Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • HoloBIM Structural
    HoloBIM Structural

  • Αρθρογραφία

    Αρθρογραφία

    411 ειδήσεις in this category

    1. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η έννοια του διατηρητέου κτηρίου απασχολεί έντονα τους ιδιοκτήτες ακινήτων, όπως και τους νομικούς για πληθώρα λόγων.
      Για όσους έρχονται σε μια στενή επαφή με τα "διατηρητέα", πρέπει να υπογραμμιστούν οι εξής χρηστικές νομικές πληροφορίες:
      Η προστασία τους απορρέει από το άρθρο 24 παρ. 1, 6 του Συντάγματος. Η έννοια του διατηρητέου απορρέει από την πολεοδομική νομοθεσία, ενώ του μνημείου από την αρχαιολογική Η προστασία των διατηρητέων είναι ipso iure και a priori και διαγράφεται σχεδόν απόλυτη Βασικό νομικό κείμενο που ρυθμίζει τα διατηρητέα είναι ο Ν. 3028/2002. Επίσης, σε διεθνές επίπεδο εντοπίζεται η Διεθνής Σύμβαση της Γρανάδας  το 1985 κυρώθηκε με τον Ν. 2039/1992. Με τη Σύμβαση της Γρανάδας προστατεύονται από την εξαφάνιση τα διατηρητέα και προσαρμόζονται σε σύγχρονες χρήσεις.  Επεμβάσεις στα διατηρητέα: γενικοί κανόνες
      Ως γενικός κανόνας στα διατηρητέα τίθεται η απαίτηση πρότερης άδειας της αρμόδιας υπηρεσίας που εξευρίσκεται κατά περίπτωση. Οι επεμβάσεις πάσης φύσεως και κατ’ εξαίρεση χρήσεις σε διατηρητέα επιτρέπονται μόνο με την προϋπόθεση ότι εναρμονίζονται με το χαρακτήρα του οικοδομήματος, την αρχιτεκτονική διάρθρωση και δομή του, τις κτιριολογικές και κατασκευαστικές δυνατότητές του, αποβλέπουν στην απόδειξη και διατήρηση του αισθητικού και αρχιτεκτονικού του χαρακτήρα και δεν συνεπάγονται ουσιώδη αλλοίωση της μορφής του και δεν παραβλέπουν το διατηρητέο κτίριο και τον περιβάλλοντα χώρο του. Οι σχετικές αποφάσεις της διοικήσεως πρέπει να αιτιολογούνται ειδικά (ΣτΕ 3114/1998), άλλως είναι ακυρωτέες.
      Ο χαρακτηρισμός κτηρίου ως διατηρητέου σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία, δεν εξαρτάται από τη στατική του επάρκεια ούτε κωλύεται από τυχόν χαρακτηρισμό του ως επικινδύνως ετοιμόρροπου κατά το ΠΔ της 13-22.4.1929. Όπως γίνεται δεκτό, οι δύο αυτές διαδικασίες είναι αυτοτελείς και αποβλέπουν σε διαφορετικό σκοπό, η μεν πρώτη στην προστασία στο διηνεκές στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς που κρίνονται διατηρητέα, η δε δεύτερη στην προστασία του κοινού από στατικώς επικίνδυνα κτήρια. Από την κρίση επί του πρώτου ζητήματος εξαρτάται το είδος και η έκταση των επιτρεπομένων ή επιβαλλομένων επεμβάσεων στο κτήριο, συμπεριλαμβανομένης της μερικής ή ολικής κατεδαφίσεώς του, της αποκαταστάσεως ορισμένων στοιχείων του ή και της εξ ολοκλήρου ανακατασκευής του. Με το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν 1577/1985 οριζόταν, εξάλλου ως ουσιώδης τύπος της διαδικασίας κηρύξεως κτηρίων ως διατηρητέων, η ενημέρωση των ενδιαφερομένων ιδιοκτητών, είτε με κοινοποίηση σε αυτούς της αιτιολογικής εκθέσεως, είτε με ανάρτησή της στο οικείο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα και σχετική δημοσίευση, με επιμέλεια του Δήμου ή της Κοινότητας, σε τοπική εφημερίδα ή εφημερίδα της Πρωτεύουσας του νομού (βλ. σχετικώς ΣτΕ 4221/2005).
      Η κρίση της Διοίκησης πάντοτε πρέπει να φέρει ειδική αιτιολογία ως προς το αναγκαίο οποιασδήποτε επέμβασης σε διατηρητέο. Η αιτιολογία μπορεί να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου. Ήδη κατά τον ΓΟΚ του 1985, η ΥΑ χαρακτηρισμού κτηρίου/μνημείου ως διατηρητέου και επιβολής ειδικών όρων προστασίας/περιορισμών δόμησης δέον όπως είναι αιτιολογημένη. Το ίδιο ισχύει και υπό το κράτος του ΝΟΚ του 2012. 
      Τέλος, γίνεται δεκτό ότι οι πρόσθετοι όροι και περιορισμοί δομήσεως για διατηρητέα κτίρια τίθενται αποκαταστατικά για την διατήρηση του κρινομένου ως προστατευομένου κτιρίου και δεν έχουν αποζημιωτικό χαρακτήρα ούτε μπορεί να άγουν ποτέ σε υπέρβαση των γενικών για την περιοχή ισχυόντων όρων δομήσεως και χρήσεως (ΣτΕ 2987/1998).
      Δικηγορικό Γραφείο Παναγιώτη Γαλάνη
      PhD, LLM Δημοσίου Δικαίου
      Νομικός
       
    2. Αρθρογραφία

      Engineer

      Ο κατασκευαστικός κλάδος διέρχεται ραγδαίες αλλαγές και αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις που θα διαρκέσουν δεκαετίες.
      Όπως αναφέρεται σε έρευνα για τον κλάδο στη Γαλλία που παρουσιάζει το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στο Παρίσι ορισμένες από τις προκλήσεις αυτές είναι η αύξηση του πληθυσμού, των αναγκών στέγασης και των υποδομών, η κλιματική αλλαγή, οι απειλές για τη βιοποικιλότητα, η βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων, οι κοινωνικές προσδοκίες τόσο σε επίπεδο καταναλωτών όσο και
      περιφερειακών φορέων και οι ψηφιακές και ενεργειακές αλλαγές που επηρεάζουν όλους τους τομείς.
      Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο κατασκευαστικός κλάδος αναμένεται να αυξηθεί κατά 30% μέσα σε δέκα χρόνια και να φτάσει τα 15 τρισ. δολάρια έναντι 11,6 τρισ. δολάρια σήμερα, γεγονός που αποτελεί σημαντική ευκαιρία για τις εταιρείες του κλάδου, εφόσον αυτές παραμένουν ανταγωνιστικές και καταφέρνουν να αναπτύσσουν την παρουσία τους σε αναπτυσσόμενες ξένες αγορές.
      Στη Γαλλία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμόδιων φορέων, το 2021 ο όγκος της δραστηριότητας στον τομέα των κτηρίων αναμένεται να ανακάμψει κατά 11,3%, ενώ όσον αφορά τον τομέα των δημοσίων έργων η ανάκαμψη της δραστηριότητας αναμένεται να κυμανθεί από 5% έως και 15%. 
      Ο γαλλικός κατασκευαστικός τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και τεχνογνωσίας, στοιχείων που κατατάσσουν τη χώρα μεταξύ των κορυφαίων χωρών όσον αφορά την καινοτομία. Ως εκ τούτου, για τη διείσδυση στη γαλλική αγορά απαιτείται οι εταιρείες να διαθέτουν υψηλό βαθμό τεχνολογικής ανάπτυξης, πιστοποιήσεις σύμφωνα με διεθνείς τεχνικούς κανονισμούς και να είναι ικανές να προσαρμοστούν στις αλλαγές των μεθόδων παραγωγής και των αγορών.
      Επιπλέον, η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων θα εξαρτηθεί από τη δυνατότητα ενσωμάτωσης των ενεργειακών και περιβαλλοντικών απαιτήσεων, η οποία αποτελεί λειτουργικό άξονα για την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων του τομέα.
    3. Αρθρογραφία

