Οι πιο εντυπωσιακοί σταθμοί τρένων στην Ευρώπη

Υπάρχουν πόλεις που τις θυμάσαι από τα μνημεία τους, και άλλες που τις κρατάς μέσα σου από τις αφίξεις και τις αναχωρήσεις σου. Οι μεγάλοι σιδηροδρομικοί σταθμοί της Ευρώπης ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία: είναι τα «πρώτα βλέμματα» και τα «τελευταία ίχνη» ενός ταξιδιού. Κτίρια που χτίστηκαν για να υπηρετούν την κίνηση, αλλά έμειναν στη μνήμη ως ναοί της αρχιτεκτονικής φαντασίας. Κι ενώ ο σύγχρονος ταξιδιώτης συχνά διαλέγει τον αέρα αντί για τις ράγες, η εμπειρία του τρένου παραμένει αξεπέραστη – μια τελετουργία που ενώνει το σήμερα με την εποχή όπου το σιδηροδρομικό δίκτυο άλλαξε για πάντα τον τρόπο που αντιλαμβανόμασταν αποστάσεις και προορισμούς.

Από θολωτές οροφές που θυμίζουν ουρανό έως πρόσοψης που μοιάζουν με κόσμους ολόκληρους, οι πιο όμορφοι σταθμοί δεν είναι απλώς σημεία transit· είναι σημεία θαυμασμού. Είτε τους συναντά κανείς σε μια καθημερινή διαδρομή είτε σε ένα μεγάλο, ονειρεμένο ταξίδι, αποτελούν υπενθύμιση ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να κάνει ακόμη και την αναμονή σε μια αποβάθρα να μοιάζει στιγμή αξέχαστη.

St. Pancras International, Ηνωμένο Βασίλειο

Σκηνικό βικτωριανής εποχής που έχει χρησιμοποιηθεί ως location σε ταινίες και σειρές όπως ο Harry Potter, το Bridgerton και το The Crown, ο σιδηροδρομικός σταθμός του St. Pancras είναι ο ομορφότερος του Λονδίνου. Από τις περίτεχνες πύλες του ως την τολμηρή για την εποχή της σιδερένια και γυάλινη οροφή με τα 25 τοξωτά δοκάρια, και από το γοτθικό Midland Grand Hotel που υψώνεται πάνω από τον σταθμό μέχρι τo συγκινητικό γλυπτό The Meeting Place με το αγκαλιασμένο ζευγάρι του Βρετανού Paul Day, κάθε γωνιά του σταθμού έχει να αφηγηθεί ιστορίες τέχνης, δεξιοτεχνίας και μηχανικής.

Helsinki Central, Φινλανδία

Η μνημειώδης κυρτή είσοδος με τα δύο ζευγάρια αγαλμάτων που κρατούν σφαιρικές λάμπες και ο ψηλός πύργος με το ρολόι καθιστούν τον κεντρικό σταθμό του Ελσίνκι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κτίρια της πόλης και ένα από τα σπουδαιότερα παραδείγματα φινλανδικής αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για έργο του Φινλανδοαμερικανού αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Eliel Saarinen, πατέρα του διάσημου αρχιτέκτονα και βιομηχανικού σχεδιαστή Eero Saarinen, που ολοκληρώθηκε το 1909.

 

Amsterdam Centraal, Ολλανδία

Ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός του Άμστερνταμ σχεδιάστηκε από τον Ολλανδό αρχιτέκτονα Pierre Cuypers -που έχει σχεδιάσει επίσης και το Rijksmuseum και άνοιξε το 1889. Το γοτθικό, νεοαναγεννησιακό κτίριο με τους πύργους με τα ρολόγια, τα βιτρό παράθυρα και τις αποβάθρες με τις οροφές από χυτοσίδηρο, χτίστηκε πάνω σε 8.067 ξύλινους πασσάλους, σχηματίζοντας τρία τεχνητά νησιά. Στο ανατολικό τμήμα του σταθμού, πίσω μια περίτεχνα διακοσμημένη πύλη, βρίσκεται το pavilion που στεγάζει την Koninklijke Wachtkamer, την Αίθουσα Αναμονής της Βασίλισσας, με χώρο για την βασιλική άμαξα  – μία από τις πέντε τέτοιες αίθουσες που κατασκευάστηκαν τότε σε ολλανδικούς σιδηροδρομικούς σταθμούς. 

Antwerpen Centraal, Βέλγιο

Η αίθουσα αναμονής του κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού της Αμβέρσας, που ολοκληρώθηκε το 1905, είναι ένα μοναδικό έργο αρχιτεκτονικής – ο «καθεδρικός των τρένων», όπως συχνά αποκαλείται. Τα τοξωτά παράθυρα και οι φεγγίτες που την πλημμυρίζουν με φως, η εκθαμβωτική θολωτή οροφή από σίδερο και γυαλί και ο πλούσιος διάκοσμος με πάνω από είκοσι είδη μαρμάρου και πέτρας συνθέτουν ένα εντυπωσιακό σύνολο. Το μεγαλοπρεπές, εκλεκτικό στυλ του – από νεοαναγεννησιακό και γοτθικό μέχρι νεομπαρόκ και αρ νουβό – είναι έργο του αρχιτέκτονα Louis Delacenserie από τη Μπριζ.

