Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • Buildinghow
    HoloBIM Structural

  • Αρθρογραφία

    Αρθρογραφία

    525 ειδήσεις in this category

    1. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η δυναμική του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα διατηρήθηκε και το 2023, γεγονός που αποτυπώνεται στην εξέλιξη δεικτών οικονομικής συγκυρίας, όπως το παραγόμενο προϊόν του κλάδου, οι επενδύσεις και η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα. Η υιοθέτηση πρακτικών βιωσιμότητας στην κατασκευή ενός οικιστικού ακινήτου σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις αποτελεί βασικό κριτήριο για τις επενδύσεις στον κατασκευαστικό κλάδο καθώς συνυπολογίζεται εξίσου σημαντικά στην αξία μιας κατοικίας όπως η τοποθεσία. Σε μια εποχή μάλιστα όπου η δυναμική του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα διατηρήθηκε και το 2023, γεγονός που αποτυπώνεται στην εξέλιξη διαφόρων δεικτών οικονομικής συγκυρίας, όπως το παραγόμενο προϊόν του κλάδου, οι επενδύσεις και η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα.
      Ποιες όμως είναι οι αλλαγές της υιοθέτησης πρακτικών βιωσιμότητας στον κατασκευαστικό κλάδο και ειδικότερα στον κλάδο οικιστικών ακινήτων; Η ΕΕ ανακοίνωσε πρόσφατα την υποχρέωση ανακαίνισης για ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων μεταξύ 2028-2032, κάτι το οποίο για ιδιοκτήτες που θέλουν να πουλήσουν ή ενοικιάσουν το ακίνητό τους, δημιουργεί νέες υποχρεώσεις που θα οριστικοποιηθούν με την ενσωμάτωση της οδηγίας στην ελληνική νομοθεσία.
      Η «ενεργειακή» οδηγία, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα όπου μεγάλο ποσοστό των παλαιών ακινήτων είναι κατασκευασμένα πριν από το 1980, έχει ιδιαίτερη σημασία. Τι αλλάζει με βάση τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται για ένα υποψήφιο αγοραστή αλλά και υποψήφιο πωλητή ενός οικιστικού ακινήτου, σε σχέση με μια δεκαετία πριν;
      «Σε κατασκευαστικό επίπεδο, οι αλλαγές που προέκυψαν στις προδιαγραφές των κτιρίων από το 2020 και μετά, έναντι των προηγούμενων ετών, είναι χαοτικές», αναφέρει στο ΑΠΕ/ΜΠΕ ο Ιωσήφ Αραμπατζής CEO και Owner της κατασκευαστικής εταιρείας ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ. «Έχουν συμβεί αλλαγές εκ θεμελίων, από τη χρήση υδατοστεγούς σκυροδέματος μέχρι τα κελύφη και τα μηχανολογικά των κτιρίων. Επιπλέον λόγω της έλλειψης εργατικού δυναμικού, εκτιμάται ότι θα ακολουθήσουν αυξήσεις στις τιμές των ακινήτων τα επόμενα χρόνια.
      'Αλλωστε είναι γεγονός ότι τα σύγχρονα ακίνητα στην Ελλάδα παραμένουν σε πολύ χαμηλότερες τιμές με αντίστοιχα των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών. Μια ακόμη σημαντική διαφορά που έχουμε διαπιστώσει σε σχέση με μια δεκαετία πριν, είναι η αξία που δίνεται πλέον στην αρχιτεκτονική, είτε πρόκειται για μία ανακαίνιση είτε για την κατασκευή μιας ολόκληρης πολυκατοικίας, που παλαιότερα ήταν πολύ μικρή έως και μηδενική. Ο ρόλος του αρχιτέκτονα σήμερα είναι καταλυτικός, ακόμη και στην ανακαίνιση επιμέρους δωματίων, όπως της κουζίνας ή του μπάνιου ενός ακινήτου. Ως κατασκευαστική εταιρεία ήδη από το 2009 επενδύσαμε στην αρχιτεκτονική τόσο με τη σύσταση εσωτερικής ομάδας, όσο και με εξωτερικές συνεργασίες με μεγάλα αρχιτεκτονικά γραφεία», αναφέρει.
      Οι τάσεις στην χώρα μας σήμερα σε κατασκευαστικό επίπεδο
      Τα νέα αυτά δεδομένα εκτός από τις επιπτώσεις που έχουν στη ζήτηση και προσφορά των οικιστικών ακινήτων αλλάζουν ριζικά και τον κατασκευαστικό κλάδο και στην αγορά ακινήτων. Επηρεάζουν όχι μόνον την κατασκευή των νέων κατοικιών αλλά και το υπάρχον τεράστιο απόθεμα των κατοικιών που υπάρχει στην χώρα μας, Αναλυτικότερα, οι τάσεις που διαμορφώνονται σύμφωνα και με τον κ.Αραμπατζή είναι:
      Η εικόνα της αγοράς αλλάζει σχεδόν κάθε εξάμηνο. Τα τελευταία 2-3 εξάμηνα, παρατηρείται ότι η ελληνική οικογένεια, στην προσπάθειά της να αποκτήσει ένα νέο σύγχρονο σπίτι, προβαίνει σε εκπτώσεις ως προς τις ανάγκες της. Τα υψηλά επιτόκια και οι οικονομικοί περιορισμοί οδηγούν σε επιλογή διαμερισμάτων λιγότερων τετραγωνικών μέτρων. Επιπλέον το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος των Ελλήνων επιλέγει να μη δημιουργήσει μεγάλη οικογένεια, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουν μεγαλύτερη ζήτηση κατοικίες των 50-60 τ.μ με ένα υπνοδωμάτιο, τα οποία αποτελούν πάντα μια ασφαλή επενδυτική ευκαιρία με πολύ καλή απόδοση. Η ζήτηση για πολυτελές (luxury) ακίνητο παρουσιάζει σταθερή άνοδο τα τελευταία χρόνια, έχοντας ένα σημαντικό κοινό αυτή την περίοδο στην Ελλάδα. Πλήθος Ελλήνων, αλλά και αγοραστές από τη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη, την Αμερική και την Κίνα αποφασίζουν να επενδύσουν σε αυτή την κατηγορία, κυρίως λόγω της γεωγραφικής μας θέσης, αλλά και της συμφέρουσας τιμής των ακινήτων. Οι σοβαρές επενδύσεις σε επαγγελματικά κτίρια που γίνονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Κατ' επέκταση αυτού, παρατηρείται η τάση για δημιουργία μικρών κοινοτήτων κατοικιών γύρω από τα μεγάλα επαγγελματικά κτίρια, ακόμα και σε μια μικρή αγορά όπως είναι η ελληνική. Περιοχές όπως το Μαρούσι δημιουργούν νέες συνθήκες με χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, των οποίων οι εργαζόμενοι επιλέγουν να κατοικήσουν σε κοντινή απόσταση από τον εργασιακό τους χώρο, προκειμένου να βελτιώσουν την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής τους. Στο πλαίσιο αυτό το επόμενο έργο στην ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ είναι η κατασκευή σύγχρονων και ευέλικτων κατοικιών, σε ένα εξαιρετικό οικόπεδο σε στρατηγικό σημείο του Αμαρουσίου, που αυτή τη στιγμή είναι στο στάδιο της αρχιτεκτονικής μελέτης. Οι μεγάλες αστικές αναπλάσεις, με επίκεντρο το Ελληνικό, αλλά και πολλά μεγάλα ξενοδοχεία που κατασκευάζονται σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, θα καθορίσουν πολύ τις εξελίξεις στον κλάδο της κατασκευής και των ακινήτων. Οι τεράστιες ανάγκες για έμπειρο εργατικό δυναμικό, θα συμπαρασύρουν τις τιμές στο κόστος κατασκευής και κατ' επέκταση τις τιμές της αγοράς των ακινήτων, οι οποίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται τουλάχιστον για τα επόμενα 5 χρόνια. Δίνει ως παράδειγμα την κατασκευή από ενός μεγάλου ξενοδοχειακού συγκροτήματος στην Πάρο, όπου η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η διαχείριση από την εταιρία με έξυπνο τρόπο της ζήτησης του επενδυτή, συγκρατώντας ταυτόχρονα χαμηλά το κόστος της κατασκευής, ώστε να υλοποιηθεί το έργο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, παραμένοντας μια σοβαρή επένδυση για τους ιδιοκτήτες.
    2. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η απάντηση, βεβαίως, είναι “δεν ξέρουμε”. Κανένας φορέας δεν έχει καταγεγραμμένες όλες τις ελληνικές γέφυρες και κανένας φορέας δεν έχει τη συνολική ευθύνη παρακολούθησης και συντήρησής τους. Εκ πρώτης όψεως αυτό μπορεί να ακούγεται απίστευτο, αλλά αν λάβει κανείς υπ’ όψιν το πότε και το πώς έχουν κατασκευαστεί οι χιλιάδες γέφυρες που βρίσκονται στο πολυδαίδαλο ελληνικό οδικό δίκτυο, ίσως να μην είναι και τόσο περίεργο.
      Ας ξεκινήσουμε, όμως, από τους ορισμούς. “Γέφυρα” είναι μια τεχνική κατασκευή που συνδέει δύο ή περισσότερα σημεία περνώντας πάνω από φυσικά ή τεχνητά εμπόδια. Το τι ακριβώς θεωρείται γέφυρα, ωστόσο, είναι πιο θολό. Όλοι αναγνωρίζουμε τις μεγάλες γέφυρες πάνω από ποτάμια, χειμάρρους και κοιλάδες που βλέπουμε στο οδικό δίκτυο, αλλά μια ευρύτερη χρήση του ορισμού μπορεί να συμπεριλάβει ακόμα και αυτές τις μικρές διόδους κάτω από δρόμους για να περνούν οχετοί, που δεν φαίνονται καν από το δρόμο. Συχνά ως “γέφυρες” χαρακτηρίζονται τέτοια τεχνικά έργα που έχουν μήκος τουλάχιστον 6 μέτρα.
      Κανένας φορέας δεν έχει καταγεγραμμένες όλες τις ελληνικές γέφυρες και κανένας φορέας δεν έχει τη συνολική ευθύνη παρακολούθησης και συντήρησής τους. Σύμφωνα, ωστόσο, με εκτιμήσεις σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν 17.000 γέφυρες περίπου.
      Μπορεί να μην γνωρίζουμε ακριβώς πόσες είναι οι ελληνικές γέφυρες, αλλά χάρη στην κατασκευή των πολύ μεγάλων αυτοκινητοδρόμων τις τελευταίες δεκαετίες από ιδιωτικές κοινοπραξίες στη χώρα μας, οι οποίες είχαν την εκπόνηση μελετών για το ελληνικό δίκτυο ως κομμάτι του έργου που είχαν αναλάβει, έχουμε μια εκτίμηση. Από αυτές τις πηγές ξέρουμε, λοιπόν, ότι οι νέες εθνικοί οδοί περιλαμβάνουν περίπου 3.000 γέφυρες μήκους άνω των 6 μέτρων (οι μισές εκ των οποίων είναι καινούργιες, ενώ οι υπόλοιπες ήταν προϋπάρχουσες), ενώ περίπου άλλες τόσες υπολογίζεται ότι βρίσκονται στις παλιές εθνικές οδούς και το επαρχιακό δίκτυο. Αν συμπεριληφθούν και μικρότερες γέφυρες (π.χ. μήκους 2 μέτρων και άνω), ο συνολικός αριθμός των γεφυρών στην Ελλάδα εκτιμάται γύρω στις 17.000.
      Προφανώς, πολλές από αυτές είναι παλαιές. Αρκετοί κύριοι οδικοί άξονες στη χώρα μας κατασκευάστηκαν στις δεκαετίες του ’50 και του ’80, πράγμα που σημαίνει ότι αφενός κατασκευάστηκαν με πολύ διαφορετικές (και ανεπαρκείς) προδιαγραφές από αυτές που ισχύουν σήμερα και, αφετέρου, ότι κάποιες από αυτές πλησιάζουν το τέλος της θεωρητικής τους ζωής, δεδομένου μάλιστα ότι δεν συντηρούνται ούτε αναβαθμίζονται τακτικά. Και τα δύο θέματα είναι σημαντικά. Για παράδειγμα, οι κανονισμοί των προηγούμενων δεκαετιών δεν περιελάμβαναν σωστές προβλέψεις για τη μελλοντική εξέλιξη της κίνησης στους δρόμους και τα φορτία που θα έμελλε να εξυπηρετήσει η γέφυρα. Επιπλέον, δεν προέβλεπαν τη χρήση σκυροδέματος υψηλής ποιότητας, δεν είχαν επαρκείς προβλέψεις για τους σεισμούς, δεν είχαν προβλέψεις για έντονα καιρικά φαινόμενα, τη μελλοντική στάθμη ποταμών και χειμάρρων ή τη διάβρωση του εδάφους.
      Σκεφτείτε μόνο την αύξηση της κυκλοφορίας στους ελληνικούς δρόμους. Η ετήσια μέση ημερήσια κυκλοφορία στη λεωφόρο Ποσειδώνος, για παράδειγμα, εκτοξεύτηκε από 40.000 το 1971 στα 110.000 το 1995. Από το 1986 μέχρι το 2006 ο δείκτης ιδιοκτησίας ΙΧ των Ελλήνων αυξήθηκε κατά 207%. Οι γέφυρες που είχαν κατασκευαστεί τις δεκαετίες του ’60 ή του ’70 δεν είχαν στον σχεδιασμό τους προβλέψεις για τέτοια φορτία.
      Πρακτικά όλες οι γέφυρες που έχουν κατασκευαστεί στην Ελλάδα πριν από το 1961 δεν ακολουθούσαν κανένα συγκεκριμένο κανονιστικό πλαίσιο. Αυτές που κατασκευάστηκαν αργότερα και μέχρι και τη δεκαετία του ’80, ακολουθούσαν παρωχημένους (πια) γερμανικούς κανονισμούς και όλες οι γέφυρες που κατασκευάστηκαν πριν από το 1993 δεν είχαν επαρκείς αντισεισμικές προβλέψεις στο σχεδιασμό τους. Ακόμα και οι κανόνες του 1993 θεωρούνται παρωχημένοι σήμερα. Σήμερα, παρεμπιπτόντως, που η χώρα μας έχει ενσωματώσει πλήρως τα τελευταία ευρωπαϊκά πρότυπα, η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα κανονιστικά πλαίσια στον κόσμο. Αλλά με τις παλαιότερες γέφυρες υπάρχει πρόβλημα.

      Ακόμα σημαντικότερο, όμως, είναι το ότι δεν υπάρχει συστηματική παρακολούθηση όλων αυτών των γεφυρών ανά την Ελλάδα. Αυτές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο των σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων παρακολουθούνται και μάλιστα η ανακατασκευή και η συντήρηση κάποιων -όπως της γέφυρας της Αταλάντης στην Ιονία Οδό-, περιλαμβάνονται και στη σύμβαση της κοινοπραξίας που διαχειρίζεται τον δρόμο. Όλες οι γέφυρες του επαρχιακού οδικού δικτύου και των παλαιών εθνικών οδών, όμως, δεν παρακολουθούνται και δεν συντηρούνται τακτικά. Όπως θα δούμε και παρακάτω, άλλες χώρες εφαρμόζουν μεθόδους παρακολούθησης και προγράμματα τακτικών επιθεωρήσεων και έργων συντήρησης για τις γέφυρές τους. Εμείς όχι. Στη χώρα μας εργασίες ενίσχυσης και συντήρησης γίνονται συνήθως μεμονωμένα σε εξόφθαλμα ετοιμόρροπες κατασκευές, κυρίως μετά από την πρωτοβουλία τοπικών φορέων. “Σε όλο τον κόσμο υπάρχει, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, η έννοια της προληπτικής συντήρησης”, δήλωσε πέρυσι ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γ. Στασινός. “Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε κάθε φορά να κλαίμε πάνω από ερείπια”.
      Άλλες χώρες εφαρμόζουν μεθόδους παρακολούθησης και προγράμματα τακτικών επιθεωρήσεων και έργων συντήρησης για τις γέφυρές τους. Στη χώρα μας εργασίες ενίσχυσης και συντήρησης γίνονται συνήθως μεμονωμένα σε εξόφθαλμα ετοιμόρροπες κατασκευές, κυρίως μετά από την πρωτοβουλία τοπικών φορέων.
      Τα συμβάντα που έχουμε στη χώρα μας βεβαίως δεν περιλαμβάνουν καμία τραγωδία παρόμοια της Γένοβας, αλλά δεν είναι λίγα σε αριθμό. Η έκθεση αναφέρει μια σειρά από παραδείγματα, από τη γέφυρα του Ολβιού ποταμού στο Φενεό Κορινθίας που έπεσε τον περασμένο Φεβρουάριο, μέχρι το χτισμένο το 1866 τοξωτό γεφύρι της Πλάκας στον Άραχθο, που έπεσε το 2015. Υπάρχουν δε και κάμποσα παραδείγματα γεφυρών η επικινδυνότητα των οποίων ήταν εξόφθαλμη και αντιμετωπίστηκε ή αντιμετωπίζεται, όπως οι δίδυμες γέφυρες στον Χάραδρο ή η γέφυρα του ποταμού Νέστου. Και υπάρχει και η περίπτωση της γέφυρας Γρηγορίου Λαμπράκη στον Πειραιά, η οποία εξυπηρετεί τεράστιους αριθμούς οχημάτων κάθε μέρα και πρόκειται να σηκώσει επιπλέον και το βάρος του τραμ. Η γέφυρα αυτή, που κατασκευάστηκε το 1960, μοιάζει καταπονημένη και προβληματική ακόμα και στα μάτια μη-ειδικών περαστικών. Η εταιρεία που διαχειρίζεται το τραμ ανέλαβε τη μελέτη της γέφυρας με μια σειρά από δοκιμές και μετρήσεις οι οποίες, παραδόξως, έδειξαν πως η στατική επάρκεια της γέφυρας δεν χρειάζεται καμία αναβάθμιση. Παρ’ όλα αυτά, η εταιρεία προχωρά ήδη σε εργασίες ενίσχυσης της συγκεκριμένης γέφυρας, κυρίως για να επεκτείνει και τον χρόνο ζωής της.
      Τι κάνουν οι άλλοι;
      Μετά από την κατάρρευση της γέφυρας Μοράντι στη Γένοβα, η ιταλική κυβέρνηση ξεκίνησε άμεσα ένα πρόγραμμα εγκατάστασης συστημάτων δομικής παρακολούθησης σε πολλές από τις δεκάδες χιλιάδες γέφυρες της χώρας. Ο διευθυντής μιας εταιρείας που έχει αναλάβει την επιθεώρηση και τον έλεγχο 50.000 από αυτές δήλωσε ότι όλες οι γέφυρες από σκυρόδεμα που κατασκευάστηκαν στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 στην Ιταλία έχουν φτάσει ή και ξεπεράσει το προσδόκιμο της ζωής τους. Από ό,τι έγινε γνωστό, κάθε χρόνο 15-20 γέφυρες καταρρέουν στη χώρα λόγω έλλειψης συντήρησης ή λόγω ηλικίας.
      Και στη Γαλλία όμως η κατάρρευση της γέφυρας Μοράντι προκάλεσε την άμεση αντίδραση της κυβέρνησης -η αρμόδια υπουργός ανακοίνωσε ένα σχέδιο ελέγχου και συντήρησης με τακτικές επιθεωρήσεις προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, ενώ το υπουργείο δημοσίευσε και μια λίστα 23 μεγάλων γεφυρών που απαιτούν διορθωτικές επεμβάσεις. Στη Γερμανία, έρευνα του 2017 εκτίμησε πως το 12,4% των γεφυρών της χώρας είναι σε κακή κατάσταση, αλλά μόνο ένα αντίστοιχο ποσοστό (12,5%) είναι σε καλή κατάσταση, χωρίς κανένα πρόβλημα. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο από εκεί είναι το ότι στην ανατολική Γερμανία το πρόβλημα είναι λιγότερο έντονο, καθώς εκεί ένα μεγάλο μέρος του οδικού δικτύου ανακατασκευάστηκε μετά την ενοποίηση, ενώ στη δυτική Γερμανία τα περισσότερα μεγάλα έργα υποδομής σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Αυτό, παρεμπιπτόντως, εξηγεί και το γιατί και η δική μας χώρα ενδέχεται να βρίσκεται σε σχετικά καλύτερη κατάσταση από άλλες, πιο προηγμένες χώρες. Και εδώ μεγάλο ποσοστό των υποδομών κατασκευάστηκε σχετικά πρόσφατα, με ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και προδιαγραφές.
      Μία χώρα που έχει κάνει σημαντικά βήματα στο θέμα της καταγραφής και της αντιμετώπισης του προβλήματος είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που ούτως ή άλλως αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις στο θέμα της συντήρησης των υποδομών τους. Εκεί υπάρχουν θεσμοθετημένα πρότυπα συντήρησης γεφυρών από το 1971 κιόλας, και όλες οι γέφυρες -614.387 σε αριθμό- είναι καταγεγραμμένες και καταχωρημένες σε ένα λεπτομερές μητρώο, με στοιχεία για την ηλικία τους, τα υλικά κατασκευής τους, την ημερήσια κυκλοφορία και πολλά άλλα, καθώς και με την αξιολόγηση της δομικής τους κατάστασης, η οποία προκύπτει από τα δομικά τους στοιχεία (τρόπος κατασκευής, δοκιμές, υλικά) και από τακτικές επιθεωρήσεις.

      Βεβαίως, μια τέτοια καταγραφή είναι χρήσιμη εφόσον οδηγεί και σε συντονισμένη ανταπόκριση στην πραγματικότητα που αποκαλύπτουν τα δεδομένα. Τα στοιχεία λένε, για παράδειγμα, πως το 9,1% των γεφυρών στις ΗΠΑ το 2016 κρίνονταν ως δομικά ανεπαρκείς. Πρόκειται για σχεδόν 56.000 γέφυρες, που έχουν 188 εκατομμύρια διελεύσεις την ημέρα. Το να επισκευαστούν ή να ανακατασκευαστούν όλες είναι ένα γιγάντιο, δύσκολο, κοστοβόρο έργο. Στις ΗΠΑ και αλλού οι μηχανικοί ήδη χρησιμοποιούν τεχνολογικές λύσεις για να κάνουν την παρακολούθηση και τη συντήρηση των γεφυρών που χτίζονται τώρα ευκολότερη και φτηνότερη, αλλά η συντήρηση πολλών χιλιάδων επισφαλών παλαιών κατασκευών παραμένει μια σημαντική και μεγάλη πρόκληση, η οποία μάλιστα όσο περνά ο καιρός θα γίνεται μεγαλύτερη. Οι περισσότερες γέφυρες στις ΗΠΑ έχουν σχεδιαστεί για να έχουν διάρκεια ζωής τα 50 χρόνια -ο μέσος όρος ζωής τους σήμερα είναι τα 43 χρόνια. Το 2012 ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υπέγραψε νόμο για τη χρηματοδότηση έργων συντήρησης των υποδομών μεταφορών της χώρας ύψους εκατοντάδων δισ. δολαρίων. Ίσως να μην αρκούν.
      Στη χώρα μας η ιδέα για τη δημιουργία ενός Εθνικού Μητρώου Γεφυρών υπάρχει εδώ και μερικά χρόνια, και κάποιες κινήσεις έχουν γίνει για την δημιουργία ενός αρμόδιου φορέα. Η έκθεση τονίζει ότι πρόκειται για ένα απαραίτητο έργο (χωρίς να θεωρείται απαραίτητη η δημιουργία ενός καινούριου φορέα για να το υλοποιήσει, πάντως) το οποίο μάλιστα θα πρέπει να σχεδιαστεί με τα πιο σύγχρονα μέσα. Ένα τέτοιο μητρώο θα πρέπει να περιλαμβάνει τα πλήρη στοιχεία κάθε γέφυρας, από την ημερομηνία και τη μέθοδο κατασκευής μέχρι τα υλικά, τον όγκο διερχόμενων οχημάτων, τη σεισμικότητα της περιοχής και τυχόν επισκευές ή εργασίες συντήρησης έχουν συμβεί στο παρελθόν. Βεβαίως θα πρέπει να περιλαμβάνει και μια ενημερωμένη βαθμολόγηση της κατάστασης της κάθε γέφυρας, ώστε το Μητρώο να μην είναι μια απλή καταγραφή των γεφυρών, αλλά ένα εργαλείο με το οποίο αρμόδιοι θα μπορούν να προσδιορίζουν προτεραιότητες. Το Μητρώο θα πρέπει να είναι ενταγμένο σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα ασφάλειας για τις γέφυρες, που θα προσδιορίζει και το τι πρέπει να γίνει όταν εντοπιστεί κάθε γέφυρα που αντιμετωπίζει προβλήματα.