      Engineer

      Όλως προσφάτως (στις 23 Ιουλίου 2021) δημοσιεύθηκε ο Νόμος 4819/2021 (ΦΕΚ 129/Α/23-07-2021), οι διατάξεις του οποίου θεσπίζουν ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων και μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας. Με τον ως άνω εκδοθέντα νόμο εισάγονται, επίσης, τροποποιήσεις και εξειδικεύσεις που αφορούν, μεταξύ άλλων, σε ουσιώδεις ρυθμίσεις για την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας Στο πλαίσιο αυτό, οι κάτωθι συνοπτικές αναφορές επικεντρώνονται σε κρίσιμες νομικές παραμέτρους αφορώσες τη διαδικασία αδειοδότησης των ΑΠΕ, τα μικρά φωτοβολταϊκά, τις Βεβαιώσεις Παραγωγών κ.α. Ειδικότερα, οι ανωτέρω θεματικές ρυθμίζονται υπό το Μέρος Η΄ του νόμου (άρθρα 128 έως 147) και αφορούν: α) στη διαδικασία προσδιορισμού περιθωρίου ισχύος σε κορεσμένα δίκτυα και β) στην υποχρεωτική προσκόμιση Εγγυητικής Επιστολής Βεβαίωσης Παραγωγών και Βεβαίωσης Παραγωγών Ειδικών Έργων. 
      Τις αξιοσημείωτες αυτές ρυθμίσεις του ως άνω εκδοθέντος νόμου, συμπληρώνει ο επίσης προσφάτως δημοσιευθείς Νόμος 4821/2021 (ΦΕΚ 134/Α/31-07-2021). Επί τη βάσει επιμέρους διατάξεων του εν λόγω Νόμου αφενός τροποποιούνται τα κριτήρια ως προς το επιτρεπτό της σύναψης σύμβασης λειτουργικής ενίσχυσης εκτός διαγωνιστικών διαδικασιών (με «σταθερή τιμή») για φωτοβολταϊκούς σταθμούς μικρής ισχύος (άρθρο 98), αφετέρου εισάγεται κομβικής σημασίας διάταξη, δια της οποίας αναπροσαρμόζεται κατά 10%, υπό προϋποθέσεις, η τιμή αναφοράς ήδη λειτουργούντων φ/β σταθμών, διασυνδεδεμένων στο σύστημα των Μη Διασυνδεμένων Νησιών (άρθρο 99). 
      Οι σημαντικότερες νεοεισαχθείσες νομοθετικές ρυθμίσεις παρουσιάζονται αναλυτικά ως ακολούθως: 
      1. Εγκατάσταση φ/β σταθμών σε κορεσμένα δίκτυα
      Το άρθρο 132 του Ν. 4819/2021 προσδιορίζει το περιθώριο ισχύος εγκατάστασης φ/β σταθμών σε κορεσμένα δίκτυα, δίδοντας τη δυνατότητα σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα να υποβάλλουν μόνο μία αίτηση χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης για την εγκατάσταση φ/β σταθμού ισχύος έως 400 kW, κατά προτεραιότητα και κατά παρέκκλιση της νομοθεσίας περί κορεσμένου δικτύου. Πιο συγκεκριμένα, στην Πελοπόννησο ορίζεται η εγκατάσταση φ/β σταθμών έως 86 MW, στις Κυκλάδες έως 45 MW, στην Εύβοια έως 40 MW, στη δε περίπτωση του δικτύου της Κρήτης, δύναται να υποβληθούν αιτήσεις ισχύος έως 140 MW. 
      Κατά τη λογική της εν λόγω ρύθμισης, δεν ελέγχεται το κριτήριο της παρ. 3α του άρθρου 7 του Ν. 4414/2016, και επιπλέον, δεν εφαρμόζεται ο περιορισμός της σύναψης σύμβασης λειτουργικής ενίσχυσης κατόπιν συμμετοχής σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών, όπως ορίζει η παρ. 3β του ιδίου άρθρου. Συνεπώς κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο δύναται κατ΄αρχήν να υποβάλει αίτηση για ένα μόνο έργο άνευ συμμετοχής σε διαγωνιστική διαδικασία. Δεν μπορεί εδώ να αποκλεισθεί η ύπαρξη νομικών αμφισημιών κατά την εφαρμογή της διάταξης, οι οποίες (αμφισημίες) κατά κανόνα επιλύονται με συνδυαστική εφαρμογή των κρίσιμων σχετικών διατάξεων της ενεργειακής νομοθεσίας και των ειδικών χαρακτηριστικών και της νομικής διαμόρφωσης εκάστου επενδυτικού σχήματος.
      Επιπλέον, οι κάτοχοι σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που συνδέονται σε περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί ως κορεσμένο δίκτυο, των οποίων οι άδειες παραγωγής έχουν παραταθεί σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ. 3 του Ν. 4685/2020 και για τους οποίους σταθμούς είχαν εκδοθεί οριστικές προσφορές σύνδεσης, δύνανται να υποβάλλουν αίτημα χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης εντός ενός μηνός από την έναρξη ισχύος του υπό κρίση νόμου. 
      Τέλος, δέον όπως σημειωθεί ότι η υποβολή σχετικών αιτήσεων χορήγησης προσφοράς σύνδεσης θα λαμβάνει χώρα ηλεκτρονικά, μέσω ενός πληροφοριακού συστήματος, η κανονική λειτουργία του οποίου αναμένεται να καθοριστεί, σύμφωνα με τα άρθρα 132 παρ. 3 και 146 του Ν. 4819/2021, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας εντός δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του. 
      2. Εγγυητική Επιστολή για την έκδοση Βεβαίωσης Παραγωγού 
      Ακολούθως, το άρθρο 137 του Ν. 4819/2021 ρυθμίζει την υποχρέωση προσκόμισης Εγγυητικής Επιστολής για την έκδοση Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων. Για τη διαδικασία έκδοσης της εκάστοτε Βεβαίωσης, προσκομίζεται επιστολή ύψους 35.000 ευρώ/MW μεγίστης ισχύος παραγωγής, η οποία πρέπει να αποστέλλεται εντός πέντε ημερών από την υποβολή της αίτησης. Το ποσό αυτό μπορεί να καλύπτεται από περισσότερες από μια Εγγυητικές Επιστολές. Επιπλέον, ορίζεται ότι σε περίπτωση αύξησης της αναγραφόμενης στη Βεβαίωση ή στη Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή στην άδεια παραγωγής μέγιστης ισχύος παραγωγής, ο αιτών οφείλει να αυξήσει το συνολικό ύψος της ή των Εγγυητικών Επιστολών.
      Με τη διάταξη αυτή ρυθμίζονται αφενός ζητήματα σχετιζόμενα με την επιστροφή της Εγγυητικής Επιστολής Βεβαίωσης Παραγωγού, η οποία λαμβάνει χώρα με την υποβολή πλήρους αιτήματος χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης στον αρμόδιο Διαχειριστή, ο οποίος στη συνέχεια χορηγεί βεβαίωση πληρότητας υποβολής αίτησης χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης. Επίσης, η Εγγυητική Επιστολή δύναται να επιστραφεί είτε κατόπιν αιτήματος του κατόχου της Βεβαίωσης, εν συνεχεία του οποίου παύει αυτοδικαίως να ισχύει η Βεβαίωση Παραγωγού ή η Βεβαίωση Ειδικών Έργων, καθώς και κάθε άδεια που έχει εκδοθεί για τον σταθμό αυτό, είτε έπειτα από αίτημα του ενδιαφερόμενου κατά το διάστημα από την υποβολή της αίτησης μέχρι την έκδοση της Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων. Στην περίπτωση δε αυτή, η αίτηση χορήγησης της Βεβαίωσης απορρίπτεται.
      Αφετέρου, το νέο πλαίσιο καθορίζει και τις εξαιρέσεις από την υποχρέωση προσκόμισης Εγγυητικής Επιστολής, συγκεκριμένων κατηγοριών σταθμών, όπως είναι α) οι σταθμοί με μέγιστη ισχύ παραγωγής μικρότερη ή ίση του 1 MW, β) οι σταθμοί που είναι ενταγμένοι στις στρατηγικές επενδύσεις του Ν. 4608/2019 πριν την έναρξη ισχύος του νόμου, και γ) οι σταθμοί Ο.Τ.Α Α΄ και Β΄ Βαθμού, ιδρυμάτων καθώς και Ν.Π.Δ.Δ. και Ν.Π.Ι.Δ., όπως νοσοκομεία, κέντρα υγείας και σχολεία όλων των βαθμίδων. 
      Τέλος, προβλέπεται υποχρεωτική προσκόμιση της Εγγυητικής Επιστολής μέχρι τις 31-01-2022 για τους κατόχους υφιστάμενων αδειών παραγωγής και βεβαιώσεων, οι οποίοι μέχρι την ως άνω ημερομηνία δεν θα έχουν υποβάλει αίτημα για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, προκειμένου να διατηρήσουν σε ισχύ τις άδειες παραγωγής ή τις βεβαιώσεις τους. 
      3. Εξαίρεση φ/β σταθμών μικρής ισχύος από ανταγωνιστικές διαδικασίες 
      Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 98 του ως άνω νόμου ορίζεται ότι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, άμεσα ή έμμεσα μέσω της συμμετοχής του στη διοίκηση ή ως μέτοχος, εταίρος ή μέλος νομικού προσώπου με οποιοδήποτε ποσοστό συμμετοχής, δύναται να συνάπτει σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης εκτός διαγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών για έναν (1) φ/β σταθμό μικρής ισχύος, εφόσον συντρέχουν σωρευτικώς οι εξής προϋποθέσεις: α) δεν έχει ήδη στην κατοχή του δύο (2) έργα της ίδιας τεχνολογίας με σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης εκτός διαγωνιστικών διαδικασιών, και β) οι τεχνολογίες αυτές ενισχύονται μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών. Από τα ως άνω καθίσταται σαφές ότι αντικαθίσταται με την ανωτέρω διάταξη το κριτήριο της «σύναψης, άμεσα ή έμμεσα, από τον αιτούντα σύμβασης λειτουργικής ενίσχυσης εκτός ανταγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών για περισσότερα από δύο (2) έργα της ίδιας τεχνολογίας» με το πραγματικό γεγονός της «κατοχής (κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης για την υπογραφή σύμβασης λειτουργικής ενίσχυσης) δύο (2) έργων της ίδιας τεχνολογίας με σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης εκτός ανταγωνιστικών διαδικασιών».
      Παράλληλα, εισάγεται με την ανωτέρω διάταξη σημαντική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία, οι προϋποθέσεις των περ. α) και β) δεν ελέγχονται για τις περιπτώσεις μεταβίβασης σταθμών, οι οποίοι έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία.
      Από την εκτενή σχετική εμπειρία της δικηγορικής μας εταιρείας στο χειρισμό νομικών ζητημάτων που έχουν προκύψει σε περιπτώσεις μεταβιβάσεων έργων επισημαίνουμε ότι και εδώ δύναται να ανακύψουν σύνθετα νομικά ζητήματα που χρήζουν εξατομικευμένης θεώρησης και διευθέτησης.
      4. Αναπροσαρμογή τιμών αποζημίωσης φ/β σταθμών στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά 
      Μια επιπλέον κομβικής σημασίας εισαχθείσα ρύθμιση αφορά στην αναπροσαρμογή των τιμών αποζημίωσης φ/β σταθμών στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, κατά την οποία αναπροσαρμόζεται η τιμή αναφοράς κατά 10%. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 99 του Ν. 4821/2021 ορίζεται ότι λειτουργούντες φ/β σταθμοί, που κατά τον χρόνο διασύνδεσής και θέσης τους σε λειτουργία βρίσκονταν εγκατεστημένοι στο Μη Διασυνδεδεμένο Σύστημα και εμπίπτουν στην υποπαρ. ΙΓ1 του άρθρου 1 του Ν. 4254/2014, αποζημιώνονται με βάση τις τιμές του πίνακα Α του άρθρου 1 της ως άνω υποπαρ., προσαυξημένες κατά ποσοστό 10%, εφόσον η τιμή που προκύπτει μετά από αυτόν τον υπολογισμό δεν υπερβαίνει την αντίστοιχη τιμή με την οποία αποζημιωνόταν κάθε σταθμός κατά περίπτωση την 1η Ιανουαρίου 2014. 
      Η εν λόγω ρύθμιση αποτελεί κατ΄ουσίαν νέα παραδοχή από τον ίδιο τον νομοθέτη της ανάγκης «άρσης αδικιών» του περίφημου «New Deal». Σε αυτό έχει συνδράμει καθοριστικά και η εξειδικευμένη ανάδειξη των ποικίλων εστιών ασυμβατότητας διατάξεων και ρυθμίσεων του New Deal με διατάξεις και αρχές υπερνομοθετικής ισχύος σε ανώτατο επίπεδο σε αρμόδια δικαιοδοτικά fora. Τούτο είναι σημαντικό καθότι η έννομη προστασία έναντι δικαιοκρατικά έκθετων νομοθετημάτων δεν προκύπτει μόνο συνεπεία δικαστικών αποφάσεων αλλά και συνεπεία αναδιπλώσεων του ιδίου του νομοθέτη προς αποφυγή δικαιοδοτικής στηλίτευσης της δικαιοκρατικά προβληματικής του δράσης. 
      5. Καταληκτική επισήμανση 
      Με τις νεοθεσπισθείσες διατάξεις εισάγονται ουσιώδεις ρυθμίσεις για την εγχώρια αγορά των ΑΠΕ, όπως λ.χ. η δυνατότητα ανάπτυξης σχετικής επενδυτικής δραστηριότητας στα κορεσμένα δίκτυα ανά την Ελλάδα, καθώς και η υποχρεωτική προσκόμιση Εγγυητικής Επιστολής για την έκδοση Βεβαίωσης Παραγωγού άνω του 1 MW. Χωρίς να παραγνωρίζονται οι σημαντικές προκλήσεις για τον νομοθέτη που απορρέουν από το δυναμικό χαρακτήρα που έχει η ανάπτυξη της εν λόγω αγοράς και οδηγούν στην ανάγκη περιοδικών συχνών νομοθετικών παρεμβάσεων, γεγονός είναι πως η εγχώρια νομοθεσία περί ΑΠΕ παρουσιάζει χαρακτηριστική πληθωρικότητα αλλά και διασπορά σε πλείονα νομοθετικά κείμενα. Τούτο συνιστά ένα μάλλον προβληματικό πλαίσιο που δυσχεραίνει την εποπτεία του συνόλου των ισχυουσών κανονιστικών ρυθμίσεων από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές αλλά και από τους ίδιους τους εφαρμοστές των κάθε φορά επίμαχων νομοθετικών ρυθμίσεων (θεσμικούς φορείς της αγοράς, Διαχειριστές, διοικητικές Αρχές κλπ.). 
      Επιμέλεια: Δικηγορική Εταιρεία «Μεταξάς & Συνεργάτες – Δικηγόροι & Νομικοί Σύμβουλοι» (www.metaxaslaw.gr)
    4. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η Ιπποκράτειος Πολιτεία αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση οικισμού της χώρας ο οποίος ρυμοτομήθηκε εντός του εθνικού δρυμού της Πάρνηθας, του εμβληματικότερου βουνού του λεκανοπεδίου της Αθήνας και του πλέον σημαντικού ορεινού οικοσυστήματος της Αττικής. Η ιστορία της ταυτίζεται με ολόκληρη την περίοδο της μεταπολίτευσης αλλ’ έλκει τα νομοθετικά της ερείσματα από την εποχή της χούντας, οπότε με το νομοθετικό διάταγμα 886/1971, περί οικοδομικών συνεταιρισμών, επετράπη η απεριόριστη οικιστική εκμετάλλευση των δασών και δασικών εκτάσεων της χώρας. Τις ολέθριες για το τοπίο και το περιβάλλον (φυσικό και οικιστικό) συνέπειες εκείνης της περιόδου τις βιώνουμε έως και σήμερα, με αποκορύφωμα, στην περίπτωση της Ιπποκρατείου Πολιτείας, την καταστροφική πυρκαγιά της 6ης Αυγούστου 2021, που αποτέφρωσε το μεγαλύτερο μέρος του άλλοτε ειδυλλιακού οικισμού στην καρδιά της Πάρνηθας.
      Παρ’ όλο που έχουν παρέλθει 40 χρόνια από τότε που η νομοθεσία, βάσει της οποίας δημιουργήθηκε η Ιπποκράτειος Πολιτεία, κρίθηκε αντισυνταγματική (ΣτΕ Ολ 3754/1981), καμία κυβέρνηση της δημοκρατικής πλέον Ελλάδος δεν προέβη στην αλλαγή του καθεστώτος, που έχει διαμορφωθεί, με την οικιστική εκμετάλλευση του τμήματος αυτού του ορεινού όγκου. Παρομοίως και οι δικαστικές αποφάσεις (ΣτΕ Ολ 2282/1992, ΣτΕ 3501/2010, ΣτΕ 2585/2016 αλλά και το Πρακτικό ΣτΕ ΠΕ 305/2006), που εκδόθηκαν για την Ιπποκράτειο Πολιτεία, θεωρούν στο σύνολό τους ως a priori νόμιμη τη ρυμοτόμηση του οικισμού αυτού εντός του εθνικού δρυμού της Πάρνηθας, προκρίνουν την αποχή από οποιαδήποτε διαδικασία και επιλογή που θα μπορούσε να διασαλεύσει το ήδη διαμορφωθέν οικιστικό και δομικό καθεστώς στην περιοχή και αποφεύγουν οποιαδήποτε -επί της ουσίας- εξέταση της συνταγματικότητάς του.

