τη βιολογική και φυσικοχημική ποιότητα των εδαφών και μειώνουν τα αποθέματα θρεπτικών στοιχείων μέσω διαφόρων μηχανισμών, όπως η εξάτμιση, η οξείδωση, η μεταφορά τέφρας και η διάβρωση. Πολλές μελέτες αναφέρουν μια δραστική μείωση του άνθρακα και της μικροβιακής βιομάζας σε βραχυπρόθεσμη βάση, μετά από δασικές πυρκαγιές. Επιπλέον, μετά την πυρκαγιά παρατηρείται μείωση των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους, καθώς ελαττώνονται κατά 50-75% το άζωτο (Ν), 35-50% ο φώσφορος (P) και 25-50% το μαγνήσιο (Mg) μέσω της εξαέρωσης και των διεργασιών της οξείδωσης. Δασικές πυρκαγιές με θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 300°C είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή της υδατοϊκανότητας του εδάφους, με σημαντικό αντίκτυπο στον κύκλο του νερού του εδάφους και στα χαρακτηριστικά της διάβρωσης. Ωστόσο, το αποτέλεσμα των πυρκαγιών στους δείκτες ποιότητας του εδάφους, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ένταση και τη συχνότητά τους.
      Μια έντονη πυρκαγιά που κινείται με αργό ρυθμό έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη επίπτωση στο έδαφος από μια πυρκαγιά που κινείται γρήγορα. Επιπλέον, θερμοκρασίες 850°C και υψηλότερες μπορούν να αναπτυχθούν σε επιφάνειες εδάφους με μεγάλη ποσότητα ξηρής καύσιμης ύλης και μπορεί να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στις εδαφικές ιδιότητες.
      Για τον περιορισμό όλων αυτών των καταστρεπτικών συνεπειών, μετά από κάθε πυρκαγιά θα πρέπει να λαμβάνονται άμεσα και όσο το δυνατόν αποτελεσματικά μέτρα. Αυτά τα μέτρα θα πρέπει να ακολουθούν ορισμένες συνθήκες που αφορούν τόσο την καμένη έκταση όσο και τις καλλιεργήσιμες και κατοικημένες περιοχές. Σε μια καμένη λεκάνη απορροής είναι αναμενόμενο ότι οποιαδήποτε επέμβαση που αφορά την απομάκρυνση της εναπομείνουσας βιομάζας θα έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή των επιφανειακών συσσωματωμάτων του εδάφους και την απώλεια εδαφικού υλικού πλούσιου σε οργανική ουσία. Να σημειωθεί ότι η υλοτομία και η μεταφορά της ξυλείας πρέπει να περιορίζεται μέχρι την τρέχουσα βλαστική περίοδο και όχι παραπάνω από ένα έτος. Ανάλογα με τη μορφολογία της καμένης επιφάνειας, καθορίζονται συγκεκριμένες θέσεις οι οποίες σε περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων παρουσιάζουν τα φαινόμενα της πλημμυρικής απορροής. Οι θέσεις αυτές πρέπει να εντοπίζονται, ιδιαίτερα όταν έχουν άμεση επίδραση σε κατοικημένες περιοχές και να δρομολογούνται έργα που θα προστατεύσουν το έδαφος της ίδιας της θέσης από φαινόμενα διάβρωσης, αλλά και όλης της περιοχής που βρίσκεται προς τα κατάντη. Η διάβρωση προκαλεί καταστροφές στην περιοχή που λαμβάνει χώρα και συγχρόνως έχει ανεπιθύμητα αποτελέσματα σε θέσεις έξω από την περιοχή διάβρωσης, μέσα στο ευρύτερο τοπίο. Οι επιπτώσεις έξω από τη βασική περιοχή που υπέστη διάβρωση, οφείλονται στην περίσσεια νερού, ιζημάτων και στο χημικό φορτίο προς τα κατάντη των λόφων και των ρεμάτων. Η περισσότερο εμφανής καταστροφική πλευρά της διάβρωσης είναι η ίδια η απώλεια του εδάφους. Στην πραγματικότητα, η υποβάθμιση που υφίσταται το έδαφος είναι μεγαλύτερη από ότι δείχνει η απώλειά του, γιατί το εδαφικό υλικό που απομακρύνθηκε έχει μεγαλύτερη αξία από αυτό που έμεινε πίσω.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/11/%CE%B133-270-x-600.jpg Μικρό ξύλινο φράγμα.
      Τα αντιδιαβρωτικά έργα που θα πραγματοποιηθούν για τη συγκράτηση του επιφανειακού εδάφους στην ευρύτερη δασική περιοχή θα πρέπει να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητά τους σε ισχύ, τουλάχιστον μέχρι την αποκατάσταση της δασικής βλάστησης. Επειδή το κόστος των αντιδιαβρωτικών έργων κρίνεται αρκετά υψηλό, θα πρέπει να εξετάζεται η δυνατότητα της χρησιμοποίησης υλικών από την ίδια την περιοχή. Τα σημαντικότερα από τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα στις πλαγιές και στα ρέματα μπορεί να είναι:
      Κορμοδέματα Κλαδοπλέγματα Σανιδότοιχοι Μικρά ξύλινα φράγματα Φράκτες από συρματοπλέγματα και ξύλινους πασσάλους. Φράγματα από οπλισμένο σκυρόδεμα Φράγματα από συρματόπλεκτα κιβώτια Τοίχοι από ξηρολιθοδομή Στις περιπτώσεις που λόγω αποστάσεων και απουσίας δασικών δρόμων, δεν είναι δυνατή η απομάκρυνση των κορμών των καμένων δένδρων, θα πρέπει να γίνεται υλοτομία και τοποθέτηση των κορμών κατά τις χωροσταθμικές καμπύλες. Παράλληλα, κρίνεται σκόπιμο όλα τα υλικά που θα προκύψουν από την αποκλάδωση των κορμών να παραμείνουν στην επιφάνεια του εδάφους, με σκοπό να ενισχυθεί η γονιμότητά του.
      *Η Ευγενία Παπαϊωάννου είναι κάτοχος MSc και PhD Εδαφολογίας, ΑΠΘ
      Κεντρική φωτογραφία: Αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα πλησίον κατοικημένων περιοχών.
    7. Περιβάλλον

      Engineer

      Η διάβρωση στις παράκτιες ζώνες είναι ένα πρόβλημα που τα τελευταία χρόνια έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, ιδίως σε Θεσσαλονίκη και Κεντρική Μακεδονία, λόγω της κλιματικής αλλαγής και των επί σειρά ετών ανθρώπινων παρεμβάσεων. Οι παράκτιες περιοχές στην Πιερία, στον Θερμαϊκό Κόλπο και στη Δυτική Χαλκιδική αντιμετωπίζουν ήδη αυξανόμενα προβλήματα διάβρωσης.
      Το φαινόμενο αυτό μπορεί να επιφέρει πολύ δυσάρεστες συνέπειες, εάν δεν υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση για την αποτροπή τους όσο το δυνατόν συντομότερα. Η ομάδα της εταιρείας Consortis κατέγραψε τις περιοχές με σημαντική τρωτότητα σε διάβρωση των ακτών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με σκοπό τη διαμόρφωση ενός πλαισίου για την προσαρμογή των παράκτιων ζωνών στην επίδραση της κλιματικής αλλαγής.
      Οι επιπτώσεις της κλιματικής μεταβλητότητας είναι ιδιαίτερα εμφανείς στο παράκτιο περιβάλλον, όπου συγκεντρώνεται μεγάλο μέρος της ανθρώπινης παρουσίας και λαμβάνουν χώρα πολλές δραστηριότητες, όπως οικονομικές, αναψυχής, τουριστικές, οικιστικές, κ.λπ. «Καθίσταται αναγκαία η λήψη μέτρων για την ανάσχεση, τον μετριασμό και την αντιμετώπιση του προβλήματος διάβρωσης των ακτών στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο λήψης απαραίτητων μέτρων για την αντιμετώπιση των κινδύνων της διάβρωσης», είπε στη Greenagenda.gr ο καθηγητής του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ Γιώργος Βέργος. Πρόσθεσε, δε, ότι «είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν πολιτικές για τις μελλοντικές αλλαγές που θα προκύψουν λόγω της κλιματικής μεταβλητότητας προκειμένου να θωρακιστούν η πολιτεία και οι πολίτες έγκαιρα και να μετριαστούν οι επιπτώσεις τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στις υποδομές και δραστηριότητες, ειδικά στον παράκτιο χώρο».
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/01/diavrosi.jpg

      Πριν από δύο χρόνια η αντιπεριφέρεια Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, αξιοποιώντας το εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), δημιούργησε ένα ολοκληρωμένο σύστημα Παρατηρητηρίου για την Πρόληψη και Διαχείριση του Κινδύνου της Διάβρωσης των Ακτών για όλο το μήκος της ακτογραμμής της. Πρόκειται για έναν κόμβο διαρκούς συλλογής επίγειων και δορυφορικών δεδομένων που σχετίζονται με το θαλάσσιο και ηπειρωτικό περιβάλλον και αναφέρονται ενδεικτικά σε αδιάλειπτες παρατηρήσεις από πλωτήρες (εικόνα 1) για τις κατακόρυφες μετακινήσεις εδάφους, μεταβολές της ακτογραμμής, δείκτες υγρασίας, θερμοκρασίας και βλάστησης, με στόχο τον εντοπισμό περιοχών κατά μήκος της ακτογραμμής με αυξημένη τρωτότητα σε διάβρωση.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/01/a1-600-x-189.jpg
      Πιο συγκεκριμένα, η ακτογραμμή της ΠΚΜ μελετήθηκε κατά τμήματα με σκοπό να εντοπιστούν οι περιοχές που θα εμφανίσουν αυξημένη τρωτότητα σε διάβρωση υπό την πίεση κυματικών φορτίσεων από τη θάλασσα. Η πρόγνωση αυτή έχει γίνει σε βάθος 50ετίας και 100ετίας ώστε να ληφθούν υπόψιν ακόμα και οι πιο αργές εδαφικές μεταβολές (εικόνες 2 και 3).
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/01/a3-600-x-424.jpg Τρωτότητα σε 50 χρόνια
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/01/a2-600-x-419.jpg
      Η Greenagenda.gr φέρνει στη δημοσιότητα το αποτέλεσμα της μελέτης της Consortis, σε συνεργασία με το ΑΠΘ, με τις περιοχές που βρίσκονται αντιμέτωπες με το φαινόμενο της διάβρωσης και της τρωτότητας των παράκτιων ζωνών στα γεωγραφικά όρια της Κεντρικής Μακεδονίας. Έτσι έχουν προκύψει δείκτες τρωτότητας όπως φαίνονται στις εικόνες πάνω και κάτω (50 χρόνια και 100 χρόνια, αντίστοιχα) όπου με πράσινο εντοπίζονται περιοχές με μικρή τρωτότητα σε διάβρωση και με κόκκινο αυτές με αυξημένη. Όπως φαίνεται, με την πάροδο των ετών αυξάνεται σημαντικά η τρωτότητα σε διάβρωση για πολλές περιοχές του παράκτιου μετώπου της ΠΚΜ και ειδικά στην Πιερία, την Ασπροβάλτα και τη Χαλκιδική (εικόνες 4, 5 και 6). Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως στις περιοχές αυτές ήδη έχουν καταγραφεί φαινόμενα διάβρωσης των ακτών.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/01/a8-600-x-424.jpg Τρωτότητα σε 100 χρόνια
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/01/a5-600-x-424.jpg Χαλκιδική
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/01/a6-600-x-424.jpg Ασπροβάλτα Θεσσαλονίκης
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/01/a7-600-x-424.jpg Πιερία
      Στόχος αποτελεί όλα αυτά τα δεδομένα να είναι προσβάσιμα από τις τοπικές αρχές ώστε να μπορέσουν να σχεδιαστούν τα κατάλληλα μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων, τα οποία θα αναπτυχθούν προγενέστερα από την εκδήλωσή τους. Αυτή τη στιγμή το Παρατηρητήριο βρίσκεται σε λειτουργία στις εγκαταστάσεις της ΠΚΜ και συνεχίζει την αδιάλειπτη συλλογή δεδομένων για τη συντήρηση και την επέκταση του συστήματος. Επιπλέον, στο πλαίσιο της δράσης αυτής, έχει προταθεί πλαίσιο δράσεων και μέτρων για την αντιμετώπιση της διάβρωσης και των επιπτώσεών της.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/01/a4-600-x-400.jpg
      Ο αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Γιουτίκας αναφέρει ότι «με το Παρατηρητήριο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης του παράκτιου μετώπου στην Κεντρική Μακεδονία, σε πλήρη λειτουργία καταφέραμε να μην κινούμαστε "στα τυφλά" στα προβλήματα τρωτότητας των ακτών. Είναι ένας πολύτιμος οδηγός για τον έγκαιρο εντοπισμό των φαινόμενων διάβρωσης της ακτογραμμής που έθεσε η Περιφέρεια, στην υπηρεσία των δήμων, των παραγωγικών, οικονομικών και κοινωνικών φορέων, ειδικά στις παραθαλάσσιες τουριστικές περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας. Και ένας ουσιαστικός σύμμαχος στον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων αντιμετώπισης αυτών των φαινομένων από τους ΟΤΑ, ώστε να προλαμβάνουμε, αντί να βρεθούμε προ τετελεσμένων με οδυνηρές συνέπειες».
      Σύμφωνα με τον κ. Γιουτίκα, «σε στενή συνεργασία με το ΑΠΘ, είμαστε πλέον σε θέση να παρέχουμε στους δήμους επικαιροποιημένα στοιχεία για την κατάσταση των ακτών, αλλά και την πιστοποίηση όπου έχουν διαπιστωθεί διαβρωτικά φαινόμενα, προκειμένου να προχωρήσουν στις αναγκαίες παρεμβάσεις. Σύντομα, τον ψηφιακό κόμβο συλλογής, επεξεργασίας και διάχυσης εξειδικευμένων δεδομένων/υπηρεσιών, θα τον χειρίζεται τεχνικό προσωπικό της αντιπεριφέρειας Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Το Παρατηρητήριο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης του Παράκτιου Μετώπου στην Κεντρική Μακεδονία είναι ένα έργο με ισχυρό φιλοπεριβαλλοντικό, αλλά και αναπτυξιακό χαρακτήρα. Στηρίζει δυναμικά την οικονομία και την πρόοδο που βασίζεται στην τουριστική δραστηριότητα και ενισχύει την συστηματική προσπάθεια της Περιφέρειας για να αποτελέσει η Κεντρική Μακεδονία διακριτό τουριστικό προορισμό».
    8. Περιβάλλον

