Αναζήτηση στην κοινότητα

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί πλέον έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την αγορά ακινήτων και την ασφαλιστική βιομηχανία στην Ευρώπη. Οι αυξανόμενες φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες, πυρκαγιές και καύσωνες, οδηγούν σε σημαντικές οικονομικές απώλειες, επηρεάζοντας άμεσα το κόστος και τη διαθεσιμότητα των ασφαλιστικών καλύψεων. Σύμφωνα με την Petra Hielkema, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), «οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες της Ευρώπης δεν θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στα αυξανόμενα κόστη των φυσικών καταστροφών, όπως οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές». Τα τελευταία τρία χρόνια, το μέσο ετήσιο κόστος των φυσικών καταστροφών στην ΕΕ ανήλθε σε € 44,5 δισεκατομμύρια, υπερδιπλάσιο από τον μέσο όρο των € 17,8 δισεκατομμυρίων της προηγούμενης δεκαετίας. Από τις απώλειες ύψους € 900 δισεκατομμυρίων που προκλήθηκαν από αυτές τις καταστροφές τα τελευταία 42 χρόνια, μόνο το ένα τέταρτο ήταν ασφαλισμένο, και αυτή η κάλυψη μειώνεται συνεχώς. Η αύξηση της συχνότητας και της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων οδηγεί σε αυξημένα ασφάλιστρα για την κάλυψη των σχετικών κινδύνων. Σύμφωνα με τον Ernst Rauch, Επικεφαλής γεωλόγου και κλιματικού επιστήμονα στη Munich Re, «το ύψος των ασφαλισμένων ζημιών από φυσικές καταστροφές σε παγκόσμιο επίπεδο φτάνει γύρω στα $ 100 δισεκατομμύρια ετησίως, με το 80-90% αυτών των ζημιών να σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες». Η κατάσταση αυτή δημιουργεί προκλήσεις για την ασφαλιστική αγορά, καθώς οι εταιρείες αναγκάζονται να αυξήσουν τα ασφάλιστρα ή να περιορίσουν τις καλύψεις σε περιοχές υψηλού κινδύνου. Η μείωση της διαθεσιμότητας και της οικονομικής προσιτότητας της ασφάλισης που παρέχεται από τον ιδιωτικό τομέα είναι μια ανησυχητική τάση. Με αυτά τα δεδομένα, ορισμένες λύσεις προτείνονται για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, όπως οι συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και η «ασφαλιστική ανάληψη με αντίκτυπο» (impact underwriting), με στόχο τη μείωση του κόστους και την αύξηση της διαθεσιμότητας της ασφάλισης. Επιπλέον, η EIOPA αύξησε κατά 10% το κεφάλαιο που πρέπει να διατηρούν οι ασφαλιστές της ΕΕ για τους κινδύνους φυσικών καταστροφών, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα του κλάδου. Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση της προσαρμογής στις νέες κλιματικές συνθήκες, διασφαλίζοντας παράλληλα την οικονομική βιωσιμότητα της ασφαλιστικής αγοράς και την προστασία των περιουσιακών στοιχείων των πολιτών της. Η συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, ασφαλιστικών εταιρειών και ιδιωτών είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη βιώσιμων λύσεων που θα ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες και θα διασφαλίζουν την ανθεκτικότητα απέναντι στους κλιματικούς κινδύνους.

Η κλιματική αλλαγή έχει κοστίσει μέχρι στιγμής στην παγκόσμια οικονομία τρισεκατομμύρια δολάρια, αλλά οι χώρες χαμηλού εισοδήματος στις τροπικές περιοχές έχουν υποστεί το κύριο βάρος αυτών των απωλειών, διαπιστώνει μια μελέτη που ανέλυσε τις οικονομικές συνέπειες του καύσωνα παγκοσμίως σε μια περίοδο 20 ετών. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στις 28 Οκτωβρίου στο περιοδικό Science Advances, εκτιμά ότι η παγκόσμια οικονομία έχασε μεταξύ 5 τρισεκατομμυρίων και 29 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από το 1992 έως το 2013, ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη που προκλήθηκε από τον άνθρωπο. Ωστόσο, το αποτέλεσμα ήταν χειρότερο στις τροπικές χώρες με χαμηλό εισόδημα, οδηγώντας σε μείωση του εθνικού τους εισοδήματος κατά 6,7% κατά μέσο όρο, ενώ οι χώρες υψηλού εισοδήματος παρουσίασαν μέση μείωση μόνο κατά 1,5%. Η μελέτη υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για εισαγωγή πολιτικών για το κλίμα που αντιμετωπίζουν την περιβαλλοντική αδικία. Τα ευρήματά του «θα υποστηρίξουν τις συζητήσεις για τις απώλειες και τις ζημιές που θα αποτελέσουν βασικό θέμα στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών (COP27)», λέει ο Kai Kornhuber, επιστήμονας του κλίματος στο Πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη. Κλιματική ανισότητα Οι άνισες συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι «κάτι για το οποίο έχει συζητηθεί αρκετά ποιοτικά στο παρελθόν», λέει η Vikki Thompson, κλιματολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά αυτή η ανάλυση «κατάφερε να το ποσοτικοποιήσει πραγματικά». Περιλαμβάνει επίσης μέρη του κόσμου που συχνά αποκλείονται από μελέτες για τους καύσωνες λόγω έλλειψης δεδομένων, λέει. Για να εκτιμήσουν την ακραία ζέστη που προκλήθηκε από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, οι ερευνητές συνδύασαν δεδομένα για τις μέσες ετήσιες θερμοκρασίες των χωρών και τις πέντε θερμότερες ημέρες κάθε έτους από το 1992 έως το 2013 με υπολογιστικά κλιματικά μοντέλα. «Οι μέρες που είναι πολύ, πολύ ζεστές είναι ένας από τους πιο απτές τρόπους με τους οποίους νιώθουμε την κλιματική αλλαγή», λέει ο Christopher Callahan, ερευνητής κλιματικής μοντελοποίησης στο Dartmouth College στο Ανόβερο του Νιού Χάμσαϊρ. «Γνωρίζουμε ότι καταστρέφουν τις καλλιέργειες, μειώνουν την παραγωγικότητα της εργασίας, προκαλούν περισσότερους τραυματισμούς στο χώρο εργασίας». Ο Κάλαχαν και οι συνεργάτες του εξέτασαν τους δεσμούς μεταξύ των κυμάτων καύσωνα και των οικονομικών τάσεων, σε παγκόσμια και εθνική κλίμακα. Τα μοντέλα τους διαπίστωσαν ότι οι περιοχές χαμηλού εισοδήματος που τείνουν να έχουν θερμό κλίμα υποφέρουν περισσότερο