Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • Buildinghow
    HoloBIM Structural

  • Αρθρογραφία

    Αρθρογραφία

    526 ειδήσεις in this category

    1. Αρθρογραφία

      Engineer

      Προθεσμία 20 ημερών έχουν οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων κατοικιών, που βρίσκονται εντός οικιστικών πυκνώσεων και δασικών εκτάσεων, για να τα δηλώσουν και με αυτόν τον τρόπο να ενταχθούν σε καθεστώς «προστασίας» της ιδιοκτησίας τους πληρώνοντας ένα παράβολο 250 ευρώ.
      Θυμίζουμε ότι η δήλωση γίνεται ηλεκτρονικά μέσα από την ιστοσελίδα του ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ που ξεκίνησε να λειτουργεί στις 5 Οκτωβρίου και λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2022. Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί περίπου 500 αιτήσεις και ενώ υπάρχουν σύγχρονες δορυφορικές εικόνες και χάρτες για την καταγραφή των κτισμάτων, κανείς ούτε και το Υπουργείο Περιβάλλοντος γνωρίζει τον ακριβή αριθμό των δασικών αυθαιρέτων που έχουν ανεγερθεί στην Ελλάδα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο αριθμός των δασικών αυθαιρέτων αγγίζει το 1 εκατομμύριο με τα υπό «αμφισβήτηση» στρέμματα να ανέρχονται σε περίπου 300.000, εκ των οποίων τα 115.000 βρίσκονται στην Αττική.
      Το γεγονός της μικρής ανταπόκρισης των ιδιοκτητών σε αυτή τη διαδικασία, οδηγεί σε μία ενδεχόμενη παράταση από πλευράς Υπουργείου, προκειμένου να δοθεί επιπλέον χρόνος για να γίνει καλύτερη καταγραφή των αυθαιρέτων.
      Ποια είναι τα προβλήματα για την καταγραφή των δασικών αυθαιρέτων;
      Μόλις πριν λίγες μέρες, στο τέλος Νοεμβρίου, κυρώθηκαν οι δασικοί χάρτες, οι οποίοι σε ποσοστό 50% δεν έχουν αναρτηθεί στο ηλεκτρονικό σύστημα του Κτηματολογίου ακόμα, ώστε για να ελέγξουν ιδιοκτήτες και μηχανικοί το χαρακτήρα των εκτάσεων. Το χρονικό διάστημα των τριών μηνών είναι μικρό για να γίνει σωστή προετοιμασία των δικαιολογητικών και κυρίως για την ακριβή αποτύπωση όλων των κατασκευών (σπίτια, στέγαστρα, αποθήκες, ΒΒQ, περιτοιχίσεις, δάπεδα κλπ) με συντεταγμένες σε ΕΓΣΑ 87, δεδομένου ότι αυτά τα στοιχεία θα συνοδεύουν το ακίνητο στη συνέχεια της τακτοποίησης του. Οι μηχανικοί κάτω από την πίεση των προθεσμιών, δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στην διεκπεραίωση που αφορά δηλώσεις αυθαιρέτων, δηλώσεις κτηματολογίου, αντιρρήσεις δασικών χαρτών, ενώ το τελευταίο διάστημα εργάστηκαν για την προετοιμασία μελετών - φακέλων για τον Αναπτυξιακό Νόμο που έληξε στις 5 Δεκεμβρίου, με τις αιτήσεις για τα κατά παρέκκλιση οικόπεδα που έληξε στις 9 Δεκεμβρίου καθώς και με τις Ηλεκτρικές Ταυτότητες Ακινήτων προκείμενου να γίνουν συμβόλαια μέχρι τέλος του χρόνου. Πολλοί ιδιοκτήτες δεν έχουν λάβει γνώση της διαδικασίας, ενώ αρκετοί είναι και αυτοί που φοβούνται να δηλώσουν το αυθαίρετο τους μέσα στο δάσος, γιατί δεν εμπιστεύονται την διαδικασία και τυχόν συνέπειες που θα έχουν σε περίπτωση ακύρωσης από το ΣτΕ. Επίσης πολλοί ιδιοκτήτες βασίζονται στο γεγονός ότι έχουν κάνει αντίρρηση και ελπίζουν ότι θα δικαιωθούν και επομένως θεωρούν περιττή τη διαδικασία. Σημαντικός αριθμός κτισμάτων τακτοποιήθηκε με τους τελευταίους νόμους περί αυθαιρέτων (4178/13 και 4495/17) και οι ιδιοκτήτες τους θεωρούν ότι είναι καλυμμένοι.  
      Τι πρέπει να κάνουν όσοι ιδιοκτήτες έχουν δασικά αυθαίρετα;
      Θα πρέπει να απευθυνθούνε σε μηχανικό προκειμένου να εξετάσει τον κυρωμένο δασικό χάρτη και τα στοιχεία του ακινήτου (θέση, παλαιότητα, γειτνίαση με ρέμα κλπ), και να ενημερωθούν κατά πόσο συντρέχουν οι προϋποθέσεις και το κτίσμα δύναται να τακτοποιηθεί.
      Στην περίπτωση που συντρέχουν οι λόγοι πρέπει να υποβάλλουν την αίτηση με την πληρωμή του παραβόλλου και το ακίνητο μπαίνει αυτομάτως σε καθεστώς ειδικής προστασίας, μέχρι να εξετασθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες ότι πληροί τις προϋποθέσεις και έτσι ο ιδιοκτήτης απαλλάσσεται από το άγχος των προστίμων και της κατεδάφισης.
      Τι περιλαμβάνει η ηλεκτρονική αίτηση;
      Η αίτηση, εκτός της καταχώρησης των στοιχείων φυσικού/νοµικού προσώπου και την τεκµηρίωση του έννοµου συµφέροντος, περιλαµβάνει τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία:
      Α) Εντοπισμός:
      -Tον εντοπισµό και την οριοθέτηση της έκτασης ενδιαφέροντος (γεωτεµαχίου)
      -Tον εντοπισµό και την οριοθέτηση του περιγράµµατος των κτηρίων εντός της έκτασηςενδιαφέροντος (γεωτεµαχίου)
      - Tην περιγραφή των κατοικίας, την οποία αφορά το αίτηµα, και των τυχόν κατασκευών που την συνοδεύουν, ως προς το είδος, την κάλυψη, τη δοµηµένη επιφάνεια, το ύψος και την χρήση.
      Β) Υποχρεωτικά έγγραφα:
      Υπεύθυνη δήλωση ενδιαφερόµενου ότι τα στοιχεία είναι αληθή, Αποδεικτικό υποβολής e-Παραβόλου Έγγραφο για την απόδειξη έννοµου συµφέροντος Υπεύθυνη δήλωση µηχανικού υπογεγραμμένη με την οποία βεβαιώνεται η περιγραφή της κατοικίας και των συνοδευουσών κατασκευών, εφόσον υπάρχουν καθώς και τα απαιτούμενα στοιχεία, ήτοι κάλυψη, δομημένη επιφάνεια και ύψος τους, καθώς και ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αποκλεισμού υπαγωγής σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4685/2020, Φωτοαντίγραφο αστυνοµικής ταυτότητας/διαβατηρίου Γ) Συµπληρωµατικά έγγραφα:
      (π.χ αποδεικτικό υποβολής αίτησης πρόδηλου σφάλµατος, αντίρρησης, αιτήσεως ακύρωσης ή οποιουδήποτε άλλου διοικητικού ή ένδικου βοηθήματος, με το οποίο ο αιτών αμφισβητεί ότι η ιδιοκτησία του έχει δασικό ή χορτολιβαδικό χαρακτήρα, εφόσον υφίσταται.
      Ποιοι δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση;
      Αποκλείονται της υπαγωγής στις διατάξεις του νόμου, οι παρακάτω περιπτώσεις κτιρίων και κατασκευών:
      Που δεν έχουν τον χαρακτήρα κατοικίας ή κατασκευής συνοδεύουσας την κατοικία. Που έχουν ανεγερθεί μετά την 28η Ιουλίου 2011. Που βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε υγροτόπους που προστατεύονται σύμφωνα με τη συνθήκη Ramsar και σε άλλες περιοχές για τις οποίες ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις της φύσης ή του τοπίου, εκτός εάν κατασκευάστηκαν πριν τον χαρακτηρισμό των περιοχών αυτών. Που βρίσκονται εντός περιοχών που είναι υποχρεωτικώς αναδασωτέες λόγω πυρκαϊάς, τα οποία έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης. Που η διατήρησή τους παρακωλύει την διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση πυρκαϊάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα. Σε περίπτωση που το ακίνητο έχει πρόσωπο σε δρόμο, να μην βρίσκεται το κτίσμα και οι λοιπές κατασκευές εντός ζώνης διάστασης ποσοστού πενήντα τοις εκατό (50%) των οριζόμενων από τη νομοθεσία περί μέτρων για την ασφάλεια της υπεραστικής συγκοινωνίας απαλλοτρίωσης των διεθνών, εθνικών, επαρχιακών ή δημοτικών ή κοινοτικών οδών. Να μην βρίσκονται μέσα σε δημόσιο κτήμα. Να είναι εκτός αιγιαλού και παλαιού αιγιαλού. Να μην είναι εντός ζώνη παραλίας. Να μην είναι σε ρέμα, κρίσιμη παράκτια ζώνη, ή προστατευόμενη περιοχή, αν απαγορευόταν η εκτέλεση κάθε οικοδομικής εργασίας κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης. Να μην είναι σε αρχαιολογικό χώρο Να μην είναι σε ιστορικό τόπο, ιστορικό διατηρητέο οικισμό και περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Να μην είναι σε κηρυγμένο διατηρητέο κτίριο, ή σε κτίριο που είναι μνημείο. Το κτίριο να μην είναι χαρακτηρισμένο ως επικινδύνως ετοιμόρροπο. Το κτίσμα να μην υπερβαίνει το ύψος της κορυφογραμμής. Να είναι το κτίσμα εντός απόστασης μικρότερης ή ίσης των είκοσι πέντε (25) μέτρων εφόσον πρόκειται για γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης. Να μην βρίσκεται το κτίσμα σε περιοχές που υπόκεινται σε περιορισμούς για την προστασία εναέριας κυκλοφορίας, εκτός αν συνοδεύεται από σχετική έγκριση της υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας. Τι γίνεται όταν το ακίνητο έχει τακτοποιηθεί με άλλους νόμους περί αυθαιρέτων;
      Υποβάλετε κανονικά την δήλωση τώρα και στη συνέχεια εφόσον περάσει τον έλεγχο και τακτοποιηθεί, θα γίνει συμψηφισμός των προστίμων που πληρώθηκαν με το ειδικό πρόστιμο που θα εκδοθεί.
    2. Αρθρογραφία

      tetris

      Του Νίκου Ρουσάνογλου
      Αρκετά ακόμα "επεισόδια" φαίνεται πως θα έχει το "σίριαλ" με το ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός), με δεδομένη την ανάγκη συμμόρφωσης της Πολιτείας με την πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, αλλά και τις έντονες αντιδράσεις μερίδας επενδυτών, κυρίως θεσμικών και φυσικά του ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος) για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Πρόκειται για μία "καυτή πατάτα", που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί αν δεν είχε απελευθερωθεί πλήρως με τροπολογία, στο τέλος του 2020, η συνδυαστική χρήση όλων των επιμέρους "μπόνους", που προβλέπονταν στον ΝΟΚ του 2012. Αυτή ακριβώς η τροποποίηση, "άνοιξε τον ασκό του Αιόλου", καθώς επέτρεψε την ανέγερση οικιστικών κτιρίων επιφάνειας 30-40% μεγαλύτερης, σε σχέση με τον εκάστοτε ισχύοντα συντελεστή δόμησης σε κάθε περιοχή, εγείροντας και τις σχετικές αναπόφευκτες αντιδράσεις.
      Στο πλαίσιο αυτό, το ΣτΕ, στην πρόσφατη απόφασή του, έκρινε ότι τα "μπόνους" δεν μπορούν να υλοποιούνται απευθείας με την έκδοση οικοδομικών αδειών που εκδίδονται κατ’ εφαρμογή του Ν.Ο.Κ., αλλά ανήκει στον πολεοδομικό νομοθέτη να τα συμπεριλάβει στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Προκειμένου να "απαλύνει" τις συνέπειες της απόφασής του αυτής, όρισε ότι όσες άδειες έχουν εκδοθεί και βρίσκονται στο στάδιο της εκκίνησης ή υλοποίησης, πριν την 11η Δεκεμβρίου του 2024, όταν και ανακοινώθηκε για πρώτη φορά η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, θα μπορέσουν να προχωρήσουν ως έχουν. Αντιθέτως, για όσες άδεις αποτελούν αντικείμενο προσφυγής, θα αποφασίσουν τα δικαστήρια, προφανώς λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του ΣτΕ. Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις έργων που δεν πρόλαβαν να εκδώσουν άδειες, αλλά έχουν επενδυθεί χρήματα, π.χ. για την αγορά της γης, εγείρεται σοβαρό ζήτημα, με δεδομένο ότι θα πρέπει να αναθεωρηθούν τα αρχικά σχέδια.
      Αυτή η κατάσταση έχει φέρει έντονες αντιδράσεις και κινητοποίηση από μεγάλους επενδυτικούς ομίλους ακινήτων, κυρίως από το εξωτερικό, οι οποίοι σχεδίαζαν σημαντικά έργα, που πλέον θα πρέπει να τροποποιηθούν, χωρίς δική τους ευθύνη. Μάλιστα, εταιρείες όπως η Ten Brinke Hellas, θυγατρική του ομώνυμου ολλανδικού ομίλου ανάπτυξης ακινήτων, απειλεί ακόμα και με προσφυγή στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων. Για το ζήτημα των αποζημιώσεων, υλικών ή άλλων, έχει αναφερθεί και η πολιτική ηγεσία του Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκτιμά ότι η απόφαση του ΣτΕ έχει πλήξει περίπου 14.000 οικοδομικές άδειες.
      Μεταξύ των προτάσεων που εξετάζονται, στο πλαίσιο της νομοθετικής λύσης που θα πρέπει να δοθεί το συντομότερο δυνατό, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με την απόφαση του ΣτΕ, είναι η μεταφορά συντελεστή δόμησης και η θέσπιση πολεοδομικών ισοδύναμων, ώστε να επιτραπεί στους επενδυτές να λάβουν π.χ. μεγαλύτερο συντελεστή σε κάποια άλλα έργα τους, ή σε περιοχές, όπου η αύξηση του συντελεστή δεν θα επιφέρει ιδιαίτερη ζημία στο δομημένο περιβάλλον (π.χ. το κέντρο της Αθήνας). Πάντως, ο χρόνος πιέζει και αυτή τη στιγμή βρίσκονται "στον αέρα" χιλιάδες έργα, μικρά και μεγάλα ανά την επικράτεια, ενώ εκτιμάται ότι η οικοδομική δραστηριότητα θα καταρρεύσει βραχυπρόθεσμα, έως ότου ξεκαθαρίσει το τοπίο. Προς το παρόν, το μόνο που έχει γίνει, είναι να παραταθεί κατά ένα ακόμα μήνα, η μεταβατικής νομοθετικής ρύθμισης του περασμένου Δεκεμβρίου, βάσει της οποίας συνεχίζεται να ισχύει η αναστολή έκδοση νέων προεγκρίσεων και οικοδομικών αδειών, που βασίζονται στα κίνητρα του ΝΟΚ.
      Εν τω μεταξύ, "δράση" έχει αναλάβει και το ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος), καθώς, με εισήγηση του Προέδρου του, κ. Γ. Στασινού, προχωρώντας σε δημόσια παρέμβαση εντός της εβδομάδας. Σε αυτήν, αναφέρει ότι η απόφαση του ΣτΕ αποτελεί "εμβληματικό παράδειγμα μη εφαρμογής της ασφάλειας δικαίου στη χώρα και καταστρατήγησης της βασικής αρχής του Συντάγματος για την εμπιστοσύνη μεταξύ διοίκησης και διοικούμενων", προσθέτοντας ότι "η κυβέρνηση ως εκτελεστική εξουσία και η Βουλή ως νομοθετική, έχουν ευθύνη να αποκαταστήσουν άμεσα την ασφάλεια δικαίου στη χώρα και την εμπιστοσύνη μεταξύ διοίκησης και διοικούμενων όπως επιβάλλει το Σύνταγμα".
      Παράλληλα, ζητά και την λήψη μιας σειράς μέτρων, ώστε να αποφευχθεί παρόμοιο "φιάσκο" στο μέλλον. Συγκεκριμένα, προτείνεται η αξιοποίηση των Προεδρικών Διαταγμάτων για την οποιαδήποτε ρύθμιση για την δόμηση, διαδικασία που ουσιαστικά φέρνει το ΣτΕ στην αρχή της νομοθετικής διαδικασίας, κρίνοντας την συνταγματικότητα και την νομιμότητα εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων κι έπειτα από προσφυγές. Έτσι, θα διασφαλιστεί ότι κάθε σχετική ρύθμιση θα έχει την "σφραγίδα" του ΣτΕ, με αποτέλεσμα να μπορεί να προσβληθεί και ενδεχομένως να ανατραπεί στο μέλλον με τις γνωστές συνέπειες. Ωστόσο, είναι και μια πιο χρονοβόρα διαδικασία, καθώς συχνά απαιτούνται πολλοί μήνες, ενδεχομένως και πάνω από ένας χρόνος για την συνταχθεί, εγκριθεί και επικυρωθεί ένα Προεδρικό Διάταγμα, αν και ίσως στην προκειμένη περίπτωση, λόγω του κατεπείγοντος να επιταχυνθούν οι χρόνοι.
      Έτσι, το ΤΕΕ, μεταξύ άλλων, ζητά την ολοκλήρωση της έκδοσης των αδειών που έχουν προέγκριση έως και την 11η Δεκεμβρίου, όπως επίσης και εκείνων που κατατέθηκαν με πλήρη φάκελο και δεν έχουν ακόμα εκδοθεί, μέσω διαδικασίας που θα θεσπιστεί με ΠΔ. Επίσης, μέσω ΠΔ ζητείται να θεσπιστεί, το συντομότερο δυνατόν, νέος απλοποιημένος οικοδομικός κανονισμός, που θα περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία, δηλαδή το κέλυφος του κτιρίου, το ύψος, τις υποχρεωτικές αποστάσεις από τα όρια και την φύτευση. Παράλληλα, το ΤΕΕ ζητά την εκ νέου θέσπιση (χωρίς ΠΔ) περιβαλλοντικών κι ενεργειακών κινήτρων σε όλη τη χώρα, αλλά και την υλοποίηση όλων των αδειών που είχαν εκδοθεί έως την 11η Δεκεμβρίου (ανεξάρτητα από το στάδιο στο οποίο βρίσκονται).
    3. Αρθρογραφία

      Engineer

      Εδώ και χρόνια ακούγονται απόψεις, πως επιβάλλεται και επείγει η «επένδυση» στις Νηές, καθόσον αυτή θα αξιοποιήσει την δυναμική της περιοχής, θα ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο των ντόπιων, θα ενδυναμωθεί μέσω αυτής η «διακονία» της Μητρόπολης Δημητριάδος, κλπ. Ας ξεκαθαρίσουμε κάποιες συνιστώσες του θέματος, πριν κοιτάξουμε το θέμα μέσα από το πρίσμα της «κανονικότητας» και της χωροταξίας.
      Καταρχήν όσον αφορά το ιδιοκτησιακό, ήταν θέμα χρόνου να ξεκαθαριστεί και δικαστικά πως δεν είναι δημόσια γη. Είναι γνωστό τοις πάσι, πως επί τουρκοκρατίας οι Έλληνες ανά την επικράτεια «δώριζαν» κατά καιρούς τις περιουσίες τους στα οικεία μοναστήρια, προκειμένου να αποφύγουν την δήμευση της. Κάπως έτσι έγινε και στην ευρύτερη περιοχή της Ι.Μ. της Παναγίας Ξενιάς. Η περιουσία της κάθε μονής είχε, κατά κανόνα, αλλά και έχει «κατά Θεόν» προέλευση (δωρεές, αφιερώματα, πολιτειακές ή άλλες παροχές). Και αυτό γιατί οι μονές σε πολύ δύσκολους καιρούς (π.χ. τουρκοκρατία, κατοχή, κλπ) λειτούργησαν όχι μόνο ως πνευματικά κέντρα, αλλά πρόσφεραν και πολύπλευρο κοινωνικό έργο. Και ο Λαός το εκτιμούσε απεριόριστα. Ο αείμνηστος καθηγητής και γνώστης της ορθοδοξίας Στήβεν Ράνσιμαν έγραφε πως ήταν ευλογία για ένα τόπο το μοναστήρι. Τα μοναστήρια λειτουργούσαν για αιώνες ως πραγματικές «κιβωτοί του Γένους», σώζοντας την πίστη, την γλώσσα και τον πολιτισμό μας. Γι αυτό οι Βαυαροί από τα πρώτα που έκαναν, σε συνεργασία με τα εγχώρια όργανά τους ήταν να διαλύσουν την πλειοψηφία των μοναστηριών με σκοπό την αρπαγή της περιουσίας τους. Ήξεραν ότι στα Μοναστήρια σώζεται το Έθνος, έγραφε ο επίσης αείμνηστος π. Γ. Μεταλληνός.
      Ας επανέλθουμε στο θέμα μας και ειδικότερα στο εάν είναι σύμφωνη με το Ορθόδοξο πνεύμα η επένδυση στις Νηές. Σύμφωνα με τον Κανόνα 38 των Αγίων Αποστόλων, κατά την ερμηνεία του μεγαλύτερου Κανονολόγου, του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου σε μια ελεύθερη & συντομευμένη χρήση της, ο Επίσκοπος ή ο Ηγούμενος είναι όχι ιδιοκτήτες, αλλά απλοί «οικονόμοι», διαχειριστές, των αγαθών που ανήκουν στον Θεό και στον Λαό του, δηλαδή σε ολόκληρο το εκκλησιαστικό σώμα! Το πνεύμα των αγίων Πατέρων είναι «να μένουν αναφαίρετα τα κειμήλια και τα κτήματα» των Εκκλησιών και αυτό κατοχυρώνεται από μια ολόκληρη σειρά Κανόνων & Διατάξεων των Αγίων. Από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ο Επίσκοπος μένει στα πνευματικά, υπάρχει όμως ειδικός κληρικός ο «οικονόμος» , που «οικονομεί», φροντίζει δηλαδή τα εκκλησιαστικά πράγματα και κτήματα «ίνα μη διασκορπίζωνται και κακώς εξοδεύωνται», χάνονται δηλαδή. Η Σύνοδος μάλιστα έχει την ευθύνη να ελέγχει και να τιμωρεί τον Επίσκοπο, που αμελεί, φθάνοντας μέχρι και την έκπτωσή του από τον επισκοπικό θρόνο. Τα ίδια ισχύουν και για τον Ηγούμενο, που κακώς διαχειρίζεται την μοναστική περιουσία. Αυτά διαλευκαίνονται περισσότερο κι από άλλους ιερούς Κανόνες, όπως λ.χ. ο 12ος της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου, που προσθέτει πως, όποιος Επίσκοπος ή Ηγούμενος δώσει κτήματα εκκλησιαστικά σε άρχοντες «ή με πωλησίαν ή με αλλαξίαν» (ανταλλαγή), να ακυρώνεται η πράξη και τα πράγματα να επιστρέφονται στην επισκοπή ή το μοναστήρι! Αν δε τυχόν, παρατηρεί ο Άγιος Νικόδημος, ο Αρχιερεύς ή ο Ηγούμενος προφασίζονται ότι το χωράφι δεν δίνει εισόδημα ή κέρδος αλλά μάλλον ζημία, ας το πωλούν, όχι σε άρχοντες και δυνάστες, αλλά σε κληρικούς ή γεωργούς, ανθρώπους δηλαδή «ταπεινούς κι ευτελείς».
      Το γιατί το εξηγεί ο ίδιος ο Πατέρας. Τα πράγματα αυτά έχουν αφιερωθεί στον Θεό και είναι «ιερά» και «πτωχικά». Προορίζονται δηλαδή για την κάλυψη των αναγκών των πτωχών. Δεν προορίζονται για άρχοντες λοιπόν, ισχυρούς που θα τα προσθέσουν στην περιουσία τους. Αν τα πάρουν όμως φτωχοί, τότε μπορεί να τα ξαναγοράσει από αυτούς η Εκκλησία, κάτι που δεν μπορεί να γίνει με τους ισχυρούς. Αυτοί ότι πάρουν δεν το επιστρέφουν! Δεν πρέπει δε «να αποξενώνονται» τα πράγματα από τον φυσικό τους χώρο, για να μπορούν να διατίθενται και πάλι για την κάλυψη των αναγκών άλλων πτωχών κι εμπερίστατων. Το πνεύμα της Ορθοδοξίας, σημειώνει ο μακαριστός π. Γ. Μεταλληνός, είναι ότι η εκκλησιαστική & μοναστηριακή περιουσία, ΠΡΕΠΕΙ να μένει στην Επισκοπή ή το Μοναστήρι, διότι τότε είναι πραγματικά λαϊκή, ανήκει στον λαό (το εκκλησιαστικό σώμα). Όταν το ιδιοποιηθεί κάποιος, και μάλιστα «άρχοντας», δηλαδή, ισχυρός, παύουν να ανήκουν στο λαό και γίνονται δική του ιδιοκτησία. Αυτό πρέπει να ισχύει και σήμερα. Τα εκκλησιαστικά ή μοναστηριακά κτήματα μπορούν να εκχωρούνται, κατά τον αείμνηστο π. Γ. Μεταλληνό, για κάποια χρόνια σε φτωχούς γεωργούς για να τα καλλιεργούν και να διαθρέφουν την οικογένειά τους. Μετά να επιστρέφονται πάλι εκεί, όπου ανήκουν, για την συμπαράσταση και σε άλλους. Μέσα σε αυτό το πνευματικό και φιλανθρωπικό κλίμα να κινηθεί η διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας, καταλήγει αυτή η μεγάλη μορφή της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η απόκτηση και η χρήση οποιασδήποτε εκκλησιαστικής περιουσίας, από την Εκκλησία δε νοείται ως καπιταλιστική συσσώρευση χρήματος, αλλά ως γεωκτησία με «κατά Θεόν» προέλευση.
      Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, ας κρίνει ο αναγνώστης αν υπό το πρίσμα της Ορθόδοξης Παράδοσης είναι «κανονική» μια «καλή πώληση» σε κάποιον «ισχυρό» που θα αποξενώσει το χώρο της «επένδυσης» από τους ντόπιους, προς τέρψη άλλων «ισχυρών», αποκλείοντας ντόπιους φτωχούς γεωργούς, που οι παππούδες τους «χάρισαν» επί τουρκοκρατίας τα χωράφια τους στην Ι.Μ. Παναγίας Ξενιάς, για να αποφύγουν την δήμευσή τους. Τώρα, το πώς τα κτήματα αυτά που «αφιερώθηκαν» από τους κατοίκους της περιοχής στην μοναστήρι, κατέληξαν να είναι ιδιοκτησία της Μητρόπολης είναι ένα άλλο θέμα, το οποίο δεν είναι της παρούσης.
      Υπό το πρίσμα της χωροταξίας, η επένδυση που οραματίζεται η Ι. Μητρόπολη Δημητριάδος, θα αντιμετωπίσει σκοπέλους που κάποιοι από αυτούς είναι «χαρτογραφημένοι» και κάποιοι «αχαρτογράφητοι» .
      Στους «χαρτογραφημένους» σκοπέλους ανήκουν όλες εκείνες οι απαιτήσεις που προκύπτουν από τις σχετικές διαδικασίες και θα πρέπει να υποβληθούν για την πλήρωση των σχετικών φακέλων (π.χ. δασικές, αρχαιολογικές, περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, κλπ). Τα παραπάνω βέβαια, είναι κυρίως διαδικαστικά και, δεν αποτελούν πρόβλημα για τον οποιοδήποτε μελετητή.
      Στους «αχαρτογράφητους» σκοπέλους ανήκουν όλοι εκείνοι οι ενδοιασμοί που προκύπτουν από το μέγεθος και την χωροθέτηση της εν λόγω επένδυσης.
      Όσον αφορά το μέγεθος της επένδυσης, αυτό μπορεί να ξεπεραστεί εφόσον υποβληθούν και εγκριθούν οι σχετικές αδειοδοτήσεις, από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Οι συνεχιζόμενες αντιρρήσεις – αντιδράσεις που ήδη υπάρχουν από συλλόγους και φορείς της περιοχής δεν αφορούν το παρόν άρθρο κι ως εκ τούτου δεν σχολιάζονται.
      Όσον αφορά όμως την χωροθέτηση της επένδυσης όμως, η έλλειψη του χωροταξικού σχεδιασμού στην περιοχή και ο μη καθορισμός χρήσεων γης, φαίνεται πως θα λειτουργήσει ως σοβαρή τροχοπέδη στην ομαλή ροή για την πραγματοποίηση της όποιας επένδυσης αυτού του τύπου στην περιοχή.
      Και αυτό γιατί αφενός μεν, δεν υπάρχει κάποιο εγκεκριμένο χωρικό σχέδιο (ΣΧΟΟΑΠ ή ΤΧΣ) στην ευρύτερη περιοχή του πρώην δήμου Σούρπης, αφετέρου δε, το Χωροταξικό Περιφερειακό Πλαίσιο της Θεσσαλίας δεν δίνει με σαφήνεια κατευθύνσεις για την δημιουργία τέτοιου μεγέθους τουριστικής επένδυσης που οραματίζεται η Ι.Μ. Δημητριάδος.
      Ειδικότερα στα άρθρα 10, 11 & 12 του Κεφαλαίου Δ’, του Αναθεωρημένου Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Περιφέρειας Θεσσαλίας (ΦΕΚ 269/ΑΑΠ/2018), με τίτλο «Κατευθύνσεις Χωρικής Οργάνωσης» , οι στρατηγικές κατευθύνσεις που δίνονται εστιάζονται κυρίως στην χρησιμοποίηση συγκεντρωτικών χωρικά πολεοδομικών μηχανισμών, όπως π.χ. οι ΠΕΡΠΟ, ΠΟΤΑ, ΠΠΑΙΠ, κλπ.
      Βέβαια, το Χωροταξικό Πλαίσιο της Θεσσαλίας, δεν είναι κανονιστικού χαρακτήρα, πλην όμως οι κατευθύνσεις του αποτελούν οδηγίες ενός υπερκείμενου σχεδιασμού και πρέπει να συμμορφώνονται στις κατευθύνσεις του, τα υποκείμενα σχέδια του χωρικού σχεδιασμού.
      Θα υπενθυμίσω τι έγινε σε μια αντίστοιχη περίπτωση, αυτή στη νήσο Αλατά της πρώην κοινότητας Τρικερίου, όπου μετά από προσφυγή κατοίκων και φορέων δεν εκδόθηκαν διοικητικές πράξεις της πρώην κοινότητας, οι οποίες αφορούσαν την ιδιόκτητη έκτασή της και απέβλεπαν στην δημιουργία μεγάλης τουριστικής μονάδας, μιας επένδυσης εφάμιλλης αυτής που οραματίζεται η Ι.Μ. Δημητριάδος στις Νηές.
      Στην συγκεκριμένη περίπτωση και μετά την 387/2014 Απόφαση του ΣτΕ, στην οποία υπογραμμίζεται, πως δεν είναι νόμιμη η έκδοση διοικητικών πράξεων, με τις οποίες καθορίζεται συγκεκριμένη παραγωγική δραστηριότητα, χωρίς να έχει προηγηθεί χωροταξικός ή πολεοδομικός σχεδιασμός, δηλαδή, χωρίς να υπάρχει σχέδιο χρήσεων γης, η επένδυση στο νησάκι του Αλατά, που ξεκίνησε από 1999, «κόλλησε».
      O παραπάνω σκόπελος ξεπεράστηκε μόνο μετά την έγκριση του ΣΧΟΟΑΠ Τρικερίου (ΦΕΚ 59/Δ/2019), με το οποίο καθορίστηκαν χρήσεις γης σε όλη την έκταση της πρώην κοινότητας Τρικερίου.
      Σε αντίθεση με την εν λόγω περιοχή στις Νηές, στον όμορο πρώην πλέον Δήμο Πτελεού και πιο συγκεκριμένα πλησίον του οικισμού Αγίου Δημητρίου, υπάρχει θεσμοθετημένη χρήση γης, ως Περιοχή Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡ.ΠΟ.). Και αυτό γιατί ο πρώην Δήμος Πτελεού έχει εγκεκριμένο ΣΧΟΟΑΠ (ΦΕΚ 188/ΑΑΠ/2012) και εγκεκριμένη χωροθέτηση Ειδικής Ζώνης Τουριστικής Προστασίας της Παραλίας, Tουρισμός/Αναψυχή – Π.Ο.Τ.Α.
      Η προτεινόμενη περιοχή ΠΕΡΠΟ χωροθετείται σε κοντινή απόσταση και προς το βόρειο τμήμα του οικισμού Αγίου Δημητρίου. Η προτεινόμενη έκταση βρίσκεται εντός των γενικών κατευθύνσεων ειδικά ρυθμιζόμενης πολεοδομικής δραστηριότητας ιδιοκτητών γης Νομού Μαγνησίας, όπως αυτές καθορίστηκαν ήδη με το υπ’ αριθμόν ΦΕΚ 1038/13−12−2001. Το μέγιστο εμβαδόν πολεοδομούμενης έκτασης ανέρχεται σε 22,3 Ηα. Δεν αναμένεται να επιβαρυνθεί ιδιαίτερα το περιβάλλον, καθόσον η εντός των ΠΕΡΠΟ πολεοδόμηση περιοχών Β΄ κατοικίας είναι καθαρά δυνητική και σε περίπτωση που υλοποιηθεί μετά από περιβαλλοντικούς ελέγχους σε διάφορα επίπεδα, θα δημιουργήσει οργανωμένες και αναβαθμισμένες πολεοδομικά αναπτύξεις Β΄ κατοικίας και ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων με χαμηλή δόμηση, συνολικές υποδομές και υψηλά οικιστικά σταθερότυπα, οι οποίες θα ανταποκρίνονται στους περιβαλλοντικούς στόχους του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Ζώνη ΠΕΡΠΟ (συνολική έκταση περίπου 22,3 hα). Εντός της παραπάνω ζώνης καθορίζεται το μέγιστο επιτρεπόμενο εμβαδόν της εδαφικής έκτασης που μπορεί να καθορισθεί ως ΠΕΡΠΟ, σύμφωνα με το άρθρο 24 του Ν. 2508/97 και να πολεοδομηθεί για εξυπηρέτηση της Β΄ κατοικίας και για ξενοδοχειακές υποδομές. Ο καθορισμός των ορίων χωρητικότητας της παραπάνω ζώνης γίνεται βάσει σταθεροτύπων – πυκνοτήτων – χωρητικοτήτων κλπ στα πλαίσια των προδιαγραφών που θέτει η 6252/1342/1999 Απόφ. ΥΠΕΧΩΔΕ –(ΦΕΚ 292Β΄/99). Σύμφωνα με το εγκεκριμένο ΣΧΟΟΑΠ, προβλέπεται ότι, η προς πολεοδόμηση περιοχή που θα προκύψει από την ακριβή οριοθέτηση της έκτασης που θα αναπτυχθεί ως ΠΕΡΠΟ, θα αποτελέσει μόνο ένα ποσοστό της τάξης του 30−35% λόγω δεσμευτικών παραγόντων, όπως ακατάλληλη μορφολογία, ρέματα κλπ. Για τον υπολογισμό της χωρητικότητάς της θα ισχύσουν οι εξής όροι: • Ποσοστό κοινόχρηστων – κοινωφελών 50%. • Μέσος συντελεστής δόμησης των οικοδομήσιμων χώρων 0,3. • Αρτιότητα βάσει της Υ.Α. 6252/1342 (ΦΕΚ/Β΄/01−04−1999) • Οι επιτρεπόμενες χρήσεις στις ΠΕΡΠΟ Β΄ κατοικίας είναι η αμιγής κατοικία (άρθρο 2 του 23−2−87 ΠΔ, ΦΕΚ 166Δ΄) και οι χρήσεις Τουρισμού – Αναψυχής και συγκεκριμένα οι χρήσεις για Τουριστικές Μονάδες και λοιπές εγκαταστάσεις (άρθρο 8 του από 23−2−87 ΠΔ, ΦΕΚ 166Δ΄).
      Ο παραθαλάσσιος οικισμός του Αγ. Δημητρίου, έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 45′-50′ λεπτά από το αεροδρόμιο της Νέας Αγχίαλου. Νοιώθει την αύρα του Αιγαίου και «βλέπει» την Ιστιαία, την Σκιάθο και την Σκόπελο. Δεν έχει σχέση με τον κλειστό Παγασητικό κόλπο, είναι μακριά από ιχθυοκαλλιέργειες, αλλά και τα ¨βιομηχανικά¨ λιμάνια (ΑΓΕΤ, ΣΟΒΕΛ, ΛΟΥΛΗΣ), που βρίσκονται κοντά στις Νηές. Έχει άνεση χώρου για υποδομές. Βρίσκεται σχεδόν 15’λεπτά από το λιμανάκι του Αχιλλείου (για Σκιάθο, Σκόπελο, yachting) και σχεδόν 30′ λεπτά από το λιμάνι της Γλύφας (για Αγιόκαμπο, Αιδιψό, Χαλκίδα). Και κυρίως έχει θεσμοθετημένες χρήσεις γης. Επίσης, ως επιμέρους στοιχείο για την ανάπτυξη του οικισμού και την εξυπηρέτηση των οικιστών προβλέπεται στο εγκεκριμένο ΣΧΟΟΑΠ και η δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου στο ανατολικό τμήμα του οικισμού του Αγίου Δημητρίου.
      Συνεπώς, θεωρώ, πως εάν πράγματι υπάρχουν επενδυτές που θα ήθελαν να επενδύσουν άμεσα στο τομέα του «ακριβού τουρισμού» στην όμορφη περιοχή της Μαγνησίας, αυτήν τη στιγμή, οι πλέον πρόσφορες περιοχές, είναι αυτές που έχουν εγκεκριμένες χρήσης γης, καθαρό πολεοδομικό υπόβαθρο, άνεση χώρου για υποδομές, μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και κατά το δυνατόν την μεγαλύτερη κοινωνική αποδοχή.
      Η επένδυση στις Νηές Μαγνησίας, όπως παρουσιάζεται στον έντυπο τύπο, ενσωματώνει τις ελάχιστες των απαιτήσεων. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι επενδυτές θα φροντίσουν για το βέλτιστο του πράγματος. ‘Άλλωστε όταν υπάρχει η θέληση και η γνώση όλα ξεπερνιούνται. Απλώς, θα πάρει πολύ χρόνο για την έγκριση των χρήσεων γης. Ας γίνει ότι είναι ευλογημένο, για το καλό του τόπου και των κατοίκων του.
      του Λάμπρου Ν. Κίσσα, Χωροτάκτη-Πολεοδόμου Μηχ., MSc/ [email protected]
    4. Αρθρογραφία