      Engineer

      Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία και το περιβάλλον, σύμφωνα με ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιεύτηκε χθες. Οι περισσότεροι πιστεύουν επίσης ότι η βιομηχανία, οι δημόσιες αρχές και οι εργοδότες πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Όσοι απάντησαν τάσσονται σαφώς υπέρ μιας διεθνούς ή ευρωπαϊκής προσέγγισης για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα ενώ μεγάλη πλειονότητα των απαντησάντων που έχουν ακούσει σχετικά με τα πρότυπα ποιότητας του αέρα της ΕΕ δηλώνουν ότι τα εν λόγω πρότυπα θα πρέπει να ενισχυθούν.
      Ο επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους δήλωσε σχετικά: «Οι πολίτες μάς λένε ότι θέλουν να αναπνέουν καθαρό αέρα. Οι άνθρωποι που ζουν σε πόλεις, οι πάσχοντες από άσθμα και όσοι ζουν κοντά σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, όλοι ανησυχούν και μας ζητούν να δράσουμε. Η Επιτροπή θα ηγηθεί της προσπάθειας με μια φιλόδοξη πρόταση για την ενίσχυση των προτύπων της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα».

      Βασικά πορίσματα της έρευνας
        Ανησυχία σχετικά με τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία και το περιβάλλον Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι παθήσεις όπως οι αναπνευστικές νόσοι (89%), το άσθμα (88%) και οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν σοβαρά προβλήματα στις χώρες τους λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν επίσης για τα περιβαλλοντικά προβλήματα που προκαλεί η ατμοσφαιρική ρύπανση στα υδατικά συστήματα, όπως η οξίνιση και ο ευτροφισμός (83% και για τα δύο). Η οξίνιση (αύξηση της οξύτητας των υδάτων) και ο ευτροφισμός (υπερβολική ποσότητα θρεπτικών συστατικών στα ύδατα, η οποία οδηγεί σε υπερβολική ανάπτυξη φυκών με συνέπεια την πρόκληση ασφυξίας σε άλλους οργανισμούς) είναι δύο από τις κύριες συνέπειες της επιδείνωσης της ποιότητας των υδάτων.
        Αντίληψη ότι η ποιότητα του αέρα έχει επιδεινωθεί Σχεδόν οι μισοί από όσους απάντησαν πιστεύουν ότι η ποιότητα του αέρα επιδεινώθηκε κατά την τελευταία δεκαετία (47%). Ωστόσο, το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί κατά 11 μονάδες σε σχέση με το 2019.
      Υποστήριξη της ενίσχυσης των προτύπων της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα Το Ευρωβαρόμετρο αποκαλύπτει επίσης ότι οι πολίτες δεν είναι ενημερωμένοι σχετικά με τα προβλήματα που συνδέονται με την ποιότητα του αέρα στη χώρα τους.  Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να μην είναι επαρκώς ενημερωμένοι σχετικά με τα υφιστάμενα πρότυπα της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα, καθώς μόνο μια μειονότητα των ατόμων που απάντησαν (27%) έχουν ακούσει σχετικά μ' αυτά. Ωστόσο, η μεγάλη πλειονότητα (67%) των ατόμων που απάντησαν και γνωρίζουν τα πρότυπα της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα πιστεύει ότι τα πρότυπα αυτά θα πρέπει να ενισχυθούν. Αυτό ισχύει σε όλα τα κράτη μέλη εκτός από πέντε.
      Υποστήριξη της λήψης περισσότερων μέτρων για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, ιδίως σε διεθνές επίπεδο Η μεγάλη πλειονότητα των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε διεθνές επίπεδο (65%), και ακολουθούν το ευρωπαϊκό και το εθνικό επίπεδο (και τα δύο σε ποσοστό 42%) και, τέλος, το περιφερειακό ή το τοπικό επίπεδο (32%). Ένα μεγάλο ποσοστό των ατόμων που απάντησαν πιστεύει επίσης ότι οι δράσεις θα πρέπει να υλοποιούνται ταυτόχρονα σε όλα τα επίπεδα (19%).
      Μεμονωμένη δράση για τη μείωση των επιβλαβών εκπομπών Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι οι μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, οι παραγωγοί ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, οι δημόσιες αρχές και οι εργοδότες δεν καταβάλλουν αρκετές προσπάθειες για την προώθηση της καλής ποιότητας του αέρα.
      Οι περισσότεροι πιστεύουν επίσης ότι τα νοικοκυριά καταβάλλουν αρκετές προσπάθειες. Φέτος είναι πιθανότερο σε σύγκριση με το 2019 τα άτομα που απάντησαν στην έρευνα να έχουν αναλάβει τα ίδια κάποια δράση για τη μείωση των εκπομπών. Οι δημόσιες συγκοινωνίες, το ποδήλατο ή το περπάτημα είναι οι μέθοδοι που οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιούν συχνότερα, όπως δηλώνουν, για να μειώσουν τις επιβλαβές εκπομπές στην ατμόσφαιρα.
      Όπως ανακοινώθηκε στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία στο πλαίσιο της φιλοδοξίας μηδενικής ρύπανσης για ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από τοξικές ουσίες, η Επιτροπή πρόκειται να προτείνει αναθεώρηση των ισχυόντων προτύπων της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα. Με τον τρόπο αυτό τα εν λόγω πρότυπα θα ευθυγραμμιστούν καλύτερα με τις πλέον πρόσφατες συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και θα ενισχυθούν οι διατάξεις ώστε να βοηθηθεί το έργο των τοπικών αρχών για την επίτευξη καθαρότερου αέρα. Η αναθεωρημένη πρόταση θα επικεντρώνεται επίσης στην καλύτερη υλοποίηση ώστε να συμβάλει στην έμπρακτη εφαρμογή των εν λόγω προτύπων.


      Ιστορικό
      Η ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου πραγματοποιήθηκε μεταξύ 21ης Μαρτίου και 20ής Απριλίου 2022. Περίπου 26.509 άτομα από διαφορετικές κοινωνικές και δημογραφικές ομάδες ερωτήθηκαν στη μητρική τους γλώσσα εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
      Η παρούσα ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου αποτελεί συνέχεια του Ειδικού Ευρωβαρόμετρου του 2019 για τη στάση των Ευρωπαίων όσον αφορά την ποιότητα του αέρα. Πολλές από τις ερωτήσεις του Ευρωβαρόμετρου του 2019 επαναλήφθηκαν στο παρόν Ευρωβαρόμετρο προκειμένου να καταστεί δυνατή η σύγκριση των τάσεων.
      Για περισσότερες πληροφορίες
      Έρευνα Ευρωβαρόμετρου
      Σελίδα για την πολιτική σχετικά με τον καθαρό αέρα
      Ποιότητα του αέρα (europa.eu)
    9. Περιβάλλον

      Engineer

      Η παρατεταμένη περίοδος υψηλών θερμοκρασιών σε συνδυασμό με τη σημαντική έλλειψη βροχοπτώσεων σε αρκετές περιοχές της χώρα μας τους τελευταίους 7 μήνες έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της διαθέσιμης δασικής καύσιμης ύλης.
      Παράλληλα, οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στη χώρα μας το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική ελάττωση της περιεχόμενης υγρασίας των νεκρών δασικών καυσίμων σε επίπεδα που εκτιμώνται να είναι μικρότερα του 10% (Εικόνα 1).
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2024/06/eikona1-2.jpg
      Αυτό έχει οδηγήσει σε αντίστοιχα σημαντική αύξηση της ευφλεκτότητας, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η έναρξη δασικών πυρκαγιών σε μεγάλο τμήμα της χώρας μας, με έμφαση στα ανατολικά και νότια τμήματα αυτής (Εικόνα 2).
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2024/06/eikona2-2.jpg
      Αυτό μάλιστα γίνεται ακόμα πιο ανησυχητικό στο άμεσο μέλλον μιας και την ερχόμενη εβδομάδα (10-15/06/2024) αναμένουμε σημαντική επιδείνωση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών στη χώρα μας εξαιτίας της ανάπτυξης πεδίου υψηλών πιέσεων πάνω από τη λεκάνη της νοτιοανατολικής Μεσογείου (Εικόνα 3).
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2024/06/eikona3-2-scaled.jpg
      «Με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα προγνωστικά στοιχεία, αναμένονται την ερχόμενη εβδομάδα  δυνητικά επικίνδυνες πυρομετεωρολογικές συνθήκες για την εκδήλωση και εξάπλωση δασικών πυρκαγιών, χαρακτηριζόμενες από πολύ υψηλές έως και ακραία υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες και πολύ ξηρή ατμόσφαιρα. Έτσι αναμένουμε να διαμορφωθεί ένα πολύ επικίνδυνο πυρομετεωρολογικά περιβάλλον που θα ευνοεί τις ενάρξεις πυρκαγιών και παράλληλα θα αυξήσει τη δυσκολία ελέγχου τους σε μεγάλο μέρος της χώρας. Για την αποδοτικότερη διαχείριση αυτής της κατάστασης και δεδομένου ότι οδηγούμαστε σε μια περίοδο με δυσμενείς πυρομετεωρολογικά συνθήκες απαιτείται η εγρήγορση όλων, τόσο των πολιτών όσο και των επιχειρησιακών που καλούνται να διαχειριστούν τέτοιες καταστάσεις. Ιδιαίτερη έμφαση σε αυτή τη προσπάθεια θα πρέπει να δοθεί στις περιοχές υψηλότερου κινδύνου με βάση τα διαθέσιμα επιστημονικά εργαλεία (π.χ. εκτίμηση επικινδυνότητας εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών με βάση το Καναδικό Σύστημα Πυρομετεωρολογικών Δεικτών) αλλά και η σε πραγματικό χρόνο στενή παρακολούθηση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών με τη χρήση μετεωρολογικών παρατηρήσεων τόσο από μετεωρολογικούς σταθμούς όσο και από μετρήσεις της ανώτερης τροπόσφαιρας με τη χρήση μετεωρολογικών μπαλονιών (ραδιοβολήσεις)», επισήμανε ο διδάκτωρ μετεωρολογίας και ερευνητής της πυρομετερεωρολογικής  ομάδας  «FLAME» της μοναδας «METEO»  του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Γιώργος Παπαβασιλείου.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2024/06/eikona4-2.jpg
      Σύμφωνα  με τον κ. Παπαβασιλείου  ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο για την καλύτερη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών, είναι η ανάλυση αυτών σε πραγματικό χρόνο έτσι ώστε να εντοπίζονται αποδοτικότερα τόσο τα χρονικά διαστήματα όσο και οι περιοχές όπου μπορούμε να επέμβουμε με τα μέσα καταστολής, μιας και όταν οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες είναι ιδιαίτερα δυσμενείς δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια ελέγχου και πρόκειται για μια άνιση μάχη. Ωστόσο, η ολοκληρωμένη διαχείριση δασικών πυρκαγιών δεν είναι κάτι αόριστο αλλά αποτελεί ένα σύνολο ενεργειών που στοχεύουν στη διαχείριση της φωτιάς με απώτερο σκοπό τον περιορισμό των δυσμενών για τον άνθρωπο και τα οικοσυστήματα επιπτώσεων από ανεξέλεγκτες δασικές πυρκαγιές (Εικόνα 4), και περιλαμβάνει 5 βασικούς πυλώνες:
      1) Ανασκόπηση και ανάλυση: Συστηματική καταγραφή και μελέτη των πυρκαγιών του παρελθόντος με ποιοτική και κυρίως ποσοτική ανάλυση (υπολογισμός ισόχρονων εξάπλωσης και χαρακτηριστικών συμπεριφοράς όπως η ταχύτητα εξάπλωσης και η θερμική ένταση) για την κατανόηση των παραγόντων που καθορίζουν την εξάπλωση και τη συμπεριφορά της φωτιάς.
      2) Περιορισμός κινδύνου: Διαχείριση των δασικών καυσίμων, ενίσχυση της ενσυναίσθησης του πληθυσμού και εφαρμογή μέτρων για την αποτροπή ενάρξεων πυρκαγιών από αμέλεια, συμπεριλαμβανομένων των ενάρξεων λόγω αστοχιών σε δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
      3) Ετοιμότητα: Υιοθέτηση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, συστημάτων επιτήρησης (π.χ., ανίχνευση καπνού), συστημάτων αξιολόγησης του κινδύνου και αναδιάρθρωση της επικοινωνίας της επικινδυνότητας.
      4) Απόκριση: Ανάλυση (σε πραγματικό χρόνο) ενεργών δασικών πυρκαγιών με σκοπό την υποστήριξη της χάραξης ασφαλών και αποδοτικών στρατηγικών διαχείρισης.
      5) Αποκατάσταση: Εφαρμογή μέτρων στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των οικοσυστημάτων.
      Τα παραπάνω αποτελούν μέρος της έρευνας που πραγματοποιείται στα πλαίσια του ερευνητικού έργου FLAME που υποστηρίζεται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της Δράσης "2η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση των Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών (Αριθμός Έργου: 00559).
    10. Περιβάλλον

