Αναζήτηση στην κοινότητα

Η κλιματική αλλαγή έχει κοστίσει μέχρι στιγμής στην παγκόσμια οικονομία τρισεκατομμύρια δολάρια, αλλά οι χώρες χαμηλού εισοδήματος στις τροπικές περιοχές έχουν υποστεί το κύριο βάρος αυτών των απωλειών, διαπιστώνει μια μελέτη που ανέλυσε τις οικονομικές συνέπειες του καύσωνα παγκοσμίως σε μια περίοδο 20 ετών. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στις 28 Οκτωβρίου στο περιοδικό Science Advances, εκτιμά ότι η παγκόσμια οικονομία έχασε μεταξύ 5 τρισεκατομμυρίων και 29 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από το 1992 έως το 2013, ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη που προκλήθηκε από τον άνθρωπο. Ωστόσο, το αποτέλεσμα ήταν χειρότερο στις τροπικές χώρες με χαμηλό εισόδημα, οδηγώντας σε μείωση του εθνικού τους εισοδήματος κατά 6,7% κατά μέσο όρο, ενώ οι χώρες υψηλού εισοδήματος παρουσίασαν μέση μείωση μόνο κατά 1,5%. Η μελέτη υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για εισαγωγή πολιτικών για το κλίμα που αντιμετωπίζουν την περιβαλλοντική αδικία. Τα ευρήματά του «θα υποστηρίξουν τις συζητήσεις για τις απώλειες και τις ζημιές που θα αποτελέσουν βασικό θέμα στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών (COP27)», λέει ο Kai Kornhuber, επιστήμονας του κλίματος στο Πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη. Κλιματική ανισότητα Οι άνισες συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι «κάτι για το οποίο έχει συζητηθεί αρκετά ποιοτικά στο παρελθόν», λέει η Vikki Thompson, κλιματολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά αυτή η ανάλυση «κατάφερε να το ποσοτικοποιήσει πραγματικά». Περιλαμβάνει επίσης μέρη του κόσμου που συχνά αποκλείονται από μελέτες για τους καύσωνες λόγω έλλειψης δεδομένων, λέει. Για να εκτιμήσουν την ακραία ζέστη που προκλήθηκε από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, οι ερευνητές συνδύασαν δεδομένα για τις μέσες ετήσιες θερμοκρασίες των χωρών και τις πέντε θερμότερες ημέρες κάθε έτους από το 1992 έως το 2013 με υπολογιστικά κλιματικά μοντέλα. «Οι μέρες που είναι πολύ, πολύ ζεστές είναι ένας από τους πιο απτές τρόπους με τους οποίους νιώθουμε την κλιματική αλλαγή», λέει ο Christopher Callahan, ερευνητής κλιματικής μοντελοποίησης στο Dartmouth College στο Ανόβερο του Νιού Χάμσαϊρ. «Γνωρίζουμε ότι καταστρέφουν τις καλλιέργειες, μειώνουν την παραγωγικότητα της εργασίας, προκαλούν περισσότερους τραυματισμούς στο χώρο εργασίας». Ο Κάλαχαν και οι συνεργάτες του εξέτασαν τους δεσμούς μεταξύ των κυμάτων καύσωνα και των οικονομικών τάσεων, σε παγκόσμια και εθνική κλίμακα. Τα μοντέλα τους διαπίστωσαν ότι οι περιοχές χαμηλού εισοδήματος που τείνουν να έχουν θερμό κλίμα υποφέρουν περισσότερο από αυξημένες θερμοκρασίες, παρά το γεγονός ότι οι εκπομπές τους είναι συχνά πολύ χαμηλότερες από αυτές των πλουσιότερων περιοχών. Χώρες όπως η Βραζιλία, η Βενεζουέλα και το Μάλι ήταν από τις χειρότερες πληγείσες, με το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) να μειώνεται κατά περίπου 5% ετησίως σε σύγκριση με αυτό που θα ήταν χωρίς καύσωνες που προκαλούνται από τον άνθρωπο. Αντίθετα, η μείωση του ΑΕΠ σε χώρες όπως ο Καναδάς και η Φινλανδία είναι μόνο περίπου 1%. Στοχευμένες επενδύσεις Τα ευρήματα θα μπορούσαν να πληροφορήσουν τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται οι στρατηγικές που βοηθούν τις χώρες να προσαρμοστούν στην ακραία ζέστη ή τις έντονες βροχοπτώσεις. «Το γεγονός ότι μπορέσαμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια αυτό το αποτέλεσμα των πέντε πιο ζεστών ημερών του έτους σε ολόκληρο το έτος, ως οικονομικές επιπτώσεις, υποδηλώνει ότι αυτές οι λίγες ημέρες έχουν πραγματικά μεγάλα αποτελέσματα», λέει η Callahan. «Έτσι, οι επενδύσεις που στοχεύουν στον μετριασμό των επιπτώσεων της ακραίας ζέστης στις πιο ζεστές περιόδους του έτους θα μπορούσαν να αποφέρουν σημαντικές οικονομικές αποδόσεις». Η μελέτη τονίζει επίσης την ανάγκη να πληρώσουν οι πλούσιες χώρες το μερίδιό τους, λέει ο Erich Fischer, κλιματολόγος στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Ζυρίχη. «Δεδομένης της άνισης επιβάρυνσης και του μεριδίου των ιστορικών εκπομπών… ο παγκόσμιος βορράς πρέπει να υποστηρίξει τον παγκόσμιο νότο όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτών των δυσμενών επιπτώσεων». Πηγή: https://doi.org/10.1038/d41586-022-03573-z View full είδηση

Τις μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες που σχετίζονται με το κλίμα που αντιστοιχούν σε 91 ευρώ ανά κάτοικο κατέγραψε η Ελλάδα για το 2020 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, που αναδημοσίευσε η Eurostat. Οι απώλειες για τους Έλληνες ήταν σχεδόν τρεις φορές υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ (€27/κάτοικο). Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα, όπως τα κύματα καύσωνα, οι πλημμύρες και οι καταιγίδες, έχουν προκαλέσει οικονομικές απώλειες άνω των 145 δισεκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ την τελευταία δεκαετία. Στην τριάδα με τις χώρες που πλήρωσαν βαρύ τίμημα από την κλιματική αλλαγή η Γαλλία (δεύτερη θέση) με απώλειες ύψους €62 ανά κάτοικο και η Ιρλανδία (τρίτη θέση) με €42/ κάτοικο. Οι χαμηλότερες απώλειες ανά κάτοικο καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (€0,7 ανά κάτοικο), τη Σλοβενία και τη Σλοβακία (€4 και στις δύο χώρες). Δυσοίωνες οι προβλέπεις Σταθερά ανοδικά, κινείται ο μέσος όρος 30 ετών των οικονομικών απωλειών που σχετίζονται με το κλίμα, αυξάνοντας σχεδόν 2% ετησίως την τελευταία δεκαετία. Μόνο το 2020, οι συνολικές οικονομικές απώλειες ανήλθαν σε 12 δισεκατομμύρια ευρώ. Η μεγαλύτερη συνολική απώλεια καταγράφηκε το 2017 (27,9 δισεκατομμύρια ευρώ), υπερδιπλάσια από αυτή του 2020, ως αποτέλεσμα των καύσωνα που καταγράφηκε στην Ευρώπη που στέγνωσε τη γη και προκάλεσαν μεγάλες πυρκαγιές. Η χαμηλότερη συνολική απώλεια παρατηρήθηκε το 2012 (3,7 δισ. ευρώ). View full είδηση

