Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αναζήτηση στην κοινότητα

Εμφάνιση αποτελεσμάτων για τις ετικέτες 'δασική'.

  • Αναζήτηση με βάση τις ετικέτες

    Πληκτρολογήστε τις ετικέτες και χωρίστε τες με κόμμα.
  • Αναζήτηση με βάση τον συγγραφέα

Τύπος περιεχομένου


Φόρουμ

  • Ειδήσεις
    • Ειδήσεις
  • Εργασίες Μηχανικών
    • Τοπογραφικά-Χωροταξικά
    • Αρχιτεκτονικά
    • Στατικά
    • Μηχανολογικά
    • Ηλεκτρολογικά
    • Περιβαλλοντικά
    • Διάφορα
  • Εργασιακά-Διαδικαστικά
    • Άδειες-Διαδικασίες
    • Αυθαίρετα
    • Οικονομικά-Αμοιβές
    • Εργασιακά
    • Ασφαλιστικά
    • Εκπαίδευση
    • Ειδικότητες-Συλλογικά Όργανα
  • Εργαλεία
    • Προγράμματα Η/Υ
    • Εξοπλισμός
    • Διαδίκτυο
    • Showroom
  • Γενικά
    • Αγγελίες
    • Κουβέντα
    • Δράσεις-Προτάσεις προς φορείς
    • Michanikos.gr
    • Θέματα Ιδιωτών
  • Δοκιμαστικό's Θεματολογία γενική

Κατηγορίες

  • 1. Τοπογραφικά-Πολεοδομικά
    • 1.1 Λογισμικό
    • 1.2 Νομοθεσία
    • 1.3 Έντυπα
    • 1.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 1.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 2. Συγκοινωνιακά - Οδοποιίας
    • 2.1 Λογισμικό
    • 2.2 Νομοθεσία
    • 2.3 Έντυπα
    • 2.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 2.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 3. Αρχιτεκτονικά - Σχεδιαστικά
    • 3.1 Λογισμικό
    • 3.2 Νομοθεσία
    • 3.3 Έντυπα
    • 3.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 3.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 4. Στατικά - Εδαφοτεχνικά
    • 4.1 Λογισμικό
    • 4.2 Νομοθεσία
    • 4.3 Έντυπα
    • 4.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 4.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 5. Μηχανολογικά
    • 5.1 Λογισμικό
    • 5.2 Νομοθεσία
    • 5.3 Έντυπα
    • 5.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 5.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 6. Ηλεκτρολογικά
    • 6.1 Λογισμικό
    • 6.2 Νομοθεσία
    • 6.3 Έντυπα
    • 6.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 6.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 7. ΑΠΕ - Φωτοβολταϊκά
    • 7.1 Λογισμικό
    • 7.2 Νομοθεσία
    • 7.3 Έντυπα
    • 7.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 7.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 8. Περιβαλλοντικά
    • 8.1 Λογισμικό
    • 8.2 Νομοθεσία
    • 8.3 Έντυπα
    • 8.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 8.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 9. Υδραυλικά - Λιμενικά
    • 9.1 Λογισμικό
    • 9.2 Νομοθεσία
    • 9.3 Έντυπα
    • 9.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 9.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 10. Διαχείριση Έργων - Εκτιμήσεις - Πραγματογνωμοσύνες
    • 10.1 Λογισμικό
    • 10.2 Νομοθεσία
    • 10.3 Έντυπα
    • 10.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 10.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 11. Δημόσια Έργα - Ασφάλεια και Υγιεινή
    • 11.1 Λογισμικό
    • 11.2 Νομοθεσία
    • 11.3 Έντυπα
    • 11.4 Μελέτες-Βοηθήματα
    • 11.5 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 12. Αμοιβές - Φορολογικά - Άδειες
    • 12.1 Λογισμικό
    • 12.2 Νομοθεσία
    • 12.3 Έντυπα - Αιτήσεις
    • 12.4 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 13. Αυθαίρετα
    • 13.1 Λογισμικό
    • 13.2 Νομοθεσία
    • 13.3 Έντυπα
    • 13.4 Συνέδρια-Ημερίδες
  • 14. Διάφορα

Categories

  • Ειδήσεις
    • Νομοθεσία
    • Εργασιακά
    • Ασφαλιστικά-Φορολογικά
    • Περιβάλλον
    • Ενέργεια-ΑΠΕ
    • Τεχνολογία
    • Χρηματοδοτήσεις
    • Έργα-Υποδομές
    • Επικαιρότητα
    • Αρθρογραφία
    • Michanikos.gr
    • webTV
    • Sponsored

Βρείτε αποτελέσματα...

Βρείτε αποτελέσματα που...


Ημερομηνία δημιουργίας

  • Start

    End


Τελευταία ενημέρωση

  • Start

    End


Φιλτράρισμα με βάση τον αριθμό των...