 

Milano Centrale, Ιταλία

Το σχέδιο του νέου κτιρίου του κεντρικού σταθμού του Μιλάνου, που εγκρίθηκε το 1912, είχε τον ποιητικό τίτλο In Motu Vita («Η ζωή σε κίνηση») και ήταν έργο του αρχιτέκτονα Ulisse Stacchini. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος καθυστέρησε τα έργα, έως ότου ο Μουσολίνι αποφάσισε ότι ο σταθμός έπρεπε να γίνει σύμβολο δύναμης της φασιστικής Ιταλίας, επιταχύνοντας την κατασκευή· εγκαινιάστηκε επίσημα την 1η Ιουλίου 1931. Πρόκειται για έναν ασυνήθιστο συνδυασμό αρχιτεκτονικών στυλ, από Liberty – την ιταλική εκδοχή του αρ νουβό – μέχρι αρ ντεκό, με μεγαλειώδη πρόσοψη μήκους 200 μ. και θόλο ύψους 72 μ., επιβλητικά πέτρινα γλυπτά, μαρμάρινο δάπεδο 11.000 τ.μ. και πέντε τεράστια υπόστεγα αποβάθρων με σιδερένιες και γυάλινες καμάρες. Ένας σταθμός που ο Frank Lloyd Wright χαρακτήρισε «τον ωραιότερο στον κόσμο».

São Bento, Πορτογαλία

Η λιθόκτιστη πρόσοψη του σταθμού του Πόρτο, που λειτούργησε για πρώτη φορά το 1916, είναι εμπνευσμένη από την παρισινή μεγαλοπρέπεια του 19ου αιώνα και σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα José Marques da Silva. Εκείνο, όμως, που συναρπάζει τους ταξιδιώτες εδώ και σχεδόν 100 χρόνια είναι οι τοίχοι στο εσωτερικό του κτιρίου: 20.000 εφυαλωμένα κεραμικά πλακίδια που αναπαριστούν σκηνές από την ιστορία της Πορτογαλίας, έργο του ζωγράφου Jorge Colaço, ο οποίος χρειάστηκε έντεκα χρόνια για να ολοκληρώσει τις τοιχογραφίες.

Gare du Nord, Γαλλία

Ο εμβληματικός σταθμός Gare du Nord, στο 10ο διαμέρισμα του Παρισιού, σχεδιάστηκε από τον γεννημένο στη Γερμανία Γάλλο αρχιτέκτονα Jacques Ignace Hittorff και εγκαινιάστηκε το 1865. Αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα Beaux-Arts αρχιτεκτονικής αλλά και προηγμένης μηχανικής, με πρόσοψη στολισμένη με 23 αγάλματα γυναικείων μορφών που συμβολίζουν τις πόλεις τις οποίες εξυπηρετεί ο σταθμός – από τη Δουνκέρκη ως τη Βαρσοβία – και κεντρική αίθουσα με οροφή από γυαλί και χυτοσίδηρο που λούζεται στο φως.

@calatrava.com

Gare de Mons, Βέλγιο

Είκοσι χρόνια και 300 εκατ. ευρώ χρειάστηκαν για να ολοκληρωθεί ο νέος σιδηροδρομικός σταθμός στη Μονς του Βελγίου, έργο του Ισπανού αρχιτέκτονα και πολιτικού μηχανικού Santiago Calatrava. Η εμμονή του με το φως, τις καμπύλες και τη γλυπτική είναι εμφανής στο νέο σταθμό, που έχει χαρακτηριστεί «γέφυρα» ανάμεσα στη νέα και την παλιά πόλη, συνδέοντας τη βόρεια πλευρά με το ιστορικό κέντρο μέσω ενός κεντρικού διαδρόμου από τον οποίο εκτείνονται οι αποβάθρες. Η κατασκευή με τους λευκούς, γωνιώδεις πυλώνες και τις ξύλινες λεπτομέρειες μοιάζει με τεράστιο διάτρητο γλυπτό, ενώ το εσωτερικό θυμίζει κάτι ανάμεσα σε σκελετό δεινοσαύρου και φουτουριστικό καθεδρικό ναό.

@zaha-hadid.com

Napoli Afragola, Ιταλία

Με την υπογραφή των Zaha Hadid Architects και τη χαρακτηριστική φουτουριστική αισθητική της Βρετανοϊρανής starchitect, ο σταθμός Napoli Afragola βρίσκεται βόρεια της Νάπολης και εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2017. Από ψηλά, το κτίριο – ένας τεράστιος υπερυψωμένος διάδρομος με γυάλινη οροφή και μεταλλικά στηρίγματα – μοιάζει με λευκή κυματιστή γραμμή που ξεδιπλώνεται στο τοπίο.

Εξωτερική φωτογραφία: calatrava.com
Φωτογραφίες: Getty Images/Ideal Image