      Engineer

      Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) επιβεβαίωσε σήμερα το ρεκόρ υψηλότερης θερμοκρασίας των 48,8 ° C που σημειώθηκε στις 11 Αυγούστου 2021 στη Σικελία έπειτα από ένα μακρύ πρωτόκολλο εξέτασης των δεδομένων και των εργαλείων μέτρησης που χρησιμοποιήθηκαν για τη διασφάλιση της επιστημονικής του εγκυρότητας.
      «Μια διεθνής επιτροπή ειδικών επιστημόνων της ατμόσφαιρας επαλήθευσε τη θερμοκρασία που καταγράφηκε από έναν αυτόματο μετεωρολογικό σταθμό στις Συρακούσες, στο ιταλικό νησί της Σικελίας», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο WMO.
      Το προηγούμενο ρεκόρ ήταν 48,0 ° C που καταγράφηκε στην Ελλάδα στις 10 Ιουλίου 1977 στην Αθήνα και την Ελευσίνα.
      Αυτό το ρεκόρ, αν και αναγνωρίστηκε από τον WMO, δεν είχε επαληθευτεί ανεξάρτητα από τον οργανισμό, σε αντίθεση με το νέο ρεκόρ στην Ιταλία.
      Ο WMO επιβεβαιώνει ένα ρεκόρ εξετάζοντας προσεκτικά τα δεδομένα καθώς και τα όργανα μέτρησης και τις συνθήκες υπό τις οποίες καταγράφηκε, γεγονός που εξηγεί γιατί το νέο ρεκόρ επικυρώθηκε δυόμισι χρόνια αργότερα.
      «Τέτοια προσεκτική αξιολόγηση μας δίνει τη σιγουριά ότι τα παγκόσμια ρεκόρ θερμοκρασίας μετρώνται σωστά», εξήγησε ο Αμερικανός γεωγράφος Ράνταλ Σερβενί, εισηγητής για το κλίμα και τις ακραίες καιρικές συνθήκες για τον WMO. Ο Σερβενί είναι καθηγητής Γεωγραφικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο Arizona State και ίδρυσε το αρχείο του οργανισμού το 2007.
      «Πέρα από αυτό, αυτή η έρευνα καταδεικνύει την ανησυχητική τάση των συνεχιζόμενων ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών σε συγκεκριμένες περιοχές του κόσμου», τόνισε ο ίδιος.
      Τα αποτελέσματα της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε από ομάδα επιστημόνων, δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό International Journal of Climatology.
      Τα πιθανά ρεκόρ που παρουσιάζονται στον WMO είναι «στιγμιότυπα του τρέχοντος κλίματός μας και είναι δυνατό, ακόμη και πιθανό, ότι ακόμη και πιο σοβαρά ακραία ρεκόρ θα καταγραφούν στο μέλλον στην Ευρώπη», πρόσθεσε ο καθηγητής.
      Η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του WMO διεξάγει περαιτέρω έρευνες, συμπεριλαμβανομένου του εάν ο τροπικός κυκλώνας Φρέντι έσπασε το ρεκόρ για τον τροπικό κυκλώνα με τη μεγαλύτερη διάρκεια.
      Ο Φρέντι, ο οποίος σχηματίστηκε στις αρχές Φεβρουαρίου 2023 στα ανοικτά των ακτών της Αυστραλίας, προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στη νότια Αφρική δύο φορές.
    11. Περιβάλλον

      Engineer

      Κάθε χρόνο, η Μεσογειακή γη χάνει περίπου μισό τόνο εύφορου εδάφους ανά στρέμμα λόγω διάβρωσης, μια ποσότητα που είναι σχεδόν διπλάσια του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Ταυτόχρονα οι υδατικοί πόροι της Μεσογειακής λεκάνης βρίσκονται υπό διαρκή πίεση, λόγω των έντονων φυσικών φαινομένων και κυρίως λόγω ανθρωπογενών αιτιών όπως η κλιματική αλλαγή, η αστικοποίηση, η πληθυσμιακή αύξηση και η αλόγιστη εκμετάλλευσή τους. Η πίεση αυτή, που σταδιακά οδηγεί τις χώρες της Μεσογείου στην υποβάθμιση του εδάφους και στην ερημοποίηση, αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τη διατήρηση των τοπικών οικοσυστημάτων αλλά και τη διαβίωση των Μεσογειακών κοινοτήτων.
      Για την αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών, απαραίτητη είναι η βαθύτερη επιστημονική γνώση και η καλύτερη περιβαλλοντική παρατήρηση, έτσι ώστε οι επιστήμονες και οι φορείς περιβαλλοντικής και αγροτικής πολιτικής να είναι σε θέση να ελέγξουν αποτελεσματικότερα την κατάσταση του περιβάλλοντος και να προτείνουν τα βέλτιστα μέτρα για τη βιώσιμη διαχείρισή του. Η εφαρμογή τέτοιων μέτρων, όπως η δάσωση γεωργικών γαιών, η εδαφοκάλυψη για την αποφυγή της διάβρωσης και διατήρησης της εδαφικής υγρασίας, η εφαρμογή καινοτόμων και εναλλακτικών συστημάτων καλλιέργειας, η ολοκληρωμένη ή βιολογική διαχείριση της γονιμότητας του εδάφους, η χρήση εναλλακτικών υδάτινων πόρων, καθώς και η ευφυής γεωργία, δεν αρκεί για την ανάσχεση της υποβάθμισης. Για την επιτυχημένη εφαρμογή των μέτρων αποκατάστασης και την επίτευξη ορατών αποτελεσμάτων, δηλαδή την εφαρμογή τους σε ευρεία κλίμακα και με ουσιαστικό νόημα σε επίπεδο επενδυτικού σχεδιασμού, απαιτείται η κοινωνική τους αποδοχή αλλά και η εναρμόνισή τους με την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της Μεσογείου και ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, με δίκαιη συμμετοχή τους στα οφέλη.
      Στο πλαίσιο αυτό, το έργο με τίτλο «Δράσεις Ευρείας Αποκατάστασης Αγρο-οικοσυστημάτων για τη Μεσόγειο» (Inclusive Outscaling of Agro-ecosystem Restoration ACTions of the MEDiterranean) και ακρωνύμιο PRIMA REACT4MED συγκεντρώνει μία διεπιστημονική ομάδα ερευνητών και επαγγελματιών σε ένα έργο με στόχο την αντιστροφή της υποβάθμισης των εδαφών και τη αναβάθμιση των μέσων διαβίωσης των Μεσογειακών κοινοτήτων. Η σύμπραξη του έργου REACT4MED, που χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα PRIMA με τη στήριξη του Ορίζοντα Ευρώπη, αποτελείται από 11 εταίρους (Πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα, καθώς και μια μικρομεσαία επιχείρηση) που προέρχονται από χώρες που συνεργάζονται με το PRIMA (Ελλάδα, Ιταλία, Γερμανία, Κύπρος, Ισραήλ, Ισπανία, Μαρόκο, Τουρκία και Αίγυπτος).
      Το Πρόγραμμα PRIMA (Partnership for Research and Innovation in the Mediterranean Area - Σύμπραξη για την Έρευνα και την Καινοτομία στην περιοχή της Μεσογείου) είναι ένας φορέας χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με κύριο αντικείμενο την ανάπτυξη των ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας και την επινόηση καινοτόμων λύσεων για την αντιμετώπιση κρίσιμων προβλημάτων στους τομείς της διαχείρισης των υδάτων και των αγροδιατροφικών συστημάτων στη Μεσόγειο.
      Το έργο συντονίζει το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, με επιστημονικά υπεύθυνους τον Αντιπρύτανη Καθ. Δρ. Θρασύβουλο Μανιό και τον Επίκουρο Καθηγητή του Τμήματος Γεωπονίας Δρ. Ιωάννη Δαλιακόπουλο και επιστημονικούς συνεργάτες την Ειρήνη Χριστοφορίδη και τον Δημήτριο Παπαδημητρίου. Στην πορεία του έργου, που θα διαρκέσει ως το 2025, οι εταίροι θα εργαστούν συστηματικά για την ευρεία εφαρμογή μέτρων ενίσχυσης της βιώσιμης διαχείρισης εδαφών και υδάτων για την υποστήριξη της αγροδιατροφικής παραγωγικότητας των Μεσογειακών περιοχών, καθώς και την επιτάχυνση και την διάδοση της σχετικής τεχνολογικής καινοτομίας.
      Οι εταίροι του PRIMA REACT4MED θα πραγματοποιήσουν την εναρκτήρια συνάντηση του έργου μεταξύ 20 και 23 Ιουνίου στο Ηράκλειο Κρήτης, με τη συμμετοχή εμπλεκόμενων φορέων από την τοπική αυτοδιοίκηση και την τοπική κοινωνία. Για περισσότερες πληροφορίες για το έργο επικοινωνήστε με το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο ([email protected]) και το έργο REACT4MED ([email protected]).
    12. Περιβάλλον