Εντάχθηκε

  • Start

    End


Ομάδα


Επάγγελμα


Ειδικότητα

  1. Με νέα Εγκύκλιό του ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/42966/1311 19.04.2024 παρέχονται οδηγίες για την εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων. Η εγκύκλιος αναφέρει: Σε συνέχεια της (2) σχετικής Οδηγίας προς του δήμους της χώρας, με την οποία επισημάνθηκαν αφενός η έναρξη εφαρμογής του Κανονισμού πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων (σχετ.1) και αφετέρου οι ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβούν οι δήμοι στο πλαίσιο των προβλέψεων του εν λόγω κανονισμού, και μετά από πληθώρα ερωτημάτων που υποβλήθηκαν επί της εφαρμογής του κανονισμού από δήμους και πολίτες ακινήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του, διευκρινίζονται τα εξής: Α. Γενικά: Ο κανονισμός αποσκοπεί στην αύξηση της ανθεκτικότητας και στην ενίσχυση του βαθμού πυρασφαλείας των ακινήτων που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων. Στόχος είναι η προστασία της ζωής και της υγείας του κοινού, του φυσικού περιβάλλοντος και των δασικών οικοσυστημάτων, καθώς και των ακινήτων με περιορισμό της συμβολής τους στην μετάδοση της φωτιάς. Σημαντικός παράλληλα στόχος του κανονισμού είναι η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση και η προετοιμασία του κοινού για την αντιμετώπιση κινδύνων από δασικές πυρκαγιές, οι οποίοι έχουν ενταθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής. Β. Πεδίο εφαρμογής: Ο κανονισμός αφορά σε δομημένα ακίνητα που βρίσκονται μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις, περιαστικό πράσινο, κηρυγμένες δασωτέες, αναδασωτέες και χορτολιβαδικές εκτάσεις, καθώς και σε ακτίνα τριακοσίων (300) μέτρων από τα όρια των εκτάσεων αυτών. Αφορά επίσης κτίσματα εντός πάρκων και αλσών πόλεων και οικιστικών περιοχών. Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση των αλσών, ο κανονισμός εφαρμόζεται μόνο στα κτίρια που βρίσκονται εντός αυτών και όχι στα όμορα του άλσους ακίνητα, ούτε και σε αυτά που έχουν πρόσωπο στο άλσος. Αυτό γίνεται λόγω ικανής δυνατότητας ελέγχου, περιορισμού της μετάδοσης, πρόσβασης και επέμβασης των δυνάμεων σε περίπτωση εκδήλωσης φωτιάς εντός άλσους ή πάρκου τα οποία περιβάλλονται από οικιστική δόμηση. Με τον ίδιο τρόπο δύναται να αντιμετωπίζονται και μεμονωμένοι δασικοί θύλακες μικρής έκτασης σε εντός σχεδίου περιοχές οι οποίοι περιβάλλονται από δόμηση. Αντίθετα, στους οικισμούς, καθώς και σε οικιστικές πυκνώσεις που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές εκτάσεις, ο κίνδυνος μετάδοσης της φωτιάς από τη δασική έκταση στον οικισμό ή αντίστροφα είναι αυξημένος και λιγότερο ελεγχόμενος, με αποτέλεσμα να προβλέπεται στον κανονισμό διαφορετική διαδικασία (άρθρο 4 του Κεφαλαίου Δεύτερου), η οποία αναλύεται παρακάτω. Διευκρινίζεται επίσης ότι ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε καλλιεργούμενες εκτάσεις, ούτε στην περίπτωση που υπάρχει εντός αυτών κτίσμα βοηθητικής χρήσης για την αποθήκευση εξοπλισμού, εργαλείων και υλικών που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση γεωργικής δραστηριότητας. Γ. Διαδικασία: Σημειώνεται ότι οι τεχνικοί κανονισμοί εν γένει και εν προκειμένω ο κανονισμός του θέματος, εφαρμόζεται σε όλα τα ακίνητα με κτίρια που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του, ως απαίτηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και εξειδίκευση ρύθμισης θεμάτων κτιριοδομικού περιεχομένου που βελτιώνουν την υγεία και την ασφάλεια των ενοίκων, των περιοίκων και των κτιρίων και προστατεύουν το περιβάλλον, χωρίς δυνατότητα εξαίρεσης λόγω άλλων παραγόντων, όπως τυχόν ασφάλιση του κτιρίου. Ειδικότερα, η διαδικασία μελέτης κατά τις προβλέψεις του κανονισμού, περιλαμβάνει τρία στάδια: την αξιολόγηση της επικινδυνότητας του ακινήτου, τη σύνταξη τεχνικής έκθεσης μέτρων και ενεργειών, καθώς και τη δήλωση εφαρμογής τους από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου. 1. Η αξιολόγηση της επικινδυνότητας των ακινήτων γίνεται βάσει των έξι ομάδων κριτηρίων του άρθρου 5 του Κεφαλαίου Πρώτου του κανονισμού. Η αξιολόγηση αυτή γίνεται για την περιοχή επιρροής του ακινήτου και αποτυπώνεται στο Έντυπο αξιολόγησης επικινδυνότητας από το οποίο προκύπτει η κατάταξή του (χαμηλή, μέση, υψηλή και ιδιαίτερα υψηλή). Στον κανονισμό υφίστανται στοιχεία, σύνδεσμοι και παραρτήματα για τη διευκόλυνση του έργου των συντακτών της αξιολόγησης. Το έντυπο αξιολόγησης συντάσσεται άπαξ και επανασύνταξή του απαιτείται μόνο στην περίπτωση που τροποποιηθούν οι παράμετροι που λήφθηκαν υπόψη κατά την αξιολόγηση (όπως για παράδειγμα τυχόν αλλαγή στο πλάτος της οδού πρόσβασης στο ακίνητο, προσθήκη σημείου υδροληψίας πυροσβεστικού οχήματος, δόμηση νέων κτιρίων στα όμορα ακίνητα με επίπτωση στον δείκτη της πυκνότητας του δομημένου περιβάλλοντος) εφόσον επιφέρουν μεταβολή στην κατηγορία επικινδυνότητας του ακινήτου. Το Έντυπο αξιολόγησης συντάσσεται από τεχνικό επιστήμονα με κατάρτιση σε θέματα τοπογραφίας, βλάστησης, υποδομών και δικτύων. Ενδεικτικά και με την επιφύλαξη των επαγγελματικών δικαιωμάτων του συνόλου των τεχνικών επιστημόνων, το έντυπο αξιολόγησης μπορεί να συνταχθεί από μηχανικούς (τοπογράφους, αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, μηχανολόγους μηχανικούς, μηχανικούς περιβάλλοντος, κ.λ.π,) καθώς και δασολόγους, γεωπόνους ή γεωτεχνικούς επιστήμονες. Κατ’ εξαίρεση των ανωτέρω, στην περίπτωση οικισμών, οριοθετημένων ή μη και οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές, χορτολιβαδικές, αναδασωτέες και λοιπές εκτάσεις, η αξιολόγηση της επικινδυνότητας συντάσσεται για το σύνολο του οικισμού, σε ένα ενιαίο έντυπο, με μέριμνα του αρμόδιου ΟΤΑ. 2. Η τεχνική έκθεση, περιλαμβάνει: Α. περιγραφή: – του ακινήτου, με ιδιαίτερη αναφορά στη θέση του ως προς τη δασική, αναδασωτέα, κ.λ.π έκταση και στα κρίσιμα σημεία του εντύπου αξιολόγησης που οδήγησαν στην κατάταξή του από πλευράς επικινδυνότητας, – του ή των κτισμάτων εντός του ακινήτου, με αναφορά στα γεωμετρικά τους χαρακτηριστικά, τα δομικά τους στοιχεία και υλικά, – του περιβάλλοντος χώρου, των κατασκευών (θέση και υλικά) και εγκαταστάσεών του, καθώς και του είδους, μεγέθους και θέσης των φυτών, – των γειτονικών ιδιοκτησιών, τυχόν κτισμάτων εντός αυτών και του περιβάλλοντος χώρου τους κατά τα ανωτέρω, – κάθε άλλου στοιχείου κρίσιμου και συναφούς με το αντικείμενο του κανονισμού. Β. καθορισμό: – των απαιτούμενων προληπτικών μέτρων, μέτρων παθητικής πυροπροστασίας και μέσων ενεργητικής πυροπροστασίας, καθώς και τυχόν συστάσεις προς τους ιδιοκτήτες για το σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης, – των εργασιών και ενεργειών που πρέπει να γίνουν στην περίπτωση ακινήτων με υφιστάμενα κτίρια για την τήρηση των ανωτέρω προβλεπόμενων μέτρων, – των κατά περίπτωση απαιτούμενων διοικητικών πράξεων εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών του άρθρου 28 του ν.4495/17, όπως ισχύει. και συνοδεύεται από σχέδιο κάτοψης του ακινήτου όπου αποτυπώνονται τα απαραίτητα στοιχεία, όπως ενδεικτικά, οι θέσεις των κτισμάτων κύριας και βοηθητικής χρήσης, η πρόσβαση στο ακίνητο, οι ζώνες προστασίας, οι θέσεις και αποστάσεις των δέντρων, οι αποστάσεις των όμορων κτιρίων, κ.λ.π Επισημαίνεται ότι διοικητική πράξη εκδίδεται μόνο για τις εργασίες εκείνες που είναι οικοδομικής φύσεως (επί τω πλείστον εργασίες που προβλέπονται στις απαιτήσεις παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας) εφόσον δεν εμπίπτουν στις εργασίες του άρθρου 30 του ν.4495/17, για τις οποίες δεν απαιτείται οικοδομική άδεια ούτε έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας. Σε ότι αφορά στην εφαρμογή προληπτικών μέτρων όπως καθαρισμό παρεδαφιαίας βλάστησης, υπορόφου, κοπή κλάδων ιστάμενων δέντρων, δεν απαιτείται καμία άδεια ή έγκριση. Όσον αφορά στη τυχόν απαίτηση κοπής δέντρων εντός ιδιωτικών ακινήτων, εφόσον πρόκεται για ακίνητα εντός σχεδίου περιοχών και, εντός οικισμού ή και εκτός σχεδίου περιοχών με κτίσματα ανεγερθέντα βάσει οικοδομικής άδειας, για την εφαρμογή των ζωνών προστασίας, αυτή διενεργείται με έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, όπου αντί του στοιχείου αα) της περίπτωσης ζ της υπ’ αρίθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/43266/1174/2020 (Β’ 1843) Απόφασης, υποβάλλεται η τεχνική έκθεση του παρόντος κανονισμού. Σύμφωνα δε με το άρθρο 36 της υπ’ αρίθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/66006/2360/2023 Απόφασης (Β’ 3985) οι διατάξεις του Κανονισμού πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων κατισχύουν των προβλέψεων του άρθρου 19 του Κτιριοδομικού κανονισμού στην περίπτωση που από την εφαρμογή τους δεν είναι δυνατή η εξασφάλιση του ελάχιστου υποχρεωτικού αριθμού δέντρων. Η τεχνική έκθεση συντάσσεται από μηχανικούς που έχουν δικαίωμα υπογραφής μελετών πυροπροστασίας κατά τις προβλέψεις του π.δ 99/2018 (Α’ 187) «Ρύθμιση του επαγγέλματος του μηχανικού με καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων για κάθε ειδικότητα» (πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες μηχανικοί, μηχανολόγοι μηχανικοί, ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, αγρονόμοι τοπογράφοι μηχανικοί, χημικοί μηχανικοί, μηχανικοί μεταλλείων και μεταλλουργοί μηχανικοί, ναυπηγοί μηχανικοί, μηχανικοί παραγωγής και διοίκησης). Το έντυπο αξιολόγησης και η τεχνική έκθεση δύναται να συνταχθούν από τον ίδιο τεχνικό επιστήμονα ή από διαφορετικούς. Σε κάθε όμως περίπτωση συνιστούν αλληλένδετα έγγραφα το περιεχόμενο των οποίων πρέπει να συγκλίνει. Η τεχνική έκθεση συντάσσεται και αυτή μία φορά, επανυποβάλλεται όμως επικαιροποιημένη στην περίπτωση τροποποίησης, είτε του εντύπου αξιολόγησης επικινδυνότητας, είτε του περιεχομένου της και των στοιχείων που περιλαμβάνει (π.χ προσθήκη νέου κτίσματος στο ακίνητο ή επέκταση υφισταμένου). Στην περίπτωση των οικισμών ή οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται από δασική έκταση, μετά τη γνωστοποίηση από τον ΟΤΑ στους δημότες της κατάταξης επικινδυνότητας του Εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του οικισμού, το οποίο έχει διενεργηθεί με μέριμνά του, υποβάλλονται οι τεχνικές εκθέσεις των ιδιωτών για τα ακίνητά τους οι οποίες αφορούν στο σύνολο των προαναφερόμενων στοιχείων (περιγραφής και καθορισμού μέτρων) πλην εκείνων για τη δημιουργία των ζωνών προστασίας οι οποίες εφαρμόζονται πέριξ του οικισμού κατά τα αναφερόμενα στη συνέχεια. Δεδομένου ότι τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας για τα υφιστάμενα κτίρια διαφοροποιούνται ελάχιστα αναλόγως της κατάταξης επικινδυνότητας του ακινήτου συστήνεται η λήψη τους ακόμα και πριν τη γνωστοποίηση του Εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του οικισμού από τους ΟΤΑ. 3. Μετά τη σύνταξη του εντύπου αξιολόγησης επικινδυνότητας και της τεχνικής έκθεσης και την υποβολή τους στο ειδικό πληροφοριακό σύστημα και μεταβατικά στον οικείο δήμο, ο ιδιοκτήτης υποχρεούται για κάθε έτος πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου να υποβάλει στο πληροφοριακό σύστημα ή τον δήμο, την υπεύθυνη δήλωση λήψης των μέτρων και συμμόρφωσης με την τεχνική έκθεση. Διευκρινίζεται ότι η τεχνική έκθεση, το έντυπο αξιολόγησης επικινδυνότητας και η δήλωση εφαρμογής των μέτρων πυρασφαλείας αφορούν στο σύνολο του ακινήτου (κτίρια και περιβάλλων χώρος) και υποβάλλονται μία φορά για το σύνολο αυτού, ανεξαρτήτως ύπαρξης τυχόν διηρημένων ιδιοκτησιών. Δ. Μέτρα: Για τη φετινή αντιπυρική περίοδο έτους 2024, στα ακίνητα του πεδίου εφαρμογής με υφιστάμενα κτίρια εφαρμόζονται μόνο τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας, δηλαδή: α) εξασφάλιση καθαρής από καύσιμες ύλες πρόσβασης στο ακίνητο, β) τακτικός καθαρισμός ο οποίος περιλαμβάνει τακτικό κλάδεμα και καθαρισμό δένδρων και θάμνων από τυχόν υπάρχοντα ξερά, αραίωμα της μη ανθεκτικής στη φωτιά δενδρώδους βλάστησης, κοπή κλαδιών που εφάπτονται ή βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα εξωτερικά δομικά στοιχεία του κτιρίου, καθαρισμός εδάφους (πευκοβελόνες), κούρεμα χόρτων, τακτικός έλεγχος και συντήρηση του αρδευτικού συστήματος, καθαρισμός στεγών και υδρορροών από καύσιμες ύλες. γ) μεταφορά υλικών που τυχόν αποθηκεύονται ελεύθερα στο ακίνητο, όπως απορρίμματα, καυσόξυλα, δοχεία με καύσιμα, χρώματα κ.λ.π σε κλειστό χώρο ή πυράντοχο ερμάριο. δ) σύνταξη από τον ή τους ιδιοκτήτες του ακινήτου του σχεδίου προετοιμασίας εκκένωσης, δηλαδή μίας λίστας ελέγχου και ενεργειών που θα αυξήσει τον βαθμό ετοιμότητας σε περίπτωση συμβάντος πυρκαγιάς, στην οποία καταγράφονται οι απαραίτητες ενέργειες πριν την εκκένωση του κτιρίου, καθώς και ο τρόπος διαφυγής των χρηστών από το ακίνητο σε ασφαλές μέρος. Στην περίπτωση ακινήτων με περισσότερες της μίας ιδιοκτησίες το σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης συντάσσεται από το σύνολο των συνιδιοκτητών και αναρτάται σε εμφανές σημείο για την ενημέρωση ενοίκων και κοινού. ε) σχεδιασμός των περιμετρικών ζωνών προστασίας, δηλαδή των τριών επιπέδων διαβαθμισμένης προστασίας γύρω από κτίριο όπου γίνεται διαδοχική μείωση των καύσιμων υλών όσο πλησιάζουμε σε αυτό. Ο σχεδιασμός των περιμετρικών ζωών προστασίας μπορεί να εφαρμοστεί είτε για κάθε μεμονωμένο κτίριο, είτε για συγκροτήματα κτιρίων της ίδιας ή άλλης ιδιοκτησίας εφόσον απέχουν μεταξύ τους απόσταση μικρότερη των πέντε (5,00) μέτρων, κατόπιν συνεννόησης των ιδιοκτητών τους, με ενσωμάτωση του συνόλου αυτών στο «περίγραμμα» βάσει του οποίου θα προσδιοριστούν οι ζώνες προστασίας. Ομοίως, στο «περίγραμμα του κτιρίου» δύναται να περιληφθούν και κατασκευές του περιβάλλοντος χώρου, όπως πέργκολες, στέγαστρα, bbq, κ.ά. Ως προς τις προβλέψεις του κανονισμού για τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας των υποπαρ. 3.1.1, 3.1.2 και 3.1.3 του άρθρου 3 του κεφαλαίου δεύτερου του κανονισμού επισημαίνεται ότι αυτές είναι γενικές, με δυνατότητα αποκκλίσεων, κατόπιν σχετικής κατά περίπτωση τεκμηρίωσης στην τεχνική έκθεση. Ειδικά για την περίπτωση οικισμών, οριοθετημένων ή μη καθώς και οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές εκτάσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4 του Κεφαλαίου Δεύτερου του κανονισμού, προβλέπεται ως προς τη δημιουργία των ζωνών προστασίας ότι αντί της μεμονωμένης εφαρμογής τους σε κάθε ακίνητο, αντιμετωπίζεται το σύνολο του οικισμού ως ενότητα-σύστημα, με τις διαβαθμισμένες περιμετρικές ζώνες προστασίας να διαμορφώνονται πέριξ των ορίων του οικισμού σε συνεννόηση και συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες (τοπική αυτοδιοίκηση και οικεία Δασική Υπηρεσία). Ειδικά γύρω από τα όρια του οικισμού επιβάλλεται η δημιουργία αντιπυρικής ζώνης πλάτους 10 μέτρων. Δείτε αναλυτικά όλη την Εγκύκλιο: ΥΠΕΝ-ΔΑΟΚΑ-42966-1311 19.04.2024 Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων.pdf Η προηγούμενη σχετική ερμηνευτική εγκύκλιος Εγκύκλιος ΥΠΕΝ ΔΑΟΚΑ 28909-848 Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων.pdf Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεω ΚΥΑ ΥΠΕΝ ΔΑΟΚΑ 55904-2019 Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων.pdf View full είδηση
  2. Με νέα Εγκύκλιό του ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/42966/1311 19.04.2024 παρέχονται οδηγίες για την εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων. Η εγκύκλιος αναφέρει: Σε συνέχεια της (2) σχετικής Οδηγίας προς του δήμους της χώρας, με την οποία επισημάνθηκαν αφενός η έναρξη εφαρμογής του Κανονισμού πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων (σχετ.1) και αφετέρου οι ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβούν οι δήμοι στο πλαίσιο των προβλέψεων του εν λόγω κανονισμού, και μετά από πληθώρα ερωτημάτων που υποβλήθηκαν επί της εφαρμογής του κανονισμού από δήμους και πολίτες ακινήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του, διευκρινίζονται τα εξής: Α. Γενικά: Ο κανονισμός αποσκοπεί στην αύξηση της ανθεκτικότητας και στην ενίσχυση του βαθμού πυρασφαλείας των ακινήτων που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων. Στόχος είναι η προστασία της ζωής και της υγείας του κοινού, του φυσικού περιβάλλοντος και των δασικών οικοσυστημάτων, καθώς και των ακινήτων με περιορισμό της συμβολής τους στην μετάδοση της φωτιάς. Σημαντικός παράλληλα στόχος του κανονισμού είναι η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση και η προετοιμασία του κοινού για την αντιμετώπιση κινδύνων από δασικές πυρκαγιές, οι οποίοι έχουν ενταθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής. Β. Πεδίο εφαρμογής: Ο κανονισμός αφορά σε δομημένα ακίνητα που βρίσκονται μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις, περιαστικό πράσινο, κηρυγμένες δασωτέες, αναδασωτέες και χορτολιβαδικές εκτάσεις, καθώς και σε ακτίνα τριακοσίων (300) μέτρων από τα όρια των εκτάσεων αυτών. Αφορά επίσης κτίσματα εντός πάρκων και αλσών πόλεων και οικιστικών περιοχών. Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση των αλσών, ο κανονισμός εφαρμόζεται μόνο στα κτίρια που βρίσκονται εντός αυτών και όχι στα όμορα του άλσους ακίνητα, ούτε και σε αυτά που έχουν πρόσωπο στο άλσος. Αυτό γίνεται λόγω ικανής δυνατότητας ελέγχου, περιορισμού της μετάδοσης, πρόσβασης και επέμβασης των δυνάμεων σε περίπτωση εκδήλωσης φωτιάς εντός άλσους ή πάρκου τα οποία περιβάλλονται από οικιστική δόμηση. Με τον ίδιο τρόπο δύναται να αντιμετωπίζονται και μεμονωμένοι δασικοί θύλακες μικρής έκτασης σε εντός σχεδίου περιοχές οι οποίοι περιβάλλονται από δόμηση. Αντίθετα, στους οικισμούς, καθώς και σε οικιστικές πυκνώσεις που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές εκτάσεις, ο κίνδυνος μετάδοσης της φωτιάς από τη δασική έκταση στον οικισμό ή αντίστροφα είναι αυξημένος και λιγότερο ελεγχόμενος, με αποτέλεσμα να προβλέπεται στον κανονισμό διαφορετική διαδικασία (άρθρο 4 του Κεφαλαίου Δεύτερου), η οποία αναλύεται παρακάτω. Διευκρινίζεται επίσης ότι ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε καλλιεργούμενες εκτάσεις, ούτε στην περίπτωση που υπάρχει εντός αυτών κτίσμα βοηθητικής χρήσης για την αποθήκευση εξοπλισμού, εργαλείων και υλικών που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση γεωργικής δραστηριότητας. Γ. Διαδικασία: Σημειώνεται ότι οι τεχνικοί κανονισμοί εν γένει και εν προκειμένω ο κανονισμός του θέματος, εφαρμόζεται σε όλα τα ακίνητα με κτίρια που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του, ως απαίτηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και εξειδίκευση ρύθμισης θεμάτων κτιριοδομικού περιεχομένου που βελτιώνουν την υγεία και την ασφάλεια των ενοίκων, των περιοίκων και των κτιρίων και προστατεύουν το περιβάλλον, χωρίς δυνατότητα εξαίρεσης λόγω άλλων παραγόντων, όπως τυχόν ασφάλιση του κτιρίου. Ειδικότερα, η διαδικασία μελέτης κατά τις προβλέψεις του κανονισμού, περιλαμβάνει τρία στάδια: την αξιολόγηση της επικινδυνότητας του ακινήτου, τη σύνταξη τεχνικής έκθεσης μέτρων και ενεργειών, καθώς και τη δήλωση εφαρμογής τους από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου. 1. Η αξιολόγηση της επικινδυνότητας των ακινήτων γίνεται βάσει των έξι ομάδων κριτηρίων του άρθρου 5 του Κεφαλαίου Πρώτου του κανονισμού. Η αξιολόγηση αυτή γίνεται για την περιοχή επιρροής του ακινήτου και αποτυπώνεται στο Έντυπο αξιολόγησης επικινδυνότητας από το οποίο προκύπτει η κατάταξή του (χαμηλή, μέση, υψηλή και ιδιαίτερα υψηλή). Στον κανονισμό υφίστανται στοιχεία, σύνδεσμοι και παραρτήματα για τη διευκόλυνση του έργου των συντακτών της αξιολόγησης. Το έντυπο αξιολόγησης συντάσσεται άπαξ και επανασύνταξή του απαιτείται μόνο στην περίπτωση που τροποποιηθούν οι παράμετροι που λήφθηκαν υπόψη κατά την αξιολόγηση (όπως για παράδειγμα τυχόν αλλαγή στο πλάτος της οδού πρόσβασης στο ακίνητο, προσθήκη σημείου υδροληψίας πυροσβεστικού οχήματος, δόμηση νέων κτιρίων στα όμορα ακίνητα με επίπτωση στον δείκτη της πυκνότητας του δομημένου περιβάλλοντος) εφόσον επιφέρουν μεταβολή στην κατηγορία επικινδυνότητας του ακινήτου. Το Έντυπο αξιολόγησης συντάσσεται από τεχνικό επιστήμονα με κατάρτιση σε θέματα τοπογραφίας, βλάστησης, υποδομών και δικτύων. Ενδεικτικά και με την επιφύλαξη των επαγγελματικών δικαιωμάτων του συνόλου των τεχνικών επιστημόνων, το έντυπο αξιολόγησης μπορεί να συνταχθεί από μηχανικούς (τοπογράφους, αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, μηχανολόγους μηχανικούς, μηχανικούς περιβάλλοντος, κ.λ.π,) καθώς και δασολόγους, γεωπόνους ή γεωτεχνικούς επιστήμονες. Κατ’ εξαίρεση των ανωτέρω, στην περίπτωση οικισμών, οριοθετημένων ή μη και οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές, χορτολιβαδικές, αναδασωτέες και λοιπές εκτάσεις, η αξιολόγηση της επικινδυνότητας συντάσσεται για το σύνολο του οικισμού, σε ένα ενιαίο έντυπο, με μέριμνα του αρμόδιου ΟΤΑ. 2. Η τεχνική έκθεση, περιλαμβάνει: Α. περιγραφή: – του ακινήτου, με ιδιαίτερη αναφορά στη θέση του ως προς τη δασική, αναδασωτέα, κ.λ.π έκταση και στα κρίσιμα σημεία του εντύπου αξιολόγησης που οδήγησαν στην κατάταξή του από πλευράς επικινδυνότητας, – του ή των κτισμάτων εντός του ακινήτου, με αναφορά στα γεωμετρικά τους χαρακτηριστικά, τα δομικά τους στοιχεία και υλικά, – του περιβάλλοντος χώρου, των κατασκευών (θέση και υλικά) και εγκαταστάσεών του, καθώς και του είδους, μεγέθους και θέσης των φυτών, – των γειτονικών ιδιοκτησιών, τυχόν κτισμάτων εντός αυτών και του περιβάλλοντος χώρου τους κατά τα ανωτέρω, – κάθε άλλου στοιχείου κρίσιμου και συναφούς με το αντικείμενο του κανονισμού. Β. καθορισμό: – των απαιτούμενων προληπτικών μέτρων, μέτρων παθητικής πυροπροστασίας και μέσων ενεργητικής πυροπροστασίας, καθώς και τυχόν συστάσεις προς τους ιδιοκτήτες για το σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης, – των εργασιών και ενεργειών που πρέπει να γίνουν στην περίπτωση ακινήτων με υφιστάμενα κτίρια για την τήρηση των ανωτέρω προβλεπόμενων μέτρων, – των κατά περίπτωση απαιτούμενων διοικητικών πράξεων εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών του άρθρου 28 του ν.4495/17, όπως ισχύει. και συνοδεύεται από σχέδιο κάτοψης του ακινήτου όπου αποτυπώνονται τα απαραίτητα στοιχεία, όπως ενδεικτικά, οι θέσεις των κτισμάτων κύριας και βοηθητικής χρήσης, η πρόσβαση στο ακίνητο, οι ζώνες προστασίας, οι θέσεις και αποστάσεις των δέντρων, οι αποστάσεις των όμορων κτιρίων, κ.λ.π Επισημαίνεται ότι διοικητική πράξη εκδίδεται μόνο για τις εργασίες εκείνες που είναι οικοδομικής φύσεως (επί τω πλείστον εργασίες που προβλέπονται στις απαιτήσεις παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας) εφόσον δεν εμπίπτουν στις εργασίες του άρθρου 30 του ν.4495/17, για τις οποίες δεν απαιτείται οικοδομική άδεια ούτε έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας. Σε ότι αφορά στην εφαρμογή προληπτικών μέτρων όπως καθαρισμό παρεδαφιαίας βλάστησης, υπορόφου, κοπή κλάδων ιστάμενων δέντρων, δεν απαιτείται καμία άδεια ή έγκριση. Όσον αφορά στη τυχόν απαίτηση κοπής δέντρων εντός ιδιωτικών ακινήτων, εφόσον πρόκεται για ακίνητα εντός σχεδίου περιοχών και, εντός οικισμού ή και εκτός σχεδίου περιοχών με κτίσματα ανεγερθέντα βάσει οικοδομικής άδειας, για την εφαρμογή των ζωνών προστασίας, αυτή διενεργείται με έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, όπου αντί του στοιχείου αα) της περίπτωσης ζ της υπ’ αρίθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/43266/1174/2020 (Β’ 1843) Απόφασης, υποβάλλεται η τεχνική έκθεση του παρόντος κανονισμού. Σύμφωνα δε με το άρθρο 36 της υπ’ αρίθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/66006/2360/2023 Απόφασης (Β’ 3985) οι διατάξεις του Κανονισμού πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων κατισχύουν των προβλέψεων του άρθρου 19 του Κτιριοδομικού κανονισμού στην περίπτωση που από την εφαρμογή τους δεν είναι δυνατή η εξασφάλιση του ελάχιστου υποχρεωτικού αριθμού δέντρων. Η τεχνική έκθεση συντάσσεται από μηχανικούς που έχουν δικαίωμα υπογραφής μελετών πυροπροστασίας κατά τις προβλέψεις του π.