      GTnews

      Φαντάζει αδιανόητο αλλά εξακολουθεί να μην υπάρχει διασύνδεση ανάμεσα στο Κτηματολόγιο και τα αρχεία της ΑΑΔΕ.
      Σήμερα, η ΑΑΔΕ δεν μπορεί να κάνει μια διασταύρωση ρουτίνας – εκτός αν υπάρξει αίτημα στις περιπτώσεις υπόπτων φοροδιαφυγής - ανάμεσα σε ό,τι έχει δηλωθεί στην εφορία και το Ε9 και σε ό,τι έχει δηλωθεί στο κτηματολόγιο.  
      Ευτυχώς, αυτό το παράδοξο τελειώνει το φθινόπωρο καθώς τα 2 συστήματα θα συνδεθούν επιτέλους ηλεκτρονικά.  
      Τα οφέλη θα είναι πολλαπλά. Αρχικά, το 2023 ίσως θα είναι η πρώτη χρονιά που θα εισπραχθεί το σωστό ύψος του ΕΝΦΙΑ υπό την έννοια ότι η διασταύρωση θα δείξει πολλές περιπτώσεις στις οποίες οι ιδιοκτήτες ακινήτων δήλωσαν κτίσματα κι εκτάσεις στο κτηματολόγιο αφού τα είχαν πρώτα τακτοποιήσει αλλά στη συνέχεια «αμέλησαν» να τα δηλώσουν και στο Ε9. Αυτό σημαίνει περισσότερα έσοδα στα δημόσια ταμεία γεγονός που θα δημιουργήσει περισσότερα περιθώρια για περαιτέρω μείωση των συντελεστών του ΕΝΦΙΑ ή την μείωση άλλων φόρων.  
      Για πρώτη φορά η ΑΑΔΕ θα έχει την πλήρη εικόνα της περιουσίας του καθενός, το οποίο σημαίνει περισσότεροι δυνητικοί «στόχοι» επιβολής κατασχέσεων και πλειστηριασμών, ενδεχομένως επιπλέον έσοδα από την φορολόγηση ενοικίων, έσοδα από τεκμήρια, δημοτικά τέλη, τέλη ακίνητης περιουσία. 
      Την ίδια στιγμή πολλοί ιδιοκτήτες, των οποίων οι αποζημιώσεις COVID «κόλλησαν» λόγω λαθών ή παραλείψεων , τώρα θα μπορέσουν να πάρουν τα χρήματα τους.  
      Η ΑΑΔΕ αντλώντας στοιχεία από το κτηματολόγιο θα βλέπει ποιος έχει πόσες ιδιοκτησίες και που και αυτόματα θα εξετάζει αν έχουν δηλωθεί και στο Ε9. Εφόσον διαπιστώνεται ότι η δήλωση στην εφορία είναι ...λειψή, ο φορολογούμενος θα καλείται για εξηγήσεις ενώ σε κάποιες περιπτώσεις η Αρχή θα μπορεί οίκοθεν να επιβάλλει πρόσθετο ΕΝΦΙΑ με βάση τη δήλωση του Κτηματολογίου. 
      Αν κάτι απασχολεί την ΑΑΔΕ είναι μην υπάρχουν λάθη κι αστοχίες στα στοιχεία που θα λάβει από το Κτηματολόγιο  διότι τότε ο προσδιορισμός επιπλέον φόρου θα είναι από δύσκολος έως αδύνατος.  
    5. Αρθρογραφία

      Engineer

      Εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης, στη Χώρα μας έχουν περιοριστεί δραματικά οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στις υποδομές αρμοδιότητας Πολιτικού Μηχανικού (ΠΜ), με αποτέλεσμα μεγάλη διόγκωση της ανεργίας στον κλάδο. Γιατί λοιπόν να συνεχιστεί η εκπαίδευση/παραγωγή ΠΜ με τη σημερινή μορφή/ρυθμό της;
       
      Το πολιτικό σύστημα στη Χώρα μας ενεργοποιείται από τα σήματα που εκπέμπει η πραγματική Οικονομία με υπερβολική καθυστέρηση. Προσαρμοζόμενο στην αδράνεια της κοινωνικής ζήτησης, στο χώρο της εκπαίδευσης συνεχίζει να δεσμεύει πολύτιμους πόρους σε λάθος επένδυση.
       
      Όμως, δεν μπορεί κανείς να πορεύεται όπως άλλοτε: Εξ αιτίας της μεγάλης ανεργίας των ΠΜ, τα τελευταία έτη παρατηρήθηκε σημαντική πτώση των βάσεων εισαγωγής (ποιότητας σπουδαστών). Περιορίσθηκε η δυνατότητα των οικογενειών των σπουδαστών να χρηματοδοτήσουν μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό.
       
      Η μεγάλη προσπάθεια να εισαχθούν στο Πανεπιστήμιο έχει καταπονήσει τους νέους σπουδαστές. Εξ άλλου, γίνονται πιο ώριμοι και αποκτούν ενδιαφέροντα σε κοινωνικά και πολιτικά θέματα. Όλα αυτά συμβάλλουν στα μεγάλα ποσοστά αποτυχίας κατά τα πρώτα εξάμηνα των σπουδών.
       
      Οι Σπουδές ΠΜ (ΣΠΜ) έχουν υπερφορτωθεί με προωθημένη γνώση, την οποία ο μέσος μηχανικός μπορεί να μην χρειαστεί ποτέ. Ως επακόλουθο, ο μέσος χρόνος αποφοίτησης είναι μεγαλύτερος της πενταετίας κατά 30%.
       
      Η παγκοσμιοποίηση της αγοράς θα αυξάνεται συνεχώς στο προβλεπτό μέλλον. Ο αναπροσανατολισμός των σπουδών προς τις ανάγκες και τις ευκαιρίες απασχόλησης (και) της παγκόσμιας αγοράς είναι σήμερα απολύτως αναγκαίος. Κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών πολλοί έλληνες επαγγελματίες μετακινήθηκαν σε χώρες με ισχυρή οικονομία.
       
      Μερικές φορές αυτό επικρίνεται άκριτα ως διαρροή εγκεφάλων σε επίπεδο Χώρας. Παραγνωρίζεται ότι αφορά (εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, ερευνητών κυρίως) σε ανέργους, οι οποίοι, σε μεσοπρόθεσμο τουλάχιστον ορίζοντα, δεν θα είχαν τη δυνατότητα να προοδεύσουν (και να συμβάλουν) παραμένοντας στη χειμαζόμενη από την κρίση Χώρα. Εξάλλου, σε ατομικό επίπεδο η αναζήτηση καλύτερης τύχης αποτελεί την εύλογη επιλογή άσκησης του ταλέντου και των προσόντων, που αποκτήθηκαν μετά από μακρά προσωπική προσπάθεια και βαρύ οικονομικό κόστος, με στόχο την ικανοποιητική ανταμοιβή.
       
      Η μεταρρύθμιση των ΣΠΜ, αφενός, για να έχει νόημα οφείλει να είναι ριζοσπαστική και να έχει μακροχρόνια προοπτική και, αφετέρου, για να επιτύχει δεν πρέπει να υπονομεύει τις ευρέως αποδεκτές αξίες και τις επικρατούσες ιδέες στον υπόψη χώρo και χρόνο.
       
      Οι ακόλουθες προτάσεις έχουν διατυπωθεί εντός του ανωτέρω πλαισίου:
      Διατήρηση του ενιαίου κύκλου 5ετών σπουδών και δημιουργία 3 εσωτερικών σταδίων με προοδευτικά αυξανόμενες απαιτήσεις και παροχή διπλώματος και μεταπτυχιακού τίτλου στο τέλος του κύκλου. Περιορισμός του συνολικού αριθμού ωρών διδασκαλίας.
       
      Δημιουργία 1ου «εισαγωγικού» σταδίου 3ων εξαμήνων (βασική μαθηματική, τεχνική, νομική και οικονομική γνώση του μηχανικού). Αποτυχία του φοιτητή, μετά από εύλογο αριθμό επαναληπτικών εξετάσεων, θα συνεπάγεται μεταγραφή του σε άλλη σχετική Σχολή με χαμηλότερη βάση εισαγωγής (φίλτρο έγκαιρης επιλογής για τη συνέχιση ΣΠΜ αντί της διαγραφής των αποτυχόντων μετά από επτά έτη σπουδών, δηλαδή της πιστοποίησης κοινωνικών δραμάτων που αφέθηκαν να δημιουργηθούν).
       
      Παροχή γενικών ΣΠΜ κατά τη διάρκεια των επομένων 5 εξαμήνων (2ο στάδιο), οι οποίες θα οδηγούν σε απόκτηση διπλώματος. Περιορισμός του αριθμού των υποχρεωτικά διδασκομένων μαθημάτων. Διαμόρφωση ομάδων συγγενών κατ΄επιλογή μαθημάτων (ροές, minors). Εξοικείωση με τις κατασκευαστικές μέθοδους, μέσω των οποίων υλοποιείται η θεωρητική ανάλυση, με συγκεκριμένες εφαρμογές και αναλύσεις αστοχιών και κινδύνων.
       
      Εισαγωγή νέων μαθημάτων που θα αφορούν σε περιβάλλον, διοίκηση, οργανωτική συμπεριφορά, διαχείριση - χρηματοδότηση - λειτουργία - αναβάθμιση έργων, σε βάρος του χρόνου διδασκαλίας των παραδοσιακών θεμάτων (σύμφωνα με την ποσόστωση ωρών των καλύτερων Σχολών του εξωτερικού). Διασύνδεση των σπουδαστών με μικρό αριθμό έργων υπό υλοποίηση. Οι σπουδαστές θα αντιμετωπίζουν 8ωρη(ες) εξέταση(εις) σε σύνθετα θέματα (από ομάδα καθηγητών) για την απονομή του διπλώματος.
       
      Το μέλλον των ΣΠΜ είναι η επιστροφή στη βασική αρχή της ολιστικής προσέγγισης των έργων, δηλαδή όπως έπραττε ο ΠΜ (μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση) μερικές δεκαετίες πριν.
       
      Αφιέρωση των τελευταίων 2 εξαμήνων σε προγράμματα εξειδίκευσης (3ο στάδιο - masters), που θα αποτελούν μετεξέλιξη των σημερινών Κατευθύνσεων και Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών (ΜΠΣ) ή θα είναι νέα. Μέρος τους θα διδάσκεται στην αγγλική γλώσσα (ελάχιστοι διδάσκοντες δεν έχουν την ευχέρεια αυτή), ώστε να δίνεται η δυνατότητα και σε αλλοδαπούς φοιτητές να τα παρακολουθήσουν. Πρέπει να επιδιώκεται συνεργασία με αναγνωρισμένα Πανεπιστήμια του εξωτερικού προκειμένου να αυξηθεί η διεθνής αναγνώριση και ελκυστικότητα των ελληνικών τίτλων ΜΠΣ.
       
      Διαμόρφωση κατάλληλου επαγγελματικού υποβάθρου με στοχευμένη συμπληρωματική κατάρτιση κατά την διάρκεια των σπουδών και διευκόλυνση των νέων αποφοίτων στην πιστοποίηση προσόντων από επαγγελματικές ενώσεις.
       
      Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση θα αναβαθμίσει δραστικά τις ΣΠΜ στη Χώρα μας. Η υλοποίηση της δεν απαιτεί σημαντικό κόστος, μεγάλο χρόνο και πρόσθετους ανθρώπινους πόρους. Προϋποθέτει μακροχρόνιο προγραμματισμό αριθμού και εξειδικεύσεων διδακτικού προσωπικού. Απαιτεί ορθολογική προσέγγιση και απροκατάληπτη, προοδευτική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Επιβάλλεται να καταγραφεί άμεσα η άποψη των αποφοίτων των τελευταίων δέκα ετών και να δρομολογηθεί ουσιαστική διαβούλευση όλων των αρμοδίων. Αντίστοιχες ενέργειες είναι κρίσιμες και για τους άλλους κλάδους των μηχανικών.
       
      Η πραγματική μάχη της εποχής μας είναι ανάμεσα στη συντήρηση και στην καινοτομία. Και παρά τις πολλές προσπάθειες μας, παραμένει υψηλός ο κίνδυνος να ρυθμίζουμε όλο και λιγότερο τις τύχες μας και να πορευόμαστε ως παθητικοί αποδέκτες μιας μοίρας που οι άλλοι μας επιφυλάσσουν, στο πλαίσιο της αμείλικτης παγκοσμιοποίησης ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και οι άλλοι δεν θεωρούν συμφέρον τους το να εκπαιδεύουμε εμείς τους καλύτερους μηχανικούς.
       
      Ο κ. Σέργιος Λαμπρόπουλος είναι Διευθυντής του Τομέα Προγραμματισμού και Διαχείρισης Τεχνικών Έργων της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ.
       
      Πηγή: http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=612644
    6. Αρθρογραφία

      GTnews

      Το πολυβραβευμένο κτίριο της ΑΓΕΤ που σχεδιάστηκε το 1972 από τον μεγάλο Αλέξανδρο Τομπάζη, μέσα από τα λόγια του παγκοσμίου κλάσης Έλληνα αρχιτέκτονα που ανέλαβε την ανακαίνισή του.
      Ο Γιώργος Μπάτζιος πριν ιδρύσει το δικό του αρχιτεκτονικό γραφείο, για το οποίο έχουν γίνει αφιερώματα στα μεγαλύτερα ξένα περιοδικά αρχιτεκτονικής και design, όπως το Archdaily ή το Wallpaper, ήταν για πολλά χρόνια συνεργάτης του Jean Nouvel. Μας μίλησε για το κτίριο της ΑΓΕΤ, που πήρε το πρώτο βραβείο στα Ελληνικά βραβεία αρχιτεκτονικής το 2021 και φέτος είναι υποψήφιο ως “κτίριο της χρονιάς” για το περιοδικό Archdaily.

      -Ποια ήταν η έμπνευση πίσω από την ανακαίνιση του κτιρίου της ΑΓΕΤ;
      Eμπνευση αποτέλεσε το χαρακτηριστικό δομικό σύστημα του κτηρίου που αποτελείται από φατνωματικές πλάκες και σταυροειδείς κολώνες. Προχωρώντας σε δραστικές χωρικές αναδιατάξεις στο εσωτερικό του, έχοντας ως γενεσιουργό δύναμη του νέου σχεδιασμού τη γεωμετρία της πρότερα “θαμμένης” οροφής, αποκαλύψαμε ένα κρυμμένο χώρο, που υπήρχε εξαρχής στο “υποσυνείδητο” του κτηρίου, ένα σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα της αρχικής αρχιτεκτονικής σύνθεσης το οποίο καθορίζει τη νέα μορφολογία του εσωτερικού του κτιρίου και οδηγεί το χώρο “προς μια απόλυτη αρχιτεκτονική”.
      Σε αυτή την προσπάθεια μας καθοδήγησε, κυρίως, ο κάναβος του 1,20μ. x 1,20μ., που αντιστοιχεί στις διαστάσεις του τυπικού στοιχείου της φατνωματικής οροφής. Ο εν λόγω κάναβος αποτέλεσε τη βάση για κάθε σχεδιαστική επέμβαση στο κτίριο: όλα τα αρχιτεκτονικά και ηλεκτρομηχανολογικά στοιχεία του κτιρίου βασίζονται σχεδιαστικά πάνω σε αυτόν.
      -Ποιες ήταν οι ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου project;
      Το υπάρχον κτίριο είναι ένα σπάνιο δείγμα του κινήματος της μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, που ανεγέρθηκε το 1972 και είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του καταξιωμένου Έλληνα αρχιτέκτονα, Αλέξανδρου Τομπάζη. Η αναβίωση του υπάρχοντος ιστορικού κτηρίου ήταν μια ηθική πρόκληση για εμάς, ιδιαίτερα όσον αφορά την έκταση της παρέμβασής μας στην υπάρχουσα δομή.

       
       

       
       
       

       

      -Τι δυσκολίες συναντήσατε κατά την υλοποίηση του;
      Μια πρόκληση που αντιμετωπίσαμε είναι η επαναφορά του στην αρχική του μορφή, καθώς το κτήριο είχε επιχριστεί με ένα ωχροκίτρινο χρώμα από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες, γεγονός που είχε αλλοιώσει την μπρουταλιστική του ταυτότητα. Ξεκινήσαμε με βαθύ καθαρισμό όλων των επιφανειών και αναλύσαμε χημικά τη σύσταση του αρχικού σκυροδέματος. Εφαρμόσαμε μια επιφάνεια σκυροδέματος 6mm σε ολόκληρο το κτήριο, με βάση τα ευρήματα της χημικής ανάλυσης και μετά από πολυάριθμα, επί τόπου, δείγματα. Το τελικό αποτέλεσμα, που υλοποιήθηκε από έναν τοπικό τεχνίτη σκυροδέματος, είναι ένα αριστούργημα εξαιρετικής δεξιοτεχνίας. Ετσι, μετά από 2 χρόνια, αυτά που είχαμε υποθέσει ως αρχιτέκτονες ως προς την ποιότητα του χώρου, την λειτουργία του κτηρίου και την ενσωμάτωση των στοιχείων της φύσης, είδαμε ότι λειτούργησαν στην πραγματικότητα, βλέποντας συγχρόνως ότι το κτήριο ωριμάζει επιτυχώς.

       

      -Γιατί πιστεύετε ότι διακρίθηκε το συγκεκριμένο έργο;
      Για το βάθος της κατασκευαστικής του λεπτομέρειας και την αρτιότητα των βασικών συστατικών των αξόνων του.
      -Ποιες τάσεις στο σχεδιασμό γραφείων εφαρμόστηκαν;
      Το κτήριο έχει την δική του ιστορία, δεν προσαρμόσαμε σε αυτό τις δικές μας ιδέες, προσαρμοστήκαμε στην έντονη ιστορική παρουσία του. Ανάμεσα στην μπρουταλιστική και μεταβολιστική αρχιτεκτονική της δεκαετίας του ’60 προσθέσαμε απλώς στοιχεία εκσυγχρονισμού, όσον αφορά την τεχνολογική του απόδοση όσο και τις σύγχρονες μορφές εργασίας.

      Ο αρχιτέκτονας Γιώργος Μπάτζιος / Φωτογραφία: Κλεάνθης Μιτσιούλης
      -Πώς θα είναι το γραφείο του μέλλοντος;
      Από τον άνθρωπο μηχανή του στρουκτουραλισμού, στον άνθρωπο πληροφορία του Antonio Negri, τον κορονοϊό και την κλιματική αλλαγή, θεωρώ ότι υπάρχει μια επαναφορά στην αναγκαιότητα της φυσικής παρουσίας στους γραφειακούς χώρους.
    7. Αρθρογραφία

      nikos marsellos

      Η ανθεκτικότητα ενός σκυροδέματος (DURABILITY) εξαρτάται από πολλούς παράγοντες : πχ από τον λόγο Νερού/Τσιμέντου =0.50 , από την επικάλυψη του σιδηροπλισμου >40-45 mm, από  την επιτυχή Διάστρωση - Συμπύκνωση - Συντήρηση ( Curing) του Σκυροδέματος >7 ημέρες και από την ελάχιστη περιεκτικότητα σε  τσιμέντο > 300-320 κιλά /κυβικό , που συνεπάγεται πχ μια  ελάχιστη   συμβατική αντοχή… πχ C30/37.
      Βλέπε Πίνακα : Β2-7 του ΚΤΣ -2016 και Annex F and F1 /EN 206 -2021
      Βλέπε και Διάγραμμα : 44 παράγοντες για την ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ενός σκυροδέματος.
      Ας μην συγχέουμε την διαρκείας ζωής - Ανθεκτικότητα - ενός Σκυροδέματος με την Κατηγορία Αντοχής του.