από αυξημένες θερμοκρασίες, παρά το γεγονός ότι οι εκπομπές τους είναι συχνά πολύ χαμηλότερες από αυτές των πλουσιότερων περιοχών. Χώρες όπως η Βραζιλία, η Βενεζουέλα και το Μάλι ήταν από τις χειρότερες πληγείσες, με το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) να μειώνεται κατά περίπου 5% ετησίως σε σύγκριση με αυτό που θα ήταν χωρίς καύσωνες που προκαλούνται από τον άνθρωπο. Αντίθετα, η μείωση του ΑΕΠ σε χώρες όπως ο Καναδάς και η Φινλανδία είναι μόνο περίπου 1%. Στοχευμένες επενδύσεις Τα ευρήματα θα μπορούσαν να πληροφορήσουν τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται οι στρατηγικές που βοηθούν τις χώρες να προσαρμοστούν στην ακραία ζέστη ή τις έντονες βροχοπτώσεις. «Το γεγονός ότι μπορέσαμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια αυτό το αποτέλεσμα των πέντε πιο ζεστών ημερών του έτους σε ολόκληρο το έτος, ως οικονομικές επιπτώσεις, υποδηλώνει ότι αυτές οι λίγες ημέρες έχουν πραγματικά μεγάλα αποτελέσματα», λέει η Callahan. «Έτσι, οι επενδύσεις που στοχεύουν στον μετριασμό των επιπτώσεων της ακραίας ζέστης στις πιο ζεστές περιόδους του έτους θα μπορούσαν να αποφέρουν σημαντικές οικονομικές αποδόσεις». Η μελέτη τονίζει επίσης την ανάγκη να πληρώσουν οι πλούσιες χώρες το μερίδιό τους, λέει ο Erich Fischer, κλιματολόγος στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Ζυρίχη. «Δεδομένης της άνισης επιβάρυνσης και του μεριδίου των ιστορικών εκπομπών… ο παγκόσμιος βορράς πρέπει να υποστηρίξει τον παγκόσμιο νότο όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτών των δυσμενών επιπτώσεων». Πηγή: https://doi.org/10.1038/d41586-022-03573-z

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, συνεπές στο ραντεβού του για ένατη συνεχή χρονιά, διοργανώνει τη μεγάλη Ευρωπαϊκή γιορτή της Έρευνας “European Researchers’ Night” με τη συμμετοχή όλων των Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Κέντρων της Αττικής. Η Βραδιά του Ερευνητή στο ΕΜΠ θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2022 από τις 5 το απόγευμα έως τις 10 το βράδυ στο κτήριο Αβέρωφ του ιστορικού συγκροτήματος του Πολυτεχνείου Πατησίων και θα ξεκινήσει με την Εναρκτήρια Εκδήλωση. H Βραδιά του Ερευνητή στο ΕΜΠ με την ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων υπογραμμίζει τη διάσταση της εφαρμογής των πορισμάτων της Έρευνας στην Ανάπτυξη. Η Επιστημονικά Υπεύθυνη της διοργάνωσης, Ομότιμη Καθηγήτρια Αντωνία Μοροπούλου, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, εισαγάγει στο θεσμό. Καλωσορίζει ο Πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Καθηγητής Ανδρέας Μπουντουβής, και εκ των συνδιοργανωτών, ο Δήμαρχος Αθηναίων, κ. Κώστας Μπακογιάννης, ο Πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, κ. Γιώργος Στασινός, και για το θέμα της Κλιματικής Αλλαγής ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Χρήστος Ζερεφός. Χαιρετίζουν οι Πρυτανικές Αρχές των Πανεπιστημίων της Αττικής και οι υποστηρικτές της διοργάνωσης. Η οιωνεί κοινοπραξία που οργανώνει όλα τα τελευταία χρόνια με επιτυχία την εκδήλωση αυτή, με το συντονισμό του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης ΕΚΕΤΑ και ευθύνη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην Αττική, με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Πατρών, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας ΙΤΕ και του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, θέλει να δώσει το «Παρών» στο διασυνδεδεμένο με την Ευρώπη αυτό γεγονός, δηλώνοντας ότι στην Ελλάδα η Έρευνα και η Καινοτομία έχουν λόγο στην Ανάπτυξη. Κατά τα προηγούμενα έτη, η φυσική παρουσία στο εμβληματικό κτήριο Αβέρωφ πολιτών και κυρίως μαθητών κατά τη Βραδιά του Ερευνητή στο ΕΜΠ ξεπερνούσε τις δεκαπέντε χιλιάδες, ενώ τον καιρό της πανδημίας, που η Βραδιά εξελίχθηκε και αναδιοργανώθηκε σε διαδικτυακή βάση, είχαν πρόσβαση εκατοντάδες χιλιάδες διαδικτυακοί επισκέπτες από την Ελλάδα, αλλά και ανά την υφήλιο, σε ερευνητικές δραστηριότητες και πρωτότυπους σχεδιασμούς και έργα σε κάθε τομέα της Επιστήμης από τη μοριακή μηχανική και την υγεία, την κλιματική αλλαγή και την πράσινη μετάβαση, έως τις μεταφορές, την ενέργεια και τον πολιτισμό. Η έμφαση φέτος δίδεται στις ερευνητικές δράσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για την αειφόρο ανάπτυξη με κοινωνική συνοχή, αλλά και στο ρόλο της διεθνούς συνεργασίας στην έρευνα για τη διασφάλιση της ειρήνης. Στο πλαίσιο αυτό, ερευνητικές δράσεις αναφορικά με τις θεματικές περιοχές της ενέργειας, των ΑΠΕ, του νερού, των εδαφών, των κλιματικά ουδέτερων, ανθεκτικών και έξυπνων κτηρίων και πόλεων, του ρεύματος Bauhaus στην Ευρώπη έχουν εξέχουσα θέση. Η Βραδιά του Ερευνητή στο αρχαιότερο τεχνολογικό ίδρυμα της χώρας είναι μία μεγάλη ευκαιρία για την εφαρμογή νέων στρατηγικών Έρευνας και Καινοτομίας που τόσο χρειάζεται η χώρα σήμερα στην πορεία της στην Ανάπτυξη. Η Εναρκτήρια Εκδήλωση, τα δρώμενα της Βραδιάς και τα επιτεύγματα των ερευνητών που θα παρουσιάζονται επιτόπου στο κτήριο Αβέρωφ θα μεταδίδονται παράλληλα μέσω live streaming στην ιστοσελίδα http://www.ntua.gr/ntuaren και στο κανάλι http://www.youtube.com/ntuaren της Βραδιάς του Ερευνητή στο ΕΜΠ, καθώς και στην ιστοσελίδα της ΕΡΤ http://www.ertnews.gr/ Η Βραδιά του Ερευνητή στο ΕΜΠ στοχεύει στο μέλλον: στη διάχυση της έρευνας στην κοινωνία, στη δημιουργία θέσεων εργασίας επιστημονικού προσωπικού υψηλού επιπέδου προσόντων, στην αντιστροφή του ρεύματος brain-drain,στη στήριξη της επιχειρηματικότητας των νέων, καθώς και νεοφυών επιχειρήσεων που προωθούν την καινοτομία στην πραγματική οικονομία. Και έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα στις συνθήκες της ενεργειακής κρίσης ενόψει της ανάκαμψης της χώρας.