δ 99/2018 (Α’ 187) «Ρύθμιση του επαγγέλματος του μηχανικού με καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων για κάθε ειδικότητα» (πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες μηχανικοί, μηχανολόγοι μηχανικοί, ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, αγρονόμοι τοπογράφοι μηχανικοί, χημικοί μηχανικοί, μηχανικοί μεταλλείων και μεταλλουργοί μηχανικοί, ναυπηγοί μηχανικοί, μηχανικοί παραγωγής και διοίκησης). Το έντυπο αξιολόγησης και η τεχνική έκθεση δύναται να συνταχθούν από τον ίδιο τεχνικό επιστήμονα ή από διαφορετικούς. Σε κάθε όμως περίπτωση συνιστούν αλληλένδετα έγγραφα το περιεχόμενο των οποίων πρέπει να συγκλίνει. Η τεχνική έκθεση συντάσσεται και αυτή μία φορά, επανυποβάλλεται όμως επικαιροποιημένη στην περίπτωση τροποποίησης, είτε του εντύπου αξιολόγησης επικινδυνότητας, είτε του περιεχομένου της και των στοιχείων που περιλαμβάνει (π.χ προσθήκη νέου κτίσματος στο ακίνητο ή επέκταση υφισταμένου). Στην περίπτωση των οικισμών ή οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται από δασική έκταση, μετά τη γνωστοποίηση από τον ΟΤΑ στους δημότες της κατάταξης επικινδυνότητας του Εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του οικισμού, το οποίο έχει διενεργηθεί με μέριμνά του, υποβάλλονται οι τεχνικές εκθέσεις των ιδιωτών για τα ακίνητά τους οι οποίες αφορούν στο σύνολο των προαναφερόμενων στοιχείων (περιγραφής και καθορισμού μέτρων) πλην εκείνων για τη δημιουργία των ζωνών προστασίας οι οποίες εφαρμόζονται πέριξ του οικισμού κατά τα αναφερόμενα στη συνέχεια. Δεδομένου ότι τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας για τα υφιστάμενα κτίρια διαφοροποιούνται ελάχιστα αναλόγως της κατάταξης επικινδυνότητας του ακινήτου συστήνεται η λήψη τους ακόμα και πριν τη γνωστοποίηση του Εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του οικισμού από τους ΟΤΑ. 3. Μετά τη σύνταξη του εντύπου αξιολόγησης επικινδυνότητας και της τεχνικής έκθεσης και την υποβολή τους στο ειδικό πληροφοριακό σύστημα και μεταβατικά στον οικείο δήμο, ο ιδιοκτήτης υποχρεούται για κάθε έτος πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου να υποβάλει στο πληροφοριακό σύστημα ή τον δήμο, την υπεύθυνη δήλωση λήψης των μέτρων και συμμόρφωσης με την τεχνική έκθεση. Διευκρινίζεται ότι η τεχνική έκθεση, το έντυπο αξιολόγησης επικινδυνότητας και η δήλωση εφαρμογής των μέτρων πυρασφαλείας αφορούν στο σύνολο του ακινήτου (κτίρια και περιβάλλων χώρος) και υποβάλλονται μία φορά για το σύνολο αυτού, ανεξαρτήτως ύπαρξης τυχόν διηρημένων ιδιοκτησιών. Δ. Μέτρα: Για τη φετινή αντιπυρική περίοδο έτους 2024, στα ακίνητα του πεδίου εφαρμογής με υφιστάμενα κτίρια εφαρμόζονται μόνο τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας, δηλαδή: α) εξασφάλιση καθαρής από καύσιμες ύλες πρόσβασης στο ακίνητο, β) τακτικός καθαρισμός ο οποίος περιλαμβάνει τακτικό κλάδεμα και καθαρισμό δένδρων και θάμνων από τυχόν υπάρχοντα ξερά, αραίωμα της μη ανθεκτικής στη φωτιά δενδρώδους βλάστησης, κοπή κλαδιών που εφάπτονται ή βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα εξωτερικά δομικά στοιχεία του κτιρίου, καθαρισμός εδάφους (πευκοβελόνες), κούρεμα χόρτων, τακτικός έλεγχος και συντήρηση του αρδευτικού συστήματος, καθαρισμός στεγών και υδρορροών από καύσιμες ύλες. γ) μεταφορά υλικών που τυχόν αποθηκεύονται ελεύθερα στο ακίνητο, όπως απορρίμματα, καυσόξυλα, δοχεία με καύσιμα, χρώματα κ.λ.π σε κλειστό χώρο ή πυράντοχο ερμάριο. δ) σύνταξη από τον ή τους ιδιοκτήτες του ακινήτου του σχεδίου προετοιμασίας εκκένωσης, δηλαδή μίας λίστας ελέγχου και ενεργειών που θα αυξήσει τον βαθμό ετοιμότητας σε περίπτωση συμβάντος πυρκαγιάς, στην οποία καταγράφονται οι απαραίτητες ενέργειες πριν την εκκένωση του κτιρίου, καθώς και ο τρόπος διαφυγής των χρηστών από το ακίνητο σε ασφαλές μέρος. Στην περίπτωση ακινήτων με περισσότερες της μίας ιδιοκτησίες το σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης συντάσσεται από το σύνολο των συνιδιοκτητών και αναρτάται σε εμφανές σημείο για την ενημέρωση ενοίκων και κοινού. ε) σχεδιασμός των περιμετρικών ζωνών προστασίας, δηλαδή των τριών επιπέδων διαβαθμισμένης προστασίας γύρω από κτίριο όπου γίνεται διαδοχική μείωση των καύσιμων υλών όσο πλησιάζουμε σε αυτό. Ο σχεδιασμός των περιμετρικών ζωών προστασίας μπορεί να εφαρμοστεί είτε για κάθε μεμονωμένο κτίριο, είτε για συγκροτήματα κτιρίων της ίδιας ή άλλης ιδιοκτησίας εφόσον απέχουν μεταξύ τους απόσταση μικρότερη των πέντε (5,00) μέτρων, κατόπιν συνεννόησης των ιδιοκτητών τους, με ενσωμάτωση του συνόλου αυτών στο «περίγραμμα» βάσει του οποίου θα προσδιοριστούν οι ζώνες προστασίας. Ομοίως, στο «περίγραμμα του κτιρίου» δύναται να περιληφθούν και κατασκευές του περιβάλλοντος χώρου, όπως πέργκολες, στέγαστρα, bbq, κ.ά. Ως προς τις προβλέψεις του κανονισμού για τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας των υποπαρ. 3.1.1, 3.1.2 και 3.1.3 του άρθρου 3 του κεφαλαίου δεύτερου του κανονισμού επισημαίνεται ότι αυτές είναι γενικές, με δυνατότητα αποκκλίσεων, κατόπιν σχετικής κατά περίπτωση τεκμηρίωσης στην τεχνική έκθεση. Ειδικά για την περίπτωση οικισμών, οριοθετημένων ή μη καθώς και οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές εκτάσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4 του Κεφαλαίου Δεύτερου του κανονισμού, προβλέπεται ως προς τη δημιουργία των ζωνών προστασίας ότι αντί της μεμονωμένης εφαρμογής τους σε κάθε ακίνητο, αντιμετωπίζεται το σύνολο του οικισμού ως ενότητα-σύστημα, με τις διαβαθμισμένες περιμετρικές ζώνες προστασίας να διαμορφώνονται πέριξ των ορίων του οικισμού σε συνεννόηση και συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες (τοπική αυτοδιοίκηση και οικεία Δασική Υπηρεσία). Ειδικά γύρω από τα όρια του οικισμού επιβάλλεται η δημιουργία αντιπυρικής ζώνης πλάτους 10 μέτρων. Δείτε αναλυτικά όλη την Εγκύκλιο: ΥΠΕΝ-ΔΑΟΚΑ-42966-1311 19.04.2024 Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων.pdf Η προηγούμενη σχετική ερμηνευτική εγκύκλιος Εγκύκλιος ΥΠΕΝ ΔΑΟΚΑ 28909-848 Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων.pdf Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεω ΚΥΑ ΥΠΕΝ ΔΑΟΚΑ 55904-2019 Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων.pdf
  3. Το έδαφος αποτελεί ένα βασικό στοιχείο των χερσαίων οικοσυστημάτων, τόσο των φυσικών όσο και των γεωργικών, απαραίτητο για την ανάπτυξη των φυτών, καθώς και για την αποσύνθεση και ανακύκλωση της νεκρής βιομάζας. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο ετερογενές μέσο που περιέχει ανόργανα και οργανικά υλικά, νερό και αέρα. Επιπλέον, αποτελεί ενδιαίτημα για πολλούς οργανισμούς, παίζει κρίσιμο ρόλο στον κύκλο των θρεπτικών στοιχείων, στη δέσμευση του άνθρακα καθώς επίσης και στην ανάπτυξη των φυτών. Το έδαφος είναι δυναμικό σύστημα, το οποίο παρουσιάζει βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις ως προς την υγρασία, το pH και τις οξειδοαναγωγικές συνθήκες και επίσης, ακολουθεί μια σταδιακή μεταβολή ως αντίδραση στις αλλαγές των περιβαλλοντικών παραγόντων. Θεωρείται μη ανανεώσιμος φυσικός πόρος, λόγω της ταχείας φθοράς και της αργής φάσης σχηματισμού του. Επομένως, η υποβάθμιση των βιολογικών, χημικών και φυσικών ιδιοτήτων των δασικών εδαφών μειώνει την ικανότητά τους να λειτουργούν πλήρως, με επιπτώσεις είτε προσωρινές είτε μόνιμες. Βασικοί παράγοντες υποβάθμισης του εδάφους στα δασικά οικοσυστήματα είναι η αποψίλωση των δασών, οι πυρκαγιές, η διάβρωση και η ρύπανση. Η διαχείριση του εδάφους πρέπει να εξασφαλίζει, πέραν των άλλων, την πρόληψη της υποβάθμισής του ή καλύτερα τη συνεχή βελτίωσή του, γιατί θεωρείται ένας σημαντικός πλουτοπαραγωγικός πόρος που εξασφαλίζει στον άνθρωπο, μέσω των λειτουργιών του, σημαντικά υλικά αγαθά. Σήμερα, τα δάση της χώρας μας καταλαμβάνουν τα αβαθή, φτωχά, πετρώδη, με μεγάλες κλίσεις εδάφη, που δεν μπορούν εύκολα να καλλιεργηθούν και συνήθως βρίσκονται μακριά από κατοικημένες περιοχές. Τα δασικά εδάφη μπορούν να θεωρηθούν φυσικοί σχηματισμοί, με σχετικά καλά καθορισμένους φυσικούς ορίζοντες, ενώ στα γεωργικά εδάφη επιδιώκεται με τεχνικά μέσα η δημιουργία επιθυμητών φυσικών και χημικών συνθηκών. Η γονιμότητα των δασικών εδαφών μπορεί να διατηρηθεί καλύτερα με την ανάπτυξη υγιών και συμπαγών συστάδων από δασικά είδη, καλά προσαρμοσμένων στο εκάστοτε κλιματεδαφικό περιβάλλον. Κάτω από ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες, για ένα συγκεκριμένο δασοπονικό είδος, η παραγωγικότητα ενός τόπου εξαρτάται αποκλειστικά από τις εδαφικές συνθήκες. Ορισμένες από τις εδαφικές ιδιότητες που επηρεάζουν την αύξηση των δέντρων είναι πρακτικά σταθερές και δεν επηρεάζονται εύκολα από τον άνθρωπο, όπως είναι η μηχανική σύσταση, το βάθος και η τοπογραφική διαμόρφωση. Άλλες, όπως είναι η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, η δομή, το πορώδες και η διηθητικότητα του εδάφους, μπορούν να μεταβληθούν. Για τις αυξητικές συνθήκες των δασικών δέντρων στη χώρα μας, μεγάλη σημασία έχει ο όγκος του εδάφους, τον οποίο εκμεταλλεύονται οι ρίζες τους, επειδή από τον όγκο αυτόν εξαρτώνται άμεσα η ποσότητα και το είδος των διαθέσιμων για τα φυτά θρεπτικών στοιχείων και η διαθέσιμη υγρασία. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/11/%CE%B122-539-x-600.jpg Σανιδότοιχοι για τον περιορισμό της επιφανειακής διάβρωσης και απορροής. Ο διαθέσιμος για τα δέντρα όγκος του εδάφους εξαρτάται κυρίως από το βάθος του. Στην Ελλάδα, ο σπουδαιότερος παράγοντας για την αύξηση της δασικής βλάστησης είναι το βάθος του εδάφους, όχι τόσο γιατί αυτό εξασφαλίζει καλή στήριξη στα δέντρα, αλλά γιατί με το μεγάλο όγκο εδάφους που εκμεταλλεύονται οι ρίζες, εξασφαλίζονται θρεπτικά στοιχεία και υγρασία για τις ανάγκες των φυτών. Το ριζικό σύστημα πολλών δασοπονικών ειδών εμφανίζει μεγάλη παραλλακτικότητα. Δηλαδή, οι ρίζες έχουν την ικανότητα να μεταβάλλουν τη μορφή τους ανάλογα με τις εδαφικές συνθήκες. Η πεύκη σε βαθιά, χαλαρά εδάφη σχηματίζει βαθύ και ισχυρό ριζικό σύστημα με πασσαλόριζα και φθάνει σε βάθος μεγαλύτερο από 4 μέτρα, ενώ σε αβαθή εδάφη δεν σχηματίζει πασσαλόριζα, αλλά πλάγιες ρίζες που εκτείνονται σε μεγάλο χώρο. Επειδή η παραγωγικότητα του εδάφους συνδέεται άμεσα με την αύξηση των φυτών, των οποίων οι ανάγκες συχνά είναι διαφορετικές σε θρεπτικά στοιχεία, είναι δυνατόν ένα έδαφος να έχει την ικανότητα να εφοδιάζει ικανοποιητικά με τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία ένα δασοπονικό είδος, όχι όμως και ένα άλλο με διαφορετικές απαιτήσεις. Η ικανότητα αυτή των δασικών εδαφών δεν είναι πάντα σταθερή, αλλά εξαρτάται από τα αποθηκευμένα στο έδαφος θρεπτικά στοιχεία που μπορούν να προσληφθούν από τα φυτά, από το μητρικό πέτρωμα, τις κλιματολογικές συνθήκες, την ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων, τη δραστηριότητα των μικροοργανισμών, καθώς και από τις τοπογραφικές συνθήκες της περιοχής. Με την τρέχουσα υπερθέρμανση του πλανήτη, οι υψηλότερες θερμοκρασίες και οι ακραίες ξηρασίες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών. Υπάρχουν αρκετές πρόσφατες προβλέψεις σχετικά με την πιθανή αύξηση της διάρκειας, της έντασης και της συχνότητας των πυρκαγιών σε δασικές περιοχές, λόγω υψηλότερων θερμοκρασιών. Επομένως, ο αυξημένος κίνδυνος πυρκαγιάς δεν θα επηρεάσει μόνο τη δασική χλωρίδα, αλλά και τις φυσικές, χημικές και βιολογικές ιδιότητες του εδάφους. Οι πυρκαγιές αποτελούν καταστροφικό παράγοντα στα περισσότερα δασικά οικοσυστήματα των εύκρατων περιοχών και θεωρούνται παγκόσμια φαινόμενα που επηρεάζουν τις περισσότερες χερσαίες περιοχές. Επιδρούν στην οικολογία και τη λειτουργία των δασών, επηρεάζοντας την ανανέωση των θρεπτικών στοιχείων, την υδροφοβία, τη σύνθεση και την αναγέννηση των ειδών και την οικολογική βιοποικιλότητα. Οι πυρκαγιές είναι συχνά αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, ενώ οι φυσικές πυρκαγιές αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό ποσοστό των παγκόσμιων πυρκαγιών. Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν σημαντική αιτία υποβάθμισης του εδάφους και απώλειας θρεπτικών στοιχείων μέσω της εξαέρωσης και της διάβρωσης. Επίσης, επηρεάζουν τη βιολογική και φυσικοχημική ποιότητα των εδαφών και μειώνουν τα αποθέματα θρεπτικών στοιχείων μέσω διαφόρων μηχανισμών, όπως η εξάτμιση, η οξείδωση, η μεταφορά τέφρας και η διάβρωση. Πολλές μελέτες αναφέρουν μια δραστική μείωση του άνθρακα και της μικροβιακής βιομάζας σε βραχυπρόθεσμη βάση, μετά από δασικές πυρκαγιές. Επιπλέον, μετά την πυρκαγιά παρατηρείται μείωση των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους, καθώς ελαττώνονται κατά 50-75% το άζωτο (Ν), 35-50% ο φώσφορος (P) και 25-50% το μαγνήσιο (Mg) μέσω της εξαέρωσης και των διεργασιών της οξείδωσης. Δασικές πυρκαγιές με θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 300°C είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή της υδατοϊκανότητας του εδάφους, με σημαντικό αντίκτυπο στον κύκλο του νερού του εδάφους και στα χαρακτηριστικά της διάβρωσης. Ωστόσο, το αποτέλεσμα των πυρκαγιών στους δείκτες ποιότητας του εδάφους, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ένταση και τη συχνότητά τους. Μια έντονη πυρκαγιά που κινείται με αργό ρυθμό έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη επίπτωση στο έδαφος από μια πυρκαγιά που κινείται γρήγορα. Επιπλέον, θερμοκρασίες 850°C και υψηλότερες μπορούν να αναπτυχθούν σε επιφάνειες εδάφους με μεγάλη ποσότητα ξηρής καύσιμης ύλης και μπορεί να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στις εδαφικές ιδιότητες. Για τον περιορισμό όλων αυτών των καταστρεπτικών συνεπειών, μετά από κάθε πυρκαγιά θα πρέπει να λαμβάνονται άμεσα και όσο το δυνατόν αποτελεσματικά μέτρα. Αυτά τα μέτρα θα πρέπει να ακολουθούν ορισμένες συνθήκες που αφορούν τόσο την καμένη έκταση όσο και τις καλλιεργήσιμες και κατοικημένες περιοχές. Σε μια καμένη λεκάνη απορροής είναι αναμενόμενο ότι οποιαδήποτε επέμβαση που αφορά την απομάκρυνση της εναπομείνουσας βιομάζας θα έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή των επιφανειακών συσσωματωμάτων του εδάφους και την απώλεια εδαφικού υλικού πλούσιου σε οργανική ουσία. Να σημειωθεί ότι η υλοτομία και η μεταφορά της ξυλείας πρέπει να περιορίζεται μέχρι την τρέχουσα βλαστική περίοδο και όχι παραπάνω από ένα έτος. Ανάλογα με τη μορφολογία της καμένης επιφάνειας, καθορίζονται συγκεκριμένες θέσεις οι οποίες σε περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων παρουσιάζουν τα φαινόμενα της πλημμυρικής απορροής. Οι θέσεις αυτές πρέπει να εντοπίζονται, ιδιαίτερα όταν έχουν άμεση επίδραση σε κατοικημένες περιοχές και να δρομολογούνται έργα που θα προστατεύσουν το έδαφος της ίδιας της θέσης από φαινόμενα διάβρωσης, αλλά και όλης της περιοχής που βρίσκεται προς τα κατάντη. Η διάβρωση προκαλεί καταστροφές στην περιοχή που λαμβάνει χώρα και συγχρόνως έχει ανεπιθύμητα αποτελέσματα σε θέσεις έξω από την περιοχή διάβρωσης, μέσα στο ευρύτερο τοπίο. Οι επιπτώσεις έξω από τη βασική περιοχή που υπέστη διάβρωση, οφείλονται στην περίσσεια νερού, ιζημάτων και στο χημικό φορτίο προς τα κατάντη των λόφων και των ρεμάτων. Η περισσότερο εμφανής καταστροφική πλευρά της διάβρωσης είναι η ίδια η απώλεια του εδάφους. Στην πραγματικότητα, η υποβάθμιση που υφίσταται το έδαφος είναι μεγαλύτερη από ότι δείχνει η απώλειά του, γιατί το εδαφικό υλικό που απομακρύνθηκε έχει μεγαλύτερη αξία από αυτό που έμεινε πίσω. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/11/%CE%B133-270-x-600.jpg Μικρό ξύλινο φράγμα. Τα αντιδιαβρωτικά έργα που θα πραγματοποιηθούν για τη συγκράτηση του επιφανειακού εδάφους στην ευρύτερη δασική περιοχή θα πρέπει να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητά τους σε ισχύ, τουλάχιστον μέχρι την αποκατάσταση της δασικής βλάστησης. Επειδή το κόστος των αντιδιαβρωτικών έργων κρίνεται αρκετά υψηλό, θα πρέπει να εξετάζεται η δυνατότητα της χρησιμοποίησης υλικών από την ίδια την περιοχή. Τα σημαντικότερα από τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα στις πλαγιές και στα ρέματα μπορεί να είναι: Κορμοδέματα Κλαδοπλέγματα Σανιδότοιχοι Μικρά ξύλινα φράγματα Φράκτες από συρματοπλέγματα και ξύλινους πασσάλους. Φράγματα από οπλισμένο σκυρόδεμα Φράγματα από συρματόπλεκτα κιβώτια Τοίχοι από ξηρολιθοδομή Στις περιπτώσεις που λόγω αποστάσεων και απουσίας δασικών δρόμων, δεν είναι δυνατή η απομάκρυνση των κορμών των καμένων δένδρων, θα πρέπει να γίνεται υλοτομία και τοποθέτηση των κορμών κατά τις χωροσταθμικές καμπύλες. Παράλληλα, κρίνεται σκόπιμο όλα τα υλικά που θα προκύψουν από την αποκλάδωση των κορμών να παραμείνουν στην επιφάνεια του εδάφους, με σκοπό να ενισχυθεί η γονιμότητά του. *Η Ευγενία Παπαϊωάννου είναι κάτοχος MSc και PhD Εδαφολογίας, ΑΠΘ Κεντρική φωτογραφία: Αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα πλησίον κατοικημένων περιοχών. View full είδηση
  4. Το έδαφος αποτελεί ένα βασικό στοιχείο των χερσαίων οικοσυστημάτων, τόσο των φυσικών όσο και των γεωργικών, απαραίτητο για την ανάπτυξη των φυτών, καθώς και για την αποσύνθεση και ανακύκλωση της νεκρής βιομάζας. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο ετερογενές μέσο που περιέχει ανόργανα και οργανικά υλικά, νερό και αέρα. Επιπλέον, αποτελεί ενδιαίτημα για πολλούς οργανισμούς, παίζει κρίσιμο ρόλο στον κύκλο των θρεπτικών στοιχείων, στη δέσμευση του άνθρακα καθώς επίσης και στην ανάπτυξη των φυτών. Το έδαφος είναι δυναμικό σύστημα, το οποίο παρουσιάζει βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις ως προς την υγρασία, το pH και τις οξειδοαναγωγικές συνθήκες και επίσης, ακολουθεί μια σταδιακή μεταβολή ως αντίδραση στις αλλαγές των περιβαλλοντικών παραγόντων. Θεωρείται μη ανανεώσιμος φυσικός πόρος, λόγω της ταχείας φθοράς και της αργής φάσης σχηματισμού του. Επομένως, η υποβάθμιση των βιολογικών, χημικών και φυσικών ιδιοτήτων των δασικών εδαφών μειώνει την ικανότητά τους να λειτουργούν πλήρως, με επιπτώσεις είτε προσωρινές είτε μόνιμες. Βασικοί παράγοντες υποβάθμισης του εδάφους στα δασικά οικοσυστήματα είναι η αποψίλωση των δασών, οι πυρκαγιές, η διάβρωση και η ρύπανση. Η διαχείριση του εδάφους πρέπει να εξασφαλίζει, πέραν των άλλων, την πρόληψη της υποβάθμισής του ή καλύτερα τη συνεχή βελτίωσή του, γιατί θεωρείται ένας σημαντικός πλουτοπαραγωγικός πόρος που εξασφαλίζει στον άνθρωπο, μέσω των λειτουργιών του, σημαντικά υλικά αγαθά. Σήμερα, τα δάση της χώρας μας καταλαμβάνουν τα αβαθή, φτωχά, πετρώδη, με μεγάλες κλίσεις εδάφη, που δεν μπορούν εύκολα να καλλιεργηθούν και συνήθως βρίσκονται μακριά από κατοικημένες περιοχές. Τα δασικά εδάφη μπορούν να θεωρηθούν φυσικοί σχηματισμοί, με σχετικά καλά καθορισμένους φυσικούς ορίζοντες, ενώ στα γεωργικά εδάφη επιδιώκεται με τεχνικά μέσα η δημιουργία επιθυμητών φυσικών και χημικών συνθηκών. Η γονιμότητα των δασικών εδαφών μπορεί να διατηρηθεί καλύτερα με την ανάπτυξη υγιών και συμπαγών συστάδων από δασικά είδη, καλά προσαρμοσμένων στο εκάστοτε κλιματεδαφικό περιβάλλον. Κάτω από ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες, για ένα συγκεκριμένο δασοπονικό είδος, η παραγωγικότητα ενός τόπου εξαρτάται αποκλειστικά από τις εδαφικές συνθήκες. Ορισμένες από τις εδαφικές ιδιότητες που επηρεάζουν την αύξηση των δέντρων είναι πρακτικά σταθερές και δεν επηρεάζονται εύκολα από τον άνθρωπο, όπως είναι η μηχανική σύσταση, το βάθος και η τοπογραφική διαμόρφωση. Άλλες, όπως είναι η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, η δομή, το πορώδες και η διηθητικότητα του εδάφους, μπορούν να μεταβληθούν. Για τις αυξητικές συνθήκες των δασικών δέντρων στη χώρα μας, μεγάλη σημασία έχει ο όγκος του εδάφους, τον οποίο εκμεταλλεύονται οι ρίζες τους, επειδή από τον όγκο αυτόν εξαρτώνται άμεσα η ποσότητα και το είδος των διαθέσιμων για τα φυτά θρεπτικών στοιχείων και η διαθέσιμη υγρασία. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/11/%CE%B122-539-x-600.jpg Σανιδότοιχοι για τον περιορισμό της επιφανειακής διάβρωσης και απορροής. Ο διαθέσιμος για τα δέντρα όγκος του εδάφους εξαρτάται κυρίως από το βάθος του. Στην Ελλάδα, ο σπουδαιότερος παράγοντας για την αύξηση της δασικής βλάστησης είναι το βάθος του εδάφους, όχι τόσο γιατί αυτό εξασφαλίζει καλή στήριξη στα δέντρα, αλλά γιατί με το μεγάλο όγκο εδάφους που εκμεταλλεύονται οι ρίζες, εξασφαλίζονται θρεπτικά στοιχεία και υγρασία για τις ανάγκες των φυτών. Το ριζικό σύστημα πολλών δασοπονικών ειδών εμφανίζει μεγάλη παραλλακτικότητα. Δηλαδή, οι ρίζες έχουν την ικανότητα να μεταβάλλουν τη μορφή τους ανάλογα με τις εδαφικές συνθήκες. Η πεύκη σε βαθιά, χαλαρά εδάφη σχηματίζει βαθύ και ισχυρό ριζικό σύστημα με πασσαλόριζα και φθάνει σε βάθος μεγαλύτερο από 4 μέτρα, ενώ σε αβαθή εδάφη δεν σχηματίζει πασσαλόριζα, αλλά πλάγιες ρίζες που εκτείνονται σε μεγάλο χώρο. Επειδή η παραγωγικότητα του εδάφους συνδέεται άμεσα με την αύξηση των φυτών, των οποίων οι ανάγκες συχνά είναι διαφορετικές σε θρεπτικά στοιχεία, είναι δυνατόν ένα έδαφος να έχει την ικανότητα να εφοδιάζει ικανοποιητικά με τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία ένα δασοπονικό είδος, όχι όμως και ένα άλλο με διαφορετικές απαιτήσεις. Η ικανότητα αυτή των δασικών εδαφών δεν είναι πάντα σταθερή, αλλά εξαρτάται από τα αποθηκευμένα στο έδαφος θρεπτικά στοιχεία που μπορούν να προσληφθούν από τα φυτά, από το μητρικό πέτρωμα, τις κλιματολογικές συνθήκες, την ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων, τη δραστηριότητα των μικροοργανισμών, καθώς και από τις τοπογραφικές συνθήκες της περιοχής. Με την τρέχουσα υπερθέρμανση του πλανήτη, οι υψηλότερες θερμοκρασίες και οι ακραίες ξηρασίες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών. Υπάρχουν αρκετές πρόσφατες προβλέψεις σχετικά με την πιθανή αύξηση της διάρκειας, της έντασης και της συχνότητας των πυρκαγιών σε δασικές περιοχές, λόγω υψηλότερων θερμοκρασιών. Επομένως, ο αυξημένος κίνδυνος πυρκαγιάς δεν θα επηρεάσει μόνο τη δασική χλωρίδα, αλλά και τις φυσικές, χημικές και βιολογικές ιδιότητες του εδάφους. Οι πυρκαγιές αποτελούν καταστροφικό παράγοντα στα περισσότερα δασικά οικοσυστήματα των εύκρατων περιοχών και θεωρούνται παγκόσμια φαινόμενα που επηρεάζουν τις περισσότερες χερσαίες περιοχές. Επιδρούν στην οικολογία και τη λειτουργία των δασών, επηρεάζοντας την ανανέωση των θρεπτικών στοιχείων, την υδροφοβία, τη σύνθεση και την αναγέννηση των ειδών και την οικολογική βιοποικιλότητα. Οι πυρκαγιές είναι συχνά αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, ενώ οι φυσικές πυρκαγιές αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό ποσοστό των παγκόσμιων πυρκαγιών. Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν σημαντική αιτία υποβάθμισης του εδάφους και απώλειας θρεπτικών στοιχείων μέσω της εξαέρωσης και της διάβρωσης. Επίσης, επηρεάζουν τη βιολογική και φυσικοχημική ποιότητα των εδαφών και μειώνουν τα αποθέματα θρεπτικών στοιχείων μέσω διαφόρων μηχανισμών, όπως η εξάτμιση, η οξείδωση, η μεταφορά τέφρας και η διάβρωση. Πολλές μελέτες αναφέρουν μια δραστική μείωση του άνθρακα και της μικροβιακής βιομάζας σε βραχυπρόθεσμη βάση, μετά από δασικές πυρκαγιές. Επιπλέον, μετά την πυρκαγιά παρατηρείται μείωση των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους, καθώς ελαττώνονται κατά 50-75% το άζωτο (Ν), 35-50% ο φώσφορος (P) και 25-50% το μαγνήσιο (Mg) μέσω της εξαέρωσης και των διεργασιών της οξείδωσης. Δασικές πυρκαγιές με θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 300°C είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή της υδατοϊκανότητας του εδάφους, με σημαντικό αντίκτυπο στον κύκλο του νερού του εδάφους και στα χαρακτηριστικά της διάβρωσης. Ωστόσο, το αποτέλεσμα των πυρκαγιών στους δείκτες ποιότητας του εδάφους, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ένταση και τη συχνότητά τους. Μια έντονη πυρκαγιά που κινείται με αργό ρυθμό έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη επίπτωση στο έδαφος από μια πυρκαγιά που κινείται γρήγορα. Επιπλέον, θερμοκρασίες 850°C και υψηλότερες μπορούν να αναπτυχθούν σε επιφάνειες εδάφους με μεγάλη ποσότητα ξηρής καύσιμης ύλης και μπορεί να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στις εδαφικές ιδιότητες. Για τον περιορισμό όλων αυτών των καταστρεπτικών συνεπειών, μετά από κάθε πυρκαγιά θα πρέπει να λαμβάνονται άμεσα και όσο το δυνατόν αποτελεσματικά μέτρα. Αυτά τα μέτρα θα πρέπει να ακολουθούν ορισμένες συνθήκες που αφορούν τόσο την καμένη έκταση όσο και τις καλλιεργήσιμες και κατοικημένες περιοχές. Σε μια καμένη λεκάνη απορροής είναι αναμενόμενο ότι οποιαδήποτε επέμβαση που αφορά την απομάκρυνση της εναπομείνουσας βιομάζας θα έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή των επιφανειακών συσσωματωμάτων του εδάφους και την απώλεια εδαφικού υλικού πλούσιου σε οργανική ουσία. Να σημειωθεί ότι η υλοτομία και η μεταφορά της ξυλείας πρέπει να περιορίζεται μέχρι την τρέχουσα βλαστική περίοδο και όχι παραπάνω από ένα έτος. Ανάλογα με τη μορφολογία της καμένης επιφάνειας, καθορίζονται συγκεκριμένες θέσεις οι οποίες σε περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων παρουσιάζουν τα φαινόμενα της πλημμυρικής απορροής. Οι θέσεις αυτές πρέπει να εντοπίζονται, ιδιαίτερα όταν έχουν άμεση επίδραση σε κατοικημένες περιοχές και να δρομολογούνται έργα που θα προστατεύσουν το έδαφος της ίδιας της θέσης από φαινόμενα διάβρωσης, αλλά και όλης της περιοχής που βρίσκεται προς τα κατάντη. Η διάβρωση προκαλεί καταστροφές στην περιοχή που λαμβάνει χώρα και συγχρόνως έχει ανεπιθύμητα αποτελέσματα σε θέσεις έξω από την περιοχή διάβρωσης, μέσα στο ευρύτερο τοπίο. Οι επιπτώσεις έξω από τη βασική περιοχή που υπέστη διάβρωση, οφείλονται στην περίσσεια νερού, ιζημάτων και στο χημικό φορτίο προς τα κατάντη των λόφων και των ρεμάτων. Η περισσότερο εμφανής καταστροφική πλευρά της διάβρωσης είναι η ίδια η απώλεια του εδάφους. Στην πραγματικότητα, η υποβάθμιση που υφίσταται το έδαφος είναι μεγαλύτερη από ότι δείχνει η απώλειά του, γιατί το εδαφικό υλικό που απομακρύνθηκε έχει μεγαλύτερη αξία από αυτό που έμεινε πίσω. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/11/%CE%B133-270-x-600.jpg Μικρό ξύλινο φράγμα. Τα αντιδιαβρωτικά έργα που θα πραγματοποιηθούν για τη συγκράτηση του επιφανειακού εδάφους στην ευρύτερη δασική περιοχή θα πρέπει να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητά τους σε ισχύ, τουλάχιστον μέχρι την αποκατάσταση της δασικής βλάστησης. Επειδή το κόστος των αντιδιαβρωτικών έργων κρίνεται αρκετά υψηλό, θα πρέπει να εξετάζεται η δυνατότητα της χρησιμοποίησης υλικών από την ίδια την περιοχή. Τα σημαντικότερα από τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα στις πλαγιές και στα ρέματα μπορεί να είναι: Κορμοδέματα Κλαδοπλέγματα Σανιδότοιχοι Μικρά ξύλινα φράγματα Φράκτες από συρματοπλέγματα και ξύλινους πασσάλους. Φράγματα από οπλισμένο σκυρόδεμα Φράγματα από συρματόπλεκτα κιβώτια Τοίχοι από ξηρολιθοδομή Στις περιπτώσεις που λόγω αποστάσεων και απουσίας δασικών δρόμων, δεν είναι δυνατή η απομάκρυνση των κορμών των καμένων δένδρων, θα πρέπει να γίνεται υλοτομία και τοποθέτηση των κορμών κατά τις χωροσταθμικές καμπύλες. Παράλληλα, κρίνεται σκόπιμο όλα τα υλικά που θα προκύψουν από την αποκλάδωση των κορμών να παραμείνουν στην επιφάνεια του εδάφους, με σκοπό να ενισχυθεί η γονιμότητά του. *Η Ευγενία Παπαϊωάννου είναι κάτοχος MSc και PhD Εδαφολογίας, ΑΠΘ Κεντρική φωτογραφία: Αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα πλησίον κατοικημένων περιοχών.