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, συνεπές στο ραντεβού του για ένατη συνεχή χρονιά, διοργανώνει τη μεγάλη Ευρωπαϊκή γιορτή της Έρευνας “European Researchers’ Night” με τη συμμετοχή όλων των Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Κέντρων της Αττικής. Η Βραδιά του Ερευνητή στο ΕΜΠ θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2022 από τις 5 το απόγευμα έως τις 10 το βράδυ στο κτήριο Αβέρωφ του ιστορικού συγκροτήματος του Πολυτεχνείου Πατησίων και θα ξεκινήσει με την Εναρκτήρια Εκδήλωση. H Βραδιά του Ερευνητή στο ΕΜΠ με την ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων υπογραμμίζει τη διάσταση της εφαρμογής των πορισμάτων της Έρευνας στην Ανάπτυξη. Η Επιστημονικά Υπεύθυνη της διοργάνωσης, Ομότιμη Καθηγήτρια Αντωνία Μοροπούλου, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, εισαγάγει στο θεσμό. Καλωσορίζει ο Πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Καθηγητής Ανδρέας Μπουντουβής, και εκ των συνδιοργανωτών, ο Δήμαρχος Αθηναίων, κ. Κώστας Μπακογιάννης, ο Πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, κ. Γιώργος Στασινός, και για το θέμα της Κλιματικής Αλλαγής ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Χρήστος Ζερεφός. Χαιρετίζουν οι Πρυτανικές Αρχές των Πανεπιστημίων της Αττικής και οι υποστηρικτές της διοργάνωσης. Η οιωνεί κοινοπραξία που οργανώνει όλα τα τελευταία χρόνια με επιτυχία την εκδήλωση αυτή, με το συντονισμό του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης ΕΚΕΤΑ και ευθύνη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην Αττική, με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Πατρών, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας ΙΤΕ και του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, θέλει να δώσει το «Παρών» στο διασυνδεδεμένο με την Ευρώπη αυτό γεγονός, δηλώνοντας ότι στην Ελλάδα η Έρευνα και η Καινοτομία έχουν λόγο στην Ανάπτυξη. Κατά τα προηγούμενα έτη, η φυσική παρουσία στο εμβληματικό κτήριο Αβέρωφ πολιτών και κυρίως μαθητών κατά τη Βραδιά του Ερευνητή στο ΕΜΠ ξεπερνούσε τις δεκαπέντε χιλιάδες, ενώ τον καιρό της πανδημίας, που η Βραδιά εξελίχθηκε και αναδιοργανώθηκε σε διαδικτυακή βάση, είχαν πρόσβαση εκατοντάδες χιλιάδες διαδικτυακοί επισκέπτες από την Ελλάδα, αλλά και ανά την υφήλιο, σε ερευνητικές δραστηριότητες και πρωτότυπους σχεδιασμούς και έργα σε κάθε τομέα της Επιστήμης από τη μοριακή μηχανική και την υγεία, την κλιματική αλλαγή και την πράσινη μετάβαση, έως τις μεταφορές, την ενέργεια και τον πολιτισμό. Η έμφαση φέτος δίδεται στις ερευνητικές δράσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για την αειφόρο ανάπτυξη με κοινωνική συνοχή, αλλά και στο ρόλο της διεθνούς συνεργασίας στην έρευνα για τη διασφάλιση της ειρήνης. Στο πλαίσιο αυτό, ερευνητικές δράσεις αναφορικά με τις θεματικές περιοχές της ενέργειας, των ΑΠΕ, του νερού, των εδαφών, των κλιματικά ουδέτερων, ανθεκτικών και έξυπνων κτηρίων και πόλεων, του ρεύματος Bauhaus στην Ευρώπη έχουν εξέχουσα θέση. Η Βραδιά του Ερευνητή στο αρχαιότερο τεχνολογικό ίδρυμα της χώρας είναι μία μεγάλη ευκαιρία για την εφαρμογή νέων στρατηγικών Έρευνας και Καινοτομίας που τόσο χρειάζεται η χώρα σήμερα στην πορεία της στην Ανάπτυξη. Η Εναρκτήρια Εκδήλωση, τα δρώμενα της Βραδιάς και τα επιτεύγματα των ερευνητών που θα παρουσιάζονται επιτόπου στο κτήριο Αβέρωφ θα μεταδίδονται παράλληλα μέσω live streaming στην ιστοσελίδα http://www.ntua.gr/ntuaren και στο κανάλι http://www.youtube.com/ntuaren της Βραδιάς του Ερευνητή στο ΕΜΠ, καθώς και στην ιστοσελίδα της ΕΡΤ http://www.ertnews.gr/ Η Βραδιά του Ερευνητή στο ΕΜΠ στοχεύει στο μέλλον: στη διάχυση της έρευνας στην κοινωνία, στη δημιουργία θέσεων εργασίας επιστημονικού προσωπικού υψηλού επιπέδου προσόντων, στην αντιστροφή του ρεύματος brain-drain,στη στήριξη της επιχειρηματικότητας των νέων, καθώς και νεοφυών επιχειρήσεων που προωθούν την καινοτομία στην πραγματική οικονομία. Και έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα στις συνθήκες της ενεργειακής κρίσης ενόψει της ανάκαμψης της χώρας. View full είδηση

Έξι στρατηγικούς στόχους έχουν οι δράσεις που προωθεί το επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» της περιόδου 2021-2027. Το πρόγραμμα, το οποίο εγκρίθηκε από την Κομισιόν, είναι συνολικού προύπολογισμού 3,6 δισ. ευρώ και σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του Στόχου Πολιτικής 2 του ΕΣΠΑ 2021-2027. Οι στρατηγικοί στόχοι Οι στρατηγικοί στόχοι, όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Ανάπτυξης, συνοψίζονται ως εξής: Προώθηση της ενεργειακής μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας και χρήση ΑΠΕ για ελαχιστοποίηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την πρόληψη και τη διαχείριση κινδύνων που συνδέονται τόσο με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και με τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στα οικοσυστήματα Αστική αναζωογόνηση με έμφαση στο δομημένο και φυσικό αστικό περιβάλλον Βιώσιμη πολυτροπική αστική κινητικότητα-μικροκινητικότητα Ικανοποίηση των απαιτήσεων του περιβαλλοντικού κεκτημένου της ΕΕ στην διαχείριση των στερεών αποβλήτων και υδάτων, ενσωματώνοντας τις παραμέτρους της κυκλικής οικονομίας Διατήρηση της βιοποικιλότητας και την αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων. Το πρόγραμμα συμβάλλει με πόρους του σε ποσοστό 85,2% μέσω δράσεων ΕΤΠΑ και 19,4% μέσω δράσεων του Ταμείου Συνοχής στην επίτευξη των στόχων της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, ενώ σε ποσοστό 18% μέσω δράσεων ΕΤΠΑ συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων διατήρησης και προστασίας της βιοποικιλότητας. Πώς κατανέμεται ο προϋπολογισμός Αναλυτικά ο προϋπολογισμός κατανέμεται ως εξής: 320 εκατ. ευρώ για αστική αναζωογόνηση και βιώσιμη κινητικότητα 445 εκατ. ευρώ για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή 640 εκατ. ευρώ για διαχείριση υδάτινων πόρων 440 εκατ. ευρώ για μετάβαση σε καθαρές πηγές ενέργειας και ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων 75 εκατ. ευρώ για προστασία φυσικού περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας 860 εκατ. για βελτίωση ενεργειακής απόδοσης κατοικιών και επιχειρήσεων 800 εκατ. για διαχείριση στερών αποβλήτων και μετάβαση στην κυκλική οικονομία View full είδηση