      Διάγραμμα-ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ-2015.pdf
    8. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η Μεσσηνία έχει αναδειχτεί σε αναγνωρίσιμο τουριστικό προορισμό γιατί ευτύχησε να αποκτήσει δύο σημαντικούς πόλους έλξης: το πρότυπο τουριστικό συγκρότημα Costa Navarino στου Ρωμανού και την Αρχαία Μεσσήνη, που ήλθαν να προστεθούν στα εξέχοντα πολιτιστικά κατάλοιπα μιας μακραίωνης ιστορίας, διάσπαρτα στο αλώβητο φυσικό παραθαλάσσιο περιβάλλον της Μεσσηνίας, πατρίδας του ευλογημένου ελαιόδεντρου.  Η Αρχαία Μεσσήνη ως ένα αρχαιολογικό και οικολογικό πάρκο έχει αποκτήσει τη δική της δυναμική και πληρότητα, χάρη στις δυνατότητες που προσφέρουν τα μεγαλειώδη αρχαιολογικά κατάλοιπα μιας αρχαίας πόλης (ευανάγνωστης και παιδευτικής), οι ήπια δομημένοι σύγχρονοι οικισμοί που την περιβάλλουν, καθώς και οι μακρόχρονες επενδύσεις χρόνου και κόπου των τελευταίων δεκαετιών με την οικονομική υποστήριξη του Ελληνικού Κράτους, των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και των χορηγιών.
      Η Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία που με έχει ορίσει διευθυντή του έργου της Αρχαίας Μεσσήνης και η Εταιρεία Μεσσηνιακών Αρχαιολογικών Σπουδών, της οποίας έχω την τιμή να είμαι πρόεδρος, έχουν συμβάλει τα μέγιστα, όχι μόνο με την ανασκαφή, την αναστήλωση, τις δημοσιεύσεις και την ανάδειξη γενικά της αρχαίας πόλης, αλλά και με την αγορά της γης, τις περιφράξεις, τις διαμορφώσεις, τα αποστραγγιστικά έργα και τα προστατευτικά στέγαστρα. Εχει παραδώσει στο κράτος από το 1999, εκτός από τα 18 χιλιάδες καταγραμμένα αρχαία αντικείμενα, ένα μουσείο και ένα αρχαιολογικό πάρκο για λειτουργία και εκμετάλλευση.    ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ: ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΕΣ   Το αρχαιολογικό πάρκο της Αρχαίας Μεσσήνης αποτελεί μια περιορισμένη αλλά πολύτιμη έκταση του φυσικού κόσμου, που περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά κατάλοιπα οικοδομημάτων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, πολιτικού και λατρευτικού χαρακτήρα, τοπική χλωρίδα και μικροπανίδα, καθώς και ζωντανούς ανθρώπους, περαστικούς επισκέπτες ή μόνιμους κατοίκους.   Ενα αρχαιολογικό πάρκο επιτυγχάνει τους στόχους του, κινεί το ενδιαφέρον και προσελκύει επισκέπτες εφόσον διαθέτει, όπως η Αρχαία Μεσσήνη:    1) Ορια συγκεκριμένα.  2) Ικανοποιητική προσπέλαση (πάσχει δυστυχώς το τοπικό οδικό δίκτυο και δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα η απουσία ευρύτερων χώρων στάθμευσης).  3) Διαμορφωμένες εσωτερικές διαδρομές με πολλαπλές επιλογές.  4) Στάσεις για ανάπαυση και θέαση.  5) Σήμανση εξωτερική και εσωτερική (είναι ανεπαρκής και λανθασμένη η εξωτερική σήμανση του οδικού δικτύου προς τον αρχαιολογικό χώρο).  6) WC και αναψυκτήρια ανάλογα με το μέγεθος της έκτασης (τα υφιστάμενα είναι ανεπαρκή).  7) Υποδομές ανάλογα με τις ανάγκες, όπως φωτισμός, δίκτυο ύδρευσης, δίκτυο απορροής όμβριων, δίκτυο ποτίσματος φυτών, αντιπυρική προστασία (εκκρεμεί προς το παρόν η έγκριση μελέτης γενικού φωτισμού του πάρκου και η εφαρμογή της).  Εξασφάλιση της συνέχισης των ερευνών και της αποκατάστασης των μνημείων.  9) Αρχιτεκτονική τοπίου με διαμορφώσεις, φυτεύσεις, διαδρομές. 10) Εκδοτήριο και πωλητήριο (απουσιάζει το πωλητήριο και τα πωλητέα είδη, προς το παρόν).   Τα 10 ως άνω στοιχεία τα διαθέτει γενικώς η Αρχαία Μεσσήνη, απαιτούνται όμως οι ακόλουθες οργανωτικές ενέργειες:   1. Επιστημονικά τεκμηριωμένο μάρκετινγκ και επώνυμο τουριστικό και πολιτιστικό προϊόν, που θα δώσει στην περιοχή την τουριστική-πολιτιστική του ταυτότητα (branding). 2. Επαγγελματικά σχεδιασμένη προβολή. 3. Σύνδεση με επιχειρήσεις (τουριστικές, μεταποιητικές) της περιοχής και με αξιόλογα τοπικά προϊόντα. 4. Ψηφιακά μέσα που να καταλαμβάνουν χρονικά τις περιόδους πριν, κατά και μετά το ταξίδι της επίσκεψης. Σε αυτά περιλαμβάνονται και μέσα επί τόπου (π.χ. ψηφιακή ξενάγηση) αλλά και ηλεκτρονικό πωλητήριο. 5. Παραγωγή και διάθεση ενθυμίων, όπως αντιγράφων χαρακτηριστικών ευρημάτων της περιοχής του πάρκου, και αντικειμένων σύγχρονης τέχνης.   ΕΚΚΛΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΜΟΔΙΟΥΣ   Ο πολιτισμός και ό,τι αυτός περιλαμβάνει (μνημεία, μουσεία, φεστιβάλ μουσικής, ασμάτων, θεάτρου, κινηματογράφου, χορού, συμπεριλαμβανομένου του «καλαματιανού», εικαστικές εκθέσεις, διατροφή, φυσικό περιβάλλον) βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών προβολής και ανάπτυξης μιας περιοχής.   Απευθύνομαι στους αρμόδιους φορείς της Μεσσηνίας (περιφερειάρχες, δημάρχους και άλλους) γιατί δημιουργούν τεράστια προβλήματα η απουσία σύγχρονου οδικού δικτύου και επαρκών χώρων στάθμευσης γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Μεσσήνης· η παραπλανητική οδική σήμανση προς αυτόν· η απουσία τακτικής συγκοινωνίας μεταξύ Αρχαίας Μεσσήνης, νέας Μεσσήνης και Καλαμάτας· η απουσία περιφερειακής αγροτικής οδού πέριξ του περιφραγμένου αρχαιολογικού χώρου για λόγους πυρασφάλειας και προστασίας· το λίαν επικίνδυνο οδικό δίκτυο μεταξύ νέας Μεσσήνης – Λάμπαινας – Αρσινόης – Αρχαίας Μεσσήνης· η απουσία παρακαμπτήριας οδικής αρτηρίας από κατάλληλο σημείο της νέας εθνικής οδού Αθήνας – Καλαμάτας, η οποία να οδηγεί απευθείας στην Αρχαία Μεσσήνη· το γεγονός ότι ο ερχόμενος εξ Αθηνών επισκέπτης χάνει τον δρόμο και τον προσανατολισμό του, εξαπατημένος από λανθασμένες πινακίδες· η απουσία λεωφορειακής σύνδεσης από Καλαμάτα και νέα Μεσσήνη προς την αρχαία Μεσσήνη για όσους δεν διαθέτουν ιδιωτικό αυτοκίνητο· η αμέλεια καθαρισμών από ξερά χόρτα και σκουπίδια στα κράσπεδα των δρόμων· η αντιαισθητική και απαράδεκτη για έναν αρχαιολογικό χώρο εναέρια όδευση των δικτύων φωτισμού και τηλεπικοινωνιών· η απουσία βιολογικού καθαρισμού των οικιστικών απόβλητων στο Μαυρομάτι και την Αρσινόη· η μη εισέτι εφαρμογή πολεοδομικού σχεδίου στους οικισμούς Αρσινόη και Μαυρομάτι, που αποτελεί προϋπόθεση για την κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Μεσσήνης ως μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς, όπως έχει ήδη προταθεί από το υπουργείο Πολιτισμού.   Τα βαρίδια που αποτρέπουν ή καθυστερούν τις εξελίξεις είναι σε γενικές γραμμές: Η απουσία αναγνώρισης της μεγάλης οικονομικής αξίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η τροχοπέδη της διαρκώς διογκούμενης γραφειοκρατίας. Η προβαλλόμενη έλλειψη πόρων εκ μέρους των νέων δήμων και της Περιφέρειας. Η απουσία μακροπρόθεσμου προγραμματισμού για φλέγοντα θέματα, όπως χωματερές, απόβλητα, ανακύκλωση, μόλυνση του περιβάλλοντος, δημόσια υγεία, πυρασφάλεια, πόροι.   #Του καθηγητή Πέτρου Θέμελη , δημοσιεύθηκε στην eleftheriaonline.gr
    9. Αρθρογραφία

      Engineer

      Περίληψη. Το αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον για την πτύχωση αναζωπυρώθηκε με τη δημοσίευση του σημαντικού βιβλίου τού Gilles Deleuze, Η πτύχωση. Ο Leibniz και το μπαρόκ, στα τέλη της δεκαετίας του 1980 στο Παρίσι. Η πτύχωση είναι μια πολιτιστική παράμετρος που απαντάται σε πολλές περιόδους της ιστορίας, αλλά κατά βάση κατατάγεται στο μπαρόκ. Διότι στο μπαρόκ η πτύχωση τείνει προς την απεριόριστη συμπερίληψη, αναπαριστά τη συνεχή κίνηση, και συνεχώς επίσης αναφέρεται σε άλλες πτυχώσεις. Ο Matthew Krissel θεωρεί ότι η πτύχωση είναι μια διαφοροποιούσα αρχή στην αρχιτεκτονική και ουσιαστικά συνεπάγεται μια συνεχώς εξελισσόμενη αρχιτεκτονική, όπως τα λογισμικά των υπολογιστών, που αντιβαίνει στην κλασική αρχή της firmitas, της σταθερότητας ή της στατικότητας.
      Πολλά παραδείγματα μπορούν να δοθούν από μια τέτοια συνεχώς εξελισσόμενη αρχιτεκτονική: η αρχιτεκτονική του εικονοκυττάρου του Stephen Perella εξερευνά τη μορφοπλαστική διατύπωση χωρίς αναφορά στη λειτουργία, στατικότητα και άλλες ουσιώδεις αρχές της αρχιτεκτονικής. Έπειτα, η διάσημη υγρή αρχιτεκτονική του Marcos Novak, και η ακριβής, ανακριβής και επακριβής αρχιτεκτονική δημιουργία του Greg Lynn, όπως συνδέεται με τον άμορφο σχεδιασμό και συντελείται μέσα από διαδικασίες πληροφορικής φύσης, είναι επίσης παρόμοια παραδείγματα συνεχώς εξελισσόμενης αρχιτεκτονικής.
      Η αρχιτεκτονική αυτή δεν αποζητά πλέον τη σταθερότητα, αλλά τη συνεχή εναλλαγή και κίνηση διαμέσου περίπλοκων διαδικασιών πληροφορικής φύσης, και γι' αυτό δίνει την εντύπωση ότι έχει πλέον απολέσει οποιαδήποτε έννοια ανθρωπισμού. Η πτύχωση, ωστόσο, δίνει τη δυνατότητα να επαναφέρουμε την ανθρωπιστική διάσταση της αρχιτεκτονικής, την ίδια στιγμή που θεμελιώνουμε θεωρητικά εξελίξεις στον σχεδιασμό, οι οποίες προκύπτουν από την ψηφιακή τεχνολογία που στην εποχή μας κυριαρχεί στην αρχιτεκτονική πράξη και σκέψη. Το διακύβευμα της πτύχωσης είναι η εγγενής ηθική του αειφόρου σχεδιασμού, όπως προκύπτει από την ανάγνωση και χρήση της πτύχωσης από τον Luke Feast.    
      Δρ Κωνσταντίνος Β. Πρώιμος, Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Κριτικός Τέχνης κι Επιμελητής Εκθέσεων, Χανιά Κρήτης, Ελλάδα
      Λέξεις κλειδιά: Deleuze, πτύχωση, ψηφιακή αρχιτεκτονική, firmitas, ηθική του αειφόρου σχεδιασμού
      Τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει διαπιστωθεί ένα αυξημένο ενδιαφέρον από τους αρχιτέκτονες για την έννοια της πτύχωσης, όπως αυτή αναπτύχθηκε στο σημαδιακό βιβλίο του Gilles Deleuze, Η πτύχωση. Ο Leibniz και το μπαρόκ, το οποίο δημοσιεύτηκε στη Γαλλία στα τέλη της δεκαετίας του 1980¹. Αυτό το αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον για την πτύχωση είναι ενδεικτικό των κοινωνικών πιέσεων που ασκούνται στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, αφενός από έναν ολοένα και πιο ψηφιακό κόσμο, αφετέρου από την περιπλοκότητα των σύγχρονων πολυπολιτισμικών κοινωνιών. Ωστόσο, το ενδιαφέρον για την πτύχωση είναι επίσης εμβληματικό των δραματικών αλλαγών που έχουν λάβει χώρα, όχι μόνο στην αρχιτεκτονική θεωρία και σκέψη και στην επιστημολογία της αρχιτεκτονικής, αλλά και στην ίδια την αρχιτεκτονική πρακτική.
      Οι τρεις κλασικές αρχές της αρχιτεκτονικής, οι venustas, firmitas και utilitas, ή χάρη, σταθερότητα και χρησιμότητα, όπως διατυπώθηκαν από τον Ρωμαίο αρχιτέκτονα Βιτρούβιο κατά τον 1ο αιώνα π.Χ., και επανεμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της Ιταλικής Αναγέννησης από τον Alberti, ήταν ανέκαθεν οι πλέον διαχρονικές αξίες της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, οι οποίες έχουν ανεξίτηλα σημαδέψει την ιστορία της αρχιτεκτονικής στον δυτικό κόσμο. Μεταξύ των τριών αυτών αξιών, ο κλασικισμός πάντα θεωρούσε τη χάρη ως προεξάρχουσα, σε σύγκριση με τη σταθερότητα και τη χρησιμότητα, ενώ ο μοντερνισμός μετατόπισε το ενδιαφέρον στη χρησιμότητα ή λειτουργία εις βάρος των άλλων δύο. 
      Στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα και ειδικά τα τελευταία τριάντα χρόνια, είναι η firmitas, η σταθερότητα, που αμφισβητείται στο όνομα της πτύχωσης. Η σταθερότητα σημαίνει φυσικά τόσο τη στατική επάρκεια όσο και την αντοχή στον χρόνο. Το καλύτερο πρότυπο σταθερότητας είναι ίσως η Αιγυπτιακή πυραμίδα, η οποία, ως γνωστόν, στόχευε να εξασφαλίσει την κυριαρχία του ηγεμόνα στην αιωνιότητα, ακόμα και μετά τον θάνατό του. Σήμερα, κτίρια όπως το Μουσείο Τέχνης του Tel Aviv στο Ισραήλ, που σχεδιάστηκε από τον Preston Scott-Cohen το 2007 και ολοκληρώθηκε το 2011, ή το Σπίτι μπουκάλι του Klein στο Rye της Victoria στην Αυστραλία, που σχεδιάστηκε από τον Charles Ryan McBride το 2008, φαίνονται να είναι στον αντίποδα της πυραμίδας από τη σκοπιά της σχεδιαστικής λογικής τους. Διότι, πρώτον, η έντονη καμπυλόγραμμη μορφή τους ή η πτύχωση χρειάζεται μεγάλη συντήρηση για να παραμείνει ανέπαφη στον χρόνο, σε αντίθεση με την υποτυπώδη και ελάχιστη συντήρηση που χρειάζεται η πυραμίδα για να αντέξει στον χρόνο. Κατά δεύτερο και ουσιωδέστερο λόγο, αυτά τα σύγχρονα κτίρια που αναφέρθηκαν εν είδει παραδείγματος, είναι η αρχιτεκτονική απάντηση στην ολοένα αυξανόμενη επιθυμία και ανάγκη για ευελιξία στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. 
      01. Η μεγάλη πυραμίδα της Γκίζας, 2580-2560 π.Χ., 4η δυναστεία
      02. Μουσείο Τέχνης του Tel Aviv, Israel, Preston Scott-Cohen
      03. Σπίτι μπουκάλι του Klein, Rye, Victoria, Αυστραλία, Charles Ryan McBride
      Η ευελιξία σημαίνει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται το κτίριο σε αλλαγές χρήσης και σε απρόσμενες περιστάσεις. Τα πτυχωτικά αυτά κτίρια, folded buildings όπως αποκαλούνται, είναι ένα βήμα πριν την κίνηση, αναπαριστώντας την παγωμένη κίνηση, για να ανακαλέσουμε τον διάσημο ορισμό της αρχιτεκτονικής από τον Friedrich Schelling. Τα πτυχωτικά κτίρια αυτά δείχνουν τη μάχη του αρχιτέκτονα με τον χρόνο, όχι με την έννοια της δημιουργίας ενός προϊόντος που θα αντέξει όσο γίνεται πιο πολύ, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, αλλά με την έννοια του σχεδιασμού που προορίζεται να εξυπηρετήσει απαιτήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλάζουν ραγδαία και άρδην και ενίοτε αλληλοσυγκρούονται, καθώς αντικατοπτρίζουν τις περίπλοκες πολυπολιτισμικές κοινωνίες οι οποίες συχνά απαιτούν τη συνεχή αναβάθμιση των κτιρίων, όπως και του λογισμικού των υπολογιστών, για να εξυπηρετήσουν τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές ανάγκες και νέες επιθυμίες. 
      Την ανάγκη αυτή για συνεχή εξέλιξη επισημαίνει και η Σοφία Βυζοβίτη, όταν αναφέρεται στο νέο καθεστώς που διέπει το αρχιτεκτονικό αντικείμενο, που δεν αναφέρεται πλέον σε μια χωρική μήτρα, αλλά σε μια χρονική παράμετρο που υπαινίσσεται τη συνεχή αλλαγή και εξέλιξη της ύλης και μορφής². Θέλοντας να κάνει μια γενεαλογία της αρχιτεκτονικής πρακτικής τής πτύχωσης, η Βυζοβίτη εξετάζει τα πρώτα κτίρια που την ενσωμάτωσαν στη λογική τους, τις δύο βιβλιοθήκες στο Jussieu στο Παρίσι από τους αρχιτέκτονες ΟΜΑ, το 1993, το Bicycle Flat στο Άμστερνταμ από τους αρχιτέκτονες VMX το 1998 και το Eye Beam Building, Museum of Art and Technology στη Νέα Υόρκη το 2002 από τους Diller και Scofidio³.
      04. Δύο βιβλιοθήκες στο Jussieu στο Παρίσι, ΟΜΑ, 1993
      Ακολούθως, θα παρουσιάσω αρχικά την πτύχωση έτσι όπως την αναπτύσσει ο Deleuze στο σημαδιακό του βιβλίο με τον ομώνυμο τίτλο, με σκοπό να αναδείξω τη σημασία της στην αρχιτεκτονική θεωρία. Κατόπιν, θα επιχειρήσω να διαπιστώσω πώς η πτύχωση εφαρμόζεται στη σύγχρονη αρχιτεκτονική σκέψη και πρακτική, εξετάζοντας ταυτόχρονα ποιες είναι οι επιπτώσεις της, ειδικά σε ό,τι αφορά την επιστημολογία του κλάδου της αρχιτεκτονικής. Τέλος, θα επιχειρήσω να αναλύσω τις συνέπειες της τεκτονικής εντατικοποίησης που παράγεται από την πτύχωση, και θα ελέγξω την υπόθεση του αειφόρου οικολογικού σχεδιασμού που αποδίδεται στην πτυχωτική αρχιτεκτονική από τον Luke Feast. 
      Η πτύχωση ως δυναμική αρχή
      Από την αρχή του κειμένου του, ο Deleuze ορίζει, στην ιδιαίτερα μεταφορική γλώσσα που χρησιμοποιεί, την πτύχωση ως πολιτιστική δύναμη και ισχύ που φέρει τα χαρακτηριστικά κάθε εποχής στην εξέλιξη του ανθρώπου⁴. Η πτύχωση εφαρμόζει στην Ελληνική, τη Ρωμαϊκή, τη Ρωμανική, τη Γοτθική και την κλασική περίοδο, και αντίστοιχα πτυχώσεις αναπτύσσονται σε όλες αυτές τις περιόδους. Η περίοδος ωστόσο που απασχολεί ιδιαίτερα τον Deleuze και τη θεωρεί εμβληματική για την πτύχωση, είναι η περίοδος του μπαρόκ. Διότι, κατά την περίοδο του μπαρόκ, η πτύχωση οδηγεί στην άπειρη συμπερίληψη ή σύμφυρση⁵, αναπαριστά τη συνεχή κίνηση⁶ και συνεχώς αναφέρεται σε άλλες πτυχώσεις, από τις οποίες προκύπτει⁷ και τις οποίες διαρκώς παράγει. Στην πραγματικότητα, η δραστηριότητα της συστολής και διαστολής της πτύχωσης σημαίνει την εξέλιξη και την εκτύλιξη, την εμπλοκή και την ανάπτυξη⁸. Επιπλέον, η πτύχωση σημαίνει μείωση και περιορισμό, ενώ το αντίθετό της, η εκδίπλωση, σημαίνει την αύξηση και την ανάπτυξη⁹. Η πτύχωση, ως εκ τούτου, έχει έναν πολιτισμικό χαρακτήρα, και εμφανίζεται ως μια δύναμη η οποία αναπαριστά την άπειρη εργασία σε εξέλιξη, δηλαδή την άπειρη δεκτικότητα και τον αέναο αυθορμητισμό¹⁰. Σύμφωνα πάντα με τον Deleuze, η πτύχωση δουλεύει όπως το origami, που είναι ως γνωστόν η Ιαπωνική τέχνη της δίπλωσης του χαρτιού¹¹.
      05. Η Ιαπωνική Τέχνη της εκδίπλωσης του χαρτιού
      Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η πτύχωση εμφανίζεται σε κάθε εποχή. Ωστόσο, αυτή καθαυτή είναι επίσης η λειτουργική έννοια του μπαρόκ τον 17ο αιώνα¹². Διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στο μπαρόκ, διότι εκεί γνωρίζει απεριόριστη ελευθερία¹³. Το ίδιο το μπαρόκ, ως καλλιτεχνικό ύφος, είναι μια δυναμική λειτουργία στον βαθμό που συνεπάγεται την καμπυλόγραμμη ρευστότητα της μορφής¹⁴. Κατά το μπαρόκ, ο κόσμος εμφανίζεται ως μια άπειρη σειρά από καμπυλότητες και κλίσεις¹⁵. Ενώ ο κλασικισμός, δια μέσου των Καρτεσιανών του συντεταγμένων, προωθεί τα καθορισμένα σημεία, τις γωνίες και τα κέντρα, εν συντομία τις ουσιώδεις μορφές, μέσω ενός είδους αφηρημένης οικουμενικότητας¹⁶, το μπαρόκ προωθεί την άπειρη διαφοροποίηση της πτύχωσης¹⁷. Επιπλέον, η αντίθεση που υπάρχει στο μπαρόκ μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού, το έξαλλο εξωτερικό που επιφυλάσσει ένα ήρεμο και γαλήνιο εσωτερικό στις εκκλησίες¹⁸, δεν είναι τίποτα άλλο από την αντίθεση μεταξύ της πτύχωσης και της εκδίπλωσής της. 
      Ο Simon O’Sullivan θεωρεί ότι «η έννοια της πτύχωσης επιτρέπει στον Deleuze να σκεφτεί δημιουργικά την παραγωγή τής υποκειμενικότητας (…), τη σχέση που έχει δηλαδή κανείς με τον εαυτό του.»¹⁹. Το σημείο αυτό είναι σημαντικό για την πτύχωση διότι συνδέεται με τον Leibniz, από του οποίου τα γραπτά προέρχεται η έμπνευση της έννοιας της πτύχωσης. Ο Leibniz ονομάζει μονάδα πότε την ψυχή πότε το υποκείμενο, και αυτή η μονάδα είναι στο κέντρο του ενδιαφέροντος του Deleuze²⁰. Η μονάδα είναι ένα μεταφυσικό σημείο, το οποίο ωστόσο δεν είναι προνομιούχο, ούτε βρίσκεται στο κέντρο των πραγμάτων, αφού ο κόσμος απαρτίζεται από άπειρες μονάδες ή ψυχές²¹. Το υποκείμενο είναι μια μονάδα που καταλαμβάνει ένα σημείο, είναι μια ψυχή και προσφέρει μια προοπτική στα πράγματα²². Ανάλογα, το αντικείμενο είναι ένα συμβάν²³. Ο κόσμος, εννοημένος με τέτοιο τρόπο από τον Deleuze ως αναγνώστης του Leibniz, χαρακτηρίζεται από προοπτικισμό, σχετικισμό και πλουραλισμό²⁴. Ο κόσμος, ωστόσο, είναι επίσης εντός της μονάδας η οποία μοιάζει με κύτταρο, σα δωμάτιο χωρίς πόρτες και παράθυρα²⁵. Όλη η δραστηριότητα της ψυχής που είναι πλήρης πτυχώσεων, λαμβάνει χώρα εντός του κόσμου και εντός της μονάδας²⁶. Η μονάδα ή η ψυχή χαρακτηρίζεται από απόλυτη εσωτερικότητα, ή αλλιώς συνιστά ένα σκοτεινό πλαίσιο, με την έννοια ότι όλα συνάγονται από αυτή και τίποτα δε βγαίνει ή μπαίνει από το εξωτερικό²⁷. Η μονάδα χαρακτηρίζεται από απόλυτη εσωτερικότητα και η ύλη από απόλυτη εξωτερικότητα²⁸. Μεταξύ των μονάδων και της ύλης υφίσταται μια δυνατή ένταση, αν και αλλού ο Deleuze θεωρεί ότι οι μάζες και οι οργανισμοί είναι συμπληρωματικοί ως δύο είδη ισχύος ή δύο είδη πτύχωσης²⁹. Ο Deleuze προσφέρει τη διάσημη αλληγορία της δίπατης οικίας μπαρόκ για να εξηγήσει την ανθρώπινη κατάσταση: το ισόγειο έχει ανοίγματα για παράθυρα και αντιπροσωπεύει την ύλη που επιδρά στις αισθήσεις, ενώ ο πρώτος όροφος προορίζεται για τον νου και την εσωτερικότητα, για τη φρενήρη ζωτικότητα της ψυχής που συνιστά ένα καθαρό εσωτερικό χωρίς εξωτερικό³⁰.
      Η πτύχωση ως διάγραμμα
      Ο Graham Livesey παραδέχεται ότι είναι συχνά δύσκολο να μεταφράσει κανείς τις έννοιες του Deleuze στη συγκεκριμένη ή δεδομένη υλική πραγματικότητα, παρά την άμεση και οικουμενική απήχηση που η έννοια της πτύχωσης είχε στον κόσμο της αρχιτεκτονικής, αμέσως μόλις το ομότιτλο βιβλίο του Deleuze δημοσιεύτηκε³¹. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Matthew Krissel θεωρεί ότι η πτύχωση, σε αρχιτεκτονικό πλαίσιο, συνεπάγεται συνεχή διαφοροποίηση, «καθώς νέες και μη προσδοκώμενες δυνατότητες λαμβάνουν χώρα (μεταξύ πτύχωσης που έχει λάβει χώρα, πτύχωσης εν εξελίξει και πτύχωσης που είναι εν αναμονή) χωρίς προκαθορισμένα αποτελέσματα»³². Αυτή η συνεχής διαφοροποίηση του αρχιτεκτονικού πλαισίου συνεπάγεται «έναν ευέλικτο τοπολογικό χώρο (…), ο οποίος δεν μπορεί να αποσπαστεί από το πρόγραμμα και το συμβάν, και στον οποίο οι πτυχώσεις είναι τα ίδια τα συμβάντα»³³. O Krissel συνεχίζει τον προβληματισμό του, θέτοντας το ερώτημα, πώς είναι δυνατό να υπάρξει ο χώρος αυτός στην απτή πραγματικότητα, πέραν της θεωρίας ή του ψηφιακού χώρου. Η απάντηση που προσπορίζει ο ίδιος στο ερώτημά του, φαίνεται ότι δεν είναι σίγουρη: ισχυρίζεται ότι η δυνατότητα να έχει κανείς μια σειρά από επιφάνειες να πτυχώνονται και να αναδιπλώνονται, σημαίνει μια άπειρη και μη προβλέψιμη αρχιτεκτονική, προοδευτική και οπισθοδρομική ταυτόχρονα, αλλά σε κάθε περίπτωση συνεχώς εξελισσόμενη³⁴. Είναι δυνατό να φανταστούμε μια αρχιτεκτονική, όχι μόνο στο επίπεδο της θεωρίας, του διαγράμματος ή της στατικής παραλλαγής, που εφαρμόζεται στην κτιριακή δόμηση και είναι συνεχώς εξελισσόμενη ή αλλιώς διαρκώς αναβαθμιζόμενη, όπως τα λογισμικά των υπολογιστών; Αυτή είναι η ερώτηση που προκύπτει για τους αναγνώστες του από τον προβληματισμό του Krissel. 
      Παρά το γεγονός ότι διάσημοι αρχιτέκτονες που είναι θεωρητικοί ταυτόχρονα, έχουν εξετάσει το ενδεχόμενο μιας τέτοιας συνεχώς αναβαθμιζόμενης αρχιτεκτονικής, και αρκεί να αναφέρουμε εδώ τα ονόματα των Peter Eisenman, Greg Lynn και John Rajchman, η εν λόγω αρχιτεκτονική αυτή είναι μια μελλοντική προβολή και δεν υφίσταται επί του παρόντος. Είναι ωστόσο αξιοσημείωτο ότι η υπάρχουσα πτυχωτική αρχιτεκτονική στις μέρες μας, ήδη δείχνει προς την κατεύθυνση της συνεχώς εξελισσόμενης αρχιτεκτονικής που ακυρώνει τη στατική της αρχή, τη firmitas, ως μια αρχιτεκτονική εν τω έργω, σε συνεχή εξέλιξη. Η συνεχώς αναβαθμιζόμενη αρχιτεκτονική την οποία ο Krissel τοποθετεί στο μέλλον, μπορεί σύμφωνα με τον ίδιο να εφαρμόσει την πτύχωση «στο πλαίσιο της προγραμματιζόμενης ύλης» και «μέσω της ανάπτυξης της νανοτεχνολογίας.»³⁵.
      Όταν η πτύχωση εφαρμόζεται μόνο στο επίπεδο του μορφοπλαστικού χειρισμού³⁶, και ακόμα χειρότερα όταν δικαιολογείται με αναφορά στην αρχιτεκτονική φαντασία και την υποτιθέμενη ελευθερία της αλλά και το δικαίωμά της για άπειρους νεωτερισμούς, ο ριζοσπαστικός χαρακτήρας της πτύχωσης αλλά και οι πολυάριθμες συνέπειές της χάνονται και η πτυχωτική αρχιτεκτονική απλά παραδίδεται στον προηγμένο καπιταλιστικό καταναλωτισμό. Οι αρχιτέκτονες ανέκαθεν αντιμετώπιζαν αυτόν τον κίνδυνο, αλλά και την πρόκληση να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες και πολλές φορές τις φαντασιώσεις της πλούσιας πελατείας τους, που συνήθως προσανατολίζεται προς την επιδεικτική κατανάλωση, έναν κίνδυνο που απειλεί να μειώσει την αρχιτεκτονική στο επίπεδο της τρέχουσας μόδας. Ο Mark Jackson θεωρεί πως, ό,τι φαίνεται να είναι στην εμπροσθοφυλακή της αρχιτεκτονικής πρωτοπορίας, συγκεκριμένα ο κυβερνοχώρος και η εικονική πραγματικότητα, τείνει πολλές φορές, σιωπηλά και ασυνείδητα, να υιοθετεί, στην πραγματικότητα, τις πλέον συντηρητικές μεταφυσικές αρχές³⁷.
      Έχοντας τις προειδοποιήσεις του Jackson κατά νου, πρέπει παρόλα αυτά να σημειώσουμε ότι, από τη δεκαετία του 1980 κι έπειτα, υπάρχει στην αρχιτεκτονική δημιουργία ένα αυξανόμενο μέλημα για την τεκτονική διάστασή της, η οποία σύμφωνα με τον Kenneth Frampton «είναι το δομικό στοιχείο αλλά και η μορφοπλαστική εφαρμογή της παρουσίας του, σε σχέση με το σύνολο του οποίου ήταν μέρος.» Ο όρος τεκτονικός «όχι μόνο αναφέρεται σε μια δομική και υλική εφαρμογή αλλά και σε μια ποιητική της κατασκευής, όπως αυτή μπορεί να ασκηθεί στην αρχιτεκτονική και στις συναφείς εικαστικές τέχνες.»³⁸. Η προσοχή που αφιερώνει ο Frampton στο δομικό στοιχείο, που θεωρεί ότι είναι η ουσία της αρχιτεκτονικής μορφής και αξίζει μεγαλύτερη εκτίμηση από ό,τι η χωρική επινόηση και ο αρχιτεκτονικός νεωτερισμός, είναι προφανώς πολεμικής φύσης και απευθύνεται κυρίως στους μεταμοντέρνους, όπως τον Robert Venturi, και την εμπορευματοποίηση της αρχιτεκτονικής, στην οποία συνέβαλαν ηθελημένα ή άθελά τους. Υποστηρίζοντας την τεκτονική διάσταση της αρχιτεκτονικής, ο Frampton αναφέρεται στον Marco Frascari και στον καίριο ρόλο που ο τελευταίος επιφυλάσσει στον αρχιτεκτονικό σύνδεσμο³⁹. O Marco Frascari, ήδη από το 1984, στο κείμενό του “TheTell-the-Tale Detail”, ελεύθερα μεταφραζόμενο «Η λεπτομέρεια που λέει την ιστορία», υποστηρίζει τη δουλειά τού Carlo Scarpa, αξιολογώντας την αίσθηση της λεπτομέρειας που διατρέχει το έργο του και συνίσταται στους εκφραστικούς και τέλειους κτιριακούς συνδέσμους. Σύμφωνα με τον Frascari:
      Η αρχιτεκτονική είναι τέχνη, διότι όχι μόνο ενδιαφέρεται να ικανοποιήσει την πρωταρχική ανθρώπινη ανάγκη για ένα καταφύγιο, αλλά συναρμόζει χώρους και υλικά με έναν νοήμονα τρόπο. Αυτό συμβαίνει μέσω μορφικών και πραγματικών συνδέσμων. Ο σύνδεσμος, ως η γόνιμη λεπτομέρεια, είναι ο τόπος όπου η δόμηση αλλά και το χτίσιμο της αρχιτεκτονικής λαμβάνουν χώρα. (Επιπλέον, είναι χρήσιμο να ολοκληρώσουμε την κατανόηση αυτού του ουσιώδους ρόλου του συνδέσμου, ως του τόπου της διαδικασίας του νοήματος της αρχιτεκτονικής, εφόσον η καταγωγή της πρώτης Ινδοευρωπαϊκής λέξης για την τέχνη βρίσκεται στον «σύνδεσμο».)⁴⁰.
      Η προώθηση της τεκτονικής διάστασης της αρχιτεκτονικής από τον Frascari και τον Frampton είχε έναν ιδιαίτερο πολεμικό στόχο, όπως προαναφέρθηκε, αλλά μπορεί να έχει επίσης συμβάλει στην πρόσφατη υποστασιοποίηση της εντατικής τεκτονικής έκφρασής της στην πτυχωτική αρχιτεκτονική. Η κατά βάση λανθασμένη ιδέα ότι η τεκτονική διάσταση που περιλαμβάνει χωρική καινοτομία και φαντασιακό μορφοπλαστικό χειρισμό είναι τελικά η ουσία της αρχιτεκτονικής, δεν προήλθε από το πουθενά αλλά επωάστηκε σταδιακά και βαθμιαία, στο πλαίσιο τής πλέον σημαίνουσας αρχιτεκτονικής θεωρίας και πράξης, κατά τις δεκαετίες του 1980 και 1990. 
      06. Μουσείο Castelvecchio, Verona, Carlo Scarpa
      Όσο κι αν οι επιφανειακές εφαρμογές τής πτύχωσης στην αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη είναι γενεαλογικά κατανοήσιμες, το γεγονός αυτό δεν αποτρέπει από το να σκεφτούμε σοβαρά τον ουσιώδη ρόλο της πτύχωσης σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις και προεκτάσεις της. Ο Mark Jackson επισημαίνει τους κινδύνους της εμπορευματοποίησης της πτυχωτικής αρχιτεκτονικής⁴¹, αλλά ταυτόχρονα θεωρεί ότι η πτυχωτική ή κυβερνητική αρχιτεκτονική στην πραγματικότητα επαναπροσδιορίζει «τις ιδέες που έχουμε για τον χώρο, την κατοικία και τη μορφή.»⁴² Το πρόβλημα είναι ότι η πτυχωτική αρχιτεκτονική είναι ακόμα καινούρια, και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν έχει γίνει ακόμα πλήρως κατανοητή⁴³. Ο Jackson εξετάζει με κριτικό τρόπο τη δουλειά του Stephen Perella, του οποίου η αρχιτεκτονική της υπερ-επιφάνειας έχει αναφορά στην πτύχωση του Deleuze. Η εικονοκυτταρική αρχιτεκτονική -pixel architecture- του Perella, που εκτυλίσσεται στην οθόνη του υπολογιστή, επινοεί μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας μια νέα πλαστικότητα που εφαρμόζει σε ενεργές επιφάνειες, αλλά το εγχείρημα του Perella είναι περιορισμένο μόνο στον μορφοπλαστικό χειρισμό, χωρίς καμία αναφορά στη λειτουργία ή στη χρήση ή ακόμα και στη στατικότητα της αρχιτεκτονικής δομής, κι έτσι είναι μάλλον συμβατικό⁴⁴.
      07.  Perella, αρχιτεκτονική της υπερεπιφάνειας. Ξενοδοχείο του μέλλοντος
      08. Pixel architecture
      Η υγρή αρχιτεκτονική του Marcos Novak ταυτίζει την αρχιτεκτονική με τον χώρο της πληροφορικής ή τον κυβερνοχώρο που εμφανίζεται ως μια υπερβατική αρχή, η οποία πάλι αποδεικνύεται μάλλον συμβατική ερμηνεία του Deleuze, εφόσον μάλιστα ο τελευταίος δίνει έμφαση στον εγγενή και ουσιαστικό ρόλο της πτύχωσης⁴⁵. O Jackson ευνοεί περισσότερο την ιδιοποίηση της πτύχωσης από τον Greg Lynn μέσω των εννοιών του τελευταίου: ακριβής, ανακριβής και απακριβής, anexact, αρχιτεκτονική σύνθεση⁴⁶. Ο όρος απακριβής ή anexact είναι νεολογισμός, όπως και στα αγγλικά άλλωστε. Η αρχιτεκτονική, σύμφωνα με τον Lynn, οφείλει να πάψει να γοητεύεται από τις στατικές και κλειστές μορφές και πρέπει να τολμήσει να υιοθετήσει τον ανακριβή και άμορφο σχεδιασμό, όπως αυτός εφορμά από ψηφιακές διαδικασίες⁴⁷. Οι ψηφιακές διαδικασίες επιτρέπουν ευέλικτες επιφάνειες, μετρήσιμους περιορισμούς των παραμέτρων του σχεδιασμού που καθορίζουν όρια, χωρίς να τα κλείνουν, και τέλος εξέλιξη στον χρόνο⁴⁸. Το διακύβευμα είναι η έμψυχη, ζωντανή μορφή. Ωστόσο ο Lynn, σύμφωνα πάντα με τον Jackson, αποτυγχάνει να κατανοήσει την πτύχωση του Deleuze ως ένα διάγραμμα το οποίο μεσολαβεί ανάμεσα στην εικονικότητα και στην πραγματικότητα, και λανθασμένα το εκλαμβάνει ως μορφή. Όμως, πάντα σύμφωνα με τον Jackson, η πτύχωση δεν είναι μορφή αλλά είναι μάλλον μια δύναμη⁴⁹. Αυτό που εννοείται ως πτύχωση είναι μια δύναμη για τον Deleuze και μια μορφή για τον Lynn. Ο Lynn, σύμφωνα με τον Jackson, πτυχώνει υπερβολικά γρήγορα και με τον τρόπο αυτόν περιορίζει τη σύνδεση της πτύχωσης με την εικονική πραγματικότητα ως δύναμη. 
      09. Novak, Liquid Architecture
      10. Novak, Liquid Architecture
      Η εικονική πραγματικότητα δε συνιστά απειλή για την πραγματικότητα αλλά συνιστά μάλλον τον κορεσμό της. Με άλλα λόγια, η εικονική πραγματικότητα σημαίνει την πραγματικότητα στην πληρότητά της. Η εικονική αφαίρεση του Deleuze είναι εγγενής στην τρέχουσα πραγματικότητα, «είναι κατ’ ουσία η δυνατότητα για το νέο σε αυτό που είναι τρέχον», σύμφωνα με τον Brian Massumi⁵⁰. Το εικονικό δε θα έπρεπε να συγχέεται με τον περίπλοκο χώρο που καθιστά δυνατό η τεχνολογία των πολυμέσων αλλά συμφύεται με το πραγματικό.
      Επομένως, τα διακυβεύματα της αρχιτεκτονικής δε βρίσκονται στην παρουσίαση νέων μορφών που απαντούν στους τεχνολογικούς νεωτερισμούς ή στα προτάγματα των ψηφιακών τεχνολογιών. Τα διακυβεύματα αφορούν μάλλον την ενεργοποίηση του εικονικού σε ό,τι είναι ήδη πραγματικό, του οποίου οι ορίζοντες αποκαλύπτονται στις δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας να ακυρώνει το κοντινό και το μακρινό ως το μη τοπικό (…) Μπορούμε να ξεκινήσουμε να αναγνωρίζουμε την αρχιτεκτονική αφηρημένα ως διάγραμμα δύναμης και εξουσίας, ως τεχνολογία δύναμης, και είναι σε αυτό το επίπεδο της κατανομής της δύναμης που παράγει τις μορφές της γνώσης που μπορούν να αναγνωριστούν οι κοινές συνισταμένες μεταξύ ψηφιοποίησης και αρχιτεκτονικής⁵¹.
    10. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η ατμοσφαιρική ρύπανση πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γιατί προκαλεί 7 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και 600.000 παιδιών (David R. Boyd, ειδικός εισηγητής ΟΗΕ).
      Τα τελευταία 15 χρόνια γιατροί και επιστήμονες έχουν ανακαλύψει πολλές βλαβερές επιπτώσεις που έχει η ατμοσφαιρική ρύπανση στην υγεία (ιδιαίτερα οι εκπομπές άνθρακα). Η λίστα είναι μεγάλη και περιλαμβάνει καρδιαγγειακά προβλήματα, καρκίνο στον πνεύμονα και νευρολογικές διαταραχές περιλαμβανομένου του Αλτσχάιμερ.
      Για την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ελλάδα δεν έχουμε μακροπρόθεσμο σχεδιασμό αλλαγών και πρακτικά σχέδια εφαρμογής, παρά μόνο μελέτες , εδώ και εκεί, κάποιων Περιφερειών. Νομίζω πως είναι για όλες τις χώρες μια πρώτης τάξεως δικαιολογία να καθυστερούν δράσεις για την κλιματική αλλαγή, αφού σου λέει κάθε χώρα έχει διαφορετικές πηγές μόλυνσης.
      Κάθε χρόνο εμφανίζεται η είδηση «προς νέο ρεκόρ οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα» και όλοι επιστρέφουμε στην κανονικότητα. Όμως οι επιστήμονες του Global Carbon Project λένε ξεκάθαρα πως κατά μέσο όρο ένας άνθρωπος ευθύνεται κάθε χρόνο για περίπου 4,8 τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων.
      Η πανδημία ανακουφίζει…
      Βάσει μελετών που δημοσίευσε το Euronews (Μάιος 2020) οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε όλο τον κόσμο μειώθηκαν κατά 7% σε σύγκριση με το Α’ εξάμηνο 2019 εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19. Αλλά αυτή η (πρόσκαιρη) πτώση δεν μπορεί να διορθώσει την πολυετή καταστροφή που κάνουμε στο κλίμα.
      Πόσο περισσότερο για την Ελλάδα, που ενώ η παγκόσμια κοινότητα πιέζει για «πράσινες λύσεις» εμείς ονειρευόμαστε άντληση υδρογονανθράκων, μπας και σώσουμε τα οικονομικά μας. Όμως ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας αμφισβητεί τη σκοπιμότητα του προγράμματος ανάπτυξης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, την ίδια ώρα που εμείς -υποτίθεται- πολεμάμε τα πλαστικά καλαμάκια! Βλέπετε πόσο εύκολο είναι να έχεις agenda conflict, δηλαδή να μην ξέρεις που πας και με ποιο σχέδιο;
      Η Ελλάδα χρειάζεται μια πράσινη ατζέντα. Τι πρέπει να γίνει;
      Οι κυβερνήσεις διαχρονικά, επί 40 χρόνια, ασχολήθηκαν αποσπασματικά με το φαινόμενο, τις πηγές μόλυνσης, τη διαχείριση απορριμμάτων, τα καθαρά καύσιμα και βεβαίως περάσαμε όλες τις παλινωδίες για τις καθαρές πηγές ενέργειας. Πολιτικοί, όπως ο Αντώνης Τρίτσης και ο Στέφανος Μάνος, «πολέμησαν» το νέφος, πολύ μπροστά για την εποχή τους, αλλά από τότε ξεχάστηκε το θέμα.
      Σήμερα στη χώρα μας κυριαρχεί ένας θόρυβος από ιαχές κατά των κακών ανεμογεννητριών, υπέρ των φωτοβολταϊκών (αν είναι επιδοτούμενα), αλλά πλάνο δεν έχουμε. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ακούγονται «too good to be true». Κομμάτια της πράσινης ατζέντας φαίνεται να κάνει μεγάλη προτεραιότητά του το Υπουργείο Περιβάλλοντος (απορρίμματα, πλαστικό, δάση), αλλά δεν αρκεί.
      Η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα προκύπτει από πάρα πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες και εξίσου βιομηχανίες/αγορές, που πρέπει όλες και όλοι να συντονιστούν σε μία κοινή προσπάθεια, αν θέλουμε να βοηθήσουμε την παγκόσμια προσπάθεια να αναστραφεί η κλιματική αλλαγή.
      Η καρδιά του προβλήματος: ευθυνόμαστε όλοι μαζί
      Η καρδιά του προβλήματος είναι η εξής: παράλληλα, πολλές βιομηχανίες εισφέρουν αρνητικά στη μόλυνση της ατμόσφαιρας. Για να οδηγηθούμε σε καθαρότερη εποχή, πρέπει όλοι αυτοί να κάνουν αλλαγές στο μοντέλο τους, επενδύοντας χρήμα, καινοτομία, ηθική.
      Όταν η Burger King ανακοινώνει πως θα ταίζει λεμονόχορτο τις αγελάδες της, ώστε να εκλύουν λιγότερες εκπομπές διοξειδίου – από μόνη της δεν φτάνει. Γιατί πρέπει όλοι οι κτηνοτρόφοι να το εστερνιστούν και να ακολουθήσουν καλά παραδείγματα. Για να μην πάμε στο θέμα, πόσο κρέας καταναλώνουμε και πόσο πιέζουμε την παραγωγική διαδικασία, που μολύνει περισσότερο, απλά για να έχουμε όλα τα αγαθά μας στο supermarket.
      Όλα συνδέονται μεταξύ τους και όλοι οι κλάδοι έχουν θέμα… Άρα, δεν μπορεί να «κυνηγάς» έναν επαγγελματικό χώρο, χωρίς να κάνεις κάθετες και οριζόντιες πολιτικές σε όλους. Η καμινάδα ενός παλιού εργοστασίου,οι εκπομπές των παλιών αυτοκινήτων που αποφεύγουν το ΚΤΕΟ, η καύση καλλιεργειών καρπών, τα χιλιάδες ταξί, η αύξηση βοσκοτόπων έναντι δασών, οι βιομηχανίες σιδήρου, η ένταση της αγροτικής παραγωγής με ντίζελ και βαριά μηχανήματα που δεν αντικαθίστανται από τεχνολογία. Οι ενεργοβόρες βιομηχανίες ευθύνονται κατά 73,2% για τις παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου άνθρακα.
      Δεξιά: Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ανά κλάδο/βιομηχανία – Αριστερά: Ποσοστά ανά υποκατηγορία στον τομέα της ενέργειας.
      Πηγή: https://www.visualcapitalist.com/a-global-breakdown-of-greenhouse-gas-emissions-by-sector/ Όλα συνδέονται ως ένα θέμα: κλιματική αλλαγή, gas emissions, μόλυνση
      Πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες και διεθνείς οργανισμοί χτυπούν το καμπάνακι εδώ και χρόνια, αλλά καμμία εθνική κυβέρνηση ή κοινωνία δεν νοιάζεται πολύ. Η κλιματική αλλαγή έχει γίνει ‘debate of hoaxes’ και οι υποστηρικτές ή οι κατακριτές της …απλά μας κάνουν να χάνουμε χρόνο, να μην καταλαβαίνουμε που βρίσκεται η αλήθεια, και άρα να αναβάλλονται οι ουσιαστικές δράσεις.
      Με το που δούμε ένα βίντεο, όπως το παρακάτω, ή ντοκυμαντέρ παίρνουμε θέση βάσει προσωπικών προκαταλήψεων, χωρίς να μπαίνουμε στην ουσία. Ενώ το Leonardo DiCaprio Foundation χρηματοδοτεί 35 καινοτόμα projects για την προστασία οικοσυστημάτων και ειδών που τείνουν προς εξαφάνιση, εμείς μπορεί να μείνουμε στο επιφανειακό.
      Είναι σίγουρο πως για να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, πρέπει χιλιάδες βιομηχανίες, εταιρίες και δημόσιοι οργανισμοί να κάνουν άμεσα «πράσινες αλλαγές». Αλλαγές που θα μειώσουν το αρνητικό αποτύπωμα, ώστε να μας αντέξει λίγο παραπάνω ο πλανήτης. Και επειδή όλα συνεισφέρουν σε αυτό το σχέδιο, όλα είναι άμεσες προτεραιότητες: χώροι πρασίνου, απαγόρευση εξορύξεων, καθαρισμοί πολεοδομικών ενοτήτων, καθαρά εργοστάσια, μείωση πλαστικών, πολιτική επιδότησης μόνο καθαρής ενέργειας.
      “The surest path to safe streets and peaceful communities is not more police and prisons, but ecologically sounds economic development. And that same path can lift us to a new, green economy – one with the power to lift people out of poverty while respecting and repairing the environment. – Van Jones”
      Αν δεν έχουμε ψάξει τις λύσεις, πως θα τις αναδείξουμε;
      Η Ελλάδα είναι μια χώρα ακόμη, από τις πολλές, που λέει μεν πως θα ήθελε καθαρή ενέργεια, αλλά χρειάζεται πολλά χρόνια για να το πετύχει. Η δέσμευση της οικονομίας από τους υδρογονάνθρακες και την παραγωγή ή εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από μη-«πράσινες» πηγές κοστίζει πολύ αρνητικά στο μέλλον μας. Υπάρχουν καλά παραδείγματα σε όλη την Ευρώπη, αλλά είναι ακόμη λίγα.
      Αν πριν από λίγα χρόνια μας έλεγε κάποιος, πως μπορούμε να παίρνουμε ηλεκτρική ενέργεια από τα φυτά, θα απαντούσαμε «ε, αυτά δεν γίνονται». Και όμως, από το 2017 η Bioo (πρώην Arkybne Tech) παράγει πρακτική καινοτομία δίνοντας στον κόσμο ηλεκτρισμό από τη φύση. Καλά το καταλάβατε, μια πολυεθνική ομάδα νέων που ενώθηκαν στη Βαρκελώνη …ονειρεύονται, ψάχνουν, δημιουργούν, και αλλάζουν τον κόσμο μας. Η τεχνολογία τους μετατρέπει τα φυτά σε διακόπτες και άρα φορτίζουμε συσκευές και όλα τα installations τους «ζωντανεύουν».
      Άλλο ένα μάθημα για τη χώρα μας: Βαρκελώνη, η πόλη που διεκδικεί κάθε χρόνο 200 projects καινοτομίας και συγκεντρώνει ταλέντο, μυαλά και επιχειρήσεις που θέλουν να πάνε σε νέους δρόμους. Η Bioo είναι συγχρηματοδοτούμενη από το Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκτός από R&D κάνει εκπαίδευση στην ακαδημαϊκή κοινότητα και σε επιχειρήσεις.
      Η εταιρεία οραματίζεται να αλλάξει τις πόλεις μας και να δίνει μοναδικές εμπειρίες από τα Installations που κάνει σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Φανταστείτε τα φυτά γύρω μας να ενεργοποιούν μουσική, φώτα, ακόμη και τις οθόνες που έχουμε σε ένα κατάστημα ή μία εκδήλωση.
      Η Ελλάδα έχει μόνο να ωφεληθεί και να μάθει από διεθνείς συνεργασίες
      Η Allseas Group είναι μία από τις μεγαλύτερες υπεράκτιες κατασκευαστικές εταιρείες υποθαλάσσιων «pipelaying» έργων στον κόσμο, λειτουργεί γερανούς, εξειδικευμένα πλοία, τα οποία σχεδιάστηκαν εσωτερικά. Ιδρύθηκε το 1985 με γραφεία στο Châtel Saint-Denis της Ελβετίας, και στη Χάγη της Ολλανδίας.
      Φαντάζεστε, βαρύ «industrial service» με ιστορία και εξειδίκευση. Τι έκανε όμως την εταιρία, το Ιούλιο 2019, να εξαγοράσει τη μικρή (startup) εταιρία Bluerise, που είναι ειδικοί στην τεχνολογία Ocean Thermal Energy Conversion (OTEC); Λέγεται διαφοροποίηση, επέκταση σε νέες αγορές και κατανόηση των θεμάτων ενέργειας που απασχολούν την υφήλιο (άρα ευκαιρία ανάπτυξης σε νέο κλάδο). Γιατί η Bluerise ερευνούσε και ανάπτυξε την τεχνολογία OTEC εδώ και 9 χρόνια, σχεδιάζοντας συστήματα που χρησιμοποιούν τη φυσική διαφορά θερμοκρασίας στον ωκεανό μεταξύ κρύου νερού σε μεγάλα βάθη (5 ° C) και ζεστό επιφανειακό νερό (25 ° C) για την παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας!
      Απλώς η μικρή Bluerise που προσπαθούσε να κερδίσει proof-of-concept συμβόλαια, ανταγωνιζόταν μεγαθήρια όπως η Lockheed Martin, έκανε crowdfunding …μάλλον δεν είχε το δίκτυο, τη φήμη, και τα χρήματα να «κάνει scale». Θα βρείτε πολλά επεξηγηματικά βίντεο στο YouTube για το θέμα ενέργεια των ωκεανών (thermal power of oceans).
      Πώς μειώνουμε το αποτύπωμα της «κακής ενέργειας»;
      Μέχρι σήμερα για να σκάψουμε ένα τούνελ, να ανοιχτεί ένα μικρό ορυχείο, για να ιχνηλατήσουμε μια σπηλιά, ή να ανακαλύψουμε πηγές έπρεπε πρώτα να προηγηθούν κάποιοι επαγγελματίες-ήρωες, μετά να έρθουν οι μπουλντόζες, να περάσουν σωλήνες, να δώσουν φως, να μπουν οι γεωλόγοι, και όλες αυτές οι στρατιές …να καίνε ενέργεια, καύσιμα, και προσωπικά να διακινδυνεύουν τη ζωή τους.
      Η Σουηδική Inkonova μειώνει το αποτύπωμα ενέργειας, βοηθώντας μας να ανακαλύψουμε απρόσιτες  περιοχές και μη προσβάσιμα σημεία με τα drones της που χρησιμοποιούν 3D laser scan models, και real-time αποτύπωση. Έχουμε στο 1/5 του χρόνου, χωρίς κάψιμο καύσιμης ύλης, χωρίς κίνδυνο ζωών, ολογραφήματα απρόσιτων περιοχών.
      Όλοι μαζί. Ή θα πετύχουμε, ή θα οριστικοποιήσουμε την καταστροφή
      Η παγκόσμια θερμοκρασία ανεβαίνει ραγδαία. Κάποιοι ελπίζουν πως η ζήτηση πετρελαίου θα μειωθεί ραγδαία έως το 2050, αφού μειώνονται και τα κοιτάσματα. Η στροφή σε μια πράσινη οικονομία είναι αναγκαία. Αλλα οι βιομηχανίες είναι ανέτοιμες και φαίνεται πως δεν οδηγούνται σε αλλαγές με την καρδιά τους: αεροπορικές, εξορύξεις, μεταφορές, κτηνοτροφία, αστικός σχεδιασμός πόλεων.
      Γιατί υπάρχει ένα ισχυρό συμφέρον, που δεν είναι συνομωσία, αλλά παντού τριγύρω μας: κανείς σε ολόκληρη την υφήλιο δεν θέλει να αλλάξει όσα και ό,τι έκανε στην καθημερινή του δραστηριότητα, να «ξεβολευτεί» ή να χάσει μέρος των εσόδων που είχε…
      Γιατί η νέα οικονομία δεν απαιτεί μόνο να την ασπαστείς δημόσια (και απλά να λες τα ωραία τσιτάτα της), αλλά να επενδύσεις χρόνο, χρήμα, και ιδέες σε αυτή. Τόσο ο οδηγός της μεγαλούπολης, όσο και ο κτηνοτρόφος, ο πολιτικός και ο εργοστασιάρχης. ‘Η θα πετύχουμε όλοι μαζί σε αυτό, ή όλοι μαζί θα καταστρέψουμε σίγουρα τον πλανήτη μας.
       