Λιγότερες από μια στις τέσσερις μεγάλες επιχειρήσεις στον κόσμο έχουν πάρει κατάλληλα μέτρα για να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου ως το 2050, δείχνει μελέτη της βρετανικής εταιρείας επενδύσεων Arabesque που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Τα στοιχεία από την έρευνα αυτή, κατά την οποία εξετάστηκαν από το 2015 ως το 2019 σχεδόν 700 μεγάλοι όμιλοι που είναι εισηγμένοι στα χρηματιστήρια 14 χωρών, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Ιαπωνία και η Γαλλία, δημοσιεύτηκαν την ημέρα εκκίνησης της συνόδου κορυφής μέσω διαδικτύου για το κλίμα που διοργάνωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Σύμφωνα με την Arabesque, το 24,84% μεγάλων, εισηγμένων στα χρηματιστήρια επιχειρήσεων στον κόσμο έχουν λάβει μέτρα που επιτρέπουν τον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου στον 1,5% βαθμό Κελσίου. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι οι καλύτεροι μαθητές, ιδίως αυτές στην Σουηδία (50%), στη Γερμανία (39,29%) και στην Φινλανδία (33,33%), ενώ ακολουθούν ακριβώς μετά αυτές στη Γαλλία (32,5%). Η Βρετανία (23,08%) και οι ΗΠΑ (23,08%) είναι ουραγοί και ακόμη περισσότερο η Κίνα (8,51%) και η Αυστραλία (4,55%). Οι ερευνητές παρατηρούν ωστόσο ότι το 15% των επιχειρήσεων που είναι εισηγμένες σε σημαντικούς δείκτες των χρηματιστηρίων αυτών των 14 χωρών δεν δημοσιοποιούν τις εκπομπές τους των αερίων που ευθύνονται για τις κλιματικές αλλαγές. Το ποσοστό αυξάνεται ακόμη και σε 29% για τον κινεζικό Hang Seng. Ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού που υπεγράφη το 2015 είναι να περιοριστεί το φαινόμενο της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη σε πολύ πιο κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου, ει δυνατόν στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Αν και αυτός ο τελευταίος στόχος δείχνει δύσκολο να επιτευχθεί, ο στόχος των 2 βαθμών Κελσίου θα πρέπει να γίνει σεβαστός από το 70% των μεγάλων επιχειρήσεων ως το 2030. "Η έκφραση καλών προθέσεων από μόνη της δεν θα οδηγήσει στις πράξεις που χρειάζονται. Στην πραγματικότητα, παρά τις ολοένα αυξανόμενες δεσμεύσεις, τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έχουν αυξηθεί από το 2015", υπογραμμίζει ο Γκέοργκ Κελ, πρόεδρος της Arabesque. "Η φετινή χρονιά μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής και προσφέρει μια ευκαιρία στους επικεφαλής επιχειρήσεων να έχουν ένα ευρύ όραμα και να ενεργήσουν ανάλογα. Ωστόσο ο χρόνος πιέζει", σύμφωνα με τον ίδιο. Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προσκάλεσε 40 ηγέτες από όλον τον κόσμο στην σύνοδο κορυφής για το κλίμα που διοργανώνει μέσω τηλεδιάσκεψης σήμερα και αύριο, Παρασκευή, μεταξύ των οποίων ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και ο Ρώσος ομόλογός του Βλαντίμιρ Πούτιν. Στην ΕΕ συνήφθη χθες, Τετάρτη, συμφωνία ανάμεσα στους Ευρωβουλευτές και τα κράτη μέλη για μια καθαρή μείωση "τουλάχιστον 55%" των εκπομπών των αερίων που προκαλούν τις κλιματικές αλλαγές ως το 2030. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον δεσμεύτηκε παράλληλα την Τρίτη για πιο σημαντικές μειώσεις από αυτές που προβλεπόταν των εκπομπών των αερίων αυτών, κατά 78% ως το 2035 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, επιταχύνοντας τον στόχο για μείωση 68% των εκπομπών αυτών ως το 2030. Οι προσπάθειες του Ηνωμένου Βασιλείου και των επιχειρήσεών του σε περιβαλλοντικά ζητήματα παρακολουθούνται ιδιαίτερα, καθώς η Βρετανία διοργανώνει την προσεχή διάσκεψη για το κλίμα (COP26) που θα διεξαχθεί στη Γλασκώβη τον Νοέμβριο.