Οι επιστήμονες στο MIT πιστεύουν ότι ίσως βρήκαν επιτέλους έναν τρόπο να αντιστρέψουν την κλιματική αλλαγή. Ή, τουλάχιστον, για να βοηθήσουν ώστε να περιοριστεί κάπως το πρόβλημα, επισημαίνει ο ιστότοπος bgr.com που εστιάζει σε επιστημονικά επιτεύγματα και ειδήσεις. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, η ιδέα περιστρέφεται σε μεγάλο βαθμό γύρω από τη δημιουργία και την ανάπτυξη φυσαλίδων πυριτίου που μοιάζουν με λεπτό φιλμ. Οι «διαστημικές φυσαλίδες» όπως τις αποκαλούν (οι επιστήμονες), θα ενώνονταν μεταξύ τους σαν μία σχεδία. Μόλις αναπτυχθεί αυτή στο διάστημα θα έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με τη Βραζιλία. Οι φυσαλίδες θα λειτουργούσαν στη συνέχεια σαν ένα επιπλέον ρυθμιστικό φίλτρο, έναντι της επιβλαβούς ηλιακής ακτινοβολίας που προέρχεται από τον Ήλιο. Ο στόχος με αυτές τις νέες «διαστημικές φυσαλίδες» θα ήταν η χαλάρωση ή ακόμα και η αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής. Η Γη έχει δει αυξανόμενες θερμοκρασίες τους τελευταίους αρκετούς αιώνες. Στην πραγματικότητα, η NASA περιγράφει λεπτομερώς πώς έχει αλλάξει η παγκόσμια θερμοκρασία με τα χρόνια. Τώρα, βλέπουμε τεράστια «στόματα στην κόλαση» να ανοίγουν. Η «πηγή» της ιδέας Υπάρχει, επίσης, το γεγονός ότι οι επιστήμονες μόλις ανακάλυψαν μια ακόμη τρύπα στο στρώμα του όζοντος της Γης. Ως εκ τούτου, η εύρεση τρόπων για τη χαλάρωση ή την αναστροφή της κλιματικής αλλαγής εξακολουθεί να αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για πολλούς. Αυτό το νέο σχέδιο βασίζεται σε μια ιδέα που προτάθηκε για πρώτη φορά από τον αστρονόμο Roger Angel, o οποίος αρχικά πρότεινε τη χρήση ενός «σύννεφου» από μικρά διαστημόπλοια για την προστασία της Γης από την ακτινοβολία του Ήλιου. Οι ερευνητές στο MIT έχουν υιοθετήσει την ίδια βασική ιδέα και τη βελτίωσαν, ωστόσο αντικαθιστώντας τα διαστημόπλοια με φουσκωτές φυσαλίδες πυριτίου. Το να μπορέσουμε να αντιστρέψουμε την κλιματική αλλαγή θα ήταν ένα τεράστιο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, η θωράκιση της Γης από την ακτινοβολία του Ήλιου θα ήταν μόνο ένα μέρος της λύσης. Θα πρέπει ακόμα να περιορίσουμε και άλλα πράγματα. Πώς θα θωρακίσουν τη Γη οι φυσαλίδες; Αλλά πώς ακριβώς προστατεύει μια «σχεδία» διαστημικών φυσαλίδων τη Γη από την ακτινοβολία του Ήλιου; H βασική ιδέα απαιτεί την αποστολή των φυσαλίδων σε συγκεκριμένο σημείο έξω από την ατμόσφαιρα: στο λεγόμενο «Σημείο Λαγκράνζ». Αυτή είναι η τοποθεσία ακριβώς μεταξύ της Γης και του Ήλιου όπου η βαρύτητα «μηδενίζει» καθώς η έλξη του Ήλιου αντισταθμίζει την βαρύτητα της Γης. Ως εκ τούτου, οι διαστημικές φυσαλίδες θα μπορούσαν θεωρητικά να «επιπλέουν» χωρίς μεγάλη έλξη από κανένα σώμα. Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι πιθανότατα θα χρειαστεί ακόμα να στείλουμε κάποιο είδος διαστημικού σκάφους εκεί έξω για να βοηθήσουμε να μείνουν τα πράγματα σε καλό δρόμο. Ωστόσο, θα μπορούσε να μας δώσει μια καλή ευκαιρία να αντιστρέψουμε την κλιματική αλλαγή ή τουλάχιστον να επιβραδύνουμε τις αλλαγές. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το MIT δεν το βλέπει ως εναλλακτική λύση στις τρέχουσες προσπάθειες και στα μέτρα που λαμβάνονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Αντίθετα, είναι μια εφεδρική λύση που προορίζεται να βοηθήσει εάν τα πράγματα ξεφύγουν από τον έλεγχο. View full είδηση

Η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας και η ξηρασία δεν είναι νέα προβλήματα: Ήδη στην πρώιμη εποχή του Χαλκού, μεγάλοι πολιτισμοί κατέρρευσαν λόγω της κλιματικής αλλαγής και ιδίως της ξηρασίας. Αυτό υποστηρίζει ο Γκέρχαρντ Γκέρολντ, καθηγητής γεω-οικολογίας του πανεπιστημίου του Γκέτινγκεν και μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών Λεοπολντίνα, στο βιβλίο του «Η αλλαγή του κλίματος και η κατάρρευση των προηγμένων πολιτισμών – τι μας διδάσκει η ιστορία;». Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πολιτισμούς πολλά χρόνια πίσω Η λεπτομερής του ανάλυση βασίζεται στις επιστημονικές γνώσεις της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της παλαιοκλιματικής έρευνας που αποκτήθηκαν τα τελευταία 20-30 χρόνια. Περιγράφει το πολύπλοκο δίκτυο πολιτιστικών-ιστορικών και περιβαλλοντικών-οικολογικών συνθηκών που επικρατούσαν στο παρελθόν και εξηγεί τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής στην κατάρρευση προηγμένων πολιτισμών από τη Μεσοποταμία και την Ελλάδα έως την Λατινική Αμερική και την Γροιλανδία. Η παλαιολιθική κοινωνία κυνηγών-τροφοσυλλεκτών με χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα άλλαξε κατά τη μετάβαση από το Πλειστόκαινο στο Ολόκαινο με την αύξηση της δασοκάλυψης και την πρώιμη χρήση γης από πολυπληθείς ομάδες μεταξύ 10.000 και 5.000 πΧ (Νεολιθική Επανάσταση) Σε διάφορες περιοχές της Μεσοπαταμίας εμφανίστηκαν προηγμένοι πολιτισμοί κατά την Εποχή του Χαλκού. Η Ουρούκ εξελίχθηκε σε μεγάλη πόλη κατά τη διάρκεια της 4ης χιλιετίας, αλλά λόγω μιας σημαντικά πιο ξηρής κλιματικής φάσης από το 3300-3000 πΧ κατέρρευσε. Επίσης, η μεγάλη Ακκαδική Αυτοκρατορία κατέρρευσε σχετικά απότομα γύρω στα 4200 χρόνια πΧ. Υπεύθυνη για την κατάρρευση όλων των προηγμένων πολιτισμών της ύστερης Εποχής του Χαλκού (γύρω στα 3100 χρόνια πΧ) θεωρείται μεταξύ άλλων η κλιματική αλλαγή η οποία συνοδευόταν από περιόδους μεγάλης ξηρασίας κατά τον διαπρεπή Γερμανό επιστήμονα. Η ξηρασία του 2200 πΧ και οι αρνητικές επιπτώσεις Ενώ όμως η μεγάλη ξηρασία του 2200 πΧ είχε εκτεταμένες αρνητικές επιπτώσεις στην ανατολική Μεσόγειο με αποτέλεσμα οι πόλεις είτε να καταστραφούν ή να εγκαταλειφθούν μέχρι το τέλος της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, αντίστροφα στην ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη και την Κάτω Μεσοποταμία σημειώθηκε πολιτιστική άνοδος κατά την χρονική περίοδο προς τη Μέση Εποχή του Χαλκού. Η δε Ύστερη Εποχή του Χαλκού μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «χρυσή εποχή» όσον αφορά το εμπόριο, τον πλούτο και την διασύνδεση πόλεων-κρατών όπως η Ουγκαρίτ ή το Χαλέπι. Κυρίαρχες ήταν οι αυτοκρατορίες των Χετταίων, των Ασσυρίων και των Αιγυπτίων, καθώς επίσης και οι πόλεις-κράτη του ελλαδικού χώρου όπως των Μυκηνών, της Κρήτης και της Κύπρου. Οι κλιματικές συνθήκες ήταν αρχικά ευνοϊκές. Τα προϊόντα -φυσικά και τα γεωργικά- διακινούνταν συστηματικά μέσω των δρόμων των καραβανιών και των θαλασσίων οδών στη Μεσόγειο. Εκείνη την εποχή υπήρχε ένα μεγάλης κλίμακας, περίπλοκο και σταθερό οικονομικό σύστημα βασισμένο στον καταμερισμό της εργασίας. Μεταξύ του 1200 και του 900 πΧ ωστόσο, κατέρρευσαν αυτοκρατορίες και πόλεις-κράτη, όπως επίσης κατέρρευσε ολοκληρωτικά το εμπόριο και το εμπορικό δίκτυο, η βάση δηλαδή της ευημερίας στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Ο ρόλος των περιβόητων Λαών της Θάλασσας παραμένει αμφιλεγόμενος. Ποια ήταν επομένως η αιτία της κατάρρευσης; Η απάντηση κατά τον Γκέρχαρντ Γκέρολντ είναι ότι «η μεγάλη ξηρασία του 1200-850 πΧ με ένα μικρό διάλειμμα από το 1050-1000 πΧ είχε σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρη την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Λόγω της μείωσης των χειμερινών βροχοπτώσεων κατά 30-50% και των ψυχρότερων θερμοκρασιών που επικράτησαν από το 1100 πΧ, σε μεγάλα τμήματα της Ανατολίας, της Συρίας, της Μέσης Ανατολής όπως επίσης και της Πελοποννήσου δοκιμάστηκε η καλλιέργεια σιτηρών. Έτσι κατέρρευσε μια σημαντική βάση διατροφής η οποία δεν μπορούσε να αντισταθμιστεί πλέον με τις εισαγωγές. Η μεγάλη κατάρρευση οφείλεται σε ένα συνδυασμό διαφόρων παραγόντων, με καθοριστική αιτία τη μεγάλη ξηρασία». Κάτι ανάλογο φαίνεται πως συνέβη και με τις πολυάριθμες βασιλικές πόλεις των Μάγια τον 9ο και 11ο αιώνα μΧ. Ο συγγραφέας του βιβλίου θεωρεί ως αιτίες τα κλιματικά προβλήματα, την αποψίλωση των δασών -προκειμένου να εξασφαλιστεί ο επισιτισμός- και την αύξηση του πληθυσμού: Με εξαίρεση μερικές βασιλικές πόλεις, όπως η Λαμανάι στο Μπελίζ (700-15 μΧ) και η Μαγιαπάν, πρωτεύουσα των Μάγια στο βόρειο Γιουκατάν (1000-1442 μΧ) στο σημερινό Μεξικό, οι πόλεις-κράτη εξαφανίστηκαν κάτω από τον καταπράσινο θόλο του τροπικού δάσους και ανακαλύφθηκαν ξανά στη σύγχρονη εποχή. Οι ξηρασίες δεν ήταν ο μοναδικός λόγος για την κατάρρευσή τους, ωστόσο η συχνή εμφάνισή τους τον 9ο αιώνα (τέσσερις μεγάλες περίοδοι ξηρασίας) και τον 11ο αιώνα συμπίπτει με την υπερεκμετάλλευση των πόρων λόγω της απότομης αύξησης του πληθυσμού και της συνακόλουθης ανεπάρκειας τροφίμων που προκάλεσαν μια πολιτική και κοινωνική κρίση μεταξύ 750 και 750 -1000 μΧ με πολυάριθμες συγκρούσεις και πολέμους. Η ξηρασία και οι κοινωνικές συγκρούσεις Πάντως, η μεταγενέστερη κατάρρευση της Μαγιαπάν, τον 14ο και 13ο αιώνα μΧ, πιθανότατα πυροδοτήθηκε επίσης από μια ξηρασία, η οποία προκάλεσε κοινωνικές συγκρούσεις, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications και στην οποία συμμετείχαν επιστήμονες του Ινστιτούτου Κλιματικής Αλλαγής (PIK) του Πότσνταμ. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι μετά την κατάρρευσή της, οι κάτοικοι μετανάστευσαν σε άλλες μικρότερες πόλεις και έτσι κατάφεραν να επιβιώσουν μέχρι τον 16ο αιώνα. Συμπεραίνουν δε ότι οι επιπτώσεις της ξηρασίας στις πολιτικές και κοινωνικές δομές στην χερσόνησο Γιουκατάν ήταν -αιώνες πριν από την εποχή μας- ιδιαίτερα περίπλοκες, και μπορούν να μας χρησιμεύσουν ως σημαντικό παράδειγμα για την αντιμετώπιση μελλοντικών κλιματικών αλλαγών. Ο Γκέρολντ αφιερώνει και ένα κεφάλαιο στην παρακμή των Βίκινγκς στην Γροιλανδία τον 14ο αιώνα. Οι αυτάρκεις κοινότητες βασίζονταν εκεί στο κυνήγι ζώων και φώκιας, καθώς επίσης και στο εμπόριο προϊόντων της φύσης με την πατρίδα τους την Νορβηγία – μέχρι που οι πάγοι κάλυψαν τη θάλασσα και τους οικισμούς τους και συντόμευσαν τις περιόδους βλάστησης. Έτσι παρήκμασαν. Στο βιβλίο του χρησιμοποιεί και πολλά άλλα ιστορικά παραδείγματα προκειμένου να γίνει σύγκριση με σύγχρονες περιβαλλοντικές κρίσεις και κάνει πολλούς παραλληλισμούς. Απειλούμαστε άραγε και εμείς με ανάλογη κοινωνική κατάρρευση όπως οι πολιτισμοί που περιγράφει; Ο ίδιος απαντά εμμέσως στο τέλος του βιβλίου του ως εξής: «Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο μέσω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σήμερα, τίθεται το ερώτημα ως προς τις συνέπειες σε έναν εξαιρετικά περίπλοκο βιομηχανοποιημένο και παγκοσμιοποιημένο κόσμο». View full είδηση

Στην εσωτερική μετανάστευση καταφεύγουν κάτοικοι των Φίτζι λόγω της ανόδου της στάθμης του νερού, συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Στο Σερουά το νερό διαπερνά τα φράγματα όταν έχει παλίρροια καταλήγοντας στο χωριό, εκεί που οι βάρκες είναι δεμένες δίπλα από τα σπίτια. Οι ξύλινες σανίδες δημιουργούν έναν αυτοσχέδιο διάδρομο ενώ το θαλασσινό νερό που εισέρχεται στις καλλιέργειες καθιστά αδύνατη την αγροτική παραγωγή. Ο Ρομόνι Τουμπιβούνα μαζί με τον 10χρονο εγγονό του από το χωριό Βεϊβατουλόα πηγαίνουν για ψάρεμα. Οι πρεσβύτεροι του χωριού πίστευαν ότι θα μείνουν για πάντα στον τόπο όπου είναι θαμμένοι οι αρχηγοί τους, αλλά η παλίρροια στου Ειρηνικού αναγκάζει τους 80 κατοίκους να εγκαταλείψουν το χωριό. Όλο το χωριό πρέπει να μετεγκατασταθεί στις μεγαλύτερες νήσους των Φίτζι γιατί η βύθιση του νησιού τους δεν μπορεί πια να αποτραπεί. Την ίδια ώρα, το μέλλον είναι αβέβαιο καθώς ακόμα κι η τεχνητή ανάκτηση γης δεν είναι βέβαιο ότι θα αποτρέψει την καθολική βύθιση των νησιών στη θάλασσα. Όπως τονίζεται, η κατασκευή φραγμάτων, η φύτευση μακρόβιων δέντρων και η αποστράγγιση δεν αρκούν για να σωθούν τα χωριά. Σε στεγνό έδαφος Σε ένα νέο χωριό, 1.500 μέτρα μέσα στην ενδοχώρα της νήσου Βάνουα Λέβου, οι κάτοικοι ζουν πλέον σε στεγνό έδαφος αντί να βρίσκονται στο νερό μέχρι τα γόνατα. Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να μετοικήσουν αλλά στο τέλος άκουσαν τους ειδικούς. Πολλά χωριά έχουν ήδη εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους τους. Ο πρόεδρος της COP26, Άλοκ Σάρμα, δήλωσε στη Σούβα ότι κατανοούσε την απογοήτευση των συμπατριωτών του. «Οι άνθρωποι αυτοί αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, μίας κρίσης που δεν δημιούργησαν οι ίδιοι». Οι υπαίτιες χώρες πρέπει να πληρώσουν Στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, τα κεφάλαια που αποφάσισαν να διαθέσουν οι αναπτυγμένες χώρες καλύπτουν μόνο μέτρα αναπροσαρμογής και όχι επανεγκατάστασης. Στην COP26 οι χώρες αυτές αναφέρθηκαν σε αποζημιώσεις των χωρών που βιώνουν τις συνέπειες τις κλιματικής αλλαγής χωρίς την λήψη δεσμευτικών μέτρων. View full είδηση