       
       
    11. Αρθρογραφία

      GTnews

      Όμορφη, ιστορική, γραφική και καλλιεργημένη, η πρωτεύουσα της Αυστρίας, Βιέννη είναι ξανά και για το 2024, η πιο βιώσιμη πόλη στον κόσμο ανάμεσα σε 173 πρωτεύουσες, που περιλαμβάνονται στον ετήσιο δείκτη Global Liveability Index του Economist.
      Η διατήρηση της πόλης στην πρώτη θέση φαίνεται να είναι αδιαπραγμάτευτη, με το 2024 να σηματοδοτεί την ένατη φορά από τις τελευταίες 11 εκθέσεις του δείκτη που καταλαμβάνει την πρώτη θέση. Το μεγαλύτερο μέρος της φετινής πρώτης δεκάδας παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητο από το 2023, αν και υπήρξε αλλαγή στην τύχη μιας ή δύο πόλεων που είτε ανέβηκαν ψηλότερα στην κατάταξη είτε υποχώρησαν.
      Μια αξιοσημείωτη αλλαγή είναι η κυριαρχία κυρίως των δυτικοευρωπαϊκών πόλεων, οι οποίες καταλαμβάνουν και τις τρεις πρώτες θέσεις και έχουν τέσσερις θέσεις στο σύνολο στην κορυφή του πίνακα. Η συνολική κατάταξη κάθε πόλης καθορίζεται από τον μέσο όρο των βαθμολογιών από το 100 σε πέντε διαφορετικές κατηγορίες: σταθερότητα, πολιτισμός και περιβάλλον, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και υποδομές.
      Στην κατηγορία της σταθερότητας λαμβάνονται υπόψη η απειλή της τρομοκρατίας, τα περιστατικά εμφύλιων ταραχών και τα επίπεδα εγκληματικότητας. Στην υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση, εξετάζεται η ποιότητα και η διαθεσιμότητα των υπηρεσιών. Για τις υποδομές, αξιολογούνται οι δημόσιες συγκοινωνίες, οι δρόμοι, οι συγκοινωνιακές συνδέσεις, η στέγαση και οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Η μέση βαθμολογία φέτος αυξήθηκε σε 76,1 στα 100, χάρη στις καταγεγραμμένες βελτιώσεις σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η υγειονομική περίθαλψη. Ωστόσο, η σταθερότητα ήταν η μόνη αξιοσημείωτη κατηγορία στην οποία οι βαθμολογίες έπεσαν κάθετα. Εκτός από τις διαμαρτυρίες στην Ευρώπη με επίκεντρο τη μετανάστευση και τη γεωργία, καθώς και τις εμφύλιες ταραχές και τους πολέμους σε άλλα μέρη του κόσμου, η συνεχιζόμενη κρίση του κόστους ζωής συνεχίζει να πιέζει. Ο πληθωρισμός αναφέρθηκε ως η κύρια αιτία για την κρίση στέγασης σε αρκετές από τις πόλεις της κατάταξης, συμπεριλαμβανομένων της Αυστραλίας και του Καναδά, όπου η διαθεσιμότητα ενοικιαζόμενων κατοικιών είναι χαμηλή και το κόστος αγοράς ακινήτων είναι στα ύψη.
      Η δυτική Ευρώπη παραμένει επίσης η πιο βιώσιμη περιοχή στον κόσμο, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση σε τέσσερις από τις πέντε κατηγορίες. Στην κατάταξη φέτος περιλαμβάνονται 30 εντυπωσιακές δυτικοευρωπαϊκές πόλεις, οι οποίες συγκέντρωσαν συνολική μέση βαθμολογία 92 στα 100. Ωστόσο, η συνολική βαθμολογία της περιοχής έχει υποχωρήσει από πέρυσι λόγω της αυξανόμενης αστάθειας σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ιρλανδία, οι οποίες έχουν συγκλονιστεί από διαδηλώσεις, σημειώνει η έρευνα του Economist. Η μεγαλύτερη βελτίωση σε όλες τις περιφέρειες σημειώθηκε στην τέταρτη θέση της Ανατολικής Ευρώπης, με βάση τις βαθμολογίες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της υγειονομικής περίθαλψης. Μεταξύ των μεγαλύτερων εκπλήξεων, στην κατάταξη περιλαμβάνεται η Βουδαπέστη, η οποία έλαβε βαθμολογία 92 και ανέβηκε επτά θέσεις, στην 32η. Το Βελιγράδι και το Βουκουρέστι (και τα δύο με βαθμολογία 74,5) ανέβηκαν έξι και πέντε θέσεις αντίστοιχα και βρίσκονται από κοινού στην 94η θέση.
      Όσον αφορά εκείνες που σημείωσαν τις χειρότερες μειώσεις, οκτώ πόλεις στη δυτική Ευρώπη έκαναν βουτιά στον πίνακα. Το Δουβλίνο σημείωσε την πιο απότομη πτώση, πέφτοντας επτά θέσεις στην 39η θέση. Οι γερμανικές πόλεις είδαν γενικά τις χειρότερες διολισθήσεις, με το Μόναχο να υποχωρεί έξι θέσεις και να βρίσκεται στην 27η θέση από κοινού με το Αμβούργο, που έπεσε πέντε θέσεις. Η Στουτγκάρδη, το Βερολίνο και το Ντίσελντορφ έπεσαν χαμηλότερα στον πίνακα, όπως και οι Βρυξέλλες και η Βαρκελώνη.
      Τη μεγαλύτερη πτώση κατέγραψε το Τελ Αβίβ, το οποίο κατρακύλησε 20 θέσεις από την 92η στην 112η, λόγω χαμηλότερης βαθμολογίας στη σταθερότητα λόγω των επιπτώσεων του πολέμου στη Γάζα, καθώς και χτυπημάτων στις κατηγορίες πολιτισμός και περιβάλλον και υποδομές.
      Οι 10 πιο βιώσιμες πόλεις για το 2024
      10. Όκλαντ, Νέα Ζηλανδία
      9.Οσάκα, Ιαπωνία
      8. Βανκούβερ, Καναδάς
      7. Σίδνεϊ, Αυστραλία
      6. Γενεύη, Ελβετία
      5. Κάλγκαρι, Καναδάς
      4. Μελβούρνη, Αυστραλία
      3. Ζυρίχη, Ελβετία
      2. Κοπεγχάγη, Δανία
      1. Βιέννη, Αυστρία
      Όσον αφορά την πρωτεύουσα της χώρας μας, την Αθήνα, οι επιδόσεις παραμένουν απογοητευτικές, αφού κατατάσσεται τελευταία στη Δυτική Ευρώπη, αλλά και στον δυτικό κόσμο, με σκορ 75%, λίγο κάτω δηλαδή από τον μέσο όρο. Μάλιστα, η Αθήνα βρίσκεται σταθερά εκεί και με περίπου το ίδιο σκορ, από το 2014, όταν άρχισε να υπάρχει η λίστα του Economist.
    12. Αρθρογραφία

      GTnews

      Δύο χρόνια πέρασαν από την ημέρα που τέθηκε σε λειτουργία για το ευρύ κοινό, η Γεωπύλη INSPIRE του Ελληνικού Κτηματολογίου, που δημιουργήθηκε με σκοπό την εναρμόνιση των δεδομένων του με τις απαιτήσεις της Οδηγίας INSPIRE (2007/2/ΕΚ). Παρέχει δε, βάσει των απαιτήσεων συμβατότητας και κανόνων εφαρμογής που ορίζει η Οδηγία αυτή, τη δυνατότητα σε όλους τους δυνητικούς χρήστες, είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, να αναζητούν γεωχωρικά δεδομένα του Ελληνικού Κτηματολογίου, να τα βλέπουν, να τα εντάσσουν στις εφαρμογές τους, να ενημερώνονται για τους όρους χρήσης τους και να τα τηλεφορτώνουν (download) 24 ώρες τη μέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα. Τέτοιου είδους δεδομένα, που φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στη Γεωπύλη INSPIRE, είναι οι κτηματολογικοί χάρτες των περιοχών λειτουργίας του Εθνικού Κτηματολογίου, οι κτηματολογικές ενότητες, οι κτηματολογικοί τομείς, τα διοικητικά όρια των τοπικών δήμων και κοινοτήτων (σύμφωνα με την κτηματογράφηση) και τα στοιχεία του γεωδαιτικού και χαρτογραφικού συστήματος της χώρας.