      Engineer

      Σε εξέλιξη βρίσκεται έργο LIFE για τη δημιουργία ενός εθνικού διαδικτυακού Πληροφοριακού Συστήματος για τη Βιοποικιλότητα της Ελλάδας, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση στην πληροφορία και το έργο όσων ασχολούνται με την προστασία της βιοποικιλότητας στη χώρα μας. Σήμερα η πληροφορία για τη βιοποικιλότητα είναι διάσπαρτη σε ποικίλες πηγές, ενώ η πρόσβαση σε αυτή δεν είναι πάντα εύκολη. Ως αποτέλεσμα, οι επιστήμονες και το προσωπικό των υπηρεσιών που καλούνται να γνωμοδοτήσουν και να αδειοδοτήσουν έργα, να σχεδιάσουν και να αποφασίσουν διαχειριστικά μέτρα για την προστασία της βιοποικιλότητας δεν έχουν στα χέρια τους τη διαθέσιμη και πλέον πρόσφατη πληροφορία.
      Διαβάστε - LIFE EL-BIOS: Το πρώτο εθνικό σύστημα πληροφοριών για τη βιοποικιλότητα στην Ελλάδα
      Το κενό αυτό, σύμφωνα με τον ΟΦΥΠΕΚΑ, έρχεται να καλύψει το υπό δημιουργία πληροφοριακό σύστημα, το οποίο σχεδιάζεται στο πλαίσιο του έργου LIFE EL BIOS (LIFE20 GIE/GR.001317) «hELlenic BIOdivesity Information System: an innovative tool for biodiversity conservation», το οποίο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE της ΕΕ και υλοποιείται με συντονιστή το Πράσινο Ταμείο και συνδικαιούχους τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Τμήμα Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή/Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας-Τμήμα Ηλεκτρολόγων και Μηχανικών Υπολογιστών, το Ευρωπαϊκό Θεματικό Κέντρου του Πανεπιστημίου της Μάλαγα και την εταιρεία OLYMPOS CONSULTING P.C.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/04/%CE%9A%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%82_%CE%9B%CE%AF%CE%B1-%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B4%CF%81%CE%AC%CE%B3%CE%BA%CE%B1-600-x-400.jpg Καλαμοκανάς στο Δέλτα Αξιού – Φωτογράφος: Λία Παπαδράγκα
      Το υπό δημιουργία πληροφοριακό σύστημα αυτό θα συγκεντρώνει, θα συνδυάζει και θα διαχέει με εύληπτο τρόπο για τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας και σχετικά υποστηρικτικά δεδομένα.
      Ειδικότερα, το πληροφοριακό σύστημα:
      ⦁ θα παρέχει πρόσβαση σε δεδομένα και πληροφορίες που διατηρούνται από ποικίλους φορείς της χώρας, στο πλαίσιο εθνικών συστημάτων παρακολούθησης, ερευνητικών έργων, μελετών κ.λπ.
      ⦁ θα υποστηρίζει τη λειτουργία του ΟΦΥΠΕΚΑ, αρμόδιων υπηρεσιών, οργανισμών, επιστημονικών φορέων και περιβαλλοντικών οργανώσεων,
      ⦁ θα αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για το έργο της επιστημονικής κοινότητας και την πληροφόρηση του κοινού σε θέματα βιοποικιλότητας.
      Την τρέχουσα περίοδο υλοποιείται με ευθύνη του ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ η πρώτη φάση του έργου, η οποία περιλαμβάνει δράσεις όπως ο προσδιορισμός των ενδιαφερόμενων μερών, η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και ο προσδιορισμός των αναγκών τους, καθώς και αποτύπωση της δομής και του περιεχομένου του πληροφοριακού συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό, στελέχη του ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ επισκέφθηκαν τα γραφεία του ΟΦΥΠΕΚΑ και συμμετείχαν σε συνάντηση εργασίας. Μετά την ολοκλήρωση του έργου, τη διαχείριση και ευθύνη λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος θα αναλάβει ο ΟΦΥΠΕΚΑ.
    13. Περιβάλλον

      Engineer

      Η Επιχειρησιακή μονάδα BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΑΑΔΕΤ) εκτίμησε εκ νέου την καμένη έκταση από την πυρκαγιά που ξεκίνησε στην περιοχή Φράγμα Λύρας στο Σουφλί Έβρου και επεκτάθηκε στο δάσος της Δαδιάς την Πέμπτη 21 Ιουλίου, κατακαίγοντάς το για περισσότερο από μία εβδομάδα. Την υπολόγισε σε περίπου 4.256,62 εκτάρια ή αλλιώς σε 42.566 στρέμματα.
      Ο υπολογισμός αυτός της καμένης έκτασης έχει γίνει βάσει δύο δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης Sentinel-2, πριν και μετά την πυρκαγιά.
      Το Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς - Λευκίμμης - Σουφλίου βρίσκεται στο μέσον του νομού Εβρου σε έκταση 428.000 στρεμμάτων, από τα οποία τα 72.900 είναι αυστηρά προστατευόμενη ζώνη και εντάσσονται στη ζώνη προστασίας Α.
      Αξίζει να σημειωθεί ότι η καμένη έκταση της περιοχής Natura 2000 αντιστοιχεί στο 10,3% της συνολικής έκτασης Natura 2000 του Εθνικού Πάρκου.
      Σχετική ανάρτηση της Επιχειρησιακή μονάδα BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΑΑΔΕΤ) αναφέρει:
      https://www.facebook.com/BeyondNOA/posts/758048272229755
      Η Επιχειρησιακή μονάδα BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΑΑΔΕΤ) εκτίμησε την καμμένη έκταση της πυρκαγιάς που ξεκίνησε στην περιοχή Φράγμα Λύρας στο Σουφλί Έβρου και επεκτάθηκε στο Δάσος της Δαδιάς την Πέμπτη 21 Ιουλίου 2022, σε περίπου 4.256,62 εκτάρια / 42.566 στρέμματα. Ο υπολογισμός της καμένης έκτασης έχει γίνει βάσει δυο δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης Sentinel-2 πριν και μετά την πυρκαγιά.
      Το Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμμης – Σουφλίου βρίσκεται στο μέσον του νομού Εβρου σε έκταση 428.000 στρεμμάτων από τα οποία τα 72.900 είναι αυστηρά προστατευόμενη ζώνη και εντάσσονται στη ζώνη προστασίας Α.
      Αξίζει να σημειωθεί ότι η καμένη έκταση της περιοχής Natura 2000 αντιστοιχεί στο 10,3% της συνολικής έκτασης Natura 2000 του Εθνικού Πάρκου.


      ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ 4η.xlsx
    14. Περιβάλλον

      Engineer

      Για πρώτη φορά, η παγκόσμια μέση θερμοκρασία ήταν την Παρασκευή, 17 Νοεμβρίου, πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου μεγαλύτερη της εποχικής μέσης θερμοκρασίας της προβιομηχανικής εποχής, δηλαδή πάνω από το ανώτατο όριο της συμφωνίας του Παρισιού για μία ημέρα, όπως ανακοίνωσε το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus.
      Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ήταν, στις 17 Νοεμβρίου, 2,06 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο των θερμοκρασιών που καταγράφηκαν από το 1850 έως το 1900, ανέφερε στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter) η Σαμάνθα Μπέρτζες, αναπληρώτρια επικεφαλής της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής (C3S) του Copernicus.
      «Πρόκειται για την πρώτη ημέρα που η παγκόσμια θερμοκρασία υπερέβη κατά περισσότερο από 2 βαθμούς Κελσίου» τα προβιομηχανικά επίπεδα, υπογράμμισε.
      Το όριο αυτό θα πρέπει ωστόσο να ξεπεραστεί κατά μέσο όρο επί αρκετά χρόνια προκειμένου να θεωρηθεί ότι το όριο της συμφωνίας του Παρισιού έχει ξεπεραστεί.
      Η συμφωνία, που υπογράφτηκε το 2015 έπειτα από τη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα COP21, έχει στόχο να διατηρήσει «την αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας πολύ κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα» και να συνεχιστούν οι προσπάθειες «ώστε να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα».
      Σε μια ειδική έκθεση της (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή -- Giec) το 2018, οι ειδικοί για το κλίμα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ διατήρησαν ως ορισμό της υπερθέρμανσης έναν μέσο όρο «για μια περίοδο 30 χρόνων» σε σχέση με «την περίοδο αναφοράς 1850-1900».
      Τώρα το κλίμα θεωρείται ότι έχει υπερθερμανθεί περίπου κατά 1,2 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την περίοδο 1850-1900.
      Αυτή η πρώτη ημέρα πάνω από το όριο των 2 βαθμών Κελσίου εγγράφεται σε μια σειρά ρεκόρ: οι μήνες από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο ήταν ήδη οι πιο ζεστοί που έχουν καταγραφεί ποτέ παγκοσμίως, σύμφωνα με το Copernicus, για το οποίο το 2023 θα ξεπεράσει «σχεδόν σίγουρα» το ετήσιο ρεκόρ του 2016.
      Ο Οκτώβριος του 2023 ήταν «1,7 βαθμό Κελσίου πιο ζεστός κατά μέσο όρο για μήνα Οκτώβριο την περίοδο 1850-1900», εξήγησε το παρατηρητήριο στις αρχές Νοεμβρίου.
      Αυτά τα ρεκόρ θερμοκρασιών μεταφράζονται σε ξηρασίες, συνώνυμες των λιμών, καταστροφικές πυρκαγιές ή ενισχυμένους τυφώνες, προειδοποιούν οι επιστήμονες και θα βρίσκονται στο φόντο της 28ης διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα που θα διεξαχθεί στο Ντουμπάι (30 Νοεμβρίου-2 Σεπτεμβρίου).
    15. Περιβάλλον