Τα στοιχεία για τους καύσωνες, τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες είναι πλέον τόσο συντριπτικά που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας σχετικά με την κλιματική κρίση. Οι πυρκαγιές στην Ελλάδα, όπως και οι πυρκαγιές σε Ισπανία, Γαλλία και Πορτογαλία έχουν ως κοινό παρονομαστή την κλιματική κρίση. Υψηλότερες θερμοκρασίες, ισχυρότεροι άνεμοι, πολύ μειωμένη υγρασία στο έδαφος που πέφτει κάτω από το 10% και παρατεταμένη ξηρασία, είναι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που αναμένεται μάλιστα να επιδεινωθούν τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Η θερμοκρασία στην Ευρώπη θα συνεχίσει να ανεβαίνει με ρυθμό που θα ξεπερνά τον αντίστοιχο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, ενώ στην Ελλάδα τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν διπλασιασμό έως και τριπλασιασμό των λεγόμενων θερμών ημερών, αναφέρει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο φυσικός-μετεωρολόγος, ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, Θοδωρής Γιάνναρος. Δυσοίωνες είναι και οι προβλέψεις που κάνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Ντομινίκ Μορβάν στο πανεπιστήμιο της Εξ Μαρσέιγ σχετικά με τις πυρκαγιές στο μέλλον. Ο ειδικός στον τομέα της πυρασφάλειας επισημαίνει ότι πρέπει να εφαρμοστούν διάφορες τεχνικές για την προστασία από τις πυρκαγιές και ότι τα εναέρια μέσα δεν αποτελούν πανάκεια. Τι δείχνουν τα στοιχεία για την αύξηση της θερμοκρασίας «Τα δεδομένα που έχουμε σήμερα στη διάθεση μας είναι συντριπτικά και δεν αφήνουν κανένα απολύτως περιθώριο αμφισβήτησης της κλιματικής αλλαγής. Η μέση θερμοκρασία της Ευρώπης καταγράφει κατακόρυφη αύξηση εδώ και τουλάχιστον 40 χρόνια, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus (Copernicus Climate Change Service) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα τελευταία 5 χρόνια ειδικότερα, η μέση θερμοκρασία της ευρωπαϊκής ηπείρου ήταν κατά σχεδόν 2 C υψηλότερη από την αντίστοιχη τιμή κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Η αύξηση αυτή μάλιστα στη θερμοκρασία είναι περίπου 1 C μεγαλύτερη από την αντίστοιχη αύξηση που καταγράφει η μέση θερμοκρασία του πλανήτη μας, υποδεικνύοντας ότι η Ευρώπη θερμαίνεται ταχύτερα από κάθε άλλη ήπειρο κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Η παρατηρούμενη αυτή θέρμανση συνδέεται άμεσα με την πιο συχνή εμφάνιση θερμών επεισοδίων ή/και κυμάτων καύσωνα, τα οποία χαρακτηρίζονται επίσης από μεγαλύτερη ένταση και διάρκεια. Περισσότερο ανησυχητικό όμως είναι το γεγονός ότι, με βάση και την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC), η θερμοκρασία στην Ευρώπη θα συνεχίσει να ανεβαίνει με ρυθμό που θα ξεπερνά τον αντίστοιχο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, ενώ οι ακραίες θερμοκρασίες θα εμφανίζονται ολοένα και πιο συχνά και με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση, ακόμη και σε βορειότερα γεωγραφικά πλάτη της ηπείρου» εξηγεί ο Θοδωρής Γιάνναρος και προσθέτει: «Σε ό,τι αφορά στη χώρα μας, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν διπλασιασμό έως και τριπλασιασμό των λεγόμενων θερμών ημερών (ημέρες κατά τις οποίες η μέγιστη θερμοκρασία ξεπερνά τους 37 C) κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών (1991-2020), σε σύγκριση με τις περιόδους 1901-1930, 1931-1960 και 1961-1990. Επιπρόσθετα, καταγράφεται κατακόρυφη αύξηση στη συχνότητα των επεισοδίων καύσωνα, τα οποία εμφανίζονται έως και 4 φορές πιο συχνά κατά τα τελευταία 30 χρόνια (1991-2020), και πάλι σε σύγκριση με τις περιόδους 1901-1930, 1931-1960 και 1961-1990. Αναφορικά με τις κλιματικές προβολές για το μέλλον, η διαθέσιμη επιστημονική βιβλιογραφία για την Ελλάδα συμφωνεί ότι έως το 2100 θα υπάρξει περαιτέρω αύξηση στη συχνότητα, την ένταση και τη διάρκεια των θερμών επεισοδίων ή/και κυμάτων καύσωνα» Μειώνονται και οι βροχοπτώσεις Όπως εξηγεί ο κ. Γιάνναρος, πέρα από τον θερμότερο καιρό, η κλιματική αλλαγή μας φέρνει αντιμέτωπους και με λιγότερη βροχόπτωση ή με πιο συχνά και μεγαλύτερα σε διάρκεια διαστήματα ξηρασίας. Παρότι τα στοιχεία για την μεταβολή του μέσου ετήσιου ύψους βροχόπτωσης, είτε στην Ελλάδα είτε στην Ευρώπη, δεν είναι το ίδιο συντριπτικά όπως τα στοιχεία για την μέση θερμοκρασία, παραμένουν ιδιαιτέρως ανησυχητικά. Ειδικότερα, αν και δεν καταγράφεται κάποια σαφή τάση σε ό,τι αφορά το συνολικό ύψος της βροχής, καταγράφεται σημαντική αύξηση της συχνότητας και της διάρκειας περιόδων με καθόλου ή πολύ λίγη βροχή. Με άλλα λόγια, μπορεί να παραμένει σχεδόν σταθερό το ετήσιο ποσό βροχής που δεχόμαστε, αλλά αυτό πλέον πέφτει μαζεμένο σε λίγα επεισόδια βροχόπτωσης με πιθανώς ακραίες εντάσεις. Τις υπόλοιπες ημέρες, οι συνθήκες ξηρασίας (ανομβρία) λειτουργούν ως επιβαρυντικός παράγοντας για την πιθανότητα εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών, καθώς καθιστούν ευκολότερη την ανάφλεξη των διαθέσιμων δασικών καυσίμων και στη συνέχεια τη διατήρηση και μετάδοση της φωτιάς. Επιπρόσθετα, η εκδήλωση ακραίων και βίαιων επεισοδίων βροχόπτωσης, συνοδευόμενων συχνά από θυελλώδεις ανέμους, μπορεί να συνεισφέρει και στην αύξηση της διαθεσιμότητας νεκρής δασικής καύσιμης ύλης (π.χ, σπασμένα κλαδιά, πεσμένοι κορμοί δέντρων). Η Ευρώπη σε κλοιό καύσωνα Το ακραίο κύμα καύσωνα που επηρέασε τη βορειοδυτική Ευρώπη στις αρχές της εβδομάδας, οδηγώντας σε θερμοκρασίες (>40 C) που δεν έχουν καταγραφεί ποτέ ξανά στο Ηνωμένο Βασίλειο, και οι μεγάλες, καταστροφικές δασικές πυρκαγιές που πλήττουν τη δυτική Μεσόγειο (Ιβηρική, Γαλλία) δεν αποτελούν κάποια σύμπτωση, αλλά συνδέονται και τα δύο ως γεγονότα με την κλιματική αλλαγή, υποστηρίζει ο κ. Γιάνναρος, ξεκαθαρίζοντας ταυτόχρονα ότι : «Η κλιματική αλλαγή δεν ευθύνεται άμεσα για τις πυρκαγιές. Δεν είναι η κλιματική αλλαγή που βάζει φωτιά, αλλά ο άνθρωπος (αμέλεια, εμπρησμός) ή η φύση (κεραυνοί). Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί το απαραίτητο πυρομετεωρολογικό υπόβαθρο (hot + dry + windy) ώστε εάν εκδηλωθεί φωτιά, αυτή να λάβει ευκολότερα διαστάσεις και να καταστεί δυνητικά καταστροφική. Αυτό συμβαίνει διότι η κλιματική αλλαγή μας οδηγεί, και ήδη το βλέπουμε, σε πιο συχνά και πιο έντονα θερμά και ξηρά επεισόδια, τα οποία προδιαθέτουν την διαθέσιμη δασική καύσιμη ύλη ώστε αυτή να αναφλέγεται ευκολότερα και στη συνέχεια να διατηρεί και να μεταδίδει τη φωτιά. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε περισσότερο θερμές και ξηρές νύχτες, περιορίζοντας σημαντικά το παραδοσιακό νυχτερινό “παράθυρο” ελέγχου της φωτιάς - ένα “παράθυρο" που υπάρχει τη νύχτα, όταν η θερμοκρασία πέφτει και η υγρασία ανεβαίνει, στοιχεία που καθιστούν δυσκολότερη την ανάφλεξη, διατήρηση και μετάδοση της φωτιάς». Ο Θοδωρής Γιάνναρος υποστηρίζει ακόμα ότι η ανθρωπότητα απέτυχε στη διαχείριση του προβλήματος και γι΄αυτό βρισκόμαστε ήδη αντιμέτωποι με τις επιπτώσεις. «Για αυτό πλέον μιλάμε για κλιματική κρίση. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι που πρόκειται να συμβεί κάποια στιγμή στο μέλλον. Συμβαίνει ήδη. Συμβαίνει τώρα. Ο άνθρωπος θα συνεχίσει να βιώνει τις επιπτώσεις της, και εάν δε λάβουμε δραστικά μέτρα προσαρμογής και μετριασμού, η ένταση των επιπτώσεων θα είναι μεγαλύτερη», καταλήγει. «Τα εναέρια μέσα έχουν όριο αποτελεσματικότητας» Την εκτίμηση του ότι το 2022 θα είναι μια πολύ κακή χρονιά από την άποψη των πυρκαγιών λόγω της έλλειψης βροχών το χειμώνα και την άνοιξη, εκφράζει ο καθηγητής Ντομινίκ Μορβάν, που θεωρείται ειδικός στις πυρκαγιές στη Γαλλία. «Η βλάστηση είναι πολύ ξηρή παντού και οι επαναλήψεις πολλών κυμάτων καύσωνα, συμβάλλουν επίσης στην αύξηση του επιπέδου κινδύνου. Από πληροφορίες που συλλέχθηκαν από πυροσβέστες, παρατηρήθηκαν πιο έντονες πυρκαγιές στην Ευρώπη, πολύ συχνά πάνω από την ικανότητα κατάσβεσης των εναέριων μέσων, γεγονός που εξηγεί τις επιπτώσεις σε κτίρια και πληθυσμούς μερικές φορές. Αποτελεί κοινό τόπο στην κοινότητα πυρασφάλειας ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες ενέργειες για την πρόληψη αυτών των πυρκαγιών με τη μείωση του καύσιμου φορτίου (χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, ηθελημένες καύσεις ή άλλες τεχνικές για τη μείωση του καύσιμου φορτίου ) ή με τη δημιουργία λωρίδων γης όπου αλλάζει η βλάστηση από τον ένα τύπο στον άλλο για λόγους πυρόσβεσης, προκειμένου να περιοριστεί η φωτιά ή με την ανάπτυξη γεωργικών δραστηριοτήτων στις περιοχές που απειλούνται άμεσα από τον κίνδυνο πυρκαγιάς», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής του τμήματος Μηχανικής του Πανεπιστημίου Εξ Μαρσέιγ. «Η πρόκληση δεν είναι μόνο να αγοράσουμε περισσότερα βομβαρδιστικά ή ελικόπτερα (αυτά τα πρόσθετα μέσα θα μπορούσαν να είναι διαθέσιμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο), αλλά να γίνουν περισσότερα πράγματα μακροπρόθεσμα για την πρόληψη των πυρκαγιών μέσα από την διατήρηση των δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στη μείωση του καύσιμου φορτίου, αποφεύγοντας επίσης την κατασκευή σπιτιών μέσα σε δάση. Συνοπτικά, η καταπολέμηση των πυρκαγιών είναι κυρίως πρόβλημα διαχείρισης του τοπίου. Δεν θεωρώ ότι οι πυρκαγιές που παρατηρούνται στην Ευρώπη σήμερα μπορούν να θεωρηθούν ως Mega πυρκαγιές, σε σύγκριση με ό,τι παρατηρείται στην Αυστραλία, τον Καναδά, την Αλάσκα, τη Ρωσία και την Καλιφόρνια. Ακόμα κι αν αυτές οι πυρκαγιές στην Ευρώπη μπορούν να θεωρηθούν πολύ μεγάλες ή εκτός ελέγχου (επειδή ακόμη και τα εναέρια μέσα έχουν όριο αποτελεσματικότητας), η ένταση τους είναι τουλάχιστον δύο ή τρεις φορές μικρότερη από τις πολύ μεγάλες πυρκαγιές που παρατηρούνται για παράδειγμα στην Αυστραλία», καταλήγει ο κ. Μορβάν. View full είδηση

Στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ε.Ε. που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο επετεύχθη, μετά από ολονύχτιες διαπραγματεύσεις, συμφωνία επί πέντε νομοθετικών προτάσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σε συνέχεια σχετικής συμφωνίας που επετεύχθη στο Ευρωκοινοβούλιο στις 21 Ιουνίου. Βασικό θέμα του Συμβουλίου αποτέλεσε η αναθεώρηση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ-ETS) με τη σταδιακή ένταξη της ναυτιλίας από το 2024, και τη δημιουργία του αυτόνομου ΣΕΔΕ για τις οδικές μεταφορές και τα κτίρια το 2027. Αποφασίστηκε, επίσης, η σύσταση του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου (Social Climate Fund) στο οποίο θα διοχετευθεί μέρος των εσόδων από το αυτόνομο ΣΕΔΕ για την αντιστάθμιση των πιθανών κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων και τη στήριξη των πολιτών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Παράλληλα, υιοθετήθηκε η πρόταση Κανονισμού για τα πρότυπα επιδόσεων των εκπομπών CO2 από τα καινούργια επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα. Με την πρόταση αυτή επιδιώκεται η επιτάχυνση της μετάβασης στην κινητικότητα μηδενικών εκπομπών, με την απαίτηση μείωσης των μέσων εκπομπών νέων αυτοκινήτων κατά 55% από το 2030 και 100% από το 2035 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2021 και κατά 50% και 100% για τα νέα ημιφορτηγά, αντίστοιχα. Έτσι, από το 2035 το σύνολο των νέων αυτοκινήτων και ελαφρών φορτηγών θα έχουν μηδενικές εκπομπές. Επιπρόσθετα συμφωνήθηκε η αναθεώρηση του Κανονισμού LULUCF, ο οποίος θέτει έναν συνολικό στόχο της Ε.Ε. για την απομάκρυνση του άνθρακα από φυσικές καταβόθρες (όπως τα δάση και οι δασικές εκτάσεις), που ισοδυναμεί με 310 εκατ. τόνους εκπομπών CO2 έως το 2030 σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κλιματικό Νόμο. Αναθεωρήθηκε, επιπλέον, ο κανονισμός επιμερισμού των προσπαθειών, ο οποίος αυξάνει το στόχο μείωσης των εκπομπών σε τομείς εκτός ΣΕΔΕ στο 40% μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2005, έναντι του 30%, που υπάρχει αυτή τη στιγμή. Η χώρα μας θα πρέπει να συνεισφέρει κατά 22,7% σε μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τα επίπεδα του 2005 έναντι 16% που είναι σήμερα. Το σύνολο των προτάσεων διασφαλίζει τη μείωση των εκπομπών σε επίπεδο Ε.Ε. κατά 55% σε σχέση με το 1990 όπως προβλέπεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Περαιτέρω, ζήτησε την παροχή πρόσθετων πόρων στη χώρα ως αντιστάθμισμα για την ένταξη της ναυτιλίας στο ΣΕΔΕ, πρόσθετα μέτρα για τις αεροπορικές και ακτοπλοϊκές μεταφορές στα νησιά καθώς και ενίσχυση των μέτρων για τη στήριξη των εξαγωγών των βιομηχανικών κλάδων (όπως η τσιμεντοβιομηχανία, η παραγωγή αλουμινίου κλπ.) που επηρεάζονται αρνητικά από την υιοθέτηση του μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (CBAM) και την κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών που λαμβάνουν σήμερα. Κλείνοντας, υποστήριξε την ανάγκη υιοθέτησης μια ισόρροπης συμφωνίας που θα εξασφαλίζει υψηλή φιλοδοξία ως προς τους κλιματικούς στόχους και διασφάλιση επαρκών πόρων για την επίτευξη των στόχων αυτών ιδίως από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες της Ε.Ε. με αντίστοιχη μεταφορά πόρων από τα πιο πλούσια κράτη μέλη της Ε.