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, το 90% των καταστροφών έχει προκληθεί από κλιματολογικά αίτια. Η κλιματική κρίση είναι εδώ και αλλάζει την ταχύτητα αντιμετώπισης των δεδομένων. Οφείλουμε να θωρακιστούμε έγκαιρα και να ενημερωθούμε, ώστε να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της. Οι πολιτικές προσαρμογής συνίστανται στην ανάληψη κατάλληλων δράσεων με στόχο την αντιμετώπιση των αναμενόμενων ζημιών και των αρνητικών συνεπειών, ιδιαίτερα στους ευάλωτους τομείς. Με γνώμονα τα παραπάνω, η Περιφέρεια Κρήτης δημιούργησε το www.safecrete.gr ένα ιστοχώρο με την τεχνική υπογραφή της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Περιφέρειας, ο οποίος περιέχει τεκμηριωμένα στοιχεία και πληροφορίες που αφορούν την κλιματική αλλαγή, τα αίτια και τις συνέπειές της. Ο σκοπός του SafeCrete, είναι μέσω της ενημέρωσης και της διάδρασης, να δημιουργήσει το υπόβαθρο γνώσης, ώστε η κοινωνία να προσαρμοστεί και τελικά να ανταποκριθεί στους κινδύνους που αντιμετωπίζει. Η Αυτοδιοίκηση, εκτός από την ετοιμότητα στη διάρκεια της φυσικής καταστροφής, δίνει τώρα περισσότερο βάρος στα στάδια της πρόληψης και της προετοιμασίας. Για την εξασφάλιση ετοιμότητας και ανταπόκρισης του νησιού σε αιφνίδιες αλλαγές, οφείλουν ωστόσο και οι ίδιοι οι πολίτες να συμμετέχουν. Μέσα από την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση, τη γνώση και τη διάδοση της ιδέας στις τοπικές κοινωνίες, θα μπορέσουν οι πολίτες να προετοιμαστούν κατάλληλα. Είναι μία ακόμη δράση της Περιφέρειας Κρήτης για την ασφάλεια και προστασία των φυσικών πόρων, τη θωράκιση έναντι των ακραίων φυσικών φαινομένων και τελικά τη διαφύλαξη της κλιματικής ισορροπίας του νησιού, στο μέτρο του εφικτού, πάντα σε συνάφεια με την Εθνική, Ευρωπαϊκή, αλλά και Παγκόσμια Στρατηγική. Η επόμενη δεκαετία θα είναι η πιο κρίσιμη για την υλοποίηση των «πράσινων σχεδίων δράσης» με κύριο γνώμονα αποτελεί η νησιωτικότητα και το πως αυτή μπορεί να αναδειχθεί σε πλεονέκτημα ασφάλειας, προστασίας και αειφορίας. Για όλες τις αλλαγές που αφορούν στο κλίμα και συντελούνται φυσικά και διοικητικά, το SafeCrete προωθεί τη διασύνδεση με τους επιμέρους θεματικούς φορείς και γενικά αναδεικνύει οτιδήποτε διαφοροποιεί την Κρήτη ως ξεχωριστή κλιματική ζώνη, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούν και συμπίπτουν με τα γεωγραφικά και διοικητικά της όρια. Το νησί στοχεύει για άλλη μια φορά να αποτελέσει πιλότο σε αυτόν τον τομέα. Οι πολίτες καλούνται να γίνουν “μέρος της λύσης”, δημιουργείται μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων που θα συμμετέχουν ενεργά, κατανοώντας ότι η προστασία τους εξαρτάται και από αυτούς τους ίδιους. Συνεπώς υιοθετείται ένα νέο μοντέλο περιφερειακής στρατηγικής για την κλιματική αλλαγή και την πολιτική προστασία.

Οι απώλειες της συγκομιδής που οφείλονται σε επεισόδια καύσωνα και ξηρασίας τριπλασιάστηκαν τα τελευταία 50 χρόνια στην Ευρώπη, σύμφωνα με μελέτη που υπογραμμίζει τη σημασία να υπάρξουν σκέψεις για καλλιέργειες προσαρμοσμένες στην κλιματική αλλαγή. Στην έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Research Letters, οι ερευνητές βασίζονται στα δεδομένα γεωργικής παραγωγής και στα ακραία καιρικά φαινόμενα (ξηρασία, καύσωνας, πλημμύρες, κύμα ψύχους) μεταξύ 1961 και 2018 σε 28 ευρωπαϊκές χώρες (στη σημερινή ΕΕ των 27 και τη Βρετανία). Οι σημαντικότερες επιπτώσεις αφορούν τις ξηρασίες και τα κύματα καύσωνα: «Η σοβαρότητα των επιπτώσεων των ξηρασιών και των καυσώνων στη γεωργική παραγωγή σχεδόν τριπλασιάστηκε αυτά τα τελευταία 50 χρόνια». Από μια μείωση 2,2% της παραγωγής για την περίοδο 1964-1990 φτάσαμε σε μείωση 7,3% για την περίοδο 1991-2015. «Παρότι οι αποδόσεις των ευρωπαϊκών καλλιεργειών αυξήθηκαν κατά 150% περίπου μεταξύ 1964-1990 και 1991-2015, διαπιστώσαμε ότι οι ξηρασίες και τα κύματα καύσωνα είχαν σοβαρότερες συνέπειες κατά την πιο πρόσφατη περίοδο για τους διαφόρους τύπους καλλιεργειών», σχολίασε η κύρια συντάκτρια της μελέτης Τερέζα Μπρας του Nova School of Science and Technology στη Λισαβόνα. Οι αριθμοί δείχνουν ότι οι ξηρασίες, που γίνονται όλο και πιο συχνές, είναι επίσης όλο και πιο έντονες: «Τα πιο σοβαρά επεισόδια ξηρασίας γίνονται δυσανάλογα πιο σοβαρά». Πρώτο θύμα ξηρασίας τα σιτηρά Οι ερευνητές δεν περίμεναν οι επιπτώσεις αυτές να είναι «τόσο σοβαρές» πρόσθεσε ο Γιόνας Γιάγκερμεϊρ, του Ινστιτούτου Διαστημικών Μελετών Goddard της Nasa.Τα πρώτα θύματα είναι τα σιτηρά, σε αντίθεση με άλλες καλλιέργειες (λαχανικά, αμπέλια, φρούτα κ.