  5. Με τη συνεργασία των αρμόδιων αρχών, καθώς και της κοινωνίας των πολιτών και επιστημόνων, ολοκληρώθηκε με επιτυχία το διετές πιλοτικό έργο προδιαγεγραμμένης καύσης στη Χίο από το WWF Ελλάς, με την υποστήριξη της Procter & Gamble. Το έργο, που είχε λάβει ερευνητική άδεια από τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2021, ενώ σε αυτό συμμετείχαν –εκτός από τα στελέχη και τους εξωτερικούς συνεργάτες του WWF Ελλάς- ακόμα 10 ειδικοί επιστήμονες του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ), 2 ειδικοί επιστήμονες του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στελέχη της Διεύθυνσης Δασών Χίου, 20 εθελοντές της ομάδας εθελοντικής δράσης Χίου «Όμικρον», καθώς και στελέχη και εξοπλισμός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Χίου και του Δήμου Χίου. Με άλλα λόγια, ήταν ένα έργο, η εξέλιξη και η υλοποίηση του οποίου βασίστηκαν αποκλειστικά σε μια ευρεία συνεργασία φορέων και οργανισμών που αναγνωρίζουν πως η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών θα πρέπει να ενισχυθεί με καινοτόμες δράσεις, ικανές να φέρουν αποτελέσματα. Κεντρικοί στόχοι του έργου ήταν η δημιουργία επιστημονικών προδιαγραφών χρήσης της προδιαγεγραμμένης καύσης, αλλά και η θεσμοθέτησή της ως ένα εργαλείο διαχείρισης της βλάστησης, και κατ’ επέκταση, ως μια αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης των δασικών πυρκαγιών. Πρόκειται για μία ιδέα που τοποθετεί τη διαχείριση της βλάστησης στο επίκεντρο της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών και ξεκίνησε να σχεδιάζεται το 2020 από το WWF Ελλάς και το ΙΜΔΟ, ως μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα οι ολοένα και δριμύτερες δασικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών. Από τον Φεβρουάριο του 2022 έως και τον Μάρτιο του 2023, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 4 αποστολές στο νησί της Χίου, κατά τις οποίες κάηκαν πειραματικά 40 στρέμματα σε 9 δειγματοληπτικές επιφάνειες με διαφορετική βλάστηση. Οι ειδικοί επιστήμονες που συμμετείχαν ή/και συντόνισαν την προσπάθεια παρακολούθησαν, μέτρησαν και κατέγραψαν επιλεγμένες παραμέτρους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από την εφαρμογή των προδιαγεγραμμένων καύσεων. Ενδεικτικά, μετρήθηκαν η συμπεριφορά της φωτιάς (ρυθμός εξάπλωσης και μήκος φλόγας) και η επίδρασή της στις ιδιότητες του εδάφους, τα δέντρα (η ροή των χυμών των δένδρων) και τη φυτική βιοποικιλότητα, η θερμοκρασία του εδάφους σε διάφορα βάθη, η διάβρωση, η υγρασία της επιφανειακής βλάστησης, κ.ά. Η χρήση φωτιάς χαμηλής έντασης κατά τις προδιαγεγραμμένες καύσεις εξυπηρέτησε τον στόχο μείωσης της καύσιμης ύλης, για τη συντήρηση αντιπυρικών και στεγασμένων ζωνών. Σύμφωνα με τα ως τώρα αποτελέσματα της παρακολούθησης των οικολογικών επιπτώσεων: Δεν υπήρξαν ενδείξεις ότι επηρεάζονται αρνητικά οι λειτουργίες της τραχείας πεύκης στις στεγασμένες ζώνες, ούτε εκείνες της γειτνιάζουσας θαμνώδους ή δενδρώδους βλάστησης. Δεν δημιουργήθηκε υδρόφοβο στρώμα εδάφους. Η φωτιά δεν προκάλεσε σημαντικές μεταβολές στις βασικές ιδιότητες των εδαφών. Η φωτιά μείωσε την καύσιμη ύλη, «ξαναστέλνοντας» τα θρεπτικά συστατικά πίσω στο έδαφος και βοηθώντας στη γρήγορη ανακύκλωσή τους. Δεν διαπιστώθηκαν αρνητικές επιπτώσεις στη μικροπανίδα. Αυξήθηκε η φυτική ποικιλότητα. Προσθέτοντας, από τη διεθνή εμπειρία, είναι προτιμότερο η συντήρηση των αντιπυρικών ζωνών να πραγματοποιείται με προδιαγεγραμμένη καύση συγκριτικά με τη χρήση βαριών ερπυστριοφόρων μηχανημάτων που αφενός διαταράσσουν το έδαφος αυξάνοντας τη διάβρωση, αφετέρου έχουν μεγαλύτερο κόστος. Όπως φαίνεται από τη χρήση της μεθόδου σε άλλες χώρες και ακολουθώντας συγκεκριμένους κανόνες, μπορεί να πετύχει και άλλους διαχειριστικούς στόχους όπως η αύξηση παραγωγής της βοσκήσιμης ύλης, η βελτίωση οικοτόπων για την άγρια πανίδα, η διατήρηση της μωσαϊκότητας του τοπίου, και η αφαίρεση ή η αντιμετώπιση ανεπιθύμητων ξενικών, εισβλητικών και χωροκατακτητικών ειδών χλωρίδας. Το παρελθόν της προδιαγεγραμμένης καύσης & η επόμενη μέρα Οι πρώτες προσπάθειες για την εισαγωγή της μεθόδου της προδιαγεγραμμένης καύσης στη χώρα μας ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1970 όταν μέλη της δασικής επιστημονικής κοινότητας και στελέχη της Δασικής Υπηρεσίας εφάρμοσαν πιλοτικά την προδιαγεγραμμένη καύση. Δυστυχώς, αυτή η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε για διάφορους λόγους (έλλειψη πόρων, επιστημονικής καθοδήγησης και ξεκάθαρων στόχων σε συνδυασμό με την ανυπαρξία θεσμικής υποστήριξης). Σχεδόν μισό αιώνα μετά και ενώ η προδιαγεγραμμένη καύση χρησιμοποιείται με θετικά αποτελέσματα σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο (Αυστραλία, Η.Π.Α, Γαλλία, Πορτογαλία, Ισπανία), στην Ελλάδα δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί το θεσμικό και επιστημονικό υπόβαθρο για την εφαρμογή της, την ίδια στιγμή που οι δασικές πυρκαγιές έχουν καταστεί πλέον ένα πρόβλημα με συνεχώς κλιμακούμενες επιπτώσεις. Κρίσιμο στοιχείο για την ορθή αξιοποίηση της προδιαγεγραμμένης καύσης αποτελεί η ρητή πρόβλεψη και ρύθμισή της στη νομοθεσία με τη θεσμοθέτηση των απαιτούμενων διαδικασιών, προδιαγραφών και προϋποθέσεων, και την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων και της συνεργασίας των υπεύθυνων φορέων. Μόνο με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ο τεκμηριωμένος σχεδιασμός της μεθόδου, αλλά και η ασφαλής, αποτελεσματική και οικονομικά βιώσιμη υλοποίησή της. Παρά τα προφανή οφέλη και τη σημαντική συμβολή της μεθόδου στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, όπως προκύπτουν από τη εμπειρία πολλών άλλων χωρών και επιβεβαιώνονται από την παρούσα πιλοτική εφαρμογή, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη για τη χρήση της προδιαγεγραμμένης καύσης στη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό, το WWF Ελλάς θα παραδώσει το αμέσως επόμενο διάστημα συγκεκριμένες προτάσεις προς τους αρμόδιους φορείς για την εισαγωγή της προδιαγραμμένης καύσης στη νομοθεσία και τη δημιουργία προδιαγραφών χρήσης που προκύπτουν από την εφαρμοσμένη έρευνα. Για πολλά χρόνια τα κράτη –μεταξύ αυτών και η χώρα μας- εστίασαν τις προσπάθειες τους στην καταστολή των δασικών πυρκαγιών, η οποία και θεωρήθηκε ότι από μόνη της μπορεί να μειώσει τα περιστατικά, την έκταση, αλλά και την ένταση των δασικών πυρκαγιών. Η καταστολή έχει όρια που συχνά ξεπερνιούνται, οδηγώντας ενίοτε τον μηχανισμό δασοπυρόσβεσης σε αποδιοργάνωση ή κατάρρευση. Στην πραγματικότητα, η πολιτική της καταστολής που δεν συνοδεύεται από συστηματική διαχείριση δασικής βλάστησης εκτός της αντιπυρικής περιόδου έχει οδηγήσει, λόγω και της εγκατάλειψης της υπαίθρου, στη συσσώρευση βιομάζας, η οποία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καταστροφικών πυρκαγιών μεγάλης έντασης και δριμύτητας. Εάν στα παραπάνω, συνυπολογίσουμε και τον παράγοντα της κλιματικής αλλαγής, τότε οδηγούμαστε σε μεγαλύτερες, εντονότερες και με μεγαλύτερη διάρκεια πυρκαγιές. Επομένως, χρειάζεται να δοθεί έμφαση στην πρόληψη και να αξιοποιηθούν αποτελεσματικές μέθοδοι διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών που να συνοδεύονται από επιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση, όπως είναι η προδιαγεγραμμένη καύση. «Γνωρίζουμε ότι τέτοιες προσπάθειες, όπως το πιλοτικό πρόγραμμα του WWF Ελλάς, για να έχουν αποτέλεσμα απαιτούν ευρείες συνεργασίες, αλλά και σημαντικούς πόρους. Μας δίνει ιδιαίτερη χαρά να αποτελούμε μέρος αυτής της πρωτοβουλίας και να στηρίζουμε μία δράση με τόσο σημαντική προοπτική, καθώς πιστεύουμε ότι πέρα από την υποχρέωση που έχουμε ως επιχείρηση να μειώνουμε το αποτύπωμά μας, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και το κοινό μας σπίτι, τον πλανήτη μας», δηλώνει η Δέσποινα Πάσσαρη, Senior Director Corporate Communications P&G Central & South East Europe. «Είναι γνωστό σε όλους μας πλέον ότι η κλιματική κρίση θα σημαίνει μεγαλύτερη ένταση και συχνότητα δασικών πυρκαγιών. Το βασικό ζητούμενο είναι να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των δασών απέναντι στην κλιματική κρίση και σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η προδιαγεγραμμένη καύση, πάντα με επιστημονικό σχέδιο και με την καθοδήγηση των αρμόδιων φορέων. Με την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου έργου, ελπίζουμε πως θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο για την ενίσχυση της πρόληψης στη χώρα μας», αναφέρει ο Δημήτρης Καραβέλλας Γενικός Διευθυντής του WWF Ελλάς». Σημειώσεις προς συντάκτες: Factsheet «Τι είναι η προδιαγεγραμμένη καύση;» και ορισμός «Ως προδιαγεγραμμένη καύση ορίζεται η προγραμματισμένη και ελεγχόμενη χρήση της φωτιάς, σε καθορισμένη περιοχή, υπό συγκεκριμένες συνθήκες και προϋποθέσεις και βάσει συγκεκριμένων διαδικασιών και προδιαγραφών με σκοπό τη διαχείριση της δασικής βλάστησης, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του τοπίου, την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και την επίτευξη διαχειριστικών στόχων όπως η βελτίωση οικοτόπων, βοσκοτόπων, η προστασία της βιοποικιλότητας, ο έλεγχος ή ο μετριασμός ασθενειών και εντόμων, η αφαίρεση ή η αντιμετώπιση ανεπιθύμητων ξενικών, εισβλητικών και χωροκατακτητικών ειδών χλωρίδας». Διαθέσιμο φωτογραφικό υλικό εδώ. Πλάνα drone από τις περιοχές των καύσεων και την όλη διαδικασία που ακολουθείται, είναι διαθέσιμα ΕΔΩ. Γενικό βίντεο της Prokter & Gamble για το έργο προδιαγεγραμμένης καύσης στη Χίο, είναι διαθέσιμο ΕΔΩ. Παλιότερη ανακοίνωση για το πρόγραμμα διαθέσιμη ΕΔΩ. Πηγή: https://www.wwf.gr/ View full είδηση
  6. Με τη συνεργασία των αρμόδιων αρχών, καθώς και της κοινωνίας των πολιτών και επιστημόνων, ολοκληρώθηκε με επιτυχία το διετές πιλοτικό έργο προδιαγεγραμμένης καύσης στη Χίο από το WWF Ελλάς, με την υποστήριξη της Procter & Gamble. Το έργο, που είχε λάβει ερευνητική άδεια από τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2021, ενώ σε αυτό συμμετείχαν –εκτός από τα στελέχη και τους εξωτερικούς συνεργάτες του WWF Ελλάς- ακόμα 10 ειδικοί επιστήμονες του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ), 2 ειδικοί επιστήμονες του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στελέχη της Διεύθυνσης Δασών Χίου, 20 εθελοντές της ομάδας εθελοντικής δράσης Χίου «Όμικρον», καθώς και στελέχη και εξοπλισμός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Χίου και του Δήμου Χίου. Με άλλα λόγια, ήταν ένα έργο, η εξέλιξη και η υλοποίηση του οποίου βασίστηκαν αποκλειστικά σε μια ευρεία συνεργασία φορέων και οργανισμών που αναγνωρίζουν πως η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών θα πρέπει να ενισχυθεί με καινοτόμες δράσεις, ικανές να φέρουν αποτελέσματα. Κεντρικοί στόχοι του έργου ήταν η δημιουργία επιστημονικών προδιαγραφών χρήσης της προδιαγεγραμμένης καύσης, αλλά και η θεσμοθέτησή της ως ένα εργαλείο διαχείρισης της βλάστησης, και κατ’ επέκταση, ως μια αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης των δασικών πυρκαγιών. Πρόκειται για μία ιδέα που τοποθετεί τη διαχείριση της βλάστησης στο επίκεντρο της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών και ξεκίνησε να σχεδιάζεται το 2020 από το WWF Ελλάς και το ΙΜΔΟ, ως μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα οι ολοένα και δριμύτερες δασικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών. Από τον Φεβρουάριο του 2022 έως και τον Μάρτιο του 2023, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 4 αποστολές στο νησί της Χίου, κατά τις οποίες κάηκαν πειραματικά 40 στρέμματα σε 9 δειγματοληπτικές επιφάνειες με διαφορετική βλάστηση. Οι ειδικοί επιστήμονες που συμμετείχαν ή/και συντόνισαν την προσπάθεια παρακολούθησαν, μέτρησαν και κατέγραψαν επιλεγμένες παραμέτρους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από την εφαρμογή των προδιαγεγραμμένων καύσεων. Ενδεικτικά, μετρήθηκαν η συμπεριφορά της φωτιάς (ρυθμός εξάπλωσης και μήκος φλόγας) και η επίδρασή της στις ιδιότητες του εδάφους, τα δέντρα (η ροή των χυμών των δένδρων) και τη φυτική βιοποικιλότητα, η θερμοκρασία του εδάφους σε διάφορα βάθη, η διάβρωση, η υγρασία της επιφανειακής βλάστησης, κ.ά. Η χρήση φωτιάς χαμηλής έντασης κατά τις προδιαγεγραμμένες καύσεις εξυπηρέτησε τον στόχο μείωσης της καύσιμης ύλης, για τη συντήρηση αντιπυρικών και στεγασμένων ζωνών. Σύμφωνα με τα ως τώρα αποτελέσματα της παρακολούθησης των οικολογικών επιπτώσεων: Δεν υπήρξαν ενδείξεις ότι επηρεάζονται αρνητικά οι λειτουργίες της τραχείας πεύκης στις στεγασμένες ζώνες, ούτε εκείνες της γειτνιάζουσας θαμνώδους ή δενδρώδους βλάστησης. Δεν δημιουργήθηκε υδρόφοβο στρώμα εδάφους. Η φωτιά δεν προκάλεσε σημαντικές μεταβολές στις βασικές ιδιότητες των εδαφών. Η φωτιά μείωσε την καύσιμη ύλη, «ξαναστέλνοντας» τα θρεπτικά συστατικά πίσω στο έδαφος και βοηθώντας στη γρήγορη ανακύκλωσή τους. Δεν διαπιστώθηκαν αρνητικές επιπτώσεις στη μικροπανίδα. Αυξήθηκε η φυτική ποικιλότητα. Προσθέτοντας, από τη διεθνή εμπειρία, είναι προτιμότερο η συντήρηση των αντιπυρικών ζωνών να πραγματοποιείται με προδιαγεγραμμένη καύση συγκριτικά με τη χρήση βαριών ερπυστριοφόρων μηχανημάτων που αφενός διαταράσσουν το έδαφος αυξάνοντας τη διάβρωση, αφετέρου έχουν μεγαλύτερο κόστος. Όπως φαίνεται από τη χρήση της μεθόδου σε άλλες χώρες και ακολουθώντας συγκεκριμένους κανόνες, μπορεί να πετύχει και άλλους διαχειριστικούς στόχους όπως η αύξηση παραγωγής της βοσκήσιμης ύλης, η βελτίωση οικοτόπων για την άγρια πανίδα, η διατήρηση της μωσαϊκότητας του τοπίου, και η αφαίρεση ή η αντιμετώπιση ανεπιθύμητων ξενικών, εισβλητικών και χωροκατακτητικών ειδών χλωρίδας. Το παρελθόν της προδιαγεγραμμένης καύσης & η επόμενη μέρα Οι πρώτες προσπάθειες για την εισαγωγή της μεθόδου της προδιαγεγραμμένης καύσης στη χώρα μας ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1970 όταν μέλη της δασικής επιστημονικής κοινότητας και στελέχη της Δασικής Υπηρεσίας εφάρμοσαν πιλοτικά την προδιαγεγραμμένη καύση. Δυστυχώς, αυτή η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε για διάφορους λόγους (έλλειψη πόρων, επιστημονικής καθοδήγησης και ξεκάθαρων στόχων σε συνδυασμό με την ανυπαρξία θεσμικής υποστήριξης). Σχεδόν μισό αιώνα μετά και ενώ η προδιαγεγραμμένη καύση χρησιμοποιείται με θετικά αποτελέσματα σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο (Αυστραλία, Η.Π.Α, Γαλλία, Πορτογαλία, Ισπανία), στην Ελλάδα δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί το θεσμικό και επιστημονικό υπόβαθρο για την εφαρμογή της, την ίδια στιγμή που οι δασικές πυρκαγιές έχουν καταστεί πλέον ένα πρόβλημα με συνεχώς κλιμακούμενες επιπτώσεις. Κρίσιμο στοιχείο για την ορθή αξιοποίηση της προδιαγεγραμμένης καύσης αποτελεί η ρητή πρόβλεψη και ρύθμισή της στη νομοθεσία με τη θεσμοθέτηση των απαιτούμενων διαδικασιών, προδιαγραφών και προϋποθέσεων, και την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων και της συνεργασίας των υπεύθυνων φορέων. Μόνο με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ο τεκμηριωμένος σχεδιασμός της μεθόδου, αλλά και η ασφαλής, αποτελεσματική και οικονομικά βιώσιμη υλοποίησή της. Παρά τα προφανή οφέλη και τη σημαντική συμβολή της μεθόδου στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, όπως προκύπτουν από τη εμπειρία πολλών άλλων χωρών και επιβεβαιώνονται από την παρούσα πιλοτική εφαρμογή, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη για τη χρήση της προδιαγεγραμμένης καύσης στη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό, το WWF Ελλάς θα παραδώσει το αμέσως επόμενο διάστημα συγκεκριμένες προτάσεις προς τους αρμόδιους φορείς για την εισαγωγή της προδιαγραμμένης καύσης στη νομοθεσία και τη δημιουργία προδιαγραφών χρήσης που προκύπτουν από την εφαρμοσμένη έρευνα. Για πολλά χρόνια τα κράτη –μεταξύ αυτών και η χώρα μας- εστίασαν τις προσπάθειες τους στην καταστολή των δασικών πυρκαγιών, η οποία και θεωρήθηκε ότι από μόνη της μπορεί να μειώσει τα περιστατικά, την έκταση, αλλά και την ένταση των δασικών πυρκαγιών. Η καταστολή έχει όρια που συχνά ξεπερνιούνται, οδηγώντας ενίοτε τον μηχανισμό δασοπυρόσβεσης σε αποδιοργάνωση ή κατάρρευση. Στην πραγματικότητα, η πολιτική της καταστολής που δεν συνοδεύεται από συστηματική διαχείριση δασικής βλάστησης εκτός της αντιπυρικής περιόδου έχει οδηγήσει, λόγω και της εγκατάλειψης της υπαίθρου, στη συσσώρευση βιομάζας, η οποία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καταστροφικών πυρκαγιών μεγάλης έντασης και δριμύτητας. Εάν στα παραπάνω, συνυπολογίσουμε και τον παράγοντα της κλιματικής αλλαγής, τότε οδηγούμαστε σε μεγαλύτερες, εντονότερες και με μεγαλύτερη διάρκεια πυρκαγιές. Επομένως, χρειάζεται να δοθεί έμφαση στην πρόληψη και να αξιοποιηθούν αποτελεσματικές μέθοδοι διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών που να συνοδεύονται από επιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση, όπως είναι η προδιαγεγραμμένη καύση. «Γνωρίζουμε ότι τέτοιες προσπάθειες, όπως το πιλοτικό πρόγραμμα του WWF Ελλάς, για να έχουν αποτέλεσμα απαιτούν ευρείες συνεργασίες, αλλά και σημαντικούς πόρους. Μας δίνει ιδιαίτερη χαρά να αποτελούμε μέρος αυτής της πρωτοβουλίας και να στηρίζουμε μία δράση με τόσο σημαντική προοπτική, καθώς πιστεύουμε ότι πέρα από την υποχρέωση που έχουμε ως επιχείρηση να μειώνουμε το αποτύπωμά μας, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και το κοινό μας σπίτι, τον πλανήτη μας», δηλώνει η Δέσποινα Πάσσαρη, Senior Director Corporate Communications P&G Central & South East Europe. «Είναι γνωστό σε όλους μας πλέον ότι η κλιματική κρίση θα σημαίνει μεγαλύτερη ένταση και συχνότητα δασικών πυρκαγιών. Το βασικό ζητούμενο είναι να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των δασών απέναντι στην κλιματική κρίση και σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η προδιαγεγραμμένη καύση, πάντα με επιστημονικό σχέδιο και με την καθοδήγηση των αρμόδιων φορέων. Με την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου έργου, ελπίζουμε πως θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο για την ενίσχυση της πρόληψης στη χώρα μας», αναφέρει ο Δημήτρης Καραβέλλας Γενικός Διευθυντής του WWF Ελλάς». Σημειώσεις προς συντάκτες: Factsheet «Τι είναι η προδιαγεγραμμένη καύση;» και ορισμός «Ως προδιαγεγραμμένη καύση ορίζεται η προγραμματισμένη και ελεγχόμενη χρήση της φωτιάς, σε καθορισμένη περιοχή, υπό συγκεκριμένες συνθήκες και προϋποθέσεις και βάσει συγκεκριμένων διαδικασιών και προδιαγραφών με σκοπό τη διαχείριση της δασικής βλάστησης, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του τοπίου, την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και την επίτευξη διαχειριστικών στόχων όπως η βελτίωση οικοτόπων, βοσκοτόπων, η προστασία της βιοποικιλότητας, ο έλεγχος ή ο μετριασμός ασθενειών και εντόμων, η αφαίρεση ή η αντιμετώπιση ανεπιθύμητων ξενικών, εισβλητικών και χωροκατακτητικών ειδών χλωρίδας». Διαθέσιμο φωτογραφικό υλικό εδώ. Πλάνα drone από τις περιοχές των καύσεων και την όλη διαδικασία που ακολουθείται, είναι διαθέσιμα ΕΔΩ. Γενικό βίντεο της Prokter & Gamble για το έργο προδιαγεγραμμένης καύσης στη Χίο, είναι διαθέσιμο ΕΔΩ. Παλιότερη ανακοίνωση για το πρόγραμμα διαθέσιμη ΕΔΩ. Πηγή: https://www.wwf.gr/
