Ανακαίνιση παλαιών κατοικιών ο επόμενος στόχος των χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων

Επιτακτική είναι η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στον τρόπο υλοποίησης των διαφόρων προγραμμάτων ενεργειακών και λειτουργικών αναβαθμίσεων και ανακαινίσεις παλαιότερων κατοικιών, αν κρίνει κανείς από τις μεγάλες αγκυλώσεις που παρατηρούνται σήμερα και την ταλαιπωρία ιδιοκτητών, μηχανικών και προμηθευτών, που καθιστούν τα έργα αυτά μία "περιπέτεια" για τους εμπλεκόμενους.

Πρόσφατα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, υποχρεώθηκε να παρατείνει την ημερομηνία ολοκλήρωσης των παλαιότερων προγραμμάτων "Εξοικονομώ", τα οποία ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα του 2021 θα ολοκληρωθεί στις 28 Φεβρουαρίου του 2026, καθώς ακόμα εκκρεμούν εκταμιεύσεις πληρωμών. Για το πρόγραμμα του 2023, οι πληρωμές δεν έχουν καν ξεκινήσει, με αποτέλεσμα και αυτό να παραταθεί έως τις 30 Απριλίου του 2026, όπως και το τελευταίο πρόγραμμα "Εξοικονομώ", που έτρεξε νωρίτερα εντός του 2025. Ο σημαντικός όγκος γραφειοκρατίας και ο χαμηλός ρυθμός εξέτασης των φακέλων από τις υπηρεσίες, έχουν στερήσει κεφάλαια από την αγορά, με αποτέλεσμα πολλοί ιδιώτες να αποφεύγουν πλέον τη συμμετοχή. Ένας ακόμα επιβαρυντικός παράγοντας είναι το κόστος, μιας και παρά τις επιδοτήσεις, οι τιμές έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Σημειωτέον ότι με βάση την απογραφή κτιρίων του 2021, μόλις το 11,6% των κατοικιών είναι ηλικίας έως 25 ετών. Το υπόλοιπο 88,4% είναι από 25 ετών και πάνω, με το 30% να αφορά σε κατοικίες που έχουν κατασκευαστεί από το 1945 έως το 1980, δηλαδή είναι τουλάχιστον 45 ετών.

Με βάση το σχέδιο που ανακοινώθηκε τον περασμένο Ιούνιο από το Υπ. Περιβάλλοντος, το σκέλος που αφορά στις ενεργειακές αναβαθμίσεις κατοικιών εντάσσεται στο λεγόμενο Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο. Αυτό θα χρηματοδοτηθεί με συνολικό ποσό 4,78 δισ. ευρώ (3,7 δισ. κοινοτικά κονδύλια και τα υπόλοιπα θα αφορούν την κρατική συμμετοχή). Από το ποσό αυτό, υπολογίζεται ότι περίπου 2 δισ. ευρώ θα αφορούν δράσεις στον κτιριακό τομέα, με τους ωφελούμενους να ξεπερνούν τα 300.000 νοικοκυριά. Αυτές θα περιλαμβάνουν τόσο ενεργειακές αναβαθμίσεις, όσο και άλλες δράσεις, όπως αντικατάσταση συστημάτων θέρμανσης που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα με αντλίες θερμότητας, αλλά και την εγκατάσταση θερμοσιφώνων, όπου δεν υπάρχουν.

Για να συμβεί αυτό, θα επιστρατευτούν οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας, που θα έχουν τον ρόλο του μεσολαβητή, αξιοποιώντας το μοντέλο των Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης (ESCO). Δηλαδή, οι πάροχοι θα αναλαμβάνουν οι ίδιοι το κόστος των αναβαθμίσεων, από την τεχνική υποστήριξη και τις μελέτες, μέχρι την προμήθεια των υλικών και την τοποθέτησή τους, μέσω συνεργαζόμενων συνεργείων. Ο ιδιοκτήτης θα πληρώνει το ποσό που του αναλογεί, μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας και με βάση την εξοικονόμηση ενέργειας που θα εξασφαλίζουν οι παρεμβάσεις. Εκτιμάται ότι με τον τρόπο αυτό, οι παρεμβάσεις θα γίνονται ταχύτερα και αποτελεσματικότερα. Στο επίκεντρο θα βρεθούν τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, π.χ. χαμηλόμισθοι, μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με αναπηρία, φοιτητές, τρίτεκνοι και πολύτεκνοι, όπως επίσης και κάτοικοι νησιών, ορεινών και παραμεθόριων περιοχών.