λπ.) που χρησιμοποιούν πολύ περισσότερο την άρδευση, σημειώνει η μελέτη. «Τα σιτηρά, ένα βασικό τρόφιμο που καταλαμβάνει σχεδόν το 65% της καλλιεργούμενης έκτασης της ΕΕ και το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως για τη διατροφή των ζώων είναι η σοβαρότερα πληγείσα καλλιέργεια. Ειδικότερα, διαπιστώσαμε ότι, για κάθε έτος που σημαδεύεται από ένα επεισόδιο ξηρασίας, οι απώλειες των σιτηρών αυξάνονται κατά 3%», διευκρίνισε η Τερέζα Μπρας. Στροφή σε πιο ανθεκτικά είδη τροφίμων Ενώ αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένεται να πολλαπλασιαστούν με την υπερθέρμανση του πλανήτη, οι συντάκτες της μελέτης προτρέπουν να εξεταστούν «στρατηγικές και προτεραιότητες με σκοπό τη βελτίωση της ανθεκτικότητας του αγροδιατροφικού συστήματος». Αυτό «απαιτεί μια νέα ματιά σε πιο ανθεκτικά είδη τροφίμων», σχολίασε η δρ Ζούλια Σέισας, επίσης του La Nova School στη Λισαβόνα. Το θέμα αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας από τους πρώτους παραγωγούς και εξαγωγείς γεωργικών προϊόντων. Επομένως, αυτό που συμβαίνει μπορεί να έχει «επιπτώσεις στο παγκόσμιο αγροδιατροφικό σύστημα», είτε στις τιμές είτε στη διαθεσιμότητα των προϊόντων, σημειώνει η μελέτη. Κατά συνέπεια, ο καύσωνας και η ξηρασία του 2018 στην Ευρώπη «προκάλεσαν μείωση της παραγωγής των σιτηρών κατά 8% σε σχέση με τα προηγούμενα πέντε χρόνια, με αποτέλεσμα ελλείψεις σε ζωοτροφές και αύξηση των τιμών».

Σε παγκόσμιο επίπεδο ο Σεπτέμβριος του 2020 ήταν κατά 0,05 βαθμό Κελσίου πιο ζεστός από τον ίδιο μήνα το 2019 Ο πιο θερμός Σεπτέμβριος που έχει καταγραφεί ποτέ παγκοσμίως ήταν ο Σεπτέμβριος του 2020, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή υπηρεσία Κοπέρνικος για την κλιματική αλλαγή, η οποία εκτίμησε ότι το 2020 ίσως τελικά να είναι πιο ζεστή χρονιά από το 2016. Από τον Οκτώβριο του 2019 ως τον Σεπτέμβριο του 2020 η θερμοκρασία ήταν 1,28 βαθμό Κελσίου πάνω από αυτή της προβιομηχανικής εποχής. Ο αριθμός αυτός πλησιάζει επικίνδυνα τον στόχο που έχει τεθεί βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού. Με τη συμφωνία αυτή που συνήφθη το 2015 σχεδόν 200 χώρες δεσμεύθηκαν να μειώσουν τις εκπομπές τους των αερίων του θερμοκηπίου, προκειμένου η άνοδος της θερμοκρασίας στον πλανήτη να περιοριστεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου, ή στο χειρότερο σενάριο στους 2 βαθμούς Κελσίου, σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Όμως ο πλανήτης έχει ήδη ζεσταθεί κατά περισσότερο από έναν βαθμό Κελσίου και η θερμοκρασία ανεβαίνει κατά μέσο όρο κατά 0,2 βαθμό Κελσίου κάθε δεκαετία μετά τη δεκαετία του 1970, σύμφωνα με τον Κοπέρνικο. Το 2020 ακολουθεί την ίδια πορεία, με τους μήνες Ιανουάριο, Μάιο και Ιούνιο να ήταν οι πιο θερμοί που έχουν καταγραφεί ποτέ. «Σε παγκόσμιο επίπεδο ο Σεπτέμβριος του 2020 ήταν κατά 0,05 βαθμό Κελσίου πιο ζεστός από τον ίδιο μήνα το 2019, ο οποίος ήταν μέχρι πρότινος ο πιο θερμός που είχε καταγραφεί ποτέ», επεσήμανε η ευρωπαϊκή υπηρεσία. Οι θερμοκρασίες ήταν ιδιαίτερα υψηλές στη Σιβηρία, συνεχίζοντας ένα κύμα καύσωνα που ξεκίνησε την άνοιξη και συνέβαλε στο ξέσπασμα τεράστιων πυρκαγιών. Η ζέστη ήταν πολύ μεγαλύτερη από το κανονικό και σε όλο τον Αρκτικό Ωκεανό, σύμφωνα με τον Κοπέρνικο. Εξάλλου η Βόρεια Αμερική γνώρισε έναν ιδιαίτερα θερμό Σεπτέμβριο, με θερμοκρασία 40 βαθμών Κελσίου να καταγράφεται στο Λος Άντζελες, σε μια Καλιφόρνια που καταστρέφεται ακόμα από τις πυρκαγιές. Εκτός από τον Σεπτέμβριο, τα δορυφορικά δεδομένα δείχνουν ότι η περίοδος από τον Ιανουάριο ως τον Σεπτέμβριο του 2020 ήταν πιο θερμή από την ίδια περίοδο το 2019, μια χρονιά που θεωρείται η δεύτερη θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ. Εξάλλου τους εννέα πρώτους μήνες του 2020 παρατηρούνται «αρκετά παρόμοιες» ανωμαλίες με αυτές που είχαν καταγραφεί τους εννέα πρώτους μήνες του 2016, της πιο θερμής χρονιάς που έχει καταγραφεί ποτέ παγκοσμίως. Παρά ταύτα κλιματικά φαινόμενα, όπως ένα επεισόδιο Ελ Νίνια που βρίσκεται σε εξέλιξη και τείνει να μειώνει την παγκόσμια θερμοκρασία, «θα επηρεάσουν το ενδεχόμενο το 2020 να γίνει η πιο θερμή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ». «Μένουν τρεις μήνες στη διάρκεια των οποίων μπορούν να συμβούν τα πάντα», σχολίασε η Φρέχα Βάμποργκ, επιστήμονας του Κοπέρνικου.