      Η Γεωπύλη η  οποία αναπτύχθηκε με συγχρηματοδότηση της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία» 2014-2020 (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020), εξυπηρετεί περί τις 3.000 - 4.000 «συνδέσεις» την ημέρα, ενώ, καθ’ όλη τη διάρκεια της δίχρονης λειτουργίας της, έχει εξυπηρετήσει πάνω από δύο εκατομμύρια αιτήματα.  
      Η χρήση της βρίσκει εφαρμογή σε δεκάδες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα καθημερινά και εκτείνονται από τις πλέον απλές (όπως ο εντοπισμός ενός ακινήτου) έως τις πλέον σύνθετες (π.χ. διενέργεια μελετών ή ερευνητικών έργων).
      Έχει δε, συμβάλει στο να καλύψει η χώρα μας έγκαιρα τις υποχρεώσεις της έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά στην θεματική κατηγορία των κτηματολογικών στοιχείων.
      Πέραν των ενημερώσεων των υπαρχόντων στοιχείων της που γίνονται σε τακτική βάση, η Γεωπύλη θα μπορούσε να εμπλουτιστεί και με επιπλέον γεωχωρικά δεδομένα που δημιουργούνται μέσω της διαδικασίας σύνταξης και λειτουργίας του Κτηματολογίου. Επίσης θα μπορούσε να εμπλουτιστεί και με άλλα γεωδαιτικά και χαρτογραφικά δεδομένα, που προκύπτουν μέσω άλλων δράσεων του Κτηματολογίου, αυξάνοντας έτσι συστηματικά το πλήθος των διαθέσιμων στοιχείων και συμβάλλοντας στην εδραίωση της Γεωπύλης ως κεντρικού πυλώνα πρόσβασης στα βασικά χαρτογραφικά και κτηματολογικά στοιχεία της χώρας. Αυτή η εξέλιξη, όχι απλώς θα συμβάλει στην κάλυψη των αναγκών της χώρας σε βασικά γεωχωρικά δεδομένα, αλλά θα παίξει σημαντικό ρόλο και στην ανάπτυξη της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Δεδομένων της χώρας (ΕΥΓΕΠ), κάτι που είναι ζητούμενο για την Ελληνική Πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια.
      Σχετικός σύνδεσμος: https://www.ktimatologio.gr/el/e-services/geopyli-inspire-ellinikoy-ktimatologioy

    13. Αρθρογραφία

      GTnews

      Τρία (3) χρόνια συμπληρώνονται, σήμερα, 20 Σεπτεμβρίου 2023, από την ημέρα που τέθηκε σε λειτουργία η Γεωπύλη INSPIRE του Ελληνικού Κτηματολογίου για το ευρύ κοινό.  Η εν λόγω Γεωπύλη δημιουργήθηκε με σκοπό την εναρμόνιση των δεδομένων αρμοδιότητας του Φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο» με τις απαιτήσεις της Οδηγίας INSPIRE (2007/2/ΕΚ).
      Η Γεωπύλη INSPIRE παρέχει, βάσει των απαιτήσεων συμβατότητας και κανόνων εφαρμογής που ορίζει η παραπάνω Οδηγία, τη δυνατότητα στους χρήστες, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, να αναζητούν και να χρησιμοποιούν τα γεωχωρικά δεδομένα του Ελληνικού Κτηματολογίου. Συγκεκριμένα, να μπορούν να βλέπουν τα δεδομένα, να τα εντάσσουν στις εφαρμογές τους, να ενημερώνονται για τους όρους χρήσης τους και να τα τηλεφορτώνουν (download) 24 ώρες τη μέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα.
      Τέτοιου είδους δεδομένα, που φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στη Γεωπύλη INSPIRE, είναι:
      •    οι κτηματολογικοί χάρτες των περιοχών λειτουργίας του Εθνικού Κτηματολογίου
      •    οι κτηματολογικές ενότητες
      •    οι κτηματολογικοί τομείς
      •    τα διοικητικά όρια των τοπικών δήμων και κοινοτήτων (σύμφωνα με την κτηματογράφηση)
      •    και τα στοιχεία του γεωδαιτικού και χαρτογραφικού συστήματος της χώρας.
      Η Γεωπύλη, η οποία αναπτύχθηκε με συγχρηματοδότηση της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία» 2014-2020 (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020), εξυπηρετεί περίπου 20.000 «συνδέσεις» την εβδομάδα, δηλαδή, περίπου 3.000 «συνδέσεις»  την ημέρα. Συνολικά, κατά τη διάρκεια των τριών χρόνων λειτουργίας της, έχει εξυπηρετήσει πάνω από τρία εκατομμύρια αιτήματα.
      Η χρήση της βρίσκει εφαρμογή σε δεκάδες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα καθημερινά, από τις πιο απλές, όπως ο εντοπισμός ενός ακινήτου, έως τις πιο σύνθετες, όπως η διενέργεια μελετών ή ερευνητικών έργων  που χρειάζονται πρόσβαση στα γεωχωρικά δεδομένα του κτηματολογίου.
      Επιπροσθέτως, με την ανάπτυξή της και τη θέση της σε λειτουργία, η Γεωπύλη έχει συμβάλει στην εμπρόθεσμη κάλυψη των υποχρεώσεων της χώρας μας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Οδηγία 2007/2/2007 – INSPIRE όσον αφορά στη θεματική κατηγορία των κτηματολογικών στοιχείων.
      Σημειώνεται ότι εκτός από τα ανωτέρω αναφερόμενα στοιχεία, τα οποία ενημερώνονται σε τακτική βάση, η Γεωπύλη θα μπορούσε να εμπλουτιστεί και με επιπλέον γεωχωρικά δεδομένα που δημιουργούνται είτε μέσω της διαδικασίας σύνταξης και λειτουργίας του Κτηματολογίου, είτε μέσω άλλων δράσεων του Κτηματολογίου, αυξάνοντας έτσι, συστηματικά, το πλήθος των στοιχείων που είναι διαθέσιμα για στους χρήστες. Mε τον τρόπο αυτό, η Γεωπύλη θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας κεντρικός πυλώνας πρόσβασης χρηστών στα βασικά χαρτογραφικά και κτηματολογικά στοιχεία της χώρας, μέρος των οποίων υπάγεται στα «δεδομένα υψηλής αξίας» για τη χώρα.
      Η εξέλιξη αυτή, όχι απλώς θα συμβάλει στην κάλυψη των αναγκών σε βασικά γεωχωρικά δεδομένα, αλλά θα συντελέσει και στην ανάπτυξη της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Δεδομένων της χώρας (ΕΥΓΕΠ), που αποτελεί  στόχο  για την Ελληνική Πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια.
      Δείτε εδώ την ανακοίνωση τύπουhttps://www.ktimatologio.gr/sites/default/files/2023-09/ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ - ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΕΩΠΥΛΗΣ INSPIRE -_.doc
    14. Αρθρογραφία

      Engineer

      Για την επιλογή εκ του συνόλου των ελληνικών και αλλοδαπών – κοινοτικών εργοληπτικών επιχειρήσεων αυτής στην οποία θα ανατεθεί η εκτέλεση ενός συγκεκριμένου δημοσίου έργου, υφίστανται σαφείς και αυστηρά προδιαγεγραμμένες διαδικασίες, με στόχο να διασφαλίζεται η διαφάνεια, η αντικειμενικότητα και ο υγιής ανταγωνισμός, δηλαδή, σε τελική ανάλυση, η προστασία του δημοσίου χρήματος. Οι διαδικασίες αυτές είναι τρεις και συγκεκριμένα η “ανοικτή διαδικασία”, η “κλειστή διαδικασία” και η “διαδικασία των διαπραγματεύσεων”. Προκειμένου να διασφαλισθεί η αντικειμενική ανάθεση του έργου το κοινοτικό δίκαιο δέχεται ως κριτήρια τη χαμηλότερη τιμή ή την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά.
      Πρέπει να τονιστεί ότι η ανάθεση των δημοσίων έργων στην Ελλάδα την δεκαετία του 1990, παρουσίαζε σημαντικά προβλήματα, τα οποία προβλήθηκαν ιδιαίτερα ύστερα από την υποχρεωτική εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών και κατά την υλοποίηση των υποδομών που χρηματοδοτήθηκαν από το 1° και το 2° Κ.Π.Σ.
      Οι Εργοληπτικές Επιχειρήσεις, προκειμένου να αναλάβουν μεγάλο αριθμό των έργων αυτών ώστε να αναπτυχθούν σημαντικά και γρήγορα, υποεκτίμησαν τις πραγματικές συνθήκες και το κόστος κατασκευής και οδηγήθηκαν σε σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ τους.
      Οι οικονομικές εκπτώσεις που προσέφεραν ήταν ιδιαίτερα υψηλές και αποδείχθηκαν, σε αρκετές περιπτώσεις, σε βάρος της ποιότητας των έργων. Στην παγίωση των μεγάλων οικονομικών εκπτώσεων συνέβαλαν επίσης, από πλευράς Κυρίου του Έργου, κυρίως η έλλειψη αξιόπιστων και εφαρμόσιμων μελετών, ο τρόπος άσκησης της επίβλεψης και οι διαδικασίες προσέγγισης του προϋπολογισμού δημοπράτησης των έργων.
      Είναι γεγονός ότι οι κανόνες, που τέθηκαν προοδευτικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας των δαπανών των χρηματοδοτούμενων έργων και την πιστή τήρηση των ανταγωνιστικών διαδικασιών, οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση των δομών.
      Δημιουργήθηκαν μεγαλύτερα Γραφεία Μελετών με εμπειρία και σύγχρονο εξοπλισμό για την εκπόνηση αξιόπιστων μελετών και έγιναν βήματα βελτίωσης του τρόπου ανάθεσης και ελέγχου των μελετών. Έγιναν συγχωνεύσεις εργοληπτικών εταιριών και αγοράστηκε νέος εξοπλισμός. Στην ασφαλέστερη προεκτίμηση του κόστους και στην αναβάθμιση των διαδικασιών επίβλεψης των έργων συνέβαλε ο εκσυγχρονισμός των αρμόδιων υπηρεσιών των Υπουργείων, η δημιουργία Ανωνύμων Εταιριών και Ειδικών Υπηρεσιών και η συμμετοχή εξωτερικών συμβούλων. Ωστόσο, απαιτείται πολύς χρόνος για να θεωρηθούν αυτά δεδομένα από τις Εργοληπτικές Επιχειρήσεις κατά τη σύνταξη των οικονομικών τους προσφορών, ώστε τελικά να υλοποιηθούν ποιοτικά δημόσια έργα με σύγχρονες προδιαγραφές.
      Μετά την εφαρμογή του Ν.2576/98 που περιείχε «μαθηματικό τύπο» απόρριψης των υπερβολικών προσφορών, οι προσφερόμενες εκπτώσεις στα περισσότερα έργα έγιναν εύλογες και συνέβαλαν στη βελτίωση της ποιότητας κατασκευής.
      Ταυτόχρονα, αποφάσεις του Ευρωπαϊκού και των Ελληνικών Δικαστηρίων κατέστησαν ανενεργό τον απλουστευτικό και απόλυτο τρόπο που προέβλεπε ο Νόμος αυτός για την αιτιολόγηση των υπερβολικών προσφορών.
      Ορθόν είναι, κατά την εξέταση μίας υπερβολικά χαμηλής προσφοράς, να επιτρέπεται αιτιολόγηση της με οποιονδήποτε τρόπο. Αλλά η αξιολόγηση των στοιχείων από οποιαδήποτε Επιτροπή ή Υπηρεσία θεωρείται στη χώρα μας υποκειμενική σε σημαντικό βαθμό και για το λόγο αυτό συχνά αμφισβητήσιμη.
      Ύστερα από αυτή την εξέλιξη θεσπίστηκε ο Ν.3263/2004, που επιβάλλει για τη μεγάλη πλειοψηφία των δημοπρατήσεων ως κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή. Τίθεται εύλογα το ερώτημα σε ποιο βαθμό οι σημερινές συνθήκες της αγοράς ευνοούν την ανάπτυξη υγιούς και όχι άκρατου ανταγωνισμού.
      Τα βασικά χαρακτηριστικά μιας αγοράς υπό συνθήκες τέλειου ανταγωνισμού είναι τα εξής:
      ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά ύπαρξη μεγάλου αριθμού αγοραστών και πωλητών, ώστε να μην είναι δυνατός ο επηρεασμός των τιμών από κάθε ένα από αυτούς όλοι οι αγοραστές και πωλητές έχουν «τέλεια γνώση» των συνθηκών της αγοράς, και συμπεριφέρνονται σύμφωνα με την οικονομική αρχή της μεγιστοποίησης των συμφερόντων τους. όλες οι πωλήσεις αφορούν τελείως ομοιογενή προϊόντα. Η Ελληνική αγορά δημοσίων έργων χαρακτηρίζεται μέχρι τώρα από:
      εύκολη απόκτηση πτυχίου εργοληπτικής επιχείρησης ύπαρξη μεγάλου αριθμού εργοληπτών σε σχέση με το συνολικό όγκο εργασιών έλλειψη μακροχρόνιας στρατηγικής από τις εργοληπτικές επιχειρήσεις και καθημερινός αγώνας για την επιβίωση τους σημαντικές συμβατικές τροποποιήσεις του αντικειμένου του έργου που δημοπρατήθηκε. Με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ελληνική αγορά, στη συνήθη περίπτωση διαγωνισμού, ο μειοδότης στον υπολογισμό της προσφοράς του όχι απλώς έχει μηδενίσει το όποιο κέρδος, αλλά δεν προέβλεψε ούτε την πλήρη κάλυψη των γενικών του εξόδων. Απλώς ελπίζει ότι θα μεταβληθεί το αντικείμενο της εργολαβίας και ότι με τη «διαπραγμάτευση» που θα ακολουθήσει, θα επιτύχει βελτίωση των οικονομικών δεδομένων. Προφανώς, η ύπαρξη των συνθηκών αυτών μακροχρόνια οδηγεί σε μη υγιή κατασκευαστικό κλάδο.
      Είναι προφανές ότι όλα αυτά δεν οφείλονται στην έλλειψη ικανότητας του τεχνικού κόσμου της χώρας, αλλά στη μη ανάληψη του «πολιτικού» κόστους εξυγίανσης της αγοράς από τις διαδοχικές κυβερνήσεις (π.χ. χορήγηση μεγάλου αριθμού πτυχίων, μη αναδιοργάνωση δημοσίων υπηρεσιών κ.λ.π).
      Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η ολοκλήρωση ενός έργου είναι αποτέλεσμα πολλών συνεχόμενων και αλληλοεξαρτώμενων διαδικασιών. Υπολογίζοντας τους χρόνους των επιμέρους φάσεων προκύπτει ότι η ολοκλήρωση ενός τυπικού έργου αυτοκινητοδρόμου απαιτεί περίπου 10 χρόνια με τις παρακάτω προϋποθέσεις: οι διαπραγματεύσεις ένταξης του έργου σε ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα είναι σύντομες, οι μελέτες ανατίθενται με διαγωνισμό, δεν συναντώνται ιδιαίτερα προβλήματα στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων και στην εκτέλεση των απαλλοτριώσεων, η ανάθεση της σύμβασης κατασκευής γίνεται με συμπλήρωση τιμολογίου και οι αρχαιολογικές έρευνες και μετατοπίσεις δικτύων ΟΚΩ δεν καθυστερούν πολύ την κατασκευή. Σε κάθε άλλη περίπτωση η ολοκλήρωση του έργου θα απαιτήσει πάνω από 10 χρόνια.
      Ειδικότερα, η επιλογή αναδόχων και η ανάθεση συμβάσεων έργων γίνεται πάντα σύμφωνα με την Κοινοτική και Εθνική νομοθεσία μεταξύ εργοληπτών από τον Ελληνικό και Διεθνή χώρο. Περιλαμβάνει την ετοιμασία προσφορών από τους ενδιαφερόμενους, τον έλεγχο των τυπικών δικαιολογητικών και την αξιολόγηση των διαγωνιζόμενων από τον ΚτΕ. Οι επιπρόσθετοι προσυμβατικοί έλεγχοι που διεξάγονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο από το 2002, έχουν επιφέρει σημαντική αύξηση του χρόνου ανάθεσης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι διαδικασίες (χωρίς αξιολόγηση) διαρκούν περίπου 9 μήνες. Σημειώνεται δε, ότι σε περιπτώσεις όπου παρουσιάζονται ενστάσεις και προσφυγές, οι διαδικασίες ανάθεσης μπορούν να κρατήσουν έως και 20 μήνες.
      Συμπερασματικά, για την επιτυχή υλοποίηση του Κ.Π.Σ. ήταν αναγκαία η υιοθέτηση αξιόπιστων, διαφανών και γρήγορων διαδικασιών ανάθεσης των έργων και η σύντμηση του χρόνου υλοποίησης τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ακόμη και σήμερα οι αξιόπιστες και διαφανείς διαδικασίες ανάθεσης έργων αποτελούν ζητούμενο.
      Η Διεθνής Εμπειρία
      Ας δούμε όμως τι συμβαίνει με τις διαδικασίες ανάθεσης έργων σε τρεις μεγάλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Γερμανία, οι οποίες υποχρεώθηκαν αντιστοίχως να τηρήσουν τις Κοινοτικές Οδηγίες. Παράλληλα θα αναφέρουμε και τις αντίστοιχες διαδικασίες στις ΗΠΑ. Συγκεκριµένα, θα συγκρίνουμε τις διαδικασίες δημοπράτησης, των εφαρµοζόµενων κριτηρίων επιλογής και ανάθεσης, των τυποποιημένων ή µη τευχών δημοπράτησης, των συστημάτων υποβολής προσφορών, της κοστολόγησης των εργασιών καθώς και των συνήθων διαδικασιών διεξαγωγής του διαγωνισμού.
      Στη Γαλλία το σχετικό θεσμικό πλαίσιο περιλαμβάνει τις Κοινοτικές Οδηγίες και άλλους νόμους και διατάγματα, ενώ ο Κώδικας ∆ηµοσίων Έργων ορίζει της επιτρεπόμενες διαδικασίες δημοπράτησης ανάλογα µε το ύψος τους. Συγκεκριµένα για έργα προϋπολογισμού πάνω από 5.000.000 Ευρώ ακολουθούνται οι γνωστές διαδικασίες που ορίζονται από τις Κοινοτικές Οδηγίες, ενώ για έργα κάτω από 5.000.000 Ευρώ μπορούν να ακολουθήσουν επιπλέον και τη «Προσαρµοσµένη διαδικασία» µόνο για έργα κάτω από 230.000 Ευρώ ή τον ανταγωνιστικό διάλογο για έργα μέχρι 5.000.000 Ευρώ. Κατά την «Προσαρµοσµένη διαδικασία» ο ΚτΕ μπορεί να επιλέξει ελεύθερα ανάδοχο, ανάλογα µε το αντικείμενο της Σύμβασης, ενώ για την εφαρμογή της «Διαδικασίας Ανταγωνιστικού ∆ιαλόγου» ο ∆ηµόσιος Φορέας ορίζει ένα λειτουργικό πρόγραµµα, το οποίο περιλαμβάνει επαληθεύσιµα αποτελέσματα προς επίτευξη ή ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν, και διαπραγματεύεται µε τον κάθε υποψήφιο τα μέσα για την επίτευξη των οριζόμενων αποτελεσμάτων ή αναγκών. Οι υποβολές των προσφορών γίνονταν ως κατ’ αποκοπήν τίµηµα, όπου προσφέρεται µία συνολική τιμή για την εκτέλεση όλων των συμβατικών απαιτήσεων, ή µε ελεύθερη συμπλήρωση τιμολόγια ή µε προσφορά ποσοστού επί των δαπανών ή µε συνδυασμό κατ’ αποκοπήν τιµήµατος και ελεύθερης συμπλήρωσης τιμολογίου.
      Στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν υπάρχουν θεσµοθετηµένες διαδικασίες για έργα προϋπολογισμού κάτω των κοινοτικών ορίων. Για τα µμεγαλύτερα έργα, τα οποία αναθέτουν οι Κεντρικές Κυβερνητικές Υπηρεσίες, το Γραφείο Κυβερνητικού Εμπορίου έχει εκδώσει υποχρεωτικές οδηγίες και εγχειρίδια «Καλής Πρακτικής», τα οποία περιέχουν µμεθοδολογίες τις οποίες οι Υπηρεσίες δύνανται να προσαρμόσουν στις ανάγκες κάθε σύμβασης προς Δημοπράτηση. Η γενική αρχή που πρέπει να ακολουθείται είναι η επίτευξη του “Value for Money”. Δηλαδή, σκοπός είναι να επιτυγχάνεται ο βέλτιστος συνδυασμός των δαπανών σε όλη την διάρκεια ζωής του έργου και της ποιότητας ώστε να επιτευχθούν οι απαιτήσεις του χρήστη. Αυτή η αρχή πρέπει να διέπει όλα τα στάδια της Διαδικασίας Ανάθεσης.
      Η συνήθης διαδικασία ανάθεσης που ακολουθείται είναι η «Κλειστή Διαδικασία», ενώ στα σύνθετα και μεγάλα έργα υπάρχει η τάση να ανατίθενται συμβάσεις µε το σύστημα «Μελέτη – Κατασκευή» µε σκοπό την εμπλοκή του κατασκευαστή από νωρίς στον σχεδιασμό του έργου. Εκτός από τις «παραδοσιακές» συμβάσεις µε κατ’ αποκοπήν τίµηµα ανατίθενται και Συμβάσεις άμεσου κόστους, όπου η Αναθέτουσα Αρχή πληρώνει το κόστος των εργασιών και ένα ποσοστό επί αυτού στον Ανάδοχο, και συμβάσεις «διάρκειας» ή Συμβάσεις Πλαίσια. Υπάρχει η τάση να δίνονται κίνητρα τους Αναδόχους για την μείωση του κόστους και χρόνου εκτέλεσης ενός έργου. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει πλήρης μελέτη ή υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες ανατίθενται συμβάσεις χωρίς συγκεκριμένο τίµηµα αλλά µε ορισμένη «τιμή στόχο». Στις συμβάσεις αυτές ορίζεται ένας µηχανισµός κατανομής του επιπλέον κόστους ή του κέρδους μεταξύ του Αναδόχου και του ΚτΕ.
      Για την ανάθεση του έργου χρησιμοποιείται κυρίως το κριτήριο της «οικονομικά πιο συμφέρουσας προσφοράς», παρόλο που σύμφωνα µε τη Νομοθεσία μπορεί να εφαρμόζεται και το κριτήριο της χαμηλότερης τιµής. Η υποβολή των προσφορών μπορεί να γίνει είτε ως κατ’ αποκοπήν τίµηµα είτε µε συμπλήρωση τιμολογίου. Η βασική διαφορά στο σύστημα υποβολής προσφορών στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ότι η Αναθέτουσα Αρχή παρέχει πίνακα κυρίων ποσοτήτων (µη δεσμευτικό) µε σκοπό την υποβοήθηση των υποψηφίων στην εκτίμηση της κλίμακας των προτεινόμενων εργασιών. Οι τιμές συμπληρώνονται ελεύθερα από του υποψήφιους, οι οποίοι επιπλέον περιλαμβάνουν στις προσφορές τους δαπάνες όπως πρόβλεψη για κινδύνους, διαχείριση εργασιών κλπ., αφού έχουν μελετήσει προσεκτικά τα δεδομένα του έργου βάσει προδιαγραφών και εκτίμησης των επί τόπου συνθηκών.
      Στη Γερμανία, ισχύουν οι «Διαδικασίες σύναψης σύμβασης έργων», που έχουν ενσωματώσει τις κοινοτικές οδηγίες και έχουν υποχρεωτική εφαρμογή. Η υποβολή προσφορών στη Γερμανία στα περισσότερα έργα γίνεται µε σύστημα που μοιάζει µε το Ελληνικό σύστημα προσφοράς µε ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου.
      Η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση έχει θεσμοθετήσει Κανονισμούς προκειμένου να υφίστανται οµοιόµορφες πολιτικές και διαδικασίες ανάθεσης για όλες τις Υπηρεσίες. Οι Κανονισμοί των διαφόρων Υπηρεσιών λειτουργούν συµπληρωµατικά στους Ομοσπονδιακούς που απαιτούν πλήρη και ανοικτό ανταγωνισμό για όλες τις συμβάσεις του ∆ηµοσίου. Τα πιθανά είδη συμβάσεων είναι: καθορισμένης τιμής, αποπληρωμής σε συνάρτηση µε το κόστος, ελεγχόμενης αμοιβής, ασαφούς παράδοσης, εντολής έργου και χρόνου και υλικών. Το κριτήριο της «πλέον συμφέρουσας» προσφοράς έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται από το 2002, αλλά κυρίως σε συμβάσεις µμελέτης- κατασκευής.
      Η Ελληνική Εμπειρία
      ∆ηµόσια έργα είναι τα έργα που εκτελεί η πολιτεία µε την ευρύτερή της έννοια (∆ηµόσιο, τοπική αυτοδιοίκηση, δημόσιοι οργανισμοί, τράπεζες δημοσίου συμφέροντος, κλπ.) και τα οποία εξυπηρετούν το κοινωνικό σύνολο, συμβάλλουν στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων, στην αύξηση του εθνικού προϊόντος, στην ασφάλεια της χώρας και γενικά αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Είναι τα έργα υποδομής της χώρας, κτιριακά, οδοποιίας, σιδηροδρομικά, λιμενικά εγγειοβελτιωτικά, ύδρευσης, αποχέτευσης, κλπ.
      Τα δημόσια έργα χαρακτηρίζουν την εποχή τους και τον πολιτισμό της. Στην Ελλάδα εκτελούνται δημόσια έργα από την αρχαιότητα, όπως τα έργα της Ακρόπολης των Αθηνών τον 5ο αιώνα π.Χ., που αποφάσισε η αθηναϊκή δημοκρατία μετά τους περσικούς πολέμους και υλοποίησε ο Περικλής µε τον Ικτίνο και το Φειδία, η σήραγγα προσαγωγής νερού στη Σάμο (μήκους 835 µ. και ύψους 2,5 µ.), που κατασκεύασε ο μηχανικός Ευπαλίνος (Ευπαλίνειο όρυγμα) την εποχή του τυράννου Πολυκράτη τον 7ο αιώνα π.Χ. καθώς και πολλά άλλα. Στη ρωμαϊκή εποχή κατασκευάσθηκε το 2ο αιώνα π.Χ. στο βορειοελλαδικό χώρο, ένα από τα μεγαλύτερα οδικά έργα, η Εγνατία Οδός. Εμπνευστής του έργου ήταν ο ανθύπατος Γάιος Εγνάτιος. Οι εκκλησίες του Βυζαντίου υπήρξαν σημαντικά δημόσια έργα της εποχής τους, µε κυρίαρχο το κτίσμα της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, που κατασκευάστηκε επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού τον 6ο αιώνα µ.Χ. από τους αρχιτέκτονες Ισίδωρο και Ανθέμιο.
      Για τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας των νεοτέρων χρόνων απαιτήθηκε μεγάλη προσπάθεια, µε την κατασκευή έργων υποδομής που έλλειπαν παντελώς από τη χώρα. Η κατασκευή των δημοσίων έργων ανατέθηκε αρχικά µε διάταγμα του 1833 στο τµήµα μηχανικών του στρατού. Αργότερα, τα έργα ανατίθενται σε εργολάβους και το 1850 εκδίδεται βασιλικό διάταγμα για τις υποχρεώσεις στις οποίες υπόκεινται οι «αναδεχόµενοι την εκτέλεση δημοσίων έργων εργολάβοι». Επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη, κατασκευάζονται μεγάλα δημόσια έργα υποδομής (σιδηρόδρομοι, διώρυγα της Κορίνθου, κλπ.), που άλλαξαν τη φυσιογνωμία της χώρας. Την εποχή αυτή εκδίδεται το διάταγμα της 20-3-1884, που ρύθμιζε τα της εκτελέσεως των δημοσίων έργων.
      Επί της τελευταίας πρωθυπουργίας του Ελευθέριου Βενιζέλου (1928 – 1932), µε πιεστικές τις ανάγκες του 1.000.000 προσφύγων μετά τη μικρασιατική καταστροφή, κατασκευάζεται πληθώρα δημοσίων έργων, οδών, σχολείων και εγγειοβελτιωτικών έργων (αποξήρανση λίμνης Γιαννιτσών, εγγειοβελτιωτικά έργα πεδιάδων Σερρών και ∆ράµας – απόδοση στην καλλιέργεια 2.800.000 στρ., κατασκευή 1650 χλµ. οδών, κλπ.), ώστε να δοθούν εκτάσεις προς καλλιέργεια στους πρόσφυγες.
      Την εποχή αυτή ψηφίζεται ο Ν. 5367/1932 για την εκτέλεση των δημοσίων έργων µε στόχο την εισαγωγή ενιαίου συστήματος εκτέλεσης των δημοσίων έργων, διότι το κράτος πρέπει να έχει ενιαία κατεύθυνση δράσης και όλοι οι εργολάβοι που αναλαμβάνουν την εκτέλεση των έργων να έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις. Ο Νόμος αυτός ίσχυσε για 40 χρόνια, μέχρι το 1972 και αποτέλεσε την πρώτη προσπάθεια του Ελληνικού κράτους για ενιαίο σύστημα στην εκτέλεση των έργων.
      Το 1972 δημοσιεύεται ο Ν. 1266/1972 (που καταργεί τον Ν. 5367/1932) και µετά από δώδεκα χρόνια ψηφίζεται ο Ν. 1418/1984, που ουσιαστικά τέθηκε σε ισχύ µε το π.δ. 609/1985 και ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα (2004). Και οι δύο αυτοί Νόμοι (1266/72 και 1418/84) ακολουθούσαν την ίδια φιλοσοφία και υιοθετούσαν τις ίδιες βασικές ρυθμίσεις, ήταν περισσότερο αναλυτικοί από το Ν. 5367/32 και, ως εκ τούτου, περισσότερο δεσμευτικοί για τους συµβαλλόµενους (∆ηµόσιο και εργολάβους). Οι νέες ρυθμίσεις που εισάγονται µε το Ν. 1418/84 αφορούν στους εργολάβους – εργοληπτικές επιχειρήσεις (για τον τρόπο εγγραφής τους στο μητρώο εργοληπτικών επιχειρήσεων, την κατάταξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων, κλπ.), στις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων, στη σύνδεση της κατασκευής των δημοσίων έργων µε την προστασία του περιβάλλοντος, κλπ.
      Αξίζει να σημειωθεί ότι προς το τέλος του 1995 εισήχθει από την τότε Κυβέρνηση ο όρος αιτιολόγηση των προσφορών. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την έκρηξη της διαφθοράς μεταξύ φορέων και «οικείων» εργολάβων. Ο τρόπος αυτός δημοπράτησης εγκαταλήθφηκε σχετικά γρήγορα (1998 οπότε και εισήχθει ο «μαθηματικός τύπος») αφήνοντας όμως ανεπανόρθωτη ζημιά στον τομέα διαφάνειας της ανάθεσης δημοσίων έργων.
      Το 2004, ο Ν. 3263/2004 (ΦΕΚ Α΄ 179/28.09.2004) εισήγαγε ένα νέο σύνολο νομοθετικών ρυθμίσεων με σκοπό την αντικατάσταση του ισχύοντος συστήματος ανάθεσης, γνωστού ως «μαθηματικός τύπος», από ένα σύστημα ανάθεσης στον απόλυτο μειοδότη. Η αλλαγή αυτή του συστήματος ανάθεσης συμπαρέσυρε αναγκαστικά και αλλαγές σε πολλές άλλες διατάξεις, συναφείς µε το αντικατασταθέν σύστημα. Οι αλλαγές αφορούν κυρίως τις διατάξεις για τη διαδικασία του διαγωνισμού, τις αρμοδιότητες της αναθέτουσας αρχής, τις εγγυήσεις καλής εκτέλεσης, καθώς και τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία εκπτώσεως του αναδόχου.
      Ο νόμος 1418/84 αντικατατάθηκε από τον νόμο 3669/2008 ο οποίος ενσωμάτωσε και κοινοτικές οδηγίες, ο οποίος ίσχυσε μέχρι την ψηφιση του νέου νόμου 4412/2016 ο οποίος βεβαία έχει πολλές ελλείψεις και ο εργαλαβικός κόσμος αναμένει διευκρινήσεις και τα αντιστοιχα προεδρικά διατάγματα.
      Η χρηματοδότηση των δημοσίων έργων στην Ελλάδα µέσω των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΟΚ, ιδιαίτερα µε τα πακέτα Ντελόρ Ι και ΙΙ, είχε ως συνέπεια το άνοιγμα των συμβάσεων δημοσιών έργων στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Για την εκταμίευση των χρημάτων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Κοινότητας (ΕΠΤΑ και Ταμείο Συνοχής) έπρεπε να προσαρμοσθεί η ελληνική νομοθεσία για τα δημόσια έργα στις αντίστοιχες οδηγίες της ΕΟΚ, ώστε να εξασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός εντός του Ευρωπαϊκού Χώρου.
      Για το σκοπό αυτό εκδόθηκε το π.δ. 23/1993, που αποτελεί προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις κοινοτικές οδηγίες για το συντονισμό των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, και εν συνεχεία το π.δ. 334/2000, το οποίο τροποποίησε το ανωτέρω προεδρικό διάταγμα. Κατ’ αυτό τον τρόπο, στις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων δημοσίων έργων συνυπάρχουν σήμερα κανόνες του εθνικού και του ευρωπαϊκού (κοινοτικού) δικαίου (Ν. 1418/84, Ν. 2229/94, Ν. 2308/95, Ν. 2338/95, Ν. 2372/96, Ν. 2576/98, Ν. 2940/2001, π.δ. 609/85, π.δ. 334/2000, Ν 3263/2004) καθώς και πολλά άλλα Π.Δ.
      Πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_105 της ΠΕΣΕΔΕ
      Άρθρο του Τόλη Τσιακίρη Πρόεδρος ΣΠΕΔΕ Έβρου, μέλος του Δ.Σ. και της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΕΣΕΔΕ
      Εισαγωγικό σημείωμα: Το παρακάτω κείμενο αποτελεί τμήμα εργασίας για τους Διαγωνισμούς Κατασκευής Έργων, η οποία στο σύνολό της αναφέρεται στην Ελληνική εμπειρία και τη νομοθεσία του Ελληνικού κράτους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και ταυτόχρονα, κατόπιν αναφορών στην Διεθνή εμπειρία για την δημοπράτηση έργων, καταθέτει προτάσεις για τη βελτίωση των διαδικασιών και τευχών δημοπράτησης έργων στην Ελλάδα. Στο Τεύχος αυτό φιλοξενούμε μέρος της εν λόγω εργασίας, για την παραχώρηση του οποίου ευχαριστούμε θερμά τον κ. Τ. Τσιακίρη.  
    15. Αρθρογραφία