      Engineer

      Το μεγαλύτερο μέρος των καμένων δασών χαλεπίου Πεύκης στη Βόρεια Εύβοια αναμένεται να αποκατασταθεί φυσικά, τα μεν πεύκα με σπόρους τα δε πλατύφυλλα είδη (φυλλοβόλα και αείφυλλα) με παραβλάστηση, σύμφωνα με τη μελέτη Αναδάσωσης της Βόρειας Εύβοιας, η οποία εκπονείται από το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με επιστημονικά υπεύθυνη την καθηγήτρια Θέκλα Κ. Τσιτσώνη.
      «Παρά τη δυνατότητα φυσικής αποκατάστασης, εντούτοις ένα σημαντικό κομμάτι θα χρειαστεί αναδάσωση, όπως συστάδες που έχουν ξανακαεί και δεν υπάρχουν ώριμοι σπόροι ή εκτάσεις με κλίσεις >50% ή εκτάσεις με τουριστικό ή αναψυχικό ενδιαφέρον. Αξίζει να σημειωθεί ότι το σημαντικό πρόβλημα αποκατάστασης δασικών οικοσυστημάτων μετά την πυρκαγιά δημιουργείται στη μαύρη Πεύκη και στην Ελάτη, είδη που δεν είναι προσαρμοσμένα στις πυρκαγιές, λόγω της ζώνης εξάπλωσής τους», λέει στη Greenagenda.gr η κ. Τσιτσώνη.
      Στο πλαίσιο του Προγράμματος Ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας, με επικεφαλής τον Σταύρο Μπένο, πρόεδρο του Σωματείου «Διάζωμα», ολοκληρώθηκε και κατατέθηκε προς υλοποίηση το Στρατηγικό Σχέδιο (Masterplan), το οποίο περιλαμβάνει 71 έργα και δράσεις. Για το έργο «Το Νέο Δάσος στο κέντρο της ζωής, της αειφορίας και της βιώσιμης ανάπτυξης της Βόρειας Εύβοιας», η επιστημονικά υπεύθυνη της ομάδας του Τμήματος Δασολογίας του ΑΠΘ, κ. Τσιτσώνη, κατέθεσε προς υλοποίηση το Τεχνικό Δελτίο Προτεινόμενου Έργου/Δράσης «Αναδάσωση – Α.Π.Θ. – Αρθρωτή κυλιόμενη δράση με την παρακάτω διαδοχή: Σπόροι, Φυτώρια/Φυτάρια, Αναδάσωση, Φυσική Αναγέννηση/Συνεχής παρακολούθηση, Νερό, Απορρόφηση CO2».
      Η δράση «Αναδάσωση - ΑΠΘ» εξειδικεύεται σε έξι κατηγορίες έργων (Α, Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ), τα οποία αφορούν:
      Α. Συλλογή δασικού αναπαραγωγικού υλικού,
      Β. Παραγωγή φυταρίων στο φυτώριο για την αναδάσωση,
      Γ. Παρακολούθηση της φυσικής αναγέννησης του Νέου Δάσους,
      Δ. Αναδάσωση – Βιώσιμη Διαχείριση - Βιώσιμος Καθαρισμός,
      Ε. Έργα αποκατάστασης υγρασίας εδάφους (Νερό)
      και τέλος
      ΣΤ. Υπολογισμό παρακολούθησης CO2 και αποθήκευσης άνθρακα
      Σκοπός του έργου Α για το νέο δάσος είναι η συλλογή του καταλληλότερου πολλαπλασιαστικού υλικού από την ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Εύβοιας με στόχο την παραγωγή άριστου φυτευτικού υλικού με τοπικά ενδημικά χαρακτηριστικά για τις ανάγκες του Έργου Β και τελικά προς χρήση στις αναδασωτικές εργασίες του Έργου Δ που προβλέπεται να υλοποιηθούν σε καμένες εκτάσεις του νησιού σύμφωνα και με τις προβλέψεις της μελέτης Αναδάσωσης Βόρειας Εύβοιας. Για την υλοποίηση των αναδασώσεων των εκτάσεων, οι οποίες προβλέπονται στο σχετικό Έργο Δ, θα πρέπει να επισημανθούν οι άριστοι φαινότυποι για τα είδη ενδιαφέροντος ήτοι: χαλέπιος Πεύκη, μαύρη Πεύκη και Ελάτη.
      Για την κάλυψη των αναγκών σε αναδασωτικό φυτευτικό υλικό υπολογίστηκε με βάση:
      την έκταση αναδάσωσης με κάθε είδος το χλωρό βάρος των κώνων, τον αριθμό των σπόρων σε κάθε κώνο, τη φυτρωτικότητα και ένα περιθώριο ασφαλείας της τάξης του 20% το συνολικό βάρος του προς συλλογή υλικού το οποίο ανέρχεται σε 3.500 kg κώνων και για τα τρία είδη από τα οποία τελικά αναμένεται να παραχθούν προς χειρισμό και φύτευση σε δημόσια φυτώρια 1.800.000 σπόροι Ελάτης, 1.000.000 σπόροι μαύρης Πεύκης και 275.000 σπόροι χαλεπίου Πεύκης. Σκοπός του έργου Β είναι η οργάνωση, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της παραγωγής φυτευτικού υλικού για την αναδάσωση της Βόρειας Εύβοιας. Το Έργο Β εκκινεί από τη στιγμή που οι επιλεγμένοι, ταυτοποιημένοι και συσκευασμένοι σπόροι του Έργου Α αποστέλλονται σε δημόσια φυτώρια για παραγωγή φυταρίων και εκτείνεται μέχρι την ολοκλήρωση κατασκευής του τοπικού Σταθμού Προσωρινής Μεταστάθμευσης και Προσαρμογής Φυτευτικού Υλικού σε περιοχή της Εύβοιας για τις ανάγκες αναδάσωσης. Σκοπός του Έργου Β είναι η οργάνωση των συνοδών εργασιών που απαιτούνται για την άριστη οργάνωση υλοποίησης της επέμβασης αναδάσωσης του Έργου Δ. Η αναδάσωση αναμένεται να είναι εκτενής καταλαμβάνοντας εκτάσεις μεγαλύτερες των 15.000 στρεμμάτων, αλλά ταυτόχρονα θα εκτείνεται σε μεγάλο αριθμό θέσεων με διαφορετικό καθεστώς εμπλέκοντας όχι μόνο δημόσιες δασικές εκτάσεις αλλά και σημαντικές ιδιωτικές.
      Το Έργο Β ως συνέχεια του Έργου Α αναμένεται να καλύψει τις δράσεις παραγωγής του φυτευτικού υλικού που θα απαιτηθεί για την αναδάσωση εκτάσεων στη Βόρεια Εύβοια καθώς επίσης και την παραγωγή πιστοποιημένου και γενετικά ελεγμένου φυτευτικού υλικού με συγκεκριμένα φαινοτυπικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να φυτευτεί σε επιλεγμένες θέσεις εντός δημοσίων εκτάσεων στο πεδίο ώστε να παρακολουθούνται στο μέλλον για να λειτουργήσουν ως σποροπαραγωγές συστάδες τόσο για επιστημονικούς όσο και για λειτουργικούς σκοπούς.
      Επίσης, ο Σταθμός Μεταστάθμευσης και Προσαρμογής Φυτευτικού Υλικού αποτελεί ένα ακόμη καινοτόμο στοιχείο του Έργου του Νέου Δάσους. Η δημιουργία του Σταθμού θα εξασφαλίσει με πιστοποιημένο τρόπο την ασφάλεια αποθήκευσης και προσαρμογής (conditioning) που πιθανότατα θα χρειαστεί το φυτευτικό υλικό λόγω της αλλαγής των κλιματικών συνθηκών καθώς και εξαιτίας της ανάγκης «σκλήρυνσης» προ της φύτευσης στο πεδίο. «Η δράση αυτή εξασφαλίζει ότι το υγιές φυτευτικό υλικό φτάνει από το φυτώριο στον χώρο φύτευσης χωρίς να υποστεί υπερβολικό στρες εξαιτίας ακατάλληλων συνθηκών αποθήκευσης και χειρισμού έως την ημέρα της φύτευσης. Οι αναδασώσεις αποτελούν πλέον προτεραιότητα και έχουν υψηλό κόστος το οποίο θα πρέπει να δαπανάται με εξασφάλιση της επίτευξης στόχων της κλιματικής αλλαγής ή και παραγωγικών προτεραιοτήτων», υπογραμμίζει η κ. Τσιτσώνη.
      Σκοπός του έργου Γ είναι η παρακολούθηση της φυσικής αναγέννησης σε συνδυασμό με την πρόοδο της εφαρμογής αναδάσωσης (Έργο Δ) του Νέου Δάσους. Η παρακολούθηση καθίσταται αναγκαία ως κρίκος μιας αλυσίδας αξίας η οποία περιλαμβάνει την ex ante και την ex post αξιολόγηση της επιτυχίας των ενεργειών που προβλέπονται στο συγκεκριμένο τεχνικό δελτίο και την πρόταση υλοποίησης διορθωτικών ενεργειών σε περίπτωση που υπάρχουν αδυναμίες και κενά τόσο στην πρόοδο της αναγέννησης όσο και στην υλοποίηση της αναδάσωσης. Επιπλέον ως δεύτερος στόχος είναι η διαχρονική άντληση στοιχείων και δεδομένων για τον εμπλουτισμό της παρακολούθησης συγκράτησης CO2 του έργου ΣΤ.
      Σκοπός του έργου Δ είναι η ανασύσταση του δασικού περιβάλλοντος σε καμένες εκτάσεις της Βόρειας Εύβοιας με την υλοποίηση αναδασώσεων στο μέτρο που αυτό είναι απαραίτητο για την αποκατάσταση εκτάσεων οι οποίες παρουσιάζουν δυσκολίες στη διαδικασία φυσικής αναγέννησης. Προβλέπεται να υλοποιηθεί αναδάσωση κυρίως με Μαύρη Πεύκη και Ελάτη.» Το έργο Δ αποτελεί τον κόσμο των δράσεων του παρόντος Τεχνικού Δελτίου και συνδέεται άρρηκτα με το σύνολο των υπολοίπων έργων» επισημαίνει η κ. Τσιτσώνη.
      Επιπλέον, το έργο Δ δημιουργεί την πρώτη ολοκληρωμένη παρέμβαση για την προστασία των αγροτικών και αγροδασικών οικισμών στην Ελλάδα με την διενέργεια παρεμβάσεων σε περιαστικές εκτάσεις για την προστασία από πυρκαγιά. Οι επεμβάσεις αυτές (Φωτοδότες) σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν τη βιώσιμη διαβίωση και προστασία των κατοίκων δημιουργώντας παράλληλα ένα πλαίσιο επεμβάσεων το οποίο, κατά την κ. Τσιτσώνη, να μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
      Οι Φωτοδότες θα εφαρμοστούν σε τουλάχιστον 2 οικισμούς της περιοχής και αποτελούν μια πολύ απαιτητική δράση καθώς θα εμπλέξουν πέραν της δασικής υπηρεσίας και υπηρεσίες της περιφερειακής διοίκησης σε όλα τα επίπεδα αλλά και τους ιδιώτες κατόχους εκτάσεων πέριξ των οικισμών εφαρμογής.
      Σκοπός του έργου Ε είναι η παραγωγή και ολοκλήρωση έργων διακράτησης ύδατος από αρτεσιανές επιφανειακές ή όμβριες πηγές με σκοπό την αποθήκευση και χρήση τους για την βελτίωση των συνθηκών επιβίωσης των αναδασώσεων αλλά και για την μελλοντική αντιπυρική προστασία του νέου δάσους που θα ιδρυθεί στη Βόρεια Εύβοια.
      Και, τέλος, σκοπός του έργου ΣΤ είναι η δυναμική παρακολούθηση της συγκράτησης άνθρακα τόσο από τις περιοχές εφαρμογής αναδασώσεων όσο και από τις περιοχές με φυσική αναγέννηση. Για την επίτευξη του σκοπού μια διαδραστική ηλεκτρονική πλατφόρμα πληροφόρησης θα λειτουργήσει ώστε να καταστεί δυνατή η αξιοποίηση των στοιχείων, που αυτή θα παρέχει σε πραγματικό χρόνο, τόσο από το κράτος και την εκπαιδευτική κοινότητα όσο και από τους πολίτες.
      «Με τη χρήση των δεδομένων και την εφαρμογή εξισώσεων υπολογισμού δέσμευσης CO2 το δυναμικό αυτό παράθυρο θα αποδίδει κάθε στιγμή αποτελέσματα συνολικά αλλά και επί μέρους για την καμένη περιοχή», υπογραμμίζει η καθηγήτρια του ΑΠΘ.
      Η χρηματοδότηση υλοποίησης του Τεχνικού Δελτίου Προτεινόμενου Έργου/Δράσης «Αναδάσωση – ΑΠΘ» θα γίνει από το Ταμείο Ανάκαμψης ΠΑΑ 2021-2027.
    16. Περιβάλλον

      Engineer

      Χθες το απόγευμα, στο πλαίσιο της Πράσινης Εβδομάδας της ΕΕ, της μεγαλύτερης ετήσιας περιβαλλοντικής εκδήλωσης της Ευρώπης, ανακοινώθηκαν οι πέντε νικητές των φετινών βραβείων του προγράμματος περιβαλλοντικής και κλιματικής δράσης LIFE. Το βραβείο LIFE για τη Φύση απονεμήθηκε σε ένα κυπριακό έργο που αποσκοπεί στην ενίσχυση της προστασίας και της ανθεκτικότητας των κεδροδασών. Το βραβείο για την Κλιματική Δράση απονεμήθηκε σε ένα γερμανικό έργο ενίσχυσης της βιοποικιλότητας των αμπελώνων, ενώ το βραβείο για το Περιβάλλον σε ένα ιταλικό έργο ευαισθητοποίησης για τη μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης. Το ίδιο ιταλικό έργο κέρδισε επίσης το Βραβείο των Πολιτών, ενώ το ειδικό βραβείο «LIFE και Natura 2000», το οποίο θεσπίστηκε φέτος για τον εορτασμό της 30ής επετείου των δύο προγραμμάτων, απονεμήθηκε σε ένα εσθονικό έργο αποκατάστασης λειμώνων τύπου «άλβάρ».
      Ο κ. Φράνς Τίμερμανς, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δήλωσε σχετικά: «Καθώς προχωρά η κλιματική κρίση, χάνουμε είδη με ανησυχητικό ρυθμό. Η αποκατάσταση της φύσης είναι ένα απίστευτα ισχυρό εργαλείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και της κρίσης της βιοποικιλότητας. Πρέπει να προστατεύσουμε και να αποκαταστήσουμε τη φύση, ώστε να μπορεί να μας προστατεύει. Τα θερμά μου συγχαρητήρια στους νικητές και τους φιναλίστ των φετινών βραβείων LIFE: είστε στην πρωτοπορία του αγώνα αυτού, αποδεικνύοντας πόσο ανθεκτική είναι η φύση αρκεί να την αφήσουμε να ανακάμψει. Οι επιτυχίες σας μας εμπνέουν και δίνουν σε όλους μας ελπίδα για το μέλλον».
      Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους προσέθεσε: «Όλοι οι σημερινοί φιναλίστ και νικητές είναι αληθινοί πρωτοπόροι. Αναλαμβάνουν πραγματική δράση στο πεδίο, με αποτέλεσμα υψηλότερη βιοποικιλότητα, λιγότερη ρύπανση και περισσότερη κλιματική δράση. Η αφοσίωση και η σκληρή δουλειά τους μας βοηθούν να επιτύχουμε τους φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουμε θέσει με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία».
      Τα ετήσια βραβεία LIFE τιμούν τα πλέον καινοτόμα, εμπνευσμένα και αποτελεσματικά έργα του προγράμματος LIFE σε τρεις τομείς: προστασία της φύσης, περιβάλλον και κλιματική δράση. Το βραβείο πολιτών LIFE απονέμεται στο αγαπημένο έργο του κοινού. Στη σχετική είδηση μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα έργα που διακρίθηκαν.
       