Καθώς τα ολοένα πιο συχνά φαινόμενα ξηρασίας στους ποταμούς θα εξαντλούν τους υδάτινους πόρους της ηπείρου, οι λαοί και οι οικονομίες οφείλουν να αναζητήσουν νέες λύσεις προσαρμογής. Την 1η Ιουνίου του 2018, τα αποτελέσματα έδειξαν πτώση της τάξης του 4,5%. Έναν μήνα μετά, έδειξαν 10,8%. Σχεδόν τέσσερις μήνες αργότερα, στις 20 Οκτωβρίου, περίπου το 35,9% των ευρωπαϊκών ποταμών παρουσίαζαν αφύσικα χαμηλή ροή, τη χαμηλότερη από το 1991, τουλάχιστον. Οι ελάχιστες έως και απούσες θερινές βροχοπτώσεις στέρησαν από τα μεγάλα υδάτινα συστήματα τα άκρως απαραίτητα νερά, τα διαδοχικά κύματα καύσωνα επιτάχυναν την εξάτμιση και οι απώλειες νερού αυξήθηκαν. Φέτος, η ξηρασία, είτε μετρίου είτε ακραίου βαθμού, είχε κάνει την εμφάνισή της ήδη από τον Απρίλιο σε μεγάλο μέρος της Κεντρικής Ευρώπης, σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας για την Κλιματική Αλλαγή του Κοπέρνικου (C3S), ενώ η ξηρασία συνεχίστηκε σε πολλές περιοχές μέχρι και τον Ιούνιο, καθιστώντας το 2020 το τρίτο κατά σειρά έτος με αναπάντεχα ξηρές συνθήκες, όπως αναφέρει η έκθεση της Υπηρεσίας Διαχείρισης Έκτακτων Περιστατικών του Κοπέρνικου (EMS). Πηγή: μοντέλο ποτάμιων απορροών της EMS του Κοπέρνικου. Εκπόνηση μελέτης: EMS του Κοπέρνικου / ΕΚΜΜΠ. Στο μέλλον, αυτό μπορεί να αποτελεί σύνηθες φαινόμενο. Έως τα μέσα του αιώνα, αναμένεται πως οι ξηρασίες θα γίνουν πιο συχνές, και αυτό συνιστά απειλή για ευρύ φάσμα τομέων, από την υδροδότηση και την παροχή ενέργειας μέχρι τις ποτάμιες μεταφορές και τη γεωργία. «Στην υπο-περιοχή της Μεσογείου, όπου ήδη σημειώνεται η χειρότερη κατάσταση λειψυδρίας, προβλέπεται να εκδηλωθούν οι αρνητικότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις συνθήκες ξηρασίας», είπε στο Euronews η ομάδα που μελετά τις ξηρασίες στο Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC). «Καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη θα εντείνεται, η εμφάνιση ελλειμάτων ροής στην περιοχή αναμένεται να αυξηθεί, να οξυνθεί και να έχει μεγαλύτερη διάρκεια», ανέφερε η ομάδα του JRC. Αν η θερμοκρασία του πλανήτη ανέλθει κατά 3 βαθμούς Κελσίου, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι θα αυξηθούν κατά 11 εκατομμύρια οι άνθρωποι και κατά 45 εκατομμύρια τα στρέμματα γης που θα πλήττονται κάθε έτος από την ξηρασία, ενώ παλιότερα αυτό συνέβαινε μονάχα μία φορά ανά δέκα χρόνια σχεδόν. «Μεγάλο χάσμα δημιουργείται στην Ευρώπη, με περισσότερη ξηρασία στον Νότο και λιγότερη στον Βορρά», λέει ο δρ Νίκο Βάντερς, ερευνητής ακραίων υδρολογικών συνθηκών στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. «Παρατηρούμε ότι οι ακραίες ξηρασίες είναι πιθανό να γίνουν πιο δριμείες. Αιτία είναι ο συνδυασμός υψηλότερων θερμοκρασιών και αυξημένης εξάτμισης που οδηγεί σε μεγαλύτερες απώλειες νερού», κατά τον δρα Βάντερς. ©ESRI Αρνητική παράμετρο συνιστά το γεγονός ότι οι ποταμοί δέχονται λιγότερο νερό από τους παγετώνες, σύμφωνα με ειδικούς στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμινχαμ. Η άνοδος της θερμοκρασίας στις Άλπεις κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, σε συνδυασμό με τη μείωση των χιονοπτώσεων, έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση των παγετωνικών περιοχών κατά τι λιγότερο από 54% από τη δεκαετία του 1850· προβλέπεται πως μακροπρόθεσμα θα σημειωθεί περαιτέρω σημαντική μείωση. Στους ποταμούς που επηρεάζονται από την ξηρασία δεν παρατηρείται μόνο πτώση της στάθμης του νερού. Οι λιγότερες βροχές συνεπάγονται αναποτελεσματική αραίωση των ρύπων στα ποτάμια. Το αποτέλεσμα είναι υψηλότερες συγκεντρώσεις αζώτου, φωσφόρου, βαρέων μετάλλων αλλά και μικροπλαστικών, όπως υποστηρίζουν ειδικοί της ερευνητικής κοινοπραξίας MaRIUS. Η συσσώρευση οργανικής ύλης ευνοεί την παραγωγή άλγης, και είναι πιθανό οι άνθρωποι να μην μπορούν να χρησιμοποιούν το νερό εξαιτίας αυτής της ανάπτυξης. Επιπλέον, τα θερμά ποτάμια ύδατα συγκρατούν λιγότερο οξυγόνο από τα ψυχρά, γεγονός που βλάπτει τα ψάρια και άλλα είδη της υδρόβιας πανίδας. Φορτηγίδα μεταφέρει εμπορευματοκιβώτια