  7. Άρθρο του Κώστα Λαγουβάρδου, Μετεωρολόγου – Διευθυντή Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών → Όπως είδαμε και στο πρώτο μέρος του άρθρου μας (Ιούλιος 2022), οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα των μεσογειακών οικοσυστημάτων, το οποίο, λόγω της κλιματικής αλλαγής, αναμένεται να επιδεινωθεί σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες. Η προβλεπόμενη αύξηση του αριθμού και της έντασης των πυρκαγιών στη Μεσόγειο και στη χώρα μας θέτει ορισμένα επείγοντα ερωτήματα τα οποία επιχειρούμε να απαντήσουμε στη συνέχεια: Πόσο ανοχύρωτοι είμαστε σε αυτό το τεράστιο οικολογικό πρόβλημα; Ποια επιστημονικά εργαλεία έχουμε στη διάθεσή μας για την καλύτερη πρόληψη των πυρκαγιών; Πώς μπορεί να τα αξιοποιήσει η Πολιτεία; Οι απαντήσεις μας θα εστιάσουν στον τομέα της πρόληψης των πυρκαγιών. 1. Πόσο ανοχύρωτοι είμαστε σε αυτό το τεράστιο οικολογικό πρόβλημα; Όσον αφορά στη δική μου ειδικότητα, η επιστημονική γνώση τα τελευταία χρόνια έχει κάνει σημαντικά βήματα στον τομέα της παρατήρησης και της πρόγνωσης καιρού, επομένως μας παρέχει εργαλεία τα οποία μπορούν να δώσουν πολύ σημαντικές πληροφορίες για τον κίνδυνο εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών, αλλά και για την εξέλιξή τους όταν συμβούν. Οι δασικές πυρκαγιές θα γίνουν συχνότερες και ακόμα δυσκολότερα ελέγξιμες τις επόμενες δεκαετίες λόγω της αναμενόμενης αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη, γεγονός που καθιστά την πολιτική πρόληψης κρίσιμο παράγοντα για την καλύτερη προετοιμασία αλλά και την αποφυγή της κόπωσης και της διασποράς δυνάμεων των φορέων αντιμετώπισης (Πυροσβεστικό Σώμα, Δήμοι και Περιφέρειες), ειδικά εάν ληφθεί υπόψη ότι μελλοντικά η αντιπυρική περίοδο θα επεκταθεί χρονικά μέσα στο έτος. 2. Ποια επιστημονικά εργαλεία έχουμε στη διάθεσή μας για την καλύτερη πρόληψη; Οι δασικές πυρκαγιές εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες αλλά και την κατάσταση (υγρασία) της νεκρής καύσιμης ύλης. Σε επίπεδο προετοιμασίας και εγρήγορσης διαθέτουμε πλέον χάρτες πυρομετεωρολογικών δεικτών επικινδυνότητας δασικών πυρκαγιών σε πολύ υψηλή ανάλυση. Συγκεκριμένα, ο βαθμός επικινδυνότητας λαμβάνει υπόψη τη θερμοκρασία, την ένταση του ανέμου και την υγρασία. Οι χάρτες αυτοί λαμβάνουν υπόψιν τους τα υψηλής ανάλυσης προγνωστικά δεδομένα που παρέχουν τα μοντέλα πρόγνωσης καιρού και υπολογίζουν αντικειμενικά και με διαφάνεια δείκτες επικινδυνότητας (όπως ο ευρέως χρησιμοποιούμενος καναδικός πυρομετεωρολογικός δείκτης) για όλη την ελληνική επικράτεια. Η γνώση της κατανομής του δείκτη για τις επόμενες 1-2 ημέρες βοηθά σημαντικά τις πυροσβεστικές υπηρεσίες να θέτουν στον απαιτούμενο βαθμό ετοιμότητας τα επίγεια και εναέρια μέσα τους. Ταυτόχρονα, μπορούμε να εκτιμήσουμε με μεγάλη ακρίβεια την υγρασία της νεκρής λεπτής καύσιμης ύλης, αξιοποιώντας τις μετρήσεις των γειτονικών μετεωρολογικών σταθμών, δημιουργώντας σχετικούς χάρτες υψηλής ανάλυσης με συνεχή ανανέωση. Τόσο οι χάρτες επικινδυνότητας όσο και οι χάρτες υγρασίας της καύσιμης ύλης παράγονται ήδη στην Ελλάδα από επιστημονικούς φορείς οι οποίοι έχουν αναπτύξει σημαντικό ερευνητικό έργο σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές. Τα μοντέλα ταχείας απόκρισης της πρόγνωσης εξέλιξης του πύρινου μετώπου αποτελούν επίσης ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που μπορεί να συνδράμει στις ενέργειες αντιμετώπισης μιας εν εξελίξει μεγάλης δασικής πυρκαγιάς ή μιας πυρκαγιάς με έντονο κοινωνικό αντίκτυπο (πχ. κοντά σε κατοικημένες περιοχές). Τα μοντέλα αυτά λαμβάνουν υπόψη την τοπογραφία και τη βλάστηση μιας περιοχής καθώς και τις καιρικές συνθήκες. Ένα σημαντικό στοιχείο αυτών των μοντέλων είναι ότι περιγράφουν και την αλληλεπίδραση της φωτιάς με τις τοπικές καιρικές συνθήκες ώστε να αναπαράγουν σε ακόμα καλύτερο βαθμό τις συνθήκες θερμοκρασίας και ανέμου στην περιοχή μια μεγάλης δασικής πυρκαγιάς. Η επιστημονική κοινότητα στη Ελλάδα πρωτοπορεί παγκοσμίως στην παραγωγή και λειτουργία τέτοιων εργαλείων τα οποία έχουν ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία σε μεγάλο αριθμό δασικών πυρκαγιών τα τελευταία χρόνια. Είναι επομένως τουλάχιστον παράδοξο να μην γίνεται αξιοποίηση τέτοιων εργαλείων από την Πολιτεία. 3. Πώς μπορεί να αξιοποιήσει η Πολιτεία τα εργαλεία αυτά; Η περιορισμένη αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης σε θέματα πολιτικής προστασίας συνιστά δυστυχώς ένα διαχρονικό πρόβλημα στην Ελλάδα και τα βήματα που γίνονται είναι εξαιρετικά αργά και αποσπασματικά. Ενδεικτικά, δεν υφίσταται επίσημη και θεσμοθετημένη συνεργασία πολλών επιστημονικών φορέων με την κεντρική Πολιτική Προστασία. Παρόλο που ο νέος κλιματικός νόμος (ν. 4936/2022) προβλέπει τη συνεργασία των επιστημονικών και επιχειρησιακών φορέων, πέντε μήνες μετά την ψήφισή του δεν έχουν ληφθεί ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση. Ένα αισιόδοξο μήνυμα έρχεται ευτυχώς από τους Δήμους της χώρας που εκφράζουν ενδιαφέρον για τη λειτουργία μετρητικών δικτύων και ολοκληρωμένων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης. Εκμεταλλευόμενοι εθνικές και ενωσιακές χρηματοδοτήσεις ευελπιστούμε στο άμεσο μέλλον οι Δήμοι και η χώρα συνολικότερα να προχωρήσουν σε ουσιαστική βελτίωση της ετοιμότητάς τους πριν και κατά τη διάρκεια εκδήλωσης μιας δασικής πυρκαγιάς ή ενός έντονου/ακραίου καιρικού φαινομένου. Εν κατακλείδι, και στο μείζον θέμα των δασικών πυρκαγιών διαπιστώνουμε για μια ακόμα φορά τη δυστοκία της κεντρικής πολιτικής προστασίας να υιοθετήσει σύγχρονες τεχνικές, υπηρεσίες και εργαλεία υψηλού επιπέδου τα οποία διατίθενται από την επιστημονική κοινότητα για την αντιμετώπιση των καταστροφικών πυρκαγιών. Είναι όμως κρίσιμο στο άμεσο μέλλον να αρθεί το χάσμα μεταξύ επιχειρησιακών και επιστημονικών φορέων ώστε να μπορέσουμε να συνεργαστούμε με στόχο την καλύτερη οργάνωση της Πολιτείας απέναντι στις δασικές πυρκαγιές, αλλά και απέναντι στα έντονα εν γένει καιρικά φαινόμενα τα οποία αναμένεται να αυξηθούν σε αριθμό και ένταση ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. View full είδηση
  8. Άρθρο του Κώστα Λαγουβάρδου, Μετεωρολόγου – Διευθυντή Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών → Όπως είδαμε και στο πρώτο μέρος του άρθρου μας (Ιούλιος 2022), οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα των μεσογειακών οικοσυστημάτων, το οποίο, λόγω της κλιματικής αλλαγής, αναμένεται να επιδεινωθεί σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες. Η προβλεπόμενη αύξηση του αριθμού και της έντασης των πυρκαγιών στη Μεσόγειο και στη χώρα μας θέτει ορισμένα επείγοντα ερωτήματα τα οποία επιχειρούμε να απαντήσουμε στη συνέχεια: Πόσο ανοχύρωτοι είμαστε σε αυτό το τεράστιο οικολογικό πρόβλημα; Ποια επιστημονικά εργαλεία έχουμε στη διάθεσή μας για την καλύτερη πρόληψη των πυρκαγιών; Πώς μπορεί να τα αξιοποιήσει η Πολιτεία; Οι απαντήσεις μας θα εστιάσουν στον τομέα της πρόληψης των πυρκαγιών. 1. Πόσο ανοχύρωτοι είμαστε σε αυτό το τεράστιο οικολογικό πρόβλημα; Όσον αφορά στη δική μου ειδικότητα, η επιστημονική γνώση τα τελευταία χρόνια έχει κάνει σημαντικά βήματα στον τομέα της παρατήρησης και της πρόγνωσης καιρού, επομένως μας παρέχει εργαλεία τα οποία μπορούν να δώσουν πολύ σημαντικές πληροφορίες για τον κίνδυνο εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών, αλλά και για την εξέλιξή τους όταν συμβούν. Οι δασικές πυρκαγιές θα γίνουν συχνότερες και ακόμα δυσκολότερα ελέγξιμες τις επόμενες δεκαετίες λόγω της αναμενόμενης αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη, γεγονός που καθιστά την πολιτική πρόληψης κρίσιμο παράγοντα για την καλύτερη προετοιμασία αλλά και την αποφυγή της κόπωσης και της διασποράς δυνάμεων των φορέων αντιμετώπισης (Πυροσβεστικό Σώμα, Δήμοι και Περιφέρειες), ειδικά εάν ληφθεί υπόψη ότι μελλοντικά η αντιπυρική περίοδο θα επεκταθεί χρονικά μέσα στο έτος. 2. Ποια επιστημονικά εργαλεία έχουμε στη διάθεσή μας για την καλύτερη πρόληψη; Οι δασικές πυρκαγιές εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες αλλά και την κατάσταση (υγρασία) της νεκρής καύσιμης ύλης. Σε επίπεδο προετοιμασίας και εγρήγορσης διαθέτουμε πλέον χάρτες πυρομετεωρολογικών δεικτών επικινδυνότητας δασικών πυρκαγιών σε πολύ υψηλή ανάλυση. Συγκεκριμένα, ο βαθμός επικινδυνότητας λαμβάνει υπόψη τη θερμοκρασία, την ένταση του ανέμου και την υγρασία. Οι χάρτες αυτοί λαμβάνουν υπόψιν τους τα υψηλής ανάλυσης προγνωστικά δεδομένα που παρέχουν τα μοντέλα πρόγνωσης καιρού και υπολογίζουν αντικειμενικά και με διαφάνεια δείκτες επικινδυνότητας (όπως ο ευρέως χρησιμοποιούμενος καναδικός πυρομετεωρολογικός δείκτης) για όλη την ελληνική επικράτεια. Η γνώση της κατανομής του δείκτη για τις επόμενες 1-2 ημέρες βοηθά σημαντικά τις πυροσβεστικές υπηρεσίες να θέτουν στον απαιτούμενο βαθμό ετοιμότητας τα επίγεια και εναέρια μέσα τους. Ταυτόχρονα, μπορούμε να εκτιμήσουμε με μεγάλη ακρίβεια την υγρασία της νεκρής λεπτής καύσιμης ύλης, αξιοποιώντας τις μετρήσεις των γειτονικών μετεωρολογικών σταθμών, δημιουργώντας σχετικούς χάρτες υψηλής ανάλυσης με συνεχή ανανέωση. Τόσο οι χάρτες επικινδυνότητας όσο και οι χάρτες υγρασίας της καύσιμης ύλης παράγονται ήδη στην Ελλάδα από επιστημονικούς φορείς οι οποίοι έχουν αναπτύξει σημαντικό ερευνητικό έργο σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές. Τα μοντέλα ταχείας απόκρισης της πρόγνωσης εξέλιξης του πύρινου μετώπου αποτελούν επίσης ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που μπορεί να συνδράμει στις ενέργειες αντιμετώπισης μιας εν εξελίξει μεγάλης δασικής πυρκαγιάς ή μιας πυρκαγιάς με έντονο κοινωνικό αντίκτυπο (πχ. κοντά σε κατοικημένες περιοχές). Τα μοντέλα αυτά λαμβάνουν υπόψη την τοπογραφία και τη βλάστηση μιας περιοχής καθώς και τις καιρικές συνθήκες. Ένα σημαντικό στοιχείο αυτών των μοντέλων είναι ότι περιγράφουν και την αλληλεπίδραση της φωτιάς με τις τοπικές καιρικές συνθήκες ώστε να αναπαράγουν σε ακόμα καλύτερο βαθμό τις συνθήκες θερμοκρασίας και ανέμου στην περιοχή μια μεγάλης δασικής πυρκαγιάς. Η επιστημονική κοινότητα στη Ελλάδα πρωτοπορεί παγκοσμίως στην παραγωγή και λειτουργία τέτοιων εργαλείων τα οποία έχουν ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία σε μεγάλο αριθμό δασικών πυρκαγιών τα τελευταία χρόνια. Είναι επομένως τουλάχιστον παράδοξο να μην γίνεται αξιοποίηση τέτοιων εργαλείων από την Πολιτεία. 3. Πώς μπορεί να αξιοποιήσει η Πολιτεία τα εργαλεία αυτά; Η περιορισμένη αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης σε θέματα πολιτικής προστασίας συνιστά δυστυχώς ένα διαχρονικό πρόβλημα στην Ελλάδα και τα βήματα που γίνονται είναι εξαιρετικά αργά και αποσπασματικά. Ενδεικτικά, δεν υφίσταται επίσημη και θεσμοθετημένη συνεργασία πολλών επιστημονικών φορέων με την κεντρική Πολιτική Προστασία. Παρόλο που ο νέος κλιματικός νόμος (ν. 4936/2022) προβλέπει τη συνεργασία των επιστημονικών και επιχειρησιακών φορέων, πέντε μήνες μετά την ψήφισή του δεν έχουν ληφθεί ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση. Ένα αισιόδοξο μήνυμα έρχεται ευτυχώς από τους Δήμους της χώρας που εκφράζουν ενδιαφέρον για τη λειτουργία μετρητικών δικτύων και ολοκληρωμένων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης. Εκμεταλλευόμενοι εθνικές και ενωσιακές χρηματοδοτήσεις ευελπιστούμε στο άμεσο μέλλον οι Δήμοι και η χώρα συνολικότερα να προχωρήσουν σε ουσιαστική βελτίωση της ετοιμότητάς τους πριν και κατά τη διάρκεια εκδήλωσης μιας δασικής πυρκαγιάς ή ενός έντονου/ακραίου καιρικού φαινομένου. Εν κατακλείδι, και στο μείζον θέμα των δασικών πυρκαγιών διαπιστώνουμε για μια ακόμα φορά τη δυστοκία της κεντρικής πολιτικής προστασίας να υιοθετήσει σύγχρονες τεχνικές, υπηρεσίες και εργαλεία υψηλού επιπέδου τα οποία διατίθενται από την επιστημονική κοινότητα για την αντιμετώπιση των καταστροφικών πυρκαγιών. Είναι όμως κρίσιμο στο άμεσο μέλλον να αρθεί το χάσμα μεταξύ επιχειρησιακών και επιστημονικών φορέων ώστε να μπορέσουμε να συνεργαστούμε με στόχο την καλύτερη οργάνωση της Πολιτείας απέναντι στις δασικές πυρκαγιές, αλλά και απέναντι στα έντονα εν γένει καιρικά φαινόμενα τα οποία αναμένεται να αυξηθούν σε αριθμό και ένταση ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.
  9. Με αφορμή τη συμπλήρωση 1 έτους από τη δασική πυρκαγιά στο Σχίνο Κορινθίας (έναρξη το βράδυ της 19.05.2021), η ερευνητική ομάδα της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) παρουσιάζει τα διδάγματα σχετικά με τις συνθήκες που συνετέλεσαν στην εξάπλωση και τη συμπεριφορά της πυρκαγιάς. Υπενθυμίζεται ότι με βάση την έκταση που κατέκαψε (52.000 στρέμματα), η δασική πυρκαγιά του Σχίνου ανήκει στο ανώτερο 1% όλων των μεγάλων πυρκαγιών της περιόδου 2000 – 2021 και αποτελεί μέχρι και σήμερα την πιο καταστροφική πυρκαγιά που αντιμετώπισε ποτέ η χώρα μας κατά το μήνα Μάιο, πριν δηλαδή από την έναρξη του καλοκαιριού. Η δασική πυρκαγιά στο Σχίνο εκδηλώθηκε σε αγροτοδασική περιοχή το βράδυ (21:44) της 19.05.2021. Παρότι εκδηλώθηκε νυχτερινές ώρες και στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου, οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες ήταν ευνοϊκές για την εξάπλωσή της. Από την εξέταση των δεδομένων θερμών σημείων (hotspots) του συστήματος FIRMS (Fire Information for Resource Management) της NASA, προκύπτει ότι η δασική πυρκαγιά του Σχίνου εξαπλώθηκε ραγδαία, φτάνοντας σχεδόν στα όρια της τελικής περιμέτρου μέσα σε χρονικό διάστημα περίπου 24 ωρών (Εικόνα 1). Ειδικότερα, εκτιμάται ότι o μέσος ρυθμός ανάπτυξης της πυρκαγιάς ήταν της τάξης των 2.670 (±1.670) στρμ./ώρα. Επιπρόσθετα, η πυρκαγιά παρουσίασε ακραία συμπεριφορά την 20.05.2021, η οποία εκδηλώθηκε μέσα από το σχηματισμό πυροσωρειτών πάνω από το πλούμιο του καπνού. Ο σχηματισμός των νεφών αυτών υποδηλώνει τη σύζευξη μεταξύ της φωτιάς και της ατμόσφαιρας, με την πυρκαγιά να καθίσταται εφεξής αυτοκαθοδηγούμενη, «δημιουργώντας το δικό της καιρό». Εικόνα 1. Η εξέλιξη της δασικής πυρκαγιάς στο Σχίνο Κορινθίας με βάση τα δεδομένα θερμών σημείων (hotspots) του συστήματος FIRMS/NASA. Η σχεδόν εκρηκτική εξάπλωση της δασικής πυρκαγιάς του Σχίνου, αλλά και η μεγάλη έκλυση και μεταφορά καπνού, φαίνονται και στο επόμενο βίντεο. Σε αυτό το βίντεο παρουσιάζεται η εξάπλωση και συμπεριφορά της πυρκαγιάς, όπως αυτή προσομοιώθηκε από το προγνωστικό σύστημα IRIS 2.1. Το IRIS 2.1 αποτελεί την τελευταία έκδοση του επιχειρησιακού συστήματος που ανέπτυξε το 2017 το ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ με στόχο την παροχή προγνώσεων εξάπλωσης και συμπεριφοράς δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα. Η παρούσα έκδοση του συστήματος χαρακτηρίζεται από (1) αναπαράσταση της διαθέσιμης δασικής καύσιμης ύλης με πολύ υψηλή οριζόντια ανάλυση 10x10 m, (2) ακριβέστερο μαθηματικό υπολογισμό της συμπεριφοράς της φωτιάς, και (3) ακριβέστερη αναπαράσταση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ της φωτιάς και της ατμόσφαιρας («η φωτιά δημιουργεί το δικό της καιρό»). Στοχεύοντας στην καλύτερη κατανόηση των μετεωρολογικών συνθηκών που συνεισφέρουν στην εκδήλωση δασικών πυρκαγιών όπως αυτή του Σχίνου, στο ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ υλοποιείται το ερευνητικό έργο FLAME. Στα πλαίσια του FLAME έχουν καθοριστεί οι διαφορετικοί τύποι καιρού που συνδέονται με πυρομετεωρολογικές συνθήκες που προάγουν την εκδήλωση ακραίων δασικών πυρκαγιών. Ειδικότερα, έχουν ήδη ταυτοποιηθεί πέντε (5) βασικοί «πυρομετεωρολογικοί τύποι δασικών πυρκαγιών», κάθε ένας από τους οποίους συνδέεται με συγκεκριμένες πυρομετεωρολογικές συνθήκες και διαφορετικά επίπεδα επικινδυνότητας (Εικόνα 2). Εικόνα 2. Πυρομετεωρολογικοί τύποι δασικών πυρκαγιών για την Ελλάδα. Ειδικότερα για τη δασική πυρκαγιά του Σχίνου, αυτή συνδέεται με τον τρίτο (3ο) πυρομετεωρολογικό τύπο. Ο συγκεκριμένος πυρομετεωρολογικός τύπος χαρακτηρίζεται από σχετικά υψηλές θερμοκρασίες, χαμηλή υγρασία, ενισχυμένους ανέμους, και υπό συνθήκες ατμοσφαιρική αστάθεια. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της δασικής πυρκαγιάς του Σχίνου, οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες πηδαλιουχήθηκαν από τη διέλευση μίας σκάφης χαμηλών πιέσεων πάνω από τα Βαλκάνια. Η διέλευση αυτής της σκάφης ενεργοποίησε την μεταφορά θερμών αεριών μαζών από τη Β. Αφρική προς τη χώρα μας και την ενίσχυση των ανέμων στην επιφάνειας ως αποτέλεσμα της δημιουργίας βαροβαθμίδας μεταξύ του Αιγαίου και του Ιονίου. Επιπρόσθετα, το μεσημέρι της 20.05.2021, οι ατμοσφαιρικές συνθήκες ευνόησαν την μεταφορά υγρασίας στην μέση τροπόσφαιρα, γεγονός που επέτρεψε την εκδήλωση ατμοσφαιρικής αστάθειας και κατ’ επέκταση τη σύζευξη της φωτιάς με την ατμόσφαιρα. Κατά τον τρόπο αυτό, η πυρκαγιά του Σχίνου ανέπτυξε ισχυρή επαγωγική στήλη και κατέστη αυτοκαθοδηγούμενη, δημιουργώντας χαρακτηριστικά πυρονέφη. Με την αντιπυρική περίοδο του 2022 να βρίσκεται ήδη στον πρώτο μήνα, η μονάδα ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ υπενθυμίζει την πληθώρα εργαλείων και υπηρεσιών που δύναται να παρέχει επιχειρησιακά, σε καθημερινή βάση, με στόχο την ενίσχυση της ετοιμότητας της χώρας μας: Ημερήσια εκτίμηση επικινδυνότητας εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών με βάση το Καναδικό Σύστημα Πυρομετεωρολογικών Δεικτών, τα όρια του οποίου έχουν προσαρμοστεί κατάλληλα στο πυρικό περιβάλλον της Ελλάδας. Μετεωρολογικές και πυρομετεωρολογικές παρατηρήσεις σε πραγματικό χρόνο από το πιο πυκνό δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών που λειτουργεί στην Ελλάδα από το 2007. Ημερήσιες εκτιμήσεις της ευφλεκτότητας της λεπτής νεκρής δασικής καύσιμης ύλης για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας, ανανεούμενες ανά 3 ώρες καθημερινά. Προγνώσεις εξάπλωσης και συμπεριφοράς δασικών πυρκαγιών, συμπεριλαμβανομένου του εκλυόμενου καπνού, από το προγνωστικό σύστημα ταχείας απόκρισης IRIS 2.1. Το ερευνητικό έργο FLAME υποστηρίχθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της Δράσης "2η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση των Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών (Αριθμός Έργου: 00559). Σύνταξη άρθρου: Θ.Μ. Γιάνναρος, Γ. Παπαβασιλείου, Κ. Λαγουβάρδος Ε.Α.Α. – Πεντέλη, View full είδηση
  10. Με αφορμή τη συμπλήρωση 1 έτους από τη δασική πυρκαγιά στο Σχίνο Κορινθίας (έναρξη το βράδυ της 19.05.2021), η ερευνητική ομάδα της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) παρουσιάζει τα διδάγματα σχετικά με τις συνθήκες που συνετέλεσαν στην εξάπλωση και τη συμπεριφορά της πυρκαγιάς. Υπενθυμίζεται ότι με βάση την έκταση που κατέκαψε (52.000 στρέμματα), η δασική πυρκαγιά του Σχίνου ανήκει στο ανώτερο 1% όλων των μεγάλων πυρκαγιών της περιόδου 2000 – 2021 και αποτελεί μέχρι και σήμερα την πιο καταστροφική πυρκαγιά που αντιμετώπισε ποτέ η χώρα μας κατά το μήνα Μάιο, πριν δηλαδή από την έναρξη του καλοκαιριού. Η δασική πυρκαγιά στο Σχίνο εκδηλώθηκε σε αγροτοδασική περιοχή το βράδυ (21:44) της 19.05.2021. Παρότι εκδηλώθηκε νυχτερινές ώρες και στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου, οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες ήταν ευνοϊκές για την εξάπλωσή της. Από την εξέταση των δεδομένων θερμών σημείων (hotspots) του συστήματος FIRMS (Fire Information for Resource Management) της NASA, προκύπτει ότι η δασική πυρκαγιά του Σχίνου εξαπλώθηκε ραγδαία, φτάνοντας σχεδόν στα όρια της τελικής περιμέτρου μέσα σε χρονικό διάστημα περίπου 24 ωρών (Εικόνα 1). Ειδικότερα, εκτιμάται ότι o μέσος ρυθμός ανάπτυξης της πυρκαγιάς ήταν της τάξης των 2.670 (±1.670) στρμ./ώρα. Επιπρόσθετα, η πυρκαγιά παρουσίασε ακραία συμπεριφορά την 20.05.2021, η οποία εκδηλώθηκε μέσα από το σχηματισμό πυροσωρειτών πάνω από το πλούμιο του καπνού. Ο σχηματισμός των νεφών αυτών υποδηλώνει τη σύζευξη μεταξύ της φωτιάς και της ατμόσφαιρας, με την πυρκαγιά να καθίσταται εφεξής αυτοκαθοδηγούμενη, «δημιουργώντας το δικό της καιρό». Εικόνα 1. Η εξέλιξη της δασικής πυρκαγιάς στο Σχίνο Κορινθίας με βάση τα δεδομένα θερμών σημείων (hotspots) του συστήματος FIRMS/NASA. Η σχεδόν εκρηκτική εξάπλωση της δασικής πυρκαγιάς του Σχίνου, αλλά και η μεγάλη έκλυση και μεταφορά καπνού, φαίνονται και στο επόμενο βίντεο. Σε αυτό το βίντεο παρουσιάζεται η εξάπλωση και συμπεριφορά της πυρκαγιάς, όπως αυτή προσομοιώθηκε από το προγνωστικό σύστημα IRIS 2.1. Το IRIS 2.1 αποτελεί την τελευταία έκδοση του επιχειρησιακού συστήματος που ανέπτυξε το 2017 το ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ με στόχο την παροχή προγνώσεων εξάπλωσης και συμπεριφοράς δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα. Η παρούσα έκδοση του συστήματος χαρακτηρίζεται από (1) αναπαράσταση της διαθέσιμης δασικής καύσιμης ύλης με πολύ υψηλή οριζόντια ανάλυση 10x10 m, (2) ακριβέστερο μαθηματικό υπολογισμό της συμπεριφοράς της φωτιάς, και (3) ακριβέστερη αναπαράσταση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ της φωτιάς και της ατμόσφαιρας («η φωτιά δημιουργεί το δικό της καιρό»). Στοχεύοντας στην καλύτερη κατανόηση των μετεωρολογικών συνθηκών που συνεισφέρουν στην εκδήλωση δασικών πυρκαγιών όπως αυτή του Σχίνου, στο ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ υλοποιείται το ερευνητικό έργο FLAME. Στα πλαίσια του FLAME έχουν καθοριστεί οι διαφορετικοί τύποι καιρού που συνδέονται με πυρομετεωρολογικές συνθήκες που προάγουν την εκδήλωση ακραίων δασικών πυρκαγιών. Ειδικότερα, έχουν ήδη ταυτοποιηθεί πέντε (5) βασικοί «πυρομετεωρολογικοί τύποι δασικών πυρκαγιών», κάθε ένας από τους οποίους συνδέεται με συγκεκριμένες πυρομετεωρολογικές συνθήκες και διαφορετικά επίπεδα επικινδυνότητας (Εικόνα 2). Εικόνα 2. Πυρομετεωρολογικοί τύποι δασικών πυρκαγιών για την Ελλάδα. Ειδικότερα για τη δασική πυρκαγιά του Σχίνου, αυτή συνδέεται με τον τρίτο (3ο) πυρομετεωρολογικό τύπο. Ο συγκεκριμένος πυρομετεωρολογικός τύπος χαρακτηρίζεται από σχετικά υψηλές θερμοκρασίες, χαμηλή υγρασία, ενισχυμένους ανέμους, και υπό συνθήκες ατμοσφαιρική αστάθεια. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της δασικής πυρκαγιάς του Σχίνου, οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες πηδαλιουχήθηκαν από τη διέλευση μίας σκάφης χαμηλών πιέσεων πάνω από τα Βαλκάνια. Η διέλευση αυτής της σκάφης ενεργοποίησε την μεταφορά θερμών αεριών μαζών από τη Β. Αφρική προς τη χώρα μας και την ενίσχυση των ανέμων στην επιφάνειας ως αποτέλεσμα της δημιουργίας βαροβαθμίδας μεταξύ του Αιγαίου και του Ιονίου. Επιπρόσθετα, το μεσημέρι της 20.05.2021, οι ατμοσφαιρικές συνθήκες ευνόησαν την μεταφορά υγρασίας στην μέση τροπόσφαιρα, γεγονός που επέτρεψε την εκδήλωση ατμοσφαιρικής αστάθειας και κατ’ επέκταση τη σύζευξη της φωτιάς με την ατμόσφαιρα. Κατά τον τρόπο αυτό, η πυρκαγιά του Σχίνου ανέπτυξε ισχυρή επαγωγική στήλη και κατέστη αυτοκαθοδηγούμενη, δημιουργώντας χαρακτηριστικά πυρονέφη. Με την αντιπυρική περίοδο του 2022 να βρίσκεται ήδη στον πρώτο μήνα, η μονάδα ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ υπενθυμίζει την πληθώρα εργαλείων και υπηρεσιών που δύναται να παρέχει επιχειρησιακά, σε καθημερινή βάση, με στόχο την ενίσχυση της ετοιμότητας της χώρας μας: Ημερήσια εκτίμηση επικινδυνότητας εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών με βάση το Καναδικό Σύστημα Πυρομετεωρολογικών Δεικτών, τα όρια του οποίου έχουν προσαρμοστεί κατάλληλα στο πυρικό περιβάλλον της Ελλάδας. Μετεωρολογικές και πυρομετεωρολογικές παρατηρήσεις σε πραγματικό χρόνο από το πιο πυκνό δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών που λειτουργεί στην Ελλάδα από το 2007. Ημερήσιες εκτιμήσεις της ευφλεκτότητας της λεπτής νεκρής δασικής καύσιμης ύλης για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας, ανανεούμενες ανά 3 ώρες καθημερινά. Προγνώσεις εξάπλωσης και συμπεριφοράς δασικών πυρκαγιών, συμπεριλαμβανομένου του εκλυόμενου καπνού, από το προγνωστικό σύστημα ταχείας απόκρισης IRIS 2.1. Το ερευνητικό έργο FLAME υποστηρίχθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της Δράσης "2η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση των Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών (Αριθμός Έργου: 00559). Σύνταξη άρθρου: Θ.Μ. Γιάνναρος, Γ. Παπαβασιλείου, Κ. Λαγουβάρδος Ε.Α.Α. – Πεντέλη,