    17. Περιβάλλον

      Engineer

      Yψηλότερα ποσά για την υλοποίηση πρακτικών ESG δαπανούν όλο και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσειςαποδεικνύοντας ότι ο μετασχηματισμός τους με βάση τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης αποτελεί στρατηγική επιλογή τη δεκαετία που διανύουμε.
      Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα μελέτης της ICAP CRIF ΑΕ στις 1.000 μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας βάσει απασχολούμενου προσωπικού, το 2023 περισσότερες από 7 στις 10 επιχειρήσεις δαπάνησαν υψηλότερα ποσά για την υλοποίηση πρακτικών ESG συγκριτικά με το 2022. Συγκεκριμένα, το 2023 το 71% των επιχειρήσεων αύξησαν τις δαπάνες για ενέργειες ESG συγκριτικά µε το 2022 (το αντίστοιχο ποσοστό το 2022/21 ανήλθε σε 66%), το 23% τις διατήρησε στα ίδια επίπεδα, ενώ το υπόλοιπο 6% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι τις περιόρισε έναντι του προηγούμενου έτους.
      Διερευνώντας το ύψος των κονδυλίων που δαπανούν οι επιχειρήσεις για δράσεις ESG προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των εταιρειών (65%) δαπανά έως 200.000 ευρώ. Το 11% των επιχειρήσεων δαπανά από 200.000 ευρώ έως 500.000 ευρώ και το 10% από 500.000 ευρώ έως 1 εκατ. ευρώ. Από 1 εκατ. ευρώ έως 5 εκατ. ευρώ επένδυσαν σε δράσεις ESG το 7% των εταιρειών του δείγματος, ενώ πάνω από 5 εκατ. ευρώ επένδυσε το 8%.
      Αναφορικά με την κατανομή του συνολικού προϋπολογισμού των εταιρειών για δράσεις ESG, στους βασικούς πυλώνες περιλαμβάνονται: Περιβάλλον, Κοινωνία και Εταιρική Διακυβέρνηση. Καθώς εντείνεται συνεχώς η ανησυχία και ο δηµόσιος διάλογος για την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, οι δαπάνες για περιβαλλοντικές δράσεις κερδίζουν σταθερά μερίδιο τα τελευταία έτη. Συγκεκριμένα, τα υψηλότερα κονδύλια για το 2023 κατευθύνθηκαν σε περιβαλλοντικές δράσεις (41%). Ακολουθούν (35%) οι δράσεις που σχετίζονται µε την κοινωνία και οι ενέργειες που αφορούν στην εταιρική διακυβέρνηση (24%).
      Πόσο σημαντική όμως είναι για τις επιχειρήσεις η βιώσιμη ανάπτυξη; Η έρευνα έδειξε ότι το 94% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν χαρακτηρίζουν «πολύ και πάρα πολύ» σημαντική τη βιώσιμη ανάπτυξη,ποσοστό που κυμαίνεται σταθερά σε τιμές άνω του 90% τα τελευταία έτη. Η συµπεριφορά των εταιρειών σε όλους τους τομείς της οικονομίας είναι καίριας σημασίας για την επιτυχή μετάβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Πράσινη Συμφωνία) σε μια κλιματικά ουδέτερη και πράσινη οικονομία, και για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, συµπεριλαμβανομένων των στόχων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον. Αυτό απαιτεί την εφαρμογή ολοκληρωμένων διαδικασιών μετριασµού των δυσμενών επιπτώσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον στις αλυσίδες αξίας τους, την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στα συστήματα εταιρικής διακυβέρνησης και των συστημάτων διαχείρισης καθώς επίσης και τη διαμόρφωση των επιχειρηματικών αποφάσεων όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα, το κλίμα και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, καθώς και όσον αφορά στην ανθεκτικότητα της εταιρείας μακροπρόθεσµα.
      Περιβαλλοντικές δράσεις στο επίκεντρο των επιχειρήσεων
      Αναφορικά με τον βαθμό εφαρμογής ορισμένων εκ των κυριότερων πρακτικών από τις εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα ανά κύριο τομέα δράσης, οι επιχειρήσεις, αναγνωρίζοντας τον αντίκτυπο που έχει η λειτουργία τους στο φυσικό περιβάλλον, υιοθετούν σε μεγάλο βαθμό δράσεις που σχετίζονται µε την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη δραστηριότητά τους. Σύμφωνα µε τα αποτελέσματα της έρευνας, το 83% των εταιρειών του δείγματος έχει ως προτεραιότητα την αποτελεσματική διαχείριση του χαρτιού και των στερεών αποβλήτων(διαχωρισμός ανά κατηγορία υλικού ανακύκλωσης, κλπ.) σε μεγάλο βαθμό («πολύ» ή «πάρα πολύ»). Ακολουθούν µε μικρή διαφορά η εφαρμογή εσωτερικών προγραμμάτων ανακύκλωσης, αποσπώντας μερίδιο 81%, η υιοθέτηση συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης σύμφωνα µε εθνικά / διεθνή πρότυπα µε μερίδιο 79% και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης του προσωπικού, αποσπώντας επίσης ποσοστό 79%. Αξιόλογο μερίδιο καταλαμβάνουν οι ενέργειες για την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων(69%) και η αξιολόγηση των ενεργειακών επιδόσεων σε σχέση µε συγκεκριμένους μεσοπρόθεσµους περιβαλλοντικούς στόχους που έχει θέσει η ίδια η εταιρεία για τη μείωση του ενεργειακού της αποτυπώματος (62%). Τέλος, η χρήση ενέργειας προερχόμενη από ανανεώσιμες πηγές (π.χ. φωτοβολταϊκά) και ο εταιρικός στόλος οχημάτων φιλικών προς το περιβάλλον (υβριδικά, ηλεκτρικά) απέσπασαν μερίδια 53% και 44% αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες περιβαλλοντικές δράσεις ενίσχυσαν τα ποσοστά τους συγκριτικά µε τα αντίστοιχα που έλαβαν στην προηγούμενη έρευνα, γεγονός που καταδεικνύει την προσπάθεια των εταιρειών να περιορίσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.
      Αναγνωρίζοντας τις κοινωνικές επιδράσεις της λειτουργίας τους, εννιά στις δέκα εταιρείες του δείγματος (91%) δήλωσαν ότι παρέχουν ίσες ευκαιρίες προς όλους τους εργαζομένους σε βαθμό «πολύ» ή «πάρα πολύ».Το 83% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι παρέχει δυνατότητες εκπαίδευσης ή βελτίωσης των δεξιοτήτων του προσωπικού, το 81% εστιάζει στην πρόσθετη ιατροφαρμακευτική κάλυψη του προσωπικού και το 80% στην ανταπόκριση σε έκτακτες καταστάσεις, όπως οι καταστροφές από πυρκαγιές, φυσικά φαινόμενα, κ.λπ. Ακολουθούν αποσπώντας αξιόλογα ποσοστά η κάθε επιλογή, οι πρόσθετες παροχές ή οικονομικές διευκολύνσεις (79%), οι δωρεές ή παροχές σε χρήμα ή αγαθά (73%) καθώς και η αξιολόγηση των επιδόσεων των εργαζομένων (71%). Πιο χαμηλά μερίδια απέσπασαν η υποστήριξη καλλιτεχνικών, αθλητικών, πολιτισμικών εκδηλώσεων (58%), ο εθελοντισμός των εργαζομένων και η συμμετοχή σε πρωτοβουλίες βιώσιμης ανάπτυξης π.χ. αιμοδοσία, καθαρισμοί περιοχών, δενδροφύτευση, κ.λπ. (53%) και οι δράσεις / πρωτοβουλίες για την ενίσχυση ΜΚΟ (43%).
      Οι επιχειρήσεις του δείγματος ρωτήθηκαν σχετικά µε το ποια Διεύθυνση / Τµήµα αποφασίζει και διαχειρίζεται τις δράσεις ESG. Τέσσερις στις δέκα εταιρείες (40%) απάντησαν ότι αποφασίζει ξεχωριστή Διεύθυνση / Τµήµα της εταιρείας, αρμόδιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη, γεγονός που καταδεικνύει την ολοένα και μεγαλύτερη σημασία που δίνεται από τις ελληνικές επιχειρήσεις. Η ίδια η Διοίκηση της εταιρείας αναλαμβάνει τη διαχείριση των δράσεων ESG σε ποσοστό 31%, επιβεβαιώνοντας την άρρηκτη σύνδεση της Βιώσιμης Ανάπτυξης µε το όραμα, τις αξίες και την επιχειρηματική στρατηγική των επιχειρήσεων. Ακολουθεί µε μεγάλη διαφορά (6%) η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού και έπεται η Οικονομική Διεύθυνση καταλαμβάνοντας μερίδιο 3%. Σημαντικό ποσοστό συμμετοχής απέσπασε και η επιλογή άλλο (20%) που περιλαμβάνει κυρίως τη διατμηματική στρατηγική, δηλαδή την από κοινού λήψη αποφάσεων για τις σχετικές δράσεις απ' όλες τις διευθύνσεις μιας εταιρείας, το τµήµα μάρκετινγκ και το τµήµα επιχειρησιακού σχεδιασμού.
      Καθώς η εταιρική διακυβέρνηση αφορά στο σύνολο των αρχών που υιοθετεί µία εταιρεία προκειμένου να διασφαλίσει την απόδοσή της, τα συµφέροντα των μετόχων της και τα συµφέροντα όλων των ενδιαφερομένων μερών (stakeholders), ποσοστό 89% των εταιρειών δήλωσαν ότι εφαρμόζουν δράσεις/πρωτοβουλίες µε στόχο την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (π.χ. GDPR - Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων). Ίδιο ποσοστό εταιρειών (89%) επέλεξε και τη συμμόρφωση µε τις ισχύουσες πρακτικές Επιχειρηματικής Ηθικής σε μεγάλο βαθμό («πολύ» και «πάρα πολύ»). Την ενσωμάτωση των τεχνολογιών cloud για την αποθήκευση και χρήση δεδομένων (π.χ. αντικατάσταση έντυπου αρχείου µε ψηφιακές βάσεις δεδομένων) εφαρμόζει σε «πολύ» ή «πάρα πολύ» μεγάλο βαθμό το 81%. Ακολουθούν η μισθολογική ισότητα ανδρών και γυναικών (77%), η προώθηση της καινοτομίας (76%) και η συνεχής επικοινωνία και ο διάλογος µε τα ενδιαφερόμενα µέλη (stakeholders, κ.λπ.), µε σκοπό τη βελτίωση της λειτουργίας της εταιρείας, των προϊόντων και υπηρεσιών της µε θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία (71%). Η συμμόρφωση µε το ισχύον Κανονιστικό Πλαίσιο, διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και πρότυπα για τη βιώσιμη ανάπτυξη (Πρότυπα GRI, κ.ά.) υιοθετείται από το 64% των εταιρειών του δείγματος. Αξιόλογο ποσοστό και αυξημένο σε σχέση µε την περσινή έρευνα αποσπά και η εκπροσώπηση γυναικών στο Διοικητικό Συμβούλιο (63%). Τέλος, σχεδόν µία στις δύο επιχειρήσεις δήλωσε ότι χρησιμοποιεί κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια στις διαδικασίες επιλογής συνεργατών και προμηθευτών (51%).
    18. Περιβάλλον