      Σύμφωνα με την Αμερικανική Κοινότητα Πολιτικών Μηχανικών, ένα πρόγραμμα ασφάλειας για τις γέφυρες θα πρέπει να περιλαμβάνει μια σειρά από απαραίτητες δράσεις, όπως:
      Τακτικά προγράμματα επιθεώρησης και αξιολόγησης σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες ερευνητικές και αναλυτικές τεχνικές. Τακτικά προγράμματα συντήρησης για ολόκληρο το σύστημα. Επιβολή ορίων φορτίων και ταχύτητας σε δομικά ανεπαρκείς ή ξεπερασμένες γέφυρες. Ιεράρχηση και χρηματοδότηση της αντικατάστασης λειτουργικά ευάλωτων γεφυρών. Βεβαίως, τόσο το Μητρώο όσο και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ασφάλειας για τις ελληνικές γέφυρες θα πάρουν πολύ καιρό για να υλοποιηθούν και να αρχίσουν να λειτουργούν. Οι ερευνητές στην έκθεσή τους τονίζουν ότι στο μεταξύ είναι επιτακτική η ανάγκη για την αξιολόγηση και τη συντήρηση ευπαθών γεφυρών που ενδέχεται να μην μπορούν να περιμένουν να ολοκληρωθεί το Μητρώο. Τα ζητούμενα για ένα τέτοιο έργο είναι δύο: Πώς γίνεται ο έλεγχος και πώς επισημαίνονται οι ευπαθείς γέφυρες στις οποίες πρέπει να γίνει έλεγχος. Για το δεύτερο πρόβλημα οι ερευνητές προτείνουν τη δημιουργία μιας πλατφόρμας (είτε στη νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα μελών του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος, είτε στην υπάρχουσα πλατφόρμα του Τεχνικού Επιμελητηρίου) στην οποία εθελοντές μηχανικοί θα μπορούν να καταχωρούν ευπαθείς γέφυρες της περιοχής τους οι οποίες κρίνουν ότι θα πρέπει να ελεγχθούν. Στη συνέχεια, τεχνικά κλιμάκια (που ούτως ή άλλως θα κληθούν να αξιολογήσουν γέφυρες κατά τη σύνταξη του Μητρώου) μπορούν να επιθεωρήσουν τις συγκεκριμένες γέφυρες και να τις αξιολογήσουν χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνικές και εξειδικευμένες μεθοδολογίες.
      Και, βεβαίως, η ανάγκη παρακολούθησης, αξιολόγησης και συντήρησης θα πρέπει να προβλέπεται και κατά την κατασκευή κάθε νέου τεχνικού έργου -και γέφυρας- και στη χώρα μας, κάτι που δεν γινόταν τις προηγούμενες δεκαετίες. Η τεχνολογία προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία ώστε οι άνθρωποι που θα κληθούν σε 50 ή σε 70 χρόνια να αξιολογήσουν και να συντηρήσουν τις υποδομές που κατασκευάζονται σήμερα, να μην αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εμείς.
      Αυτοί που σήμερα κατασκευάζουν μια νέα γέφυρα πάνω από τον ποταμό Πολσεβέρα, στη Γένοβα, στο σημείο όπου στεκόταν μέχρι πέρυσι η γέφυρα Μοράντι, ασφαλώς το έχουν και αυτό στο μυαλό τους. Η γέφυρα, σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Ρέντσο Πιάνο, θα ανοίξει στην κυκλοφορία στις αρχές του 2020.
      Η έκθεση: https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/09/Gefyres_stin_ellada.pdf
       
    3. Αρθρογραφία

      Engineer

      Ο Πρωτοβάθμιος και Δευτεροβάθμιος Προσεισμικός έλεγχος θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν και στα ιδιωτικά κτίρια για μια αρχική εκτίμηση σεισμικής διακινδύνευσης όπως και για την αξιοποίησή τους από ασφαλιστικές εταιρείες.
      Πρόσφατα (Ν.5037/ Άρθρο 265/ΦΕΚ 75, 28 Μαρ 2023) ανατέθηκε στο ΤΕΕ η υλοποίηση δράσης για τη διενέργεια Πρωτοβάθμιου και Δευτεροβάθμιου προσεισμικού ελέγχου των δημοσίων κτιρίων και κρίσιμων υποδομών, υπό την εποπτεία του ΟΑΣΠ και σε συνεργασία με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος.
      Οι παραπάνω δράσεις θα χρηματοδοτηθούν μεταξύ άλλων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ΕΣΠΑ, το Πράσινο Ταμείο, το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, ειδικά προγράμματα ενίσχυσης δήμων, καθώς και άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα.
      Ανάγκη διενέργειας προσεισμικών ελέγχων
      Δεδομένου ότι ο πρώτος Αντισεισμικός Κανονισμός εφαρμόσθηκε στην Ελλάδα το 1959 και η πρώτη σημαντική βελτίωσή του έγινε το 1985, δημιουργείται εύλογα το ερώτημα για το πόσο ασφαλή μπορεί να είναι τα κτίρια, που κατασκευάστηκαν πριν το 1959 ή ακόμα και πριν το 1985, σε μια σεισμογενή χώρα όπως η Ελλάδα.
      Ο ΟΑΣΠ έχει διαμορφώσει ένα κανονιστικό πλαίσιο αναφοράς για τον προσεισμικό έλεγχο κτιρίων, αποσκοπώντας στην εκτίμηση του επιπέδου της ασφάλειας που παρέχουν τα δημόσια και κοινωφελή κτίρια, έναντι των μέγιστων πιθανοτικά αναμενόμενων σεισμικών δράσεων στην περιοχή που ευρίσκονται, και περιλαμβάνει τρία στάδια ελέγχου:
      Τον Πρωτοβάθμιο προσεισμικό έλεγχο ή Ταχύ Οπτικό Έλεγχο (TOE), για την πρώτη καταγραφή και ταχεία αποτίμηση της σεισμικής ικανότητας των κτιρίων δημόσιας και κοινωφελούς χρήσης. Τον Δευτεροβάθμιο προσεισμικό έλεγχο για την προσεγγιστική αποτίμηση της σεισμικής ικανότητας με βάση αναλυτικότερους υπολογισμούς και (μη καταστροφικό) έλεγχο ποιότητας των υλικών, για όσα κτίρια προκύψει ανεπαρκής σεισμική ικανότητα με βάση τα αποτελέσματα του TOE. Τον Τριτοβάθμιο προσεισμικό έλεγχο που περιλαμβάνει την αναλυτική αποτίμηση της σεισμικής ικανότητας σε πρώτη φάση και ενδεχομένως σύνταξη μελέτης αποκατάστασης- ενίσχυσης, για όσα κτίρια προκύψει τοπική ή γενική σεισμική ανεπάρκεια κατά την αποτίμηση. Πρωτοβάθμιος Προσεισμικός Έλεγχος
      Ο Πρωτοβάθμιος έλεγχος διενεργείται από διμελείς επιτροπές μηχανικών, τουλάχιστον ένας εκ των οποίων Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, και συμπληρώνεται ένα Δελτίο Προσεισμικού Ελέγχου Κτιρίων.
      Οι Μηχανικοί διενεργώντας τον Πρωτοβάθμιο έλεγχο δεν δίνουν απάντηση στο ερώτημα «αν αντέχει το κτίριο ή όχι» (έλεγχος επάρκειας), αλλά συλλέγουν και συμπληρώνουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία ώστε να είναι δυνατός ο υπολογισμός του δείκτη σεισμικής ικανότητας του κτιρίου, ως σχετικό μέγεθος, σε σχέση με τους δείκτες των υπόλοιπων κτιρίων που θα ελεγχθούν Πανελλαδικά.
      Ο δείκτης σεισμικής ικανότητας του κτιρίου προσδιορίζεται μετά από σχετική επεξεργασία και βαθμονόμηση των στοιχείων των συμπληρωμένων Δελτίων από τον ΟΑΣΠ, καθώς και από τις αναμενόμενες μέγιστες σεισμικές δράσεις ανά περιοχή για τα αμέσως επόμενα χρόνια, όπως θα εκτιμηθούν από τους αρμόδιους σεισμολογικούς φορείς. Με βάση αυτούς τους δείκτες θα προσδιορισθούν οι προτεραιότητες για τον περαιτέρω έλεγχο του κάθε κτιρίου (Δευτεροβάθμιο και Τριτοβάθμιο) ή την αναγκαιότητα λήψης άμεσων μέτρων.
      Η διαδικασία του Πρωτοβάθμιου Προσεισμικού Ελέγχου είναι απλοποιημένη και τυποποιημένη, όσον αφορά τη συλλογή των στοιχείων. Τα στοιχεία που καταγράφονται στο Δελτίο Ελέγχου περιλαμβάνουν τεχνικά στοιχεία του κτιρίου (μέγεθος, ιστορικό, σπουδαιότητα), σεισμολογικά στοιχεία περιοχής, δομικό τύπο, και στοιχεία τρωτότητας. Τα περισσότερα από αυτά προσδιορίζονται μονοσήμαντα (σημειώνοντας Χ στο αντίστοιχο τετραγωνίδιο), και όχι ποσοτικά (με διαβάθμιση). Σημαντικός παράγοντας για την εξασφάλιση της αξιοπιστίας των στοιχείων είναι η εξεύρεση και χρήση της μελέτης του κτιρίου για τον έλεγχο.
      Είναι σημαντικό οι μηχανικοί που διενεργούν τον έλεγχο να διαθέτουν σημαντική εμπειρία σε αντισεισμικούς κανονισμούς, να έχουν μελετήσει τις οδηγίες σύνταξης και να έχουν εκπαιδευτεί καταλλήλως. Το ζητούμενο είναι τα στοιχεία που καταγράφονται αφενός να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα (ορθότητα) και αφετέρου να έχουν μεταξύ τους κοινές παραδοχές στις περιπτώσεις που δεν είναι επιστημονικά προφανής μια μονοσήμαντη απάντηση (π.χ. εύρος ύπαρξης κακοτεχνιών, κανονικότητες, κ.λπ.). Ιδανικά, ο έλεγχος του ίδιου κτιρίου από διαφορετικές επιτροπές ελέγχου θα πρέπει να δώσει ίδια ακριβώς βαθμολογία (ή έστω πολύ μικρές αποκλίσεις). Για αυτό και στον Νόμο προβλέπεται διαδικασία εκπαίδευσης των μηχανικών που θα διενεργήσουν τον Πρωτοβάθμιο και Δευτεροβάθμιο προσεισμικό έλεγχο από το ΤΕΕ και τον ΟΑΣΠ.
      Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Πρωτοβάθμιου Ελέγχου
      Στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αντισεισμικής Μηχανικής (Αθήνα, Οκτώβριος 2022, Σέξτος, Πέλλη, Παναγιωτοπούλου, Ταρναβά, Ζάγορα, Λαλεχός, Παπαχρηστίδης, Μαρούλης) παρουσιάσθηκε η μετεξέλιξη των έντυπων δελτίων Πρωτοβάθμιου Ελέγχου σε διαδικτυακό εργαλείο διαχείρισης του Ταχέως Οπτικού Ελέγχου του δομικού αποθέματος των δημοσίων κτιρίων της χώρας και, σε επόμενο στάδιο, της σεισμικής διακινδύνευσης σε όλη την επικράτεια.
      Τα δεδομένα προσεισμικού ελέγχου εισάγονται απευθείας από τον χρήστη-μηχανικό στον διακομιστή, καταχωρούνται σε μια ολοκληρωμένη ηλεκτρονική βάση δεδομένων και βαθμονομούνται αυτόματα σύμφωνα με τα διατιθέμενα στοιχεία, αφού πρώτα γίνουν όλοι οι απαραίτητη λογικοί έλεγχοι ορθότητας δεδομένων. Επισημαίνεται ότι με το σύστημα βαθμολογίας που χρησιμοποιείται στη μέθοδο, προκύπτει ένας συνολικός βαθμός που αφορά τη σεισμική διακινδύνευση (seismic risk) για κάθε κτίριο συνεκτιμώντας ταυτόχρονα τη σεισμική επικινδυνότητα της θέσης (seismic hazard) και την τρωτότητα (vulnerability) του κτιρίου.
      Η ηλεκτρονική φόρμα εισαγωγής έχει σχεδιαστεί κατάλληλα ώστε ουσιαστικά να καθοδηγεί τον μηχανικό κατά τη συμπλήρωση του Δελτίου παρέχοντάς του πρόσβαση στις οδηγίες που έχει εκδώσει ο ΟΑΣΠ, παραθέτοντας παραδείγματα και εικόνες (για παράδειγμα παθολογίας και μορφολογίας των κτιρίων) ώστε να αυξήσει την αξιοπιστία των δεδομένων. Ταυτόχρονα, ο λογικός έλεγχος εξετάζει τη φόρμα πριν την υποβάλει ο μηχανικός-ελεγκτής εντοπίζοντας πιθανά λογικά λάθη.
      Με τον τρόπο αυτόν το δελτίο είναι κατά 100% «πλήρες» διαθέτοντας υποχρεωτικά όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για να εξαχθεί η δομική βαθμολογία διακινδύνευσης και σε πολύ μεγάλο ποσοστό αξιόπιστο, πριν καν ληφθεί από τον ΟΑΣΠ προς επεξεργασία και έγκριση.
      ]Παράλληλα με την υποβολή των στοιχείων του δελτίου προσεισμικού ελέγχου απαιτείται και η υποβολή φωτογραφιών από το εσωτερικό και το εξωτερικό του κτιρίου. Με τον τρόπο αυτόν τεκμηριώνεται φωτογραφικά η κατάσταση του κτιρίου κατά τη στιγμή διενέργειας του ΤΟΕ και παρέχονται λεπτομέρειες των στοιχείων παθολογίας του οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω κατά τον έλεγχο του δελτίου από τον ΟΑΣΠ.
      Επιπρόσθετα οι φωτογραφίες αξιοποιούνται για την αυτόματη συμπλήρωση των πεδίων γεωαναφοράς ώστε το κάθε δελτίο να έχει μοναδικές συντεταγμένες επί του τοπογραφικού υποβάθρου χωρίς να χρειάζεται να δηλωθούν από τον χρήστη.
      Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό, η εφαρμογή επιτρέπει την πλοήγηση επί ψηφιακού δικτυακού χάρτη OpenStreetMap για τον χειροκίνητο εντοπισμό της ακριβούς θέσης του κτιρίου.
      Με βάση τη βαθμολογία αυτή, τα κτίρια κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες προτεραιότητας περαιτέρω ελέγχου, εν προκειμένω: Α, Β και Γ (όπου Α αφορά υψηλότερη προτεραιότητα). Ο ΟΑΣΠ και η Πολιτεία έχουν τη δυνατότητα χωρικής κατανομής της πληροφορίας επί ψηφιακού χαρτογραφικού υποβάθρου (GIS) όσο και της στατιστικής κατανομής των χαρακτηριστικών των ελεγμένων κτιρίων, έχοντας έτσι ένα εργαλείο λήψης αποφάσεων.
      Τι ακολουθεί; Δευτεροβάθμιος και Τριτοβάθμιος Έλεγχος
      Ο Πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος (Ταχύς) είναι έτσι δομημένος ώστε να μπορεί να ολοκληρωθεί από την ομάδα Μηχανικών σε μερικές ώρες. Αντίστοιχα ο Δευτεροβάθμιος έλεγχος απαιτεί λίγες μέρες, ενώ ο Τριτοβάθμιος έλεγχος κάποιες εβδομάδες, ειδικά εάν συνοδεύεται και από μελέτη ενίσχυσης – σεισμικής αναβάθμισης.
      Ο Δευτεροβάθμιος προσεισμικός έλεγχος, όπως και ο Πρωτοβάθμιος, δεν απαντάει οριστικά στο ερώτημα «αντέχει ή δεν αντέχει το κτίριο;». Αλλά οδηγεί και αυτός στη βαθμονόμηση του κτιρίου, εξειδικεύοντας παραπάνω τον «δείκτη προτεραιότητας ελέγχου». Η βαθμονόμηση αυτήν τη φορά έχει και υπολογιστικό σκέλος (δεν γίνεται μόνο οπτικά), περιλαμβάνει επί τόπου μετρήσεις αντοχών υλικών και η βαθμολογία που δίνεται, κατευθείαν από το μηχανικό αυτή τη φορά, είναι πιο ακριβής από αυτή του Πρωτοβαθμίου.
      Ο Τριτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος είναι ο μόνος που μπορεί να απαντήσει με ακρίβεια στην ερώτηση επάρκειας και γίνεται σύμφωνα με τον ΚΑΝονισμό ΕΠΕμβάσεων (ΚΑΝ.ΕΠΕ. 3η Αναθεώρηση, 2022, ΟΑΣΠ). Περιλαμβάνει πιο εκτεταμένες μετρήσεις αντοχών υλικών σε σχέση με τον Δευτεροβάθμιο, αποτυπώσεις, αναλυτικούς υπολογισμούς και σύνταξη τευχών μελέτης.
      Έλεγχος σε Ιδιωτικά Κτίρια;
      Ο Πρωτοβάθμιος και Δευτεροβάθμιος Προσεισμικός έλεγχος αποσκοπούν στην αξιολόγηση και ταξινόμηση των αναγκών των Δημοσίων Κτιρίων από την Πολιτεία. Αυτό δεν απαιτείται σε ιδιωτικά κτίρια στα οποία ο ιδιοκτήτης τους μπορεί να ζητήσει από τον Μηχανικό κατευθείαν τη διενέργεια Τριτοβάθμιου Προσεισμικού Ελέγχου η οποία ενδεχομένως να οδηγήσει σε σύνταξη μελέτης ενίσχυσης – σεισμικής αναβάθμισης.
      Ωστόσο, δεδομένου του αυξημένου απαιτούμενου χρόνου (και κόστους) διενέργειας Τριτοβάθμιου Προσεισμικού Ελέγχου, ο Πρωτοβάθμιος και Δευτεροβάθμιος Προσεισμικός έλεγχος θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν και στα ιδιωτικά κτίρια για μια αρχική εκτίμηση σεισμικής διακινδύνευσης όπως και για την αξιοποίησή τους από ασφαλιστικές εταιρείες. Ειδικά για τον Πρωτοβάθμιο προσεισμικό έλεγχο σε Ιδιωτικά Κτήρια θα μπορούσε ο αλγόριθμος υπολογισμού του δείκτη ικανότητας κτιρίου (βαθμολογία) να είναι διαθέσιμος στον μηχανικό που διενεργεί τον έλεγχο και να εμφανίζεται εντός του Δελτίου Ελέγχου (όπως π.χ. με το Δ.Ε.ΔΟ.Τ.Α.).
      Μέχρι σήμερα δεν προβλέπεται, δυστυχώς, σύζευξη ενεργειακής και στατικής αναβάθμισης με αποτέλεσμα η χρηματοδότηση προς τους πολίτες να μονοδρομείται προς την κατεύθυνση της εξοικονόμησης ενέργειας παραβλέποντας το ζωτικό θέμα της σεισμικής ανεπάρκειας του μεγαλύτερου μέρους του δομικού αποθέματος της χώρας.
      Απαραίτητη προϋπόθεση για την ουσιαστική μείωση της σεισμικής διακινδύνευσης είναι η διάρθρωση προγραμμάτων χρηματοδότησης της σεισμικής αναβάθμισης και ιδιωτικών κτιρίων.
      Από μέρους της επιστημονικής κοινότητας έχουν προταθεί νέες στάθμες επιτελεστικότητας και Σεισμικές Κλάσεις (στη λογική των Ενεργειακών Κλάσεων) οι οποίες έχουν ενταχθεί και στην 3η Αναθεώρηση του ΚΑΝ.ΕΠΕ. Κρίνεται σκόπιμη η ανάπτυξη πλαισίου φορολογικών κινήτρων υπό τη μορφή ελαφρύνσεων για την έμμεση χρηματοδότηση των προσεισμικών ενισχύσεων των ιδιωτικών κατασκευών καθώς και η πρόνοια για τους πολίτες που -αντικειμενικά- δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν τη σχετική δαπάνη.
      *Ο κ. Αριστείδης Παπαχρηστίδης είναι Δρ. Πολιτικός Μηχανικός, Πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος Αντισεισμικής Μηχανικής (ΕΤΑΜ), Επικεφαλής Τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης 3DR Engineering Software
    4. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η κατάτμηση ακινήτου, δηλαδή ο τεμαχισμός ενός ακινήτου σε μικρότερα τμήματα και η μεταβίβαση τους σε τρίτα πρόσωπα, αποτελεί μια συνήθη πρακτική στην ελληνική πραγματικότητα, παρόλο την ψήφιση διαχρονικά σχετικών νόμων που απαγορεύουν την κατάτμηση της αγροτικής ιδιοκτησίας με προφανή στόχο την επωφελέστερη γεωργική εκμετάλλευση αυτής.
      Έτσι υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όπου η κατάτμηση δεν έγινε με νόμιμο τρόπο και δημιουργούνται πολλά νομικά και πολεοδομικά ζητήματα.
      Το θέμα της μη νόμιμης κατάτμησης αναδεικνύεται σε μεγάλο βαθμό και με τη διαδικασία δήλωσης των ακινήτων στο κτηματολόγιο.
      Έτσι, πολλοί ιδιοκτήτες «πέφτουν» από τα σύννεφα όταν διαπιστώνουν ότι η έκτασή τους δεν είναι αυτόνομη, αλλά οι ίδιοι είναι εξ αδιαιρέτου ιδιοκτήτες ενός μεγαλύτερου ακινήτου, που απλώς έχουν την αποκλειστική χρήση ενός συγκεκριμένου τμήματος γης.
      Όμως, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η κατάτμηση ενός γεωτεμαχίου και η οικοδομησιμότητα αυτού είναι δύο διαφορετικές έννοιες οι οποίες δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζονται. Για τα εντός σχεδίου γεωτεμάχια, ο κανόνας είναι οτι δεν επιτρέπεται κατάτμηση αν τα οικόπεδα που προκύπτουν από την υπαίτια κατάτμηση (νέο και παλιό) δεν πληρούν τις προϋποθέσεις οικοδομησιμότητας που ισχύουν για τη συγκεκριμένη περιοχή. Αντίθετα, το θέμα της οικοδομησιμότητας των εκτός σχεδίου αγροτεμαχίων ή κληροτεμαχίων είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
      Τι είναι η κατάτμηση;
      Ως κατάτμηση ακινήτου, ορίζεται εκείνη η διαδικασία κατά την οποία ο κύριος ή οι συγκύριοι ακινήτου αποσπούν από το ακίνητό τους τμήμα διαιρετό και το μεταβιβάζουν σε τρίτο. Με το τρόπο αυτό παύει η συνέχεια της γης τους και καταργείται τόσο ο χαρακτηρισμός του «ενιαίου», όσο και ο αυτοτελής χαρακτήρας του ακινήτου τους.
      Τι ισχύει με τις κατατμήσεις σε εκτός σχεδίου περιοχές;
      1) Απαγορεύεται η κατάτμηση των ακινήτων σε μέγεθος μικρότερο των 1000 τ.μ., όταν αυτά ευρίσκονται σε ακτίνα 500 μ από τα όρια οικισμού (περιμετρική ζώνη πόλεως). Προσοχή όμως η διάταξη ισχύει για τα παλιά σχέδια πόλεως (1923-1983).
      2) Απαγορεύεται η κατάτμηση στις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) κάτω από τα όρια αρτιότητας που ισχύει για την κάθε περιοχή π.χ.τα 20 στρέμματα για την εκτός σχεδίου περιοχή της Αττικής.
      3) Απαγορεύεται η κατάτμηση κάτω από τα όρια αρτιότητας σε περιοχές που έχουν προσδιοριστεί, σύμφωνα με το εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό σχέδιο ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ του ΟΤΑ.
      4) Απαγορεύεται η κατάτμηση μιας μεγάλης έκτασης σε τμήματα των 4 στρεμμάτων, αν δεν προκύπτει ότι έκαστο αγροτεμάχιο των 4 στρ. αποκτά ταυτόχρονα και πρόσωπο 25 μέτρα σε αναγνωρισμένο κοινόχρηστο δρόμο. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία δρόμων μεταξύ τους σήμερα, γιατί ο δρόμος πρέπει να προϋπάρχει. Οι κοινόχρηστοι δρόμοι για τους οποίους έχει εφαρμογή αυτή διάταξη, είναι συγκεκριμένοι π.χ. δρόμοι που φαίνονται σε διανομές του Υπ. Γεωργίας (εποικιστικές περιοχές), ή ζώνη παραλίας εφ’ όσον είναι διαμορφωμένη οδός, δρόμοι που έχουν κατασκευαστεί από Τεχνικές Υπηρεσίες των Δήμων.
      Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η διαπιστωτική πράξη κοινοχρησίας του δρόμου.
      Τι ισχύει με τα Κληροτεμάχια;
      – Τα ΚΛΗΡΟΤΕΜΑΧΙΑ που έχουν παραχωρηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο – με τον Α.Ν 431/1968 (ΦΕΚ 115/Α/1968) απαγορευόταν η κατάτμησή τους μέχρι την 22-3-2012. Εξαίρεση από τον κανόνα αυτό αποτελούσαν ανέκαθεν
      α) οι οικοπεδικοί κλήροι β) κλήροι με σκοπό ανέγερσης τουριστικών εγκαταστάσεων (με άδεια του ΕΟΤ) γ) κλήροι εντός ρυμοτομικού σχεδίου ή εντός ορίων οικισμών δ) εφημεριακοί ή σχολικοί κλήροι για την ανέγερση εκκλησιών ή σχολείων
      – Από την 22-3-2012 και μετέπειτα επιτρέπεται νόμιμα η κατάτμηση των κληροτεμαχίων και η προσμέτρηση πράξεων νομής για τη συμπλήρωση της κτητικής παραγραφής επί του τμήματος του κλήρου.
      Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω αφού ο Ν.4061/2012 ακυρώνει τον Α.Ν 431/1968 στο σύνολό του, τα κληροτεμάχια αντιμετωπίζονται πλέον σαν όλα τα αγροτεμάχια, τα οποία μπορούν να κατατμηθούν σε οποιοδήποτε μέγεθος και σχήμα χωρίς την απαίτηση της αρτιότητας (ελάχιστο πρόσωπο και εμβαδόν) εκτός αν το γεωτεμάχιο εμπίπτει σε κάποια Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ), ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ όπου υπάρχει όριο κατάτμησης.
      – Στην περίπτωση που υπάρχει η βούληση να κατατμηθεί ένα κληροτεμάχιο και αυτό να είναι άρτιο και οικοδομήσιμο για να δομηθεί, θα πρέπει να εξασφαλιστεί ώστε το πρόσωπο και το εμβαδόν να καλύπτει τις απαιτήσεις που προκύπτουν από τα Δ/γματα για την εκτός σχεδίου δόμηση.
      -Χρησικτησία επί ολόκληρων κληροτεμαχίων επιτρέπεται από 23-5-1968.
      – Χρησικτησία επί τμημάτων κληροτεμαχίων επιτρέπεται α) εφόσον οι κατατμήσεις έγιναν δεκτές με επικύρωση ανωμάλων δικαιοπραξιών από την ημερομηνία της επικύρωσης και μετέπειτα και β) κατατμήσεις που γίνονται από 22-3-2012 και μετέπειτα
      Η επικύρωση ανωμάλων δικαιοπραξιών επιτρέπεται μέχρι 22-3-2024 εφόσον αφορούν κατατμήσεις με ιδιωτικά συμφωνητικά που έγιναν πριν από την 22-3-2012.
      Το χωράφι μου το «έκοψε» ο δρόμος και χωρίστηκε σε δύο τμήματα. Ισχύει αυτή η κατάτμηση;
      Σύμφωνα με νομοθετικό διάταγμα του 1923 απαγορεύονταν να δημιουργούμε δρόμους και να «κόβουμε» τα χωράφια μας. Έτσι όσοι δρόμοι δημιουργήθηκαν για την μεταφορά αγροτικών προϊόντων και προϋπάρχουν του 1923 θεωρούνται κοινόχρηστοι, ενώ αντίθετα όσοι δρόμοι δημιουργήθηκαν μετά το 1923 με ιδιωτική πρωτοβουλία θεωρούνται ιδιωτικοί.
      Όμως, πλήθος δρόμων σχηματίστηκαν τις δεκαετίες του 1960 και 1970 και για την επίλυση αυτού του ζητήματος υπήρξε νόμος, που αναγνωρίζει τις ιδιωτικές οδούς που σχηματίστηκαν μέχρι το 1977 προς εξυπηρέτηση των παρακείμενων αγροτεμαχίων. Μέσω λοιπόν της «εξομοίωσης» των παρανόμως δημιουργηθέντων ιδιωτικών οδών με «αγροτικές» (που εξαιρούνται της απαγόρευσης) τα αγροτεμάχια που κατατμήθηκαν από την διάνοιξη της οδού με τον συγκεκριμένο τρόπο, θεωρούνται αυτοτελή και μεταβιβάζονται περαιτέρω χωρίς πρόβλημα.
      Τι γίνεται στην περίπτωση που ο δρόμος σχεδιάστηκε αλλά δεν έχει υλοποιηθεί; Ισχύει η κατάτμηση και μπορούν να πουληθούν ξεχωριστά τα δημιουργηθέντα αγροτεμάχια;
      Δεν συνιστά κατάτμηση η απεικόνιση και μόνο σε τοπογραφικό διάγραμμα διανομής αγροτεμαχίου, δίχως η κατάτμηση αυτού να συνοδεύεται και από μεταβίβαση (π.χ. πώληση, δωρεά, γονική παροχή). Εάν έχει γίνει προσύμφωνο πώλησης των αγροτεμαχίων, πριν το 1977, τότε ισχύει. Σε διαφορετική περίπτωση, δεν μπορεί να γίνει μεταβίβαση των τμημάτων γηπέδων που προσέβλεπαν στον δρόμο αυτό, όπως απεικονίζονται στο τοπογραφικό διανομής και θεωρείται πολεοδομικά ενιαίο.
      Εχω ένα χωράφι και θέλω να το χωρίσω στα παιδιά μου κι ας μην οικοδομήσουν. Μπορώ;
      Στην περίπτωση που το ακίνητο βρίσκεται εξ ολοκλήρου σε περιοχή εκτός σχεδίου, εκτός ζώνης οικισμού και εκτός Ζώνης οικιστικού ελέγχου, τότε ναι μπορεί να κατατμηθεί σε οποιοδήποτε μέγεθος, χωρίς το δικαίωμα οικοδόμησης.
      Εχω ένα οικόπεδο εντός σχεδίου/οικισμού και θέλω να το χωρίσω και να το γράψω στα παιδιά μου κι ας μην οικοδομήσουν. Μπορώ;
      Οχι. Απαγορεύεται η κατάτμηση και η μεταβίβαση της κυριότητας οικοπέδων που συνεπάγεται τη δημιουργία μη άρτιων οικοπέδων. Στην περίπτωση αυτή μπορείτε να κάνετε συμβολαιογραφική πράξη σύστασης καθέτου διηρημένης ιδιοκτησίας.
      Εχει κατατμηθεί ένα αγροτεμάχιο σε τρία. Η κατάτμηση έγινε εδώ και τριάντα χρόνια δια λόγου χωρίς συμβόλαιο, αλλά δηλώνονται ξεχωριστά στα Ε9. Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση;
      Αυτό το πρόβλημα είναι επαναλαμβανόμενο και μπορεί να αντιμετωπισθεί χρησιμοποιώντας το νομικό εργαλείο της χρησικτησίας. Στην τρέχουσα συμβολαιογραφική πρακτική αποτελεί σύνηθες φαινόμενο η επίκληση χρησικτησίας και η ταυτόχρονη μεταβίβαση του ακινήτου στο οποίο αυτή αναφέρεται. Επίσης, στη δήλωση εγγραπτέων δικαιωμάτων στο Εθνικό Κτηματολόγιο με επικαλούμενο τίτλο τη χρησικτησία, η ιδιοκτησία εγγράφεται συνοδευόμενη από ένορκη βεβαίωση δύο προσώπων.
      Πότε ισχύει η κατάτμηση όταν είναι το ακίνητο από κληρονομιά;
      Σε περίπτωση κληρονομιάς για τον χρόνο δημιουργίας του γηπέδου λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος θανάτου του κληρονομούμενου.
      Τι ισχύει με τα προσύμφωνα;
      Σε περίπτωση ύπαρξης συμβολαιογραφικού προσυμφώνου, δυνάμει του οποίου έχει εκδοθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση περί μεταβιβάσεως της κυριότητας οικοπέδου, ως χρόνος κατάτμησης θεωρείται η ημερομηνία μεταγραφής της δικαστικής απόφασης.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]
    5. Αρθρογραφία