  11. Εμφανής επένδυση στην καταστολή έναντι της πρόληψης, υποαπορρόφηση χρηματοδοτικών πόρων, καθυστερήσεις, έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού, καθώς και ελλιπείς ελεγκτικοί μηχανισμοί, τροχοπέδη για την πρόληψη Παρουσιάστηκε σήμερα από το WWF Ελλάς η απολογιστική έκθεση του διετούς προγράμματος με θέμα τη διαχείριση των κρατικών πόρων για την πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών, το οποίο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, σε συνεργασία με το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR). Το πρόγραμμα με τίτλο "Ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στη χρηματοδότηση της πρόληψης και καταστολής των δασικών πυρκαγιών με τη συμβολή των πολιτών", είχε ως κεντρικό στόχο να ρίξει φως στο θέμα της διαχείρισης των κρατικών πόρων που διατίθενται για τη δασοπυροπροστασία, να χαρτογραφήσει τα σημαντικότερα κενά στην όλη διαδικασία διάθεσης, απορρόφησης και αξιοποίησης αυτών των πόρων, και εν τέλει, μέσω συγκεκριμένων προτάσεων, να ενισχυθεί η εύρυθμη λειτουργία του εθνικού συστήματος δασοπυροπροστασίας. Η ολοκλήρωση του έργου συμπίπτει με την έναρξη της φετινής αντιπυρικής περιόδου, η οποία έρχεται μετά από μια δύσκολη χρονιά κατά την οποία σημειώθηκε ο δεύτερος χειρότερος απολογισμός καμένων εκτάσεων των τελευταίων 20 ετών για τη χώρα μας (συνολικά 1,5 εκατ. καμένα στρέμματα). Το 2021, για μια ακόμα φορά, το εθνικό σύστημα δασοπυροπροστασίας βασισμένο εν πολλοίς σε μια κατασταλτική φιλοσοφία, δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις, με βαριές συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον, την άγρια ζωή, αλλά και την κοινωνία. Με την κλιματική κρίση να επιδρά καθοριστικά πλέον στην αύξηση της έντασης, αλλά και της συχνότητας των πυρκαγιών στη Μεσόγειο, είναι σαφές ότι χρειάζεται άμεσα μετακίνηση του ειδικού επιχειρησιακού βάρους από την καταστολή στη πρόληψη, αλλά και αναθεώρηση των διαδικασιών που αφορούν στη χρηματοδότηση των κρατικών φορέων που είναι επιφορτισμένοι με την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Τι ρόλο, όμως, παίζουν οι πόροι που δίνονται για την αποτελεσματική ή μη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών; Η χρηματοδότηση της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα περιλαμβάνει ένα σύνθετο πλέγμα ποικίλων χρηματοδοτικών εργαλείων και πόρων που προέρχονται από πολλές πηγές (εθνικές και ενωσιακές) και διοχετεύονται σε εξίσου πολυάριθμους δικαιούχους, συνθέτοντας έτσι ένα δαιδαλώδες σύστημα διαδικασιών. Ωστόσο, παρά την κομβική σημασία της διαχείρισης και κατανομής των χρηματοδοτήσεων, δεν έχει υπάρξει έως και σήμερα στη χώρα μας καμία προσπάθεια καταγραφής, αξιολόγησης και δημοσιοποίησης στοιχείων που αφορούν στη διαχείριση των πόρων που δαπανώνται στην πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών. Χωρίς αυτά τα δεδομένα, είναι πρακτικά αδύνατο να πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε τεκμηριωμένη απολογιστική αξιολόγηση του τί δουλεύει, τί πρέπει να βελτιωθεί και τί πρέπει να αλλάξει. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ανέλυσε δύο σημαντικές πτυχές της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα: Αφενός, την εκτίμηση των πόρων που έχουν διατεθεί για την πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών κατά την περίοδο 2016-2020, και αφετέρου, την αξιολόγηση της διαδικασίας που ακολουθείται για την κατανομή των πόρων στα κύρια χρηματοδοτικά εργαλεία (χρηστή διακυβέρνηση, λογοδοσία, διαφάνεια). Τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσης του WWF Ελλάς αποτυπώνονται ως εξής: Ανισοκατανομή μεταξύ καταστολής και πρόληψης και υποαπορρόφηση: Το σύστημα χρηματοδότησης της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών εστιάζει κυρίως σε δράσεις καταστολής έναντι δράσεων πρόληψης. Μάλιστα, για την περίοδο 2016-2020, το 83,95% των συνολικών κρατικών πόρων κατευθύνεται προς την καταστολή και μόλις το 16,05% προς την πρόληψη. Την ίδια στιγμή, η τελευταία έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ κάνει έκκληση προς τις κυβερνήσεις να επανεξετάσουν τις δαπάνες για την κατάσβεση των πυρκαγιών προτείνοντας τη διάθεση του 45% του προϋπολογισμού τους για την πρόληψη και την ετοιμότητα, το 35% για την καταστολή των πυρκαγιών και το 20% για την αποκατάσταση. Παράλληλα, παρατηρείται υπο-απορρόφηση των πόρων, ειδικά στον τομέα της δασικής διαχείρισης, καθώς και καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση επαναλαμβανόμενων δράσεων. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 (Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα) μέχρι σήμερα έχουν απορροφηθεί συνολικά 26.546.715,8€ από τον συνολικό εγκεκριμένο προϋπολογισμό που ανέρχεται στα 49.812.023,39€ (απορρόφηση κατά 53,29%). Αντίστοιχα, στον θεματικό στόχο “Κλιματική αλλαγή – Πρόληψη” από τα 817.462.866€ που είναι διαθέσιμα έχει συμβασιοποιηθεί και είναι σε διαδικασία υλοποίησης μόλις το 51,5% των πόρων. Και αυτό παρότι υπάρχουν τεράστιες ανάγκες, όπως για παράδειγμα η ενίσχυση των εθελοντικών ομάδων πολιτικής προστασίας με υλικό εξοπλισμό και η δασική διαχείριση. Χαρακτηριστικό είναι επίσης, το γεγονός ότι στο Πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης” από τους 332 Δήμους της χώρας, τις 13 Περιφέρειες και τους Διαδημοτικούς Φορείς (Συνδέσμους), μέχρι στιγμής μόνο 11 δήμοι, 1 Περιφέρεια και 1 σύνδεσμος δήμων (ΣΠΑΥ) έχουν υποβάλει προτάσεις. Όπως αναδείχθηκε στα εργαστήρια διαβούλευσης που πραγματοποιήσαμε, αυτό οφείλεται στην έλλειψη συνεργασίας, σχεδιασμού, τεκμηρίωσης και υλοποίησης ανάμεσα στα τμήματα Προγραμματισμού και Πολιτικής Προστασίας των ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού. Έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού της χρηματοδότησης των δράσεων πρόληψης και καταστολής: Η χρηματοδότηση των δράσεων πρόληψης και καταστολής των δασικών πυρκαγιών γίνεται αποσπασματικά, από διαφορετικά χρηματοδοτικά εργαλεία, χωρίς ολοκληρωμένο και μακροχρόνιο κεντρικό σχεδιασμό για την καταγραφή των αναγκών και των απαιτούμενων δράσεων με στόχο την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Ανεπαρκής τεκμηρίωση και αιτιολόγηση των αποφάσεων και κενά στη συμμετοχή των πολιτών: Οι αποφάσεις κατανομής και διάθεσης των πόρων στηρίζονται σε μια αποσπασματική καταγραφή των υφιστάμενων αναγκών από τους δικαιούχους φορείς χωρίς να προηγείται μία ολοκληρωμένη τεκμηρίωση των απαιτούμενων δράσεων. Κενά διαπιστώθηκαν, επίσης, τόσο στη δημόσια πρόσβαση των πολιτών στις πληροφορίες και στα έγγραφα βάσει των οποίων ελήφθησαν οι σχετικές αποφάσεις κατανομής των πόρων, όσο και στη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία καταγραφής των αναγκών ή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Έλλειψη απολογιστικών εκθέσεων: Μέχρι σήμερα κανένας αρμόδιος δημόσιος φορέας δεν φαίνεται να συντάσσει εκθέσεις πεπραγμένων, στις οποίες να συμπεριλαμβάνεται και οικονομικός απολογισμός των έργων με βάση τους πόρους που έλαβε. Αποσπασματικότητα ελέγχων σχετικά με την αξιοποίηση των δημόσιων πόρων: Ενώ τα χρηματοδοτικά εργαλεία που διαχειρίζονται ενωσιακούς πόρους έχουν ένα δομημένο, αυστηρό και πολυεπίπεδο σύστημα ελέγχων για τα πεπραγμένα, δεν συμβαίνει το ίδιο με τις υπόλοιπες πηγές χρηματοδότησης των δασικών πυρκαγιών. Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται ανά χρηματοδοτικό εργαλείο φαίνονται αποσπασματικοί και ελλιπείς, καθώς απουσιάζει η προηγούμενη τεκμηρίωση των αναγκών, στοιχείο που αποτελεί βασικό κενό στο υπάρχον σύστημα δασοπυροπροστασίας. Βάσει των συμπερασμάτων αυτών, η έκθεση περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις του WWF, οι οποίες αποσκοπούν να ενισχύσουν τις δράσεις πρόληψης, κυρίως μέσα από την καλύτερη οργάνωση και συντονισμό των χρηματοδοτικών εργαλείων. Σημειώνεται πως οι προτάσεις αυτές αξιοποιούν και ενισχύουν το υφιστάμενο καθεστώς χρηματοδότησης και διαχείρισης των πόρων για τις δασικές πυρκαγιές, καθώς και τις προβλέψεις του πρόσφατου νόμου 4662/2020 (Α΄27) για τον εθνικό μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων και αντιμετώπισης κινδύνων. Ειδικότερα, οι προτάσεις είναι οι εξής: Κατάρτιση ενός Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, που θα αποτελεί μέρος ενός μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδιασμού για τη χρηματοδότηση δράσεων για μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Ενίσχυση και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας που προβλέπεται στο άρθρο 12 του ν. 4662/2020 (Α΄27) για τον αποτελεσματικό συντονισμό των υφιστάμενων χρηματοδοτικών εργαλείων στο πλαίσιο της εφαρμογής του προτεινόμενου Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας. Δημιουργία μιας ανοιχτής Ενιαίας Πλατφόρμας Δεδομένων Χρηματοδότησης για την Αντιμετώπιση των Δασικών Πυρκαγιών (με προτεινόμενη ονομασία ΗΦΑΙΣΤΟΣ) για την ενίσχυση της διαφάνειας και της πρόσβασης των πολιτών σε πληροφορίες σχετικά με τη χρηματοδότηση δράσεων για την πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών. Δημιουργία ενός κεντρικού ελεγκτικού μηχανισμού στη ΓΓΠΠ για τον οικονομικό έλεγχο των αποφάσεων κατανομής και αξιοποίησης των πόρων. Ο μηχανισμός αυτός θα παρακολουθεί και θα ελέγχει τις αποφάσεις κατανομής στα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία, τόσο σε ό,τι αφορά στην εναρμόνισή τους με το προτεινόμενο Εθνικό Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας και την αποδοτικότητά τους από οικονομικής άποψης, καθώς και την αξιοποίηση των διατιθέμενων οικονομικών πόρων για την υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεων. Η Παναγιώτα Μαραγκού, επικεφαλής προγραμμάτων προστασίας περιβάλλοντος στο WWF Ελλάς, δήλωσε: «Η ανάγκη ενίσχυσης των πόρων για την πρόληψη σε σχέση με την καταστολή είναι το πρώτο απαραίτητο βήμα. Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των πυρκαγιών απαιτεί επιπλέον και κατά κύριο λόγο, την εγκαθίδρυση κατάλληλων επιχειρησιακών πλαισίων, την κινητοποίηση της κοινωνίας και την αποτελεσματική και διαφανή χρήση των διαθέσιμων πόρων. Πρόκειται για ένα τρίπτυχο που είναι ικανό να θωρακίσει τα φυσικά οικοσυστήματα, αλλά και τις κοινωνίες από τις δασικές πυρκαγιές, μέσω της πρόληψης. Αρκεί, βέβαια, να τεθεί σε άμεση εφαρμογή». Στη χαοτική νέα κανονικότητα που διαμορφώνει η κλιματική κρίση, οι πιο διαχειρίσιμες πυρκαγιές είναι εκείνες που προλαμβάνονται. Μόνο μέσω της πρόληψης, μπορεί να ελεγχθεί η εξάπλωσή τους και να ελαχιστοποιηθεί η έντασή τους. Η αλλαγή της κουλτούρας του συστήματος δασοπυροπροστασίας είναι το μεγάλο ζητούμενο. Χρειαζόμαστε μια νέα στρατηγική που θα λαμβάνει υπόψη τις συνθήκες της κλιματικής κρίσης και τα σενάρια εξέλιξης του φαινομένου των δασικών πυρκαγιών, θα εξασφαλίζει τη μετακίνηση της έμφασης στην πρόληψη, θα υπαγορεύει αναγκαίες αλλαγές στον χωρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, θα αξιολογεί συστηματικά το σύστημα δασοπυροπροστασίας ώστε να εντοπίζει εγκαίρως κενά και παραλείψεις με σαφή και τεκμηριωμένο τρόπο. Μια κουλτούρα που θα στηρίζεται στη συνεργασία, στην επιστημονική γνώση, και στη διακομματική συναίνεση. Θα μαθαίνει από τα λάθη του παρελθόντος, θα αξιοποιεί τα πορίσματα των ειδικών επιτροπών και τις εκθέσεις διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών αδιαφορώντας για τις όποιες βραχυχρόνιες πολιτικές σκοπιμότητες. Η πλήρης έκθεση με τα συμπεράσματα, τις προτάσεις του WWF, καθώς και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε είναι διαθέσιμη εδώ. Σημειώσεις & συνοδευτικά υλικά Μπορείτε να κατεβάσετε σχετικά infographics από εδώ. Γενικό φωτογραφικό υλικό, διαθέσιμο εδώ. Υπόμνημα WWF προς υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Χρήστο Στυλιανίδη, με προτάσεις για θέματα βελτίωσης του συστήματος δασοπυροπροστασίας (Φεβρουάριος 2022). Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 13,5 εκ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.activecitizensfund.gr View full είδηση
  12. Εμφανής επένδυση στην καταστολή έναντι της πρόληψης, υποαπορρόφηση χρηματοδοτικών πόρων, καθυστερήσεις, έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού, καθώς και ελλιπείς ελεγκτικοί μηχανισμοί, τροχοπέδη για την πρόληψη Παρουσιάστηκε σήμερα από το WWF Ελλάς η απολογιστική έκθεση του διετούς προγράμματος με θέμα τη διαχείριση των κρατικών πόρων για την πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών, το οποίο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, σε συνεργασία με το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR). Το πρόγραμμα με τίτλο "Ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στη χρηματοδότηση της πρόληψης και καταστολής των δασικών πυρκαγιών με τη συμβολή των πολιτών", είχε ως κεντρικό στόχο να ρίξει φως στο θέμα της διαχείρισης των κρατικών πόρων που διατίθενται για τη δασοπυροπροστασία, να χαρτογραφήσει τα σημαντικότερα κενά στην όλη διαδικασία διάθεσης, απορρόφησης και αξιοποίησης αυτών των πόρων, και εν τέλει, μέσω συγκεκριμένων προτάσεων, να ενισχυθεί η εύρυθμη λειτουργία του εθνικού συστήματος δασοπυροπροστασίας. Η ολοκλήρωση του έργου συμπίπτει με την έναρξη της φετινής αντιπυρικής περιόδου, η οποία έρχεται μετά από μια δύσκολη χρονιά κατά την οποία σημειώθηκε ο δεύτερος χειρότερος απολογισμός καμένων εκτάσεων των τελευταίων 20 ετών για τη χώρα μας (συνολικά 1,5 εκατ. καμένα στρέμματα). Το 2021, για μια ακόμα φορά, το εθνικό σύστημα δασοπυροπροστασίας βασισμένο εν πολλοίς σε μια κατασταλτική φιλοσοφία, δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις, με βαριές συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον, την άγρια ζωή, αλλά και την κοινωνία. Με την κλιματική κρίση να επιδρά καθοριστικά πλέον στην αύξηση της έντασης, αλλά και της συχνότητας των πυρκαγιών στη Μεσόγειο, είναι σαφές ότι χρειάζεται άμεσα μετακίνηση του ειδικού επιχειρησιακού βάρους από την καταστολή στη πρόληψη, αλλά και αναθεώρηση των διαδικασιών που αφορούν στη χρηματοδότηση των κρατικών φορέων που είναι επιφορτισμένοι με την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Τι ρόλο, όμως, παίζουν οι πόροι που δίνονται για την αποτελεσματική ή μη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών; Η χρηματοδότηση της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα περιλαμβάνει ένα σύνθετο πλέγμα ποικίλων χρηματοδοτικών εργαλείων και πόρων που προέρχονται από πολλές πηγές (εθνικές και ενωσιακές) και διοχετεύονται σε εξίσου πολυάριθμους δικαιούχους, συνθέτοντας έτσι ένα δαιδαλώδες σύστημα διαδικασιών. Ωστόσο, παρά την κομβική σημασία της διαχείρισης και κατανομής των χρηματοδοτήσεων, δεν έχει υπάρξει έως και σήμερα στη χώρα μας καμία προσπάθεια καταγραφής, αξιολόγησης και δημοσιοποίησης στοιχείων που αφορούν στη διαχείριση των πόρων που δαπανώνται στην πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών. Χωρίς αυτά τα δεδομένα, είναι πρακτικά αδύνατο να πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε τεκμηριωμένη απολογιστική αξιολόγηση του τί δουλεύει, τί πρέπει να βελτιωθεί και τί πρέπει να αλλάξει. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ανέλυσε δύο σημαντικές πτυχές της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα: Αφενός, την εκτίμηση των πόρων που έχουν διατεθεί για την πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών κατά την περίοδο 2016-2020, και αφετέρου, την αξιολόγηση της διαδικασίας που ακολουθείται για την κατανομή των πόρων στα κύρια χρηματοδοτικά εργαλεία (χρηστή διακυβέρνηση, λογοδοσία, διαφάνεια). Τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσης του WWF Ελλάς αποτυπώνονται ως εξής: Ανισοκατανομή μεταξύ καταστολής και πρόληψης και υποαπορρόφηση: Το σύστημα χρηματοδότησης της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών εστιάζει κυρίως σε δράσεις καταστολής έναντι δράσεων πρόληψης. Μάλιστα, για την περίοδο 2016-2020, το 83,95% των συνολικών κρατικών πόρων κατευθύνεται προς την καταστολή και μόλις το 16,05% προς την πρόληψη. Την ίδια στιγμή, η τελευταία έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ κάνει έκκληση προς τις κυβερνήσεις να επανεξετάσουν τις δαπάνες για την κατάσβεση των πυρκαγιών προτείνοντας τη διάθεση του 45% του προϋπολογισμού τους για την πρόληψη και την ετοιμότητα, το 35% για την καταστολή των πυρκαγιών και το 20% για την αποκατάσταση. Παράλληλα, παρατηρείται υπο-απορρόφηση των πόρων, ειδικά στον τομέα της δασικής διαχείρισης, καθώς και καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση επαναλαμβανόμενων δράσεων. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 (Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα) μέχρι σήμερα έχουν απορροφηθεί συνολικά 26.546.715,8€ από τον συνολικό εγκεκριμένο προϋπολογισμό που ανέρχεται στα 49.812.023,39€ (απορρόφηση κατά 53,29%). Αντίστοιχα, στον θεματικό στόχο “Κλιματική αλλαγή – Πρόληψη” από τα 817.462.866€ που είναι διαθέσιμα έχει συμβασιοποιηθεί και είναι σε διαδικασία υλοποίησης μόλις το 51,5% των πόρων. Και αυτό παρότι υπάρχουν τεράστιες ανάγκες, όπως για παράδειγμα η ενίσχυση των εθελοντικών ομάδων πολιτικής προστασίας με υλικό εξοπλισμό και η δασική διαχείριση. Χαρακτηριστικό είναι επίσης, το γεγονός ότι στο Πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης” από τους 332 Δήμους της χώρας, τις 13 Περιφέρειες και τους Διαδημοτικούς Φορείς (Συνδέσμους), μέχρι στιγμής μόνο 11 δήμοι, 1 Περιφέρεια και 1 σύνδεσμος δήμων (ΣΠΑΥ) έχουν υποβάλει προτάσεις. Όπως αναδείχθηκε στα εργαστήρια διαβούλευσης που πραγματοποιήσαμε, αυτό οφείλεται στην έλλειψη συνεργασίας, σχεδιασμού, τεκμηρίωσης και υλοποίησης ανάμεσα στα τμήματα Προγραμματισμού και Πολιτικής Προστασίας των ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού. Έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού της χρηματοδότησης των δράσεων πρόληψης και καταστολής: Η χρηματοδότηση των δράσεων πρόληψης και καταστολής των δασικών πυρκαγιών γίνεται αποσπασματικά, από διαφορετικά χρηματοδοτικά εργαλεία, χωρίς ολοκληρωμένο και μακροχρόνιο κεντρικό σχεδιασμό για την καταγραφή των αναγκών και των απαιτούμενων δράσεων με στόχο την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Ανεπαρκής τεκμηρίωση και αιτιολόγηση των αποφάσεων και κενά στη συμμετοχή των πολιτών: Οι αποφάσεις κατανομής και διάθεσης των πόρων στηρίζονται σε μια αποσπασματική καταγραφή των υφιστάμενων αναγκών από τους δικαιούχους φορείς χωρίς να προηγείται μία ολοκληρωμένη τεκμηρίωση των απαιτούμενων δράσεων. Κενά διαπιστώθηκαν, επίσης, τόσο στη δημόσια πρόσβαση των πολιτών στις πληροφορίες και στα έγγραφα βάσει των οποίων ελήφθησαν οι σχετικές αποφάσεις κατανομής των πόρων, όσο και στη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία καταγραφής των αναγκών ή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Έλλειψη απολογιστικών εκθέσεων: Μέχρι σήμερα κανένας αρμόδιος δημόσιος φορέας δεν φαίνεται να συντάσσει εκθέσεις πεπραγμένων, στις οποίες να συμπεριλαμβάνεται και οικονομικός απολογισμός των έργων με βάση τους πόρους που έλαβε. Αποσπασματικότητα ελέγχων σχετικά με την αξιοποίηση των δημόσιων πόρων: Ενώ τα χρηματοδοτικά εργαλεία που διαχειρίζονται ενωσιακούς πόρους έχουν ένα δομημένο, αυστηρό και πολυεπίπεδο σύστημα ελέγχων για τα πεπραγμένα, δεν συμβαίνει το ίδιο με τις υπόλοιπες πηγές χρηματοδότησης των δασικών πυρκαγιών. Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται ανά χρηματοδοτικό εργαλείο φαίνονται αποσπασματικοί και ελλιπείς, καθώς απουσιάζει η προηγούμενη τεκμηρίωση των αναγκών, στοιχείο που αποτελεί βασικό κενό στο υπάρχον σύστημα δασοπυροπροστασίας. Βάσει των συμπερασμάτων αυτών, η έκθεση περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις του WWF, οι οποίες αποσκοπούν να ενισχύσουν τις δράσεις πρόληψης, κυρίως μέσα από την καλύτερη οργάνωση και συντονισμό των χρηματοδοτικών εργαλείων. Σημειώνεται πως οι προτάσεις αυτές αξιοποιούν και ενισχύουν το υφιστάμενο καθεστώς χρηματοδότησης και διαχείρισης των πόρων για τις δασικές πυρκαγιές, καθώς και τις προβλέψεις του πρόσφατου νόμου 4662/2020 (Α΄27) για τον εθνικό μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων και αντιμετώπισης κινδύνων. Ειδικότερα, οι προτάσεις είναι οι εξής: Κατάρτιση ενός Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, που θα αποτελεί μέρος ενός μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδιασμού για τη χρηματοδότηση δράσεων για μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Ενίσχυση και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας που προβλέπεται στο άρθρο 12 του ν. 4662/2020 (Α΄27) για τον αποτελεσματικό συντονισμό των υφιστάμενων χρηματοδοτικών εργαλείων στο πλαίσιο της εφαρμογής του προτεινόμενου Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας. Δημιουργία μιας ανοιχτής Ενιαίας Πλατφόρμας Δεδομένων Χρηματοδότησης για την Αντιμετώπιση των Δασικών Πυρκαγιών (με προτεινόμενη ονομασία ΗΦΑΙΣΤΟΣ) για την ενίσχυση της διαφάνειας και της πρόσβασης των πολιτών σε πληροφορίες σχετικά με τη χρηματοδότηση δράσεων για την πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών. Δημιουργία ενός κεντρικού ελεγκτικού μηχανισμού στη ΓΓΠΠ για τον οικονομικό έλεγχο των αποφάσεων κατανομής και αξιοποίησης των πόρων. Ο μηχανισμός αυτός θα παρακολουθεί και θα ελέγχει τις αποφάσεις κατανομής στα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία, τόσο σε ό,τι αφορά στην εναρμόνισή τους με το προτεινόμενο Εθνικό Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας και την αποδοτικότητά τους από οικονομικής άποψης, καθώς και την αξιοποίηση των διατιθέμενων οικονομικών πόρων για την υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεων. Η Παναγιώτα Μαραγκού, επικεφαλής προγραμμάτων προστασίας περιβάλλοντος στο WWF Ελλάς, δήλωσε: «Η ανάγκη ενίσχυσης των πόρων για την πρόληψη σε σχέση με την καταστολή είναι το πρώτο απαραίτητο βήμα. Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των πυρκαγιών απαιτεί επιπλέον και κατά κύριο λόγο, την εγκαθίδρυση κατάλληλων επιχειρησιακών πλαισίων, την κινητοποίηση της κοινωνίας και την αποτελεσματική και διαφανή χρήση των διαθέσιμων πόρων. Πρόκειται για ένα τρίπτυχο που είναι ικανό να θωρακίσει τα φυσικά οικοσυστήματα, αλλά και τις κοινωνίες από τις δασικές πυρκαγιές, μέσω της πρόληψης. Αρκεί, βέβαια, να τεθεί σε άμεση εφαρμογή». Στη χαοτική νέα κανονικότητα που διαμορφώνει η κλιματική κρίση, οι πιο διαχειρίσιμες πυρκαγιές είναι εκείνες που προλαμβάνονται. Μόνο μέσω της πρόληψης, μπορεί να ελεγχθεί η εξάπλωσή τους και να ελαχιστοποιηθεί η έντασή τους. Η αλλαγή της κουλτούρας του συστήματος δασοπυροπροστασίας είναι το μεγάλο ζητούμενο. Χρειαζόμαστε μια νέα στρατηγική που θα λαμβάνει υπόψη τις συνθήκες της κλιματικής κρίσης και τα σενάρια εξέλιξης του φαινομένου των δασικών πυρκαγιών, θα εξασφαλίζει τη μετακίνηση της έμφασης στην πρόληψη, θα υπαγορεύει αναγκαίες αλλαγές στον χωρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, θα αξιολογεί συστηματικά το σύστημα δασοπυροπροστασίας ώστε να εντοπίζει εγκαίρως κενά και παραλείψεις με σαφή και τεκμηριωμένο τρόπο. Μια κουλτούρα που θα στηρίζεται στη συνεργασία, στην επιστημονική γνώση, και στη διακομματική συναίνεση. Θα μαθαίνει από τα λάθη του παρελθόντος, θα αξιοποιεί τα πορίσματα των ειδικών επιτροπών και τις εκθέσεις διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών αδιαφορώντας για τις όποιες βραχυχρόνιες πολιτικές σκοπιμότητες. Η πλήρης έκθεση με τα συμπεράσματα, τις προτάσεις του WWF, καθώς και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε είναι διαθέσιμη εδώ. Σημειώσεις & συνοδευτικά υλικά Μπορείτε να κατεβάσετε σχετικά infographics από εδώ. Γενικό φωτογραφικό υλικό, διαθέσιμο εδώ. Υπόμνημα WWF προς υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Χρήστο Στυλιανίδη, με προτάσεις για θέματα βελτίωσης του συστήματος δασοπυροπροστασίας (Φεβρουάριος 2022). Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 13,5 εκ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.activecitizensfund.gr
  13. Σε συνέχεια της περσινής εξαιρετικά αρνητικής αντιπυρικής περιόδου, το πρώτο τρίμηνο του 2022 επιμένουν τα αρνητικά στατιστικά στοιχεία όπως αυτά προκύπτουν από την ανάλυση των δεδομένων του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (European Forest Fire Information System - EFFIS - https://effis.jrc.ec.europa.eu). Ειδικότερα, τα νεότερα στατιστικά στοιχεία (από την αρχή του έτους έως την 9 Απριλίου 2022), δείχνουν μια σχεδόν εκθετική αύξηση του αριθμού των δασικών πυρκαγιών, η οποία είναι της τάξης του 750 % σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2008-2021. Εξίσου ανησυχητική είναι και η εξαιρετικά μεγάλη αύξηση της συνολικής καμένης έκτασης στην χώρα μας, η οποία και φτάνει το 275 % σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2008-2021. Γράφημα 1: Συνολικός αριθμός δασικών πυρκαγιών κατα το πρώτο τρίμηνο του 2022 (πορτοκαλί γραμμή). Η μαύρη γραμμή δείχνει το μέσο όρο δασικών πυρκαγιών κατα την περίοδο 2008-2021, και η γραμμοσκιασμένη γκρι ζώνη δείχνει το εύρος μεταξύ της μέγιστης και της ελάχιστης τιμής για την ίδια περίοδο. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να επισημανθεί ότι σε απόλυτους αριθμούς, τόσο το πλήθος των δασικών πυρκαγιών όσο και η συνολική καμένη έκταση καταγράφουν τις μεγαλύτερες τιμές που έχουν παρατηρηθεί ποτέ στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του έτους, από το 2008 έως και το 2021. Πιο αναλυτικά, από την αρχή του 2022 έως τις 9 Απριλίου 2022 στην χώρα μας έχουν χαρτογραφηθεί από το EFFIS 30 δασικές πυρκαγιές έναντι 4.4 που καταγράφονταν κατα μέσο όρο αυτή την περίοδο, ενώ έχουν καεί 10.330 στρέμματα έναντι 375 στρεμμάτων κατα μέσο την ίδια περίοδο. Γράφημα 2: Συνολική καμένη έκταση κατα το πρώτο τρίμηνο του 2022 (κόκκινη γραμμή). Η μαύρη γραμμή δείχνει το μέσο όρο καμένων εκτάσεων κατα την περίοδο 2008-2021, και η γραμμοσκιασμένη γκρι ζώνη δείχνει το εύρος μεταξύ της μέγιστης και της ελάχιστης τιμής για την ίδια περίοδο. View full είδηση