       
      Είναι δε πλέον υποκριτικό να υποστηρίζεται, πως τομή στην προστασία της αυθαίρετης δόμησης στα δάση αποτέλεσε η ψήφιση του Συντάγματος του 1975 και πως εκτάσεις που έχουν απολέσει τον δασικό τους χαρακτήρα πριν την 11η Ιουνίου 1975, λόγω επεμβάσεων που έλαβαν χώρα με διοικητική πράξη που καλύπτεται από το τεκμήριο νομιμότητας, δεν μπορούν πλέον να θεωρηθούν ως δάση ή δασικές, δοθέντος ότι με σωρεία νομοθετικών διατάξεων που έχουν κριθεί συνταγματικές και με τα «μορφώματα» των οικιστικών πυκνώσεων και της νομιμοποίησης δασικών αυθαιρέτων, προωθείται επίσημα και συστηματικά πλέον η οικιστική εκμετάλλευση των δασών και των δασικών εκτάσεων όλης της χώρας. Τούτο μας κάνει εύλογα να αναλογιζόμαστε πως και η διατήρηση στα δάση αυθαιρέτων που ανεγέρθηκαν προ του Συντάγματος του 1975, δεν γίνεται τελικά προς τον σκοπό της προστασίας της καλόπιστης ιδιοκτησίας καθεαυτής, αλλά για την παγίωση της αυθαιρεσίας, την οποία και μεταπολιτευτικά, ως τις μέρες μας, οι εκάστοτε κυβερνήσεις προώθησαν και στήριξαν με κάθε δυνατό τρόπο. Άλλωστε και για το σοβαρότατο αυτό ζήτημα θα πρέπει κάποτε να εξετάσουμε υπεύθυνα κατά πόσον μπορεί όντως να επιτευχθεί με κριτήρια δικαιοσύνης μία ορθή στάθμιση μεταξύ του δικαιώματος στην ιδιοκτησία και στο περιβάλλον, όταν για την προστασία της ιδιοκτησίας και της εμπιστοσύνης ορισμένων μόνο διοικουμένων καταλήγει να θυσιάζεται το δικαίωμα στο περιβάλλον ως πανανθρώπινο αγαθό που αφορά όχι μόνον τις παρούσες αλλά και όλες τις μέλλουσες γενιές.
      Με εξαίρεση δε τη μειοψηφήσασα γνώμη στην απόφαση ΣτΕ Ολ 2282/1992, αποτελεί απογοητευτική διαπίστωση το γεγονός ότι ουδείς εκ των ανωτάτων δικαστών στις σχετικές δίκες εφήρμοσε τη θεμελιώδη δημοκρατική αρχή της παρ. 2 του άρθρου 87 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία: «Οι δικαστές, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, υπόκεινται μόνο στο Σύνταγμα και στους νόμους και σε καμία περίπτωση δεν υποχρεούνται να συμμορφώνονται με διατάξεις που έχουν τεθεί κατά κατάλυση του Συντάγματος».
      Μέσα λοιπόν από αυτή την πολυκύμαντη και θεσμικά βεβαρημένη πορεία διαμορφώθηκε το καθεστώς που συντήρησε την Ιπποκράτειο Πολιτεία ως τις μέρες μας. Ένα καθεστώς νομικά σαθρό και εχθρικό προς τη φύση και τον άνθρωπο που, παρά την επιφανειακή εικόνα του μαγευτικού οικισμού μέσα στο καταπράσινο περιβάλλον της Πάρνηθας, σταδιακά έλαβε τη μορφή του «χρονικού ενός προαναγγελθέντος θανάτου» για το οικοσύστημα του σημαντικότερου δρυμού της Αττικής και για τις ανθρώπινες περιουσίες που δημιουργήθηκαν στο συγκεκριμένο τμήμα του. Ας δούμε όμως αναλυτικά τις ιδιαίτερες πτυχές αυτής της τόσο σημαντικής υποθέσεως.
      Τα τηλεοπτικά πλάνα με τις φλόγες των πυρκαγιών των τελευταίων ημερών να καταπίνουν κατοικίες στην άλλοτε παραδεισένια Ιπποκράτειο Πολιτεία, είναι εφιαλτικά. Γεμίζουν την καρδιά με απόγνωση και σε κάνουν, για ακόμα μια φορά, να αναλογίζεσαι πόσο μικρός μοιάζει ο άνθρωπος μπροστά σε κινδύνους τέτοιου μεγέθους. Δάση και περιουσίες απανθρακώνονται μέσα σε ελάχιστα λεπτά. Οι εικόνες καθηλώνουν και λένε όσα χιλιάδες λέξεις δεν μπορούν να πουν μαζί.
      Παρακολουθώντας έναν από τους πλέον ειδυλλιακούς οικισμούς της Αττικής να γίνεται στάχτη, ανακαλώ στη μνήμη όλο το νομικό πλαίσιο που στήριξε τη δημιουργία και την ύπαρξή του, προσπαθώντας να βρω μιαν απάντηση στο «πώς» και στο «γιατί» ετούτης της ασύλληπτης καταστροφής που -φευ- είναι μόνο μέρος της γενικότερης, εθνικών διαστάσεων τραγωδίας, που χτύπησε τη χώρα μας τα τελευταία εικοσιτετράωρα και ακόμα την ταλανίζει, με ανυπολόγιστες συνέπειες και για το μέλλον.
      Ο οικισμός της Ιπποκρατείου Πολιτείας αριθμεί περισσότερες από 600 κατοικίες και περίπου χίλιους (1.000) μονίμους κατοίκους, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011[1]. Ανήκει διοικητικά στον δήμο Ωρωπού. Το νομικό καθεστώς της Ιπποκρατείου Πολιτείας βασίζεται στα ακόλουθα σημεία – σταθμούς της ιστορίας της, που σχετίζονται άρρηκτα με το καθεστώς προστασίας και διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας.
      1. Ο Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας και το καθεστώς προστασίας του
      Ο Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας,[2] συνολικής εκτάσεως 3.812 εκταρίων, ιδρύθηκε με το βασιλικό διάταγμα 644/1961 (ΦΕΚ Α’ 155/13.09.1961), ενώ o Υμηττός, το Πεντελικό όρος, ο Κορυδαλλός και το όρος Αιγάλεω κηρύχθηκαν το 1969 «περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους». Αργότερα, με το πδ/γμα 107/1974 (ΦΕΚ Α’ 34/08.02.1974) το δάσος Τατοΐου κηρύχθηκε επίσης Εθνικός Δρυμός και με το πδ/γμα της 31.08-20.10.1978 (Δ’ 544/20.10.1978) καθορίστηκαν οι ζώνες προστασίας του Υμηττού.
      Η Πάρνηθα καταλαμβάνει μια μεγάλη έκταση στη γεωγραφική περιοχή της Αττικής, αποτελώντας το σημαντικότερο οικοσύστημά της. Μαζί με τα όρη Πεντέλη, Υμηττός και Αιγάλεω – Ποικίλο περικλείει την πρωτεύουσα και τα προάστιά της. Σύμφωνα με το βδ/γμα 644/1961, ο Δρυμός της Πάρνηθας αποτελείται από τον πυρήνα που περιλαμβάνει τον κεντρικό όγκο του βουνού (38.000 στρ.) και την περιφερειακή ζώνη (250.000 στρ.). Το μεγαλύτερο μέρος του πυρήνα (90%) καλύπτεται από Κεφαλληνιακή Ελάτη (Abies cephalonica), ενώ η περιφερειακή ζώνη καλύπτεται, ως επί το πλείστον, από υψηλά δάση Χαλεπίου Πεύκης (Pinus halepensis).
      Η Ιπποκράτειος Πολιτεία πριν την πυρκαγιά της 6ης Αυγούστου 2021 (protothema.gr)
      Η καταστροφική πυρκαγιά της 28ης Ιουνίου 2007 κατέστρεψε μεγάλο μέρος του Εθνικού Δρυμού, αφανίζοντας 10.500 στρ. πευκοδάσους, 21.800 στρ. ελατοδάσους και 4.300 στρ. μακκίας. Η πρωτοφανής αυτή καταστροφή επίσπευσε την έκδοση του πδ/τος της 19ης Ιουλίου 2007 «Καθορισμός Ζωνών Προστασίας του ορεινού όγκου Πάρνηθας (Ν. Αττικής)» (ΦΕΚ Δ’ 336/24.07.2007), με το οποίο καθορίστηκαν 16 ζώνες προστασίας.
      Η χλωρίδα της Πάρνηθας, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες, περιλαμβάνει περισσότερα από 1.100 φυτικά είδη, αριθμός που αποτελεί περίπου το 1/6 των ειδών της ελληνικής χλωρίδας. Μεταξύ αυτών, τα 92 είναι ελληνικά ενδημικά εκ των οποίων πολλά έχουν χαρακτηριστεί σπάνια και απειλούμενα και προστατεύονται με ειδικές διατάξεις από την ελληνική και διεθνή νομοθεσία. Η πανίδα της Πάρνηθας είναι εξ ίσου σημαντική με κυριότερο εκπρόσωπο το κόκκινο ελάφι (Cervus elaphus), που αριθμεί πάνω από 500 άτομα στο βουνό. Επίσης μεγάλος αριθμός θηλαστικών, πτηνών, αμφιβίων και ασπονδύλων συμπληρώνουν την πλούσια και θαυμαστή πανίδα της.
      Πολλά από τα είδη της Πάρνηθας προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία και κυρίως από το πδ/γμα 67/1981, αλλά και από τη διεθνή νομοθεσία, όπως τη Σύμβαση της Βέρνης, τη Σύμβαση CITES, την οδηγία των οικοτόπων 92/43 και την οδηγία για τα πουλιά 79/409. Επιπλέον, ο Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και έχει χαρακτηρισθεί Ειδική Περιοχή Προστασίας για τα πουλιά (SPA), Καταφύγιο Θηραμάτων και Τοπίο Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους.
      Εν όψει των διατάξεων του ν. 1515/1985 «Ρυθμιστικό σχέδιο και πρόγραμμα προστασίας περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας» (ΦΕΚ Α’ 18/18.02.1985) και προς επίτευξη των σκοπών του, εκπονήθηκε για την προστασία του ορεινού όγκου της Πάρνηθας μελέτη από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Οργανισμού Αθήνας, τον Ιούλιο του έτους 2003. Σε αυτήν: α) οριοθετείται ο ανωτέρω ορεινός όγκος τόσο με γενικά κριτήρια (τοπογραφία, υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο προστασίας, χρήσεις γης κ.λπ.) όσο και με ειδικά (φυσικοί σχηματισμοί, σταθερά τεχνικά έργα, όρια σχεδίων πόλεων κ.λπ.), β) Αναλύονται τα στοιχεία του φυσικού και πολιτιστικού του περιβάλλοντος, και γ) παρατίθενται οι κύριες αιτίες υποβαθμίσεώς του, η αξιολόγηση των προβλημάτων και οι τρόποι αντιμετωπίσεώς τους. Σε αυτές περιλαμβάνεται η αυξανόμενη ανθρώπινη παρουσία γύρω από και μέσα στον ορεινό όγκο, που εμφανίζεται: ι) με την επέκταση του οικιστικού ιστού, είτε με τη μορφή εντάξεως στο σχέδιο πόλεως, είτε με τη μορφή αυθαίρετης δομήσεως είτε, τέλος, με την εκτός σχεδίου δόμηση καθώς και ιι) με την ύπαρξη σε περίοπτες θέσεις, χρήσεων προϋφισταμένων, λειτουργουσών επί μακρό χρονικό διάστημα και των οποίων, κατά κανόνα δεν είναι εφικτή η απομάκρυνση αλλά, όσων είναι δυνατόν, η σταδιακή μετεγκατάσταση.
      Οι χρήσεις αυτές, που επηρεάζουν αρνητικά την αισθητική του τοπίου και τη χλωρίδα και πανίδα είναι, μεταξύ άλλων, οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, το πάρκο κεραιών, οι εγκαταστάσεις του Ο.Τ.Ε., οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, οι λατομικές εργασίες και ορισμένοι χώροι αναψυχής. Εν όψει δε αυτών προτείνεται με την ανωτέρω μελέτη ο καθορισμός των επιτρεπομένων χρήσεων σε ένδεκα ζώνες. Από αυτές οι υπό στοιχ. Α1 και Α2 είναι περιοχές απόλυτης προστασίας του πυρήνα του Εθνικού Δρυμού με διαβαθμισμένη ένταση απαγορεύσεων, ενώ οι υπό στοιχεία Β και Δ, περαιτέρω υποδιαιρούμενες, αποτελούν γύρω από τον ανωτέρω πυρήνα ζώνη αναψυχής, η οποία θα λειτουργεί προστατευτικά για τον πυρήνα, αλλά και γι’ αυτήν την ίδια, εφ’ όσον σε ορισμένες υποδιαιρέσεις της θα υπάρχουν ενισχυμένες χρήσεις αναψυχής, αθλητισμού και πολιτισμού, ώστε να συγκεντρώσουν το μεγαλύτερο μέρος της  ανθρώπινης πιέσεως για αναψυχή. Μετά την εκπόνηση της ανωτέρω μελέτης καταρτίστηκε σχετικό σχέδιο πδ/τος σύμφωνα με τις προτάσεις της, επί της οποίας γνωμοδότησε η Εκτελεστική Επιτροπή του Οργανισμού Αθήνας (πρ. 2/συν. 52/23.7.2003).
      2. Ιπποκράτειος Πολιτεία: Νομικό καθεστώς και διεκδικήσεις
      Η Ιπποκράτειος Πολιτεία αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση οικισμού της χώρας ο οποίος ρυμοτομήθηκε εντός εθνικού δρυμού, στην καρδιά της Πάρνηθας, του εμβληματικότερου βουνού του λεκανοπεδίου της Αθήνας και του πλέον σημαντικού ορεινού οικοσυστήματος της Αττικής. Η ιστορία της ταυτίζεται με ολόκληρη την περίοδο της μεταπολίτευσης αλλ’ έλκει τα νομοθετικά της ερείσματα από τα εγκληματικά νομοθετήματα της χούντας, των οποίων τις ολέθριες συνέπειες για το τοπίο και το περιβάλλον (φυσικό και οικιστικό) βιώνουμε έως και σήμερα.
      (google.commaps)
      α) Μορφολογία – Διαχείριση
      Σύμφωνα με Έκθεση δασολόγου του Δασαρχείου Πεντέλης «επί διεκδικουμένης δασικής εκτάσεως», της 10ης Αυγούστου 1974, κατόπιν αυτοψίας που πραγματοποιήθηκε στις 13.7.1974, η έκταση της Ιπποκρατείου Πολιτείας καλύπτεται, κατά ποσοστό 66%, «υπό διφυούς και πολυορόφου δάσους χαλεπίου πεύκης (ως ανωρόφου) και αειφύλλων πλατυφύλλων (ως υπορόφου) ακανονίστου υποκηπευτοειδούς έως ομηλίκου μορφής ηλικίας μέχρι 80 ετών, μέσης συγκομώσεως 0,6-0,7 και παραγωγικότητος περίπου 1,00 κ.μ. ξυλώδους όγκου κατ’ έτος και εκτάριον», ενώ το υπόλοιπο ποσοστό της επιφανείας της «τυγχάνει γυμνόν δασικής βλαστήσεως, άγονον και γεωργοδενδροκομικώς καλλιεργημένον, είναι κατανεμημένον εις μικρά τμήματα διάσπαρτα εντός του ως ανωτέρω δάσους …».[3]
      Από άποψη εκμεταλλεύσεως, η έκταση χαρακτηρίζεται ως «δασοαγροτική» για τα μεγαλύτερα υψόμετρα, ως «οικιστική – βιομηχανική – αγροτική – τουριστική» για τα χαμηλότερα. Σε σχέση με την οικοπεδική αξία της εκτάσεως, στην έκθεση αναφέρεται ότι αυτή είναι μεγάλη, καθ’ όσον προορίζεται για την ίδρυση της Διεθνούς Ιπποκρατείου Πολιτείας. Περαιτέρω, από την ίδια έκθεση προκύπτει ότι το επίμαχο δάσος τυγχάνει διαχειρίσεως ως «διακατεχόμενο», δυνάμει σχετικών εγγράφων, έτους 1972, της Γενικής Διευθύνσεως Δασών του Υπουργείου Γεωργίας και του Δασαρχείου Αθηνών, τα οποία απευθύνονται στον αναγκαστικό συνεταιρισμό διαχειρίσεως του συνιδιόκτητου δάσους «Αγία Τριάς» καθώς και ότι συνέχεται με άλλα μεγάλα δάση της περιοχής, όπως το δημόσιο δάσος Τατοΐου.[4]
      β) Ιδιοκτησιακό καθεστώς
      Σε σχέση με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της εκτάσεως, οι τίτλοι ιδιοκτησίας των δικαιοπαρόχων του οικοδομικού συνεταιρισμού υγειονομικών «Διεθνής Ιπποκράτειος Πολιτεία» ανάγονται στο έτος 1835, οπότε ο Ομέρ Πασάς μεταβίβασε το «τσιφλίκι Γκιούρκα», που περιλαμβάνει και το επίμαχο δάσος, στον Αλέξανδρο Ματθαίου Κατακουζινόν, μαζί με το «τσιφλίκι Τατοΐου». Ο τελευταίος μεταβίβασε, το 1838, την έκταση, ως προίκα, στη θυγατέρα του Ελπίδα σύζυγο Σκαρλάτου Σούτζου. Η έκταση αυτή εξαιρέθηκε της απαλλοτριώσεως που είχε κηρυχθεί με το βδ/γμα της 22ας Φεβρουαρίου 1912 στα δάση της ευρύτερης περιοχής υπέρ των ακτημόνων καλλιεργητών και υλοποιήθηκε το έτος 1922 με την υπ’ αριθ. 8/1922 απόφαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων. Το 1926 οι κληρονόμοι της ανωτέρω Ελπίδος Σούτζου μεταβίβασαν την έκταση στον Σωτήριο Αντωνίου Βλάχο και σε άλλους 165 κατοίκους Κιούρκων (κοινότητας Αφιδνών).[5]
      Τμήματα της ευρύτερης εκτάσεως κηρύχθηκαν απαλλοτριωτέα μεταξύ των ετών 1953-1972 για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων, ως δικαιούχος δε της αποζημιώσεως αναγνωρίσθηκε ο αναγκαστικός συνεταιρισμός διαχειρίσεως συνιδιοκτήτου δάσους «Αγία Τριάς». Οι περισσότεροι από τους δικαιοδόχους των ως άνω κατοίκων της κοινότητας Αφιδνών (πλην τεσσάρων) είχαν μεταβιβάσει τα τμήματα της εκτάσεως που τους ανήκαν στον υποβαλόντα την από 11.6.1974 αίτηση οικοδομικό συνεταιρισμό, δυνάμει συμβολαίων που συνετάγησαν το έτος 1973, αφού προηγουμένως, με την υπ’ αριθ. 5403/Δ4δ/8544/128/27.7.1970 κοινή απόφαση των Υπουργών Κοινωνικών Υπηρεσιών και Δημοσίων Έργων εγκρίθηκε η απόκτηση της εκτάσεως από τον ανωτέρω οικοδομικό συνεταιρισμό και προεγκρίθηκε η υπό όρους ίδρυση οικισμού σε αυτήν[6].
      (star.gr)
      Σύμφωνα με την ως άνω έκθεση του Δασαρχείου Πεντέλης οι δικαιοπάροχοι του οικοδομικού συνεταιρισμού είχαν προβεί σε πληθώρα πράξεων νομής και κατοχής επί της επίμαχης εκτάσεως (διακατοχικές πράξεις), οι οποίες και παρατίθενται στην έκθεση, το δε Ελληνικό Δημόσιο «δεν φαίνεται να πραγματοποίησεν ουδεμίαν πράξιν νομής και κατοχής επί του επιδίκου». Επίσης, αναφέρονται στην έκθεση μαρτυρίες υπέρ της κατοχής και νομής της εκτάσεως από τους δικαιοπαρόχους του οικοδομικού συνεταιρισμού, ενώ επισημαίνεται ότι δεν ανευρέθη μάρτυρας υπέρ του Δημοσίου. Σε άλλο σημείο της εκθέσεως αναφέρεται ότι η επίμαχη έκταση αποτελεί αντικείμενο ιδιωτικής διαχειρίσεως από την Επανάσταση του 1821 έως το έτος 1926 και από το έτος αυτό έως το έτος 1972 χαρακτηρίζεται ως «συνιδιόκτητο ακίνητο», ενώ με σχετικά έγγραφα της Γενικής Διευθύνσεως Δασών του Υπουργείου Γεωργίας του έτους 1972 χαρακτηρίζεται ως «διακατεχόμενο». Ο χαρακτήρας της εκτάσεως ως ιδιωτικής κτήσεως συνάγεται, κατά την έκθεση, από την υπ’ αριθ. 442/1902 απόφαση του Αρείου Πάγου, την υπ’ αριθ. 492/1959 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους για το «τσιφλίκι Καρελά» και την υπ’ αριθ. 11505/1853 απόφαση του Εφετείου Αθηνών, ενώ στα βιβλία του Δασαρχείου Πεντέλης η έκταση είναι καταγεγραμμένη στο βιβλίο ιδιωτικών δασών και όχι στο βιβλίο εθνικών δασών ως δημόσια.
      Περαιτέρω, στην ως άνω έκθεση αναφέρεται ότι από το έτος 1926 το δάσος «Αγία Τριάς» διαχειρίζεται ο ομώνυμος αναγκαστικός συνεταιρισμός διαχειρίσεως συνιδιόκτητου δάσους, του οποίου το καταστατικό ανανεώθηκε το 1954 με την υπ’ αριθ. 219/110/22.1.1954 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, και ότι ο εν λόγω συνεταιρισμός είχε επίσης ζητήσει, με την υπ’ αριθ. 269/31.03.1970 αίτησή του, την αναγνώριση της εκτάσεως ως ιδιωτικού δάσους, πλην στις 29.7.1970 ανακάλεσε την αίτησή του αυτή. Εξάλλου, επί δικαστικής διαμάχης μεταξύ του αναγκαστικού συνεταιρισμού «Αγία Τριάς» και του Ελληνικού Δημοσίου για την κυριότητα της εκτάσεως εκδόθηκαν οι υπ’ αριθ. 13131/1972 και 13132/1972 αποφάσεις του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με τις οποίες η συζήτηση κηρύχθηκε απαράδεκτη.
      Ενόψει όλων των ανωτέρω, ο συντάκτης της εκθέσεως καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «αβιάστως και ητιολογημένως» συνάγεται ότι πρόκειται για δασοαγρόκτημα, το οποίο κατέχουν και νέμονται διαδοχικά από απροσδιορίστου χρόνου και, πάντως, από την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους και εντεύθεν, ιδιώτες με διάνοια κυρίου και καλή πίστη, με νόμιμους τίτλους και αδιάλειπτα, χωρίς διεκδικήσεις από το Δημόσιο, πραγματοποιώντας όλες τις προσιδιάζουσες σε κυρίους πράξεις νομής και κατοχής και ότι οι ιδιώτες αυτοί, επομένως, έχουν καταστεί κύριοι και κατά παράγωγο και κατά πρωτότυπο τρόπο (έκτακτη χρησικτησία, συμπληρωθείσα στις 11.9.1915, ημερομηνία μετά την οποία άρχισε να ισχύει ο κανόνας περί μη δυνατότητας αντιτάξεως ενστάσεως χρησικτησίας έναντι του Δημοσίου).
      Υπό τα δεδομένα αυτά, στην ως άνω έκθεση προτείνεται η αναγνώριση της εκτάσεως ως ιδιωτικής κτήσεως, ανήκουσας κατά κυριότητα, μεταξύ άλλων, στον αιτούντα οικοδομικό συνεταιρισμό. Τα ίδια, εξάλλου, αναφέρονται και στο υπ’ αριθ. Χ16389/30.11.1973 έγγραφο του Δασάρχη Πεντέλης (και συντάκτη της ως άνω εκθέσεως) προς το Υπουργείο Γεωργίας, με αφορμή την παροχή ή μη συγκαταθέσεως του εν λόγω Υπουργού στην έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου της Ιπποκρατείου Πολιτείας. Στο έγγραφο αυτό παρατίθενται αφ’ ενός τα ίδια με την έκθεση στοιχεία σχετικά με την ιδιοκτησία της εκτάσεως και σημειώνεται, αφ’ ετέρου, ότι η εν λόγω έκταση αντιμετωπιζόταν ανέκαθεν από το Δασαρχείο Πεντέλης ως ιδιωτική, αν και το Νομικό Τμήμα της Γενικής Διεύθυνσης Δασών με το υπ’ αριθ. 130019/3608π.ε/8.1.1972 έγγραφό του ενημέρωσε το Δασαρχείο Πεντέλης ότι, εφόσον η έκταση δεν έχει αναγνωρισθεί ως ιδιωτική με κάποιον από τους μνημονευόμενους στην υπ’ αριθ. 138079/1204εγκ.951/29.11.1960 εγκύκλιο διαταγή τρόπους, προσήκει σε αυτήν ο χαρακτηρισμός της διακατεχομένης.