      Engineer

      Χιλιάδες φάκελοι έχουν «εξαφανιστεί» από τα αρχεία των Πολεοδομικών Γραφείων της χώρας, ενώ από πάρα πολλούς άλλους λείπουν απαραίτητα σχέδια π.χ. κατόψεις, με αποτέλεσμα να ταλαιπωρούνται πολίτες και μηχανικοί που συναλλάσσονται με τις υπηρεσίες.
      Η απουσία των φακέλων έχει ως συνέπεια, εκτός των άλλων, να απαιτείται η ανασύστασή τους. Και μπορεί η νομοθεσία να ορίζει ότι η ανασύσταση πρέπει να γίνει από τις αρμόδιες πολεοδομίες, στην πραγματικότητα όμως, την διαδικασία την αναλαμβάνουν οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες, οι οποίοι καλούνται να επιβαρυνθούν με το κόστος. Μάλιστα σε περίπτωση που κάποιος έχει μια γκαρσονιέρα σε μια πολυκατοικία, πρέπει να πληρώσει μηχανικό για να συντάξει το φάκελο ανασύστασης όλης της οικοδομής, που κοστίζει χιλιάδες ευρώ.
      Το πρόβλημα είναι μεγάλο και αφορά χιλιάδες οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν πριν το 2018, ημερομηνία που ξεκίνησε η ηλεκτρονική έκδοση των Αδειών Δόμησης και τα αρχεία πλέον μπορούν να ανακτηθούν από την ηλεκτρονική βάση του ΤΕΕ.
      Γιατί είναι απαραίτητη η ανασύσταση φακέλου;
      Η ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου που ισχύει για τις μεταβιβάσεις από 1η Απριλίου 2022 περιλαμβάνει ως απαιτούμενα δικαιολογητικά τα αρχιτεκτονικά σχέδια της οικοδομής. Σε περίπτωση απώλειας δεν εκδίδεται πιστοποιητικό πληρότητας φακέλου. Έτσι το ακίνητο δεν μπορεί να μεταβιβαστεί, να γίνουν τακτοποιήσεις τυχόν αυθαιρεσιών που έχουν γίνει, να ενταχθεί η ιδιοκτησία στο πρόγραμμα Εξ οικονομώ, να εκδοθεί Αδεια Λειτουργίας της επιχείρησης που εδρεύει σε κατάστημα της οικοδομής κλπ.
      Ποιος έχει την ευθύνη για την ανασύσταση απολεσθέντων φακέλων οικοδομικών αδειών;
      Σύμφωνα με το ΔΙΑΔΠ/Α/15303/4-8-2005 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών και την εγκύκλιο ΠΔ 114/2005, η υπηρεσία η οποία από υπαιτιότητά της έχει απωλέσει τον φάκελο του πολίτη, οφείλει, για την ανασύστασή του, να συγκεντρώσει τα στοιχεία εκείνα, τα οποία θα της δώσουν την δυνατότητα να προβεί στην έκδοση της διοικητικής πράξης, είτε αυτά είναι δικαιολογητικά, είτε πληροφορίες. Εν προκειμένω η Υπηρεσία Δόμησης (πολεοδομία) έχει την ευθύνη.
      Πώς γίνεται η ανασύσταση του φακέλου;
      Ο ανασυσταθείς φάκελος, περιέχει:
      Προγενέστερες πράξεις της υπηρεσίας ή άλλων από αυτήν υπηρεσιών, Διοικητικές πράξεις οι οποίες είχαν εκδοθεί σε προηγούμενα στάδια της επεξεργασίας του αιτήματος του πολίτη, Διοικητικές πράξεις άλλων υπηρεσιών, οι οποίες συμπράττουν στην διεκπεραίωση του συγκεκριμένου αιτήματος, Στοιχεία, αντίγραφα ή πληροφορίες, όπως π.χ. απόφαση ένταξης συγκεκριμένης περιοχής στο σχέδιο πόλης ή από φακέλους άλλων πολιτών, όπως πχ συνδιοκτητών ακινήτων, Αυτοψίες ή επιτόπιους ελέγχους Στοιχεία τα οποία μπορεί να περιέλθουν στην υπηρεσία με την σύμπραξη εκ νέου του ίδιου του ενδιαφερόμενου πολίτη Ιδιωτικά έγγραφα (πχ. Βεβαιώσεις και στοιχεία από φακέλους μηχανικών) ή έγγραφα που έχουν εκδοθεί από Δημόσιες επιχειρήσεις, Οργανισμούς κ.λ.π., όπως Τράπεζες, ΔΕΗ κ.λ.π. Τι γίνεται όταν η πολεοδομία δεν προχωρά στην ανασύσταση του απολεσθέντος φακέλου της άδειας;
      Ο νόμος προβλέπει την σύμπραξη του πολίτη ο φάκελος του οποίου έχει απολεσθεί, γεγονός που ισχύει στην πραγματικότητα, διότι οι πολεοδομίες δεν έχουν προσωπικό και τεχνικά μέσα για να προβούν σε αυτήν την εργασία.
      Τι προβλέπεται σε περίπτωση απώλειας φακέλου λόγω βίαιου συμβάντος, π.χ. πλημμύρα ή πυρκαγιά;
      Η περίπτωση απώλειας φακέλου από βίαιο συμβάν εντάσσεται στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων που διέπουν την ανασύσταση φακέλου λόγω απώλειας και ακολουθείται η προβλεπόμενη διαδικασία.
      Τι προβλέπει ο νόμος περί αυθαιρέτων για την απώλεια φακέλου;
      Σύμφωνα με το νόμο 4495/2017 αν έχει απολεσθεί ο φάκελος της οικοδομικής άδειας, εφόσον η απώλεια βεβαιώνεται από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης και προκειμένου να διερευνηθεί η νομιμότητα του υφισταμένου κτιρίου, είναι δυνατή η υποβολή στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης φακέλου αποτύπωσης κτιρίου, που έχει ανεγερθεί με βάση οικοδομική άδεια πριν από τις 28.7.2011 η οποία έχει απολεσθεί.
      Τι πρέπει να περιλαμβάνει ο φάκελος, που θα κατατεθεί στην πολεοδομία;
      Για να γίνει αποδεκτός ο φάκελος από την οικεία Υπηρεσία Δόμησης, πρέπει να περιλαμβάνει τοπογραφικό διάγραμμα, διάγραμμα κάλυψης, κατόψεις αποτύπωσης όλων των ορόφων, τομή, φωτογραφίες όλων των όψεων, υπεύθυνη δήλωση μηχανικού καθώς και κρατήσεις και εισφορές σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
      Σε ποια περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κάτοψη συμβολαιογραφικού εγγράφου;
      Μπορεί να γίνει αποδεκτό από την οικεία Υπηρεσία Δόμησης το σχέδιο της κάτοψης το οποίο προσαρτήθηκε στην πράξη σύστασης διηρημένων ιδιοκτησιών στις περιπτώσεις αυτοτελών οριζόντιων ή καθέτων ιδιοκτησιών, των οποίων η οικοδομική άδεια εκδόθηκε πριν από την έναρξη ισχύος του από 8.9.1983 προεδρικού διατάγματος. Αν η πραγματική κατάσταση συμφωνεί με τα σχέδια της σύστασης διηρημένων ιδιοκτησιών, είναι δυνατή η υποβολή της κάτοψης που επισυνάπτεται στη σύσταση και δεν απαιτείται να προβεί ο μηχανικός στη σύνταξη νέου σχεδίου κάτοψης.
      Τι γίνεται όταν υπάρχουν αυθαιρεσίες;
      Στην περίπτωση που η πραγματική κατάσταση δεν συμφωνεί με τα σχέδια της σύστασης διηρημένων ιδιοκτησιών και κατά την αποτύπωση προκύψουν αυθαίρετες κατασκευές, αυθαίρετα τμήματα κτιρίου κ.λ.π., αυτά διαγραμμίζονται ή/και αναφέρονται ευκρινώς στο διάγραμμα κάλυψης που θα υποβληθεί στην πολεοδομία με ειδική μνεία στην υπεύθυνη δήλωση μηχανικού, σχετικά με την τακτοποίηση των αυθαιρεσιών με την υπαγωγή τους στις διατάξεις του ν.4495/17.
      Μπορεί ο μηχανικός, ενώ υπάρχει το έντυπο της οικοδομικής άδειας της οικοδομής, να την τακτοποιήσει ως αυθαίρετη παρακάμπτοντας τη διαδικασία της ανασύστασης;
      Πράγματι ορισμένοι μηχανικοί, κυρίως σε οικοδομές που κτίστηκαν πριν το 1975, για να βοηθήσουν τους πελάτες τους να τελειώσουν γρήγορα και με λιγότερο κόστος, επέλεγαν να δηλώσουν το κτίριο ως εξ ολοκλήρου αυθαίρετο καταβάλλοντας το παράβολο των 250 ευρώ. Η διαδικασία όμως δεν είναι ορθή, διότι δεν προβλέπεται από το Νόμο και απαιτείται να γίνει ανασύσταση του φακέλου της οικοδομικής άδειας.
      Τι γίνεται όταν δεν συμφωνούν όλοι οι ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας να γίνει ανασύσταση;
      Η αίτηση για την ανασύσταση του φακέλου μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε ιδιοκτήτη, χωρίς την απαίτηση συναίνεσης του συνόλου των συνιδιοκτητών. Ο ιδιοκτήτης επιλέγει τον μηχανικό ο οποίος συντάσσει τον φάκελο της ανασύστασης όλης της οικοδομής. Σε περίπτωση που η οριζόντια ιδιοκτησία έχει αυθαιρεσίες που τακτοποιούνται, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας υπαγωγής στον ν.4495/17 συμπληρώνεται ο φάκελος με τα σχετικά δικαιολογητικά.
      Μπορεί να γίνει μερική ανασύσταση του φακέλου μόνο για ένα διαμέρισμα ή όροφο;
      Σε περίπτωση μερικής απώλειας φακέλου, γίνεται αναπλήρωση των μελετών που λείπουν. Δεν μπορεί όμως να γίνει ανασύσταση φακέλου τμηματικά π.χ. για έναν όροφο. Τα δικαιολογητικά θα αφορούν όλη την οικοδομή.
    16. Αρθρογραφία

      Engineer

      Τα Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) είναι από τα πιο βαριά και ογκώδη απόβλητα που παράγονται σε μία χώρα και σίγουρα αποτελούν ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα του κατασκευαστικού κλάδου. Ειδικότερα, τα ΑΕΚΚ αντιπροσωπεύουν το 25% – 30% περίπου του συνόλου των παραγόμενων αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και προκύπτουν από δραστηριότητες, όπως η κατασκευή, η ανακαίνιση και η κατεδάφιση κτιρίων και δημόσιων υποδομών.
      Κατά κύριο λόγο, αποτελούνται από υλικά, όπως σκυρόδεμα, σίδηρο, τούβλα, γύψο, ξύλο, γυαλί, μέταλλα, πλαστικά, αμίαντο και χώμα, τα οποία μπορούν εύκολα να ανακυκλωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν σε επόμενα έργα. Η πρακτική αυτή αφενός δίνει μία σπουδαία λύση στην έλλειψη πρώτων υλών που υπάρχει τα τελευταία χρόνια στην παγκόσμια αγορά και αφετέρου απαλλάσσει τον πλανήτη από μία μεγάλη και αναξιοποίητη ποσότητα ρύπων. Στο παρόν αφιέρωμα, θα παρουσιάσουμε τα οφέλη που προκύπτουν από τη βιώσιμη διαχείριση των ΑΕΚΚ, αλλά και τις δυσκολίες που συναντούν οι κατασκευαστικές εταιρείες κατά την εν λόγω διαδικασία.
      Σημαντικά οικονομικά και περιβαλλοντολογικά οφέλη
      Τα υλικά που προκύπτουν από τις οικοδομικές δραστηριότητες είναι πολύτιμα και σε μεγάλο βαθμό μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν σε επόμενες κατασκευές. Η ανατροφοδότηση της αγοράς με επιπλέον ποσότητες δομικών υλικών, θα περιορίσει αισθητά την έλλειψη τους και κατ΄ επέκταση θα μειώσει το κόστος τους, το οποίο τα τελευταία χρόνια αυξάνεται διαρκώς. Παράλληλα, οι τεχνολογίες για τον διαχωρισμό και την ανάκτηση των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων είναι καλά εδραιωμένη, εύκολα προσβάσιμη και γενικά χαμηλού κόστους. Μακροπρόθεσμα, με τη βιώσιμη διαχείριση των ΑΕΚΚ, οι επαγγελματίες του κατασκευαστικού τομέα θα έχουν σημαντικά οικονομικά κέρδη, ενώ εξίσου σημαντικά θα είναι και τα κοινωνικά οφέλη, αφού οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση σε πιο προσιτές από άποψη κόστους κατοικίες. Στόχος είναι να μετατραπούν οι ποσότητες που χαρακτηρίζονται ως απόβλητα σε πρώτες ύλες που θα ενισχύσουν άμεσα τον τομέα.
      Το ποσοστό ανακύκλωσης των ΑΕΚΚ δεν είναι ίδιο για όλες τις χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυμαίνεται από λιγότερο του 10% έως και πάνω από 90%. Δυστυχώς, πολλά κράτη μέλη -ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και η Ελλάδα- δεν αξιοποιούν τα οικοδομικά απόβλητα, αλλά αντιθέτως τα εναποθέτουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, με ολέθριες συνέπειες για το περιβάλλον και για την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Ενδεικτικά, το ποσοστό των ΑΕΚΚ που ανακυκλώνεται στην Ελλάδα είναι της τάξης του 35-40%, όταν ο εθνικός στόχος για τον οποίο δεσμεύτηκε η χώρα μας απέναντι στην Ε.Ε. ήταν 70% έως το τέλος του 2021. Γενικότερα, φαίνεται πως η Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, αν και πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου. Η λογική της κυκλικής οικονομίας φαίνεται να έχει ριζωθεί γερά στην κουλτούρα των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών και σταδιακά φαίνεται να διαδίδεται και στις μικρότερες, με τον κλάδο να κάνει σημαντικές προσπάθειες για την ολοκλήρωση πιο βιώσιμων έργων, τόσο από άποψη ρύπων, όσο και κατανάλωσης υλικών και ενέργειας.
      Το ισχύον νομικό πλαίσιο
      Η πολιτεία, αφουγκραζόμενη το οξύ ζήτημα της διαχείρισης των ΑΕΚΚ και δεχόμενη συνεχείς πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει θεσπίσει ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο δεσμεύει τις κατασκευαστικές εταιρείες. Όπως αναγράφει ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης, «τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων εμπίπτουν στα “άλλα προϊόντα” του Νόμου 2939/01 (ΦΕΚ 179 Α) και σύμφωνα με τον ίδιο νόμο (άρθρα 15 και 17) επιβάλλεται η θέσπιση μέτρων με στόχο την επαναχρησιμοποίηση ή/και αξιοποίηση των υλικών αυτών. Οι ρυθμίσεις της ΚΥΑ 36259/2010 για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΕΚΚ εφαρμόζονται στα απόβλητα που δημιουργούνται τόσο από τα ιδιωτικά όσο και από τα δημόσια έργα και αποσκοπούν στη μείωση της τελικής διάθεσης των ΑΕΚΚ, με ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης, καθώς και κάθε άλλης ανάκτησης υλικών, ώστε να μειωθεί η κατανάλωση πρωτογενών πρώτων υλών και της ανάκτησης ενέργειας ως αποτελεσματικού μέσου αξιοποίησης τους. Επίσης, διατυπώνονται οι τελικές διατάξεις που αφορούν στον καθορισμό ποσοτικών στόχων για την ανακύκλωση και άλλες εργασίες αξιοποίησης των ΑΕΚΚ, στην ενημέρωση του κοινού, στην υποβολή εκθέσεων από τους διαχειριστές στην αρμόδια αρχή, στους ελέγχους για την τήρηση των διατάξεων της εν λόγω ΚΥΑ και στην επιβολή κυρώσεων σε κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που πραγματοποιεί εργασίες διαχείρισης ΑΕΚΚ κατά παράβαση της ΚΥΑ. Σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 2 της εν λόγω ΚΥΑ, οι διαχειριστές ΑΕΚΚ υποχρεούνται, πριν από την έναρξη των οικοδομικών εργασιών ή των έργων τεχνικών υποδομών, να υποβάλλουν στην αρμόδια αρχή Στοιχεία για τη Διαχείριση των Αποβλήτων (ΣΔΑ) που θα παραχθούν από τη δραστηριότητά τους».
      Στο πλαίσιο της πράσινης πολιτικής που υιοθετεί η Ευρωπαϊκή Ένωση και της υποχρεωτικότητας που επιβάλλουν οι εγχώριες νομοθεσίες, έχει δημιουργηθεί μία δυναμική αγορά εταιρειών που αναλαμβάνουν τη διαχείριση των ΑΕΚΚ εκ μέρους των κατασκευαστικών. Ωστόσο, υπάρχουν και επιχειρήσεις, οι οποίες, βλέποντας τις τρέχουσες τάσεις, έχουν σχηματίσει δικά τους τμήματα διαχείρισης οικοδομικών αποβλήτων. Η αξιοποίηση των ΑΕΚΚ, πλέον, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κατασκευαστικής διαδικασίας για κάθε εταιρεία του κλάδου. «Η ΣΤΑΤ ΑΤΕ με έδρα την Θεσσαλονίκη, είναι μια τεχνική – κατασκευαστική εταιρεία με κύριο αντικείμενο την μελέτη, την κατασκευή και τη συντήρηση δημόσιων και ιδιωτικών έργων. Η ανάπτυξη του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης (ΟΣΔ) με βάση τις απαιτήσεις του Διεθνής Προτύπου EN ISO 14001:2015 αποτελεί στρατηγική απόφαση για την εταιρεία μας. Έπειτα από την ανάθεση έργου, προχωράμε άμεσα, πριν την έναρξη των εργασιών, στη σύναψη σύμβασης με εγκεκριμένο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΕΚΚ και στην εύρεση των κοντινότερων εξουσιοδοτημένων μονάδων συλλογής» υπογραμμίζει η Κουκάκη Σεβαστή, Διπλωματούχος Τοπογράφος Μηχανικός και Υπεύθυνη Διαχείρισης ΑΕΚΚ της ΣΤΑΤ ΑΤΕ.

      Προβλήματα στην διαχείριση των ΑΕΚΚ Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που εντοπίζονται στη διαχείριση των ΑΕΚΚ είναι η ελλιπής ή ημιτελής εφαρμογή του σχετικού νόμου στα δημόσια και ιδιωτικά έργα, από τις εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες αδειοδότησης ή επίβλεψης δημοσίων έργων. Βασικός παράγοντας για αυτού του είδους την παραβατικότητα αποτελεί το κόστος, το οποίο σε κάποιες περιπτώσεις κρίνεται αρκετά υψηλό. Η επιπλέον χρηματική επιβάρυνση για την αφαίρεση ενός στοιχείου με μέθοδο που να επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση του, θα πρέπει να αντισταθμίζεται από την τιμή του ως καινούργιο. Χαρακτηριστικά, η Μαρία Λιάλιαρη, πολιτικός μηχανικός και αντιπρόεδρος της Φρατεκ ΑΕ επισημαίνει ότι «σημαντικό πρόβλημα αποτελεί το υψηλό κόστος, το οποίο διαφέρει με βάση το υλικό που πρέπει να απομακρυνθεί. Συνηθέστερα υλικά αποτελούν το χώμα, τα απόβλητα κατεδαφίσεων και τα σκουπίδια, των οποίων η διαχείριση είναι η πιο δύσκολη και η πιο δαπανηρή. Ανάλογα με τα προϊόντα που παράγονται κατά την εκτέλεση ενός έργου, μπορεί να χρειαστούν πολλές συμβάσεις για την απομάκρυνση των αποβλήτων, καθώς οι περισσότερες εταιρείες διαχείρισης δεν αναλαμβάνουν όλα τα είδη. Ανακούφιση για τις κατασκευαστικές θα αποτελούσε κάποιο κονδύλι, το οποίο θα εστίαζε στο ζήτημα των ΑΕΚΚ και θα ήταν ανάλογο των πραγματικών αναγκών».
      Η διαχείριση των αποβλήτων και των ΑΕΚΚ πολλές φορές δεν αποτελεί προτεραιότητα για τους εργολάβους των τεχνικών εταιρειών, οι οποίοι, προσπαθώντας να βρουν τις φθηνότερες λύσεις, καταλήγουν σε πρακτικές που δεν είναι ωφέλιμες για το φυσικό περιβάλλον και για το κοινωνικό σύνολο ευρύτερα. «Η διαδικασία συλλογής, φορτοεκφόρτωσης, μεταφοράς και διαχείρισης των ΑΕΚΚ είναι αρκετά κοστοβόρα για την εταιρεία μας, την οποία βαραίνει το συνολικό κόστος της όλης διαδικασίας. Επίσης, το ποσό της διαχείρισης των ΑΕΚΚ για κάθε κατηγορία (ρεύμα), διαφέρει ανάλογα με τη μορφή των αποβλήτων και κυμαίνεται από 2,00€/τόνο έως 30,00 €/τόνο. Συνήθως, τα απόβλητα κατεδάφισης – αποκατάστασης εμπεριέχουν πολλές προσμίξεις, διότι είναι σύνθετη η διαδικασία διαλογής και διαχωρισμού τους κατά τη φάση της συλλογής, με αποτέλεσμα το κόστος διαχείρισής τους να ανέρχεται στη μέγιστη τιμή» τονίζει η Σ. Κουκάκη και προσθέτει πως «οι εργοληπτικές εταιρείες σήμερα αντιμετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις για τη διατήρηση και τη διαχείριση των αποβλήτων. Ο χρόνος αναμονής για τη μεταφορά των ΑΕΚΚ στη μονάδα συλλογής, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, είναι ιδιαίτερα μεγάλος, δυσχεραίνοντας την πορεία των εργασιών για τους κατασκευαστές. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται το κόστος διατήρησής τους στο έργο χωρίς τη δική τους ευθύνη. Σε κάποιες συμβάσεις δημοσίων έργων, προβλέπεται ήδη η πληρωμή της διαχείρισης των ΑΕΚΚ από το κονδύλιο των απολογιστικών εργασιών και αυτό θα πρέπει να επεκταθεί σε όλα τα έργα. Ειδάλλως, το κόστος της διαχείρισης των ΑΕΚΚ των έργων (δημοσίων και ιδιωτικών) θα πρέπει να επιβαρύνει απευθείας τον Κύριο του έργου χωρίς την εμπλοκή των εργοληπτικών εταιρειών».
      «Στα ιδιωτικά έργα, η διαχείριση των ΑΕΚΚ είναι μία ιδιαίτερα κοστοβόρα διαδικασία, σε αντίθεση με τα δημόσια, όπου το κράτος απορροφά τις εν λόγω δαπάνες. Μεγάλη δυσφορία υπάρχει από τις αρμόδιες επιχειρήσεις για την απομάκρυνση των παλιών ασφαλτικών και των πρόσμικτων με χώμα. Από το κράτος θα πρέπει να οριστούν συγκεκριμένες περιοχές που θα δέχονται τις περίσσιες ποσότητες χώματος, ενώ οι εταιρείες αποβλήτων να αποζημιώνονται περισσότερο, ώστε να μην δυσανασχετούν. Επιπλέον, στην οδοποιία θα πρέπει να υιοθετηθεί η στρατηγική εμπλουτισμού της υφιστάμενης ασφάλτου και να μην ξηλώνονται οι παλαιότερες προκαλώντας αφθονία αποβλήτων, των οποίων η αξιοποίηση είναι ιδιαίτερα δύσκολή και ακριβή» υποστηρίζουν οι άνθρωποι της ΤΕΚΑ.
      Εκτός από το εμφανές ζήτημα του κόστους, άμεσο πρόβλημα αποτελεί και η εξοικείωση των επαγγελματιών του κατασκευαστικού κλάδου με τα ζητήματα της βιωσιμότητας. Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι μεγάλες εταιρείες φαίνεται να έχουν κατανοήσει τις καταστροφικές συνέπειες της περιβαλλοντικής κρίσης και προσπαθούν να εφαρμόζουν πράσινες μεθόδους κατασκευής. Το ίδιο δεν συμβαίνει για την πλειονότητα των μικρότερων τεχνικών εταιρειών, που εκλαμβάνουν τη διαχείριση των ΑΕΚΚ απλώς ως μία ακόμα οικονομική επιβάρυνση. Οι αρχές της κυκλικής οικονομίας υπεισέρχονται γοργά σε όλες της πτυχές της καθημερινότητας και θα πρέπει όλοι να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, με τον κατασκευαστικό τομέα να μην αποτελεί εξαίρεση του κανόνα. Τέλος, σημαντικό είναι να δημιουργηθεί ένα συντονισμένο δίκτυο διαχείρισης ΑΕΚΚ, το οποίο να καλύπτει της ανάγκες της χώρας σε όλη την επικράτεια. Στην Ελλάδα, παρατηρείται έλλειψη χώρων οι οποίοι να είναι σε θέση να υποδεχθούν τον τεράστιο όγκο αποβλήτων εργοταξίου που παράγεται καθημερινά και που μπορούν να τον επεξεργαστούν με κατάλληλο τρόπο, ώστε να είναι φιλικός προς τη φύση και τον άνθρωπο. Συμπερασματικά, η ορθή διαχείριση των ΑΕΚΚ είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα των κατασκευών και εν γένει ολόκληρου του πλανήτη.
      Είναι μία διαδικασία, την οποία, βάσει του ισχύοντα νόμου, πρέπει να αναλαμβάνουν οι τεχνικές εταιρείες, με σημαντικά οφέλη για την οικονομία και το περιβάλλον. Μπορεί σε πρώτο επίπεδο να είναι μία κοστοβόρα πρακτική, καθώς στην Ελλάδα η ανακύκλωση των οικοδομικών αποβλήτων βρίσκεται ακόμη σε στάδιο ανάπτυξης, αλλά μακροπρόθεσμα θα επιφέρει πολλαπλά κέρδη τόσο στους επαγγελματίες του κλάδου όσο και στο κοινωνικό σύνολο. Τα προβλήματα που αναδύονται κατά τη μεταφορά, το κόστος, την επεξεργασία και την αξιοποίηση των ΑΕΚΚ, μπορούν να εξομαλυνθούν μέσω ενός γόνιμου διαλόγου των κατασκευαστικών φορέων με την πολιτεία, ώστε να βρεθούν λύσεις που θα ικανοποιούν και τις δύο πλευρές. Η κυκλική οικονομία δεν αποτελεί απλώς μία τάση της εποχής, αλλά το μέλλον των κατασκευών και όλων των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
    17. Αρθρογραφία

      Engineer

      Διαχρονική Μεταβολή Ηλεκτροπαραγωγής στον Πλανήτη μας (1980-2020). Αποτελεί η Ηλεκτρική Ενέργεια το δρόμο για μια πράσινη ενεργειακή λύση; 
      1. Εγκατεστημένη Ηλεκτρική Ισχύς σε Πλανητικό Επίπεδο
      Η ηλεκτρική ενέργεια θεωρείται ως η πιο εύχρηστη ενεργειακή μορφή που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος στη σύγχρονη εποχή. Αποτελεί άλλωστε ένα κοινωνικό κεκτημένο τουλάχιστον στις βιομηχανικές χώρες του πλανήτη μας, δεδομένου ότι υποστηρίζει το σύνολο των καθημερινών ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Σήμερα, η ηλεκτρική ισχύς των εγκατεστημένων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στον πλανήτη μας ξεπερνάει τα 7100GWe, ενώ η αντίστοιχη ετήσια ηλεκτροπαραγωγή υπερβαίνει τις 27.000TWhe, οδηγώντας σε μια μέση ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση που κυμαίνεται στα επίπεδα των 3500kWhe/έτος/cap.