      Engineer

      Στον «αέρα» είναι η δόμηση στα εκτός σχεδίου πόλεως αγροτεμάχια μετά από πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, η οποία επιτάσσει όλα τα ακίνητα που βρίσκονται εκτός σχεδίου, έστω κι αν έχουν εμβαδόν άνω των 4.000 τ.μ., προϋφιστάμενα της ισχύος του του Ν. 3212/2003, να έχουν πρόσοψη 25 μέτρων σε κοινόχρηστο δρόμο αναγνωρισμένο με διοικητική πράξη αρμόδιου οργάνου.
      Ωστόσο, με ευθύνη της πολιτείας, δεν έχει οριστεί ξεκάθαρα η διαδικασία με την οποία καθορίζεται ένας δρόμος ως κοινόχρηστος, ενώ οι κατά καιρούς εγκύκλιοι από το αρμόδιο υπουργείο έχουν δημιουργείται σύγχυση, τόσο στους αρμόδιους υπαλλήλους όσο και στους ιδιώτες μηχανικούς.
      Στο πρόβλημα προσπαθεί να δώσει λύση το Υπουργείο Περιβάλλοντος με την κύρωση δικτύου κοινοχρήστων δρόμων και την σύνταξη μελετών Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων που προωθεί. Όμως η διαδικασία απαιτεί τουλάχιστον μια πενταετία για να ολοκληρωθεί, με αποτέλεσμα χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων εκτός σχεδίου να βρίσκονται σε ομηρία.
      Σήμερα με τις μέχρι τώρα κατευθύνσεις και οδηγίες των προγενεστέρων εγκυκλίων, δυνάμει των οποίων έχουν εκδοθεί ήδη χιλιάδες οικοδομικές άδειες, υπάρχουν συγκεκριμένες κατηγορίες δρόμων που θεωρούνται κοινόχρηστοι.
      Ποιοι δρόμοι είναι κοινόχρηστοι;
      Κοινόχρηστοι δρόμοι είναι:
      Εθνικοί δρόμοι, που ορίζονται με Προεδρικό Διάταγμα. Επαρχιακοί δρόμοι, που ορίζονται με απόφαση Υπουργού Συγκοινωνιών. Δρόμοι που ενώνουν οικισμούς μεταξύ τους και με διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές οδούς και αναγνωρίστηκαν ως κύριοι ή μοναδικοί, με απόφαση νομάρχη (πριν γίνει αιρετός). Δρόμοι στο όριο του σχεδίου πόλεως, που καθορίζονται με τη κύρωση της πολεοδομικής μελέτης και έχουν τεθεί σε κοινή χρήση. Δρόμοι που επιτρέπουν τη πρόσβαση σε ακτές, αρχαιολογικούς χώρους, σημαντικά δημόσια έργα. Δρόμοι προϋφιστάμενοι του 1923. Δρόμοι που έχουν τεθεί σε κοινή χρήση με οιανδήποτε νόμιμο τρόπο. Ποιοί δρόμοι θεωρούνται ότι δημιουργήθηκαν με βούληση της πολιτείας ή με άλλο νόμιμο τρόπο;
      α) Οδοί που προβλέπονται από αναδασμό του Υπουργείου Γεωργίας ή δρόμοι που έχουν διανοιχτεί σε εκτέλεση παραχωρητηρίων του Ελληνικού Δημοσίου, αποφάσεων αναδασμού ή πράξεων απαλλοτριώσεως κατά τις διατάξεις της αγροτικής ή εποικιστικής νομοθεσίας, όπου υπάρχει σχετική πρόβλεψη ότι το αντίστοιχο τμήμα παραμένει δημόσια οδός ή δίοδος και αφήνεται στην κοινή χρήση,
      β) η καθορισμένη ζώνη παραλίας, που εξυπηρετεί τις ανάγκες κυκλοφορίας, εφόσον είναι διανοιγμένη και διαμορφωμένη οδός,
      γ) οδοί που έχουν νομίμως κατασκευαστεί με τη βούληση της πολιτείας και επιτρέπουν την πρόσβαση σε ακτές, αρχαιολογικούς χώρους, εθνικούς δρυμούς, χιονοδρομικά κέντρα ή σε σημαντικά δημόσια έργα (όπως φράγματα, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, νοσοκομεία, Δημοτικές Εγκαταστάσεις Ύδρευσης (δεξαμενές, αντλιοστάσια) και Αποχέτευσης (εργοστάσια βιολογικών καθαρισμών), Επεξεργασίας και ταφής στερεών αποβλήτων, Νεκροταφείων, Ιερών Ναών κ.λπ.).
      Πώς μπορώ με σιγουριά να γνωρίζω ότι ο δρόμος είναι κοινόχρηστος για να αγοράσω ένα αγροτεμάχιο για να κτίσω;
      Μέχρι την ολοκλήρωση των απαιτούμενων διαδικασιών, είναι επιτρεπτή η μεμονωμένη αναγνώριση εκτός σχεδίου οδών που προϋφίστανται του 1923 και κύριων/μοναδικών δημοτικών οδών που ενώνουνοικισμούς, κατά βάση με την έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος, με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά τη γνωμοδότηση του αρμόδιου ΣΥΠΟΘΑ τηςοικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
      Επειδή η διαδικασία είναι χρονοβόρα και κοστίζει ακριβά, οι ιδιώτες μηχανικοί και οι κατά τόπους πολεοδομίες εξετάζουν τα αποδεικτικά στοιχεία απο τα οποία προκύπτει ότι ο δρόμος προϋφίσταται του έτους 1923 ή εάν ο δρόμος διανοίχθηκε με νόμιμο τρόπο. Σε κάθε άλλη περίπτωση που δεν αποδεικνύεται η κοινοχρηστία, υπάρχει ο κίνδυνος της μη έκδοσης οικοδομικής άδειας ή της ακύρωσης της μετά από δικαστική απόφαση.
      Ποια αποδεικτικά ζητά σήμερα η Πολεοδομία για να εκδώσει οικοδομική άδεια σε αγροτεμάχια με πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο;
      α) Συμβόλαια ή άλλα στοιχεία, που να αποδεικνύουν ότι οι αγροτικοί δρόμοι προϋφίστανται της 16-4-24, ημερομηνίας ισχύος του Νομοθετικού Διατάγματος του 1923.
      β) Την απόφαση του Υπουργείου Γεωργίας, με την οποία έγινε ο αναδασμός σε αγροτική περιοχή.
      γ) Την χάραξη του αιγιαλού και της παραλίας, απ’ όπου να προκύπτει ότι η καθορισμένη ζώνη παραλίας εξυπηρετεί τις ανάγκες της κυκλοφορίας και εφόσον έχει τεθεί σε κοινή χρήση και είναι διαμορφωμένη οδός.
      δ) Την απόφαση του γενικού γραμματέα της οικείας Περιφέρειας, με την οποία διαπιστώνεται ότι ο δρόμος έχει κατασκευαστεί από τεχνικές υπηρεσίες του Δημοσίου και επιτρέπει την πρόσβαση σε ακτή, αρχαιολογικό χώρο, εθνικό δρόμο, χιονοδρομικό κέντρο ή σε σημαντικό δημόσιο έργο (όπως φράγματα, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, νοσοκομεία κ.λπ).
      ε) Διοικητικές Πράξεις από τις οποίες να διαπιστώνεται ότι ο δρόμος έχει κατασκευαστεί από τεχνικές υπηρεσίες του Δημοσίου.
      στ) Την απόφαση του Δικαστηρίου με την οποία κρίθηκε ως κοινόχρηστο το συγκεκριμένο τμήμα της οδού που έχει πρόσωπο η ιδιοκτησία.
      Είναι αποδεικτικό στοιχείο ότι ο Δρόμος έχει ΚΑΕΚ στο κτηματολόγιο;
      Πράγματι σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές, τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις για τη σύνταξη των μελετών καταγραφής του υπάρχοντος οδικού δικτύου της χώρας (ΦΕΚ 2671/Β/31-5-2022), είναι βασικό στοιχείο κοινοχρηστίας ο δρόμος να φαίνεται σε αεροφωτογραφίες πλησιέστερης ημερομηνίας προ 27.07.1977 καθώς και να αποτυπώνεται ως δρόμος στα κτηματολογικά διαγράμματα του Εθνικού Κτηματολογίου. Όμως από μόνα τους αυτά τα στοιχεία σήμερα, και μέχρι την κύρωση του οδικού δικτύου, δεν αποτελούν αποδεικτικό στοιχείο κοινοχρηστίας του δρόμου
      Υπάρχουν δρόμοι εκτός σχεδίου, που διανοίχθηκαν από τις Κοινότητες, έχουν περάσει ΔΕΗ, ΟΤΕ, δημοτικός φωτισμός και ύδρευση και έχουν ασφαλτοστρωθεί. Αυτοί δηλαδή δεν θεωρούνται κοινόχρηστοι;
      Πράγματι υπάρχουν πολλοί αγροτικοί δρόμοι, οι οποίοι χρησιμοποιούνται ως κοινόχρηστοι «εν τοις πράγμασι», είναι ασφαλτοστρωμένοι και διέρχονται μέσω αυτών κοινόχρηστα δίκτυα, συντηρούνται από τις τεχνικές υπηρεσίες των Δήμων, κ.λπ., όμως δεν έχουν την «πολεοδομική νομιμότητα» και δεν θεωρούνται κοινόχρηστοι εάν δεν αποδειχθεί ότι διανοίχτηκαν με νόμιμο τρόπο.
      Άφησα ένα δρόμο να περάσει μέσα από το χωράφι μου και συνεχίζει και σε άλλα χωράφια. Μπορώ τώρα να τον φράξω και να τον κλείσω;
      Οι αγροτικοί δρόμοι, που δεν αποτελούν κοινόχρηστα πράγματα, αλλά δημιουργήθηκαν με συνεισφορά των ιδιοκτητών των όμορων ακινήτων για την εξυπηρέτηση τους, παραμένουν στην κυριότητα εκείνων οι οποίοι συνεισέφεραν για τη δημιουργία τους και αποβλέπει στην εξυπηρέτηση των ιδίων. Σε περίπτωση (κάτι το συνηθισμένο) που δεν έγινε μονομερής συμβολαιογραφική δήλωση παραίτησης δικαιωμάτων κυριότητας, οι παρόδιοι ιδιοκτήτες μπορούν να αποφασίσουν χωρίς δυνατότητα αντιδράσεως από την πολιτεία ή οποιοδήποτε τρίτο για την κατάργησή τους.
      Εδώ και 30 χρόνια, για να φτάσω στο χωράφι μου, διέρχομαι από αγροτικό δρόμο ιδιωτικό και ο ιδιοκτήτης μού λέει ότι του ανήκει και θα τον κλείσει. Έχει αυτό το δικαίωμα;
      Ο δρόμος που είναι ιδιωτικός, σε περίπτωση που χρησιμοποιείται από τρίτους, θεωρείται απλώς δουλεία. Από τη στιγμή που εσείς διέρχεστε συνεχώς και αδιαλείπτως επί 20ετίας από αυτόν τον δρόμο και δεν έχετε άλλη πρόσβαση, τότε μπορείτε να ζητήσετε από το δικαστήριο την επιβολή δουλείας διόδου, έναντι αποζημιώσεως.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]
    6. Αρθρογραφία

      Engineer

      Eνα από τα θέματα που απασχολούν πολλούς πολίτες είναι η κληρονομιά, που τους αφήνει ένα οικείο πρόσωπο, είτε με διαθήκη, είτε χωρίς διαθήκη. Εκτός από τα έξοδα σύνταξης του συμβολαίου αποδοχής και την φορολογία, που ενδεχομένως θα προκύψει, πολλοί έρχονται αντιμέτωποι και με αυθαίρετα κτίσματα ή προσθήκες, που έγιναν στο ακίνητο από τον θανόντα ιδιοκτήτη του, κατά το παρελθόν και τα οποία παραμένουν «κρυφά» στον Δήμο, στην Πολεοδομία, στο Ε9, στη ΔΕΗ, στο Κτηματολόγιο κλπ, δηλαδή είναι αδήλωτα. Κι ενώ οι κληρονόμοι ουδεμία ευθύνη φέρουν για την κατάσταση των ακινήτων τα οποία κληρονομούν, από την άλλη μεριά τους απασχολεί το ερώτημα: Τί πρέπει να κάνουν για να αποκτήσουν το ακίνητο χωρίς βάρη; Μάλιστα το πρόβλημα πολλές φορές είναι μεγάλο, γιατί ο κάθε κληρονόμος κληρονομεί εξ αδιαθέτου ιδανικά μερίδια αδιαίρετα πολλών ακινήτων (συνήθως πολύ χαμηλής αξίας στην επαρχία) και είναι δύσκολο έως και ανέφικτο όλοι μαζί οι κληρονόμοι να συμφωνήσουν για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, λόγω του μεγάλου κόστους, με αποτέλεσμα να σκέπτονται αν πρέπει να προβούν στην αποδοχή κληρονομίας. Έτσι τα τελευταία χρόνια πολλοί κάνουν αποποίηση κληρονομιά, για να μην μπλέξουν με την εφορία και τις άλλες υπηρεσίες.
      Μπορούν οι κληρονόμοι να προχωρήσουν σε δήλωση αποδοχής κληρονομιάς όταν υφίστανται αυθαίρετα κτίσματα και κατασκευές εντός του κληρονομούμενου ακινήτου;
       Η δήλωση αποδοχής κληρονομιάς και η μεταγραφή της, μπορεί να γίνει κανονικά αφού εκφεύγει του πεδίου εφαρμογής της νέας πολεοδομικής νομοθεσίας για τα αυθαίρετα (απαγόρευση μεταβιβάσεως καθώς και επισύναψη υπεύθυνης δήλωσης ιδιοκτήτη και βεβαίωσης μηχανικού). Όμως, οι κληρονόμοι θα πρέπει να προβούν οπωσδήποτε στη σύνταξη νέου εξαρτημένου από το ΕΓΣΑ 87 (δορυφορικό σύστημα αναφοράς), προκειμένου να έχουν την ακριβή μέτρηση του οικοπέδου και όλων των κτισμάτων και κατασκευών που βρίσκονται μέσα σε αυτό, προκειμένου να γίνει ο υπολογισμός της αξίας του ακινήτου και να πληρωθούν οι αναλογούντες φόροι, ώστε να μην προβούν αργότερα σε διόρθωση της αποδοχής και πληρωμή συμπληρωματικών φόρων.
      Πειράζει που στην διαθήκη δεν συμπεριελήφθησαν και οι αυθαίρετες προσθήκες της κατοικίας;
      Όχι, γιατί στις προηγούμενες δεκαετίες, ήταν πολύ συνηθισμένο γεγονός, οι ιδιοκτήτες να κτίζουν με νόμιμη οικοδομική άδεια το κυρίως σπίτι και στη συνέχεια λόγω αναγκών να προσθέτουν κι έναν επιπλέον χώρο (π.χ. κουζίνα, λουτρό, αποθήκη). Μάλιστα, επειδή γνώριζαν ότι ήταν αυθαίρετες αυτές οι κατασκευές δεν τις δήλωναν σε καμία δημόσια αρχή από το φόβο της επιβολής προστίμων. Στην αποδοχή κληρονομιάς θα ληφθεί υπόψη η καταγραφή της έκτασης οικοπέδου και κτισμάτων σύμφωνα με το πρόσφατο τοπογραφικό διάγραμμα και θα γίνει η διόρθωση των στοιχείων (ΤΑΠ, Ε9, ΕΝΦΙΑ κλπ) του θανόντος, προκειμένου να ταυτίζονται με την πραγματικότητα.
      Τι γίνεται όταν το κόστος της νομιμοποίησης των αυθαιρέτων κατασκευών σε ένα κληρονομούμενο ακίνητο είναι μεγάλο και δεν μπορεί να καταβληθεί από τους κληρονόμους;
      Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να υποβληθεί αίτηση στο ηλεκτρονικό σύστημα αυθαιρέτων του ΤΕΕ και αντί της τακτοποίησης να πληρωθεί το αναλογούν παράβολο και να δηλωθεί, ότι θα εκδοθεί άδεια νομιμοποίησης των κτισμάτων (αν επιτρέπεται από τους όρους δόμησης της περιοχής) ή άδεια κατεδάφισης των αυθαιρέτων κατασκευών. Προϋπόθεση είναι τα κτίσματα να έχουν ανεγερθεί μέχρι τις 27 Ιουλίου του 2011.
      Υπάρχει και η περίπτωση να πραγματοποιηθεί η μεταβίβαση με την καταβολή του ποσοστού 30% του συνολικού ποσού του προστίμου των αυθαιρέτων και το υπόλοιπο ποσό να πληρωθεί με δόσεις από τους κληρονόμους, με ειδική μνεία στο σχετικό συμβολαιογραφικό έγγραφο.
      Ποια θεωρούνται αυθαίρετα κτίρια και κατασκευές και πρέπει να τακτοποιηθούν;
      Σύμφωνα με το νόμο που ισχύει σήμερα, τα αυθαίρετα χωρίζονται σε πέντε (5) κατηγορίες ανάλογα με το χρόνο ανέγερσής τους και τη βαρύτητα της αυθαιρεσίας. Ανάλογα της κατηγοριοποίησης αυτής είναι και τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε κάθε περίπτωση.
      Οι κατηγορίες αυθαιρέτων είναι:
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1: Όλες οι αυθαίρετες κατασκευές επικρατούσας χρήσης κατοικίας προ του 1975 (είτε έχουν, είτε δεν έχουν οικοδομική άδεια).
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2: Αυθαίρετα προ της 01/01/1983 (είτε έχουν, είτε δεν έχουν οικοδομική άδεια).
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3: Όλες οι μικροπαραβάσεις σε ακίνητα που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια, όπως μείωση υποχρεωτικής φύτευσης, προσθήκη μονώσεων, πέργκολες, μικρές αλλαγές εξωτερικών διαστάσεων, θέσεις και διαστάσεις κουφωμάτων, μικρές διαμορφώσεις εδάφους, κτιριοδομικές παραβάσεις, πρόχειρες ξύλινες κατασκευές κ.λπ. για όλες τις υπερβάσεις.
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 4: Για αυθαίρετες κατασκευές μετά το 1983 με παραβίαση α) μέχρι 20% κάλυψης και δόμησης και ύψους β) μέχρι 40% κάλυψης και δόμησης και 20% του ύψους ΚΑΙ δεν υπερβαίνουν τα 250τμ για κατοικία και 1000τμ για λοιπές χρήσεις γ) ημιυπαιθρίων χώρων εκτός σχεδίου μέχρι 60% κάλυψης και δόμησης ύψους σε σύγκριση με την οικοδομική άδεια και δ) αυθαίρετη αλλαγή χρήσεως εντός σχεδίου.
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5: Αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετες αλλαγές χρήσεως που δεν περιλαμβάνονται στις ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ 1 έως 4. Δηλαδή: α) Τα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα, β) Αυθαίρετες κατασκευές που παραβιάζουν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης, δόμησης και μεγαλύτερο του 20% το πολεοδομικό μέγεθος του ύψους που προβλέπονται από τους όρους δόμησης της περιοχής ή αυτούς που ίσχυαν κατά τον χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας και υπερβαίνουν τα 250 τ.μ. για χρήση κατοικίας ανά ιδιοκτησία και τα 1.000 τ.μ. κτιρίου για τις λοιπές χρήσεις.
      Μέχρι πότε μπορούμε να δηλώσουμε τα αυθαίρετα κτίσματα που κληρονομούμε;
      Για τις κατηγορίες 1, 2, 3 και 4 αυθαιρέτων, οι ιδιοκτήτες από κληρονομική διαδοχή, έχουν στη διάθεσή τους προκειμένου να τα τακτοποιήσουν ένα χρονικό περιθώριο ως το τέλος Μαρτίου 2026. Τα αυθαίρετα κατηγορίας 5 (τα μεγάλα αυθαίρετα), που αποκτώνται κατόπιν κληρονομικής διαδοχής, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την προθεσμία του άρθρου 1847 του Αστικού Κώδικα (περί αποποίησης κληρονομιάς) μπορούν να τακτοποιηθούν το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025. Προσοχή όμως, γιατί αυτό το χρονικό περιθώριο, δεν σημαίνει πως πρόκειται για παράταση. Κι αυτό διότι κάθε χρόνο έχει αύξηση του προστίμου κατά 5% και σύνδεση με την εφαρμογή για την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου.
      Ποιοι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων βρίσκονται στη δυσκολότερη θέση;
      Οπως προαναφέρθηκε, στη δυσκολότερη θέση βρίσκονται οι ιδιοκτήτες των αυθαιρέτων που ανήκουν στη λεγόμενη κατηγορία 5.
      Τι πρόστιμο πληρώνω για ένα εξ ολοκλήρου αυθαίρετο και σε πόσες δόσεις μπορώ να το εξοφλήσω;
      Καταρχήν για την υπαγωγή του αυθαιρέτου απαιτείται η καταβολή ενός παραβόλλου που υπολογίζεται ως εξής:
      α) 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τ.μ.
      β) 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ.
      γ) 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ.
      δ) 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ.
      ε) 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 5.000 τ.μ.
      Το πρόστιμο υπολογίζεται ανάλογα με το μέγεθος, την τιμή ζώνης της περιοχής, την παλαιότητα και άλλα πολεοδομικά μεγέθη.
       Μπορεί να εξοφληθεί σε έως και 100 μηνιαίες δόσεις με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ, ενώ δίνεται η δυνατότητα έκπτωσης 20% στην εφάπαξ καταβολή ή 10% στην καταβολή του 30% του αναλογούντος προστίμου.
      Επίσης τα πρόστιμα διαμορφώνονται, για τις υπόλοιπες 4 κατηγορίες αυθαιρέτων ως εξής:
      -        Προσαυξάνεται κατά 10%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση βρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν Προεδρικά Διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.
      -        Προσαυξάνεται κατά 25%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί από την 1η Οκτωβρίου 2021 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
      -        Προσαυξάνεται κατά 30%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2022 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2023.
      -        Προσαυξάνεται κατά 35%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί από την 1η Οκτωβρίου 2023 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2024.
      -        Προσαυξάνεται κατά 40%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2024 μέχρι τις 31 Μαρτίου 2026.
      Εγώ ως κληρονόμος δεν γνωρίζω την χρονολογία κατασκευής των αυθαιρέτων για να υπολογιστεί το πρόστιμο. Πως μπορω να εξακριβώσω το χρόνο κατασκευής τους;
      Ο χρόνος κατασκευής των αυθαιρέτων αποδεικνύεται από τις σχετικές αεροφωτογραφίες που δίνονται κατόπιν παραγγελίας από την Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού και το Ελληνικό Κτηματολόγιο.
      Πέραν της αεροφωτογραφίας, ο χρόνος εγκατάστασης μιας αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης, αποδεικνύεται με έγγραφο φορολογικής ή άλλης δημόσιας αρχής (π.χ. πρώτη ηλεκτροδότηση ακινήτου από την ΔΕΗ, μισθωτήριο συμβόλαιο, Ε9, παλιό συμβόλαιο κλπ.) στο οποίο να αναφέρεται το ακίνητο και η χρήση του όπως αυτή περιγράφεται κατά την υπαγωγή του, στο ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ
      τοπογράφου - πολεοδόμου μηχανικού
      [email protected]
    7. Αρθρογραφία