      Το Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δασών, με την υπ’ αριθ. 69/14/12.11.1974 πράξη του, γνωμοδότησε υπέρ της αποδοχής της αιτήσεως του προαναφερθέντος οικοδομικού συνεταιρισμού και της αναγνώρισης της εξ αδιαιρέτου κυριότητάς του στο 89% της επίμαχης δασικής εκτάσεως, εμβαδού 7.635 στρεμμάτων, υιοθετώντας, ουσιαστικά, τις διαπιστώσεις της από 10.8.1974 εκθέσεως. Κατόπιν των ανωτέρω, με την υπ’ αριθ. 102700/7967/28.12.1974 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας αναγνωρίσθηκε ότι η διεκδικούμενη από τον ανωτέρω οικοδομικό συνεταιρισμό «Αγία Τριάς» δασική έκταση 7.633 στρεμμάτων αποτελούσε ιδιωτική κτήση, ανήκουσα κατά κυριότητα σε αυτόν, σε ποσοστό 89% εξ αδιαιρέτου.
      Με την ίδια απόφαση ο Υπουργός Γεωργίας κάλεσε τον Δασάρχη Πεντέλης να παραδώσει την έκταση αυτή στον ανωτέρω οικοδομικό συνεταιρισμό με πρωτόκολλο. Ακολούθως, με το προεδρικό διάταγμα της 23ης Νοεμβρίου 1977 (ΦΕΚ Δ’ 482/25.11.1977) εγκρίθηκε ρυμοτομικό σχέδιο οικισμού στην επίμαχη έκταση του εν λόγω οικοδομικού συνεταιρισμού και καθορίσθηκαν οι όροι και περιορισμοί δόμησης των εντός των ορίων του οικοπέδων. Ωστόσο, μετά την έναρξη ισχύος του ν. 1341/1983 (με το άρθρο 9 του οποίου παρασχέθηκε στον Υπουργό Γεωργίας η δυνατότητα υποβολής αιτήσεως στο εν τω μεταξύ συσταθέν με το άρθρο 8 του ν. 998/1979 Αναθεωρητικό Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δασών για τον επανέλεγχο των πράξεων των Συμβουλίων Ιδιοκτησίας Δασών που είχαν εκδοθεί υπό το κράτος ισχύος του νδ/τος 86/1969 και με τις οποίες είχαν αναγνωρισθεί ως ιδιωτική κτήση δάση και δασικές εκτάσεις), ο Υφυπουργός Γεωργίας παρέπεμψε, τον Ιούνιο του 1983, τον φάκελο της επίμαχης εκτάσεως στο Αναθεωρητικό Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δασών (Α.Σ.Ι.Δ.), προκειμένου αυτό να γνωμοδοτήσει εκ νέου σχετικά με τη φύση της ως δημόσιας ή ιδιωτικής.
      Το Α.Σ.Ι.Δ., με την υπ’ αριθ. 32/7/17.10.1984 γνώμη του, έκρινε την προσφυγή παραδεκτή (μειοψηφούντος μέλους του, το οποίο υποστήριξε ότι η επίμαχη έκταση ευρίσκεται, πλέον, εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, με συνέπεια να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 3 παρ. 6 εδάφ. ε’ του ν. 998/1979 περί εξαιρέσεως από το πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού) και γνωμοδότησε υπέρ της αποδοχής της, με το σκεπτικό ότι από τα στοιχεία του φακέλου και την εν γένει διαδικασία ενώπιόν του δεν προέκυψε ότι η έκταση ανήκε στον ανωτέρω οικοδομικό συνεταιρισμό. Συγκεκριμένα, το Α.Σ.Ι.Δ. έκρινε ότι τα προσκομισθέντα από τον συνεταιρισμό συμβόλαια των ετών 1834 και 1886 αφορούσαν, αντίστοιχα, προπώληση (και όχι πώληση) ρητίνης(!) και ορισμό πληρεξουσίου, ότι δεν προέκυπτε εάν τα συμβόλαια των ετών 1882 και 1883 αφορούσαν την επίδικη έκταση και ότι οι μετά το 1887 διακατοχικές πράξεις δεν ασκούσαν επιρροή ως προς το επίμαχο ζήτημα.[7]
      γ) Ρυμοτομία, οικοδόμηση και δικαστικές διαμάχες
      Με αίτησή του προς το Υπουργείο Γεωργίας της 11ης Ιουνίου 1974, ο οικοδομικός συνεταιρισμός υγειονομικών «Διεθνής Ιπποκράτειος Πολιτεία» ζήτησε την κίνηση της προβλεπομένης στον Δασικό Κώδικα (νδ/γμα 86/1969) διαδικασίας για την αναγνώριση («επιβεβαίωση») του δικαιώματός του ιδιοκτησίας και νομής σε «συνιδιόκτητο δάσος» 7.635, περίπου, στρεμμάτων στη θέση «Αγία Τριάς Αφιδνών» της Κοινότητας Αφιδνών Ν. Αττικής, με την παροχή σχετικής γνωμοδοτήσεως από το αρμόδιο Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δασών (ΣΙΔ). Το αίτημα αυτό ο οικοδομικός συνεταιρισμός το υπέβαλε εν όψει της ολοκληρώσεως της κινηθείσης με δική του πρωτοβουλία, κατ’ άρθρο 5 του νδ/τος 886/1971 διαδικασίας εγκρίσεως ρυμοτομικού σχεδίου για την οικιστική εκμετάλλευση της ως άνω εκτάσεως.[8]
      Προεδρικό διάταγμα της 23ης Νοεμβρίου 1977
      Ως οικισμός η Ιπποκράτειος Πολιτεία ρυμοτομήθηκε από την κυβέρνηση Κων. Καραμανλή, με το προεδρικό διάταγμα της 23ης Νοεμβρίου 1977 (ΦΕΚ Δ’ 482/25.11.1977), που υπογράφεται από τον τότε Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο και τους συναρμόδιους υπουργούς Γεωργίας Ιωάννη Μπούτο και Δημοσίων Έργων Χριστόφορο Στράτο.
      Η έκδοση ωστόσο του πδ/τος της 23ης Νοεμβρίου 1977 στηρίζεται στο άρθρο 5 του νομοθετικού διατάγματος 886/1971 περί Οικοδομικών Συνεταιρισμών (ΦΕΚ Α’ 109/31.05.1971), που κρίθηκε αντισυνταγματικό με την απόφαση 3754/1981[9] της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, για τον λόγο ότι προέβλεπε τη δυνατότητα μετατροπής δασικών εκτάσεων σε οικιστικές επιτρέποντας, σε απεριόριστο βαθμό, την αλλοίωση της μορφής τους έως και την ολοσχερή καταστροφή τους.
      Και παρ’ όλο που έχουν παρέλθει 40 χρόνια από τότε που κρίθηκε αντισυνταγματική η νομοθεσία βάσει της οποίας δημιουργήθηκε η Ιπποκράτειος Πολιτεία, καμία κυβέρνηση της δημοκρατικής πλέον και σύγχρονης Ελλάδας δεν προέβη στην αλλαγή του καθεστώτος που έχει διαμορφωθεί με την οικιστική εκμετάλλευση του τμήματος αυτού του ορεινού όγκου της Πάρνηθας.
      (sputniknews.gr)
      Γνωμοδότηση Α.Σ.Ι.Δ. 32/7/17.10.1984
      Το 1984, το Ανώτατο Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δασών (Α.Σ.Ι.Δ.), με την ιστορικής σημασίας για την περιοχή γνωμοδότησή του 32/7/17.10.1984, η οποία είναι δεσμευτική για τον αρμόδιο υπουργό, έκρινε τεκμηριωμένα ότι η περιοχή της Ιπποκρατείου Πολιτείας έχει δημόσιο δασικό χαρακτήρα και ουδέποτε ανήκε στον φερόμενο ως κύριό της οικοδομικό συνεταιρισμό, καθώς ούτε τα συμβόλαια που είχαν προσκομιστεί συνιστούσαν νομίμους τίτλους κυριότητας ούτε προέκυπτε ότι αφορούσαν τη συγκεκριμένη έκταση.[10]
      Η γνωμοδότηση αυτή του Α.Σ.Ι.Δ. προκάλεσε μία άνευ προηγουμένου άσκηση πιέσεων από τον τότε Υφυπουργό Γεωργίας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Γεώργιο Μωραΐτη, ο οποίος ζητούσε επίμονα από το Α.Σ.Ι.Δ. να γνωμοδοτήσει εκ νέου, παρ’ όλο που η αρμοδιότητά του αυτή ασκείται άπαξ, όπως επιβεβαιώθηκε και από τη γνωμοδότηση 584/1992 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, της οποίας την έκδοση προκάλεσε η Διεύθυνση Προστασίας Δασών.
      ΣτΕ Ολ 2282/1992
      Τον Δεκέμβριο του 1988, με σχετική αίτησή τους προς τον Υπουργό Γεωργίας, τα σωματεία «Φιλοδασική Ένωση Αθηνών», «Πανελλήνια Κίνηση Δασολόγων», «Εταιρεία Οικολογίας και Ανάπτυξης» και «Ορειβατικός Σύνδεσμος Αθηνών», επικαλούμενα ότι η περιοχή της Ιπποκρατείου Πολιτείας είναι δάσος χαλεπίου πεύκης που ρυμοτομήθηκε αθέμιτα, κατ’ εφαρμογή του αντισυνταγματικού νδ/τος 886/1971, ζήτησαν από τους τότε υπουργούς ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και Γεωργίας την ανάκληση του πδ/τος της 23ης Νοεμβρίου 1977. Στην αίτησή τους αυτή η Διοίκηση παρέλειψε να απαντήσει. Κατά της παραλείψεως αυτής τα ως άνω σωματεία άσκησαν, εν συνεχεία, αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
      Η Ολομέλεια του Δικαστηρίου απέρριψε την αίτηση, με την απόφαση 2282/1992[11], αποφαινόμενη ότι, λόγω της φύσεως και των επιπτώσεων των ρυμοτομικών σχεδίων, δεν επιτρέπεται η ανάκλησή τους έστω και αν με αυτά ρυμοτομούνται δασικές εκτάσεις! Κρίθηκε περαιτέρω ότι η Διοίκηση δεν ήταν υποχρεωμένη να ανακαλέσει το πδ/γμα της 23ης Νοεμβρίου 1977, η δε σχετική παράλειψή της δεν συνιστούσε οφειλόμενη νόμιμη ενέργεια.
      Αξιοσημείωτη είναι στην απόφαση αυτή η αντίθετη άποψη εννέα μελών του δικαστηρίου που μειοψήφησαν, υποστηρίζοντας ότι η Διοίκηση όφειλε να ανακαλέσει το πδ/γμα της 23ης Νοεμβρίου 1977, δεδομένου ότι απαγορεύεται ρητά η υπαγωγή των δασών και των δασικών εκτάσεων σε σχέδιο πόλεως και η μεταβολή του προορισμού τους με τη συστηματική οικοπεδοποίησή τους από τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς κατά το νδ/γμα 886/1971, το οποίο αντιστρατεύεται το άρθρο 24 του Συντάγματος.
      Υποστηρίχθηκε ακόμα από την άποψη αυτή της μειοψηφίας ότι στο πλαίσιο της ειδικής μέριμνας του συντακτικού νομοθέτη για τη διαφύλαξη και την προστασία του δασικού πλούτου της Χώρας (άρθρα 24 παρ. 1 συνδ. με 117 παρ. 3 του Συντάγματος) ο ν. 998/1979 περί προστασίας των δασών, με το άρθρο 3 παρ. 6 εξαίρεσε από την εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας τις περιοχές όπου υπάρχουν, όχι απλώς εγκεκριμένα, αλλ’ έγκυρα σχέδια πόλεως, αποδίδοντας στον όρο «έγκυρα» σχέδια την έννοια ότι συνάδουν με τις προστατευτικές των δασών συνταγματικές διατάξεις και επιβάλλοντας την ανάκληση ρυμοτομικών σχεδίων που ρυμοτόμησαν αθέμιτα δασικές εκτάσεις.
      Προεδρικό διάταγμα της 19ης Ιουλίου 2007
      Μετά την καταστροφική πυρκαγιά του Ιουνίου του 2007 και 22 χρόνια μετά τον ν. 1515/1985 «Ρυθμιστικό σχέδιο και πρόγραμμα προστασίας περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας» (ΦΕΚ Α’ 18/18.02.1985) κρίθηκε επιβεβλημένη η άμεση ψήφιση ενός ολοκληρωμένου καθεστώτος προστασίας για την Πάρνηθα. Έτσι εκδόθηκε το πδ/γμα της 19ης Ιουλίου 2007 «Καθορισμός Ζωνών Προστασίας του ορεινού όγκου Πάρνηθας (Ν. Αττικής)» (ΦΕΚ Δ’ 336/24.07.2007).
      Ειδικά δε για την Ιπποκράτειο Πολιτεία, με το άρθρο 5 του πδ/τος της 19ης Ιουλίου 2007 τροποποιούνται οι όροι και περιορισμοί δομήσεως των οικοπέδων της και, ειδικότερα, καθορίζεται συντελεστής δόμησης 0.15, προβλέπεται ότι στο ποσοστό κάλυψης 10% συνυπολογίζονται όλες οι κατασκευές στους ακαλύπτους χώρους, ορίζεται μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος μετρούμενο από το φυσικό έδαφος 7 μ. και επιβάλλεται στέγη μεγίστου ύψους 1,5 μ. Για το καθεστώς αυτό της Ιπποκρατείου Πολιτείας το πρακτικό επεξεργασίας σχεδίου διατάγματος 305/2006 αναφέρει ρητά (παρατήρηση 34), ότι η περιοχή αυτή ευρίσκεται εντός του ορεινού όγκου της Πάρνηθας, κυρίαρχο δε στοιχείο της είναι η πυκνή δασική βλάστηση. 