      Engineer

      Το φαινόμενο της «αστικής θερμονησίδας» απειλεί τα μισά σχολεία και νοσοκομεία της Ευρώπης, σύμφωνα με ανάλυση της υπηρεσίας για το περιβάλλον της ΕΕ, αναφορικά με την κλιματική αλλαγή.
      Η υπηρεσία συνεχίζει λέγοντας πως με τον τρόπο αυτό ευάλωτοι πληθυσμοί εκτίθενται σε θερμοκρασίες απειλητικές για την υγεία τους, καθώς οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αυξάνονται.
      Συγκεκριμένα, η ανάλυση κάνει λόγο για περίπου το 46% των νοσοκομείων και το 43% των σχολείων, που βρίσκονται σε σημεία στα οποία η θερμοκρασία είναι τουλάχιστον δύο βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από τον μέσο όρο της περιοχής.
      Η αύξηση αυτή της θερμοκρασίας πυροδοτεί σοβαρότερες επιπτώσεις σε σχέση με τις αγροτικές περιοχές, ανακοίνωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (EEA) σε ανάλυσή του για τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη μπορεί να προσαρμοστεί στην κλιματική αλλαγή.
      Κατά το φαινόμενο της «αστικής θερμονησίδας», πυκνές συστάδες κτηρίων και υποδομών, όπως είναι οι δρόμοι απορροφούν και διατηρούν περισσότερη θερμότητα σε σχέση με τις πράσινες περιοχές.
      Αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία σημειώνει ο Μπλαζ Κούρνικ, επικεφαλής του τμήματος κλιματικής προσαρμογής του ΕΕΑ.
      Η κλιματική αλλαγή, που προκαλείται από τη συνεχιζόμενη καύση ορυκτών καυσίμων από τη βιομηχανία, έχει ως αποτέλεσμα οι καύσωνες να είναι σφοδρότεροι και συχνότεροι. Η τάση αυτή αν συνδυαστεί με τις «αστικές θερμονησίδες», δημιουργεί κινδύνους, μεταξύ αυτών και οι αυξημένοι θάνατοι από θερμοπληξία, ειδικά για τους ευάλωτους πληθυσμούς όπως είναι οι ηλικιωμένοι.
      «Η ευαλωτότητα στην Ευρώπη επίσης αυξάνεται λόγω του γηράσκοντος πληθυσμού, λόγω των πιο πυκνοκατοικημένων πόλεων. Αυτό είναι κάτι το οποίο, σε συνδυασμό με τους καύσωνες, θα αποτελέσει κίνδυνο για τις κοινωνίες του μέλλοντος», διευκρίνισε ο Μπλαζ Κούρνικ.
      Ενδεικτικά αναφέρονται οι περιπτώσεις όπου έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο: κατά τη διάρκεια του καύσωνα στον Αύγουστο του 2020, η συνδεόμενη με τις υψηλές θερμοκρασίες θνητότητα σε πόλεις της περιοχής της Βρετανίας Γουέστ Μίντλαντς ήταν δύο φορές υψηλότερη σε σχέση με τις επαρχιακές περιοχές εκεί.
      Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος κάλεσε επειγόντως τις κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα για τον περιορισμό του φαινομένου της «αστικής θερμονησίδας» στα αστικά κέντρα. Ένας τρόπος περιορισμού του φαινομένου είναι και η κατασκευή περισσότερων πράσινων χώρων δροσιάς και νερού.
      Άλλα μέτρα μπορεί να είναι η έναρξη των σχολικών διακοπών νωρίτερα από το καθορισμένο ούτως ώστε να αποφεύγεται η διδασκαλία σε συνθήκες υπερβολικής ζέστης.
    19. Περιβάλλον

      Engineer

      Καύσωνες μεγαλύτερης διάρκειας και συχνότητας, έκρηξη της ζήτησης για κλιματισμό και ακόμη πιο απειλητικοί ιοί: οι μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο και οι δισεκατομμύρια κάτοικοί τους θα αντιμετωπίσουν σοβαρές κρίσεις, αν η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχιστεί με αυτούς τους ρυθμούς και η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, προειδοποιεί έκθεση.
      «Η διαφορά ανάμεσα στον 1,5 °C και τους 3 °C είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο», υπογράμμισε ο Ρότζερ βαν ντεν Μπεργκ του αμερικανικού ινστιτούτου WRI, που δημοσίευσε αυτή την έκθεση η οποία καταγράφει τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι του Ντακάρ στη Σενεγάλη, του Ρίο στη Βραζιλία ή της Παντάνγκ στην Ινδονησία.
      Η έκθεση εξετάζει τους ενδεχόμενους κλιματικούς κινδύνους σε σχεδόν 1.000 μεγάλες πόλεις όπου σήμερα ζουν 2,1 δισ. άνθρωποι, δηλαδή το 26% του παγκόσμιου πληθυσμού και περισσότερο από το 50% όσων ζουν σε αστικά κέντρα.
      Οι συντάκτες της έκθεσης εξηγούν τη μεγάλη διαφορά που θα έχει για τους ανθρώπους η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5 ° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, έναντι της αύξησης κατά 3 ° Κελσίου προς την οποία οδεύει αυτή τη στιγμή ο κόσμος.
      Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΟΗΕ που χρονολογούνται από τον Νοέμβριο, ο πλανήτης φαίνεται να οδεύει σε άνοδο της θερμοκρασίας κατά 2,9 ° Κελσίου, με βάση τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει μέχρι στιγμής τα κράτη.
      «Με υπερθέρμανση 3 ° Κελσίου πολλές πόλεις ενδέχεται να αντιμετωπίσουν καύσωνες διάρκειας ενός μήνα, έκρηξη της ζήτησης σε ενέργεια προκειμένου να τροφοδοτείται ο κλιματισμός και αλλαγή στους κινδύνους που συνδέονται με τις ασθένειες που μεταδίδονται από τα έντομα - συχνά όλα αυτά ταυτόχρονα», τονίζουν οι συντάκτες.
      «Οι άνθρωποι που ζουν σε πόλεις με χαμηλό εισόδημα θα πληγούν περισσότερο», προσθέτουν.
      Το WRI υπολογίζει ότι ο μεγαλύτερος σε διάρκεια καύσωνας που θα πλήξει τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων θα είναι 16,3 ημέρες, αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 1,5 ° Κελσίου, ενώ θα φτάσει τις 24,5 ημέρες σε περίπτωση αύξησης κατά 3 βαθμούς. Εξάλλου θα αυξηθεί και η συχνότητά τους από 4,9 κύματα καύσωνα ετησίως, σε 6,4.
      Παράλληλα λόγω των καυσώνων θα αυξηθεί και η ζήτηση σε κλιματισμό και κατά συνέπεια σε ενέργεια, ενώ η ζέστη θα αυξήσει τους ιούς που μεταδίδονται με τα κουνούπια, όπως ο δάγκειος πυρετός, ο ζίκα και ο τσικουνγκούνια.
      Παγκοσμίως οι πιο φτωχές χώρες, που διαθέτουν λιγότερα μέσα προσαρμογής, θα είναι πιο εκτεθειμένες στις επιπτώσεις της ανόδου της θερμοκρασίας. Σε έναν κόσμο όπου η θερμοκρασία θα είναι κατά 3 βαθμούς υψηλότερη, η υποσαχάρια Αφρική θα πληγεί περισσότερο από την αύξηση της συχνότητας των καυσώνων και την εξάπλωση των ιών.
      Κατά συνέπεια το Φριτάουν στη Σιέρα Λεόνε ή η Ντάκα «ενδέχεται να αντιμετωπίσουν καύσωνες διάρκειας μεγαλύτερης από έναν μήνα», με επτά επεισόδια καύσωνα ετησίως κατά μέσο όρο.
      «Έχει έρθει η ώρα να προετοιμάσουμε τις πόλεις για έναν πολύ πιο ζεστό κόσμο, κάνοντας ό,τι μπορούμε για να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές» αερίων του θερμοκηπίου, καταλήγει ο βαν ντεν Μπεργκ.
    20. Περιβάλλον

      Engineer

      Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προχώρησε σε δύο πολύ σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των Αιολικών Σταθμών στη Θράκη.
      Έκανε δεκτή την προσφυγή της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας, της Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης και του WWF Ελλάς και ακύρωσε την αδειοδότηση (ΑΕΠΟ) τριών Αιολικών που βρίσκονται στη Ροδόπη, εντός και σε άμεση γειτνίαση με την περιοχή NATURA – Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «Κοιλάδα Φιλιούρη». 
      Οι άδειες είχαν εκδοθεί από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης τον Αύγουστο του 2024 και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις έκαναν χρήση της πρόβλεψης για δυνατότητα διοικητικής προσφυγής κατά της απόφασης σε ανώτερο ιεραρχικά διοικητικό όργανο, καθώς από την πρώτη στιγμή ήταν σαφές πως πρόκειται για περιβαλλοντικά επιζήμια έργα.
      Το Τμήμα Νομικών Προσφυγών του ΥΠΕΝ δέχτηκε τον κύριο ισχυρισμό που προέβαλαν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, πως στην αξιολόγηση των επιπτώσεων των έργων δεν είχαν εκτιμηθεί δεόντως οι περιβαλλοντικές συνέπειες από τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2023 στη Θράκη και επομένως η αξιολόγηση δεν βασίστηκε στα πλέον σύγχρονα και επίκαιρα στοιχεία, όπως ορίζει η νομοθεσία. Σημειώνεται ότι για τα συγκεκριμένα έργα είχε γνωμοδοτήσει αρνητικά ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. (Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς) όμως η αδειοδότησή τους βασίστηκε πρακτικά στη θετική γνωμοδότηση της Διεύθυνσης Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ.
      Σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, η ακύρωση των αδειοδοτήσεων αποτελεί, καταρχάς, μία δικαίωση της διαρκούς προσπάθειας των περιβαλλοντικών οργανώσεων να μπει «φρένο» στην ακατάσχετη ανάπτυξη Αιολικών Σταθμών στις προστατευόμενες περιοχές της Θράκης, ιδίως μετά την τεράστια περιβαλλοντική μεταβολή που επέφεραν οι πυρκαγιές του 2023 και να αποτελέσει προτεραιότητα η προστασία και αποκατάσταση της φύσης. Σημειώνεται ότι προς αυτή την κατεύθυνση, μεταξύ άλλων ενεργειών, έχει εδώ και έναν χρόνο υποβληθεί επιστολή και επιστημονικό υπόμνημα τεκμηρίωσης από 9 περιβαλλοντικές οργανώσεις για την ανάγκη λήψης μέτρων σχετικά με την εγκατάσταση και αδειοδότηση Αιολικών Σταθμών στη Θράκη. Αποτελεί, επομένως, τουλάχιστον παράδοξο ότι έπρεπε να γίνει αυτή η «καραμπόλα» για να αναγνωρίσει το ΥΠΕΝ ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν οι αδειοδοτήσεις αιολικών με το ισχύον χαλαρό καθεστώς, όταν ήδη διαθέτει τέτοια πληθώρα επίκαιρων επιστημονικών δεδομένων.
      Όπως επισημαίνουν, ορθά, η ηγεσία του ΥΠΕΝ με τις αποφάσεις αυτές αναγνωρίζει ότι κατά την αξιολόγηση των προτεινόμενων έργων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη i) οι επιπτώσεις της καταστροφικής πυρκαγιάς τόσο στις καμένες εκτάσεις όσο και στις γειτονικές άκαυτες και ii) οι κρίσιμες γνωμοδοτήσεις, για έργα που επηρεάζουν σημαντικά τη βιοποικιλότητα.
      Σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, πρέπει επιτέλους να σταματήσει ο επιπόλαιος έλεγχος νομιμότητας και η βιαστική και ελλιπής εκτίμηση των πραγματικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, από τις ίδιες τις υπηρεσίες που είναι εντεταλμένες με αυτό το καθήκον. Την ίδια ώρα, καθίσταται σαφές πως οι γνωμοδοτήσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος δεν μπορούν να αποτελούν το άλλοθι για τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ώστε να εκδίδουν εγκρίσεις δίχως ουσιαστική δική τους τεχνική κρίση. Ιδίως δε όταν οι υπηρεσίες καλούνται να κρίνουν έχοντας στα χέρια τους αντικρουόμενες γνωμοδοτήσεις, όπως συνέβη στη συγκεκριμένη περίπτωση: ο  κατ’ εξοχήν αρμόδιος φορέας για τις περιοχές NATURA, ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., τεκμηριωμένα και με βάση όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα εξέδωσε αρνητική γνώμη, ενώ η κεντρική υπηρεσία του ΥΠΕΝ, αγνοώντας τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., εξέδωσε θετική δίχως καμία τεκμηρίωση! Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ως αδειοδοτούσες αρχές, έχουν ακέραια υποχρέωση και ευθύνη ουσιαστικού ελέγχου και αξιολόγησης των στοιχείων των οποίων υποβάλλονται στη διαδικασία αδειοδότησης. 
      Σύμφωνα με τις ίδιες οργανώσεις, δεδομένου ότι η συγκεκριμένη δεν είναι η μοναδική περίπτωση αγνόησης των επίκαιρων και έγκριτων επιστημονικών δεδομένων για τις επιπτώσεις έργου σε προστατευόμενη περιοχή, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις αναμένουν από το ΥΠΕΝ ενέργειες ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοιες ανεπίτρεπτες καταστάσεις. Ειδικότερα σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή που πλήγηκε από τη δραματική μεγαπυρκαγιά του 2023, αναμένουμε από το ΥΠΕΝ την έκδοση απόφασης αναστολής της αδειοδότησης όλων των έργων και δραστηριοτήτων εντός των καμένων εκτάσεων (εκτός από όσα είναι απαραίτητα για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων), ενώ ειδικότερα όσον αφορά τα έργα Aιολικών Σταθμών θεωρούμε απαραίτητη την επέκταση της αναστολής και σε γειτονικές των καμένων περιοχές που είναι σημαντικές για τη διατήρηση της ευαίσθητης προστατευόμενης ορνιθοπανίδας (κατά το πρότυπο της όμοιας ρύθμισης του 2021 για τα καμένα στην Εύβοια). Σε εθνικό επίπεδο, επαναλαμβάνουμε το αίτημα πολλών περιβαλλοντικών οργανώσεων για αναστολή έκδοσης αδειών έργων και δραστηριοτήτων κατηγορίας Α σε όλες τις περιοχές NATURA, μέχρι την τελική έκδοση των (υποχρεωτικών με βάση τη νομοθεσία της ΕΕ) προεδρικών διαταγμάτων καθορισμού μέτρων προστασίας και διαχείρισης.
    21. Περιβάλλον

