mob.png)
Περιβάλλον
Βάσει στοιχείων που παρουσίασε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος Θόδωρος Σκυλακάκης και ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, σε ειδική περί του προβλήματος της λειψυδρίας συνέντευξη Τύπου, οι προτεινόμενες από τους παρόχους νερού όλης της χώρας επενδύσεις (Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο για το Πόσιμο Νερό Φεβρουάριος 2022) εξασφάλισης της επάρκειας, μείωσης των διαρροών και αυτοματοποίησης, ανέρχονται σε 5,9 δις. ευρώ (2 δις. για 681 νέα έργα και 3,9 δις. για 1.446 έργα αναβάθμισης – αντικατάστασης).
Σύμφωνα επίσης με το υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) τα έργα και οι χρηματοδοτήσεις που έχουν εξασφαλιστεί σήμερα είναι οι εξής:
Με χρηματοδοτήσεις από το ΕΣΠΑ έργα ύδρευσης, λυμάτων και αφαλάτωσης, ύψους 200 εκατ. (περίπου 150 εκατ., σε Κορινθία, Σαρωνικό, Αλεξανδρούπολη, Κασσάνδρα και Ρέθυμνο για ολιστικά έργα ύδρευσης και λυμάτων και 50 εκατ. κυρίως για έργα αφαλάτωσης σε άνυδρα νησιά).
Έκτακτα έργα κατά της λειψυδρίας ύψους 80 εκατ. ευρώ με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του ΥΠΕΝ. Οι αρμόδιες Υπηρεσίες των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας & Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής συνεργάζονται για την προτεραιοποίηση περιοχών που αντιμετωπίζουν αμεσότερο πρόβλημα (π.χ. νησιά Ν. Αιγαίου). Στις περιοχές αυτές, γίνεται ιεράρχηση των απαιτούμενων έργων μετά από λεπτομερή ανάλυση των πραγματικών δεδομένων (π.χ. επιδιόρθωση δικτύων, διαχωρισμός δικτύων άρδευσης και ύδρευσης, νέες γεωτρήσεις, αφαλατώσεις με προτεραιότητα στα υφάλμυρα νερά, φράγματα, τηλεμετρία και ψηφιακοί υδρομετρητές, επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση).
Έργα αφαλατώσεων, ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού, συνδυαζόμενα με έργα ΑΠΕ, κ.ά. στο Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών, με ελάχιστη δημόσια ενίσχυση 166 εκατ. ευρώ, και με δυνατότητα τα έργα αυτά να φθάσουν έως 450 εκατ. ευρώ ανάλογα με την τιμή του CO2.
Επιπρόσθετα θα επιχειρηθεί ευνοϊκός διακανονισμός του 75% των χρεών των ΔΕΥΑ (Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης) για δαπάνες ηλεκτρικού ρεύματος με τη διάθεση 250 εκατ. από τα υπερκέρδη των εταιριών ενέργειας. Η ενέργεια αυτή αποσκοπεί στο να αποκτήσουν τη δυνατότητα τραπεζικού δανεισμού οι ΔΕΥΑ για να εκτελέσουν έργα.
Τα παραπάνω στοιχεία που καταλήγουν στο επενδυτικό κενό των 5 δις. είναι επί της ουσίας ενδεικτικά καθώς η καταγραφή των αναγκών για επενδύσεις 5,9 δις. δεν έχει κλειδώσει ενώ οι απαιτήσεις για έργα είναι δυναμική.
Σημειώνεται ότι η εικόνα στα δίκτυα ύδρευσης, όπως παρουσιάστηκε από το ΥΠΕΝ είναι άκρως απογοητευτική. Από το μόλις 42% των φορέων που υποβάλει συστηματικά στοιχεία στο σχετικό πληροφοριακό σύστημα συνάγεται ότι το συνολικό ποσοστό απωλειών (διαρροών νερού) κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 35,6%, αν και το πιθανότερο είναι, σύμφωνα και με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, το ποσοστό αυτό να είναι μεγαλύτερο.
Μεταξύ των μέτρων που προτείνονται από το ΥΠΕΝ και θα λάβουν τη μορφή νομοσχεδίου περιλαμβάνεται η μεταρρύθμιση των ΔΕΥΑ με τη δημιουργία ισχυρότερων παρόχων με μείωση αριθμού τους στο 1/4 και η ενεργοποίηση της ΕΥΔΑΠ Νήσων για υποστήριξη των νησιών και της Κρήτης για εκτέλεση μεγαλύτερων έργων, όπου είναι αδύναμος ο πάροχος και ανεπαρκής η εισπραξιμότητα.
Αναφορικά με την Αθήνα υφίσταται οξεία μείωση των αποθεμάτων νερού – από 1.100 εκατ. m3 (στοιχεία – Οκτώβριος 2022) σε κάτω από των 700 εκατ. m3 (εκτίμηση για Οκτώβριο 2024). Σε περίπτωση συνέχισης της ανομβρίας, τα υφιστάμενα αποθέματα νερού αρκούν για περίπου 4 έτη.
Μεταξύ άλλων δρομολογείται έργο μεταφοράς νερού από ποταμούς που τροφοδοτούν τη λίμνη των Κρεμαστών (μεσοπρόθεσμα) και την ίδια τη λίμνη η οποία βρίσκεται ανάμεσα στους νομούς Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας (μακροπρόθεσμα). Πρόκειται για έργα συνολικού προϋπολογισμού 750 εκατ. που ωστόσο ακόμα είναι σε στάδιο αρχικής μελέτης και ως εκ τούτου δεν αποκλείεται να «κολλήσουν» κατά τη διαγωνιστική διαδικασία.
Ως στρατηγική εφεδρεία ή και ως μέτρο άμεσης υλοποίησης για την Αθήνα το ΥΠΕΝ ανέφερε χθες και την επιλογή της αφαλάτωσης, ενώ μεταξύ των άλλων εξεταζόμενων μέτρων είναι η επαναχρησιμοποίηση ύδατος προερχόμενου από την Ψυττάλεια για βιομηχανική χρήση και άρδευση, καθώς και για εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.
Τι θα γίνει με τα τιμολόγια ύδρευσης
Αλλάζει σύντομα στο μεταξύ ο τρόπος που θα αποφασίζονται τα τιμολόγια του νερού. Στην παρούσα φάση δεν είναι γνωστό που θα υπάρξουν διαφοροποιήσεις στα τιμολόγια (αυξήσεις ή μειώσεις) καθώς αναμένεται η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) με την οποία καθιερώνεται η πλήρη ανάκτηση κόστους υπηρεσιών ύδατος.
Η ανάγκη στο μεταξύ για περισσότερες επενδύσεις, λόγω της λειψυδρίας, οδηγεί στην εκτίμηση ότι τα τιμολόγια θα αυξηθούν, χωρίς σε αυτή τη φάση να μπορεί να γνωρίζει κανείς πόσο και πότε.
Βάσει της ΚΥΑ πάντως τα τιμολόγια θα καθορίζονται από τον πάροχο και θα ελέγχονται από την ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων), δεν θα μπορούν (γενικός κανόνας) να αυξηθούν περισσότερο από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ενώ δίνεται η δυνατότητα να καθοριστούν από τον ίδιο πάροχο διαφορετικές τιμές ανά περιοχή.