      ΣτΕ ΠΕ 305/2006 (Τμ. Ε’)
      Επί του σχεδίου του διατάγματος αυτού, το Ε’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας εξέδωσε το πρακτικό επεξεργασίας 305/2006[12], υπό την προεδρία του τότε Αντιπροέδρου ΣτΕ Κωνσταντίνου Μενουδάκου και με Εισηγήτρια την τότε Σύμβουλο Επικρατείας, νυν Πρόεδρο της Δημοκρατίας Αικ. Σακελλαροπούλου.
      Το εν λόγω πρακτικό επεξεργασίας σχεδίου πδ/τος 305/2006 του Συμβουλίου της Επικρατείας παραδέχεται ευθέως ότι σκοπός του διατάγματος είναι η μείωση των ορίων της επιτρεπόμενης δόμησης στον οικισμό της Ιπποκρατείου Πολιτείας, προκειμένου να αποτραπεί η περαιτέρω υποβάθμιση του τμήματος αυτού του βουνού. Είναι δε αξιοσημείωτες και οι σκέψεις 7-33 του πρακτικού, που αφορούν το καθεστώς προστασίας και άλλων -πυρόπληκτων σήμερα- περιοχών της Πάρνηθας, όπως η Βαρυμπόμπη, το Τατόι, οι Αφίδνες, ο Άγιος Στέφανος, η Δροσοπηγή.
      Το πρακτικό αυτό, ναι μεν περιέχει σημαντικές παρατηρήσεις σχετικά με την ενίσχυση και τη διασφάλιση της προστασίας του ορεινού όγκου, ορίζοντας μάλιστα (παρατήρηση 36), ότι δεν παρέχεται δυνατότητα αποκλίσεων από την ισχύουσα δασική νομοθεσία, πλην όμως ενέχει και σειρά σκέψεων και επιλογών, που γεννούν εύλογο προβληματισμό και, τελικά, τορπιλίζουν την παρεχομένη δασική και περιβαλλοντική προστασία στην περιοχή της Πάρνηθας. Συγκεκριμένα:
      1. Παρ’ ότι επισημαίνεται κατηγορηματικά (παρατήρηση 7) η όλως παράνομη και αντισυνταγματική εξαίρεση εκτάσεως 500 στρ., του πρώην λατομείου της εταιρείας ΑΓΕΤ Ηρακλής, από το όριο προστασίας του ορεινού όγκου στις Αφίδνες, για την εντελώς αυθαίρετη δημιουργία βιομηχανικής επιχειρηματικής περιοχής (Β.Ε.ΠΕ.) σύμφωνα και με την παράνομη κυα Φ/Α/19.2./22514/1625/13.12.2004 των Υπουργών Ανάπτυξης και ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (ΦΕΚ Β’ 1848/13.12.2004), θεωρήθηκε τελικά ότι η εξαίρεση αυτή δεν εκώλυε την περαιτέρω επεξεργασία και τελική έγκριση του σχεδίου διατάγματος καθώς κρίθηκε ότι οι λοιπές περιοχές που εξέταζε δεν τελούσαν σε συνάρτηση με τη συγκεκριμένη έκταση(!). Και όλα αυτά παρ’ όλο που, όπως ρητά επισημαίνεται, η επίμαχη έκταση ευρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του ορεινού όγκου της Πάρνηθας, επί του αυχένα, στον οποίο εντοπίζεται το μοναδικό σημείο σύνδεσης με τη ζώνη προστασίας της Πεντέλης, και για τον λόγο αυτόν δεν δύναται η συγκεκριμένη περιοχή να εξαιρεθεί του ορίου προστασίας. Επισημαίνεται επίσης ότι η εκτός των ορίων προστασίας της Πάρνηθας περιοχή της Κοινότητας Αφιδνών αποτελεί το όριο σύνδεσης της Πάρνηθας με τον ορεινό όγκο της Πεντέλης, οι δε περιοχές σύνδεσης των ορεινών όγκων της Αττικής αποτελούν φυσικούς «διαδρόμους» των ρευμάτων των ανέμων, των οποίων η διαφύλαξη συνιστά καθοριστικής σημασίας παράγοντα για την προστασία των κατοίκων του Λεκανοπεδίου.
      2. Ομοίως προβληματική φαίνεται και η υποστηριζόμενη θέση (παρατήρηση 17) ότι τμήμα του ορεινού όγκου (ζώνες Γ) εντός του οποίου «εντοπίζονται ήδη μικρές συσπειρώσεις παραθεριστικών κατοικιών», το οποίο «τείνει να αλλάξει χαρακτήρα μεταβαλλόμενο σε περιοχή μόνιμης κατοικίας» και στο οποίο επιτρέπεται, υπό όρους, η ανέγερση και νέων κατοικιών, δεν θεωρείται ότι έχει χαρακτήρα περιοχής οργανωμένης δόμησης αλλά θα πρέπει να χαρακτηρισθεί ως ζώνη αναψυχής(!).
      3. Συναφώς, επισημαίνεται (παρατήρηση 17) ότι ο προβλεπόμενος στο σχέδιο χαρακτηρισμός «ζώνη κατοικίας», ο οποίος προσήκει σε περιοχές οργανωμένης δόμησης, δεν τίθεται νομίμως, δεδομένου ότι στον ορεινό όγκο δεν δύνανται να προβλέπονται, με το ίδιο το διάταγμα προστασίας του, περιοχές προοριζόμενες για δόμηση και τούτο, ανεξαρτήτως αν οι περιοχές αυτές ευρίσκονται στα όρια οικιστικών περιοχών. Παρά ταύτα, δέχεται το πρακτικό, λίγο παρακάτω, ότι η ζώνη κατοικίας «Γ1» πρέπει να προσδιορισθεί συγκεκριμένα ως «περιοχή του οικισμού της Ιπποκρατείου Πολιτείας»!…
      4. Ακολούθως, καίτοι ορίζεται ρητά (παρατήρηση 22) ότι δεν χωροθετείται η ίδρυση νεκροταφείου της Κοινότητας Αγίου Στεφάνου εντός των ορίων προστασίας του ορεινού όγκου (ζώνη Ε5), εν τούτοις παρέχεται, κατ’ εξαίρεση, η δυνατότητα της συγκεκριμένης χρήσεως στην ανωτέρω ζώνη, εάν δεν υφίσταται άλλος κατάλληλος χώρος για την εγκατάσταση του νεκροταφείου αυτού.
      Είναι φανερό ότι στα σημεία αυτά, αλλάζοντας τους αποδιδόμενους όρους -αλλά ποτέ την ίδια την ουσία των ρυθμίσεων και το υφιστάμενο καθεστώς- οι προτεινόμενες διατάξεις προσλαμβάνουν την αναγκαία επίφαση νομιμότητας, που θα τους επέτρεπε νομοθετικά «να σταθούν» και να παραμείνουν σε ισχύ σε περίπτωση μελλοντικής προσβολής τους διά της δικαστικής οδού, όπερ και εγένετο μερικά χρόνια μετά, όπως ακολούθως θα δούμε…
      (newpost.gr)
      Ειδικά για την Ιπποκράτειο Πολιτεία δέχθηκε το Ε’ Τμήμα ΣτΕ με το πρακτικό του 305/2006, ότι οι ρυθμίσεις του άρθρου 5 του σχεδίου διατάγματος έβρισκαν νόμιμο έρεισμα στις εξουσιοδοτικές διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 3 του ν. 1515/1985 καθώς και στις επιταγές του άρθρου 24 παρ. 1 του Συντάγματος και στις κατευθύνσεις του ν. 1515/1985 (ΡΣΑ). Το πρακτικό παραδέχεται ωστόσο ρητά ότι υφίσταται ήδη υποβάθμιση του ορεινού όγκου της Πάρνηθας από την παρουσία και ανάπτυξη του οικισμού της Ιπποκρατείου Πολιτείας εντός αυτού και δηλώνει ότι σκοπός του υπό επεξεργασία σχεδίου προεδρικού διατάγματος είναι η μείωση των ορίων της επιτρεπόμενης δόμησης στον οικισμό, προκειμένου να αποτραπεί η περαιτέρω υποβάθμιση του τμήματος αυτού του βουνού.
      Έτσι, εγκρίθηκε από το Ε’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας η έκδοση του πδ/τος της 19ης Ιουλίου 1977 με όλες τις διατάξεις που θέσπιζαν χρήσεις ασυμβίβαστες με τον χαρακτήρα της Πάρνηθας ως αυστηρά προστατευόμενου Εθνικού Δρυμού και των οποίων η ψήφιση είχε στηριχθεί σε ένα νομοθετικό και θεσμικό καθεστώς αμφιβόλου νομιμότητας ή και πλήρους αντισυνταγματικότητας, όπως απεδείχθη για το άρθρο 5 παρ. 6 του χουντικού νδ/τος 886/1971, στο οποίο είχε στηριχθεί η ίδρυση του οικισμού της Ιπποκρατείου Πολιτείας εντός του δάσους της Πάρνηθας και η ρυμοτόμησή του. Και όλα αυτά, παρά την ισχύ του αναγκαστικού νόμου 856/1937 «Περί εθνικών δρυμών» (ΦΕΚ Α’  368/21.09.1937) και παρ’ όλο που το άρθρο 79 του Δασικού Κώδικα (νδ/γμα 86/1969, ΦΕΚ Α’ 7/18.01.1969, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 5 του νδ/τος 996/1971 (ΦΕΚ Α’ 192), όριζε και εξακολουθεί να ορίζει, στις παρ. 1 και 2 αυτού, ότι: «1. Έκαστος εθνικός δρυμός αποτελείται: α)  Από τον πυρήνα αυτού ή τον καθ’ αυτό εθνικόν δρυμόν απολύτου προστασίας … β) Από την περί τον πυρήνα ζώνην (περιφερειακήν ζώνην) … η εκμετάλλευσις της οποίας οργανούται κατά  τρόπον συμβάλλοντα εις την εκπλήρωσιν των υπό του πυρήνος του εθνικού δρυμού επιδιωκομένων σκοπών …».
      ΣτΕ 3501/2010 (Τμ. Ε’ 7μ.)
      Κατά του πδ/τος της 19ης Ιουλίου 2007 ασκήθηκε ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας νέα αίτηση ακυρώσεως από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ανατολικής Αττικής, η οποία απερρίφθη με την απόφαση 3501/2010[13] της επταμελούς συνθέσεως του Ε’ Τμήματος του Δικαστηρίου. Με την απόφαση αυτή έγινε, μεταξύ άλλων, δεκτό ότι με τα κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 1515/1985 εκδιδόμενα προεδρικά διατάγματα, προς συμπλήρωση και εξειδίκευση του προγράμματος προστασίας περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας, δύνανται να τροποποιούνται οι όροι και περιορισμοί δομήσεως και των οικισμών με εγκεκριμένα σχέδια πόλεως, οι οποίοι περιλαμβάνονται στα όρια της περιοχής παρέμβασης και ότι, κατ’ εξαίρεση, είναι ανεκτή η διατήρηση των από μακρού χρόνου υφισταμένων στους ορεινούς όγκους εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων(!), εφ’ όσον πάντως πρόκειται για ήπιες χρήσεις, οι οποίες δεν επιδεινώνουν τη λειτουργία τους ως οικοσυστημάτων.
      Περαιτέρω, με την ανωτέρω απόφαση έγινε δεκτό ότι με το προσβαλλόμενο προεδρικό διάταγμα καθορίζονται: α) Ζώνες Α1 και Α2 απόλυτης προστασίας του Εθνικού Δρυμού, στη δεύτερη των οποίων επιτρέπεται η κίνηση των πάσης φύσεως οχημάτων κατά μήκος του κυρίως οδικού δικτύου, με περιορισμούς ανά ώρες, ημέρες, εποχές και θέσεις που θα καθορισθούν από τον Κανονισμό Λειτουργίας του (άρθρο 2 περ. 2), β) Ζώνες Β1, Β3, Β4, Δ3 και Γ1 ως ζώνες αναψυχής, όπου επιτρέπεται κατά διαβάθμιση η ανέγερση αναψυκτηρίων, εστιατορίων, υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων και μη υπαίθριων μόνο στα ήδη υφιστάμενα κτήρια της ζώνης Δ3 και η χρήση για πολιτιστικούς λόγους μόνο των υφισταμένων κτηρίων στη ζώνη Δ2 (άρθρο 2 περ. 3 και 5-10) και υπό όρους δομήσεως καθοριζόμενους στο άρθρο 4 ήτοι αρτιότητα γηπέδου 20.000 τ.μ. και μέγιστη επιφάνεια 120 τ.μ., και γ) Ορίζεται ότι: «Στις περιοχές που για οποιονδήποτε λόγο υπάγονται στη δασική νομοθεσία, εφαρμόζονται παραλλήλως οι ισχύουσες διατάξεις της νομοθεσίας αυτής» (άρθρο 6).
      Ακατάληπτο παραμένει στον κοινό νου, πώς με την απόφαση αυτή η τσιμεντοποίηση του δάσους βαφτίζεται «δημόσιο συμφέρον!!»… Καίτοι δηλαδή η απόφαση χαρακτηρίζει ευθέως τη δόμηση εντός τμήματος του δάσους της Πάρνηθας ως «πηγή υποβάθμισης του περιβάλλοντος του ορεινού όγκου της», εν τέλει εξαίρει και εγκρίνει και μάλιστα ως διαδικασίες «που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον», τόσο την ύπαρξη του ρυμοτομημένου οικισμού της Ιπποκρατείου Πολιτείας εντός της ζώνης Γ2 όσο και τις «μικρές συσπειρώσεις κατοικιών» που τείνουν να προσδώσουν στη ζώνη Γ1 του δρυμού χαρακτήρα περιοχής μόνιμης κατοικίας με κτήρια επιμελημένης κατασκευής(!)…
      (tanea.gr)
      Η υπουργική απόφαση 129182/4530/27.08.2015
      Το έτος 2015, ο τότε Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.Α.Π.ΕΝ.) έθεσε εκ νέου το ζήτημα της αποδοχής της γνωμοδοτήσεως 32/7/17.10.1984 του Α.Σ.Ι.Δ., με την οποία η έκταση του οικισμού της Ιπποκρατείου Πολιτείας είχε χαρακτηριστεί ως δημόσιο δάσος, με την επισήμανση ότι η αποδοχή των αρνητικών γνωμοδοτήσεων του εν λόγω συλλογικού οργάνου είναι δεσμευτική για τον Υπουργό, σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ. 4 του ν. 998/1979 περί προστασίας δασών και δασικών εκτάσεων (ΦΕΚ Α’ 289/29.12.1979).
      Κατόπιν αυτού, ο τότε αρμόδιος Αναπληρωτής Υπουργός της Κυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Γιάννης Τσιρώνης, με την απόφασή του 129182/4530/27.08.2015, αποδέχθηκε τη γνωμοδότηση 32/7/17.10.1984 του Α.Σ.Ι.Δ., κατ’ επίκληση των διατάξεων του α.ν. 1539/1938 «περί προστασίας των δημοσίων κτημάτων» (ΦΕΚ Α’ 488/29.12.1938), του άρθρου 8 του ν. 998/1979 και του άρθρου 9 του ν. 1341/1983 (ΦΕΚ Α’ 38/30.03.1983).
      Ειδικότερα, με την απόφαση αυτή απερρίφθη η από 10.6.1974 αίτηση του οικοδομικού συνεταιρισμού υγειονομικών «Διεθνής Ιπποκράτειος Πολιτεία» για την αναγνώριση υπέρ αυτού δικαιώματος κυριότητας σε έκταση δασικού χαρακτήρα εμβαδού 7.635 στρεμμάτων στις θέσεις «Αγία Τριάς» – «Λούσι» – «Άρμες» – «Μαυροχώραφο» – «Μπελέτσι» κ.λπ. της περιφέρειας της (πρώην) Κοινότητας Αφιδνών Ν. Αττικής (ήδη δε Δήμου Ωρωπού, κατ’ άρθρο 1 παρ. 2 κεφ. 5 αριθ. 5.3 περ. Α1 του ν. 3852/2010, ΦΕΚ Α’ 87), με την αιτιολογία ότι δεν αποδείχθηκε ότι ασκήθηκαν συγκεκριμένες διακατοχικές πράξεις καρπώσεως στην έκταση του δάσους καθ’ όλο το χρονικό διάστημα των 30 ετών (από το 1885 έως το 1915), ούτε εάν οι πράξεις αυτές καλύπτουν ολόκληρη την έκταση, ώστε να γίνει δεκτή η απόκτηση κυριότητας έναντι του Δημοσίου με τα προσόντα της έκτακτης χρησικτησίας.
      Επιπλέον, στην ίδια απόφαση αναφέρεται ότι η επίμαχη έκταση «θα διαχειρίζεται και προστατεύεται ως δημόσια», ζητείται δε από το Δασαρχείο Καπανδριτίου να ενημερώσει τον οικοδομικό συνεταιρισμό ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 του ν. 998/1979, έχει δικαίωμα να προσφύγει μόνο στα πολιτικά δικαστήρια. Κατόπιν τούτου, η ασκούσα καθήκοντα Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης με σχετικό έγγραφό της προς την Περιφερειακή Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας Αττικής και το Δασαρχείο Καπανδριτίου, ζήτησε το 2015 από τις υπηρεσίες αυτές να προβούν στις αναγκαίες ενέργειες για τη δήλωση της επίμαχης εκτάσεως ως δημόσιας δασικής στο Κτηματολόγιο, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 2308/1995.
      ΣτΕ 2585/2016 (Τμ. Ε’ 7μ.)
      Με την απόφαση ωστόσο 2585/2016[14] της επταμελούς συνθέσεως του Ε’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας ακυρώθηκε η ως άνω απόφαση του Αναπλ. Υπουργού 129182/4530/27.8.2015 με την οποία έγινε αποδεκτή η απόφαση 32/7/17.10.1984 του Α.Σ.Ι.Δ., έκτοτε δε η έκταση της Ιπποκρατείου Πολιτείας, θεωρείται ιδιωτική και νομίμως ρυμοτομηθείσα εντός της ζώνης Γ2 του ορεινού όγκου της Πάρνηθας.
      (dikaiologitika.gr)
      3. Σκέψεις και συμπεράσματα
      Κοινός τόπος όλων των δικαστικών αποφάσεων (ΣτΕ Ολ 2282/1992, ΣτΕ 3501/2010 και ΣτΕ 2585/2016) καθώς και του Πρακτικού επεξεργασίας σχεδίου προεδρικού διατάγματος ΣτΕ ΠΕ 305/2006, που εκδόθηκαν για την Ιπποκράτειο Πολιτεία, είναι ότι:
      α) Θεωρούν ως a priori νόμιμη τη ρυμοτόμηση του εν λόγω οικισμού εντός του εθνικού δρυμού της Πάρνηθας.
      β) Προκρίνουν την αποχή από οποιαδήποτε δικαστική, διοικητική ή νομοθετική διαδικασία και επιλογή, η οποία θα μπορούσε να διασαλεύσει ή ν’ απομειώσει το ήδη διαμορφωθέν οικιστικό και δομικό καθεστώς στην περιοχή.
      γ) Απορρίπτουν κάθε απόπειρα καταργήσεως του υφισταμένου καθεστώτος της Ιπποκρατείου Πολιτείας για λόγους που ανάγονται στην τυπική, κυρίως, νομιμότητα των εκάστοτε υπό κρίση διοικητικών πράξεων, και
      δ) Αποφεύγουν οποιαδήποτε -επί της ουσίας- εξέταση της συνταγματικότητας του ρυμοτομικού και οικιστικού καθεστώτος της Ιπποκρατείου Πολιτείας ως επαχθέστατης επέμβασης στο δασικό περιβάλλον του ορεινού όγκου της Πάρνηθας.
      Μοιάζει επομένως, στην υπόθεση της Ιπποκρατείου Πολιτείας, ωσάν η ελληνική δικαιοσύνη κυριολεκτικά να «είδε το δέντρο και να έχασε το δάσος», κατά την παλιά σοφή παροιμία… Είναι δε πλέον υποκριτικό να υποστηρίζεται, πως τομή στην προστασία της αυθαίρετης δόμησης στα δάση αποτέλεσε η ψήφιση του Συντάγματος του 1975 και πως εκτάσεις που έχουν απολέσει τον δασικό τους χαρακτήρα πριν την 11η Ιουνίου 1975, λόγω επεμβάσεων που έλαβαν χώρα με διοικητική πράξη που καλύπτεται από το τεκμήριο νομιμότητας, δεν μπορούν πλέον να θεωρηθούν ως δάση ή δασικές[15], δοθέντος ότι με σωρεία νομοθετικών διατάξεων που έχουν κριθεί συνταγματικές και με τα «μορφώματα» των οικιστικών πυκνώσεων και της νομιμοποίησης δασικών αυθαιρέτων προωθείται, επίσημα και συστηματικά, η οικιστική εκμετάλλευση των δασών και των δασικών εκτάσεων όλης της χώρας.
      Τούτο μας κάνει εύλογα να αναλογιζόμαστε πως και η διατήρηση στα δάση αυθαιρέτων, που ανεγέρθηκαν προ του Συντάγματος του 1975, δεν γίνεται τελικά προς τον σκοπό της προστασίας της καλόπιστης ιδιοκτησίας καθεαυτής, αλλά για την παγίωση της αυθαιρεσίας, την οποία και μεταπολιτευτικά, ως τις μέρες μας, οι εκάστοτε κυβερνήσεις προώθησαν και στήριξαν με κάθε δυνατό τρόπο. Άλλωστε και για το σοβαρότατο αυτό ζήτημα θα πρέπει κάποτε να εξετάσουμε υπεύθυνα κατά πόσον μπορεί όντως να επιτευχθεί με κριτήρια δικαιοσύνης μία ορθή στάθμιση μεταξύ του δικαιώματος στην ιδιοκτησία και στο περιβάλλον, όταν για την προστασία της ιδιοκτησίας και της εμπιστοσύνης ορισμένων μόνο διοικουμένων καταλήγει να θυσιάζεται το δικαίωμα στο περιβάλλον ως πανανθρώπινο αγαθό που αφορά όχι μόνον τις παρούσες αλλά και όλες τις μέλλουσες γενιές.
      Ομοίως κοινή, όσο και απογοητευτική, διαπίστωση για όλες τις ως άνω δικαστικές αποφάσεις που αφορούν την Ιπποκράτειο Πολιτεία, είναι πως -με εξαίρεση τη μειοψηφήσασα γνώμη στη ΣτΕ Ολ 2282/1992- ουδείς εκ των ανωτάτων δικαστών, που συμμετείχαν στη σύνθεσή τους, εφάρμοσε τη θεμελιώδη για τη δημοκρατία αρχή της παρ. 2 του άρθρου 87 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία: «Οι δικαστές, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, υπόκεινται μόνο στο Σύνταγμα και στους νόμους και σε καμία περίπτωση δεν υποχρεούνται να συμμορφώνονται με διατάξεις που έχουν τεθεί κατά κατάλυση του Συντάγματος». Τούτο δε δοθέντος ότι, δυνάμει της αποφάσεως 3754/1981 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι διατάξεις του άρθρου 5 του δικτατορικού νδ/τος 886/1971, στις οποίες στηρίζεται έως και σήμερα η ύπαρξη της Ιπποκρατείου Πολιτείας εντός του ορεινού οικοσυστήματος της Πάρνηθας, κρίθηκαν κατάφωρα αντισυνταγματικές ως ευθέως αντικείμενες στο άρθρο 24 παρ. 1 του ισχύοντος Ελληνικού Συντάγματος.
      (documentonews.gr)
      4. Ως επίλογος, μια τραγωδία…
      Μέσα λοιπόν από αυτή την πολυκύμαντη και θεσμικά βεβαρημένη πορεία διαμορφώθηκε το καθεστώς που συντήρησε την Ιπποκράτειο Πολιτεία ως τις μέρες μας. Ένα καθεστώς νομικά σαθρό και εχθρικό προς τη φύση και τον άνθρωπο που, παρά την επιφανειακή εικόνα του ειδυλλιακού οικισμού μέσα στο καταπράσινο περιβάλλον της Πάρνηθας, σταδιακά έλαβε τη μορφή του «χρονικού ενός προαναγγελθέντος θανάτου» για το οικοσύστημα του σημαντικότερου δρυμού της Αττικής και τις ανθρώπινες περιουσίες που δημιουργήθηκαν στο συγκεκριμένο τμήμα του.
      Τη συνέχεια και την κατάληξη όλων αυτών τη γνωρίζουμε όλοι… Η καταστροφή δεν άργησε να έρθει μέσα από τον πύρινο εφιάλτη που, στις 6 Αυγούστου 2021, μετέτρεψε την Ιπποκράτειο Πολιτεία σε στάχτες, στο πλαίσιο μίας τραγωδίας εθνικών διαστάσεων, που βιώνουμε τις τελευταίες ημέρες από τις τεράστιες δασικές πυρκαγιές που κατακαίνε τη χώρα απ’ άκρη σε άκρη, εξαντλώντας τις δυνάμεις, τις αντοχές και το κουράγιο ενός ολόκληρου λαού. Δυστυχώς μαζί με το καμμένο δάσος και τις υλικές περιουσίες θρηνούμε ήδη και την απώλεια του εθελοντή πυροσβέστη Βασίλη Φιλώρα, πατέρα δύο παιδιών, που τραυματίστηκε θανάσιμα ενώ επιχειρούσε με αυταπάρνηση στην Ιπποκράτειο Πολιτεία για την κατάσβεση της τρομακτικής πυρκαγιάς.
      «Ενός κακού μύρια έπονται», λέει ο σοφός λαός και δυστυχώς στην περίπτωση της Ιπποκρατείου Πολιτείας το κακό σωρεύτηκε επί δεκαετίες και έδωσε το καταστροφικό αποτέλεσμα που παρακολουθούμε παγωμένοι κατά τα τελευταία εικοσιτετράωρα. Η κυβέρνηση δεν χάνει ευκαιρία να τονίζει πως είναι ικανοποιημένη που δεν θρηνήσαμε ανθρώπινες ζωές από τις πυρκαγιές εξ αιτίας της άμεσης εφαρμογής σχεδίων εκκένωσης των περιοχών, όπου ξεσπούσε πυρκαγιά. Αναμφίβολα είναι ευτύχημα ότι δεν βρήκαν, και πάλι, συνάνθρωποί μας τραγικό θάνατο μέσα στη φωτιά. Ωστόσο το μέγεθος της οικολογικής καταστροφής αλλά και της συμφοράς των ανθρώπων, που είδαν τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής να χάνονται, είναι ανυπολόγιστο.
      Στην πραγματικότητα οι υπεύθυνοι νομίζουν πως έσωσαν τους ανθρώπους… Αρκεί να αναλογιστούμε πως, όταν χάνονται τα δάση, ουσιαστικά χάνονται και οι ανθρώπινες ζωές μαζί, απλά ο θάνατος είναι παρατεταμένος και θα τον δούμε με πολλές μορφές να μας πλήττει στις επόμενες χρονιές και γενιές… Και δυστυχώς αφορά όλους μας, είτε ζούμε στις πυρόπληκτες περιοχές είτε στο ευρύτερο περιβάλλον τους, καθώς «στη φύση τίποτε δεν υπάρχει μόνο του και ανεξάρτητο από όλα τα άλλα…», κατά την Ρέιτσελ Κάρσον,[16] αλλά τα πάντα -στοιχεία και διαδικασίες- είναι αλληλένδετα και αλληλεξαρτώμενα.
      (newsbreak.gr)
      Η καταστροφή που συντελέστηκε για το περιβάλλον της Αττικής και, κυρίως, για το μοναδικό οικοσύστημα της Πάρνηθας, που ακόμα δεν είχε ανακάμψει από την πυρκαγιά του 2007, είναι καταλυτική για την οικολογική ισορροπία του Λεκανοπεδίου, για τον άνθρωπο και τη ζωή του στην ελληνική πρωτεύουσα που διαρκώς υποβαθμίζεται. Και είναι πλέον βέβαιο πως θα εξακολουθήσουμε να βλέπουμε τις συνέπειές της και στα χρόνια που έρχονται. Τα λόγια των επιστημόνων και των πυροσβεστών για την Ιπποκράτειο Πολιτεία προειδοποιούσαν προφητικά, ήδη από το 2018, μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι: «Θα έχουμε φωτιά, εδώ είναι το Μάτι της Πάρνηθας»[17]. Ας ευχηθούμε να ήταν αυτή -έστω- η τελευταία περιβαλλοντική καταστροφή για τη χώρα μας.
    5. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η άνοδος της ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας, η μονιμοποίηση των τυφώνων και των πλημμυρών και πολυποίκιλοι παράγοντες που οφείλονται στο φαινόμενο του θερμοκηπίου καταπονούν τα δομικά υλικά των πάσης φύσεως κατασκευών, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών σε ολόκληρο τον πλανήτη.
      Οι αρχιτέκτονες και οι μηχανικοί σχεδιάζουν κτίρια και άλλες κατασκευές, όπως γέφυρες, για να λειτουργούν εντός των παραμέτρων του τοπικού κλίματος. Είναι κατασκευασμένα με υλικά και ακολουθούν πρότυπα σχεδίασης που μπορούν να αντέξουν το αναμενόμενο εύρος θερμοκρασιών, βροχοπτώσεων, χιονιού και ανέμων, καθώς και οποιωνδήποτε γεωλογικών ζητημάτων όπως οι σεισμοί, οι καθιζήσεις και τα επίπεδα των υπόγειων υδάτων.
      Οταν ξεπεραστεί οποιαδήποτε από αυτές τις παραμέτρους, πιθανότατα κάποια στοιχεία του κτιρίου θα αποτύχουν. Εάν υπάρχουν ισχυροί άνεμοι, ορισμένα πλακίδια οροφής μπορεί να αποκολληθούν. Εάν, έπειτα από μέρες έντονης βροχής, ο υδροφόρος ορίζοντας ανεβεί, το υπόγειο μπορεί να πλημμυρίσει. Ωστόσο, αφού περάσει το συμβάν, η ζημιά μπορεί να αποκατασταθεί και πρόσθετα μέτρα μπορούν να μειώσουν την επανεμφάνιση του κινδύνου.
      Ομως, νέα δεδομένα που αφορούν ορισμένες αλλαγές, όπως τις υψηλότερες μέσες ατμοσφαιρικές θερμοκρασίες και την αυξημένη υγρασία, εμφανίζουν μια τάση μονιμοποίησης. Για παράδειγμα, αυτό που προηγουμένως θεωρούσαμε πλημμύρα που συμβαίνει μια φορά τον αιώνα μπορεί να γίνει ένα συνηθέστερο περιστατικό. Μερικές από αυτές τις επιπτώσεις είναι αρκετά προφανείς.
      Τα σπίτια θα είναι πιο επιρρεπή στην υπερθέρμανση, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των κατοίκων, κάτι που συνέβη κατά τη διάρκεια του πρόσφατου «θερμικού θόλου» στη Βόρεια Αμερική. Η αυξημένη συχνότητα των πλημμυρών και το πλημμύρισμα μεγαλύτερων περιοχών ενδέχεται να οδηγήσει στην εγκατάλειψή τους.
      Τήξη υλικών
      Σε κάποιο βαθμό, αυτές οι επιπτώσεις θα εντοπιστούν και θα μπορούσαν να περιοριστούν, με αρκετά απλές θεραπείες. Για παράδειγμα, η υπερθέρμανση μπορεί να μειωθεί με σκίαση παραθύρων με τέντες ή περσίδες, καλή μόνωση και άφθονο αερισμό. Ισως πιο ανησυχητικές είναι οι ύπουλες επιπτώσεις των προαναφερόμενων φαινομένων που υπονομεύουν σταδιακά τις βασικές λειτουργίες ενός κτιρίου με λιγότερο φανερούς τρόπους, γράφει στο Conversation ο Ραν Μπόιντελ, λέκτορας στη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Χέριοτ-Βατ.
      Τα υλικά διαστέλλονται καθώς θερμαίνονται, ειδικά τα μέταλλα, τα οποία μπορούν να λυγίσουν μόλις ξεπεραστεί η σχεδιασμένη αντοχή τους. Για έναν ουρανοξύστη στο Σενζέν της Κίνας, οι υψηλές θερμοκρασίες κατηγορήθηκαν εν μέρει για την ανατάραξη της δομής, αναγκάζοντας την εκκένωσή του, καθώς ο χαλύβδινος σκελετός «τεντώθηκε» με τη ζέστη. Οι ακραίες θερμοκρασίες μπορούν ακόμη και να προκαλέσουν τήξη υλικών, με αποτέλεσμα οι δρόμοι να «αιμορραγούν» καθώς το επιφανειακό στρώμα της πίσσας μαλακώνει.
      Η καθίζηση –όταν το έδαφος κάτω από μια δομή υποχωρεί, προκαλώντας τη ρωγμή ή την κατάρρευσή του– αναμένεται επίσης να συμβαίνει συχνότερα σε έναν θερμότερο κόσμο. Τα κτίρια με θεμέλια σε αργιλώδη εδάφη είναι ιδιαίτερα ευάλωτα, καθώς τα εδάφη διογκώνονται όταν απορροφούν νερό και στη συνέχεια σκληραίνουν και συρρικνώνονται καθώς στεγνώνουν. Αυτό θα επιδεινωθεί με την αλλαγή των μοτίβων των βροχοπτώσεων. Για τα επόμενα 50 χρόνια, για παράδειγμα, αναμένεται ότι περισσότερο από το 10% των ακινήτων στη Βρετανία θα επηρεαστούν από καθίζηση.
      Μπετόν με «καρκίνο»
      Ισως η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι αυτά τα φαινόμενα θα επηρεάσουν το οπλισμένο σκυρόδεμα, ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα υλικά στη Γη. Χρησιμοποιείται σε όλα, από ουρανοξύστες και γέφυρες έως τα υπέρθυρα πάνω από τα παράθυρα στα σπίτια. Το οπλισμένο σκυρόδεμα κατασκευάζεται με την τοποθέτηση χαλύβδινων ράβδων μέσα σε ένα καλούπι και την πρόσθεση υγρού σκυροδέματος.
      Μόλις στεγνώσει, παράγει απίστευτα ισχυρές κατασκευές. Ομως, ένα θερμότερο υγρό κλίμα θα καταστρέψει την αντοχή αυτού του υλικού. Οταν ο χάλυβας μέσα στο σκυρόδεμα βραχεί, σκουριάζει και διαστέλλεται, σπάει το σκυρόδεμα και εξασθενεί τη δομή σε μια διαδικασία που μερικές φορές αναφέρεται ως «καρκίνος του σκυροδέματος».
      Τα κτίρια σε παράκτιες περιοχές είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα καθώς το χλωρίδιο στο αλμυρό νερό επιταχύνει τη σκουριά. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα ανεβάσει τον υδροφόρο ορίζοντα και θα τον καταστήσει πιο αλμυρό, επηρεάζοντας τα θεμέλια των κτιρίων, ενώ η διασπορά του αλατιού θα εξαπλωθεί περαιτέρω με ισχυρότερους ανέμους.
      Η ενανθράκωση
      Ταυτόχρονα, το σκυρόδεμα επηρεάζεται από την ενανθράκωση, μια διαδικασία όπου το διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα αντιδρά με το τσιμέντο για να σχηματίσει ένα διαφορετικό χημικό στοιχείο, το ανθρακικό ασβέστιο. Αυτό μειώνει το pH του σκυροδέματος, καθιστώντας τον χάλυβα ακόμη πιο επιρρεπή στη διάβρωση. Από τη δεκαετία του 1950, τα παγκόσμια επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έχουν αυξηθεί από περίπου 300 μέρη ανά εκατομμύριο σε πάνω από 400. Περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα σημαίνει περισσότερη ενανθράκωση.
      Επί της ουσίας, προκύπτει μια αφύπνιση για την ευθραυστότητα των υπαρχόντων κτιρίων. Αλλά, πέραν αυτού, τα δεδομένα δείχνουν ότι ο πλούτος δεν προστατεύει από τις επιπτώσεις των έντονων κλιματικών φαινομένων που χτυπούν αδιάκριτα.
      Τα πλούσια έθνη έχουν την οικονομική δυνατότητα να προσαρμοστούν πιο γρήγορα και να μετριάσουν αυτές τις επιπτώσεις, αλλά δεν μπορούν να τις σταματήσουν στα σύνορα. Τα κτίρια είναι ευάλωτα σε αυτές τις επιπτώσεις, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται στον κόσμο και, αν μη τι άλλο, τα σύγχρονα κτίρια των ανεπτυγμένων χωρών έχουν περισσότερα πράγματα που μπορούν να πάνε στραβά, παρά οι απλούστερες παραδοσιακές κατασκευές.
    6. Αρθρογραφία