      Engineer

      Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, Ερευνητικά Κέντρα και Δημόσιες Αρχές συνεργάστηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έργου «LIFE AskREACH» που υλοποιείται σε 15 χώρες και διεξήγαγαν αναλύσεις σε προϊόντα κολύμβησης, κηπουρικής και DIY. Η έρευνα έδειξε ότι πολλά είδη εξακολουθούν να περιέχουν χημικές ουσίες που είναι επιβλαβείς για τον άνθρωπο, το περιβάλλον ή ακόμα και για τα δύο. Οι ουσίες αυτές ενδέχεται να προκαλέσουν καρκίνο, να επιδράσουν βλαπτικά στο DNA, να διαταράξουν το ορμονικό σύστημα ή είναι εξαιρετικά σταθερές και συσσωρευτούν στο περιβάλλον. Ορισμένα από τα αντικείμενα που αναλύθηκαν δεν θα έπρεπε καν να κυκλοφορούν νόμιμα στην ευρωπαϊκή αγορά.
      Με βάση την αναλυτική αναφορά, αγοράστηκαν 106 είδη τα οποία στάλθηκαν σε ανεξάρτητο και διαπιστευμένο εργαστήριο και αναλύθηκαν για ουσίες που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία (SVHC).  Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:
      Σχεδόν το ένα τρίτο των αντικειμένων που αναλύθηκαν περιείχαν τουλάχιστον μια SVHC 10 αντικείμενα περιείχαν SVHC πάνω από το όριο του 0,1% κατά βάρος. Οι ενώσεις SVHC που ανιχνεύτηκαν είναι: οι φθαλικοί εστέρες DIBP, DEHP και DBP που δρουν ως πλαστικοποιητές – τουλάχιστον μία από τις ενώσεις αυτές βρέθηκε σε 6 από τα προϊόντα που ελέγχθηκαν. Οι φθαλικοί εστέρες βρέθηκαν σε συγκεντρώσεις έως και 23% κατά βάρος, πράγμα που σημαίνει ότι σχεδόν το ένα τέταρτο του προϊόντος ήταν κατασκευασμένο από αυτές τις επιβλαβείς ουσίες. Τέτοιες υψηλές συγκεντρώσεις πλαστικοποιητών βρέθηκαν για παράδειγμα σε γάντια κηπουρικής και ακόμη και σε μια ποδιά ζωγραφικής για παιδιά. χλωριωμένες παραφίνες μικρής ανθρακικής αλυσίδας short-chain chlorinated paraffins (SCCPs) – ανιχνεύτηκαν σε δύο αντικείμενα και πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs) benz[a]anthracene, benzo[a]pyrene, chrysene και benzo[k]fluoranthene – βρέθηκαν σε ένα προϊόν. Αυτές οι ενώσεις υπόκεινται σε περιορισμούς σύμφωνα με τον κανονισμό της ΕΕ για τα χημικά REACH και το προϊόν δεν ήταν κατάλληλο για διάθεση στην αγορά της ΕΕ. Παρόλο που η ύπαρξη πολλών SVHC εξακολουθεί να επιτρέπεται σε καταναλωτικά προϊόντα, πρέπει  να κοινοποιείται κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού όπως και στους καταναλωτές. Οι καταναλωτές μπορούν να ζητήσουν πληροφορίες για την ύπαρξη SVHC σε οποιοδήποτε προϊόν, από οποιαδήποτε εταιρεία που πωλεί ή μεταπωλεί αυτό το προϊόν. Εάν υπάρχει SVHC πάνω από συγκέντρωση 0,1 % κατά βάρος, ο έμπορος λιανικής, ο εισαγωγέας και ο παραγωγός είναι νομικά υποχρεωμένος να παράσχει στον καταναλωτή αυτές τις πληροφορίες. Αυτό είναι θεσμοθετημένο δικαίωμα σύμφωνα με τον κανονισμό REACH της ΕΕ για τα χημικά. Κάνοντας χρήση αυτού του «δικαιώματος στη γνώση», οι καταναλωτές μπορούν να προστατευθούν από το να αγοράζουν, να χρησιμοποιούν και να έχουν στο σπίτι τους προϊόντα με όλο και περισσότερες τοξικές χημικές ουσίες.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/02/ask-600-x-400.jpg
      Η εφαρμογή smartphone «Scan4Chem», μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους καταναλωτές για τη σάρωση του γραμμικού κώδικα (barcode) ενός προϊόντος και την άμεση λήψη πληροφοριών από την ευρωπαϊκή βάση δεδομένων μας, σχετικά με την ύπαρξη SVHC σε αυτό. Εάν οι ζητούμενες πληροφορίες δεν έχουν εισαχθεί από τις αρμόδιες εταιρείες στη βάση δεδομένων, ένα αίτημα που δημιουργείται αυτόματα μπορεί να σταλεί στον πωλητή λιανικής ή/και στον παραγωγό.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/02/ask2-600-x-400.jpg
      Συνιστούμε ανεπιφύλακτα στους καταναλωτές να κατεβάσουν την εφαρμογή «Scan4Chem» και να ζητήσουν πληροφορίες για όλα τα αντικείμενα που τους ενδιαφέρουν. Η ανταπόκριση των εταιρειών και τελικά η υποκατάσταση επιβλαβών ουσιών σε καταναλωτικά προϊόντα θα βελτιωθεί μόνο εάν οι καταναλωτές δείξουν το ενδιαφέρον τους και αρχίσουν να το απαιτούν. Το "Scan4Chem" διευκολύνει τους καταναλωτές να υψώσουν τη φωνή τους. Μετά την αρχική ρύθμιση, τα αιτήματα SVHC μπορούν να σταλούν σε λιγότερο από ένα λεπτό, απευθείας στα καταστήματα.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/02/ask3-600-x-400.jpg
      Στην Ελλάδα η εφαρμογή Scan4Chem και το έργο AskREACH υλοποιείται και υποστηρίζεται από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών σε συνεργασία με τον εθελοντικό οργανισμό ECOCITY.
      Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη δωρεάν για iOS και Android:
      GOOGLE PLAY: https://play.google.com/store/apps/details?id=de.uba.scan4chem
      APP STORE: https://apps.apple.com/us/app/scan4chem/id1205416098
      Επιπλέον, έχει αναπτυχθεί και αντίστοιχο web-app https://www.askreach.eu/web-scan4chem/
      Οι προμηθευτές που επιθυμούν να συνεισφέρουν στο πρόγραμμα και να καταχωρίσουν τα στοιχεία των προϊόντων τους στη βάση δεδομένων AskREACH μπορούν να επικοινωνήσουν στο email [email protected] και [email protected]. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος επιλεγμένες εταιρείες μπορούν επίσης να δοκιμάσουν δωρεάν ένα εργαλείο ΙΤ που διευκολύνει την επικοινωνία τους κατά μήκος όλης της εφοδιαστικής αλυσίδας (επικοινωνία στο email: [email protected]).
      Αναλυτική αναφορά σχετικά με τα αποτελέσματα της έρευνας που διενεργήθηκε σε προϊόντα κολύμβησης, κηπουρικής και DIY Βίντεο με επεξηγήσεις για τις SVHCs και τη λειτουργία της εφαρμογής Scan4Chem (στον σύνδεσμο https://we.tl/t-v59klMHaVA) Περισσότερες πληροφορίες για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE AskREACH και την εφαρμογή Scan4Chem μπορείτε να βρείτε:
      https://www.askreach.eu/
      Υποχρεώσεις και απαγορεύσεις που απορρέουν από τη νομοθεσία:
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/02/ask4-600-x-600.jpg
      SVHCs (Substances of Very High Concern): Εάν κάποιο αντικείμενο περιέχει SVHCs σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 0,1% w/w, ο κατασκευαστής είτε ο λιανοπωλητής του αντικειμένου υποχρεούται να παρέχει πληροφορίες σχετικά με την παρουσία SVHCs, εφόσον αυτό ζητηθεί από κάποιον καταναλωτή (Κανονισμός REACH).
      Τέσσερις φθαλικοί εστέρες (DEHP, DBP, BBP, and DIBP) έχουν απαγορευτεί στα αντικείμενα καθημερινής χρήσης στην ΕΕ από τον Ιούλιο του 2020 (Παράρτημα XVII Κανονισμός REACH).
      SCCPs (short chain chlorinated paraffins): Αντικείμενα που περιέχουν τις ουσίες αυτές σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 0,15% δεν θα πρέπει να διατίθενται στην αγορά της ΕΕ (Κανονισμός POP, Persistent Organic Pollutants).
      Πληροφορίες σχετικά με τις χημικές ουσίες που ανιχνεύθηκαν:
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/02/ask5-600-x-400.jpg
      Φθαλικοί εστέρες - Phthalates: Οι φθαλικοί εστέρες, είναι μια ομάδα περίπου 40 ενώσεων που χρησιμοποιούνται κυρίως ως πλαστικοποιητές στην παραγωγή του  PVC. Κάποιοι από αυτούς έχουν επιδράσεις στο ενδοκρινικό σύστημα, το οποίο σημαίνει πως παρεμβαίνουν στη λειτουργία των ορμονών του οργανισμού προκαλώντας επιπλοκές γονιμότητας ή βλάβες στα έμβρυα, διαταράσσοντας την παραγωγή τεστοστερόνης ή επιδρώντας στη λειτουργία των όρχεων.
      Οι πλαστικοποιητές μπορεί να εξατμίζονται από τα αντικείμενα και οι άνθρωποι εκτίθενται σε αυτούς μέσω της αναπνοής ή της δερματικής επαφής.
      Οι ενώσεις SCCPs είναι τοξικές για του υδρόβιους οργανισμούς ακόμα και σε χαμηλές συγκεντρώσεις, διαταράσσουν ενδοκρινικές λειτουργίες και είναι ύποπτες για καρκινογένεση στους ανθρώπους. Χρησιμοποιούνται κυρίως ως λιπαντικές ουσίες κατά την κοπή των μετάλλων αλλά και στην παραγωγή μαλακών πλαστικών και ως επιβραδυντές φλόγας σε αντικείμενα από PVC. Από το 2017 οι ενώσεις αυτές προστέθηκαν στη λίστα των ενώσεων της Συνθήκης της Στοκχόλμης προκειμένου να απαγορευτούν παγκοσμίως. Έκτοτε απαγορεύεται η διάθεση στην αγορά αντικειμένων με περιεκτικότητα σε SCCPs μεγαλύτερη από 0,15%.
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.