      Engineer

      Τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχοντας ως στόχο τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις χρηματοδοτεί δράσεις για την ανακαίνιση και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, όπως είναι και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ».
      Ωστόσο, επειδή είναι πολύ έντονο και το πρόβλημα της έλλειψης στέγης στις πόλεις λόγω της υπερσυγκέντρωσης του πληθυσμού σε αυτές, η Ε.Ε. χρηματοδοτεί και την ανακαίνιση παλιών κτιρίων προκείμενου να προστεθούν στην αγορά νέες κατοικίες χωρίς να επιβαρυνθούν πολεοδομικά οι πόλεις. Στα πλαίσια αυτά νέα χρηματοδοτικά προγράμματα «ξεκλειδώνουν» άμεσα από το κράτος καθώς επίσης δίνονται και φοροαπαλλαγές για την ενεργειακή αναβάθμιση και την εξοικονόμηση ενέργειας, με στόχο την μείωση της κατανάλωσης και την ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών και την δημιουργία νέων ποιοτικών κατοικιών.
      Αναλυτικά τα προγράμματα που θα ενεργοποιηθούν άμεσα είναι τα εξής: Πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω»
      Μέσω του προγράμματος αυτού επιδοτείται η ανακαίνιση ιδιωτικών κατοικιών προκειμένου να διατεθούν στη συνέχεια για μίσθωση.
      Αποσκοπεί δηλαδή στην αύξηση της προσφοράς κατοικίας με την παροχή κινήτρων προκειμένου κενά ακίνητα να χρησιμοποιηθούν ξανά, αφού επανέλθουν σε κατάσταση που να μπορούν να αξιοποιηθούν.
      Συγκεκριμένα, μέσω του προγράμματος «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» επιδοτείται η επισκευή κατοικιών με σκοπό τη διάθεσή τους για εκμίσθωση και στο οποίο συμμετέχουν, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης Δημόσιας Διοίκησης (ΕΨΠ-gov.gr), ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές ακινήτων με χρήση κατοικίας για ένα (1) ακίνητό τους με χρήση κατοικίας, εφόσον:
      διαθέτουν την κυριότητα ή την επικαρπία του ακινήτου κατά ποσοστό που υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%), το ακίνητο έχει έκταση έως εκατό (100) τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.) και βρίσκεται σε οικιστική περιοχή, έχουν ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, πραγματικό ή τεκμαρτό, εισόδημα που δεν υπερβαίνει τις σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ και διαθέτουν ακίνητη περιουσία, της οποίας η συνολική αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων χιλιάδων (300.000,00) ευρώ, το ακίνητο δεν έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο και δηλώνεται ως κενό στο έντυπο Ε2 που συνοδεύει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος των τριών (3) τελευταίων ετών, και οι δικαιούχοι δεν έχουν λάβει επιδότηση για πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακαίνισης σε ακίνητο της ιδιοκτησίας τους τα τελευταία πέντε (5) έτη και δεν έχουν ενταχθεί σε προγράμματα επιδοτούμενης ενεργειακής εξοικονόμησης για οποιοδήποτε ακίνητό τους. Οι εντασσόμενοι στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» επιδοτούνται για την πραγματοποίηση δαπανών επισκευής και ανακαίνισης επί του ακινήτου τους, ύψους μέχρι δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, που περιλαμβάνουν τα απαιτούμενα υλικά και τις εργασίες. Η επιδότηση ανέρχεται στο σαράντα τοις εκατό (40%) των πραγματοποιηθεισών δαπανών και χορηγείται υπό τις εξής προϋποθέσεις, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά:
      τα σχετικά τιμολόγια εξοφλούνται ηλεκτρονικά, με διάρκεια μετά την ανακαίνιση προχωρούν σε εκμίσθωση του ακινήτου τριών (3) τουλάχιστον ετών. Πρόγραμμα «Κοινωνική αντιπαροχή» για φθηνά νοίκια σε νέους
      Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού αναμένεται να αξιοποιηθούν ακίνητα του Δημοσίου, μέσω συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα, για την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών.
      Στόχος είναι η στέγαση των δικαιούχων του προγράμματος «κοινωνική αντιπαροχή» σε ποιοτικά ακίνητα.
      Μεγάλο μέρος των ακινήτων θα παραχωρήσει η ΔΥΠΑ.
      Εντός της χρονιάς υπολογίζεται να «βγουν στην αγορά», 11 στρέμματα στη Κηφισιά, 20 στην Παιανία, 40 στη Λάρισα, 28 στρέμματα στη Ξάνθη και 74 στρέμματα στο Βόλο, όπου και θα ανεγερθούν κοινωνικές κατοικίες.
      Πώς θα λειτουργήσει λοιπόν το νέο σύστημα;
      Η ΔΥΠΑ θα παραχωρεί το αδόμητο οικόπεδο, για το οποίο θα επιλέγεται ανάδοχος μετά από διαγωνισμό, ενώ θα αναλαμβάνει να κατασκευάσει σύγχρονα κτίρια κατοικιών και εμπορικών χρήσεων, με βάση τις προδιαγραφές που προβλέπει η προκήρυξη.
      Ο δημόσιος φορέας θα διατηρεί την κυριότητα των ακινήτων, ενώ ο ανάδοχος θα λαμβάνει ως αντάλλαγμα την παραχώρηση της εκμετάλλευσης μέχρι την κάλυψη του κόστους και με την προϋπόθεση ότι ποσοστό των κατοικιών θα διατίθεται με μειωμένο ενοίκιο στους δικαιούχους του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής.
      Η διάρκεια της παραχώρησης θα ορίζεται στην προκήρυξη κάθε διαγωνισμού καθώς δεν μπορεί να είναι ενιαία για όλες τις περιοχές και τις αξίες της γης, ενώ το ποσοστό εκμετάλλευσης του αναδόχου θα κυμαίνεται μεταξύ 30 και 60%, με σκοπό να διασφαλίζεται δημόσιο συμφέρον, αλλά και να είναι το πρόγραμμα ελκυστικό, ώστε οι ιδιώτες κατασκευαστές να χτίσουν σύγχρονες ποιοτικές κοινωνικές κατοικίες.
      Το επόμενο διάστημα και μέχρι το τέλος της χρονιάς υπολογίζεται πως αφού τρέξουν οι διαγωνιστικές διαδικασίες θα έχουμε και επιλογή αναδόχων βάσει των τεχνικών προδιαγραφών που θα έχουν οριστεί από τη ΔΥΠΑ.
      Εντός του 2024 αναμένεται η ανέγερση των κατοικιών από τους ιδιώτες κατασκευαστές, ενώ θα υπάρξει από τη ΔΥΠΑ η πρόσκληση και η επιλογή των δικαιούχων βάσει κριτηρίων.
      Από τις αρχές του 2025 έως και το τέλος του έτους αναμένεται η μίσθωση σταδιακά του 50% των κατοικιών για λογαριασμό του Δημοσίου, με χαμηλό ενοίκιο, σε νέους βάσει κριτηρίων ενώ θα υπάρχει ειδική ποσόστωση για τρίτεκνους και πολύτεκνους.
      «Φοροαπαλλαγή για ανακαίνιση κτιρίου»
      Τη δυνατότητα να γλιτώσουν ποσό έως 3.200 ευρώ κατ’ έτος από το φόρο που τους αναλογεί έχουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι θα προχωρήσουν το νέο έτος στην ανακαίνιση των ακινήτων. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να διαθέτουν αποδείξεις και τιμολόγια για τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν και η δαπάνη να έχει καταβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα (e-banking, κάρτα ή μεταφορά στον επαγγελματικό λογαριασμό). Η έκπτωση ανέρχεται στο σύνολο της δαπάνης με ανώτατο όριο (δαπάνης) τα 16.000 ευρώ. Δηλαδή, οι φορολογούμενοι για εργασίες της τάξης των 16.000 ευρώ θα έχουν έκπτωση 3.200 ευρώ για πέντε έτη, καθώς η έκπτωση θα κατανεμηθεί ισόποσα σε πέντε χρόνια.
      Πως ενεργοποιείται η έκπτωση
      Οι δαπάνες που θα πραγματοποιούν από τον Ιανουάριο του 2024 οι ιδιοκτήτες κατοικιών και λοιπών κτιρίων για να εξοφλήσουν αμοιβές παροχής υπηρεσιών και αγοράς αγαθών, που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των ακινήτων τους, θα μειώνουν στο σύνολο τους και μέχρι ποσού 16.000 ευρώ το φόρο εισοδήματος. Δηλαδή, το ποσό της δαπάνης που θα πραγματοποιήσουν θα κατανέμεται ισόποσα στα επόμενα πέντε έτη και θα μειώνει το φόρο εισοδήματος Π.χ., αν η δαπάνη πραγματοποιηθεί το 2024, θα κατανεμηθεί ισόποσα στα έτη 2025, 2026, 2027, 2028 και 2029. Ένα η δαπάνη φθάνει στα 16.000 ευρώ, ο φόρος εισοδήματος θα μειώνεται για τα επόμενα πέντε έτη κατά 3.200 ευρώ Για τον υπολογισμό της έκπτωσης θα λαμβάνονται υπόψη τόσο οι δαπάνες για τις εργασίες όσο και για την αγορά των αγαθών. Απαραίτητες προϋποθέσεις για να ισχύσει η έκπτωση είναι: – τα κτίρια για τα οποία πραγματοποιούνται οι δαπάνες να μην έχουν ήδη ενταχθεί ή να μην πρόκειται να ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων,
      – οι δαπάνες να αποδεικνύονται με νόμιμα παραστατικά δηλαδή με αποδείξεις λιανικών συναλλαγών ή με τιμολόγια παροχής υπηρεσιών,
      – οι δαπάνες να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, δηλαδή με πιστωτικές ή χρεωστικές ή προπληρωμένες κάρτες ή μέσω e-banking ή μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών του Ν. 3862/2010 ή με τη χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού κ.λπ.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]
    8. Αρθρογραφία

      Engineer

      Οι ασφαλτοστρώσεις αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους εφιάλτες των δημοτικών αρχών. Ειδικά σε μια εποχή επέκτασης των δικτύων, Φυσικού Αερίου, οπτικών ινών κλπ αλλά και ανάγκης συντήρησης των παλαιών δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης όπως και θωράκισης των πόλεων και οικισμών από αντιπλημμυρικά έργα, η συντήρηση των δρόμων είναι ένας καθημερινός πονοκέφαλος με ποινικές και αστικές ευθύνες.
      Οι δήμοι στην Ελλάδα έχουν την υποχρέωση συντήρησης του οδικού δικτύου εντός των διοικητικών τους ορίων, όπως καθορίζεται από διάφορες νομοθετικές διατάξεις:
      Άρθρο 75 του Νόμου 3463/2006 (Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων): σύμφωνα με την παράγραφο Ι, περίπτωση Γ.15, οι δήμοι είναι αρμόδιοι για τη “μελέτη των έργων συντήρησης και βελτίωσης του οδικού δικτύου αρμοδιότητάς τους”. Άρθρο 7 του Νόμου 3481/2006: Ορίζει ότι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) Α’ βαθμού έχουν την ευθύνη για τη συντήρηση των οδών που βρίσκονται εντός της περιοχής τους, συμπεριλαμβανομένων της καθαριότητας των κοινόχρηστων χώρων και της λήψης μέτρων για την ασφάλεια της κυκλοφορίας. Άρθρο 10, παράγραφος 1 του Νόμου 2696/1999 (Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας): προβλέπει ότι οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για τη συντήρηση των οδών, τη διασφάλιση της απρόσκοπτης και ασφαλούς κυκλοφορίας, καθώς και για την αποφυγή δημιουργίας κινδύνων ή ζημιών. Επιπλέον, με τον Νόμο 5056/2023, από την 1η Ιανουαρίου 2024, η ευθύνη για την αποκομιδή απορριμμάτων του οδικού δικτύου που ανήκει στις περιφέρειες μεταβιβάζεται στους δήμους, κατά το τμήμα που διέρχεται εντός των ορίων τους. Συνολικά, η νομοθεσία καθορίζει σαφώς την ευθύνη των δήμων για τη συντήρηση και ασφάλεια του οδικού δικτύου εντός των ορίων τους, περιλαμβάνοντας την καθαριότητα, τη σήμανση, τη σηματοδότηση και άλλες σχετικές αρμοδιότητες. Στο πλαίσιο λοιπόν και λόγω των μεγάλων προϋπολογισμών των σχετικών έργων η αγορά εμπλουτίζεται συνεχώς με νέα Υλικά και Τεχνολογίες στις Ασφαλτοστρώσεις όπως:
      Τροποποιημένη Άσφαλτος με Πολυμερή (PMB): Περιέχει πρόσθετα πολυμερή που ενισχύουν την ελαστικότητα και αντοχή του υλικού, μειώνοντας τις ρωγμές και τη φθορά από τη χρήση και τις κλιματολογικές συνθήκες.
      Ασφαλτικά Μείγματα με Ανακυκλωμένο Καουτσούκ (Rubberized Asphalt): Ανακυκλωμένο καουτσούκ από ελαστικά αυτοκινήτων βελτιώνει την αντοχή του δρόμου, μειώνει τον θόρυβο και συμβάλλει στην κυκλική οικονομία.
      Ζεστά Μείγματα Ασφάλτου (Warm Mix Asphalt – WMA): Χρησιμοποιούνται σε χαμηλότερες θερμοκρασίες από τη θερμή άσφαλτο (Hot Mix Asphalt), μειώνοντας την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές ρύπων.
      Αυτο-επιδιορθούμενη Άσφαλτος: Περιέχει μικροκάψουλες που απελευθερώνουν επιδιορθωτικά υλικά όταν εμφανίζονται ρωγμές, μειώνοντας την ανάγκη για συντήρηση.
      Και βέβαια και Οικολογικές Λύσεις: Ψυχρά Μείγματα Ασφάλτου (Cold Mix Asphalt) που δεν απαιτούν υψηλές θερμοκρασίες κατά την εφαρμογή, μειώνοντας την ενεργειακή κατανάλωση και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
      Ασφαλτικά Γαλακτώματα Νερού που μειώνουν τη χρήση οργανικών διαλυτών και βελτιώνουν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των έργων.
      Πολυουρεθανικά-Ασφαλτικά Στεγανωτικά που προσφέρουν μεγαλύτερη αντοχή και μειωμένη ανάγκη συντήρησης, μειώνοντας το συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
      Εταιρείες Παραγωγής και Εισαγωγής Ασφάλτου στην Ελλάδα
      Στην Ελλάδα, αρκετές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και προμήθεια ασφάλτου:
      • EZ Street Greece (Κρύα Άσφαλτος για επισκευές)
      • Ecoelastika (Ανακυκλωμένο καουτσούκ για οδοποιία)
      • Δρόμων ΑΚΤΕ (Θέρμη, Ελλάδα)
      • Οδοασφαλτική Βόλου (Βόλος, Ελλάδα)
      • Κιουλάνης Ασφαλτικά (Αιγάλεω, Ελλάδα)
      Κόστος και Χρόνος Ολοκλήρωσης Ασφαλτοστρώσεων
      Το κόστος ασφαλτόστρωσης εξαρτάται από το είδος του δρόμου, τις προπαρασκευαστικές εργασίες και τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν:
      • Επαρχιακοί Δρόμοι: Περίπου 30.000 ευρώ/χλμ για πλάτος 4 μέτρων και πάχος 5 εκ.
      • Αστικές Οδοί: Περίπου 9,30 ευρώ/τ.μ. για στρώση πάχους 50 χιλιοστών.
      • Αυτοκινητόδρομοι: Από 900.000 έως 1,2 εκατομμύρια ευρώ/χλμ, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις στην Ελλάδα έχει φτάσει έως και τα 82 εκατ. ευρώ/χλμ.
      Ο χρόνος ολοκλήρωσης ενός έργου ασφαλτόστρωσης εξαρτάται από την πολυπλοκότητα του έργου, τις καιρικές συνθήκες και τον τύπο των υλικών που χρησιμοποιούνται. Σε μικρές οδούς γειτονιών, οι εργασίες μπορούν να διαρκέσουν από μερικές ημέρες έως δύο εβδομάδες, ενώ για μεγάλους αυτοκινητόδρομους απαιτούνται μήνες ή και χρόνια.
      Το κόστος ασφαλτόστρωσης σε αστικούς δήμους εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το πλάτος και το μήκος του δρόμου, το πάχος της ασφαλτικής στρώσης, την κατάσταση του υπάρχοντος οδοστρώματος και τις τοπικές συνθήκες. Σύμφωνα με συζητήσεις επαγγελματιών, το κόστος ασφαλτόστρωσης μπορεί να κυμαίνεται περίπου στα 7,5 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο για ασφαλτική στρώση πάχους 5 εκατοστών.
      Για παράδειγμα, για έναν δρόμο μήκους 5,8 χιλιομέτρων και πλάτους 4 μέτρων, το συνολικό κόστος ασφαλτόστρωσης μπορεί να υπολογιστεί ως εξής:
      Επιφάνεια: .800 μέτρα (μήκος) × 4 μέτρα (πλάτος) = 23.200 τετραγωνικά μέτρα- Συνολικό κόστος: 3.200 τ.μ. × 7,5 ευρώ/τ.μ. = 174.000 ευρώ. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι τιμές είναι ενδεικτικές και μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τις συγκεκριμένες συνθήκες του έργου και τις τιμές της αγοράς.
    9. Αρθρογραφία

      Γιώργος Κουτίνας

      Η υλοποίηση ενός τεχνικού έργου συνιστά μια πολύπλοκη, χρονοβόρα και πρωτότυπη για κάθε έργο διαδικασία “έντασης” Κεφαλαίου, Εργασίας (πνευματικής και σωματικής), Υλικών - Εξοπλισμού και Μηχανικών Μέσων. Μοιραία εμπεριέχει – συνδέεται με κινδύνους και ευθύνες.
       
      Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο στη χώρα μας γύρω από τα θέματα διαχείρισης κινδύνων και ευθυνών εμφανίζει κενά που στην πράξη συχνά επιβαρύνουν την ποιότητα του εκάστοτε έργου (αύξηση κόστους ή/και επιμήκυνση του χρόνου υλοποίησής του, απόκλιση από τα επιθυμητά τεχνικά - λειτουργικά χαρακτηριστικά). Συχνά, οι αστοχίες βαραίνουν τους συντελεστές του έργου και σε περιπτώσεις σοβαρών ατυχημάτων ταλαιπωρούν τους Μηχανικούς εμπλεκόμενους με την ιδιότητα του Μελετητή – Επιβλέποντα ή Εργολάβου Κατασκευαστή.
       
      Τα διάφορα νομοθετήματα με τα οποία προσπαθεί, κατά καιρούς, η Πολιτεία να επιβάλλει τον εκσυγχρονισμό του συστήματος παραγωγής έργων, «προσπερνούν» τα θέματα ευθύνης ή καταμερισμού ευθυνών συνήθως παραπέμποντας σε μελλοντικά Προεδρικά Διατάγματα ή Υπουργικές Αποφάσεις, που ουδέποτε ή σπάνια υλοποιούνται. Πρακτική που συνήθως λειτουργεί προς όφελος ενός “αρρωστημένου” κατεστημένου ακυρώνοντας κάθε θετική προσπάθεια να λειτουργήσει η αγορά με σύγχρονους ορθολογικούς κανόνες, χωρίς ή πέρα από Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές Αποφάσεις. Η ανάγκη για ουσιαστικό εκσυγχρονισμό του συστήματος παραμένει το μεγάλο ζητούμενο.
       
      Το παρακάτω κείμενο είναι η Εισήγηση του Γράφοντος στη Διημερίδα που είχε διοργανώσει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος στο ΕΒΕΑ στις 20-21 Μαΐου 2004, με θέμα «ΓΟΚ–Πολεοδομικές Εφαρμογές».
       
      Οι εκφραζόμενες απόψεις για εξορθολογισμό του συστήματος παραγωγής έργων στη χώρα μας είναι διαχρονικές. Θα πρέπει κάποτε να πάψει να συζητιέται η επίσης διαχρονική αντίληψη ότι τα περί ευθύνης των Φορέων υλοποίησης έργου, θα πρέπει να θεσμοθετηθούν με νόμο από την Πολιτεία. Δεν έχουμε τίποτα να εφεύρουμε. Η διεθνής πρακτική διαθέτει τα απαραίτητα δοκιμασμένα πρότυπα. Δεν έχουμε παρά να τα αντιγράψουμε και άμεσα να τα εφαρμόσουμε!
       
      Οι κίνδυνοι στα Τεχνικά Έργα
       
      Οι κίνδυνοι σε κάθε είδους τεχνικό Έργο σχετίζονται με ή προέρχονται από:
       
      • Διαχειριστικές αστοχίες στη διαδικασία παραγωγής του. Αναφερόμενοι στα οικοδομικά έργα, σημειώνονται αστοχίες οι οποίες οδηγούν σε δυσκολίες οικοδόμησης οικοπέδου («καθαρότητα» ιδιοκτησίας, αρτιότητα, απαιτήσεις πολεοδομίας), υπέρβαση του χρόνου (πχ καθυστέρηση στην πολεοδομία, άστοχο χρονοδιάγραμμα), κακή εκτίμηση του κόστους κατασκευής (πχ αδυναμία πρόβλεψης γεωτεχνικών προβλημάτων), ελλιπή αξιολόγηση δυνατοτήτων / ποιοτικών απαιτήσεων Πελάτη κλπ
      • Φυσικά φαινόμενα - Θεομηνίες (σεισμός, πλημμύρες, κατολισθήσεις κλπ)
      • Τυχαία ζημιογόνα γεγονότα (πυρκαγιά, τρομοκρατικές ενέργειες, βανδαλισμοί)
      • Αμέλεια, λάθη ή /και παραλείψεις των Φορέων υλοποίησης έργου.
      • “Κατασκευαστικές-Τεχνολογικές” αστοχίες (Λανθασμένη μελέτη, κακοτεχνία, ελαττωματικά υλικά). Οι αστοχίες αυτές είναι οι πλέον πολύπλοκες, καθώς προέρχονται από τον ατυχή συνδυασμό επιμέρους επιλογών ή υλικών. Αν και η κάθε επιμέρους επιλογή είναι εύστοχη, ενδέχεται ο συνδυασμός των επιμέρους επιλογών να είναι ασύμβατος και επικίνδυνος
       
      Οι παραπάνω κίνδυνοι μπορούν να προέρχονται από οποιαδήποτε φάση κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου (προμελέτη, μελέτη, επίβλεψη, κατασκευή, παραλαβή) και ενδέχεται να εμφανιστούν ακόμη και μετά τη λειτουργία του έργου.
       
      Οι σύγχρονες απαιτήσεις
       
      Οι βασικές απαιτήσεις ποιότητας ενός έργου και ιδιαίτερα των κτιρίων, είναι οι εξής:
      • Ευστάθεια και αξιοπιστία
      • Αντοχή στο χρόνο
      • Οικονομία κατασκευής και λειτουργίας
      Ωστόσο, η εξέλιξη της τεχνολογίας και η βελτίωση του μέσου βιοτικού επιπέδου, σε συνδυασμό με την αύξηση των αναγκών των πολιτών, είτε πρόκειται για κατοικία, για εμπορικά κτίρια ή κτήρια συνάθροισης κοινού, οδήγησαν σε σύγχρονες απαιτήσεις “ποιότητας” όπως:
       
      • Ασφάλεια
      • Απαιτήσεις Λειτουργικότητας (πχ επάρκεια, σωστή και οικονομική λειτουργία εγκαταστάσεων, απαιτήσεις δικτύωσης, θερμικής άνεσης, ενεργειακής εξοικονόμησης κλπ)
      • Συντηρησιμότητα
      • Αισθητική και αρμονική ένταξη στο Περιβάλλον
      Μη ικανοποίηση των παραπάνω παραμέτρων με τα δεδομένα της σύγχρονης οικονομίας, τα εξελισσόμενα ήθη της κοινωνίας και την ευρύτερα ισχύουσα νομολογία, μπορεί κάλλιστα να τεκμηριώσει αξίωση για αποζημίωση εις βάρος του Φορέα φερόμενου ως “υπαίτιο” στο έργο.
       
      Οι εμπλεκόμενοι Φορείς
       
      Ο Μηχανικός, από οποιαδήποτε θέση και αν εμπλέκεται στο έργο (Δημόσιος Λειτουργός, Μελετητής, Επιβλέπων, Κατασκευαστής), έχει μερίδιο στην ευθύνη για την αντιμετώπιση των κινδύνων και την επίτευξη των απαιτήσεων του Πελάτη αλλά και του Κοινωνικού Συνόλου για Ποιότητα και Ασφάλεια Κατασκευής. Ο Μηχανικός, δεν είναι ο μόνος και αποκλειστικά υπεύθυνος. Μερίδιο ευθύνης μπορεί να έχουν και άλλοι εμπλεκόμενοι στο έργο, δηλαδή:
      Ο Κύριος του Έργου (σαφής προσδιορισμός αναγκών, χρηματοδότησης, επιλογή συνεργείων, ειλικρινής περιγραφή δεδομένων)
      Η Δημόσια Αρχή (επάρκεια ενημέρωσης για πολύπλοκα θέματα νομοθεσίας, επαρκής έλεγχος, εξυπηρέτηση σε εύλογο χρονικό διάστημα)
      Ο Συμβολαιογράφος ή και ο Δικηγόρος (πχ για την «καθαρότητα» του οικοπέδου)
      Ο Αρχιτέκτων
      Ο Μελετητής
      Ο Επιβλέπων
      Ο Σύμβουλος Ασφάλειας / Τεχνικών Ελέγχων / Ποιότητας
      Ο Εργολάβος Κατασκευαστής
      Οι Υπεργολάβοι
      Οι Προμηθευτές (ποιότητα υλικών, προμήθεια σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα κλπ)

      Οι Ευθύνες
       
      Ποινική ευθύνη: “Όποιος, εκ προθέσεως, από δόλο, ή βαριά αμέλεια ζημιώνει κάποιον τιμωρείται”. Δηλαδή, διώκεται ποινικά. Δεν αρκεί να αποζημιώσει αλλά τιμωρείται με ποινή φυλάκισης, με βάση τον νόμο (Ποινικός Κώδικας).
       