      Engineer

      Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου εκπέμπει πλέον περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από όσο έχει τη δυνατότητα να απορροφήσει, επιβεβαίωσαν για πρώτη φορά οι επιστήμονες.
      Σύμφωνα με την έκθεσή τους, οι επιπλέον της απορρόφησης εκπομπές φτάνουν το ένα δισεκατομμύριο τόνους τον χρόνο. Προηγούμενα, το τροπικό δάσος αποτελούσε «συλλέκτη άνθρακα», απορροφώντας τμήμα των εκπομπών που βρίσκονται πίσω από την κλιματική αλλαγή.
      Το μεγαλύτερο κομμάτι των εκπομπών προκαλείται από τις πυρκαγιές, πολλές από τις οποίες είναι αποτέλεσμα εμπρησμών με σκοπό την αποψίλωση για την παραγωγή κρέατος και σόγιας. Πέρα όμως από τις πυρκαγιές, οι υψηλότερες θερμοκρασίες και οι αυξανόμενες περίοδοι ξηρασίας κάνουν το δάσος του Αμαζονίου να απορροφά λιγότερο και να εκπέμπει περισσότερο CO2.
      Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μικρά αεροσκάφη για να πετάξουν πάνω από τον Αμαζόνιο και να καταγράψουν τα επίπεδα CO2 σε ύψος έως 4.500 μέτρων κατά την τελευταία δεκαετία. Προηγούμενες έρευνες που υποδείκνυαν το ίδιο αποτέλεσμα είχαν βασιστεί σε δορυφορικά δεδομένα, που μπορούν να αλλοιωθούν λόγω της συννεφοκάλυψης, ή μετρήσεις στο επίπεδο του εδάφους, που μπορούν να καλύψουν μόνο ένα μικροσκοπικό κομμάτι της γιγαντιαίας έκτασης του δάσους.
      Οι επιστήμονες δήλωσαν πως η ανακάλυψη ότι κομμάτι του Αμαζονίου εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα ακόμα και άνευ πυρκαγιών ήταν ιδιαίτερα ανησυχητική. Το πιθανότερο είναι πως πρόκειται για το αποτέλεσμα της εκτεταμένης αποψίλωσης και των πυρκαγιών που κάνουν το δάσος πιο ευπαθές. Τα δέντρα παράγουν μεγάλο τμήμα της ετήσιας βροχόπτωσης της περιοχής, άρα η λιγόστευση των δέντρων προκαλεί πιο έντονες περιόδους ξηρασίας, καύσωνες, περισσότερους θανάτους δέντρων και φωτιές.
      Η κυβέρνηση της Βραζιλίας του προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο έχει ενθαρρύνει την επιπλέον αποψίλωση του Αμαζονίου, που έφτασε σε υψηλό 12ετίας, ενώ οι πυρκαγιές τον περασμένο Ιούνιο βρέθηκαν στο υψηλότερο επίπεδό τους από το 2007.
      Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, αναφέρει πως οι πυρκαγιές παράγουν περίπου 1,5 δισ. τόνους CO2 ανά έτος, με το δάσος να απορροφά περίπου μισό δισ. Το 1 δισ. τόνων που μένει στην ατμόσφαιρα αντιστοιχεί στις ετήσιες εκπομπές της Ιαπωνίας, του πέμπτου μεγαλύτερου ρυπαντή στον κόσμο.
      «Στα νοτιοανατολικά, το δάσος δεν αναπτύσσεται πλέον πιο γρήγορα από ό,τι πεθαίνει. Αυτό είναι κακό — το να έχουμε τον πιο αποτελεσματικό απορροφητή άνθρακα στον πλανήτη να αλλάζει σε πηγή άνθρακα, σημαίνει πως πρέπει να εξαλείψουμε τη χρήση ορυκτών καυσίμων πιο γρήγορα από ό,τι νομίζαμε», δήλωσε ο καθηγητής Σκοτ Ντένινγκ, του Πανεπιστημίου της Πολιτείας του Κολοράντο.
      «Φανταστείτε να μπορούσαμε να απαγορεύσουμε τις πυρκαγιές στον Αμαζόνιο — θα μπορούσε να είναι συλλέκτης άνθρακα», είπε η Λουτσιάνα Γκάτι, του Εθνικού Ινστιτούτου Διαστημικής Έρευνας της Βραζιλίας, που ηγήθηκε της έρευνας. «Όμως κάνουμε το αντίθετο — επιταχύνουμε την κλιματική αλλαγή».
      «Το χειρότερο κομμάτι είναι πως δεν χρησιμοποιούμε την επιστήμη για να λάβουμε αποφάσεις», προσέθεσε. «Οι άνθρωποι νομίζουν πως η μετατροπή περισσότερης γης σε αγροτική θα σημαίνει περισσότερη παραγωγικότητα, αλλά στην πραγματικότητα χάνουμε παραγωγικότητα λόγω της αρνητικής επίδρασης στη βροχόπτωση».
      Η άποψη αυτή επιβεβαιώνεται και από έρευνα που δημοσιεύτηκε την περασμένη Παρασκευή, σύμφωνα με την οποία η βραζιλιάνικη βιομηχανία σόγιας χάνει 3,5 δισ. δολάρια τον χρόνο λόγω της άμεσης αύξησης ακραίας ζέστης που ακολουθεί την καταστροφή του δάσους.
    7. Αρθρογραφία

      Engineer

      Ολοκληρώθηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο 3XN και το γραφείο αρχιτεκτονικής τοπίου SLA το διεθνές κλιματικό κέντρο της Δανίας: Στην πόλη Lemvig στη δυτική ακτή της σκανδιναβικής χώρας, το Klimatorium, κόμβος ερευνών για το κλίμα, την απότομη αύξηση της συχνότητας των καταιγίδων και το νερό, έχει ξύλινη κυματοειδή πρόσοψη, ευθεία αναφορά στη ναυπηγική ιστορία της πόλης.
      Η ιδέα των αρχιτεκτόνων εστιάζει στην απλότητα, εξ ου και το ότι τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ξύλο, σκυρόδεμα και χάλυβας.
        Το βασικό συμβολικό χαρακτηριστικό είναι ένα κυματοειδές σχήμα, «λαξευμένο» στην πρόσοψη· το χαρακτηριστικό αυτό αναφέρεται στις παραδοσιακές ψαρόβαρκες της Lemvig. «Το βαθμιδωτό κύμα δίνει ισχυρή ταυτότητα στο κτήριο» δήλωσε ο αρχιτέκτονας από το 3XN, Jan Ammundsen.
        «Τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, γίνεται τόπος συγκέντρωσης και χώρος κοινωνικών επαφών για τους εργαζόμενους στο Klimatorium και τους επισκέπτες αλλά και για τους κατοίκους της Lemvig». Το γραφείο SLA σχεδίασε τον γύρω χώρο για να ενσωματώσει πλήρως τα νέα αντιπλημμυρικά έργα που είναι σε εξέλιξη στο λιμάνι.
        Αντί να εμποδίζει τη πρόσβαση στη θάλασσα, η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου περιλαμβάνει ξύλινο μώλο ο οποίος μπορεί να αξιοποιηθεί για χαλάρωση ή να φιλοξενεί εκδηλώσεις στην άκρη του νερού. Επιπλέον, μια περιοχή με την επωνυμία Climate Corridor προσφέρει στους επισκέπτες και το κοινό έναν πράσινο αστικό χώρο με ευχάριστο μικροκλίμα.
      Το γραφείο 3XN ιδρύθηκε το 1986 στην πόλη Aarhus και το γραφείο SLN το 1994 ως Stig L Andersson Landscape Architects.
      Πηγή: ΑΜΠΕ
       