  14. Σε συνέχεια της περσινής εξαιρετικά αρνητικής αντιπυρικής περιόδου, το πρώτο τρίμηνο του 2022 επιμένουν τα αρνητικά στατιστικά στοιχεία όπως αυτά προκύπτουν από την ανάλυση των δεδομένων του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (European Forest Fire Information System - EFFIS - https://effis.jrc.ec.europa.eu). Ειδικότερα, τα νεότερα στατιστικά στοιχεία (από την αρχή του έτους έως την 9 Απριλίου 2022), δείχνουν μια σχεδόν εκθετική αύξηση του αριθμού των δασικών πυρκαγιών, η οποία είναι της τάξης του 750 % σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2008-2021. Εξίσου ανησυχητική είναι και η εξαιρετικά μεγάλη αύξηση της συνολικής καμένης έκτασης στην χώρα μας, η οποία και φτάνει το 275 % σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2008-2021. Γράφημα 1: Συνολικός αριθμός δασικών πυρκαγιών κατα το πρώτο τρίμηνο του 2022 (πορτοκαλί γραμμή). Η μαύρη γραμμή δείχνει το μέσο όρο δασικών πυρκαγιών κατα την περίοδο 2008-2021, και η γραμμοσκιασμένη γκρι ζώνη δείχνει το εύρος μεταξύ της μέγιστης και της ελάχιστης τιμής για την ίδια περίοδο. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να επισημανθεί ότι σε απόλυτους αριθμούς, τόσο το πλήθος των δασικών πυρκαγιών όσο και η συνολική καμένη έκταση καταγράφουν τις μεγαλύτερες τιμές που έχουν παρατηρηθεί ποτέ στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του έτους, από το 2008 έως και το 2021. Πιο αναλυτικά, από την αρχή του 2022 έως τις 9 Απριλίου 2022 στην χώρα μας έχουν χαρτογραφηθεί από το EFFIS 30 δασικές πυρκαγιές έναντι 4.4 που καταγράφονταν κατα μέσο όρο αυτή την περίοδο, ενώ έχουν καεί 10.330 στρέμματα έναντι 375 στρεμμάτων κατα μέσο την ίδια περίοδο. Γράφημα 2: Συνολική καμένη έκταση κατα το πρώτο τρίμηνο του 2022 (κόκκινη γραμμή). Η μαύρη γραμμή δείχνει το μέσο όρο καμένων εκτάσεων κατα την περίοδο 2008-2021, και η γραμμοσκιασμένη γκρι ζώνη δείχνει το εύρος μεταξύ της μέγιστης και της ελάχιστης τιμής για την ίδια περίοδο.
  15. Από τον Απρίλιο ξεκινά ο προληπτικός καθαρισμός του περιαστικού δάσους του Σέιχ Σου, ενώ πανελλαδικά θα καθαριστούν σχεδόν 50.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων, όπως ειπώθηκε στο περιθώριο σύσκεψης για τη φετινή αντιπυρική περίοδο που πραγματοποιήθηκε σε κεντρικό ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης παρουσία του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Χρήστου Στυλιανίδη και του υφυπουργού Περιβάλλοντος, Γιώργου Αμυρά, με στελέχη της Πυροσβεστικής και της Δασικής Υπηρεσίας, αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ο κ. Στυλιανίδης, στις δηλώσεις του, στάθηκε στην κοινή «μάχη» της Πυροσβεστικής με τη Δασική Υπηρεσία και στην απόκτηση ενιαίων πρωτοκόλλων για το πώς θα λειτουργούν και θα χειρίζονται τα περιστατικά πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη πυρκαγιά. «Δεν πρέπει να βάζουμε τα πράγματα κάτω από το χαλί και πρέπει να ομολογήσουμε ότι υπήρξε μια περίοδος που οι δύο αυτές υπηρεσίες του κράτους δεν ήταν σε τόσο αρμονική συνεργασία όσο θα θέλαμε. Οι νέες ηγεσίες των Υπουργείων αποφασίσαμε ότι η συνεργασία θα πρέπει να επιταχυνθεί και να γίνει πιο αποτελεσματική, όχι μόνο την ώρα που θα επιδιώξουμε να σβήσουμε μια μεγάλη πυρκαγιά αλλά και πριν και μετά», είπε ο υπουργός. Ο κ. Στυλιανίδης πρόσθεσε πως θα γίνουν περιοδείες σε όλη την Ελλάδα για την ενημέρωση του πλαισίου συνεργασίας και πως «σήμερα από τη Θεσσαλονίκη ξεκινά μια προσπάθεια που είμαι σίγουρος ότι θα είναι επιτυχημένη γιατί βλέπω το κλίμα από τη μυρωδιά της προετοιμασίας. Είναι όλοι σαν μια οικογένεια και αντιλαμβάνονται ότι όλοι μαζί πρέπει να δώσουμε τη μάχη της σωστής προετοιμασίας για τη νέα αντιπυρική περίοδο». Ο κ. Αμυράς μίλησε για «μία πολύ σημαντική μέρα η οποία άργησε 24 χρόνια. Τόσα χρόνια πέρασαν από τότε που η Δασική Υπηρεσία είχε ενεργό ρόλο, σε κάτι πολύ σημαντικό, στην πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Είναι σημαντικό ότι το Υπουργείο Κλιματικής και Πολιτικής Προστασίας κάνει ένα βήμα εξαιρετικά αποδοτικό. Φέρνει την Πυροσβεστική σε απόλυτη αρμονία, σε συντονισμό και επικοινωνία με τις δασικές υπηρεσίες». Ο υφυπουργός συμπλήρωσε πως θα πρέπει να υπάρχει συνέργεια ώστε οι δύο υπηρεσίες να αποκτήσουν ενιαία πρωτόκολλα για το πως πρέπει να χειρίζονται μια κατάσταση, πριν κατά τη διάρκεια και μετά τη φωτιά, ενώ χαρακτήρισε «κλειδί» την πρόληψη. «Ζούμε σε εποχές κλιματικής κρίσης και μας έχει δείξει τα δόντια της, είναι αδυσώπητη, είναι αδιανόητα σκληρή σε ανθρώπους και οικοσυστήματα», είπε ο κ. Αμυράς. View full είδηση
  16. Από τον Απρίλιο ξεκινά ο προληπτικός καθαρισμός του περιαστικού δάσους του Σέιχ Σου, ενώ πανελλαδικά θα καθαριστούν σχεδόν 50.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων, όπως ειπώθηκε στο περιθώριο σύσκεψης για τη φετινή αντιπυρική περίοδο που πραγματοποιήθηκε σε κεντρικό ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης παρουσία του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Χρήστου Στυλιανίδη και του υφυπουργού Περιβάλλοντος, Γιώργου Αμυρά, με στελέχη της Πυροσβεστικής και της Δασικής Υπηρεσίας, αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ο κ. Στυλιανίδης, στις δηλώσεις του, στάθηκε στην κοινή «μάχη» της Πυροσβεστικής με τη Δασική Υπηρεσία και στην απόκτηση ενιαίων πρωτοκόλλων για το πώς θα λειτουργούν και θα χειρίζονται τα περιστατικά πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη πυρκαγιά. «Δεν πρέπει να βάζουμε τα πράγματα κάτω από το χαλί και πρέπει να ομολογήσουμε ότι υπήρξε μια περίοδος που οι δύο αυτές υπηρεσίες του κράτους δεν ήταν σε τόσο αρμονική συνεργασία όσο θα θέλαμε. Οι νέες ηγεσίες των Υπουργείων αποφασίσαμε ότι η συνεργασία θα πρέπει να επιταχυνθεί και να γίνει πιο αποτελεσματική, όχι μόνο την ώρα που θα επιδιώξουμε να σβήσουμε μια μεγάλη πυρκαγιά αλλά και πριν και μετά», είπε ο υπουργός. Ο κ. Στυλιανίδης πρόσθεσε πως θα γίνουν περιοδείες σε όλη την Ελλάδα για την ενημέρωση του πλαισίου συνεργασίας και πως «σήμερα από τη Θεσσαλονίκη ξεκινά μια προσπάθεια που είμαι σίγουρος ότι θα είναι επιτυχημένη γιατί βλέπω το κλίμα από τη μυρωδιά της προετοιμασίας. Είναι όλοι σαν μια οικογένεια και αντιλαμβάνονται ότι όλοι μαζί πρέπει να δώσουμε τη μάχη της σωστής προετοιμασίας για τη νέα αντιπυρική περίοδο». Ο κ. Αμυράς μίλησε για «μία πολύ σημαντική μέρα η οποία άργησε 24 χρόνια. Τόσα χρόνια πέρασαν από τότε που η Δασική Υπηρεσία είχε ενεργό ρόλο, σε κάτι πολύ σημαντικό, στην πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Είναι σημαντικό ότι το Υπουργείο Κλιματικής και Πολιτικής Προστασίας κάνει ένα βήμα εξαιρετικά αποδοτικό. Φέρνει την Πυροσβεστική σε απόλυτη αρμονία, σε συντονισμό και επικοινωνία με τις δασικές υπηρεσίες». Ο υφυπουργός συμπλήρωσε πως θα πρέπει να υπάρχει συνέργεια ώστε οι δύο υπηρεσίες να αποκτήσουν ενιαία πρωτόκολλα για το πως πρέπει να χειρίζονται μια κατάσταση, πριν κατά τη διάρκεια και μετά τη φωτιά, ενώ χαρακτήρισε «κλειδί» την πρόληψη. «Ζούμε σε εποχές κλιματικής κρίσης και μας έχει δείξει τα δόντια της, είναι αδυσώπητη, είναι αδιανόητα σκληρή σε ανθρώπους και οικοσυστήματα», είπε ο κ. Αμυράς.
  17. Δασικές εκτάσεις (κυρίως πρώην αγροί) που εγκαταλείφθηκαν και... «δασώθηκαν» απελευθερώνονται για την αξιοποίησή τους μέσω γεωργικής χρήσης ή «έξυπνων» καλλιεργειών, ή και για δόμηση (υπό αυστηρές προϋποθέσεις). Έτσι, το υπουργείο Περιβάλλοντος προχωρά σε αποχαρακτηρισμό 6,9 εκ. στρεμμάτων, τα οποία ήταν κάποτε αγροτικά. Πρόθεση του υπουργείου είναι να υπάρξει χωριστή μεταχείριση για τις εκτάσεις, ανάλογα με τη βλάστηση που έχουν σήμερα, εξαρτώντας από αυτή τη δυνατότητα του ιδιοκτήτη να τις χρησιμοποιήσει στο μέλλον. «Πίσω» από αυτή την κίνηση, είναι οι δύο αποφάσεις του ΣτΕ για τους δασικούς χάρτες, που «ξεκλειδώνουν» τον αποχαρακτηρισμό της συγκεκριμένης κατηγορίας εκτάσεων. Οι εκτάσεις αυτές καταλαμβάνουν το 5,5% των αναρτημένων δασικών χαρτών. Αυτές οι εκτάσεις αντιμετωπίζονται ως δασικές, εκτός από κάποιες περιπτώσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αγροτική καλλιέργεια. Προβλήματα από τα μεγάλα ποσοστά δασωμένων αγρών δημιουργήθηκαν σε πολλές περιοχές (πχ Λευκάδα, Κυκλάδες, Πελοπόννησο), και το Υπουργείο Περιβάλλοντος, αποφάσισε την κατάργηση της κατηγορίας. Παράλληλα, υπάρχουν ισχυρές πιέσεις από τοπικούς παράγοντες για τον αποχαρακτηρισμό των εκτάσεων, με το Υπουργείο να θεωρεί ότι θα πετύχει «με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια», καθλως θα μειωθούν κατά χιλιάδες οι «αντιρρήσεις» κατά την ανάρτηση των δασικών χαρτών. Η σχετική νομοθετική ρύθμιση αναμένεται να κατατεθεί πριν το τέλος του έτους. View full είδηση
  18. Δασικές εκτάσεις (κυρίως πρώην αγροί) που εγκαταλείφθηκαν και... «δασώθηκαν» απελευθερώνονται για την αξιοποίησή τους μέσω γεωργικής χρήσης ή «έξυπνων» καλλιεργειών, ή και για δόμηση (υπό αυστηρές προϋποθέσεις). Έτσι, το υπουργείο Περιβάλλοντος προχωρά σε αποχαρακτηρισμό 6,9 εκ. στρεμμάτων, τα οποία ήταν κάποτε αγροτικά. Πρόθεση του υπουργείου είναι να υπάρξει χωριστή μεταχείριση για τις εκτάσεις, ανάλογα με τη βλάστηση που έχουν σήμερα, εξαρτώντας από αυτή τη δυνατότητα του ιδιοκτήτη να τις χρησιμοποιήσει στο μέλλον. «Πίσω» από αυτή την κίνηση, είναι οι δύο αποφάσεις του ΣτΕ για τους δασικούς χάρτες, που «ξεκλειδώνουν» τον αποχαρακτηρισμό της συγκεκριμένης κατηγορίας εκτάσεων. Οι εκτάσεις αυτές καταλαμβάνουν το 5,5% των αναρτημένων δασικών χαρτών. Αυτές οι εκτάσεις αντιμετωπίζονται ως δασικές, εκτός από κάποιες περιπτώσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αγροτική καλλιέργεια. Προβλήματα από τα μεγάλα ποσοστά δασωμένων αγρών δημιουργήθηκαν σε πολλές περιοχές (πχ Λευκάδα, Κυκλάδες, Πελοπόννησο), και το Υπουργείο Περιβάλλοντος, αποφάσισε την κατάργηση της κατηγορίας. Παράλληλα, υπάρχουν ισχυρές πιέσεις από τοπικούς παράγοντες για τον αποχαρακτηρισμό των εκτάσεων, με το Υπουργείο να θεωρεί ότι θα πετύχει «με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια», καθλως θα μειωθούν κατά χιλιάδες οι «αντιρρήσεις» κατά την ανάρτηση των δασικών χαρτών. Η σχετική νομοθετική ρύθμιση αναμένεται να κατατεθεί πριν το τέλος του έτους.
  19. Στο Μεσογειακό Νότο οι φωτιές κάθε χρόνο καταστρέφουν ζωές, περιουσίες και το περιβάλλον, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής αλλά και των ανορθολογικών επιλογών του ανθρώπου στην πολεοδόμηση και στις δομικές κατασκευές ιδιαίτερα στις περιοχές μίξης δασών και οικισμών. Μετά τις πρόσφατες ιστορικά πρωτόγνωρες φωτιές στην πατρίδας μας, το Ελληνικό Ινστιτούτο Πυροπροστασίας Κατασκευών (ΕΛΙΠΥΚΑ), ως εκ του θεσμικού ρόλου του, αλλά και με βαθύ αίσθημα ευθύνης ανταποκρίνεται στο κάλεσμα της πολιτικής ηγεσίας του τόπου και στρατεύεται, στην υπηρεσία των αρμόδιων αρχών προσφέροντας τεχνογνωσία, προτάσεις και εκπαίδευση, για την προστασία της ζωής και της περιουσίας από τη φωτιά στις κατασκευές και στις περιοχές μίξης δασών και οικισμών. Aπό την ίδρυση του, το ΕΛΙΠΥΚΑ έχει καταθέσει προτάσεις προς την Πολιτεία, οι οποίες αυτή τη χρονική συγκυρία είναι περισσότερο επίκαιρες από ποτέ όπως ενδεικτικά : Τροποποίηση του Κανονισμού Πυροπροστασίας με ειδικές ρυθμίσεις για τη δόμηση σε περιοχές μίξης δασών-οικισμών, οι οποίες μέσω των προδιαγραφών να βελτιώνουν την ανθεκτικότητα των κατασκευών σε πυρκαγιές. Υποχρεωτικός έλεγχος ασφάλειας σε αυθαίρετες κατασκευές εκτός σχεδίου και προσαρμογή/τροποποίηση των υφιστάμενων κτισμάτων σε πυρασφαλή, ως προϋπόθεση της πολεοδομικής νομιμοποίησής τους. Θέσπιση και εφαρμογή αυστηρών υποχρεωτικών προδιαγραφών για τη δόμηση ανθεκτικών στη φωτιά κτιρίων στο πλαίσιο της πρόληψης σε σχέση με τους ανθρώπους, τις κατοικίες και τις υποδομές. Θεσμοθέτηση Πιστοποιητικού Μηχανισμού για τον έλεγχο εφαρμογής και συμμόρφωσης των ανωτέρω 1,2,3. Εκπαίδευση, πιστοποίηση και ευαισθητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και ιδιαίτερα των τεχνιτών και των μηχανικών που εμπλέκονται στην πυροπροστασία των κατασκευών. Οι παραπάνω γενικές προτάσεις του ΕΛΙΠΥΚΑ βασίζονται σε εξειδικευμένες αναλύσεις και προσεγγίσεις από Ειδικούς Επιστήμονες τους οποίους το Ινστιτούτο θέτει στη διάθεση της Πολιτείας, προκειμένου να συνδράμουν στη στελέχωση Επιτροπών που θα λειτουργήσουν συμβουλευτικά και επικουρικά προς τις αρμόδιες Δημόσιες Αρχές για τη θεσμοθέτησή και τη γρήγορη εφαρμογή τους. Παράλληλα το ΕΛΙΠΥΚΑ εξετάζει επιπλέον τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να συνδράμει στην πρόληψη παρόμοιων καταστροφών στο μέλλον. View full είδηση
  20. Στο Μεσογειακό Νότο οι φωτιές κάθε χρόνο καταστρέφουν ζωές, περιουσίες και το περιβάλλον, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής αλλά και των ανορθολογικών επιλογών του ανθρώπου στην πολεοδόμηση και στις δομικές κατασκευές ιδιαίτερα στις περιοχές μίξης δασών και οικισμών. Μετά τις πρόσφατες ιστορικά πρωτόγνωρες φωτιές στην πατρίδας μας, το Ελληνικό Ινστιτούτο Πυροπροστασίας Κατασκευών (ΕΛΙΠΥΚΑ), ως εκ του θεσμικού ρόλου του, αλλά και με βαθύ αίσθημα ευθύνης ανταποκρίνεται στο κάλεσμα της πολιτικής ηγεσίας του τόπου και στρατεύεται, στην υπηρεσία των αρμόδιων αρχών προσφέροντας τεχνογνωσία, προτάσεις και εκπαίδευση, για την προστασία της ζωής και της περιουσίας από τη φωτιά στις κατασκευές και στις περιοχές μίξης δασών και οικισμών. Aπό την ίδρυση του, το ΕΛΙΠΥΚΑ έχει καταθέσει προτάσεις προς την Πολιτεία, οι οποίες αυτή τη χρονική συγκυρία είναι περισσότερο επίκαιρες από ποτέ όπως ενδεικτικά : Τροποποίηση του Κανονισμού Πυροπροστασίας με ειδικές ρυθμίσεις για τη δόμηση σε περιοχές μίξης δασών-οικισμών, οι οποίες μέσω των προδιαγραφών να βελτιώνουν την ανθεκτικότητα των κατασκευών σε πυρκαγιές. Υποχρεωτικός έλεγχος ασφάλειας σε αυθαίρετες κατασκευές εκτός σχεδίου και προσαρμογή/τροποποίηση των υφιστάμενων κτισμάτων σε πυρασφαλή, ως προϋπόθεση της πολεοδομικής νομιμοποίησής τους. Θέσπιση και εφαρμογή αυστηρών υποχρεωτικών προδιαγραφών για τη δόμηση ανθεκτικών στη φωτιά κτιρίων στο πλαίσιο της πρόληψης σε σχέση με τους ανθρώπους, τις κατοικίες και τις υποδομές. Θεσμοθέτηση Πιστοποιητικού Μηχανισμού για τον έλεγχο εφαρμογής και συμμόρφωσης των ανωτέρω 1,2,3. Εκπαίδευση, πιστοποίηση και ευαισθητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και ιδιαίτερα των τεχνιτών και των μηχανικών που εμπλέκονται στην πυροπροστασία των κατασκευών. Οι παραπάνω γενικές προτάσεις του ΕΛΙΠΥΚΑ βασίζονται σε εξειδικευμένες αναλύσεις και προσεγγίσεις από Ειδικούς Επιστήμονες τους οποίους το Ινστιτούτο θέτει στη διάθεση της Πολιτείας, προκειμένου να συνδράμουν στη στελέχωση Επιτροπών που θα λειτουργήσουν συμβουλευτικά και επικουρικά προς τις αρμόδιες Δημόσιες Αρχές για τη θεσμοθέτησή και τη γρήγορη εφαρμογή τους. Παράλληλα το ΕΛΙΠΥΚΑ εξετάζει επιπλέον τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να συνδράμει στην πρόληψη παρόμοιων καταστροφών στο μέλλον.
  21. Τα μέτρα που θα λειτουργήσουν ως ανάχωμα στις «αιτήσεις ευκαιρίας» για Βεβαίωση Παραγωγού ΑΠΕ, καθώς οι απλοποιήσεις των επομένων βημάτων αδειοδότησης, θα τεθούν επί τάπητος, μεταξύ άλλων, στη σημερινή σύσκεψη της Επιτροπής Αδειοδότησης ΑΠΕ, όπως ανέφερε σε εκδήλωση του ΑΠΕ-ΜΠΕ την Παρασκευή η Γενική Γραμματέας του υπουργείου Α. Σδούκου. Την ίδια στιγμή, στη σύσκεψη θα συζητηθούν και στοχευμένες παρεμβάσεις σε μία σειρά από επιμέρους εμπόδια που δυσχεραίνουν την υλοποίηση των έργων - «μικρά ζητήματα που κάνουν τη ζωή των επενδυτών δύσκολη, καθυστερώντας τον σχεδιασμό και την υλοποίηση», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Ένα τέτοιο ζήτημα, σύμφωνα με την κ. Σδούκου, αφορά τη διαχείριση των ομαδικών αιτημάτων «μικρών» έργων στον ΑΔΜΗΕ, τα οποία όπως πρόσθεσε με τη συσσώρευσή τους στον Διαχειριστή, έχουν μπλοκάρει τα μεγαλύτερα έργα που «έρχονται» με Βεβαίωση Παραγωγού από τη ΡΑΕ. Η Γενική Γραμματέας δεν θέλησε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες στο τι σχεδιάζει το ΥΠΕΝ, ωστόσο η αναφορά αυτή υποδηλώνει πως το υπουργείο έχει καταλήξει σε παρεμβάσεις, που θα «απαντούν» στο πρόβλημα. Επίσης, στη σημερινή σύσκεψη θα συζητηθεί ο τρόπος επιτάχυνσης της εξέτασης από τον ΔΕΔΔΗΕ των αιτήσεων σύνδεσης, δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στην αξιολόγηση του ιδιοκτησιακού, που δημιουργεί και το μεγαλύτερο φόρτο στον Διαχειριστή. Τρίτο πρόβλημα είναι η επίσπευση των έργων σύνδεσης από τους Διαχειριστές, καθώς οι επενδυτές εκφράζουν παράπονα ότι συχνά εξαντλείται η διορία του 12μηνου. Τρίτη «γάγγραινα», όπως ανέφερε η κ. Σδούκου, είναι οι τροποποιήσεις των έργων, οι οποίες ουσιαστικά έχουν ως αποτέλεσμα την επανεκκίνηση της αδειοδοτικής διαδικασίας. Ένα ακόμη θέμα που θα παρουσιασθεί η ανελαστικότητα εκ μέρους των Διαχειριστών σε σχέση με την Οριστική Προσφορά Σύνδεση για μικρότερη ισχύ σε σχέση με εκείνη που ορίζει η ΑΕΠΟ, ώστε να μπορεί να ηλεκτροδοτείται σταδιακά ένα αιολικό έργο, καθώς και για την εξάρτηση της Σύμβασης Σύνδεσης με την Άδεια Εγκατάστασης. Επίσης, θα παρουσιασθούν παρεμβάσεις και για την επίλυση των προβλημάτων που ανακύπτουν στην υλοποίηση έργων σε δασικές εκτάσεις, με τις απαρχαιωμένες πλέον προδιαγραφές στη δασική οδοποιία και τα εμπόδια που μπαίνουν με τις μελέτες αναδάσωσης. Η κ. Σδούκου σημείωσε πως το υπουργείο έχει σκεφτεί παρεμβάσεις, και έχει παρακινήσει την αρμόδια Γενική Γραμματεία και τη Γενική Διεύθυνση Δασών, για να βρεθούν λύσεις. Σύμφωνα με την κ. Σδούκου, στη σύσκεψη θα συζητηθούν οι παρεμβάσεις του ΥΠΕΝ για απλοποίηση των μετέπειτα αδειοδοτικών βημάτων, με τον περιορισμό των δικαιολογητικών για την υποβολή αιτήσεων σε κάθε φάση, αλλά και με ψηφιοποιημένες διαδικασίες τόσο κατά την υποβολή, όσο και κατά την έκδοση όλων των αδειών. Επιπλέον, θα δημιουργηθεί ένα one stop shop, που θα λειτουργεί ως «πύλη εισόδου» για τους επενδυτές, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν την ταυτότητα των έργων. Όπως έχει γράψει το energypress, με τις παρεμβάσεις δεν επέρχεται κάποια κεντρική μεγάλη αλλαγή (όπως ήταν η κατάργηση της άδειας παραγωγής στην απλοποίηση της πρώτης φάσης), αλλά εισάγονται σειρά από ρυθμίσεις που επιλύουν πολλά από τα αγκάθια που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές στην ωρίμανση των έργων τους και επιταχύνονται κατά πολύ οι χρόνοι που απαιτούνται για την αδειοδότηση. Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις, θα απαιτούνται πια λιγότερα βήματα, μικρότερος αριθμός δικαιολογητικών και διοικητικών αποφάσεων για τη λήψη από την οριστική προσφορά σύνδεσης, μέχρι την άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας έργων ΑΠΕ. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, στη σύσκεψη αναμένεται να συζητηθεί και η προοπτική υποχρεωτικής επιβολής εγγυητικής επιστολής μαζί με την αίτηση για τη Βεβαίωση Παραγωγού ΑΠΕ, ως δικλείδα ασφαλείας για την οικονομική φερεγγυότητα του επενδυτή. Πληροφορίες «δείχνουν» πως η απόφαση είναι πλέον ειλημμένη, με σκοπό να εφαρμοσθεί οπωσδήποτε από τον επόμενο Κύκλο υποβολής, που θα «ανοίξει» τον Ιούνιο. Μάλιστα, υπήρχαν ενδείξεις πως στόχος του ΥΠΕΝ είναι το μέτρο να έχει και αναδρομική ισχύ, με την εφαρμογή από τον Κύκλο υποβολής του Δεκεμβρίου 2020, με τον οποίο έκανε «πρεμιέρα» η Βεβαίωση Παραγωγού ΑΠΕ. Ωστόσο, παραμένει ερώτημα κατά μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, με δεδομένο ότι έχουν ήδη πάρει το «πράσινο φως» από τη ΡΑΕ 1.544 αιτήσεις για έργα 34,48 MW, για τα οποία απομένει μόνο η καταβολή του τέλους έκδοσης ώστε να λάβουν Βεβαίωση Παραγωγού. View full είδηση
  22. Τα μέτρα που θα λειτουργήσουν ως ανάχωμα στις «αιτήσεις ευκαιρίας» για Βεβαίωση Παραγωγού ΑΠΕ, καθώς οι απλοποιήσεις των επομένων βημάτων αδειοδότησης, θα τεθούν επί τάπητος, μεταξύ άλλων, στη σημερινή σύσκεψη της Επιτροπής Αδειοδότησης ΑΠΕ, όπως ανέφερε σε εκδήλωση του ΑΠΕ-ΜΠΕ την Παρασκευή η Γενική Γραμματέας του υπουργείου Α. Σδούκου. Την ίδια στιγμή, στη σύσκεψη θα συζητηθούν και στοχευμένες παρεμβάσεις σε μία σειρά από επιμέρους εμπόδια που δυσχεραίνουν την υλοποίηση των έργων - «μικρά ζητήματα που κάνουν τη ζωή των επενδυτών δύσκολη, καθυστερώντας τον σχεδιασμό και την υλοποίηση», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Ένα τέτοιο ζήτημα, σύμφωνα με την κ. Σδούκου, αφορά τη διαχείριση των ομαδικών αιτημάτων «μικρών» έργων στον ΑΔΜΗΕ, τα οποία όπως πρόσθεσε με τη συσσώρευσή τους στον Διαχειριστή, έχουν μπλοκάρει τα μεγαλύτερα έργα που «έρχονται» με Βεβαίωση Παραγωγού από τη ΡΑΕ. Η Γενική Γραμματέας δεν θέλησε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες στο τι σχεδιάζει το ΥΠΕΝ, ωστόσο η αναφορά αυτή υποδηλώνει πως το υπουργείο έχει καταλήξει σε παρεμβάσεις, που θα «απαντούν» στο πρόβλημα. Επίσης, στη σημερινή σύσκεψη θα συζητηθεί ο τρόπος επιτάχυνσης της εξέτασης από τον ΔΕΔΔΗΕ των αιτήσεων σύνδεσης, δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στην αξιολόγηση του ιδιοκτησιακού, που δημιουργεί και το μεγαλύτερο φόρτο στον Διαχειριστή. Τρίτο πρόβλημα είναι η επίσπευση των έργων σύνδεσης από τους Διαχειριστές, καθώς οι επενδυτές εκφράζουν παράπονα ότι συχνά εξαντλείται η διορία του 12μηνου. Τρίτη «γάγγραινα», όπως ανέφερε η κ. Σδούκου, είναι οι τροποποιήσεις των έργων, οι οποίες ουσιαστικά έχουν ως αποτέλεσμα την επανεκκίνηση της αδειοδοτικής διαδικασίας. Ένα ακόμη θέμα που θα παρουσιασθεί η ανελαστικότητα εκ μέρους των Διαχειριστών σε σχέση με την Οριστική Προσφορά Σύνδεση για μικρότερη ισχύ σε σχέση με εκείνη που ορίζει η ΑΕΠΟ, ώστε να μπορεί να ηλεκτροδοτείται σταδιακά ένα αιολικό έργο, καθώς και για την εξάρτηση της Σύμβασης Σύνδεσης με την Άδεια Εγκατάστασης. Επίσης, θα παρουσιασθούν παρεμβάσεις και για την επίλυση των προβλημάτων που ανακύπτουν στην υλοποίηση έργων σε δασικές εκτάσεις, με τις απαρχαιωμένες πλέον προδιαγραφές στη δασική οδοποιία και τα εμπόδια που μπαίνουν με τις μελέτες αναδάσωσης. Η κ. Σδούκου σημείωσε πως το υπουργείο έχει σκεφτεί παρεμβάσεις, και έχει παρακινήσει την αρμόδια Γενική Γραμματεία και τη Γενική Διεύθυνση Δασών, για να βρεθούν λύσεις. Σύμφωνα με την κ. Σδούκου, στη σύσκεψη θα συζητηθούν οι παρεμβάσεις του ΥΠΕΝ για απλοποίηση των μετέπειτα αδειοδοτικών βημάτων, με τον περιορισμό των δικαιολογητικών για την υποβολή αιτήσεων σε κάθε φάση, αλλά και με ψηφιοποιημένες διαδικασίες τόσο κατά την υποβολή, όσο και κατά την έκδοση όλων των αδειών. Επιπλέον, θα δημιουργηθεί ένα one stop shop, που θα λειτουργεί ως «πύλη εισόδου» για τους επενδυτές, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν την ταυτότητα των έργων. Όπως έχει γράψει το energypress, με τις παρεμβάσεις δεν επέρχεται κάποια κεντρική μεγάλη αλλαγή (όπως ήταν η κατάργηση της άδειας παραγωγής στην απλοποίηση της πρώτης φάσης), αλλά εισάγονται σειρά από ρυθμίσεις που επιλύουν πολλά από τα αγκάθια που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές στην ωρίμανση των έργων τους και επιταχύνονται κατά πολύ οι χρόνοι που απαιτούνται για την αδειοδότηση. Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις, θα απαιτούνται πια λιγότερα βήματα, μικρότερος αριθμός δικαιολογητικών και διοικητικών αποφάσεων για τη λήψη από την οριστική προσφορά σύνδεσης, μέχρι την άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας έργων ΑΠΕ. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, στη σύσκεψη αναμένεται να συζητηθεί και η προοπτική υποχρεωτικής επιβολής εγγυητικής επιστολής μαζί με την αίτηση για τη Βεβαίωση Παραγωγού ΑΠΕ, ως δικλείδα ασφαλείας για την οικονομική φερεγγυότητα του επενδυτή. Πληροφορίες «δείχνουν» πως η απόφαση είναι πλέον ειλημμένη, με σκοπό να εφαρμοσθεί οπωσδήποτε από τον επόμενο Κύκλο υποβολής, που θα «ανοίξει» τον Ιούνιο. Μάλιστα, υπήρχαν ενδείξεις πως στόχος του ΥΠΕΝ είναι το μέτρο να έχει και αναδρομική ισχύ, με την εφαρμογή από τον Κύκλο υποβολής του Δεκεμβρίου 2020, με τον οποίο έκανε «πρεμιέρα» η Βεβαίωση Παραγωγού ΑΠΕ. Ωστόσο, παραμένει ερώτημα κατά μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, με δεδομένο ότι έχουν ήδη πάρει το «πράσινο φως» από τη ΡΑΕ 1.544 αιτήσεις για έργα 34,48 MW, για τα οποία απομένει μόνο η καταβολή του τέλους έκδοσης ώστε να λάβουν Βεβαίωση Παραγωγού.
  23. Version 1.0.0