      Αστική Ευθύνη: “Κάθε ενέργεια που ζημιώνει κάποιον, υποχρεωτικά συνεπάγεται την αποκατάσταση της βλάβης από αυτόν, από λάθος του οποίου προήλθε”,. Δηλαδή, σύμφωνα με το νόμο (Αστικός Κώδικας), “όποιος ζημιώνει κάποιον … αποζημιώνει”.
       
      Συμβατική Ευθύνη: Υποχρεώσεις σύμφωνα με τα οριζόμενα στις συμβάσεις που υπογράφουν μεταξύ τους οι φορείς των έργων. Εδώ ισχύουν τα διάφορα πρότυπα Συμβάσεων από τη εγχώρια και διεθνή πρακτική εμπειρία.
       
      Κατανομή Ευθυνών
      Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία
      Σύμφωνα με πρότυπα συμβόλαια τα οποία θα υπογράφουν οι Μηχανικοί (Μελετητές ή Κατασκευαστές) με τους Πελάτες – Εργοδότες τους, τους Υπεργολάβους και Συνεργάτες τους
      Σύμφωνα με την αντικειμενική δυνατότητα ενός εκάστου εκ των Φορέων

      – να προβλέπει μέτρα για αποφυγή, ελαχιστοποίηση και έλεγχο κινδύνων
      – να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά ή να περιορίσει τις ζημιογόνες συνέπειες του κινδύνου, όταν αυτός επέλθει. Η τελευταία παράμετρος είναι αυτή που ποικίλει ανάλογα με τις ιδιομορφίες του έργου και ενδέχεται να απαιτεί ενεργοποίηση εμπειρογνωμόνων ή εξειδικευμένων συμβούλων.
       
      Επαγγελματική Ευθύνη Μελετητή–Συμβούλου Μηχανικού
       
      Η Μελέτη είναι «παροχή υπηρεσιών» με εφαρμογή των κανόνων «της τέχνης και της επιστήμης» και όχι «τεχνικό έργο» ή «προϊόν» με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Στην κατηγορία της Μελέτης εντάσσεται και η Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου σε θέματα Διοίκησης Έργου, Επίβλεψης Έργου, Επιθεώρησης– Ελέγχου Ποιότητας Έργου, Ασφάλειας Έργου κλπ.
       
      Η ευθύνη κατά την άσκηση της αντίστοιχης δραστηριότητος σχετίζεται με «υποχρέωση-ευθύνη επιμέλειας», σε αντίθεση με την περίπτωση τεχνικού έργου ή προϊόντος όπου η αντίστοιχη επαγγελματική ευθύνη του Κατασκευαστή ή Προμηθευτή, σχετίζεται με «υποχρέωση αποτελέσματος», δηλαδή επίτευξη ή παροχή ποιότητας συγκεκριμένων προδιαγραφών.
       
      Η Επαγγελματική Ευθύνη του Μελετητή / Συμβούλου Μηχανικού, είναι η ευθύνη του για ενδεχόμενες ζημιογόνες επιπτώσεις εξαιτίας λάθους ή παράλειψης κατά την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας και των σχετικών κανόνων της “Τέχνης και Επιστήμης”.
      Ως Μελετητής νοείται το κάθε Πρόσωπο ή Φορέας, ο οποίος μετέχει στο Σχεδιασμό, Μελέτη, Συντονισμό – Επίβλεψη, Ποιοτικό / Τεχνικό Έλεγχο – Επιθεώρηση. (Σε Κοινοπραξίες /Συμπράξεις Μελετητών, σύμφωνα με τη διεθνή νομολογία και πρακτική, κάθε μέλος ευθύνεται “αλληλέγγυα και εις ολόκληρο”).
       
      Ευθύνη “Κατασκευαστή”
       
      Η έννοια του “Κατασκευαστή” είναι ευρύτερη και θα πρέπει να προσδιοριστεί ευρύτερα. Δεν θα πρέπει να ταυτίζεται με αυτή του Εργολάβου, αλλά να περιλαμβάνει όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία της κατασκευής και αυτόματα να καθιστά όλους συνυπεύθυνους.
       
      Ο κατασκευαστής είναι αποκλειστικά υπεύθυνος έναντι του Κυρίου του Έργου για ζημιές στην κατασκευή ή για ζημιές /αστοχίες που εμφανίζονται μέσα σε κάποιο χρονικό διάστημα από την παράδοση του έργου και
      επηρεάζουν την ευστάθεια του έργου
      εκθέτουν σε κίνδυνο την ασφάλειά του ή ακόμη
      επηρεάζουν κάποιο από τα βασικά δομικά στοιχεία του και το καθιστούν επικίνδυνο ή ακατάλληλο για τον προορισμό του.

      Παραγραφή της Ευθύνης
       
      Η επαγγελματική ευθύνη του Μελετητή έχει νόημα και μπορεί να ενεργοποιηθεί μετά την παράδοση-παραλαβή της Μελέτης. Κατά συνέπεια, είναι εύλογο, η σχετική έμφαση να δίνεται στην περίοδο μετά την πρακτική εφαρμογή της Μελέτης και όχι στην αρχική φάση της έκδοσης της Οικοδομικής Άδειας, όταν πρόκειται για κτιριακό έργο ή της δημοπράτησης του αντίστοιχου έργου.
       
      Η εξασφάλιση του εκάστοτε Εργοδότη έναντι του Μελετητή, για μεν την αρχική φάση - συμβατική περίοδο εκπόνησης της μελέτης, επιτυγχάνεται με την «Εγγυητική Επιστολή Καλής Εκτέλεσης» για δε την μετέπειτα χρονική περίοδο από την παραλαβή της επιτυγχάνεται με κατάλληλο «Ασφαλιστήριο Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης» (“Professional Indemnity Insurance”).
       
      Σε ότι αφορά την παραγραφή της ευθύνης επισημαίνεται πως δεν θα πρέπει να γίνεται σύγχυση με την Ποινική Ευθύνη (δόλος ή «βαριά αμέλεια»), η οποία κατά το άρθρο 286 του Ποινικού Κώδικα, όπως αυτό έχει τροποποιηθεί, πρακτικά δεν παραγράφεται.
       
      Η επαγγελματική αστική ευθύνη με την έννοια της υποχρέωσης να συμπληρώσει παράληψη ή να διορθώσει κάποιο λάθος, είναι λογικό και δίκαιο να παραγράφεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Στις μελέτες δημοσίων έργων ως χρόνος παραγραφής θεωρείται η εξαετία μετά την παραλαβή της αντίστοιχης μελέτης.
      Στα ιδιωτικά έργα δεν υπάρχει σαφής συγκεκριμένη μνεία και το θέμα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο αντίστοιχης σύμβασης ή νομικής επεξεργασίας. Θα μπορούσε όμως να επικαλεσθεί κανείς τη δεκαετία μετά την παραλαβή του αποπερατωμένου έργου, που σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα (άρθρο 693), είναι ο χρόνος παραγραφής της ευθύνης του «Κατασκευαστή». Η άποψη αυτή, στηρίζεται στο γεγονός πως, κατά τη διεθνή ασφαλιστική πρακτική, η έννοια του «Κατασκευαστή» περιλαμβάνει όλους όσους εμπλέκονται στη διαδικασία υλοποίησης της κατασκευής. όπου συνήθως εφαρμόζεται η αρχή της συνυπευθυνότητας. Αυτό γιατί είναι πρακτικά δύσκολη η απόδοση ευθυνών.
       
      Η Ελληνική Πραγματικότητα
       
      Στη χώρα μας, ειδικά στο χώρο παραγωγής ιδιωτικών Έργων, ο προσδιορισμός των Ευθυνών είναι ένα σχετικά ασαφές “τοπίο”, που όταν υπάρξει «πρόβλημα» κατά κανόνα απαιτείται νομική υποστήριξη και επίπονες διαδικασίες.
       
      Λαμβάνοντας υπόψη τις αντικειμενικές Συνθήκες παραγωγής ιδιωτικών Έργων, σημειώνεται πως το γενικότερο περιβάλλον, χαρακτηρίζεται από:
      Πολυνομία, πολύπλοκες διαδικασίες και δυσερμήνευτες διατάξεις
      Δυσλειτουργία και ανεπάρκεια υπηρεσιών
      Αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου
      Ανοικτό πεδίο για πολιτικές ή ιδιοτελείς παρεμβάσεις

      Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι, στην προσπάθειά της η Πολιτεία να καλύψει το κενό που δημιουργείται, προσθέτει συνεχώς ευθύνες στους Μηχανικούς, ενώ έχει ποινικοποιήσει πλήρως τις ευθύνες τους, ακόμη και την αμέλεια! (Ν. 2331/95, τροποποίηση άρθρου 286 του Ποινικού Κώδικα) Η παγκόσμια αυτή πρωτοτυπία δείχνει ανάγλυφα την ανωριμότητα της Ελληνικής Αγοράς και απαιτεί ολοκληρωμένη αντιμετώπιση από την Πολιτεία και τους Φορείς των Μηχανικών.
       
      Οι ευθύνες του Κατασκευαστή προκύπτουν μάλλον από τη νομολογία και όχι από σαφείς νομοθετικές διατάξεις, αφού ο οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίζεται ως Κατασκευαστής Ιδιωτικών Έργων.
       
      Οι Προμηθευτές προϊόντων ελέγχονται ελάχιστα για την τήρηση προδιαγραφών στα προϊόντα τους.
       
      Αποτέλεσμα, ο Μηχανικός να αποτελεί το εξιλαστήριο θύμα, συγκεντρώνοντας τις ευθύνες όλων σχεδόν των εμπλεκομένων στα ιδιωτικά έργα.
       
      Οι εξελίξεις
       
      Οι όποιες νομοθετικές ρυθμίσεις σε σχέση με αρμοδιότητες, υποχρεώσεις και αντίστοιχες Ευθύνες των εμπλεκόμενων Φορέων θα πρέπει απαραίτητα να ακολουθούν τις ακόλουθες βασικές αρχές:
      Ο Ιδιοκτήτης (εργοδότης) ή εξουσιοδοτημένο πρόσωπο “αιτεί” την έκδοση άδειας δόμησης, υποβάλλοντας κατάλληλα δικαιολογητικά και στοιχεία που αποδεικνύουν την κυριότητα και νομιμότητα της κατασκευής
      Η Αρμόδια Υπηρεσία “ελέγχει” την πληρότητα των στοιχείων και των δηλώσεων που υποβλήθηκαν και εγκρίνει τη χορήγηση άδειας δόμησης
      Οι Μελετητές οφείλουν να εκπονούν τις Μελέτες σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος και του διαγράμματος κάλυψης και σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν τις προδιαγραφές εκπόνησης μελετών και τους κανονισμούς που ισχύουν και να υποβάλουν σχετική δήλωση
      Οι Επιβλέποντες Μηχανικοί οφείλουν να επιβλέπουν τις εργασίες δόμησης, ώστε αυτές να εκτελούνται σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος, του διαγράμματος κάλυψης και της μελέτης που υποβλήθηκε και να υποβάλουν σχετική δήλωση

      Οι Αρχιτέκτονες Μηχανικοί, οι οποίοι ασχολούνται με τα κτιριακά έργα έχουν να αντιμετωπίσουν τις εξής ευθύνες:
      Σύνταξη Μελετών και Σχεδίων
      Σύνταξη Φακέλου / Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΕ – ΣΑΕ)
      Χρονοδιαγράμματα Κατασκευής
      Σύνταξη Προϋπολογισμού Έργου
      Επίβλεψη Εφαρμογής Μελέτης και Κατασκευής
      Επίβλεψη των φάσεων Κατασκευής και των Μέτρων Ασφαλείας
      Παραλαβή του αποπερατωμένου Έργου

      Για τις παραπάνω ευθύνες του είναι υπόλογος έναντι:
      Του ιδιοκτήτη (ΚτΕ)
      Των Υπηρεσιών του Δημοσίου
      Του Εργατοτεχνικού Προσωπικού
      Του Κατασκευαστή
      Διαφόρων “Τρίτων”.

      Εύκολα διαπιστώνει κανείς πως η παραπάνω κατάσταση δημιουργεί αντικειμενικά μεγάλη επαγγελματική ανασφάλεια και αβεβαιότητα, Ευθύνες τις οποίες αρκετοί Μηχανικοί έχουν βιώσει στην πράξη με ενίοτε επώδυνο τρόπο.
       
      Για αυτό το λόγο, πέρα από την επιδίωξη του κάθε Μηχανικού (ατομικά ή με τα συλλογικά του Όργανα) για εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου, θα πρέπει συγχρόνως να υπάρξει η κατάλληλη μέριμνα για οργάνωση στην πράξη της απαραίτητης “άμυνας”. Προς τούτο, πρέπει να αξιοποιηθεί η Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης, που φαίνεται να είναι η πλέον γόνιμη και αξιόπιστη λύση στο όλο πρόβλημα των Ευθυνών. Θεσμός, που είναι δοκιμασμένος με επιτυχία στις υπόλοιπες προηγμένες χώρες εδώ και αρκετά χρόνια.
       
      Συμπεράσματα
       
      Ο Μηχανικός ασκεί ένα σύνθετο επάγγελμα που μοιραία συνεπάγεται Κινδύνους οι οποίοι δεν μπορούν να εξαλειφθούν και Ευθύνες τις οποίες πρέπει να τις αναλάβει, στον βαθμό που του αναλογούν.
       
      Η Πολιτεία θα πρέπει να «ξεκαθαρίσει” το τοπίο των ευθυνών ως βασική υποχρέωσή της απέναντι στο Κοινωνικό Σύνολο
       
      Οι Υπηρεσίες της Πολιτείας δεν πρέπει να είναι στο απυρόβλητο, αλλά να αναλαμβάνουν τις ευθύνες που τους αναλογούν
       
      Η Ποινική Ευθύνη συνδέεται με τιμωρία και δεν ασφαλίζεται. Απεναντίας, η Αστική Ευθύνη ασφαλίζεται. Πρέπει συστηματικά να εφαρμοσθεί και στη χώρα μας
       
      Η Ασφάλιση είναι ένας δόκιμος τρόπος για τον περιορισμό των αβεβαιοτήτων και των κινδύνων που προέρχονται από τις ευθύνες, στο βαθμό που είναι ουσιαστική και βασίζεται σε αξιόπιστα ασφαλιστήρια συμβόλαια και σωστές υπηρεσίες, που να οδηγούν σε δίκαια αποζημίωση, χωρίς χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες.
       
      Η θεσμοθέτηση της ασφαλιστικής κάλυψης της Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης του Μηχανικού (Φυσικό Πρόσωπο ή Οργανωμένη Εταιρία), παρέχοντος Υπηρεσίες Μελετητή – Επιβλέποντα – Συμβούλου και της ασφαλιστικής κάλυψης της 10ετους εγγύησης του Κατασκευαστή (στην ευρεία του έννοια), πιστεύεται πως είναι τα “εργαλεία” που θα λύσουν το πρόβλημα του βάρους της Ευθύνης και θα οδηγήσουν στον εκσυγχρονισμό του συστήματος παραγωγής Έργων στη χώρα μας.
       
      Οι Μηχανικοί και οι Φορείς τους θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την αξιοποίηση του θεσμού της Ασφάλισης και την ανάδειξη του ουσιαστικού ρόλου της, προς όφελος των Μηχανικών με την ιδιότητα του Μελετητή – Επιβλέποντα ή του Εργολάβου - Κατασκευαστή.
       
      Από τον κ. Γιώργοο Κουτίνα, Μηχανικός ΕΜΠ & ENSPM Γαλλίας, Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων σε θέματα αστικής ευθύνης, επιχειρηματικών κινδύνων & τεχνικών έργων.
      **********************(Διεγράφη διαφημιστική παραπομπή)****************
       
       
      Το Φόρουμ δεν είναι μέσο διαφήμισης και φυσικά δεν εξυπηρετεί τέτοιους σκοπούς.
      Θα σας παρακαλούσα λοιπόν να σεβαστείτε του Κανόνες Συμμετοχής και ειδικότερα το Νο 7 αυτών και να μην επαναληφθεί ανάλογο προμοτάρισμά σας.
       
      ilias
    10. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η γεωθερμία στην Ελλάδα παραμένει σε εμβρυακό στάδιο ανάπτυξης, στερούμενη ουσιαστικής προόδου παρά τις υποσχόμενες προοπτικές της για την ενεργειακή μετάβαση. Αν και οι πρώτες ερευνητικές προσπάθειες ξεκίνησαν ήδη από τη δεκαετία του 1970, η αξιοποίησή της έχει καθυστερήσει σημαντικά, με βασικά εμπόδια να αναδύονται σε θεσμικό, οικονομικό και τεχνικό επίπεδο. Η γεωθερμία αποτελεί μια πολύτιμη, αλλά υποεκμεταλλευόμενη επιλογή ενέργειας για τη χώρα η οποία χρήζει «γεωλογικής εύνοιας».
      Η πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) αναδεικνύει την αναγκαιότητα άμεσων και στοχευμένων παρεμβάσεων, ώστε η χώρα να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τους γεωθερμικούς της πόρους. Παρά τις χρόνιες καθυστερήσεις και ελλείψεις στον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων, η γεωθερμία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μετάβαση της Ελλάδας σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μοντέλο. Προσφέροντας μοναδικά πλεονεκτήματα, όπως η παροχή συνεχούς ενέργειας και η ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, παραμένει μια αναξιοποίητη ευκαιρία που μπορεί να καλύψει ενεργειακές ανάγκες και να συμβάλει στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της χώρας.
      Στην έκθεση με τίτλο «The Future of Geothermal Energy», ο IEA επισημαίνει ότι η γεωγραφική θέση της Ελλάδας και τα μοναδικά γεωλογικά της χαρακτηριστικά προσφέρουν σημαντικά γεωθερμικά πεδία, με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 30°C έως 90°C. Παρόλα αυτά, η αξιοποίησή τους παραμένει περιορισμένη, κυρίως σε εφαρμογές θερμικής ενέργειας. Τα γεωθερμικά πεδία υψηλής θερμοκρασίας (>90°C), που είναι απαραίτητα για την ηλεκτροπαραγωγή, παραμένουν ουσιαστικά ανεκμετάλλευτα. Ενδεικτικά, περιοχές όπως η Μήλος, η Νίσυρος και η Λέσβος διαθέτουν σημαντικές δυνατότητες για ανάπτυξη γεωθερμικών έργων μεγάλης κλίμακας, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουν αξιοποιηθεί στο βαθμό που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας.
      Σύμφωνα με τον Δρ. Γεώργιο Τσιφουτίδη, επικεφαλής του Τμήματος Γεωθερμίας της Γενικής Διεύθυνσης Ορυκτών Πρώτων Υλών, η γεωθερμία αξιοποιείται κυρίως σε μικρές και μεσαίες θερμικές εφαρμογές, με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 30°C έως 90°C. Τα γεωθερμικά πεδία εντοπίζονται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, τη Θράκη, την Κεντρική Μακεδονία και σε περιοχές όπως η Λέσβος. Ιδιαίτερη πρόοδος σημειώνεται στις αντλίες θερμότητας εδάφους (GSHPs), με εγκατεστημένη θερμική ισχύ 192 MW, οι οποίες προσφέρουν σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας σε οικιστικές και βιομηχανικές εφαρμογές. Ωστόσο, τα γεωθερμικά πεδία υψηλής θερμοκρασίας (>90°C), απαραίτητα για ηλεκτροπαραγωγή, παραμένουν ελάχιστα αξιοποιημένα, με μόλις δύο αναγνωρισμένα μέχρι σήμερα. Η Λέσβος αναδεικνύεται ως παράδειγμα αναζωογόνησης του ενδιαφέροντος για τη γεωθερμία, με πρόσφατες έρευνες στη Στύψη να αποκαλύπτουν νέο δυναμικό. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες κατέχει τέσσερις άδειες για έρευνα και εκμετάλλευση υψηλής θερμοκρασίας σε Μήλο, Νίσυρο, Μέθανα και Λέσβο, με σχέδια για την εγκατάσταση σταθμού ισχύος 8 MW στο νησί. Αυτές οι περιοχές αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη της γεωθερμίας, ειδικά σε μη διασυνδεδεμένα νησιά, που αντιμετωπίζουν ενεργειακές προκλήσεις.
      Ο «αργός βηματισμός» και τα αδειοδοτικά κωλύματα
      Το στοίχημα της γεωθερμίας στην Ελλάδα εξελίσσεται σε μαραθώνιο με πολλά εμπόδια. Ένα από τα κύρια είναι το υψηλό ρίσκο στις αρχικές φάσεις ανάπτυξης, καθώς το 12-15% του συνολικού κόστους επένδυσης αφορά την αδειοδότηση και την εξερεύνηση, ενώ το κόστος γεωτρήσεων και ανάπτυξης πεδίων μπορεί να φτάσει έως και το 45%. Παράλληλα, η πιθανότητα μη εύρεσης επαρκών γεωθερμικών πόρων συχνά οδηγεί σε οικονομικές ζημίες. Το 80% του συνολικού κόστους της γεωθερμικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σχετίζεται με επενδύσεις σε γεωτρήσεις και εξοπλισμό, με το κόστος παραγωγής να κυμαίνεται από 40 έως 240 USD/MWh, συχνά υψηλότερο από τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική.
      Επιπλέον, περιβαλλοντικοί περιορισμοί, όπως η διαχείριση παραπροϊόντων, και η κοινωνική αποδοχή δημιουργούν πρόσθετες προκλήσεις, κυρίως σε έργα μεγάλης κλίμακας ή κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Μια ακόμα δυσκολία είναι η έλλειψη πολιτικής στήριξης, καθώς μόνο 27 χώρες διαθέτουν πολιτικές για τη μείωση του ρίσκου στα γεωθερμικά έργα, ενώ πάνω από 100 έχουν θεσπίσει πολιτικές για την ηλιακή και αιολική ενέργεια. Για να ενισχυθεί η γεωθερμία, απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές, ειδικά σε χώρες με χαμηλή διείσδυση, όπως η Ελλάδα. Προγράμματα μείωσης ρίσκου, επιδοτήσεις γεωτρήσεων και συμβάσεις αγοράς ενέργειας είναι απαραίτητα, ενώ η απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών, που σήμερα μπορεί να διαρκέσουν 8-10 χρόνια, είναι κρίσιμη. Με τις κατάλληλες επενδύσεις, πολιτικές και τεχνολογικές καινοτομίες, η γεωθερμία έχει τη δυνατότητα να γίνει μία από τις πιο αξιόπιστες και βιώσιμες πηγές ενέργειας, παίζοντας κεντρικό ρόλο στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση.
      Τα SOS για την Ελλάδα
      Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) προτείνει μια σειρά από στοχευμένες δράσεις για την αποτελεσματική αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού της Ελλάδας. Μια από τις βασικές προτάσεις είναι η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης. Ο IEA εισηγείται τη δημιουργία ενός ειδικού καθεστώτος που θα αφορά αποκλειστικά τα γεωθερμικά έργα, διαχωρίζοντάς τα από τα καθεστώτα που εφαρμόζονται στα ορυκτά καύσιμα. Αυτό θα συμβάλει στη μείωση των χρονοβόρων διοικητικών εμποδίων και θα επιταχύνει την ανάπτυξη των έργων. Παράλληλα, ο Οργανισμός δίνει έμφαση στην ενίσχυση της χρηματοδότησης για τις πρώιμες φάσεις των γεωθερμικών έργων. Προτείνεται η χρήση ασφαλιστικών εργαλείων, κρατικών επιδοτήσεων και δημόσιων εγγυήσεων για τη μείωση του γεωλογικού ρίσκου, το οποίο αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τους επενδυτές. Μέσω αυτών των μέτρων, τα έργα μπορούν να γίνουν πιο ελκυστικά και βιώσιμα για την αγορά. Επιπλέον, ο IEA υπογραμμίζει την ανάγκη ανάπτυξης πολιτικών που θα διασφαλίζουν μακροπρόθεσμα σταθερά έσοδα για τους επενδυτές. Οι πολιτικές αυτές περιλαμβάνουν τη θέσπιση σταθερών συμβολαίων και μηχανισμών δίκαιης αποζημίωσης για την παραγόμενη ενέργεια, έτσι ώστε να ενισχυθεί η οικονομική βιωσιμότητα των γεωθερμικών έργων. Με αυτές τις προτάσεις, ο IEA στοχεύει στην απελευθέρωση του γεωθερμικού δυναμικού της Ελλάδας και στην προώθηση μιας βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης.
      Οι ευκαιρίες
      Παρά τις δυσκολίες, οι τεχνολογικές εξελίξεις υπόσχονται να καταστήσουν τη γεωθερμία ανταγωνιστική. Νέες τεχνολογίες, όπως τα Enhanced Geothermal Systems (EGS) και τα κλειστά κυκλώματα (closed-loop systems), επιτρέπουν την πρόσβαση σε πόρους σε μεγαλύτερα βάθη, με προβλεπόμενες μειώσεις κόστους έως 80% μέχρι το 2035. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει το κόστος παραγωγής στα 50 USD/MWh, καθιστώντας τη γεωθερμία ελκυστική συγκριτικά με άλλες ανανεώσιμες πηγές. Η αγορά γεωθερμίας προβλέπεται να καλύψει έως και το 15% της παγκόσμιας αύξησης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2050, ισοδυναμώντας με περίπου 800 GW εγκατεστημένης ισχύος, ενώ μπορεί να συμβάλει και στη ζήτηση θερμότητας, ειδικά σε οικιακές και βιομηχανικές εφαρμογές. Παράλληλα, η γεωθερμία προσφέρει σήμερα περίπου 145.000 θέσεις εργασίας παγκοσμίως, με την προοπτική να αυξηθούν σε 1 εκατομμύριο μέχρι το 2030.
      Ποιοι διαγκωνίζονται στην κούρσα της γεωθερμίας
      Η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσπάθειας για την ενεργειακή μετάβαση, και η γεωθερμία αποτελεί μια από τις βασικές τεχνολογίες που μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο. Με εκτεταμένο γεωθερμικό δυναμικό, η Ιταλία, η Ισλανδία και η Τουρκία είναι οι χώρες που σήμερα οδηγούν την ανάπτυξη της γεωθερμίας στην Ευρώπη. Η Ιταλία, πρωτοπόρος στον τομέα, φιλοξενεί το πρώτο γεωθερμικό εργοστάσιο του κόσμου στο Λαρντερέλο και εξακολουθεί να επεκτείνει την εγκατεστημένη ισχύ της, με γεωθερμικούς σταθμούς που καλύπτουν σημαντικό μέρος των ενεργειακών αναγκών της χώρας. Η Ισλανδία, με τους πλούσιους γεωθερμικούς πόρους της, καλύπτει σχεδόν το 90% των αναγκών της για θέρμανση μέσω γεωθερμίας, ενώ η Τουρκία έχει επενδύσει σημαντικά την τελευταία δεκαετία, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη μεγάλων έργων που την κατατάσσουν στις κορυφαίες χώρες παγκοσμίως στον τομέα.
      Στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, χώρες όπως η Γερμανία, η Ουγγαρία και η Πολωνία αναπτύσσουν σταθερά την γεωθερμική τους υποδομή, αξιοποιώντας κυρίως τα πεδία μέσης και χαμηλής ενθαλπίας για τηλεθέρμανση. Η Γαλλία και η Ολλανδία έχουν επίσης σημειώσει σημαντική πρόοδο, με επικέντρωση στη χρήση γεωθερμίας για θέρμανση αστικών περιοχών μέσω δικτύων τηλεθέρμανσης. Η Ευρώπη έχει τη δυνατότητα να καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στη γεωθερμία, εφόσον ξεπεραστούν τα εμπόδια που αφορούν τη χρηματοδότηση και την τεχνογνωσία. Με την κατάλληλη υποστήριξη, η γεωθερμία μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην απανθρακοποίηση της ηπείρου, στη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα και στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας για τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
      Οι παγκόσμιες επενδύσεις στον τομέα της γεωθερμίας θα μπορούσαν έτσι να αυξηθούν σε 1 τρισεκατομμύριο δολάρια έως το 2035 και σε 2,5 τρισεκατομμύρια έως το 2050. Ο IEA εκτιμά ότι «οι οικονομικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη (της γεωθερμίας) θα μπορούσαν να μειωθούν για τους επενδυτές» και έτσι «να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των προγραμμάτων». Αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει «να μειωθούν κατά 80% τα κόστη έως το 2035 σε περίπου 50 δολάρια η μεγαβατώρα», προσθέτει ο IEA.
    11. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η πιο «κλισέ» φράση όσων ασχολούνται με τις συνδυασμένες και εμπορευματικές μεταφορές είναι η ακόλουθη: Η Ελλάδα μπορεί να καταστεί εμπορευματικός κόμβος της ΝΑ Ευρώπης.
      Μπορεί να αποτελεί ουτοπία, μπορεί και όχι. Από την άλλη πλευρά, τα βήματα προόδου είναι εμφανή, κυρίως στον τομέα των υποδομών και όχι μόνο.
      Η χώρα έχει ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης διεθνών φορτίων, όπως ανέφερε πρόσφατα στην ημερίδα «Συνδυασμένες Μεταφορές και ο Ρόλος της Ελλάδας», που διεξήχθη στο Θριάσιο Ε/Κ, ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ανάπτυξης Εφοδιαστικής Ιωάννης Μίνης.
      Για παράδειγμα, ο Πειραιάς είναι ο πλησιέστερος στο Σουέζ σημαντικός ευρωπαϊκός λιμένας, η θέση της χώρας είναι ευνοϊκή σε σχέση με την Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη και η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΘ αύξησε τα διεθνή φορτία, εάν και μόνο το 10% – 15% εξ αυτών διακινούνται μέσω της ενδοχώρας.
      Επιπροσθέτως, οι σιδηροδρομικές μεταφορές δύνανται να αποτελέσουν κρίσιμο παράγοντα προσέλκυσης διεθνών φορτίων.
      Oι διάδρομοι των εμπορευματικών ροών στους οποίους μπορεί να πρωταγωνιστήσει η Ελλάδα
      Για παράδειγμα, η σιδηροδρομική μεταφορά διεθνούς φορτίου από τον ΣΕΠ, ύψους 30.000 TEU ανά έτος, θα μπορούσε να ανέλθει στα επίπεδα των 100.000 TEU, με την ολοκλήρωση του βασικού σιδηροδρομικού άξονα.
      Στα ανωτέρω χαρακτηριστικά γνωρίσματα είναι σημαντικό:
      -Να προσδιορισθούν οι διεθνείς εμπορευματικές ροές και να κατηγοριοποιηθούν.
      -Για τις εν δυνάμει ροές, να προσδιοριστούν ανά κατηγορία, όπως η προστιθέμενη αξία για τη χώρα και πρωτοβουλίες αύξησης της ζήτησης – ενίσχυσης της προσφοράς.
      Σε θεσμικό επίπεδο προτείνεται τα υπουργεία Οικονομίας και Εξωτερικών να αναλάβουν συστηματικές πρωτοβουλίες για εξευρωπαϊσμό προϊόντων, μέσω προστιθέμενης αξίας στην Ελλάδα (σύμφωνα πάντα με τις επιταγές των κανονισμών της ΕΕ).
      Επίσης, κρίνεται σκόπιμο να δοθούν κίνητρα για κατάλληλες επενδύσεις σε συναρμολόγηση, επισκευή/rework, «τελειοποίηση», μεταποίηση διεθνών φορτίων, αλλά και να γίνει ενδελεχές benchmarking σε χώρες της ΕΕ, στις οποίες προσφέρονται παρόμοιες υπηρεσίες (Ιρλανδία, Τσεχία, κλπ)
      Αντίστοιχα, για διεθνή φορτία (εκτός ΕΕ), να μελετηθούν κίνητρα και προϋποθέσεις, ώστε τα φορτία να τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία στην Ελλάδα –  25% του ποσού εκτελωνισμού παραμένει στην Ελλάδα.
      Τέλος, κρίνεται σκόπιμο να εφαρμοστούν ταχείες διαδικασίες εκτελωνισμού, πρότυποι δασμοί ανά κατηγορία αγαθών (και σχετική υποστήριξη του προσωπικού του τελωνείου, περιορίζοντας την ανάγκη για προσδιορισμό δασμών ανά περίπτωση) και ηλεκτρονικοποίηση του συνόλου των διαδικασιών, ώστε να συμπεριλάβει και άλλες υπηρεσίες ή φορείς που εμπλέκονται στην εισαγωγή και εξαγωγή εμπορευμάτων.
    12. Αρθρογραφία