σε συνθήκες ρηχίας επί του ποταμού Ρήνου στη Γερμανία. Η μείωση της στάθμης είναι επίσης ζημιογόνος για τις επιχειρηματικές και βιοποριστικές δραστηριότητες. Η σταθερή εισροή γλυκού νερού είναι απαραίτητη για την κάλυψη της ζήτησης στην ηλεκτροδότηση και την υδροδότηση, τη γεωργία και τη βιομηχανική παραγωγή, μεταξύ άλλων. Το 2018, ο Ρήνος έγινε ακατάλληλος για την πλεύση του μεγαλύτερου μέρους του στόλου εξαιτίας της χαμηλής στάθμης του, και ειδικά για υψηλό ποσοστό μεγαλύτερων και νεότερων πλεούμενων, εμποδίζοντας την αποστολή εμπορευμάτων από μεγάλους προμηθευτές και αναγκάζοντας εταιρείες ποικίλου τύπου να προχωρήσουν σε περιστολή της παραγωγής. Μολονότι αυτή η διακύμανση είναι φυσική για τον ποταμό, αναφέρει η Κεντρική Επιτροπή Ναυσιπλοΐας του Ρήνου (CCNR), η χαμηλή ποτάμια στάθμη επιφέρει μεγαλύτερες οικονομικές επιπτώσεις σε σύγκριση με το παρελθόν, όταν η βιομηχανική δραστηριότητα και οι ναυτιλιακές μεταφορές ήταν μειωμένες. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση, ο κλάδος των ναυτιλιακών μεταφορών στη Γερμανία έχασε περίπου 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Στην Ολλανδία, η πρωτοφανής ξηρασία του 2018 προκάλεσε πτώση της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα, θέτοντας σε κίνδυνο ένα εκατομμύριο σπίτια εξαιτίας της καθίζησης του εδάφους. Τον Σεπτέμβριο του 2003, έπειτα από έλλειψη βροχοπτώσεων και υψηλές καλοκαιρινές θερμοκρασίες, ο Κάτω Δούναβης έφτασε στο απόλυτο κατώτατο όριο από το 1840. Τα δρομολόγια πλοίων και φορτηγίδων διακόπηκαν από τη νότια Γερμανία έως και τη Ρουμανία, όπου έκλεισε για σχεδόν έναν μήνα ο εκεί πυρηνικός σταθμός λόγω έλλειψης νερού για την ψύξη των αντιδραστήρων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ειδικοί του MaRIUS εκτιμούν ότι δεν κατέστη δυνατή η ενεργειακή παραγωγή 4,6 τεραβατώρων κατά τα τελευταία 40 χρόνια, προκαλώντας στις εταιρείες ζημία ύψους 45 εκατομμυρίων λιρών ανά έτος. ©Copernicus Να πάμε με τα νερά του προβλήματος; Από κλιματική άποψη, το χειρότερο ενδεχόμενο είναι να αυξηθούν κατά πέντε φορές οι οικονομικές απώλειες εξαιτίας της ξηρασίας, όπως δείχνει πρόσφατη μελέτη του JRC. Αν όμως ληφθούν μέτρα άμβλυνσης, η αύξηση αυτή μπορεί να μειωθεί στο μισό, διαβάζουμε στην ίδια μελέτη. «Το παν είναι ο σχεδιασμός», λέει ο δρ Βάντερς. Η βελτίωση του υδρολογικού σχεδιασμού και ελέγχου εξαρτάται ολοένα περισσότερο από τα κλιματικά δεδομένα, τα οποία συμβάλλουν στην πρόγνωση της ξηρασίας. «Η προληπτική ποτάμια διαχείριση προαπαιτεί προβλέψεις ξηρασίας· οι καλές παρατηρήσεις πραγματικού χρόνου είναι το παν», προσθέτει ο δρ Βάντερς. Ειδικοί της C3S και του Σουηδικού Μετεωρολογικού και Υδρολογικού Ινστιτούτου (SMHI) διαμορφώνουν μια υπηρεσία που θα βοηθήσει τις αρχές και τις επιχειρήσεις να χειρίζονται καλύτερα τα ακραία φαινόμενα όπως η ξηρασία των ποταμών. Η υπηρεσία χρησιμοποιεί υδρολογικά μοντέλα και τοπικά μοντέλα κλίματος ώστε να παρέχει προβλέψεις με ορίζοντα πολλών μηνών για την απορροή υδάτων, καθώς και πληροφορίες για την πιθανή επίδραση της κλιματικής αλλαγής στις βροχοπτώσεις, τις θερμοκρασίες και τις στάθμες των ποταμών έως το 2100. Πρόγνωση μέσης απορροής ποτάμιων υδάτων για τον Μάρτιo του 2020, με σημείο εκκίνησης την 1η Φεβρουαρίου του 2020. «Νευραλγικοί τομείς που κάνουν χρήση των υδρολογικών προγνώσεων είναι αυτοί της διαχείρισης υδάτινων πόρων και αποβλήτων, της διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας, της πολιτικής προστασίας, της υδροηλεκτρικής ενέργειας, των ποτάμιων μεταφορών, της γεωργίας και του τουρισμού», λέει ο δρ Σον Χάριγκαν, επιστήμονας υδρολογικών προγνώσεων στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων (ΕΚΜΜΠ). «Οι υδρολογικές προγνώσεις προειδοποιούν εγκαίρως αυτούς τους τομείς για ακραία φαινόμενα, όταν στα ποτάμια υπάρχει είτε περίσσεια είτε έλλειψη νερού, και έτσι αντιμετωπίζουν καλύτερα τα ακραία υδρολογικά φαινόμενα, λαμβάνοντας πιο εύστοχες αποφάσεις με θετικά κοινωνιο-οικονομικά αποτελέσματα», υποστηρίζει ο δρ Χάριγκαν.