    90 downloads

    ΥΑ 133384-6587 ΦΕΚ 2828/Β'/23.12.2015 Προδιαγραφές Σύνταξης των Μελετών Διαχείρισης Πάρκων και Αλσών ΥΑ 114537-5557 ΦΕΚ 5283/Β'/01.12.2020 Τροποποίηση των Προδιαγραφών Σύνταξης των Μελετών Διαχείρισης Πάρκων και Αλσών
  24. Mε 700 εποχικούς υπαλλήλους ενισχύει τις δασικές υπηρεσίες σε ολόκληρη τη χώρα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Οι προσλήψεις, που θα πραγματοποιηθούν μέσω του προγράμματος κοινωφελούς εργασίας του ΟΑΕΔ, αφορούν σε 350 θέσεις Δασολόγων ΠΕ, 200 θέσεις Δασοπόνων ΤΕ και 150 θέσεις Διοικητικών ΔΕ. Οι 700 υπάλληλοι θα στελεχώσουν τις Δασικές Υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος. Σε δήλωσή του, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς σημείωσε πως «στηρίζουμε κι ενισχύουμε την προσπάθεια των δασικών υπηρεσιών στο δύσκολο και συγχρόνως πολύτιμο έργο που επιτελούν για τους πολίτες». Η Δασική Υπηρεσία έχει αναλάβει να ολοκληρώσει σημαντικές δράσεις με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, όπως: ● Αναμόρφωση, ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών εντός του 2021 σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο του ν. 4685/20. ● Απορρόφηση των πιστώσεων, που αφορούν στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2104-2020 για έργα πρόληψης και αποκατάστασης φυσικών καταστροφών. ● Συμμετοχή και υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Αναδασώσεων. ● Άμεση εκπόνηση και υλοποίηση διαχειριστικών μελετών για τα δημόσια δάση. ● Σχεδιασμό μελετών αντιπυρικών σχεδίων των δασικών οικοσυστημάτων. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με τα υπουργεία Εργασίας και Ανάπτυξης, συμμετέχει στο πρόγραμμα απασχόλησης κοινωφελούς εργασίας για ανέργους εγγεγραμμένους στο μητρώο του ΟΑΕΔ. Άμεσα θα ανακοινωθεί η κατανομή των θέσεων ανά οργανική δομή και ειδικότητα. Στη συνέχεια θα δημοσιευθεί η πρόσκληση από τον ΟΑΕΔ για τη διαδικασία υποβολή αιτήσεων.
  25. Mε 700 εποχικούς υπαλλήλους ενισχύει τις δασικές υπηρεσίες σε ολόκληρη τη χώρα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Οι προσλήψεις, που θα πραγματοποιηθούν μέσω του προγράμματος κοινωφελούς εργασίας του ΟΑΕΔ, αφορούν σε 350 θέσεις Δασολόγων ΠΕ, 200 θέσεις Δασοπόνων ΤΕ και 150 θέσεις Διοικητικών ΔΕ. Οι 700 υπάλληλοι θα στελεχώσουν τις Δασικές Υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος. Σε δήλωσή του, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς σημείωσε πως «στηρίζουμε κι ενισχύουμε την προσπάθεια των δασικών υπηρεσιών στο δύσκολο και συγχρόνως πολύτιμο έργο που επιτελούν για τους πολίτες». Η Δασική Υπηρεσία έχει αναλάβει να ολοκληρώσει σημαντικές δράσεις με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, όπως: ● Αναμόρφωση, ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών εντός του 2021 σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο του ν. 4685/20. ● Απορρόφηση των πιστώσεων, που αφορούν στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2104-2020 για έργα πρόληψης και αποκατάστασης φυσικών καταστροφών. ● Συμμετοχή και υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Αναδασώσεων. ● Άμεση εκπόνηση και υλοποίηση διαχειριστικών μελετών για τα δημόσια δάση. ● Σχεδιασμό μελετών αντιπυρικών σχεδίων των δασικών οικοσυστημάτων. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με τα υπουργεία Εργασίας και Ανάπτυξης, συμμετέχει στο πρόγραμμα απασχόλησης κοινωφελούς εργασίας για ανέργους εγγεγραμμένους στο μητρώο του ΟΑΕΔ. Άμεσα θα ανακοινωθεί η κατανομή των θέσεων ανά οργανική δομή και ειδικότητα. Στη συνέχεια θα δημοσιευθεί η πρόσκληση από τον ΟΑΕΔ για τη διαδικασία υποβολή αιτήσεων. View full είδηση
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.