      Engineer

      Ο Χάρτης  συγκρίνει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ανά χώρα, με βάση όμως τα δεδομένα του 2022, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ (ΕΙΑ)   Από τον Ιανουάριο του 2024, ο παγκόσμιος μέσος όρος που αφορά την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές βρίσκεται στο 29%.   Σύμφωνα με το Visual Capitalist, ενώ όλες οι χώρες εμφανίζουν -όπως είναι αναμενόμενο- διαφορές αναμεταξύ τους ως προς τους οικονομικούς δείκτες, οι διαφορές στο ενεργειακό τους μείγμα, προβλέπεται σε βάθος χρόνου να διαδραματίσουν τον καθοριστικό ρόλο.

      Όπως φαίνεται στον παρακάτω χάρτη, υπάρχουν κράτη που διαγράφουν εξαιρετικά ανοδική τροχιά στον τομέα των ΑΠΕ, ενώ την ίδια στιγμή άλλα υστερούν, θέτοντας σε κίνδυνο και την επίτευξη των κλιματικών στόχων που έχουν θέσει. 


        Αυτός ο χάρτης που δημιουργήθηκε από τον Rakshit Jain, συγκρίνει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ανά χώρα με βάση όμως τα δεδομένα του 2022, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ (ΕΙΑ).    Όπως προκύπτει, αρκετές είναι εκείνες οι χώρες που έχουν καταφέρει να μετατρέψουν ολόκληρο το ηλεκτρικό τους δίκτυο σε εντελώς πράσινο δίκτυο.   Στις χώρες με δίκτυο 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας περιλαμβάνονται ορισμένες από τις πλουσιότερες του πλανήτη, όπως η Νορβηγία και η Ισλανδία, αλλά και κάποιες λιγότερο εύρωστες έως και αναπτυσσόμενες, όπως η Παραγουάη και η Αιθιοπία αντίστοιχα.   Στο άλλο άκρο του φάσματος, το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της Σαουδικής Αραβίας είναι μηδενικό, γεγονός που ίσως δεν αποτελεί έκπληξη αν λάβουμε υπόψη ότι αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο.    Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι στην τεχνολογικά προηγμένη Νότια Κορέα, το μερίδιο των ΑΠΕ αντιπροσωπεύει μόνο το 8% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας.   Ως η μεγαλύτερη οικονομία -μέχρι στιγμής- του κόσμου, ο τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ επιτυγχάνουν αυτή τη μέτρηση είναι κρίσιμος για τους στόχους του Παρισιού για μηδενική κατανάλωση, με το 23% του δικτύου του κράτους να τροφοδοτείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.   Ο κύριος αντίπαλος της Αμερικής, η Κίνα, έχει ποσοστό ελαφρώς υψηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο, στο 31%, ενώ η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία, η Γερμανία, αντλεί το 46% της ενέργειάς της από ανανεώσιμες πηγές.

      Όσον αφορά την Ελλάδα, η συμμετοχή των ΑΠΕ είναι στο 47%.

        Εικόνες και infographic από το Visual Capitalist
    13. Αρθρογραφία

      Engineer

      Ολοκληρώθηκε η μερική κύρωση των Δασικών Χαρτών της χώρας, με πολλά προβλήματα όμως να παραμένουν σε εκκρεμότητα. Πάνω από 330.000 αντιρρήσεις δεν έχουν εξετασθεί, ενώ χιλιάδες είναι και οι εκπρόθεσμες ενστάσεις που «βαπτίζονται» πρόδηλα σφάλματα, για να μπορέσει νόμιμα η διοίκηση να τα εξετάσει και να δώσει λύση στα προβλήματα που ανέκυψαν. Ακόμη, μία σειρά από ζητήματα που σχετίζονται των δασικών χαρτών όπως: τα δασικά αυθαίρετα, οι οικιστικές πυκνότητες, οι περιοχές που εξαιρέθηκαν από τον δασικό χάρτη, το μπλοκάρισμα των οικοδομικών αδειών από τις πολεοδομίες και η μη δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς εκτάσεων που φαίνονται ως δασικά στο χάρτη, είναι μερικά από τα σημαντικά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν.
      Το μεγαλύτερο, όμως, «αγκάθι», το οποίο δεν έχει επιλυθεί μέχρι σήμερα, είναι οι εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις, οι οποίες είναι και επιδοτούμενες καλλιέργειες.
      Στα πλαίσια της επίλυσης αυτών των ζητημάτων, το Υπουργείο Περιβάλλοντος ετοιμάζει σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις.
      Ποια είναι τα προβλήματα και ποια λύση σχεδιάζεται;
      Αγροτεμάχια και σπίτια που βρίσκονται σε καμένες περιοχές που κηρύχθηκαν ως αναδασωτέες και φαίνονται δασικά στον χάρτη.
      Μετά από τις μεγάλες πυρκαγιές που έγιναν το 2021 στην Βόρεια Αττική και την Εύβοια, το Δασαρχείο κήρυξε την καμένη έκταση ως αναδασωτέες, για να τις προστατέψει.Η υποχρεωτικότητα της αναδάσωσης αφορά ως εκ τούτου αποκλειστικά τα καμένα δάση και δασικές εκτάσεις.
      Όμως στον κυρωμένο δασικό χάρτη συμπεριλαμβάνονται και αγροτεμάχια και κτισμένες εκτάσεις με νόμιμες οικοδομικές άδειες.
      Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να σταματήσουν οι αγοροπωλησίες και η έκδοση οικοδομικών αδειών μέχρι να «ξεπρασινίσουν» οι εκτάσεις τους, διαδικασία η οποία απαιτεί πολύ χρόνο.
      Ποια είναι η λύση;
      Το υπουργείο, έχει έτοιμη ρύθμιση για την επίλυσή του θέματος. Βάσει της ρύθμισης αυτής, θα ορίζεται ότι εκτάσεις που έχουν απωλέσει το δασικό τους χαρακτήρα πριν τις 11.6.1975 λόγω επεμβάσεων που έλαβαν χώρα με βάση σχετική διοικητική πράξη, η οποία καλύπτεται από το τεκμήριο νομιμότητας, δεν θα χαρακτηρίζονται ως δάση ή δασικές εκτάσεις κατά τη διαδικασία κατάρτισης δασικού χάρτη ή αναμόρφωσης κυρωμένου δασικού χάρτη και δε θα κηρύσσονται αναδασωτέες εφόσον διατηρούν τη χρήση που τους αποδόθηκε.
      Καθυστέρηση της εξέτασης των αντιρρήσεων από τις επιτροπές
      Μεγάλο πρόβλημα στην ολοκλήρωση της διαδικασίας της τελικής κύρωσης των δασικών χαρτών αποτελούν οι 331.874 αντιρρήσεις που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και αφορούν μία μεγάλη έκταση συνολικού εμβαδού 2,5 εκατομμυρίων στρεμμάτων.
      Τι προβλέπει ο σχεδιασμός;
      Προκειμένου να τρέξει πιο γρήγορα η διαδικασία εξέτασης του συνόλου των αντιρρήσεων, το ΥΠΕΝ θέτει ορόσημο για την ολοκλήρωση του έργου αυτού 15 μήνες, ενώ ο σχεδιασμός για την επίτευξη του οροσήμου αυτού, μεταξύ άλλων, προβλέπει:
      Τον διπλασιασμό της αποζημίωσης που καταβάλλεται στον πρόεδρο, τα μέλη και τον γραμματέα των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ). Την αύξηση του αριθμού των ΕΠΕΑ σε 200 από 113. Σε περίπτωση παραιτήσεων των προέδρων των Επιτροπών, που σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο είναι δικηγόρος, θα δίνεται η δυνατότητα να ορίζεται ως πρόεδρος, δασολόγος υπάλληλος του Δημοσίου. Ξεχερσωμένες γεωργικές εκτάσεις Πρόκειται για περίπου 2,3 εκατομμύρια στρέμματα δασικών εκτάσεων που εκχερσώθηκαν χωρίς νόμιμες διοικητικές πράξεις και χρησιμοποιούνται για αγροτική χρήση.
      Μέχρι τέλος Φεβρουαρίου αναμένεται ότι θα έχει εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή η ρύθμιση για τις εκχερσωμένες γεωργικές εκτάσεις.
      Ποια είναι η πρόταση του Υπουργείου;
      Δεν θα αλλάξει το χαρακτήρα των συγκεκριμένων εκτάσεων αλλά θα ευνοεί τους αγρότες που θα συνεχίσουν να καλλιεργούν εκείνες τις εκτάσεις, για τις οποίες ελάμβαναν κοινοτικές ενισχύσεις. Έτσι, στον Δασικό Χάρτη θα συνεχίσουν να εμφανίζονται ως ΔΑ (εκχερσωμένη δασική έκταση), ωστόσο οι αγρότες που τις χρησιμοποιούν θα μπορούν να τις «τακτοποιήσουν» για όσο διάστημα λαμβάνουν ευρωπαϊκές επιδοτήσεις.
      Σε κάθε περίπτωση όμως, η λύση που δρομολογείται είναι να δοθεί το δικαίωμα χρήσης στους αγρότες και όχι η κυριότητα.
      «Μπλοκάρισμα» στην έκδοση οικοδομικής άδειας σε εκτάσεις που αποχαρακτηρίστηκαν από τις επιτροπές.
      Σύμφωνα με τη νομοθεσία μπορεί να εκδοθεί οικοδομική άδεια σε έκταση με χαρακτηρισμό ΑΑ, που πληροί τους όρους αρτιότητας. Σε κάθε περίπτωση η έκταση δεν πρέπει να φαίνεται δασική στον αναρτημένο δασικό χάρτη, προκειμένου να εκδοθεί η οικοδομική άδεια. Όμως ενώ θεωρούνται ως μη δασικές οι εκτάσεις που έχουν περιληφθεί στην ανάρτηση, για τις οποίες έχουν γίνει δεκτές αντιρρήσεις των ενδιαφερομένων από τις επιτροπές και έχουν δημοσιευθεί οι αποφάσεις στη «Διαύγεια» με τον αριθμό διαδικτυακής ανάρτησης (Α.Δ.Α.), αυτό δεν γίνεται δεκτό από τις πολεοδομίες οι οποίες ζητούν την αναθεώρηση του κυρωμένου δασικού χάρτη. Αυτό υφίσταται, λόγω ασάφειας του Νόμου 3889/2010 σχετικά με το εάν οι αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α., είναι άμεσα εκτελεστές στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ως διοικητικές πράξεις.
      Πιο απλά, το θέμα είναι εάν ο πολίτης ο οποίος δικαιώνεται με τις αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α, ως προς τον χαρακτήρα της έκτασής του, μπορεί να εκδώσει άδεια καθαρισμού, άδεια οικοδομής του ακινήτου, και λοιπές πράξεις που σχετίζονται με τα εμπράγματα δικαιώματα του, καθώς μέχρι σήμερα οι αρμόδιες υπηρεσίες, δεν εκδίδουν τις πράξεις αυτές.
      Η λύση που προτείνεται είναι:
      Το ΥΠΕΝ, θα καταθέσει νομοθετική ρύθμιση και θα διευκρινίζει ότι σε κάθε περίπτωση που ο πολίτης δικαιώνεται με τις αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α, ως προς τον χαρακτήρα της έκτασής του, θα μπορεί να εκδώσει κάθε διοικητική πράξη που σχετίζεται με τα εμπράγματα δικαιώματα του.
      Δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς δασικής έκτασης
      Σήμερα δεν υπάρχει δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς σε ακίνητο που βρίσκεται εκτός σχεδίου και φαίνεται δασικό στο χάρτη, γιατί σύμφωνα με το νόμο «μετά την κύρωση του δασικού χάρτη κάθε μεταβίβαση, σύσταση, αλλοίωση και γενικά κάθε μεταβολή των εμπραγμάτων δικαιωμάτων, στις δασικές εν γένει εκτάσεις, που περιλαμβάνονται σε αυτόν, είναι άκυρη και ανίσχυρη, αν δεν συνοδεύεται από σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας υπηρεσίας της οικείας Διεύθυνσης Δασών, με το οποίο βεβαιώνεται ο χαρακτήρας της έκτασης».
      Τι θα λέει η νέα ρύθμιση:
      Θα δίνει τη δυνατότητα να γίνει η αποδοχή της κληρονομίας ακινήτου κατ΄ εξαίρεση του δασικού νόμου 3889/2010. Πράγμα που σημαίνει ότι θα γίνεται η αποδοχή της κληρονομίας χωρίς βεβαίωση του Δασαρχείου και χωρίς υπεύθυνη δήλωση μηχανικού, για τον όποιο δασικό η μη χαρακτηρισμό της έκτασης του ακινήτου. Η νέα νομοθετική ρύθμιση εδράζεται σε σχετική γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους του 2021, που τεκμηριώνει την αποδέσμευση της αποδοχής κληρονομίας από τους δασικούς χάρτες.
      Εκτάσεις που εξαιρέθηκαν από το δασικό χάρτη και σήμερα είναι εκτός σχεδίου
      Το ζήτημα αφορά περιοχές που εξαιρέθηκαν από την ανάρτηση δασικών χαρτών χωρίς όμως να έχει εξεταστεί ο χαρακτήρας τους ως δασικών ή μη και αφορούν σε σχέδια πόλεων και οικισμών, τα όρια των οποίων έχουν οριοθετηθεί με άλλες διατάξεις (οικισμών προ του έτους 1923, ακτινικοί οικισμοί), πολεοδομικών μελετών που εκπονούνται και περιοχές στις οποίες κατέπεσαν τα όρια με απόφαση του ΣτΕ και σήμερα στερούνται οριοθέτησης (π.χ. οικισμοί Πηλίου και άλλοι οικισμοί κάτω των 2000 κατοίκων).
      Η πρόταση είναι:
      Νέα μελέτη εξέτασης του δασικού χαρακτήρα των εκτάσεων και συμπληρωματική ανάρτηση δασικών χαρτών που θα συμπεριλαμβάνουν τις περιοχές αυτές.
    14. Αρθρογραφία

      Engineer

      Πρόσφατα ψηφίστηκε από την Βουλή το νομοσχέδιο για τους όρους αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας σε παραθαλάσσιες περιοχές, που περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις για την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες, την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας με διαφάνεια, την προστασία του περιβάλλοντος, την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, τον σεβασμό και την ασφάλεια των λουόμενων, την ένταση των ελέγχων και την επιβολή αυστηρών κυρώσεων στους παραβάτες.
      Στόχος του νέου νόμου είναι να μπει φραγμός στην αναρχία που επικρατεί κατά τους θερινούς μήνες στις περισσότερες παραλίες, όπου συναντάται η πρακτική των παράνομων καταλήψεων του αιγιαλού και της παραλίας από τους επιχειρηματίες με την ανοχή πολλές φορές των δήμων που τις παραχωρούν, αλλά και την έλλειψη ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές. Το θέμα είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις τον τελευταίο χρόνο, με τις αντιδράσεις πολιτών σε πολλά νησιά και παραλίες της χώρας, γνωστό ως «κίνημα της πετσέτας». Για αυτό το λόγο θα πρέπει οι πολίτες να γνωρίζουν τις νέες διατάξεις που ισχύουν για την παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας σε ιδιώτες.
      Ποιος είναι ο αρμόδιος φορέας για την παραχώρηση;
      Αρμόδιος φορέας για την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας είναι το Δημόσιο και η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. που εκπροσωπείται από την Κτηματική Υπηρεσία. Το 60% επί του ανταλλάγματος του Δημοσίου από την παραχώρηση απλής χρήσης θα αποδίδεται στον οικείο δήμο.
      Ποιες είναι οι υποχρεώσεις για όσους μισθώνουν παραλίες;
      Ο μισθωτής έχει τουλάχιστον τις παρακάτω ειδικότερες υποχρεώσεις:
      α) διασφαλίζει την ελεύθερη, απρόσκοπτη και ασφαλή διέλευση του κοινού στον αιγιαλό και την παραλία,
      β) διασφαλίζει τη χρήση του αιγιαλού και της παραλίας για άτομα με αναπηρία,
      γ) περιορίζει την ανάπτυξη των ομπρελών, ξαπλωστρών και θαλάσσιων μέσων αναψυχής και λοιπών κινητών στοιχείων σε ποσοστό του εμβαδού της παραχωρούμενης έκτασης που δεν υπερβαίνει το 60% ή το 30%, αν πρόκειται για προστατευόμενο αιγιαλό και παραλία, ώστε να διασφαλίζονται η διέλευση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα και η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον 4 μέτρων,
      δ) διατηρεί καθημερινά καθαρό το παραχωρούμενο τμήμα αιγιαλού και παραλίας,
      ε) αναρτά σε εμφανές σημείο στον αιγιαλό ή την παραλία πινακίδα με όλα τα προσδιοριστικά στοιχεία της παραχώρησης, όπως τις συντεταγμένες, τον αριθμό της απόφασης παραχώρησης, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του κοινού και του παραχωρησιούχου και το διάγραμμα της παραχώρησης. Οι πολίτες θα έχουν ηλεκτρονική πρόσβαση για τον έλεγχο των αναγραφομένων και δυνατότητα ηλεκτρονικών καταγγελιών.
      στ) τοποθετεί κινητά στοιχεία για την εξυπηρέτηση του κοινού,
      ζ) φροντίζει για τη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος του παραχωρούμενου χώρου, όπως με τη διατήρηση της μορφολογίας της ακτής και της ακτογραμμής,
      η) παραδίδει τον παραχωρηθέντα χώρο στην αρχική κατάσταση μετά το πέρας της διάρκειας της παραχώρησης και απομακρύνει τα κινητά στοιχεία κατά τις περιόδους που καθορίζονται στη σύμβαση παραχώρησης,
      θ) διασφαλίζει την παρουσία ναυαγοσώστη, εφόσον του υποδειχθεί ότι η υποχρέωση αυτή δεν καλύπτεται από τον οικείο δήμο.
      Οι υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου μνημονεύονται στη σύμβαση παραχώρησης. Είναι δυνατή η σύναψη σύμβασης έργου από τον παραχωρησιούχο με τρίτο πρόσωπο για την άσκηση δραστηριοτήτων θαλάσσιων μέσων αναψυχής ή άλλης συναφούς επιχείρησης. Η δραστηριότητα ασκείται σε σαφώς καθορισμένο τμήμα του παραχωρηθέντος χώρου που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20% της συνολικής παραχώρησης. Με τη διακήρυξη μπορούν να προβλέπονται και επιπλέον υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου σε σχέση με την προστασία, διατήρηση και ανάπτυξη του παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας και την ενίσχυση της κοινοχρησίας. Η παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας που βρίσκονται εντός αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και ιστορικών τόπων ή τους περιβάλλουν επιτρέπεται μόνο μετά από σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο μισθωτής παραδίδει τον παραχωρηθέντα χώρο στην αρχική κατάσταση μετά το πέρας της διάρκειας της παραχώρησης και απομακρύνει τα κινητά στοιχεία κατά τις περιόδους που καθορίζονται στη σύμβαση παραχώρησης. Ποια τμήματα αιγιαλών και παραλιών που μπορούν να παραχωρηθούν για απλή χρήση;
      1.Στις αρχές του κάθε έτους μετά από γνώμη των οικείων δήμων, ορίζονται τα τμήματα αιγιαλού και παραλίας που επιτρέπεται να παραχωρηθούν για απλή χρήση κατόπιν πλειοδοτικής δημοπρασίας, πέραν αυτών για τα οποία υπάρχει ενεργή σύμβαση παραχώρησης για το αντίστοιχο έτος.
      Το εμβαδόν κάθε παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας δεν υπερβαίνει τα 500 τετραγωνικά μέτρα. Μεταξύ των τμημάτων αιγιαλών και παραλίας που επιτρέπεται να παραχωρηθούν για απλή χρήση, ανεξαρτήτως του χρόνου ή της διαδικασίας που παραχωρούνται, μεσολαβεί απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων. Το σύνολο των τμημάτων αιγιαλού και παραλίας που παραχωρούνται δεν καλύπτει περισσότερο από το 50% του εμβαδού ή του μήκους του μετώπου του διακριτού τμήματος. Δεν παραχωρούνται αιγιαλός και παραλία για απλή χρήση κατόπιν πλειοδοτικής δημοπρασίας όταν το μήκος ή πλάτος αυτού είναι μικρότερο των 4 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των 150 τετραγωνικών μέτρων. Σε ποιες επιχειρήσεις ή σωματείο γίνεται η παραχώρηση χωρίς δημοπρασία και ποιο είναι το όριο της κατάληψης;
      α) κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα,
      β) ενοικιαζόμενα δωμάτια,
      γ) οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (camping),
      δ) καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, και
      ε) ναυταθλητικά σωματεία
      Σημειώνεται ότι η επιχείρηση ή το σωματείο θεωρείται όμορο του παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας και όταν ανάμεσα στον χώρο που δραστηριοποιείται η επιχείρηση ή το σωματείο και τον αιγιαλό ή την παραλία, κατά περίπτωση, παρεμβάλλεται οδός, πλατεία ή άλλος κοινόχρηστος χώρος, ιδιωτικό ακίνητο που ανήκει ή μισθώνεται από την επιχείρηση ή το σωματείο, ή ακίνητο που ανήκει στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου ή στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤ.Α.Δ.).
      Ποια είναι τα όρια στα τμήματα που παραχωρούνται σε όμορες επιχειρήσεις ή σωματεία;
      Τα τμήματα που μπορούν να παραχωρηθούν είναι τα εξής:
      α) την προβολή των ορίων του χώρου όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση ή το σωματείο, όπως βαίνουν κάθετα προς την ακτογραμμή και από β) παράλληλη γραμμή 4 μέτρων από την ακτογραμμή και την προβολή αυτής προς την επιχείρηση, ώστε το παραχωρούμενο εμβαδόν να μην υπερβαίνει τα 500 τετραγωνικά μέτρα και σε κάθε περίπτωση, σε συνδυασμό και με άλλες παραχωρήσεις απλής χρήσης, καταλείπεται ελεύθερο τουλάχιστον το 50% του εμβαδού ή του μήκους του μετώπου του διακριτού τμήματος αιγιαλού και παραλίας, εντός του οποίου βρίσκεται. Κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η παραχώρηση μεγαλύτερης επιφάνειας, εφόσον καταλείπεται το απαιτούμενο ελεύθερο ποσοστό για τουριστικά καταλύματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια και σύνθετα τουριστικά καταλύματα.
      Ποιοι επιπλέον περιορισμοί υπάρχουν στην παραχώρηση;
      Δεν παραχωρούνται αιγιαλός και παραλία για απλή χρήση σε όμορη επιχείρηση, όταν το μήκος ή πλάτος αυτού είναι μικρότερο των 4 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των 150 τετραγωνικών μέτρων.
      Σε περίπτωση ύπαρξης συνεχόμενων όμορων επιχειρήσεων ή σωματείων, καταλείπεται ελεύθερη ζώνη πλάτους 6 τουλάχιστον μέτρων μεταξύ των ορίων τους. Σε αυτή την περίπτωση το εμβαδόν του παραχωρούμενου χώρου μειώνεται έως το ήμισυ, προκειμένου να καταλείπεται ελεύθερο τουλάχιστον το 50% του εμβαδού ή του μήκους του μετώπου του διακριτού τμήματος αιγιαλού και παραλίας, εντός του οποίου βρίσκεται.
      Πως ο πολίτης μπορεί να ελέγχει την τήρηση των κανόνων από τον μισθωτή μιας παραλίας;
      Δημιουργείται ψηφιακή εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα, ταμπλέτες κλπ. που θα διατίθεται δωρεάν στους πολίτες. Κάθε παραχώρηση θα αντιστοιχεί σε QR – code που θα αναρτάται στην ιστοσελίδα της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου, στην ιστοσελίδα του οικείου δήμου και στην πινακίδα σήμανσης του αιγιαλού ή της παραλίας που τοποθετείται υποχρεωτικά στο σημείο. Μέσω της ίδιας εφαρμογής οι πολίτες θα βλέπουν το διάγραμμα του τμήματος του αιγιαλού και της παραλίας που έχει παραχωρηθεί και θα μπορούν άμεσα να υποβάλουν καταγγελία αν διαπιστώνουν παρατηρήσει αυθαίρετη κατάληψη ή υπέρβαση της παραχώρησης.
      Ο φορέας παραχώρησης τμήματος του αιγιαλού και της παραλίας παρακολουθεί και ελέγχει, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν σχετικής καταγγελίας, την τήρηση των υποχρεώσεών και έχει το δικαίωμα να καταγγέλλει αζημίως την σύμβαση παραχώρησης σε περίπτωση σοβαρών παραβάσεων του νόμου ή των συμβατικών υποχρεώσεων του μισθωτή.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]
    15. Αρθρογραφία