 Οι τοπικές αρχές στην περιοχή της Μεσογείου στοχεύουν στην καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων σε ενδεχόμενο ξηρασίας. Στην ανατολική Ισπανία, οι αρχές ύδρευσης στη Λεκάνη του ποταμού Χούκαρ, που παρέχει νερό άρδευσης για σχεδόν ενάμισι εκατομμύριο στρέμματα γης, καθώς και σε πόλεις, σταθμούς υδροηλεκτρικής ενέργειας και βιομηχανικές μονάδες, χρησιμοποιούν κλιματικά δεδομένα από τη C3S με σκοπό την προσαρμογή της κατανομής του νερού σε σχέση με τον καιρό και τις συνθήκες απορροής, καθώς και για να θωρακίσουν την περιοχή, την οποία πλήττει ασταμάτητα η ξηρασία από το 2013. Στόχοι της δράσης αυτής είναι η σύνδεση των κλιματικών και υδρολογικών δεδομένων από όλη την Ευρώπη με τοπικά δεδομένα, αλλά και η στήριξη των τοπικών αρχών κατά τον σχεδιασμό καλύτερων στρατηγικών αντιμετώπισης της λειψυδρίας.
 Η Canal Isabel II, η εταιρεία διαχείρισης υδάτων της Κοινότητας της Μαδρίτης, παρεμβαίνει σε πολλά μέτωπα για να αντιμετωπίσει την ξηρασία στην περιοχή και να έχουν νερό οι 6 εκατομμύρια και πλέον κάτοικοι. «Υφιστάμεθα τις συνέπειες της έλλειψης νερού εδώ και καιρό. Η μέση αναπλήρωση στις υδατοδεξαμενές μας έχει πέσει σχεδόν κατά 20% τα τελευταία 30 χρόνια συγκριτικά με τις μέσες τιμές από το 1914 κι έπειτα», αναφέρουν εκπρόσωποι της εταιρείας. Πέραν των εφεδρικών πηγών νερού, η εταιρεία χρησιμοποιεί επίσης μοντέλα πρόγνωσης της διαθεσιμότητας νερού και σχεδιάζει να εξοπλίσει τις υδατοδεξαμενές της με συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για ακραίες συνθήκες. Επιπροσθέτως, η Canal Isabel II έχει επενδύσει στην αναγέννηση λυμάτων προς ικανοποίηση των αστικών και βιομηχανικών αναγκών και είναι σε θέση να μειώνει την κατανάλωση πόσιμου νερού. Στην Ιταλία, μια εταιρεία συμβουλευτικών υπηρεσιών προσφέρει ψηφιακά εργαλεία βελτίωσης της διαχείρισης υδάτων. «Παρέχουμε υπηρεσίες πρόγνωσης των αναγκών και της διαθεσιμότητας νερού με γνώμονα την εποχικότητα και την κλιματική αλλαγή σε ένα ευρύ φάσμα χρηστών – αρδευτικές αρχές, διαχειριστές υδάτινων πόρων και επιχειρήσεις παροχής ενέργειας», λέει ο δρ Πάολο Ματσόλι, τεχνικός διευθυντής της GECOsistema. Η υπηρεσία smartRIVER χρησιμοποιεί δεδομένα από την C3S και άλλες πηγές, καθώς και επιτόπια δεδομένα (ήτοι, από μετεωρολογικούς σταθμούς) για τη δημιουργία προγνώσεων ποτάμιων ροών και διαθεσιμότητας νερού που είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες των χρηστών. «Η υπηρεσία smartRIVER έχει ήδη τεθεί σε λειτουργία και δύο φορές τον μήνα παρέχει προγνώσεις του όγκου των υδάτινων εισροών για τον υδροταμιευτήρα του Ριντράκολι», δηλώνει ο δρ Ματσόλι. «Αυτό το φράγμα κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στα Απέννινα της περιφέρειας Εμίλια Ρομάνια. Έχει χωρητικότητα περίπου 30 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων και παρέχει πόσιμο νερό σε άνω του ενός εκατομμυρίου ανθρώπους σε τέσσερις επαρχίες», λέει ο δρ Ματσόλι. «Ο διαχειριστής του υδροταμιευτήρα κάνει χρήση των προγνώσεων για να βελτιστοποιήσει την κατανάλωση και την κατανομή του νερού». Οι ακριβείς προβλέψεις των ποτάμιων ροών απαιτούν την προσομοίωση ολόκληρου του κύκλου του νερού, εξηγεί ο δρ Χάριγκαν. «Κατά παράδοση, αυτό συνέβαινε με γνώμονα τις λεκάνες απορροής ποταμών, όπου κάναμε αρκετά καλής ποιότητας παρατηρήσεις του καιρού και της ποτάμιας ροής. Τώρα […] οι δορυφόροι μάς επιτρέπουν να κάνουμε υδρολογικές προβλέψεις περιοχών του κόσμου για τις οποίες υπάρχουν ελάχιστες έως μηδενικές παρατηρήσεις εδάφους», λέει ο δρ Χάριγκαν. Εξακολουθούν, βεβαίως, να υπάρχουν θολά σημεία. «Μία από τις μεγαλύτερες ασάφειες αφορά την πρόγνωση ακραίων καιρικών φαινομένων που προκαλούν ακραία υδρολογικά φαινόμενα, ειδικά αν πρόκειται για διάστημα μεγαλύτερο των δύο εβδομάδων», αναφέρει ο δρ Χάριγκαν. «Μία άλλη αφορά τη δυνατότητα να προσομοιώνουμε τι συμβαίνει στη βροχή όταν διαποτίζει και διαπερνά το έδαφος. Ωστόσο, οι καινοτομίες στην τηλεανίχνευση είναι πολλά υποσχόμενες». Ασφαλώς, στις προγνώσεις για τη στάθμη των ποταμών πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλοι παράγοντες. Σύμφωνα με τους ειδικούς του JRC, εξακολουθούν να μην υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για την ποσότητα νερού που καταναλώνεται για διάφορους σκοπούς ή για την επίδραση της άντλησης των υπόγειων υδάτων στις ποτάμιες ροές. «Η μεγαλύτερη δυσκολία κατά τη σύσταση υδρολογικών μοντέλων είναι η προσμέτρηση του ανθρώπινου συντελεστή στο ισοζύγιο νερού, ιδίως για μεγάλες γεωγραφικές εκτάσεις. Αν καταφέρουμε να μοντελοποιήσουμε αποδοτικότερα τέτοιους παράγοντες, θα ελαττωθεί σε σημαντικό βαθμό το επίπεδο αβεβαιότητας στις παρατηρήσεις και τις προβλέψεις ξηρασίας», σημειώνει η ομάδα του JRC.