Ε.. Η δέσμη νομοθετικών προτάσεων που υιοθετήθηκε περιλαμβάνει σημαντικά οφέλη για τη χώρα. Ειδικότερα: Εκ μέρους της Ελλάδας υποστηρίχθηκε η δημιουργία ισχυρού Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου με σκοπό την άμβλυνση των κοινωνικών επιπτώσεων από την ένταξη των οδικών μεταφορών και των κτιρίων στο ΣΕΔΕ και ειδικότερα τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών. Η Ελλάδα εντάσσεται στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού από το οποίο θα λάβει, για την περίοδο 2024 – 2030, τα έσοδα από τον πλειστηριασμό 19.493.000 δικαιωμάτων εκπομπών σημερινής αξίας περίπου 1,65 δισ. € (με βάση τη σημερινή τιμή CO2). Αποκρούστηκαν οι προσπάθειες μείωσης του συνολικού ύψους του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου, το οποίο τελικά θα διαθέτει 59 δισ. € για την περίοδο 2027 – 2032 από τα οποία η Ελλάδα θα λάβει το 5,52%, δηλαδή 3,26 δισ. €, το 35% των οποίων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άμεση εισοδηματική ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών. Δόθηκαν στη χώρα επιπλέον 6,86 εκατ. δικαιώματα για τα έτη 2024 – 2030 (αξίας περίπου 580 εκ. € με βάση τη σημερινή τιμή CO2) ως αντιστάθμισμα στην ένταξη της ναυτιλίας στο ΣΕΔΕ. Δόθηκε η δυνατότητα εξαίρεσης από την ένταξη στο ΣΕΔΕ έως το 2030 της ακτοπλοΐας και ορισμένων εμπορικών πλοίων για τις πλόες προς ή από νησιά έως 200.000 κατοίκων. Σε ότι αφορά τη ναυτιλία, κατόπιν αιτήματός μας, ως υπόχρεος για τη συμμετοχή στο ΣΕΔΕ ορίστηκε ο ναυλωτής αντί του πλοιοκτήτη. Βελτιώθηκε η γεωγραφική ισορροπία των έργων στο Ταμείο Καινοτομίας με τη δυνατότητα διεκδίκησης περισσότερων έργων από Ελληνικές επιχειρήσεις και της πρόβλεψης για ειδικές προσκλήσεις για έργα απανθρακοποίησης της ναυτιλίας. Θεσπίστηκε οριζόντιος μηχανισμός Βιώσιμων Εναλλακτικών Καυσίμων για τις αερομεταφορές με αξιοποίηση 20 εκ. δικαιωμάτων για την κάλυψη του 70% της διαφοράς της τιμής μεταξύ κηροζίνης και εναλλακτικών καυσίμων, εφόσον το αεροσκάφος ανεφοδιάζεται με εναλλακτικά καύσιμα σε ποσοστό άνω του 4% που είναι το ελάχιστο υποχρεωτικό σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία. Παράλληλα προβλέπεται ότι για τις πτήσεις σε αεροδρόμια νησιών με έκταση μικρότερη των 10.000 τ. χλμ. θα καλύπτεται το 100% της διαφοράς της τιμής. Προβλέφθηκε πιο σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών στις εξαγωγικές βιομηχανίες που ανήκουν στους κλάδους που επηρεάζονται από το CBAM. Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο αναμένεται να ξεκινήσουν συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για όλες τις νομοθετικές προτάσεις, με στόχο την θεσμοθέτηση του νομοθετικού πακέτου εντός του 2022 και την επίτευξη των φιλόδοξων ενωσιακών κλιματικών στόχων, που θα καταστήσουν την Ε.Ε. κλιματικά ουδέτερη και θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ενεργειακής της ασφάλειας. View full είδηση

Το σημαντικότερο μνημείο πολιτισμού στον κόσμο η Ακρόπολη των Αθηνών και ο Παρθενώνας που πρόσφατα βραβεύτηκε από το Business Insider ως το ομορφότερο αρχιτεκτονικό κατασκεύασμα στον κόσμο κατόπιν έρευνας που αποφάσισε να διεξαγάγει μεταξύ διάσημων αρχιτεκτόνων από όλο τον κόσμο δοκιμάζεται σκληρά από την κλιματική αλλαγή. Η Ακρόπολη των Αθηνών ίσως να διανύει τις 365 πιο δύσκολες μέρες της ένδοξης και μακρόχρονης ιστορίας της καθώς χτυπιέται ανελέητα από ακραίους καύσωνες και σφοδρές χιονοθύελλες. Από τα περσινά 45αρια και πλέον που είχαμε καταγράψει με χρήση ειδικού drone βρέθηκε αντιμέτωπη με την ακραία χιονοθύελλα που προκάλεσε η κακοκαιρία «Ελπίς» τον χειμώνα που μας πέρασε και από σήμερα είναι και πάλι αντιμέτωπη με μια μακρά περίοδο υψηλών θερμοκρασιών όπως προειδοποιούν οι μετεωρολόγοι. Το ευτύχημα είναι πως τόσο οι αρχαιολόγοι που χρόνια τώρα δίνουν πραγματικό αγώνα για την συντήρηση και αποκατάσταση αυτό του εμβληματικού μνημείου για ολόκληρο τον πλανήτη αλλά και οι ειδικοί επιστήμονες που εργάζονται στο πλευρό τους τόσο με την αμέριστη αγάπη τους αλλά και την συνδρομή της τεχνολογίας εμφανίζονται καθησυχαστικοί για την πορεία του μνημείου στο πέρασμα των χρόνων. View full είδηση

Επενδυτικός πυρετός επικρατεί στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, απειλώντας να «εγκλωβίσει» τον πλανήτη σε μη αναστρέψιμη κλιματική αλλαγή. Κινητήριος δύναμη πίσω από τις επενδύσεις είναι οι τιμές της ενεργειακής αγοράς, οι οποίες σημειώνουν εκρηκτική αύξηση στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Ειδικότερα, σύμφωνα με σχετική έκθεση από την περιβαλλοντική οργάνωση Carbon Action Tracker (CAT), υπάρχουν «στα σκαριά» νέα σχέδια στο φυσικό αέριο. Πολλά από αυτά δεν θα ολοκληρωθούν εγκαίρως, ώστε να αντιμετωπίσουν την τρέχουσα ενεργειακή κρίση. Μακροπρόθεσμα, όμως. θα αυξήσουν την εκπομπή αέριων ρύπων. Συγκεκριμένα, η έρευνα αναφέρεται στα νέα προγράμματα LNG στην Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ολλανδία. γράφημα: CAT Στο πλαίσιο του σχεδίου RePowerEU, η Ευρώπη «ποντάρει» στο LNG, προκειμένου να αντικαταστήσει τα εκατομμύρια τόνους ρωσικού αερίου, που αυτή τη στιγμή εισάγει από τη Ρωσία. Ενόσω προχωρούν τα σχέδια επιτάχυνσης των έργων ΑΠΕ, έως και 12 δισ. ευρώ θα δαπανηθούν σε προγράμματα φυσικού αερίου. Αυτά, σύμφωνα με την έκθεση της CAT, ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των προμηθειών φυσικού αερίου της περιοχής κατά 25% σε σχέση με την περίοδο πριν την μείωση των εισαγωγών από τη Ρωσία. Παράλληλα, Καναδάς, Φινλανδία και Εσθονία επιταχύνουν τα νέα έργα γύρω από το LNG. Επίσης, από την έναρξη του πολέμου έχει αυξηθεί η παραγωγή ορυκτών καυσίμων στον Καναδά, τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία, την Ιταλία και την Ιαπωνία. Η CAT σημειώνει ότι μετά την αποτυχία των κυβερνήσεων παγκοσμίως να εστιάσουν στο κλίμα κατά την ανάκαμψη από τον κορωνοϊό, τώρα κινούνται ξανά προς τη λάθος κατεύθυνση ενόψει ενός παγκόσμιοy ενεργειακού σοκ. Αναγνωρίζει βέβαια ότι σε ορισμένες χώρες επιταχύνθηκε η στροφή προς τις ΑΠΕ και το πράσινου υδρογόνου. Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές σε καμία περίπτωση δεν είναι επαρκείς, σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση. Επίσης, παρατηρείται ότι ορισμένες κυβερνήσεις, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, σπεύδουν να αποζημιώσουν τους καταναλωτές για τους υψηλούς λογαριασμούς ρεύματος, ενώ παράλληλα άλλες υποστηρίζουν την ενεργοβόρα συμπεριφορά με φοροαπαλλαγές στην βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η έκθεση συστήνει στις κυβερνήσεις όταν υποχωρήσουν οι τιμές ενέργειας να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία και να μειώσουν τις επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα ή να αυξήσουν την τιμολόγηση του άνθρακα, ώστε να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων. Στην ίδια έκθεση παρατηρείται ότι δεδομένων των υψηλότατων τιμών στην ενεργειακή αγορά, ορισμένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των ορυκτών καυσίμων, καταγράφουν κέρδη ρεκόρ. Ωστόσο, λίγες είναι οι χώρες που φορολογούν τα υπερκέρδη, όπως παρατηρεί η CAT και προτείνει την αξιοποίηση των εσόδων από την φορολόγηση για την ανακούφιση των νοικοκυριών ή για την αύξηση της αποδοτικότητας στις ΑΠΕ και συνολικά τον κλάδο της ενέργειας. moneyreview.gr View full είδηση