      Engineer

      Θα ήθελα πολύ να ήμουν παρών στη σεμνή τελετή της 7ης Σεπτεμβρίου του 1945: όταν, παρόντος του Σοφοκλή Βενιζέλου, οι αρχές της πόλης επισημοποιούσαν την αλλαγή στην ονομασία ενός μεγάλης σημασίας δρόμου της Αθήνας από «Πανεπιστημίου» σε «Ελευθερίου Βενιζέλου». Θα ήθελα ένας δημοσιογράφος με φαντασία ή, έστω, πολύ διορατική σκέψη να έκανε την πολύ απλή ερώτηση στους παρισταμένους: «Πώς θα σας φαινόταν η τολμηρή πρόβλεψη ότι 70 και 80 χρόνια μετά, στο απλησίαστο 2005 ή 2015, κανείς, μα κανείς δεν θα αποκαλεί την οδό Πανεπιστημίου με το όνομα που μόλις της δώσατε; Και, αντίθετα, θα συνεχίζουν να την αποκαλούν με το όνομα που μόλις καταργήσατε;».
       
      Με την ίδια λογική μάλλον δεν θα ζήσουμε να διαβάσουμε ένα παρόμοιο ρεπορτάζ κοντά στο 2060 για να ξέρουμε την τύχη της πλατείας Θησείου που πριν από λίγους μήνες (τον περασμένο Σεπτέμβριο) μετονομάστηκε σε πλατεία Ζακλίν ντε Ρομιγί προς τιμήν της Γαλλίδας ελληνίστριας. Πάντως, τώρα υπάρχει το Διαδίκτυο για να κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές τις περιορισμένες και μάλλον χλιαρές αντιδράσεις στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, καθώς η Ντε Ρομιγί δεν ήταν Ελληνίδα και (ακόμα χειρότερα...) είχε εβραϊκή καταγωγή.
       
      Ευτυχώς η αθηναϊκή πραγματικότητα δεν μας αφήνει λεπτό να πλήξουμε: η ιστορία της πρωτεύουσας είναι γεμάτη με κάθε είδους ευτράπελα, πολιτικές διενέξεις και ξεκαρδιστικό παρασκήνιο που συνοδεύει τις τακτικές αλλαγές στα ονόματα των οδών και των πλατειών της πόλης. Το κομφούζιο επιτείνει η ισχυρή αντίσταση που προβάλλει το ασυνείδητο της κοινωνίας, με αποτέλεσμα πλήθος μετονομασθέντων δρόμων να διαθέτουν σήμερα διπλή ονομασία: την «επίσημη» και την «ανεπίσημη», συνήθως το όνομα που είχε πριν από τη μετά βαΐων και κλάδων τελετή μετονομασίας.
       
      Η οδός Πανεπιστημίου βρίσκεται στην κορυφή μιας μακράς λίστας με μετονομασίες που «ατύχησαν». Της κάνουν παρέα πασίγνωστοι δρόμοι όπως η οδός Πατησίων που μέχρι την οδό Μάρνη διατηρεί τη μεταπολεμική της ονομασία («28ης Οκτωβρίου», σύμφωνα με έναν... αστικό μύθο, προχωρήσαμε στην αλλαγή για να φέρουμε σε δύσκολη θέση τους Ιταλούς της Κάζα ντ’ Ιτάλια που έχει την έδρα της στην Πατησίων, απέναντι από το Πολυτεχνείο), ή το αρχικό τμήμα της οδού Πειραιώς που ονομάζεται μέχρι σήμερα «Παναγή Τσαλδάρη», ή την κεντρική λεωφόρο της Καλλιθέας που όλοι την ξέρουμε ως «Θησέως» αλλά επισήμως ονομάζεται (κι αυτή) Ελευθερίου Βενιζέλου. Επίσης θα είχε ενδιαφέρον να γνωρίζαμε πόσοι Αθηναίοι ξέρουν ότι ένα τμήμα της παραλιακής λεωφόρου Ποσειδώνος ονομάζεται «Κωνσταντίνου Καραμανλή» (στα όρια του Δήμου Βούλας). Και στις πλατείες έχουμε ανάλογα παραδείγματα: το επίσημο όνομα της πλατείας Κολωνακίου είναι «Φιλικής Εταιρείας», της πλατείας Κυψέλης «Κανάρη», της πλατείας Κέννεντυ (στο Χαλάνδρι) «Φλύας», της πλατείας Σανταρόζα «Δικαιοσύνης», της πλατείας Κοτζιά «Εθνικής Αντιστάσεως», της πλατείας Βάθης «Ανεξαρτησίας», κ.ά. Ευτυχώς, η Ομόνοια παρέμεινε «Ομόνοια».
       
      Θύματα της πολιτικής
      Πολλές ιστορικές ονομασίες έπεσαν θύματα των εκάστοτε πολιτικών συσχετισμών: στον Πειραιά, η οδός Βασιλέως Κωνσταντίνου μετονομάστηκα σε «Ηρώων Πολυτεχνείου» και η οδός Βασιλίσσης Σοφίας σε «Γρηγορίου Λαμπράκη». Οι νέες ονομασίες επικράτησαν όπως συνέβη και σε άλλες περιπτώσεις: τη δεκαετία του
       
      ’80 στον Δήμο Ζωγράφου η λεωφόρος Ισσού (πόλη στην οποία ο Μέγας Αλέξανδρος κατήγαγε περιφανή νίκη κατά την εκστρατεία του στη βαθιά Ανατολή), μετονομάστηκε σε οδό Ούλαφ Πάλμε, προς τιμήν του δολοφονηθέντος Σουηδού πρωθυπουργού και πολιτικού φίλου του Ανδρέα Παπανδρέου. Επίσης, τμήμα της λεωφόρου Υμηττού μετονομάστηκε την ίδια περίοδο σε «Ηλία Ηλιού», λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του αρχηγού της ΕΔΑ. Γενικά η δεκαετία του ’80 αναπτύσσει ιδιαίτερη κινητικότητα όσον αφορά τις μετονομασίες, καθώς η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία συνοδεύεται από ένα κύμα αλλαγών σε δρόμους και πλατείες στις ελληνικές πόλεις. Η νέα διοίκηση τρέφει ιδιαίτερη συμπάθεια για ονόματα όπως «Ηρώων Πολυτεχνείου» ή «Εθνικής Αντίστασης», απότοκα του νέου πολιτικού κλίματος. Πάντως, αντίθετα με τον Πειραιά, στην Αθήνα οι ιστορικές ονομασίες που συνδέονται με τον θεσμό της βασιλείας γνωρίζουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα.
       
      Οι ανώνυμοι δρόμοι του 19ου αιώνα
      Η ονοματοδοσία των δρόμων ή καλύτερα η απουσία ονομάτων στους δρόμους της Αθήνας, ήταν ένα εξαιρετικά χειροπιαστό πρόβλημα στη μικρή πρωτεύουσα του 1880, όταν η πόλη έσπασε το συμβολικό φράγμα των 100.000 κατοίκων. Εξαιτίας της ραγδαίας οικιστικής ανάπτυξης που παρατηρείται στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, οι περισσότερες εσωτερικές οδικές αρτηρίες δεν προλαβαίνουν να αποκτήσουν όνομα, πραγματικότητα που κάνει τη ζωή δύσκολη τόσο σε κατοίκους αλλά ακόμα περισσότερο σε επισκέπτες.
       
      Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το περιοδικό «Εστία» στις 29 Ιανουαρίου του 1884, η πρωτεύουσα τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή είχε περίπου 440 οδούς και 23 πλατείες, εκ των οποίων μόνο οι 160 οδοί και οι 12 πλατείες είχαν όνομα. Οι υπόλοιπες ονομάζονταν «οδός Ανωνύμου».
       
      Το 1884 τα «βαφτίσια»
      Η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της Αθήνας για τη βάφτιση των οδών λαμβάνεται τον Ιανουάριο του 1884 και σκορπίζει ανακούφιση στους Αθηναίους της εποχής. Διαβάστε το γλαφυρό δημοσίευμα της εφημερίδας «Ακρόπολις» με ημερομηνία 25.01.1884, όπου αποτυπωνόταν παραστατικά ο τραγέλαφος που επικρατούσε μέχρι τότε: «Τέλος πάντων θα δυνάμεθα πλέον να ερωτώμεν πού είναι η οδός και να οδηγώμεν τους ερωτώντας αντί με το: πήγαινε δεξιά, κατέβα αριστερά, στρέψε προς τα επάνω, σημάδεψε το Λυκαβηττόν και την Ακρόπολιν και άλλα αοριστότερα και μηδένα νουν έχοντα, ονομάζοντες αυτάς τας οδούς... Ενταύθα πρέπει να γυρίσεις όλα τα μπακάληκα, όλα τα χασάπηκα και τα ψωμάδηκα, ν’ ακούσης ως γνωρίσματα αλάνθαστα: το σπίτι με τα παντσούρια, με τη μεγάλη την πόρτα, το σπίτι με το ψιλό ή το χαμηλό μπαλκονάκι, με τα πράσινα ντουβάρια και άλλα βλακωδέστατα, να στρέφης περί σεαυτόν ιδρώτι περιρρεόμενος εξ αμηχανίας, και να θέτης εις ενέργειαν την μαντικήν σου δύναμιν, να ανοίγης ξένας θύρας και να εκδιώκησαι πότε μεν με οργίλον και πότε με εμπαικτικόν βλέμμα και ν’ απέρχησαι βλασφημών και κακολογών την πρωτότυπον εν πάσιν ελληνικήν ακοσμίαν...».
       
      Πηγή: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_01/12/2013_541384
    16. Αρθρογραφία

      GTnews

      Μια αθόρυβη αλλά δυναμική τάση αναδύεται καθώς όλο και περισσότεροι Έλληνες του εξωτερικού επενδύουν ξανά στην πατρίδα. Η αναζήτηση ενός ποιοτικού τρόπου ζωής συναντά τις ευκαιρίες της ελληνικής αγοράς ακινήτων. Πίσω από κάθε αγορά, κρύβεται κάτι βαθύτερο: μια ανάγκη επιστροφής στις ρίζες. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, όπως αναφέρει η Κορίνα Σαΐα, διευθύνουσα σύμβουλος της Premier Realty Greece τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται σημαντική αύξηση του ενδιαφέροντος από Έλληνες του εξωτερικού για αγορά κατοικίας στην Ελλάδα. Η ελληνική διασπορά επιστρέφει, όχι μόνο συναισθηματικά, αλλά και ουσιαστικά, αναζητώντας ακίνητα που συνδυάζουν ποιότητα ζωής και επενδυτικό ενδιαφέρον.
      Γιατί τώρα
      Η ελληνική αγορά ακινήτων το 2025 βρίσκεται σε φάση σταθερής ανόδου, αλλά με τιμές που παραμένουν ελκυστικές σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η ετήσια αύξηση των τιμών φτάνει κατά μέσο όρο το 8%, ενώ σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως η Αθηναϊκή Ριβιέρα ή τα Βόρεια Προάστια, υπερβαίνει το 12%, δημιουργώντας σημαντικές προοπτικές υπεραξίας. «Αυτό το μομέντουμ δεν θα διαρκέσει για πάντα», σημειώνει η κ. Σαΐα. «Οι ομογενείς που επενδύουν τώρα, όχι μόνο εξασφαλίζουν ένα σπίτι υψηλών προδιαγραφών, αλλά αποκτούν και πρόσβαση σε ένα περιουσιακό στοιχείο με διαχρονική αξία» προσθέτει. Παράλληλα, το φορολογικό καθεστώς non-dom επιτρέπει στους φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού να μεταφέρουν τη φορολογική τους έδρα στην Ελλάδα με ετήσιο σταθερό φόρο 100.000 ευρώ ανεξαρτήτως του ύψους των εισοδημάτων που δηλώνουν στο εξωτερικό. Το καθεστώς αυτό έχει ήδη προσελκύσει σημαντικό αριθμό επενδυτών, συνταξιούχων και επιχειρηματιών.
      Πού επενδύουν οι ομογενείς
      Η Αθηναϊκή Ριβιέρα, με επίκεντρο τη Βουλιαγμένη, τη Βούλα και το Ελληνικό, αποτελεί διαχρονικά σημείο αναφοράς, κυρίως για όσους επιθυμούν παραθαλάσσιο τρόπο ζωής, διακριτικότητα και υψηλό επίπεδο παροχών. Οι επώνυμες κατοικίες, οι υποδομές νέας γενιάς και οι έξυπνες λύσεις ενέργειας προσελκύουν όλο και περισσότερο τη διεθνή ελληνική κοινότητα. Ωστόσο, όπως αναφέρει η κ. Σαΐα και τα Βόρεια Προάστια, όπως η Κηφισιά, η Πολιτεία και η Εκάλη μπαίνουν δυναμικά στο κάδρο. Προσφέρουν άνεση, ιδιωτικότητα, πρόσβαση σε διεθνή σχολεία και πλούσιο φυσικό περιβάλλον, αποτελώντας ιδανική επιλογή για οικογένειες ομογενών που σχεδιάζουν επαναπατρισμό ή πολυτελή δεύτερη κατοικία.
      Περισσότερο από μία αγορά
      «Η απόκτηση κατοικίας στην Ελλάδα δεν αφορά μόνο τετραγωνικά ή απόδοση. Είναι μια επιστροφή σε ρίζες, οικογένεια και ποιότητα ζωής που δύσκολα βρίσκει κανείς αλλού», τονίζει η κ. Σαΐα. Και προσθέτει: «Έχοντας μετακομίσει η ίδια πριν μερικά χρόνια στην Αθήνα από το Μαϊάμι, κατανοώ βαθιά τις απαιτήσεις και τις ανησυχίες των ομογενών. Γνωρίζουμε τις δυσκολίες της εξ αποστάσεως διαδικασίας και είμαστε από τα μεσιτικά γραφεία που εξειδικεύονται στη διαχείριση αυτών των υποθέσεων με συνέπεια και προσωπική προσέγγιση» σημειώνει. Η σταθερότητα, η προσβασιμότητα και η πολιτισμική σύνδεση καθιστούν την Ελλάδα μια χώρα με ξεχωριστή δυναμική για τους Έλληνες του εξωτερικού. Το 2025 φαίνεται να είναι η κατάλληλη στιγμή για να γυρίσει κάποιος σπίτι, αναφέρει χαρακτηριστικά.
    17. Αρθρογραφία

      Engineer

      Πρόσφατα τέθηκε σε εφαρμογή με την υπ’ αριθμόν ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/66006/2360 (ΦΕΚ 3985Β/22-06-2023) Υπουργική Απόφαση ο νέος Κτιριοδομικός Κανονισμός, που μαζί με τον Οικοδομικό Κανονισμό καθορίζουν τον τρόπο ανέγερσης κτιρίων στη χώρα. Ο νέος Κτιριοδομικός Κανονισμός τροποποίησε τον προηγούμενο που είχε εγκριθεί το 1989, όπως αυτός είχε αναθεωρηθεί με τον Οικοδομικό κανονισμό του 2012.
      Ένα από τα βασικά άρθρα του νέου κανονισμού είναι το άρθρο 6 που αφορά τη δόμηση κτιρίου κοντά σε ρέμα.
      Με διάταξη που προστέθηκε στον κανονισμό, δίνεται η δυνατότητα, χωρίς απαίτηση οριοθέτησης, να γίνονται εργασίες σε παλιά υφιστάμενα κτίρια. Επίσης, επιτρέπεται από τον νέο κανονισμό να εκδίδεται από την πολεοδομία άδεια αποπεράτωσης, άδεια αλλαγής χρήσης, καθώς και άδεια εργασιών πλήρης ανακαίνισης, και να επιδοτούνται οι κατοικίες από το « Εξ οικονομώ».
      Ομως τα οριοθετημένα ρέματα είναι ελάχιστα σε όλη την επικράτεια. Σχεδόν όλα τα ρέματα της Αθήνας, ακόμα και ο Κηφισός ποταμός, δεν είναι οριοθετημένα σε όλο τους το μήκος.
      Επίσης, πολλές οικοδομικές άδειες εκδόθηκαν στο παρελθόν μέσα σε μπαζωμένα ρέματα και σήμερα αυτές βρίσκονται σε ισχύ και άρα μπορούν να ανακαινιστούν, ενώ πιθανά αύριο μπορεί να κινδυνέψουν ή να γκρεμιστούν.
      Τα νέα δεδομένα τις κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων της, με τα πρόσφατα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα στη χώρα μας, έδειξαν ότι τα ποτάμια και τα ρέματα βρίσκουν την παλιά τους διαδρομή και μάλιστα διευρυμένα και θα πρέπει να επανεξεταστεί όλο το μοντέλο δόμησης και τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών πλησίον των ρεμάτων και ποταμών.
      Τι ισχύει με το νέο Κτιριοδομικό Κανονισμό;
      Α. Για τα ρέματα που έχουν οριοθέτηση
      Στα ρέματα, των οποίων οι οριογραμμές έχουν καθορισθεί με οποιονδήποτε από τους προβλεπόμενους τρόπους, η ανέγερση κτιρίων, εγκαταστάσεων ή περιτοιχισμάτων και γενικά η δόμηση ρυθμίζεται ως εξής:
      Απαγορεύεται απολύτως η δόμηση μέσα στην έκταση που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος. Η δόμηση επιτρέπεται εκτός των οριογραμμών του ρέματος, όταν αυτές καθορίζονται με έργα, εφόσον έχουν κατασκευαστεί τα τυχόν προβλεπόμενα έργα διευθέτησης αυτού. Η δόμηση επιτρέπεται εκτός των οριογραμμών του ρέματος, όταν αυτές καθορίζονται χωρίς έργα, στις περιπτώσεις όπου είτε η οριοθέτηση πραγματοποιήθηκε χωρίς πρόταση έργων διευθέτησης είτε αυτή πραγματοποιήθηκε με πρόταση έργων διευθέτησης αλλά τα προβλεπόμενα έργα διευθέτησης δεν έχουν κατασκευαστεί ακόμα. Β. Για τα ρέματα που έχουν καταργηθεί
      1.Στα ρέματα που διαπιστώνεται ότι έχουν καταργηθεί αλλά απεικονίζονται στα εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια, η δόμηση επιτρέπεται ύστερα από σχετική βεβαίωση της Δ/νσης Περιβάλλοντος και Υδάτων της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την κατάργηση του ρέματος.
      Αν το ρέμα έχει αντικατασταθεί με άλλον αποδέκτη (αγωγό αποχέτευσης ή απορροής των νερών), η δόμηση επιτρέπεται μόνο εφ’ όσον διαπιστωθεί ότι δεν παραβλάπτονται οι κοινόχρηστοι αγωγοί, σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες της αρμόδιας για την κατασκευή του αποδέκτη υπηρεσίας (π.χ. ΕΥΔΑΠ). Γ. Για έκδοση Άδειας Δόμησης κοντά σε ρέμα χωρίς απαίτηση Οριοθέτησης ρέματος
      Σε κάθε περίπτωση είναι δυνατή, χωρίς απαίτηση οριοθέτησης, άδεια για εργασίες άρσης επικινδυνότητας σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια, άδεια αποπεράτωσης εργασιών σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια με ολοκληρωμένο φέροντα οργανισμό, άδεια αλλαγής χρήσης, εφόσον η νέα χρήση επιτρέπεται στην περιοχή, εργασιών συντήρησης, επισκευής, ενεργειακής αναβάθμισης, διαρρυθμίσεων (πλήρης ανακαίνιση), εκσυγχρονισμού (εγκαταστάσεων) και στατικής ενίσχυσης σε κτίρια που ανεγέρθηκαν με νόμιμη άδεια κι εφόσον οι εργασίες περιορίζονται στο κέλυφος του υφιστάμενου κτιρίου και σε επαφή με αυτό. Επίσης, είναι δυνατή η έκδοση άδειας κατεδάφισης οποιασδήποτε κατασκευής, χωρίς απαίτηση οριοθέτησης. Δ. Για Άδεια Προσθήκης
      Για προσθήκες κατ’ επέκταση και ύψος σε κτίρια που η ανέγερσή τους είχε εγκριθεί από την αρμόδια για τα ρέματα υπηρεσία και σε αποστάσεις από τις οριογραμμές του ρέματος τουλάχιστον ίσες με αυτές των κτισμάτων που υπάρχουν, μπορεί να χορηγείται η οικοδομική άδεια χωρίς να απαιτείται οπωσδήποτε νέα έγκριση.
      Σημειώνεται ότι: όλες οι προαναφερόμενες διατάξεις έχουν εφαρμογή για κάθε περίπτωση ρέματος, ανεξάρτητα αν αυτό βρίσκεται εντός σχεδίου ή οικισμού ή εκτός σχεδίου και οικισμού.
      Τι θεωρείται υδατόρευμα και πρέπει να οριοθετηθεί;
      Υδατορέματα ή υδατορεύματα ή ρέματα (μη πλεύσιμοι ποταμοί, χείμαρροι, ρέματα και ρυάκια) είναι οι φυσικές ή διευθετημένες διαμορφώσεις της επιφάνειας του εδάφους που είναι κύριοι αποδέκτες των υδάτων της επιφανειακής απορροής και διασφαλίζουν τη διόδευσή τους προς άλλους υδάτινους αποδέκτες σε χαμηλότερες στάθμες. Στην έννοια του υδατορέματος δεν περιλαμβάνονται τα εγγειοβελτιωτικά έργα, όπως αρδευτικές και αποστραγγιστικές τάφροι.
      Πώς ορίζονται οι οριογραμμές ενός υδατορεύματος;
      Οριογραμμές υδατορέματος είναι οι πολυγωνικές γραμμές και από τις δύο πλευρές της βαθιάς γραμμής του υδατορέματος, που περιβάλλουν σωρευτικά:
      α) τις όχθες του υδατορέματος,
      β) τις γραμμές πλημμύρας και
      γ) οποιοδήποτε φυσικό ή τεχνητό στοιχείο, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του υδατορέματος, το οποίο έχει περιβαλλοντική αξία και χρήζει προστασίας.
      Ποια είναι η διαφορά μεταξύ οριοθέτησης και διευθέτησης ενός υδατορεύματος;
      Η οριοθέτηση είναι μια διοικητική πράξη, με στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης απορροής των επιφανειακών νερών και την περιβαλλοντική προστασία του υδατορέματος.
      Η διευθέτηση υδατορέματος είναι η επέμβαση στο υδατόρεμα, με την εκτέλεση των αναγκαίων έργων με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ροής, τη μείωση των κινδύνων από πλημμύρες και τον έλεγχο των διαβρώσεων και των αποθέσεων φερτών υλικών.
      Πως χτίζουμε κοντά σε ρέμα σήμερα;
      Στα ρέματα, των οποίων οι οριογραμμές έχουν καθοριστεί, η ανέγερση κτιρίων, ή εγκαταστάσεων ή περιτοιχισμάτων και γενικά η δόμηση ρυθμίζεται ως εξής:
      α) Απαγορεύεται απολύτως η δόμηση μέσα στην έκταση που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος.
      β) Καθορίζονται οι αποστάσεις δόμησης σε 10 μέτρα εκατέρωθεν των γραμμών πλημμύρας για τις εντός σχεδίου και εντός ορίων οικισμών περιοχές.
      γ) Καθορίζονται οι αποστάσεις δόμησης σε 20 μέτρα εκατέρωθεν των γραμμών πλημμύρας για τις εκτός σχεδίου περιοχές.
      Μπορεί να γίνει τακτοποίηση αυθαιρέτου κοντά σε ρέμα;
      Ναι, υπό τις παρακάτω προϋποθέσεις:
      Περίπτωση σε οριοθετημένο ρέμα
      α) Στην περίπτωση οριοθετημένων ρεμάτων ή όπου υπάρχει προσωρινή οριογραμμή, απαγορεύεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων που βρίσκονται εντός της περιοχής που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος.
      β) Στην περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής, η οποία βρίσκεται μεταξύ της οριογραμμής (οριοθέτησης του ρέματος) και της οικοδομικής γραμμής, επιτρέπεται η τακτοποίηση του αυθαιρέτου και εφαρμόζεται συντελεστής επιβάρυνσης ίσος με τον συντελεστή πρασιάς.
      Περίπτωση σε μη οριοθετημένο ρέμα
      Στην περίπτωση μη οριοθετημένων ρεμάτων, επιτρέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος, ανάλογα με το αν το αυθαίρετο συνορεύει με μικρό, μεσαίο ή μεγάλο ρέμα ως εξής:
      α) στα μικρά ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης του ενός (1) τετραγωνικού χιλιομέτρου (τ.χ.), όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης του μισού (0,50) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, οι οριογραμμές συμπίπτουν με τις γραμμές όχθης,
      β) στα μεσαία ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή είκοσι (20) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος,
      γ) στα μεγάλα ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μεγαλύτερης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μεγαλύτερης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή πενήντα (50) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]
    18. Αρθρογραφία