      Σχήμα 1: Διαχρονική Μεταβολή της Εγκατεστημένης Πλανητικής Ηλεκτρικής Ισχύος
      Από τα διαθέσιμα στοιχεία, τα τελευταία σαράντα χρόνια παρατηρείται υπερτριπλασιασμός της εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος, από 2000GWe το 1980 (Σχήμα 1), σε περίπου 7200GWe σήμερα, με κύριους άξονες αύξησης την Κίνα αλλά και τις υπόλοιπες αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας (ιδιαίτερα την τελευταία εικοσαετία) καθώς και τις ΗΠΑ. Πράγματι, στα τέλη του 2020 η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς στις χώρες της βόρειας Αμερικής (ΗΠΑ-Καναδάς) ξεπέρασε τα 1300GWe (Σχήμα 2), με την πλειοψηφία της οποίας ναι μεν να βασίζεται σε θερμικούς σταθμούς, εντούτοις τη συμμετοχή των ΑΠΕ να ξεπερνάει τα 400GWe, τιμή υπερτριπλάσια των 120GWe που καταγράφηκαν στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας. Ειδικότερα τα αιολικά πάρκα συμμετέχουν με περίπου 140GWe (το 2010 η αντίστοιχη τιμή ήταν μόλις 40GWe) υπερβαίνοντας από μόνα τους την εγκατεστημένη ισχύ των υφιστάμενων εν λειτουργία πυρηνικών σταθμών.

      Σχήμα 2: Διανομή της εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος ανά περιοχή και καύσιμο, 2018
      Αντίστοιχα στην Ευρώπη, η συνολικά εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς ξεπέρασε τα 1200 GWe έναντι των 900 GWe που καταγράφηκε το 2010, ενώ σημαντική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι περισσότερο από το 50% των εν λειτουργία εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής προέρχεται από σταθμούς αξιοποίησης ΑΠΕ. Η μεγαλύτερη όμως με διαφορά αύξηση καταγράφεται στην ασιατική ήπειρο, δεδομένου ότι η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς (κυρίως της Κίνας, αλλά και της Ιαπωνίας, της Ινδίας και του Ιράν) αντιπροσωπεύει σχεδόν το 50% του συνόλου του πλανήτη μας, καθώς πλησιάζει τα 3300 GWe. Αν και η πλειοψηφία των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στην Ασία είναι θερμικοί σταθμοί (περίπου 2000 GWe), είναι σημαντικό ότι οι ανανεώσιμης προέλευσης σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή υπερβαίνουν τα 1100 GWe.
      Στην αντίπερα όχθη μπορεί κανείς να κατατάξει τις περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και κυρίως την Αφρική, όπου τα εν λειτουργία εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής είναι περιορισμένα αναλογικά με τον πληθυσμό των συγκεκριμένων περιοχών. Ως μόνο θετικό θα μπορούσε επίσης κανείς να χαρακτηρίσει το γεγονός ότι οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής ανανεώσιμης προέλευσης αποτελούν την πλειοψηφία των σταθμών στις περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής.


      Σχήμα 3: Κατανομή πλανητικής ηλεκτρικής ισχύος ανά ενεργειακή πηγή (2008 & 2019)
      Συνοψίζοντας, σε πλανητικό επίπεδο το 58% της εγκατεστημένης (2019) πλανητικής ηλεκτρικής ισχύος αντιπροσωπεύει θερμικές μονάδες (άνθρακα, φυσικού αερίου και πετρελαίου), το 18% αντιστοιχεί σε υδροηλεκτρικά έργα, οι υπόλοιπες ΑΠΕ (κυρίως αιολικά και φωτοβολταϊκά) αντιπροσωπεύουν το 19% της εγκατεστημένης πλανητικής ισχύος, ενώ τα πυρηνικά εργοστάσια έχουν συρρικνωθεί στο ποσοστό του 5%, Σχήμα 3.
      2. Ιστορική Εξέλιξη Ηλεκτρικής Παραγωγής
      Η αντίστοιχη συμμετοχή των επιμέρους ενεργειακών πηγών στην ετήσια ηλεκτροπαραγωγή την τελευταία τριακονταπενταετία (1985-2020) παρουσιάζεται στο Σχήμα 4. Ανάμεσα στα ενδιαφέροντα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση των επίσημων στοιχείων είναι η αύξηση κατά περισσότερο από 150% της ηλεκτρικής παραγωγής σε διάστημα 35 ετών, η οποία πλησιάζει πλέον τις 30000 TWhe. Αναλύοντας περαιτέρω την προναφερθείσα τιμή μπορεί κανείς να παρατηρήσει την κυρίαρχη συμμετοχή των θερμικών σταθμών σε ποσοστό περίπου 60% στην κάλυψη της ηλεκτρικής ζήτησης, τη σταθερή συμμετοχή των πυρηνικών σταθμών καθώς και των υδροηλεκτρικών στο πλανητικό ισοζύγιο ηλεκτροπαραγωγής αλλά και τη διαρκώς αυξανόμενη συμβολή των λοιπών ΑΠΕ, η οποία μέχρι το 2000 ήταν ιδιαίτερα περιορισμένη. Αξίζει να σημειωθεί επίσης αφενός η σταδιακά μειούμενη συμμετοχή του πετρελαίου και αφετέρου η διαρκώς ενισχυόμενη συμμετοχή του φυσικού αερίου στην πλανητική ηλεκτροπαραγωγή, ενώ παρά τις συνεχείς εκκλήσεις των ειδικών για ανακοπή της επερχόμενης κλιματικής αλλαγής, ο άνθρακας εξακολουθεί να αποτελεί το κυρίαρχο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, συνοδευόμενος από σημαντικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (περίπου 1kg CO2/kWhe).

      Σχήμα 4: Διαχρονική Μεταβολή της Πλανητικής Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας
      Προσπαθώντας να εξηγήσουμε τη διαφορετική εικόνα που παρουσιάζουν τα Σχήματα 3 και 4 όσον αφορά τα ποσοστά της εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος και της συμμετοχής στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας των διαφορετικών ενεργειακών πηγών είναι σημαντικό να τονισθεί ο διαφορετικός βαθμός χρήσης των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, όπως αυτός εκφράζεται μέσω του συντελεστή αξιοποίησης (Capacity Factor "CF") των εν λειτουργία μονάδων. Πράγματι, η αποδιδόμενη ηλεκτρική ενέργεια "Ε" σε χρονικό διάστημα "Δt" από οποιονδήποτε σταθμό ηλεκτροπαραγωγής εκφράζεται με τη βοήθεια της εξίσωσης (1):
      Ε=CF.Po.Δt  ή  Ey=CFy.Po.8760
      (1)
      όπου "Po" είναι η ονομαστική ισχύς του σταθμού. Σε ετήσια βάση, οπότε Δt=8760h/year, προκύπτει η ετήσια ηλεκτροπαραγωγή "Ey", εφόσον χρησιμοποιηθεί και η αντίστοιχη τιμή του "CFy". Στο πλαίσιο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι η τιμή του συντελεστή αξιοποίησης διαφοροποιείται σημαντικά ανάμεσα στις επιμέρους ενεργειακές τεχνολογίες, καθώς τιμές του CF στα επίπεδα του 70%-90% καταγράφονται για τους μεγάλους σταθμούς άνθρακα και τα πυρηνικά εργοστάσια, ενώ αντίστοιχα οι τιμές του CF κυμαίνονται μεταξύ 15%-20% για φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις και 25%-35% για χερσαία και 30%-50% για υπεράκτια αιολικά πάρκα. Συνεπώς, π.χ. για την ίδια ετήσια παραγωγή ενός σταθμού άνθρακα απαιτείται η εγκατάσταση υπερτριπλάσιας (μέγιστης) ισχύος φωτοβολταϊκών πλαισίων.

       Σχήμα 5: Πρόβλεψη μεταβολής της πλανητικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανά ενεργειακή πηγή για το χρονικό διάστημα 2018-2050
      3. Μελλοντικές Τάσεις στην Ηλεκτρική Παραγωγή
      Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ότι, παρόλο που αυτή τη στιγμή η ηλεκτρική ενέργεια προέρχεται κυρίως από θερμικούς σταθμούς, οι ΑΠΕ αναμένεται να συνεχίσουν να είναι οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες ενεργειακές μορφές σε ολόκληρο τον πλανήτη τα επόμενα χρόνια, υπερκαλύπτοντας το 2030 τις μονάδες που βασίζονται στην καύση του άνθρακα, Σχήμα 5. Πιο συγκεκριμένα, η πλανητική ηλεκτροπαραγωγή το 2050 εκτιμάται ότι θα διπλασιασθεί προσεγγίζοντας τις 45000 TWhe εκ των οποίων τουλάχιστον το 50% θα προέρχεται από ΑΠΕ. Σταθερή σε απόλυτα μεγέθη αλλά περιορισμένη σε ποσοστό αναμένεται η συμβολή της πυρηνικής ενέργειας, ενώ το φυσικό αέριο σύντομα θα συναγωνίζεται τα στερεά καύσιμα σε ποσοστό κάλυψης της πλανητικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
      Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαχρονική εξέλιξη της εγκατεστημένης ισχύος όλων των τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας στην Ε.Ε. από το 1990 έως το 2018. Όπως προκύπτει από το Σχήμα 6, τα τελευταία δέκα χρόνια, η αιολική ενέργεια και τα φωτοβολταϊκά αποτελούν τις ταχύτερα αξιοποιούμενες τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής, σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε την περίοδο 1990-2010. Επιπλέον, την τελευταία δεκαετία καταγράφεται σημαντική απόσυρση ανθρακικών αλλά και πυρηνικών μονάδων.

      Σχήμα 6: Ετήσια μεταβολή εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος ανά ενεργειακή πηγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση (1991-2018)
      Ολοκληρώνοντας το Τρίτο Μέρος της ετήσιας Ενεργειακής Ανάλυσης του Πλανήτη μας, είναι σαφής η σημαντική στροφή του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής προς την αξιοποίηση των ΑΠΕ, κυρίως λόγω των προσπαθειών περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στον τομέα αυτό πρωτοστατεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει θέσει ως στόχο την πλήρη απανθρακοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής το 2050. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο αποτελεί και η περιορισμένη πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια των κατοίκων της Αφρικής καθώς και της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Σε κάθε περίπτωση βέβαια τα τελευταία χρόνια καταγράφεται έντονη αύξηση των εγκατεστημένων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής κυρίως στην Κίνα αλλά και στις υπόλοιπες ισχυρές οικονομικά χώρες, ενώ η αύξηση στην πλανητική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ξεπερνά το 150% τα τελευταία τριάντα χρόνια.
      Απόσπασμα από τα Συμπεράσματα (Τρίτο Μέρος) της Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
      Τρίτο Μέρος Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
      Ιωάννης K. Καλδέλλης, Δέσποινα Μπουλογιώργου, Παναγιώτης Τριανταφύλλου
      Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος,
      Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
      e-mail: [email protected]
    18. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η εναγώνια αναζήτηση διαφόρων νομικών τρικ ώστε να παρακαμφθεί η απόφαση για "το μεγαλύτερο αυθαίρετο της Ευρώπης" εντείνουν την ανησυχία για την καθυστέρηση της δημοσιοποίησή της.
       
      Έχουν περάσει σχεδόν δύο μήνες από την 4η Αυγούστου 2013. Εκείνη τη μέρα, στην καρδιά του καλοκαιριού, το ΣτΕ διέρρευσε στα ΜΜΕ την τελική απόφασή του για το Mall – απόφαση ματ για όσους δεν είχαν παρακολουθήσει την υπόθεση: Το ανώτατο δικαστήριο της χώρας αποφάνθηκε πως η οικοδομική άδεια του εμπορικού κέντρου είναι άκυρη, δίνοντας έτσι τέλος σε μια νομική μάχη που κράτησε πάνω από μία δεκαετία.
      Δύο μήνες μετά, και παρότι η απόφαση αναμενόταν στις 17 Σεπτεμβρίου με το ξεκίνημα του δικαστικού έτους, η επίσημη απόφαση ακόμα να εκδοθεί. Απ' αυτήν θα κριθεί όχι μόνο το μέλλον του μεγαλύτερου εμπορικού κέντρου της χώρας, αλλά και μια σειρά από ζητήματα που υπερβαίνουν κατά πολύ το ίδιο το Mall:
       
      Η μάχη ήταν εκ πρώτης όψεως άνιση: Από τη μία, παντοδύναμοι επιχειρηματίες και πολιτικοί, από την άλλη μια χούφτα πολίτες στο Μαρούσι. Οι δικαστές με την απόφασή τους ορθώνουν ανάστημα μπροστά σε μεγάλα οικονομικά συμφέροντα (όμιλος Λάτση) τα οποία στην υπόθεση του Mall διαπλέχθηκαν με πολιτικούς (πρωθυπουργούς, υπουργούς, δημάρχους) και από τα δύο μεγάλα κόμματα.
       
      Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι δικαστές του ΣτΕ ακυρώνουν ευθέως νόμο. Με την απόφασή τους θα ξεπεράσουν το νομικό σκόπελο που τους έβαλε το 2003 ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Θυμίζουμε ότι ο τότε υπουργός Πολιτισμού θέσπισε νόμο με τον οποίο αφαιρούσε ουσιαστικά τη δυνατότητα απο τους πολίτες να προσφύγουν εναντίον του Mall, στερώντας τους ουσιαστικά το δικαίωμα της δικαστικής προστασίας.
       
      Αυτό που κρίνεται είναι το κράτος δικαίου και η νομιμότητα. Οι δικαστές, υπερβαίνοντας τον εαυτό τους , αποδίδουν δικαιοσύνη. Η διοίκηση θα σεβαστεί την απόφασή του ανώτατου δικαστηρίου; Ή θα σκαρφιστεί νομικά τερτίπια (όπως η εκ των υστέρων υποβολή μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων) για να νομιμοποιήσει το αυθαίρετο;
       
      Τα νομικά τερτίπια άρχισαν σχεδόν ταυτόχρονα με τη δημοσίευση της είδησης: «νομικοί κύκλοι» ή «δικαστικοί κύκλοι» (ανάλογα με το ΜΜΕ) πληροφορούσαν την κοινή γνώμη πως «υπάρχει νομική λύση για να θεραπευθεί το πρόβλημα» και «να αποφευχθούν τα δυσάρεστα». Πιο συγκεκριμένα, το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων στην ανταπόκρισή του έγραψε:
       
      Τίτλος: Αναζητείται νομική φόρμουλα καθώς το ΣτΕ έκρινε άκυρη την οικοδομική άδεια του "The Mall"
       
      «Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας σε διάσκεψη, κεκλεισμένων των θυρών, έκρινε μεν άκυρη την οικοδομική άδεια ανέγερσης του εμπορικού κέντρου "The Mall Athens" στο Μαρούσι Αττικής, αλλά παράλληλα δίνεται νομική λύση για να «θεραπευθεί» το πρόβλημα».
       
      Ναι μεν αλλά. Και λίγο παρακάτω συμπλήρωνε:
       
      «Δικαστικοί κύκλοι σημείωναν, ότι παρ΄ όλα αυτά υπάρχει νομική λύση, προκειμένου να αποφευχθούν τα δυσάρεστα, όπως είναι τη [sic] κατεδάφιση του επίμαχου εμπορικού κέντρου. Η λύση είναι να συνταχθεί εκ των υστέρων η μελέτη περιβαλλοντικών όρων, έτσι ώστε να θεραπευτεί η νομική αδυναμία που προέκυψε. Μάλιστα, οι δικαστικοί κύκλοι επικαλούνται σχετική απόφαση του Δικαστηριου Ευρωπαϊκων Κοινοτητων που επιτρέπει παρόμοιες λύσεις».
      Το κείμενο του ΑΠΕ αναδημοσίευσαν ΜΜΕ όπως η Καθημερινή, η Ελευθεροτυπία, η Ναυτεμπορική και άλλα. Δεν εξήγησαν όμως τι είδους νομικοί / δικαστικοί κύκλοι είναι αυτοί: Από το υπουργείο Δικαιοσύνης; Από αλλού;
       
      Από πότε μια απόφαση ολομέλειας του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας, με την οποία μάλιστα δημιουργείται νομολογία ιστορικής σημασίας (αφού για πρώτη φορά στα χρονικά το ΣτΕ ακυρώνει απευθείας νόμο για να περιφρουρήσει το συνταγματικό δικαίωμα των πολιτών στη δικαστική προστασία), επειδή είναι «δυσάρεστη» για ορισμένους, πρέπει να «θεραπευθεί» με «νομική φόρμουλα»; Δεν αποτελεί πλήγμα στο κύρος των δικαστών αυτή η αναζήτηση «θεραπείας»;
       
      Γι όλους αυτούς τους λόγους, κρίνουμε στο TPP πως το θέμα πρέπει ν' ανοίξει με ρεπορτάζ, συνεντεύξεις, αναλύσεις. Αρχίζοντας από αύριο, με τη συνέντευξη της Σοφίας Σακοράφα, της μοναδικής ίσως πολιτικού που μαζί με λιγοστούς άλλους πολίτες στο Μαρούσι όπως ο Δορύλαος Κλαπάκης και η Κατερίνα Ψάλτη εναντιώθηκαν στην παρανομία – και πλήρωσαν γι' αυτό. Και φιλοξενώντας στο νέο ThePressProject τη δουλειά τεκημρίωσης που ξεκινήσαμε από το 2009 μια ομάδα δημοσιογράφων για την υπόθεση του Mall με ντοκουμέντα, ρεπορτάζ, βίντεο κλπ στο facthemall.gr.
       
      Πηγή: http://www.thepressproject.gr/article/47498/I-duskoli-kuoforia-tis-apofasis-tou-StE-gia-to-Mall#sthash.64inGePi.aQ9BReTL.dpuf
    19. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματεύεται την ιστορική εξέλιξη του τρόπου έκδοσης αδειών οικοδομής ως θεσμού από το έτος 1828 όπου υφίσταται το νεοσύστατο ελληνικό κράτος , έως το έτος 1923 όπου δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το θεμελιώδες για την πολεοδομική νομοθεσία ν.δ./17.7.1923“.
       
      Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματεύεται την ιστορική εξέλιξη του τρόπου έκδοσης αδειών οικοδομής ως θεσμού από το έτος 1828 όπου υφίσταται το νεοσύστατο ελληνικό κράτος , έως το έτος 1923 όπου δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το θεμελιώδες για την πολεοδομική νομοθεσία ν.δ./17.7.1923"περί σχεδίων πόλεων και συνοικισμών του κράτους και οικοδομής αυτών" , ειδομένη μέσα από το περιβάλλον κάθε φορά χρονικά μεταβαλλόμενο πλαίσιο.
       
      Μετά από μια σύντομη εισαγωγή στο θέμα επιχειρείται η καταγραφή-μελέτη στη διαδικασία , τα δικαιολογητικά αλλά και τις προβλεπόμενες προδιαγραφές των απαιτούμενων στοιχείων όπως αυτά ορίζονται κάθε φορά από την κείμενη νομοθεσία. Για λόγους ιστορικο-πολιτικούς αλλά και νομικής πρακτικής έγινε διαχωρισμός της εξεταζόμενης περιόδου σε τρεις υποενότητες (Καποδιστριακή , Οθωνική & Γεωργίου του Α΄ έως το 1923) ώστε να διαφαίνεται σαφέστερα η νομοθετική εικόνα που διέπει την κάθε εποχή.
       
      Στην εργασία αυτή παρατίθενται, επίσης,, ως συνοδευτικό ερευνητικό υλικό τεκμήρια από πρωτογενείς ή και άλλες αρχειακές πηγές, όπως πρωτότυπα στελέχη οικοδομικών αδειών των αντίστοιχων περιόδων , αλλά και ένα αδημοσίευτο σε Φ.Ε.Κ.2 σχέδιο νόμου γραμμένο στη γαλλική γλώσσα , όπου ορίζεται σαφώς η διεξαγωγή ενός συστήματος αδειοδότησης σε εξαιρετικά πρώιμη μορφή.
       
      Έπειτα γίνεται λόγος και για τις περιοχές της χώρας, όπου δεν είχαν ενσωματωθεί ακόμα στην Ελληνική Επικράτεια όπως τα Επτάνησα ή η Κρητική Πολιτεία προκειμένου να αναδειχθούν οι όποιες διαφορές και ανισότητες υπάρχουν μέσω της σύγκρισης αυτών. Τέλος ,μνημονεύονται οι επιδιώξεις, καθώς και τα ενδεχόμενα συμπεράσματα που προέκυψαν από την προσπάθεια αυτή , ως επίλογος στην παρουσίαση της.
       
      Διαβάστε την έρευνα: Η Έκδοση των Οικοδομικών Αδειών από τη Σύσταση του Νεοελληνικού Κράτους έως τη Δημοσίευση του Ν.Δ./17.7.1923
       
       
      Γεώργιος Α. Νίκας
      Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
       
      ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ- τεύχ. 1 2010
       
      Πηγή: http://www.greekarchitects.gr/gr/%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B1-%CE%B8%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/%CE%B7-%CE%88%CE%BA%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CE%B1%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7-%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BD%CE%B5%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-id5979
    20. Αρθρογραφία

      Engineer

      Μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων εκτός σχεδίου, οι οποίοι για να κτίσουν σήμερα θα πρέπει το αγροτεμάχιό τους, όταν αυτό υφίσταται από το 2004 και μετά, να έχει ελάχιστο εμβαδό 4 στρέμματα και ελάχιστο πρόσωπο 25 μέτρα σε κοινόχρηστο δρόμο.
      Ομως η απόδειξη ότι ο δρόμος είναι κοινόχρηστος έχει πολλές δυσκολίες κι αυτό συμβαίνει, γιατί το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έχει μέχρι σήμερα θεσμοθετήσει σχετική διαδικασία καθορισμού ενός δρόμου ως κοινόχρηστου εκτός σχεδίου. Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο διότι το ΣτΕ με συνεχείς αποφάσεις του, τα τελευταία χρόνια, ακυρώνει διοικητικές πράξεις νομαρχών, δημάρχων και περιφερειαρχών που αναγνώρισαν δρόμους ως κοινόχρηστους και θεωρεί ότι η αρμοδιότητα αυτή ασκείται από το κράτος στο πλαίσιο ολοκληρωμένων πολεοδομικών σχεδίων, με απόφαση του αρμόδιου υπουργού.
      Σε αυτό το πρόβλημα προσπαθεί να δώσει λύση το Υπουργείο Περιβάλλοντος ακολουθώντας τη νομολογία του ΣτΕ και να καθορίσει μέσω των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων ποιοι δρόμοι εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών είναι δημοτικοί και με ποιες προϋποθέσεις θα οικοδομούνται τα παρόδια γήπεδα. Ηδη με τον νόμο 4759/2020 τροποποιήθηκαν οι όροι δόμησης για την εκτός σχεδίου δόμηση και καθορίστηκαν μεταβατικές διατάξεις για την κατάργηση της δυνατότητας οικοδόμησης στα κατά παρέκκλιση γήπεδα.
      Ποιες είναι οι πολεοδομικές δεσμεύσεις για τους δρόμους εκτός σχεδίου, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΣτΕ;
      Το Συμβούλιο της Επικρατείας με μια σειρά αποφάσεών του το 2018, διευκρίνισε αρκετά ζητήματα σχετικά με τη νομιμότητα της διαχείρισης του οδικού δικτύου στις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης.
      1. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του σε σχέση με το άρθρο 24 του Συντ. και την αναγκαιότητα συνολικού σχεδιασμού του οδικού δικτύου τόσο σε επίπεδο εθνικών ή επαρχιακών οδών, όσο και σε επίπεδο μονάδας τοπικής αυτοδιοικήσεως, προκειμένου για δημοτικές ή κοινοτικές οδούς.
      Σημειώνεται ότι στη διαχείριση περιλαμβάνεται και ο εκσυγχρονισμός του οδικού δικτύου, δηλαδή και η τροποποίησή του με τη διάνοιξη νέας ή την κατάργηση υπάρχουσας οδού, προκειμένου τούτο να προσαρμοσθεί προς νέες ανάγκες και απαιτήσεις.
      2. Ξεκαθάρισε ότι σε κάθε περίπτωση, τα κριτήρια σχεδιασμού και διαχειρίσεως του οδικού δικτύου πρέπει να είναι σαφή, εξειδικευμένα και να συνδέονται προς τα υπόλοιπα στοιχεία του ευρύτερου σχεδιασμού.
      3. Διευκρίνισε ότι το οδικό δίκτυο ενός ΟΤΑ δεν αποτελεί τοπική του υπόθεση, εφόσον συνάπτεται τόσο με το υπόλοιπο δίκτυο της χώρας, αποκλείοντας έτσι τις αποσπασματικές πράξεις διαχειρίσεως του οδικού δικτύου, όπως η διάνοιξη, διαπλάτυνση και κατάργηση οδών κ.λπ. βάσει εντοπισμένων εκτιμήσεων με γνώμονα την εξυπηρέτηση τοπικής ανάγκης, χωρίς υπολογισμό των ευρύτερων επιπτώσεων που αυτές ενδέχεται να έχουν.
      4. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του σε σχέση με τη διάκριση των περιοχών εντός σχεδίου και εκτός σχεδίου πόλης και συγκεκριμένα διατύπωσε την άποψη ότι η δόμηση μόνο κατ’ εξαίρεση μπορεί να επιτρέπεται στις εκτός σχεδίου περιοχές, δυνάμενη και να απαγορεύεται εν όλω ή εν μέρει ή να επιτρέπεται υπό ιδιαιτέρως αυστηρούς όρους και περιορισμούς, προσαρμοσμένους στην ιδιαίτερη φύση κάθε περιοχής.
      Οι όροι αυτοί δεν επιτρέπεται να είναι ευνοϊκότεροι, δηλαδή να καθιστούν ευχερέστερη τη δόμηση, σε σχέση προς τους ισχύοντες για τις εντός σχεδίου περιοχές, ούτε να οδηγούν σε εξομοίωση των εκτός σχεδίου περιοχών με εντός σχεδίου πόλεως ή ορίων οικισμών περιοχές ή στην εν τοις πράγμασι δημιουργία νέων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο πολεοδομικό σχέδιο.
      5. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του σε σχέση με την ερμηνεία των διατάξεων των άρθρων 24 και 102 του Συντάγματος, με την οποία η έγκριση και τροποποίηση των πολεοδομικών σχεδίων οποιασδήποτε κλίμακας και η θέσπιση, με ρυθμίσεις κανονιστικού χαρακτήρα, πάσης φύσεως όρων δομήσεως, δεν συνιστά ειδικότερο θέμα, ούτε θέμα τοπικού ενδιαφέροντος ή τεχνικού ή λεπτομερειακού χαρακτήρα. Συνεπώς, οι ρυθμίσεις αυτές γίνονται μόνο με την έκδοση προεδρικού διατάγματος.
      Η αρμοδιότητα, όμως, εφαρμογής των πολεοδομικών σχεδίων, προς την οποία εξομοιώνεται και η εντετοπισμένη τροποποίησή τους, θεμιτώς ανατίθενται σε άλλα διοικητικά όργανα, εκτός αν αφορά σε προστατευόμενες περιοχές του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος, οπότε πρέπει να διενεργείται με προεδρικό διάταγμα.
      6. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του ότι κατά την έννοια των ως άνω περιοριστικών της δομήσεως διατάξεων του π.δ. της 24.5.1985, οι οποίες αποβλέπουν, πρωτίστως, στη διαφύλαξη του ιδιαίτερου χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών, η κατ’ εξαίρεση επιτρεπόμενη στις περιοχές αυτές δόμηση τελεί υπό την προϋπόθεση, ότι πληρούται, πάντως, ο βασικός κανόνας της πολεοδομικής νομοθεσίας, κατά τον οποίο δομήσιμα είναι τα γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο νομίμως υφιστάμενο, μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση, διότι άλλως θα καθίστατο δυνατή η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές υπό όρους ευνοϊκότερους, από την ανωτέρω άποψη, ακόμη και εκείνων που ισχύουν στις εντός σχεδίου περιοχές.
      7. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του ότι, ο πολεοδομικός σχεδιασμός και οι ρυθμίσεις δόμησης είναι αρμοδιότητα του κράτους και ειδικότερα απαγορεύεται η δημιουργία ιδιωτικών σχεδίων ρυμοτομίας και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο δημιουργία οδών ή άλλων κοινοχρήστων χώρων με ιδιωτική βούληση.
      Ποιοι δρόμοι είναι κοινόχρηστοι;
      Κοινόχρηστοι δρόμοι είναι:
      1. Εθνικοί δρόμοι, που ορίζονται με Προεδρικό Διάταγμα.
      2. Επαρχιακοί δρόμοι, που ορίζονται με απόφαση Υπουργού Συγκοινωνιών.
      3. Δρόμοι που ενώνουν οικισμούς μεταξύ τους και με διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές οδούς και αναγνωρίστηκαν ως κύριοι ή μοναδικοί, με απόφαση νομάρχη (πριν γίνει αιρετός).
      4. Δρόμοι στο όριο του σχεδίου πόλεως, που καθορίζονται με τη κύρωση της πολεοδομικής μελέτης και έχουν τεθεί σε κοινή χρήση.
      5. Δρόμοι που επιτρέπουν τη πρόσβαση σε ακτές, αρχαιολογικούς χώρους, σημαντικά δημόσια έργα.
      6. Δρόμοι προϋφιστάμενοι του 1923.
      7. Δρόμοι που έχουν τεθεί σε κοινή χρήση με οιανδήποτε νόμιμο τρόπο.
      Μέχρι πότε και πώς κτίζονται τα κατά παρέκκλιση ακίνητα κάτω των 4.000 τ.μ., που έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο;
      Μεταβατικά ορίζεται ότι εάν, μέχρι την έγκριση Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου ή Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και πάντως για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη από την έναρξη ισχύος του νόμου 4759/2020 χορηγηθεί προέγκριση οικοδομικής άδειας, μπορούν να οικοδομούνται ακίνητα, τα οποία κατά την έναρξη ισχύος του νόμου που ψηφίστηκε έχουν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς, καθώς και σε εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών και σε σιδηροδρομικές γραμμές με συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
      Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να κτιστούν μικρά γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε δρόμο;
      α. Τα γήπεδα που υπάρχουν την 12-11-62 και έχουν  Ελάχιστο πρόσωπο: δέκα (10) μ., Ελάχιστο βάθος: δέκα πέντε (15) μ., Ελάχιστο εμβαδόν: επτακόσια πενήντα (750) τμ.
      β. Τα γήπεδα που υπάρχουν την 12-9-64 και έχουν: Ελάχιστο πρόσωπο: είκοσι (20) μ., Ελάχιστο βάθος: τριάντα πέντε (35) μ., Ελάχιστο εμβαδόν: χίλια διακόσια (1200) τμ.
      γ. Τα γήπεδα που υπάρχουν την 17-10-78, και έχουν: Ελάχιστο πρόσωπο: είκοσι πέντε (25) μ., Ελάχιστο βάθος: σαράντα (40) μ., Ελάχιστο εμβαδόν: δύο χιλιάδες (2000) τμ.
      δ. Τα γήπεδα που βρίσκονται εντός της ζώνης των πόλεων, κωμών και οικισμών και είχαν κατά την 24-04-77: Ελάχιστο εμβαδόν: δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ.
      ε. Είναι άρτια και οικοδομήσιμα και απομειούνται συνεπεία απαλλοτριώσεων ή διάνοιξης διεθνών, εθνικών ή επαρχιακών οδών, εφόσον μετά την απομείωση αυτή έχουν τα όρια αρτιότητας και τις υπόλοιπες προϋποθέσεις των γηπέδων των προηγούμενων παραγράφων.
      στ. Σε περιπτώσεις αναδασμών τα γήπεδα που δημιουργούνται και δίνονται σε δικαιούχους σε ανταλλαγή άρτιων και οικοδομήσιμων γηπέδων θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον μετά τον αναδασμό αυτόν έχουν τα όρια αρτιότητας και τις προϋποθέσεις των γηπέδων της παραγράφου δ.
      ζ. Εχουν ελάχιστο εμβαδόν 4.000 τ.μ., όταν επ΄ αυτών ανεγείρονται τουριστικές εγκαταστάσεις.
       