Στροφή σε κατοικίες που ενσωματώνουν υψηλότερη τεχνολογία με στόχο να μειώσουν το ενεργειακό αποτύπωμα και να διασφαλίσουν περισσότερα βιωσιμότητα έχει αρχίσει να καταγράφεται το τελευταίο διάστημα σε όλο και περισσότερες χώρες. Πρόκειται σε πολλές περιπτώσεις για αναγκαστική στροφή ακόμη και από νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος, λόγω της μεγάλης αύξησης στο κόστος της ενέργειας που έχει δημιουργηθεί από τις επιπτώσεις της πανδημίας και κυρίως από την πόλεμο στην Ουκρανία που έχει εκτοξεύσει τις τιμές στα ύψη. Ενώ παλιότερα οι πιο πράσινες και έξυπνες κατοικίες αφορούσαν κυρίως νεόδμητα ακίνητα, τώρα δεν είναι λίγοι εκείνοι που προχωρούν σε μετατροπές και παλαιότερων κατοικιών κάνοντας χρήση και επιδοτήσεων που προσφέρουν ορισμένες χώρες. Έξυπνα σπίτια χαρακτηρίζονται κατοικίες που ενσωματώνουν μεταξύ άλλων πράσινες τεχνολογίες που μεγιστοποιούν τη χρήση της διαθέσιμης ενέργειας –κι ευνοούν και το πορτοφόλι των ιδιοκτητών. Πρόκειται για χρήση πιο σύγχρονης τεχνολογίας που παράγει περισσότερη θερμότητα ή ψύξη σε σχέση με την ενέργεια που καταναλώνεται. Πολλές φορές επιτυγχάνεται με αυτή καλύτερη επικοινωνία μεταξύ περιφερειακών συσκευών από κλιματιστικά μέχρι λέβητες, ψυγεία και κουζίνες. Ανάμεσα σε όσα χρησιμοποιούνται τελευταία είναι πιο έξυπνοι θερμοστάτες οι οποίοι σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει από φορείς όπως η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση του μηνιαίου λογαριασμού ενέργειας από 10% έως 30%. Επίσης σημαντικές παρεμβάσεις γίνονται σε κατοικίες και όσον αφορά τη μόνωση ώστε να εξασφαλίζεται περισσότερη δροσιά και καλοκαίρι και πιο πολύ ζέστη το χειμώνα, «παγιδεύοντας» στο εσωτερικό τους την υπάρχουσα θερμοκρασία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι έξυπνες και πράσινες κατοικίες αποτελούν σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής επειδή στις πόλεις ζει η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων του πλανήτη. Στοιχεία ΟΗΕ Νέα στοιχεία από τον ΟΗΕ δείχνουν ότι εάν και οι πόλεις καταλαμβάνουν το 3% των χερσαίων εκτάσεων της Γης, εκεί ζει το 50% περίπου του πληθυσμού. Επίσης σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία στις πόλεις παράγεται το 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το 2020 ο συνολικός αριθμός των κατοίκων του πλανήτη που ζούσαν σε πόλεις ανερχόταν σε περίπου 4,4 δις, ενώ το 2050 ο αριθμός αυτός αναμένεται να φτάσει τα 6,7 δις άτομα σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. Επιπλέον το δομημένο περιβάλλον αντιπροσωπεύει περίπου το 40% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ακινήτων JLL. Ουσιαστικά αυτό δείχνει πως ο κλάδος των ακινήτων και ιδιαίτερα των έξυπνων και πράσινων ακινήτων μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις προσπάθειες για περισσότερη βιωσιμότητα, ειδικά στις πόλεις. Όπως αναφέρει το Bloomberg, τα κτίρια ευθύνονται για το 40% περίπου της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ και για το 36% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που σχετίζονται με την ενέργεια του μπλοκ των χωρών αυτών. Ενώ άλλοι τομείς υψηλών εκπομπών ρύπων, όπως η ενέργεια και οι μεταφορές, έχουν επωφεληθεί από καινοτομίες στην ανανεώσιμη ενέργεια και τα ηλεκτρικά οχήματα, ο κατασκευαστικός κλάδος δεν έχει αξιοποιήσει ακόμη κάθε πιθανό δυναμικό. Η παραγωγή τσιμέντου και χάλυβα παραμένουν μεταξύ των βιομηχανιών με τη μεγαλύτερη ένταση άνθρακα στον κόσμο. Εν τω μεταξύ, το μεγαλύτερο μέρος του υπάρχοντος αποθέματος κατοικιών της ΕΕ είναι παλιό και ενεργειακά αναποτελεσματικό και σε αυτό υπάρχουν πολλά περιθώρια για βελτίωση. View full είδηση

Δόθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η περιβαλλοντική έγκριση του επιχειρησιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» 2021-2027. Το πρόγραμμα εντάσσεται στο νέο αναπτυξιακό πλαίσιο της χώρας, με κεντρικό άξονα σχεδιασμού την επίτευξη του Στόχου Πολιτικής 2 του ΕΣΠΑ 2021-2027, που αφορά σε μια πιο πράσινη Ευρώπη. Ο σημαντικός αυτός στόχος θα επιτευχθεί με την προώθηση της Δίκαιης Μετάβασης σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας, «πράσινων» και «γαλάζιων» επενδύσεων, πολιτικών κυκλικής οικονομίας, προσαρμογής της πο9λιτικής και των δράσεων στην κλιματική αλλαγή, καθώς και στην πρόληψη και διαχείριση των περιβαλλοντικών κινδύνων. Στους άξονες προτεραιότητας του προγράμματος εντάσσονται, η Ενεργειακή απόδοση, η διείσδυση νέων έργων ΑΠΕ, οι Ενεργειακές Υποδομές, η Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η Αστική αναζωογόνηση, η Ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων, η Μετάβαση στην κυκλική οικονομία, η. Προστασία της Βιοποικιλότητας και τέλος, η Τεχνική Βοήθεια. Σημειώνεται ότι η ολοκληρωμένη μέριμνα για την πρόληψη, τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο περιβάλλον θα πρέπει να αποτελέσει οριζόντια απαίτηση κατά τις διαδικασίες υλοποίησης του Προγράμματος «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» 2021-2027. Προκειμένου να τηρηθούν όλα τα προαπαιτούμενα, η Αρχή Σχεδιασμού, οφείλει να διασφαλίζει ότι οι δράσεις του προγράμματος θα χαρακτηρίζονται από επαρκή περιβαλλοντική συμβατότητα, όπως και θα λαμβάνεται υπόψη ο εθνικός κλιματικός νόμος, καθώς και οι περιφερειακές και εθνικές δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί για την κλιματική αλλαγή, αναφορικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργιας έχει λάβει μέριμνα ώστε κατά την εφαρμογή του το πρόγραμμα, να συνοδεύεται από σύστημα καταγραφής των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με τη συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων που θα καταγράφονται κατά την επιχειρησιακή παρακολούθηση υλοποίησης του προγράμματος, να πραγματοποιείται με ευθύνη της Αρχής Σχεδιασμού. Η συλλογή και επεξεργασία των παραπάνω στοιχείων θα πραγματοποιείται στην αρχή κάθε έτους από την έναρξη υλοποίησης του προγράμματος και τα αποτελέσματα θα αποτυπώνονται σε έκθεση περιβαλλοντικής παρακολούθησης, η οποία θα δημοσιοποιείται με ανάρτησή της στο διαδικτυακό τόπο της Αρχής Σχεδιασμού, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα στο ενδιαφερόμενο κοινό να εκφράσει τις απόψεις του για το περιεχόμενο της έκθεσης. View full είδηση