      GTnews

      Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τις πόλεις που είναι φιναλίστ για τα βραβεία «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και «Ευρωπαϊκό Πράσινο Φύλλο». Τα βραβεία επιβραβεύουν τις αξιοσημείωτες προσπάθειες των πόλεων να βελτιώσουν το περιβάλλον διαβίωσης για τους πολίτες τους και να δρομολογήσουν δραστηριότητες μετασχηματισμού με στόχο την πράσινη μετάβαση.
      Οι τρεις πόλεις που είναι φιναλίστ για το Βραβείο «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2025» είναι το Γκρατς (Αυστρία), το Γκιμαράες (Πορτογαλία) και το Βίλνιους (Λιθουανία). Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, το Βραβείο Πράσινης Πρωτεύουσας επιβραβεύει τις τοπικές προσπάθειες για τη βελτίωση του περιβάλλοντος και, συνακόλουθα, της οικονομίας και της ποιότητας ζωής σε πόλεις με περισσότερους από 100.000 κατοίκους. Το βραβείο απονέμεται ετησίως σε μία πόλη που προωθεί μια φιλική προς το περιβάλλον αστική ζωή. Επιπλέον, δύο πόλεις, το Τρεβίζο (Ιταλία) και το Βιλαντεκάνς (Ισπανία), επελέγησαν ως επικρατέστερες για το Βραβείο «Ευρωπαϊκό Πράσινο Φύλλο 2025», το οποίο αναδεικνύει τις προσπάθειες βιώσιμης ανάπτυξης των μικρών πόλεων (20.000-99.999 κατοίκων).
      Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείαςκ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους δήλωσε σχετικά: «Καθώς οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ζουν σε αστικές περιοχές, η σημασία των πόλεων είναι θεμελιώδης στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της τριπλής κρίσης της κλιματικής αλλαγής, της ρύπανσης και της απώλειας βιοποικιλότητας. Σήμερα, τιμούμε αυτές τις πέντε υποδειγματικές ευρωπαϊκές πόλεις, οι οποίες έχουν ήδη αποφασίσει να περάσουν από τα λόγια στην πράξη. Αυτές οι πρωτοπόρες πόλεις δείχνουν πώς μπορεί μια πόλη να είναι βιώσιμη, να εξασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ζωής για τους πολίτες της, δημιουργώντας παράλληλα χώρο για τη βιοποικιλότητα και ενισχύοντας την ανθεκτικότητά της απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».
      Οι φιναλίστ που ανακοινώθηκαν για τα βραβεία «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και «Ευρωπαϊκό Πράσινο Φύλλο» επιλέχθηκαν με βάση 7 περιβαλλοντικούς δείκτες:
      Ποιότητα του αέρα Νερό Βιοποικιλότητα, χώροι πρασίνου και βιώσιμη χρήση γης Απόβλητα και κυκλική οικονομία Θόρυβος Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή Τον Οκτώβριο, η κριτική επιτροπή θα εξετάσει το πλήρες περιβαλλοντικό όραμα και τη διακυβέρνηση των πόλεων αυτών, καθώς και την επικοινωνιακή στρατηγική που θα ακολουθήσουν εάν κερδίσουν. Οι νικήτριες πόλεις θα ανακοινωθούν στις 5 Οκτωβρίου 2023 κατά την τελετή απονομής των βραβείων που θα διεξαχθεί στη φετινή Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης, το Τάλιν της Εσθονίας. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στον σχετικό ιστότοπο για την Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης https://environment.ec.europa.eu/news/sustainable-cities-five-finalists-european-green-capital-leaf-awards-2023-07-20_en
    19. Αρθρογραφία

      tetris

      Eως τη δεκαετία του ’90, το 80%-90% του νησιού ήμασταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Τα παραλιακά ήταν τα παλιοχώραφα. Η σαλαμούρα. Η κάθε οικογένεια τα έδινε σε όποιον της “περίσσευε” ή ήθελε να τιμωρήσει. Μέσα σε 15-20 χρόνια άλλαξε τελείως η αξιολόγηση της κοινωνίας. Οι “τιμωρημένοι” πήραν δύναμη και αλλάζουν το νησί μας. Το ότι χτίζουν όπου να ‘ναι, το ότι βάζουν τσάπες μέσα στη θάλασσα και βγάζουν τα βράχια, το ότι ξεσκίζουν τα πάντα, είναι κατάντια για τη Νάξο. Αυτοί πήραν δύναμη και εμείς βρεθήκαμε στο περιθώριο. Μας πήραν το νερό, ανακάλυψαν ότι τα ζώα και η καλλιέργεια τους ενοχλούν και μας κάνουν καταγγελίες. Προσπαθούν να ξεφτιλίσουν πλήρως τη γεωργική γη. Κάνουν ό,τι τους καπνίσει».
      Ο Νικόλας Πιτταράς είναι ο γνωστότερος κτηνοτρόφος και τυροκόμος της Νάξου, ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης μονάδας στο νησί με βραβευμένα προϊόντα. Ο έντονος τρόπος με τον οποίο εκφράζεται πιθανώς αδικεί το τμήμα εκείνο της κοινωνίας που στράφηκε προς τον τουρισμό. Απηχεί όμως σε μεγάλο βαθμό την άποψη των αγροτών στο μεγαλύτερο από τα Κυκλαδονήσια και δείχνει τη σύγκρουση που προκαλεί στην τοπική κοινωνία η άναρχη τουριστική ανάπτυξη. Καθώς η Νάξος επιβιβάζεται στο άρμα της τουριστικής μεγέθυνσης, οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι βλέπουν την επιβίωσή τους να γίνεται ολοένα και δυσκολότερη, με τη λειψυδρία, τις στρεβλώσεις του συστήματος των επιδοτήσεων και τον σκληρό ανταγωνισμό από τρίτες χώρες να επιτείνουν τα προβλήματα.
      Το κόστος
      «Τα τελευταία χρόνια εγκαταλείπεται η παραγωγή. Εχει ανέβει πολύ το κόστος. Οποιος μπορεί τα παρατάει», λέει ο Σπύρος Σκάρπος, πατατοπαραγωγός από το χωριό Τρίποδες. Κομβικό σημείο για τη διατήρηση της παραγωγής της περίφημης πατάτας Νάξου θεωρεί την επάρκεια νερού. «Στην Πλάκα και στο Λιβάδι οι γεωτρήσεις βγάζουν υφάλμυρο νερό γιατί δεν βρέχει, να κατέβει το γλυκό νερό κάτω από τη γη. Εδώ πάνω οι γεωτρήσεις γίνονται πια σε μεγάλα βάθη και αυτό αυξάνει το κόστος. Επιπλέον κάνεις το σταυρό σου μην πάθει το μοτέρ καμιά ζημιά, γιατί μόνο το καλώδιο για να κατεβάσεις το μοτέρ ζυγίζει 6,5-7 τόνους». Ο κ. Σκάρπος δεν θέλει να γίνει πιο συγκεκριμένος ως προς τα βάθη των γεωτρήσεων – πολλοί αγρότες στο νησί λένε ότι έχουν περάσει τα 500 ή και 600 μέτρα. 
      Η μείωση των βροχοπτώσεων, με την παράλληλη μεγέθυνση του τουρισμού στο νησί, είχε ως αποτέλεσμα να δοθεί προτεραιότητα στην ύδρευση και όχι στην άρδευση. «Το 2019 ήταν η πρώτη χρονιά που νιώσαμε ότι ο τόπος μας γίνονταν αβίωτος. Ηρθε ο Σεπτέμβριος και έμεινε η Χώρα χωρίς νερό. Και ήρθε ο δήμος και πήρε το νερό των αγροτών», εξηγεί ο Μάριος Βαζαίος, οικονομολόγος και διευθυντής του Φεστιβάλ Νάξου. 
      Οι αγρότες ξεσηκώθηκαν και σταμάτησαν τη μεταφορά νερού και ο τότε δήμαρχος έφερε τα ΜΑΤ από την Αθήνα, να κυνηγούν τους αγρότες μέσα στα χωράφια. Το 2020-21, με τον κορωνοϊό και τη μείωση του τουρισμού, εξομαλύνθηκε η κατάσταση. Το πρόβλημα όμως από το 2022 επανήλθε στην επιφάνεια, με μόνο σωσίβιο σε σχέση με το 2019 την προσθήκη μιας μονάδας αφαλάτωσης. Η τιμή του νερού αυξήθηκε πολύ, με αποτέλεσμα οι αγρότες στα χωριά να μην μπορούν να φτιάξουν μποστάνια, αλλά να επιτρέπεται παράλληλα το νερό στις πισίνες. Με αφορμή τη σύγκρουση για το νερό, άρχισε για πρώτη φορά να φαίνεται ότι όλη αυτή η ραγδαία τουριστική ανάπτυξη είναι εις βάρος της κατοίκησης – μια παραδοξότητα για τη Νάξο, ένα νησί που ακόμη στηρίζεται στον αγροτικό τομέα».
      «Τους ενοχλούμε»
      «Aμα υπάρχει νερό, η παραγωγή θα κρατηθεί», εκτιμά ο κ. Σκάρπος. «Πρέπει να γίνουν έργα. Αν γίνει το περιβόητο φράγμα Τσικαλαρίου, οι ειδικοί μάς λένε ότι οι γεωτρήσεις θα ξαναγεμίσουν. Υπάρχει όμως θέμα με τον κάμπο στην Πλάκα. Κάποτε φυτευόταν όλος με πατάτες, τώρα ένα ένα τα χωράφια χτίζονται. Ερχεται μια οικοδομή, κόβει τις υπόγειες γραμμές που είχαμε για την άρδευση, μας αναγκάζει να τις πάμε από αλλού. Μετά αυτοί που έχτισαν κάνουν παράπονα ότι τους ενοχλούν οι καλλιέργειες, οι σκόνες, τα ραντίσματα». «Φέτος ήταν μια καλή χρονιά από πλευράς βροχοπτώσεων, αλλά τα ρέματα είναι γεμάτα με πλατανόφυλλα. Δεν “κατέβασε” νερό», προσθέτει ο κ. Πιτταράς. «Την ίδια ώρα, οι γεωτρήσεις στεγνώνουν το νησί για να γεμίζουν πισίνες. Ας μας έδιναν έστω επεξεργασμένο νερό από τον βιολογικό καθαρισμό, για το νερό που μας έκλεψαν».
      Η νέα γενιά
      Η αλλαγή που συντελείται στην οικονομία της Νάξου δείχνει να είναι δομική. Ο Αντώνης Σέργης και η Αγγελική Γρατσία είναι δύο από τους οινοπαραγωγούς που ξεκίνησαν τα τελευταία χρόνια να εργάζονται για την ανασύσταση του ναξιακού αμπελώνα. «Φέτος έβαλε πατάτα ο ένας στους τρεις σε σχέση με παλιότερα. Οταν η λειψυδρία είναι συνεχής, πολλοί εγκαταλείπουν τον κλάδο», λέει ο κ. Σέργης. «Υπάρχει όμως μια σημαντική αλλαγή: οι παραγωγοί είναι λιγότεροι, αλλά έχουν μεγαλύτερες εκτάσεις που καλλιεργούν ή περισσότερα ζώα. Παλιά με 100 πρόβατα γινόσουν βοσκός, τώρα δεν το σκέφτεται κανείς με λιγότερα από 300, επειδή χρειάζεται οικονομία κλίμακος για να είσαι βιώσιμος. Το ίδιο ισχύει και με τον αμπελώνα, πρέπει να έχεις επαρκή έκταση. Παράλληλα έχουν έρθει και νέες τεχνολογίες στην παραγωγή και πιο μορφωμένοι αγρότες. Η σύγκρουση όμως με τον τουρισμό είναι εκεί, γιατί η αγροτική γη δεν προστατεύεται – οποιοσδήποτε μπορεί να χτίσει μέσα στα χωράφια και μετά να κυνηγάει τους αγρότες ότι ενοχλούν». «Πριν από 25-30 χρόνια οι Ναξιώτες δεν ήθελαν τον τουρισμό. Ηταν τόσο αυτάρκεις, που τους ήταν αδιανόητο», λέει η κ. Γρατσία. «Με τα χρόνια αυτά άλλαξαν, ιδίως στις παραλιακές περιοχές, γιατί το τουριστικό μοντέλο του νησιού έχει συνδυαστεί αποκλειστικά με τη θάλασσα. Μέχρι πριν από την COVID, η ανάπτυξη αυτή ακολουθούσε κάποιον ομαλό ρυθμό, μετά ξέσπασε απότομα. Ολοι μπήκαν στο νόημα της κερδοσκοπίας».
      Η παρατήρηση της κ. Γρατσία επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις οικοδομικές άδειες: από 118 το 2020 οι άδειες έφτασαν τις 175 και 173 το 2023 και το 2024 (συνολικά 679 την τελευταία πενταετία). Το δε μεγαλύτερο μέρος αυτών συγκεντρώνεται στη Χώρα (120 άδειες το 2020-2024), καθώς και στις δημοτικές ενότητες Αγίου Αρσενίου, που περιλαμβάνει τον Αγιο Προκόπιο, την Αγία Αννα και τη Στελίδα (121 άδειες), Σαγκρίου που περιλαμβάνει τις περιοχές Καστράκι και Αλυκό (113 άδειες το ίδιο διάστημα) και Βίβλου, που περιλαμβάνει την Πλάκα (98 άδειες την τελευταία πενταετία). Σε άλλες δημοτικές ενότητες της Νάξου, οι οικοδομικές άδειες δεν ξεπερνούν τις 5-10.
      Τα «δύο νησιά» Η επιτάχυνση της τουριστικής ανάπτυξης της παραλιακής ζώνης μεγαλώνει το «χάσμα» με το υπόλοιπο νησί. Το Φεστιβάλ Νάξου συνδιοργάνωσε με το Πάντειο Πανεπιστήμιο (καθηγητής Νίκος Λέανδρος) το προηγούμενο Σαββατοκύριακο την 1η Συνάντηση για τη βιώσιμη ανάπτυξη στο νησί. «Η Νάξος έχει περιοχές που βρίσκονται “στα κόκκινα” και άλλες που είναι άδειες. Ο πληθυσμός στις ορεινές περιοχές έχει μειωθεί», ανέφερε ο αρχιτέκτονας Χρυσόστομος Κυπριτζής, πρόεδρος των συλλόγου μηχανικών του νησιού. «Ως αποτέλεσμα, η πεδινή Νάξος έχει πρόβλημα υπερτουρισμού και υποδομών, ενώ στα ορεινά ο αγροτικός τομέας αρχίζει να φθίνει. Το ζητούμενο είναι πώς θα “κουμπώσει” το ένα με το άλλο. Από τη μια πλευρά η παραγωγή να κάνει βήματα μπροστά στην τυποποίηση των προϊόντων και να στηριχθεί. Από την άλλη, να περιοριστεί η δόμηση στην εκτός σχεδίου και να οδηγηθεί η ζήτηση σε ζώνες γύρω από τους οικισμούς».
      Ο αρχιτέκτονας Χρυσόστομος Κυπριτζής, πρόεδρος των συλλόγου μηχανικών του νησιού, επισημαίνει ότι η πεδινή Νάξος έχει πρόβλημα υπερτουρισμού, ενώ στα ορεινά ο αγροτικός τομέας φθίνει. «Το ζητούμενο είναι πώς θα “κουμπώσει” το ένα με το άλλο. Η παραγωγή να στηριχθεί και να περιοριστεί η δόμηση εκτός σχεδίου», εξηγεί.
      «Τι θα δούμε αν κοιτάξουμε τον τουριστικό μας καθρέφτη;», αναρωτιέται ο Αλέξανδρος Φραντζέσκος, ξενοδόχος. «Εχουμε υποκύψει στο μοντέλο μιας ανισοβαρούς ανάπτυξης. Η βιωσιμότητα του πρωτογενούς τομέα στη Νάξο θα σημάνει για τον τουρισμό την απώλεια της αυθεντικότητας, η οποία διαφοροποιεί τη Νάξο από τα υπόλοιπα Κυκλαδονήσια». Ο κ. Φραντζέσκος μίλησε για διαχρονική απουσία οράματος, καθώς «η φαινομενική ευημερία θολώνει την κρίση της τοπικής κοινωνίας».
      Ο δήμος δεν μετείχε στη συζήτηση. Ωστόσο, ο δήμαρχος Δημήτρης Λιανός αναγνωρίζει τις ανισομέρειες: «Τον χειμώνα η Αγία Αννα και η Πλάκα είναι φαντάσματα», σημειώνει. Ταυτόχρονα θεωρεί ότι η ανάπτυξη του τουριστικού τομέα οδηγεί στον εκσυγχρονισμό του κλάδου, που είναι προς όφελος του νησιού. «Ο πρωτογενής τομέας δημιουργεί μια υπεραξία, που πρέπει να συνδεθεί με τον τουρισμό για να επιβιώσει», εκτιμά. «Οσο για την οικοδομική δραστηριότητα, δεν πιστεύω ότι δημιουργεί τέτοια πίεση που να πρέπει να τη σταματήσουμε. Υπάρχει πολύς χώρος, ιδίως στα ορεινά». Τι λείπει από τη Νάξο; «Λείπει μια γενιά επαγγελματιών που να πρωτοπορούν και να τραβούν το νησί μπροστά», καταλήγει. «Υπάρχουν πολλά συμφέροντα που επωφελούνται από την άνοδο του real estate στη Νάξο. Δεν θα πρέπει να φτάσουμε στο απροχώρητο για να κάνουμε κάτι», λέει η κ. Γρατσία. «Ο,τι έχει συμβεί δεν είναι αναστρέψιμο. Ομως προλαβαίνουμε να χαράξουμε μια διαφορετική πορεία και πρέπει να ξεκινήσουμε με την απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης. Οσοι έρχονται εδώ, δεν αναζητούν την πολυτέλεια, αλλά την αυθεντική ζωή. Οι άνθρωποι στη Νάξο είναι δεμένοι με τη γη. Το νησί κρατάει νέο κοσμο, έχει έντονη κοινωνική συνείδηση και αρχίζει να αφυπνίζεται σιγά σιγά ως προς την ανάγκη στήριξης του πρωτογενούς τομέα και ανάσχεσης της άναρχης τουριστικής επέκτασης. Το τεράστιο κεφάλαιο της Νάξου είναι το φυσικό της περιβάλλον και μονόδρομός μας θα πρέπει να είναι να το προστατέψουμε». «Με τη δουλειά μας»
      «Εμείς οι αγρότες δεν προσεγγίζουμε τη φύση θεωρητικά, αλλά με την ψυχή μας. Είμαστε κομμάτι της φύσης. Είναι ένας λόγος να μας αγαπάτε λίγο παραπάνω», συμπληρώνει ο κ. Πιτταράς. «Η γεωργία είναι ένα λειτούργημα, βοηθάει την κοινωνία να ζήσει. Δεν θα ζήσει ο τόπος με επιδοτήσεις, αλλά με τη δουλειά μας στα χωράφια. Η Νάξος μας έχει το δικό της χώμα, τον ήλιο και τον αέρα της. Παράγει κάτι μοναδικό, αν τη φροντίσουμε».
    20. Αρθρογραφία

      GTnews

      Η εταιρεία Economist Intelligence Unit επινόησε μία φόρμουλα για να βοηθήσει τις εταιρείες να υπολογίζουν τις αποζημιώσεις δυσμενών συνθηκών όταν μεταφέρουν το προσωπικό τους.
      Η ετήσια έρευνα αξιολογεί 173 πόλεις σε πέντε κατηγορίες: σταθερότητα, υγειονομική περίθαλψη, πολιτισμός και περιβάλλον, εκπαίδευση και υποδομές. Ο χάρτης και τα διαγράμματα που ακολουθούν δείχνουν πώς συγκρίνονται οι πόλεις φέτος.
      Η Βιέννη κατέκτησε την πρώτη θέση και πάλι το 2024, κερδίζοντας τον τίτλο της πιο βιώσιμης πόλης στον κόσμο για τρίτη συνεχή χρονιά. Η αυστριακή πρωτεύουσα έλαβε άριστη βαθμολογία σε τέσσερις από τις πέντε κατηγορίες του δείκτη, αλλά η έλλειψη μεγάλων αθλητικών εκδηλώσεων συνέβαλε στη χαμηλότερη βαθμολογία της, 93,5 στα 100 στην κατηγορία πολιτισμός και περιβάλλον.
      Τρεις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις μπήκαν στην πρώτη πεντάδα: Κοπεγχάγη, Ζυρίχη και Γενεύη. Και οι τρεις είναι αξιοσημείωτες για το μέτριο μέγεθος του πληθυσμού τους, το οποίο τείνει να οδηγεί σε χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας και λιγότερο γεμάτους δρόμους και συστήματα δημόσιων μεταφορών. Δύο καναδικές πόλεις – το Καλγκάρι και το Βανκούβερ – και τέσσερις πόλεις της Ασίας και του Ειρηνικού – η Μελβούρνη, το Σίδνεϊ, η Οσάκα και το Όκλαντ – συμπληρώνουν την πρώτη δεκάδα.
      Στα τάρταρα Δαμασκός, Κίεβο, Τελ Αβίβ
      Η κατεστραμμένη από τον πόλεμο Δαμασκός παραμένει καθηλωμένη στον πάτο του βαθμολογικού πίνακα. Η πρωτεύουσα της Συρίας είναι η λιγότερο βιώσιμη πόλη του δείκτη από το 2013 και το 2024.
      Το Κίεβο έχει επίσης κακές επιδόσεις σε αυτή την κατηγορία, γεγονός που το ωθεί στην τελευταία δεκάδα των πόλεων του δείκτη για δεύτερη συνεχή χρονιά. Το Τελ Αβίβ μοιράζεται την ίδια κακή βαθμολογία σταθερότητας και οι βαθμολογίες του στις υποδομές και στον πολιτισμό και το περιβάλλον μειώθηκαν κατά 7,2 και 6,7 μονάδες αντίστοιχα εν μέσω του πολέμου στη Γάζα. Η ισραηλινή πόλη υποχώρησε 20 θέσεις στην κατάταξη στην 112η θέση, η μεγαλύτερη μετατόπιση στη φετινή έρευνα.
      Μετά από μια απότομη πτώση και ανάκαμψη κατά τα τελευταία χρόνια, σε παγκόσμιο επίπεδο η μέση βαθμολογία βιωσιμότητας αυξήθηκε μόλις κατά 0,06 μονάδες κατά το προηγούμενο έτος, έναντι 2,84 μονάδων κατά τους 12 μήνες έως τον Ιούνιο του 2023 (βλ. διάγραμμα). Οι εμφύλιες ταραχές αναστάτωσαν την Ευρώπη, καθώς οι Γάλλοι αγρότες απέκλεισαν τους αυτοκινητόδρομους προς το Παρίσι και διαδηλώσεις κατά της μεταναστευτικής πολιτικής ξεπήδησαν σε ολόκληρη την ήπειρο.
      Οι ταραχές στη Νουμέα, στη Νέα Καληδονία, και οι διαδηλώσεις σε πανεπιστημιουπόλεις σε όλη την Αμερική -που συνέβησαν μετά τη διεξαγωγή της έρευνας- δεν αποτελούν καλό οιωνό για τον δείκτη του επόμενου έτους.
      Η κρίση του κόστους ζωής έχει επίσης αντίκτυπο. Αν και ο πληθωρισμός μειώνεται σε πολλές χώρες, οι επιπτώσεις του, ιδίως στο κόστος στέγασης, εξακολουθούν να είναι αισθητές. Οι υψηλές τιμές επιβαρύνουν τις βαθμολογίες των υποδομών, ιδίως στην Αυστραλία και τον Καναδά. Η ποιότητα ζωής στις πόλεις μπορεί να βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και πάνω από μια δεκαετία, αλλά αυτό δεν το βιώνουν όλοι εξίσου.
    21. Αρθρογραφία

      GTnews

      FAQs των 4 Προσκλήσεων για ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων νέων, υπό σύσταση και υφιστάμενων μικρομεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές:
       
      Συχνές Ερωτήσεις - Απαντήσεις για τη Δράση «Ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων νέων και υπό σύσταση μεγάλων επιχειρήσεων για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, του ανανεώσιμου υδρογόνου και της συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης σε περιοχές Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας & Μεγαλόπολης». Συχνές Ερωτήσεις - Απαντήσεις για τη Δράση «Ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων υφιστάμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, του ανανεώσιμου υδρογόνου και της συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης σε περιοχές Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας & Μεγαλόπολης». Συχνές Ερωτήσεις - Απαντήσεις για τη Δράση «Ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων υφιστάμενων μεγάλων επιχειρήσεων για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, του ανανεώσιμου υδρογόνου και της συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης σε περιοχές Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας & Μεγαλόπολης». Συχνές Ερωτήσεις - Απαντήσεις για τη Δράση «Ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων νέων και υπό σύσταση μικρομεσαίων επιχειρήσεων για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, του ανανεώσιμου υδρογόνου και της συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης σε περιοχές Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας & Μεγαλόπολης».
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.