      Ποια είναι η επιτρεπόμενη δόμηση στα κατά παρέκκλιση γήπεδα;
      α) στα γήπεδα επιφανείας τουλάχιστον δύο χιλιάδων (2.000) τ.μ., η μέγιστη επιτρεπομένη επιφάνεια του κτιρίου κατοικίας, όπως και η συνολική επιφάνεια των ορόφων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν τα εκατόν ογδόντα έξι (186) τ.μ.,
      β) στα γήπεδα επιφανείας τουλάχιστον χιλίων διακοσίων (1200) τ.μ. και μέχρι δύο χιλιάδων (2000) τ.μ., το αναφερόμενο μέγεθος εκατόν πενήντα (150) που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της μεγίστης επιτρεπόμενης επιφάνειας του κτιρίου κατοικίας και της συνολικής επιφάνειας των ορόφων, απομειούται σε εκατόν τριάντα έξι (136) και ο τύπος δίνεται από τη σχέση: Επιφάνεια Οικοδομής = 136+ (Επιφάνεια γηπέδου -1200) /16) τετραγωνικά μέτρα.
      γ) στα γήπεδα επιφανείας τουλάχιστον επτακοσίων πενήντα (750) τ.μ. και μέχρι χιλίων διακοσίων (1200) τ.μ. το αναφερόμενο μέγεθος εκατό (100) που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της μεγίστης επιτρεπόμενης επιφάνειας του κτιρίου κατοικίας και της συνολικής επιφάνειας των ορόφων απομειούται σε ογδόντα έξι(86) και ο τύπος δίνεται από τη σχέση:
      Επιφάνεια Οικοδομής = 86+ (Επιφάνεια γηπέδου -750) /9) τετραγωνικά μέτρα.
    21. Αρθρογραφία

      Engineer

      1. Εισαγωγή στην Εγχώρια Ενεργειακή Κατάσταση
      Με την είσοδο της τρίτης χιλιετίας καταγράφονται ριζικές μεταβολές στον ενεργειακό χάρτη της χώρας μας. Ήδη από την προηγούμενη δεκαετία και με την ψήφιση και σταδιακή εφαρμογή του Νόμου 2244/1994 επετράπη για πρώτη φορά η ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, βασισμένων αποκλειστικά σε τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), μέχρι ενός συγκεκριμένου ορίου ισχύος. Τα επόμενα χρόνια (μετά το 2000) ακολούθησε μία σημαντική αύξηση της εγκατεστημένης αιολικής ισχύος καθώς και μία αξιόλογη αύξηση του αριθμού των μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών. Τέλος, μετά το 2010, ξεκίνησε μία ραγδαία αύξηση των φωτοβολταϊκών (Φ/Β) εγκαταστάσεων, η οποία συνεχίζεται έως και σήμερα. Παράλληλα, ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα δρομολογήθηκαν δομικές αλλαγές στον ενεργειακό τομέα της χώρας μας (ίδρυση Ρ.Α.Ε., Α.Δ.Μ.Η.Ε., Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε., κ.λπ.), ενώ επετράπη η ελεύθερη παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από όλες τις ενεργειακές πηγές (συμβατικές και ανανεώσιμες) από ιδιώτες παραγωγούς.
      Τα επόμενα έτη, η επίδραση της οικονομικής κρίσης τόσο σε πλανητικό όσο και σε εθνικό επίπεδο καθώς και η σταδιακή αλλαγή του εγχώριου ενεργειακού μίγματος, με τη σταδιακή απόσυρση των θερμικών-λιγνιτικών μονάδων και την αντικατάστασή τους από μονάδες ΑΠΕ, οδήγησαν σε σημαντική μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας, βλέπε Σχήμα 1.

      Σχήμα 1: Διαχρονική Μεταβολή Εγχώριας Κατανάλωσης Πρωτογενούς Ενέργειας. 
      2. Διαχρονική Μεταβολή της Πρωτογενούς Κατανάλωσης Ενέργειας
      Ειδικότερα, αναλύοντας τη διαχρονική μεταβολή του εγχώριου ενεργειακού μίγματος κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (Σχήμα 2) παρατηρείται, πέραν της προαναφερθείσας μείωσης, η κυρίαρχη παρουσία του εισαγόμενου πετρελαίου, παρά τη μικρή μείωση της κατανάλωσής του την τελευταία πενταετία. Παράλληλα, καταγράφεται σημαντική μείωση της συμμετοχής του εγχώριου λιγνίτη, ο οποίος σταδιακά αντικαθίσταται από εισαγόμενο φυσικό αέριο, του οποίου η πρώτη εμφάνιση χρονολογείται από το 1997, με τη συμβολή του να έχει έκτοτε αυξηθεί σημαντικά. Σταθερή μπορεί να θεωρηθεί η συμμετοχή της βιομάζας, ενώ η περιορισμένη συμμετοχή των υδροηλεκτρικών σταθμών είναι η μόνη παρουσία των ΑΠΕ πριν το 2000. Τέλος, η συμμετοχή των αιολικών και των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στην κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, αν και διαρκώς αυξανόμενη, παραμένει σχετικά περιορισμένη, με αποτέλεσμα το 2020 η συνολική συμμετοχή των ΑΠΕ στην εγχώρια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας να μην υπερβαίνει το 16,5%. Για το ίδιο έτος, η καταγεγραμμένη ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας ανερχόταν στα επίπεδα των 18,8 Mtoe (1 toe αντιστοιχεί σε ενέργεια που περιέχεται σε ένα ισοδύναμο τόνο πετρελαίου ή περίπου σε 11600 kWh).

      Σχήμα 2: Κατανάλωση Πρωτογενούς Ενέργειας στην Ελλάδα (ανά ενεργειακή πηγή).

      Σχήμα 3: Ενεργειακή Ανεξαρτησία της Ελλάδας στο χρονικό διάστημα 1990-2020.
      Εξετάζοντας προσεκτικά τη διάρθρωση του εγχώριου ενεργειακού μίγματος του Σχήματος 2, είναι προφανές ότι οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας μας καλύπτονται κατά κύριο λόγο από εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα η συμμετοχή των ΑΠΕ (συμπεριλαμβανομένων των υδροηλεκτρικών σταθμών -μικρών και μεγάλων-) δεν έχει παρουσιάσει την αναμενόμενη αύξηση. Η πληροφορία αυτή αποτυπώνεται ποσοτικά στο Σχήμα 3, όπου παρουσιάζεται η διαχρονική μεταβολή της ενεργειακής αυτονομίας της χώρας μας τα τελευταία 30 χρόνια. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας μας παρέμεινε χαμηλή στα επίπεδα του 35% μέχρι και το 2014, ενώ στη συνέχεια μειώθηκε ακόμα περισσότερο, ώστε το 2020 το 82% περίπου της ενέργειας που κατανάλωσε η χώρα μας να προέρχεται από το εξωτερικό, με αναπόφευκτες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες.
      3. Εγχώριο Ενεργειακό Μίγμα Ηλεκτροπαραγωγής
      Στο πλαίσιο αυτό αξίζει κανείς να αναλύσει το εγχώριο ενεργειακό μίγμα ηλεκτροπαραγωγής, όπως αυτό αποτυπώνεται στο Σχήμα 4 για το έτος 2021 αξιοποιώντας τα διαθέσιμα επίσημα στοιχεία, λαμβάνοντας υπόψιν και το είδος της αξιοποιούμενης τεχνολογίας.

      Σχήμα 4: Κατανομή Εγκατεστημένης Ηλεκτρικής Ισχύος στη Χώρα μας ανά είδος τεχνολογίας (2021).
      Πράγματι, στα τέλη του 2021, η ηλεκτρική ισχύς των εγκατεστημένων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στη χώρα μας προσέγγισε τα 20.700 MWe. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της σταδιακής απόσυρσης της λειτουργίας των λιγνιτικών σταθμών που έχει υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, μόνο τρεις (3) λιγνιτικοί σταθμοί έχουν παραμείνει σε λειτουργία (οι Μονάδες του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου, η Μονάδα IV του ΑΗΣ Μεγαλόπολης και ο ΑΗΣ Μελίτης/Φλώρινα), η εγκατεστημένη ισχύς των οποίων ανέρχεται σε περίπου 1.700 MWe κι αντιστοιχεί σε 8% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος. Όσον αφορά τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με καύσιμο το φυσικό αέριο (καταλαμβάνουν το 25% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος), υπάρχουν εγκατεστημένοι έντεκα (11) σταθμοί συνδυασμένου κύκλου συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 5.100 MWe (πέντε (5) εκ των οποίων ανήκουν στη Δ.Ε.Η. Α.Ε. και οι υπόλοιποι έξι (6) σε ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς) και τρεις (3) σταθμοί αεροστροβίλων ανοικτού κύκλου συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 150 MWe (που ανήκουν σε ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς). Ακολούθως, οι πετρελαϊκοί σταθμοί που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για να καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες των νησιωτικών περιοχών έχουν εγκατεστημένη ισχύ περίπου 1.750 MWe (8% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος). Αντίστοιχα, στη χώρα μας βρίσκονται σε λειτουργία δεκαέξι (16) μεγάλοι υδροηλεκτρικοί σταθμοί με εγκατεστημένη ισχύ περίπου 3.170 MWe (15% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος). Όσον αφορά τους υπόλοιπους σταθμούς ΑΠΕ, στα τέλη του 2021, στη χώρα μας είχαν εγκατασταθεί περίπου 4.450 MWe αιολικής ισχύος (εκ των οποίων 205 MWe στην Κρήτη και 105 MWe στα υπόλοιπα νησιά), 4.100 MWe φωτοβολταϊκών συστημάτων (εκ των οποίων 100 MWe στην Κρήτη και 60 MWe στα υπόλοιπα νησιά), 100 MWe βιομάζας (όλα σχεδόν στην ηπειρωτική χώρα) και 240 MWe μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι δεν υπάρχουν εγκατεστημένοι γεωθερμικοί σταθμοί στη χώρα μας, παρά το υψηλό γεωθερμικό δυναμικό που έχει καταγραφεί σε ορισμένες περιοχές του Αιγαίου.
      Για λόγους καλύτερης κατανόησης της διαχρονικής εξέλιξης του μίγματος εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος στην Ελλάδα, στο Σχήμα 5 αποτυπώνεται η αντίστοιχη κατανομή για το έτος 2000, όπου είναι εμφανής η κυρίαρχη παρουσία των λιγνιτικών σταθμών σε ποσοστό 43%, ακολουθούμενη από τους μεγάλους υδροηλεκτρικούς σταθμούς (27%), τους πετρελαϊκούς (18%) και τους σταθμούς φυσικού αερίου (10%). Τέλος, αξίζει να επισημανθεί η ισχνή παρουσία των λοιπών σταθμών ΑΠΕ, η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς των οποίων αντιπροσώπευε μόλις το 2% της συνολικής εγχώριας εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος του έτους 2000.

      Σχήμα 5: Κατανομή Εγκατεστημένης Ηλεκτρικής Ισχύος στην Ελλάδα ανά είδος τεχνολογίας (2000).
      Εντούτοις, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η συμμετοχή των επιμέρους τεχνολογιών στο μίγμα εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος "Po" δε συμβαδίζει με την αντίστοιχη ηλεκτροπαραγωγή "Ey", γεγονός που οφείλεται στο διαφορετικό (ετήσιο) συντελεστή αξιοποίησης "CFy" των επιμέρους τεχνολογιών (Εξίσωση (1)). 
      Ey=CFy.Po.8760
      (1)
      Ειδικότερα, οι θερμικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής της χώρας μας παρουσιάζουν συντελεστή αξιοποίησης της τάξης του 50-80%, εν αντιθέσει με τους σταθμούς ΑΠΕ των οποίων οι συντελεστές αξιοποίησης περιορίζονται σε σημαντικά μικρότερες τιμές, ενώ παρουσιάζουν ακόμη μεγαλύτερη διακύμανση του "CFy" ανά τεχνολογία ΑΠΕ. Πιο συγκεκριμένα, για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς ο συντελεστής αξιοποίησης κυμαίνεται μεταξύ 15% και 22%. Αντίστοιχα, η μακρόχρονη εμπειρία αξιοποίησης των χερσαίων αιολικών πάρκων έχει συμβάλλει έτσι ώστε ο αντίστοιχος συντελεστής αξιοποίησης να κυμαίνεται μεταξύ 25% και 35%, ενώ για την περίπτωση των υδροηλεκτρικών σταθμών πρέπει να γίνει σαφής διαφοροποίηση μεταξύ μικρών (CFy μεταξύ 30% και 50%) και μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών, καθώς και αν οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως μονάδες αιχμής (CFy μεταξύ 10% και 20%) ή ως μονάδες βάσης, οπότε ο αντίστοιχος συντελεστής αξιοποίησης προσεγγίζει τις τιμές των μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών.
      4. Διαχρονική Μεταβολή Παραγωγής και Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας
      Λαμβάνοντας υπόψιν την ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), όπως αναλύθηκε διεξοδικά στην Ενότητα 2, καθίσταται αδήριτη ανάγκη να γίνει μεγαλύτερη εμβάθυνση στη διαχρονική μεταβολή της παραγωγής και κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας. Πιο συγκεκριμένα, το Σχήμα 6 παρουσιάζει τη μεταβολή της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας ανά οικονομικό κλάδο της χώρας μας τα τελευταία 30 χρόνια, με τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας να κυμαίνεται εδώ και αρκετά χρόνια στα επίπεδα των 50-52 TWhe. Από το συγκεκριμένο Σχήμα γίνεται ιδιαίτερα εμφανής η αύξηση των ενεργειακών αναγκών που αντιστοιχούν στον οικιακό και τον εμπορικό τομέα καθώς και στον τομέα των δημοσίων υπηρεσιών στο υπό εξέταση χρονικό διάστημα. Από την άλλη πλευρά, τόσο η βιομηχανία όσο και ο αγροτικός τομέας καθώς και ο τομέας των μεταφορών παρουσιάζουν σχεδόν σταθερή ετήσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε βάθος 30ετίας.

      Σχήμα 6: Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας ανά οικονομικό κλάδο στο χρονικό διάστημα 1990-2019.
      Με τη σειρά της, η διαχρονική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανά ενεργειακή πηγή στην Ελλάδα αποτυπώνεται στο Σχήμα 7. Από το εν λόγω γράφημα καθίσταται εμφανής η σταδιακή μείωση της ηλεκτροπαραγωγής τόσο των λιγνιτικών όσο και των πετρελαϊκών σταθμών καθώς και η παράλληλη αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής των σταθμών φυσικού αερίου. Από την άλλη πλευρά, η συμμετοχή των ΑΠΕ (μεγάλοι και μικροί υδροηλεκτρικοί, αιολικοί, φωτοβολταϊκοί και σταθμοί βιομάζας) παρουσιάζει διαρκή αύξηση, με τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή για το 2020 να προσεγγίζει το 38%.

      Σχήμα 7: Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας ανά ενεργειακή πηγή στο χρονικό διάστημα 1990-2020.

      Συγκρίνοντας τα Σχήματα 6 και 7 μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η ηλεκτροπαραγωγή της χώρας μας υπολείπεται της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα αντίστοιχα έτη, γεγονός που καταδεικνύει την ύπαρξη εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από τις γειτονικές χώρες (Αλβανία, Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία και Τουρκία). Στο πλαίσιο αυτό, το Σχήμα 8 παρουσιάζει τη διαχρονική (1990-2020) μεταβολή των εισαγωγών και εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας. Από τα διαθέσιμα στοιχεία γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας έχουν αυξηθεί σημαντικά (ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία όπου η μέση τιμή τους υπερβαίνει τις 8,5 TWhe), ενώ αντίθετα οι εξαγωγές παρουσιάζουν μία διαρκή διακύμανση γύρω από τη μέση τιμή των περίπου 2 TWhe.

      Σχήμα 8: Ισοζύγιο Εισαγωγών και Εξαγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ελλάδα στο χρονικό διάστημα 1990-2020.
      5. Η Ενεργειακή Κατάσταση στη Νησιωτική Χώρα
      Το κύριο στοιχείο που χαρακτηρίζει τα νησιωτικά ηλεκτρικά δίκτυα της χώρας μας είναι η εποχικότητα που παρουσιάζει η ηλεκτρική κατανάλωση λόγω της δραστηριοποίησης του τουριστικού τομέα, με τις ενεργειακές ανάγκες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες να είναι δύο (2) ή ακόμη και τρεις (3) φορές οι αντίστοιχες ανάγκες των χειμερινών μηνών (αριθμός που εξαρτάται κάθε φορά από το μέγεθος του νησιωτικού ηλεκτρικού δικτύου). Επιπρόσθετα, ένα άλλο χαρακτηριστικό της νησιωτικής χώρας αποτελούν οι περιορισμένοι υδάτινοι πόροι τόσο για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής όσο και για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων σε πόσιμο νερό. Για την τελευταία περίπτωση, οι λύσεις που έχουν υιοθετηθεί από τις εκάστοτε Αρχές είναι οι εξής: η μεταφορά πόσιμου νερού μέσω μικρών δεξαμενοπλοίων (υδροφόρες) από τα κεντρικά λιμάνια της χώρας (οδηγώντας σε αύξηση του σχετικού κόστους) ή/και η εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού -κατά κύριο λόγο με βάση την τεχνολογία της αντίστροφης ώσμωσης- αυξάνοντας σε μεγάλο βαθμό τις ενεργειακές ανάγκες του αντίστοιχου νησιωτικού ηλεκτρικού δικτύου.
      Στο προαναφερθέν λοιπόν πλαίσιο, και σε αντίθεση με την ηπειρωτική χώρα, το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής κατανάλωσης των νησιωτικών περιοχών καλύπτεται από αυτόνομες θερμικές μονάδες πετρελαίου (οι οποίες οδηγούν σε σημαντική αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου), με τη συμμετοχή των ΑΠΕ (κυρίως αιολικοί και φωτοβολταϊκοί σταθμοί) να περιορίζεται σε ποσοστό 17-18% (Σχήμα 9). Στο συγκεκριμένο μικρό ποσοστό συμβάλλει πρωτίστως ο κορεσμός των υφιστάμενων νησιωτικών ηλεκτρικών δικτύων, με αποτέλεσμα η εγκατεστημένη ισχύς αιολικών αλλά και φωτοβολταϊκών σταθμών να παραμένει αμετάβλητη τα τελευταία πέντε (5) χρόνια. Την ίδια χρονική περίοδο, αρκετά νησιά συνδέονται πλέον με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο (Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα), συμπεριλαμβανομένης της μικρής διασύνδεσης Πελοποννήσου - Δυτικής Κρήτης, ενώ έχει ξεκινήσει η υλοποίηση ενός μεγαλόπνοου σχεδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης τόσο της Κρήτης όσο και των υπολοίπων νησιών του Αιγαίου με χρονικό ορίζοντα το 2030 και συνολικό ύψος επενδύσεων 4,3 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, στον τομέα των μεταφορών (συμπεριλαμβανομένης και της αλιείας) χρησιμοποιείται αποκλειστικά το ορυκτό πετρέλαιο (απουσία δικτύου φυσικού αερίου), ενώ για την κάλυψη των θερμικών αναγκών των νησιών μας αξιοποιείται το πετρέλαιο και λιγότερο η ηλιακή θερμική ενέργεια όπως και η βιομάζα. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η συνεισφορά του περιορισμένου υδάτινου δυναμικού στην ηλεκτροπαραγωγή παραμένει ελάχιστη, ενώ απουσιάζει πλήρως η αξιοποίηση των υφιστάμενων γεωθερμικών πεδίων υψηλής και μέσης ενθαλπίας.

      Σχήμα 9: Ενεργειακή Παραγωγή και Συμμετοχή των ΑΠΕ στα Νησιωτικά Ηλεκτρικά Δίκτυα.
      Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει ιδιαίτερη μνεία και στο αυξημένο κόστος ηλεκτροπαραγωγής στα νησιωτικά ηλεκτρικά δίκτυα (Σχήμα 10), γεγονός που οφείλεται τόσο στο προαναφερθέν μίγμα ηλεκτροπαραγωγής όσο και στο ιδιαίτερο στοιχείο του απομακρυσμένου χαρακτήρα των νησιωτικών περιοχών και κατ’ επέκταση της δυσκολίας πρόσβασης. Αξίζει να αναφερθεί ότι το κόστος ηλεκτροπαραγωγής λαμβάνει συνήθως τιμές 150-250 €/MWhe στα μεγάλα νησιωτικά ηλεκτρικά δίκτυα (π.χ. της Κρήτης, της Κω-Καλύμνου και της Ρόδου), ενώ για τα πολύ μικρά νησιωτικά δίκτυα (π.χ. Αγαθονήσι, Δονούσα) υπερβαίνει τα 900 €/MWhe ή ακόμη προσεγγίζει (π.χ. Αντικύθηρα, Οθωνοί) και τα 1.400 €/MWhe. Οι συγκεκριμένες τιμές καταδεικνύουν τη σημαντική οικονομική επιβάρυνση που υφίστανται οι καταναλωτές όχι μόνο των νησιωτικών περιοχών αλλά και όλης της χώρας (μέσω των χρεώσεων Υ.Κ.Ω. στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος), όπως επίσης και την άμεση εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής των νησιών μας από το εισαγόμενο ορυκτό πετρέλαιο. 
      Σχήμα 10: Εύρος Κόστους Ηλεκτροπαραγωγής (2020) στα Νησιωτικά Ηλεκτρικά Δίκτυα.
      6. Προοπτικές και Προκλήσεις της Εθνικής Ενεργειακής Μετάβασης 
      Ολοκληρώνοντας το Πέμπτο Μέρος της ετήσιας Έκθεσης, που αναφέρεται στην ανάλυση της Ενεργειακής Κατάστασης της χώρας μας, παρατηρείται μια περιορισμένη μείωση της εθνικής κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (η μείωση εντείνεται στην περίοδο της πανδημίας) καθώς και μια σταθεροποίηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας την τελευταία πενταετία. Ακολούθως, εξετάζοντας τη διαχρονική πορεία του εγχώριου ενεργειακού μίγματος, καθίσταται προφανές ότι στο πλαίσιο της Ενεργειακής Μετάβασης της χώρας μας σε τεχνολογίες μηδενικών (χαμηλών) εκπομπών άνθρακα καταγράφεται μια υπερβολική εξάρτηση της χώρας μας από εισαγόμενες ενεργειακές πηγές (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια), με αποτέλεσμα η ενεργειακή μας αυτονομία να περιορίζεται σε ποσοστό περίπου 18% για το έτος 2020. Επιπλέον, οι έντονες διακυμάνσεις στην τιμή των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων επιβαρύνει σημαντικά τόσο την εθνική οικονομία όσο και τους Έλληνες καταναλωτές.
      Ως θετική εξέλιξη μπορεί να θεωρηθεί η ενίσχυση των εφαρμογών αξιοποίησης της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας, η οποία όμως για να υλοποιήσει τους στόχους που έχουν τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) (το μερίδιο των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας το 2030 να υπερβεί το 61%), προϋποθέτει προσεκτικό επανασχεδιασμό και αναβάθμιση του εθνικού ηλεκτρικού δικτύου με ταυτόχρονη δημιουργία κατάλληλων υποδομών αποθήκευσης ενέργειας. Παράλληλα, η χώρα μας θα πρέπει να αξιοποιήσει σε μεγαλύτερο βαθμό το υφιστάμενο υδάτινο δυναμικό, λαμβάνοντας υπόψιν και τα ιδιαίτερα θετικά λειτουργικά χαρακτηριστικά των υδροηλεκτρικών σταθμών, που μπορούν σε σημαντικό βαθμό να υποκαταστήσουν -με κριτήριο την ασφάλεια του εθνικού ηλεκτρικού συστήματος- το σταθεροποιητικό ρόλο των υπό απόσυρση λιγνιτικών μονάδων. Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην προσεκτική εισαγωγή της ηλεκτροκίνησης, ώστε αφενός να αποτελέσει μια καθαρή περιβαλλοντική επιλογή βασισμένη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και αφετέρου οι απαιτούμενοι σταθμοί φόρτισης να ενταχθούν προγραμματισμένα και ομαλά στα υφιστάμενα ηλεκτρικά δίκτυα, προς εξυπηρέτηση και των Ελλήνων πολιτών.
      Στο επίπεδο των νησιών μας, επιπλέον των ιδιαίτερα σημαντικών προσπαθειών διασύνδεσης τουλάχιστον των μεγαλύτερων νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ολοκληρωμένη υλοποίηση υβριδικών ενεργειακών λύσεων ΑΠΕ, με κατάλληλα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας -περιορισμένης περιβαλλοντικής όχλησης- σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη κάλυψη της ζήτησης νερού και την εφαρμογή λύσεων καθαρής ηλεκτροκίνησης. Σε όλες αυτές τις δράσεις είναι ζωτικής σημασίας η συστηματική και έγκαιρη ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών όχι μόνο για να αποφευχθούν φαινόμενα δυναμικής αντίδρασης αλλά κυρίως για να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των κατοίκων στις ολοκληρωμένες δράσεις για καθαρή ενέργεια μέσα και από τη δημιουργία Ενεργειακών Κοινοτήτων.
      Συνοψίζοντας την παραπάνω ανάλυση, είναι σημαντικό να τονισθεί ότι για τη βελτίωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κατάστασης της χώρας μας αρχικά θα πρέπει να ενταθούν οι εθνικές δράσεις εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης της ενέργειας στους κύριους ενεργοβόρους κλάδους της οικονομίας (βιομηχανία, εμπορικός και οικιακός τομέας, μεταφορές, δημόσιες υπηρεσίες, κ.λπ.). Επιπλέον, είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν και σε επίπεδο εφαρμογής οι πρακτικές της κυκλικής οικονομίας και να ληφθούν υπόψιν με ιδιαίτερη κοινωνική ευαισθησία οι επιπτώσεις του επιχειρούμενου ενεργειακού μετασχηματισμού στις εμπλεκόμενες περιοχές/κοινωνίες της χώρας μας. Αναφορικά με την κάλυψη των εθνικών ενεργειακών αναγκών, είναι προφανές από τα διαθέσιμα στοιχεία ότι για την επίτευξη ενός βιώσιμου (αειφόρου) ενεργειακού μετασχηματισμού απαιτείται η προσεκτική αξιοποίηση του συνόλου του διαθέσιμου δυναμικού ΑΠΕ της χώρας μας (συμπεριλαμβανομένου του υδάτινου αλλά και του θαλάσσιου δυναμικού) σε πλήρη συνδυασμό με την ενίσχυση των ηλεκτρικών μας δικτύων και την ανάπτυξη κατάλληλων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας ρεαλιστικών διαστάσεων. Στόχος της εθνικής ενεργειακής πολιτικής θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση της επάρκειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας μας (μεγιστοποίηση της ενεργειακής μας αυτονομίας), η εξασφάλιση των ελάχιστων δυνατών τιμών των ενεργειακών προϊόντων (μηδενισμός της ενεργειακής φτώχειας) και φυσικά η προστασία του περιβάλλοντος, μέσα από βιώσιμες ενεργειακές λύσεις!
      Απόσπασμα από τα Συμπεράσματα (Πέμπτο Μέρος) της Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
      Πέμπτο Μέρος Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
      Ιωάννης K. Καλδέλλης, Δέσποινα Μπουλογιώργου, Παναγιώτης Τριανταφύλλου
      Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος, 
      Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής 
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.