       
    8. Αρθρογραφία

      Engineer

      O ψηφιακός μετασχηματισμός μπορεί να έχει εξελιχθεί σε ένα καίριο μήνυμα για την παγκόσμια οικονομία τα τελευταία χρόνια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι βασικοί κλάδοι έχουν σπεύσει να υιοθετήσουν νέα μοντέλα λειτουργίας που να αξιοποιούν τις λύσεις που προσφέρουν οι ψηφιακές τεχνολογίες. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο κατασκευαστικός κλάδος. Γεγονός που ενδεχομένως να μοιάζει λίγο παράδοξο αν αναλογιστεί κανείς ότι από τις πρώτες κατηγορίες επαγγελματιών που απέκτησαν υπολογιστή τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 ήταν αυτές των αρχιτεκτόνων και των πολιτικών μηχανικών!
      Η πραγματικότητα είναι πως ο κατασκευαστικός κλάδος μόλις τώρα έχει αρχίσει να σπεύδει να ανέβει στο κύμα του ψηφιακού μετασχηματισμού. «Ο κλάδος έχει μείνει πολύ πίσω» σημειώνει στο 2045.gr ο δρ. Γιώργος Καπογιάννης, καθηγητής στο παράρτημα του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ που έχει έδρα στην πόλη Νίγκμπο της Κίνας και ο οποίος ασχολείται εκτενώς με το θέμα της αξιοποίησης των ψηφιακών τεχνολογιών στις κατασκευές, ιδίως με τον τομέα του αποκαλούμενου ΒΙΜ (Building Information Modelling). «Η μόνη εξαίρεση είναι η Κίνα όπου έχει κάνει σημαντικά βήματα προς τα εμπρός στον συγκεκριμένο τομέα».
      Από την άλλη πλευρά, τα τελευταία χρόνια δείχνει να υπάρχει μεγαλύτερη κινητικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και στην Ελλάδα τα βήματα είναι πολύ πιο αργά. Οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες αρχίζουν να κατανοούν τα οφέλη ιδίως στον τομέα της αυτοματοποίησης των διαδικασιών, ενώ υπάρχουν και συζητήσεις ακόμη και για τη χρήση ρομπότ στην κατασκευή κτιρίων. Το πρόβλημα, όπως εξηγεί ο δρ. Καπογιάννης δεν είναι άλλο από την κουλτούρα των εργαζομένων που πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο σκέψης τους προκειμένου να αξιοποιήσουν τα οφέλη των ψηφιακών τεχνολογιών όσον αφορά και τα κατασκευαστικά projects.
      Τρόποι αξιοποίησης
      Πως μπορούν, όμως, οι ψηφιακές τεχνολογίες να χρησιμοποιηθούν στον κατασκευαστικό κλάδο. Μία σημαντική λύση είναι το ΒΙΜ, ένα σύμπλεγμα διαδικασιών όπου μέσω της ενσωμάτωσης της τεχνολογίας βοηθάει τους χρήστες, συμπεριλαμβανομένων των πελατών να λάβουν αποφάσεις, να προβλέπουν τεχνικές ανωμαλίες με κέρδη/έξοδα του έργου ή ακόμα και να μπορούν να δουν τη λειτουργία των κτιρίων ή των έργων σε πραγματικό ιδεατό χωροχρόνο.
      Σύμφωνα με το δρ. Καπογιάννη ένα μεγάλο θέμα είναι πως τεχνολογίες όπως το ΒΙΜ δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν αν οι κατασκευαστικές εταιρείες δεν συνδέσουν τις διαδικασίες κατασκευής των έργων με τις ανάγκες του πελάτη. Πολλές φορές μάλιστα θεωρείται πως μια απλή τρισδιάστατη απεικόνιση ενός κτιρίου είναι ΒΙΜ, αλλά στην ουσία είναι ένα απλό 3D μοντέλο. Επιπλέον, υπάρχουν ζητήματα με τη συγκέντρωση δεδομένων και τη διάθεση τους μέσω cloud υποδομών. Έναν τομέα όπου αναμένεται να δώσει πολλές λύσεις το 5G.
      Από εκεί και πέρα, υπάρχουν διάφοροι τομείς όπου οι εφαρμογές πληροφορικής μπορούν να βοηθήσουν τον κατασκευαστικό κλάδο.
      Ένα πρώτο παράδειγμα είναι η συλλογή δεδομένων.  Η συλλογή δεδομένων καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου (σχεδίαση – κατασκευή – χρήση) επιτυγχάνεται με χρήση διάφορων μέσων όπως μη επανδρωμένα μέσα (drones), σαρωτή λέιζερ με νεφελώδη σημεία για τη σάρωση (σάρωση έως 1.000.000 σημεία /δευτερόλεπτο), φωτογραφίες γεωγραφικού σήματος κτλ. Δεδομένα συλλογής μπορεί να είναι η  εικόνα, ο ήχος κειμένων ή περιβάλλοντος κτλ.
      Ένα δεύτερο είναι η χρήση βάσεων δεδομένων, μέσω των οποίων επιτρέπεται σε όλα τα μέλη ενός έργου να έχουν πρόσβαση στα απαραίτητα δεδομένα ανεξάρτητα με τη τοποθεσία τόσο του έργου όσο και των βασικών συντελεστών αυτού. Ένας τομέας όπου μπορεί να αξιοποιηθεί και το blockchain.
      Το 5G μπορεί να βοηθήσει στη μεταφορά δεδομένων, ο όγκος των οποίων είναι τεράστιος. Πρακτικά, χωρίς το 5G είναι εξαιρετικά δύσκολο να συγκεντρωθούν τα δεδομένα που αφορούν ένα κατασκευαστικό έργο, ιδίως αν είναι μεγάλο. Σε δεύτερο επίπεδο τα δίκτυα 5ης γενιάς προσφέρουν περισσότερες δυνατότητες άμεσης πρόσβασης σε αυτά τα data.
      Ουσιαστικά, μιλάμε για τη δημιουργία μίας «νέας πληροφορίας» όπως την αποκαλεί ο δρ. Καπογιάννης. Αυτή η «νέα πληροφορία που δημιουργείται μπορεί να διαμοιραστεί μεταξύ των μελών με την χρήση καταλλήλων λογισμικών τα οποία επιτρέπουν είτε την επίλυση τεχνικών προβλημάτων είτε την ανίχνευση/εντοπισμό τόσο σε επίπεδο σχεδίασης όσο και σε κατασκευαστικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο διαχείρισης του ακινήτου. Οι πληροφορίες αυτές και τα αντίστοιχα δεδομένα αποθηκεύονται για περαιτέρω χρήση στο μέλλον είτε για την διαχείριση ακινήτου (περιουσιακό στοιχείο) είτε για αλλαγή χρήσης του ακινήτου (περιουσιακό στοιχείο). Ως εκ τούτου είναι αναγκαία η μεταφορά των δεδομένων από την εφοδιαστική αλυσίδα ενός κατασκευαστικού έργου γιατί χωρίς αυτά, το έργο δε μπορεί να ολοκληρωθεί.
      Αντίστοιχα απαιτείται και ομογενοποίηση των διαφόρων δεδομένων έτσι ώστε τα τρισδιάστατα μοντέλα πληροφορίας που δημιουργούνται (3D Information Models) να είναι υψηλής ποιότητας, με υψηλή ευκρίνεια και προσβασιμότητα από οποιαδήποτε συσκευή ή ακόμη και μέσω εφαρμογών που αξιοποιούν τεχνολογίες όπως είναι η εικονική πραγματικότητα (VR), η επαυξημένη πραγματικότητα ή το mixed reality (MR).
      Έχοντας τα δεδομένα, μπορείς να τα επεξεργαστείς και στη συνέχεια να τα αξιοποιήσεις περαιτέρω μέσω και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να φθάσεις στη λήψη των βέλτιστων αποφάσεων. Η λήψη αποφάσεων βασίζεται τόσο στην πληροφορία όσο και στη γνώση (εμπειρική ή μη) και ο στόχος είναι να βοηθήσει τον ιδιοκτήτη να έχει μια καλύτερη και ολιστική άποψη ενός ακινήτου για το πως θα μπορέσει να αξιοποιηθεί καλύτερα (διαχείριση ακίνητης περιουσίας αλλά και επένδυσης).
      Τα εργαλεία που υπάρχουν
      Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα να έχουμε φθάσει στη δημιουργία ορισμένων εργαλείων και νέων κατηγοριών εφαρμογών. Μία από αυτές, όπως εξηγεί ο κ. Καπογιάννης, είναι η έξυπνη διαδραστική σχεδίαση νέων έργων ή ακόμα και έργων που υπάρχουν ήδη. Η έξυπνη διαδραστική σχεδίαση έργων γίνεται χρησιμοποιώντας καινοτόμες τεχνολογίες όπως συνεργατικά εργαλεία σχεδίασης, το gamification της σχεδίασης, την προσομοίωση της κατασκευής του τελικού παραδοτέου αλλά και της λειτουργίας του .
      Μία δεύτερη κατηγορία είναι τα διαδραστικά συνεργατικά εργαλεία, τα οποία επιτρέπουν τη συμμετοχή όλων των μελών ενός έργου, ανεξάρτητα τη τοποθεσία του έργου. Η ανταλλαγή πληροφορίας επιτρέπεται με βάση το διεθνές πρωτόκολλο ISO19650 για το κατασκευαστικό κλάδο.
      Τέλος, φθάνουμε στην κατηγορία που έχει τίτλο «Διαχείριση Τεχνικού Κατασκευαστικού Έργου”. Η εξ’ αποστάσεως Διαχείριση Τεχνικού Κατασκευαστικού Έργου με την χρήση ανάλογου λογισμικού ή υπηρεσίας (cloud based) επιτρέπει καλύτερο έλεγχο του έργου στα διάφορα στάδια: σχεδιασμό – κατασκευή – παράδοση  – λειτουργία του ακινήτου (κτίριο, γέφυρα, έργα υποδομής, υπόγεια έργα κλπ).
      Τι γίνεται στην κατασκευή
      Αν πάμε τώρα στον τομέα της κατασκευής, κατά τη διάρκεια αυτής, μπορούμε να μιλάμε πλέον για παρακολούθηση του έργου με χρήση ρομπότ σε ομαλό και σε ανώμαλο έδαφος όπως είναι η οικοδομή. Το ρομπότ μπορεί να έχει δεχτεί δεδομένα από κάμερα, ήχο αλλά και από άλλους αισθητήρες. Τα παραπάνω δεδομένα μπορούν να αποσταλούν είτε μέσω απλού ασύρματου δικτύου ή μέσω τηλεπικοινωνιακών δικτύων 5G λόγω του μεγάλου όγκου δεδομένων όπου συλλέγονται.
      Rear view of construction workers discussing building process Αυτά τα δεδομένα αποθηκεύονται σε ασφαλείς βάσεις δεδομένων, ενώ μπορούν να ανακτηθούν για περαιτέρω επεξεργασία στοχεύοντας τη δημιουργία νέων πληροφοριών οι οποίες είναι χρήσιμες για το τελικό χρήστη ή άλλα μέλη της ομάδας. Οι πληροφορίες που δημιουργούνται διαμοιράζονται μεταξύ των μελών και με χρήση καταλλήλων λογισμικών επιτρέπεται η επίλυση τεχνικών προβλημάτων είτε η ανίχνευση/εντοπισμός τόσο σε επίπεδο σχεδίασης όσο και σε κατασκευαστικό επίπεδο. Οι πληροφορίες αυτές και τα αντίστοιχα δεδομένα αποθηκεύονται για περαιτέρω χρήση στο μέλλον είτε για την διαχείριση ακινήτου (περιουσιακό στοιχείο) είτε για αλλαγή χρήσης του ακινήτου (περιουσιακό στοιχείο).
      Τι γίνεται στη λειτουργία
      Το επόμενο βήμα αξιοποίησης αφορά την περίοδο λειτουργίας ενός ακινήτου. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας ενός ακινήτου (διαχείριση περιουσιακού στοιχείου) τα δεδομένα που μπορούν να συλλεχθούν αφορούν παραμέτρους, όπως θερμοκρασία, μέτρηση κατανάλωσης ενεργείας  – νερού – γκαζιού, ασφάλειας του ακινήτου κτλ . Αυτά μπορούν να βοηθήσουν το ένοικο ή τον ιδιοκτήτη να καταλάβει καλύτερα τη συμπεριφορά του ακινήτου και να αντιληφθεί εκ των προτέρων αλλαγές, προβλήματα αλλά και τη δυνατότητα αλλαγής της χρήσης του ακινήτου π.χ. από κατοικία σε εμπορικό ή ακόμα αν αυτό επιτρέπεται για χώρο εστίασης (αλλαγή εμπορικής χρήσης).
      Επίσης, ο επιμέρους έλεγχος του κόστους θα είναι ποιο εύκολος (CAPex, OPex) με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης αλλά και άλλων εργαλείων ή τεχνολογιών.
      Πρακτικά, το κλειδί είναι τα δεδομένα και σε αυτή την περίπτωση. Τα εργαλεία και οι τεχνολογίες υπάρχουν μεν, αλλά οι εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου και γενικότερα όσων ασχολούνται με το χώρο των κατασκευών θα πρέπει να κάνουν τα δικά τους ψηφιακά βήματα. Και το κυριότερο να αλλάξουν νοοτροπία.
      Δημήτρης Μαλλάς
    9. Αρθρογραφία

      Engineer

      έχρι το 2050 η χώρα μας, όπως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, θα πρέπει να έχει σταματήσει να εκλύει αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου -ή, έστω, να δεσμεύει από την ατμόσφαιρα ισοδύναμη ποσότητα όσων εκλύει. Θα πρέπει να γίνει "κλιματικά ουδέτερη". Το 2050, όμως, θα θέλουμε να έχουμε μια ακμάζουσα και αναπτυσσόμενη οικονομία, φτηνό ηλεκτρισμό, θέρμανση και ψύξη στα σπίτια, να κινούμαστε με αυτοκίνητα και μέσα μαζικής μεταφοράς, να παράγουμε βιομηχανικά προϊόντα και να απολαμβάνουμε, γενικά, τους καρπούς του ανθρώπινου πολιτισμού. Γι’ αυτό θα πρέπει να παράγουμε και να καταναλώνουμε ενέργεια. Στην εποχή μας, τρεις δεκαετίες πριν από το 2050, ο τομέας της ενέργειας προκαλεί το 40% των εκλύσεων που στέλνουμε στην ατμόσφαιρα. Από τους 96,1 εκατ. τόνους ισοδύναμου CO2 που εκλύονταν από την Ελλάδα το 2018, οι 38,3 εκατ. προέρχονταν από εκεί."96 εκατομμύρια τόνοι" (ή, "μεγατόνοι") ακούγεται πολύ, και είναι, πράγματι, περισσότερο από ό,τι εκλύουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρόμοιου μεγέθους, όπως η Πορτογαλία ή η Ουγγαρία. Αλλά είναι κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε. και το χαμηλότερο νούμερο τα τελευταία 30 χρόνια. Το 1990 η χώρα μας έστελνε 105,8 μεγατόνους ισοδύναμου CO2 στην ατμόσφαιρα. Το 2005, τη χειρότερη χρονιά, έστειλε 139,1. To 2050 θα πρέπει να φτάσει στο μηδέν.
      Πώς θα το κατορθώσουμε; Και, επιπλέον, πώς θα γίνει αυτή η μετάβαση λύνοντας ταυτόχρονα τα πολλά και μεγάλα προβλήματα του ενεργειακού τομέα που έχουμε σήμερα, αναβαθμίζοντας τις υποδομές και τις υπηρεσίες, αυξάνοντας την ενεργειακή ασφάλεια, μειώνοντας την ενεργειακή φτώχεια και θωρακίζοντας έναν από τους κρισιμότερους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα;
      Μια ερευνητική ομάδα του ΙΟΒΕ υπό τον συντονισμό του γενικού διευθυντή Νίκου Βέττα ανέλαβε για λογαριασμό της διαΝΕΟσις μια πλήρη και αναλυτική χαρτογράφηση του τομέα ενέργειας στη χώρα μας. Στην πολυσέλιδή έκθεσή τους, την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ (PDF) αναλύουν τα βασικά δεδομένα, τις θεσμικές αλλαγές που έχουν υλοποιηθεί ή δρομολογηθεί, τους στόχους της χώρας για το μέλλον και τις σημαντικότερες προκλήσεις που προκύπτουν. Επιπλέον, μπορείτε να διαβάσετε και ένα κείμενο πολιτικής (PDF) που προετοίμασε η ερευνητική ομάδα για το ίδιο θέμα με κεντρικό άξονα τον ρόλο του τομέα της ενέργειας στην επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. 
      Παρακάτω θα δούμε μερικά από τα βασικά σημεία της έρευνας συνοπτικά.
      1. Ενέργεια & ελληνική οικονομία
      Ηπαραγωγή και η κατανάλωση ενέργειας επηρεάζουν την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή κάθε χώρας. Σχετίζονται άμεσα με το παραγωγικό μοντέλο της, τη βιομηχανία, τη φτώχεια και την ποιότητα ζωής των πολιτών.
      Ο ενεργειακός τομέας επηρεάζει κάθε οικονομία με δύο τρόπους: αφενός συνεισφέρει απευθείας στην προστιθέμενη αξία της οικονομίας με όλες τις δραστηριότητες της αλυσίδας παραγωγής και εφοδιασμού ενέργειας και των κλάδων που συνδέονται με τον ενεργειακό τομέα, και αφετέρου με την ευρύτερη επίδραση στην οικονομία, μέσω των τιμών των ενεργειακών προϊόντων, που επηρεάζουν κάθε οικονομική δραστηριότητα (σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά). Αξίζει να πούμε δυο λόγια για τον ρόλο που παίζει ο κλάδος αυτός στην ελληνική οικονομία. 
      ­
      Διαβάστε Το Κείμενο Πολιτικής Για Την Ενέργεια (PDF)
      Η άμεση συμβολή του ενεργειακού τομέα στην ελληνική οικονομία εκτιμάται στο 3,8% του ΑΕΠ (2017), ενώ ο τομέας δίνει δουλειά σε περίπου 50.000 ανθρώπους, οι περισσότεροι εκ των οποίων απασχολούνται στο (χονδρικό και λιανικό) εμπόριο καυσίμων. Αν συνυπολογίσουμε και τους κλάδους που συνδέονται στενά με τον ενεργειακό, εκτιμάται ότι η ευρύτερη συνεισφορά του (ειδικότερα στην απασχόληση) είναι πολλαπλάσια. Σχεδόν το 1/3 των ελληνικών εξαγωγών προϊόντων είναι εξαγωγές ενεργειακών προϊόντων. Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για προϊόντα πετρελαίου από τα ελληνικά διυλιστήρια. Η χώρα μας όμως εισάγει και πολλά προϊόντα ενέργειας -το 27% των ελληνικών εισαγωγών συνολικά, με τη συντριπτική πλειοψηφία να είναι αργό πετρέλαιο που εισάγουμε κυρίως από το Ιράκ, το Καζακστάν, τη Ρωσία και άλλες χώρες, και το περισσότερο από το οποίο επανεξάγεται μετά την επεξεργασία του στα ελληνικά διυλιστήρια. Γενικά, η αξία των ενεργειακών προϊόντων που εισάγουμε είναι μεγαλύτερη από αυτών που εξάγουμε (15 δισ. ευρώ έναντι 10,7 δισ. το 2019).
      Αξίζει δε να αναφέρουμε ότι ο κλάδος της ενέργειας έχει πολύ μεγάλη σημασία και για τα δημόσια έσοδα. Το 64% της τιμής της αμόλυβδης βενζίνης είναι δασμοί ή φόροι, για παράδειγμα. Τα έσοδα από τους ειδικούς φόρους στην ενέργεια έφταναν το 3% του ΑΕΠ το 2019, έναντι 1,8% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. Αυτό, μάλιστα είναι κάτι που άλλαξε από το 2010 και την αρχή της κρίσης και μετά.

      Με τα παραπάνω βλέπουμε ότι ο κλάδος της ενέργειας έχει μεγάλη σημασία για την οικονομία της χώρας. Τι περιλαμβάνει, όμως, "ο κλάδος της ενέργειας"; Η απάντηση είναι περίπλοκη και περιλαμβάνει πολλές πολύ σημαντικές και διαφορετικές μεταξύ τους δραστηριότητες, κάποιες εκ των οποίων σχετίζονται και αλληλοσυμπληρώνονται. "Κάθε ενεργειακό σύστημα, με την έννοια του συνόλου των διευθετήσεων με τις οποίες αξιοποιούνται φυσικοί πόροι για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής", γράφει ο Βάτσλαβ Σμιλ, "έχει τρεις θεμελιώδεις συνιστώσες: τους φυσικούς (ανανεώσιμους ή μη ανανεώσιμους) ενεργειακούς πόρους, την τεχνολογία μετατροπής τους σε διαθέσιμη ενέργεια και μια ποικιλία ειδικών χρήσεων των διαθέσιμων ροών ενέργειας". Η έρευνα αναλύει κάθε μία από αυτές τις συνιστώσες όπως λειτουργούν στη χώρα μας σε αναλυτικά κεφάλαια -εδώ θα καταγράψουμε μόνο ενδεικτικά μερικές από αυτές, μαζί με τα βασικά τους στοιχεία. Πριν ξεκινήσουμε την καταγραφή, όμως, αξίζει να σημειώσουμε τρία βασικά χαρακτηριστικά του τομέα στη χώρα μας:
      α) Σήμερα η Ελλάδα παραμένει μια οικονομία που στηρίζεται στα ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο) και έχει μεγάλη εξάρτηση από εισαγωγές πρωτογενούς ενέργειας.


      β) Το 36,7% της ενέργειας που παράγεται στη χώρα καταναλώνεται για μεταφορές, το 24,3% για οικιακή κατανάλωση, το 22,8% στη βιομηχανία και το 13% στο εμπόριο και τις υπηρεσίες.

      γ) Τα βασικά προβλήματα του τομέα ξεκινούν από τις ελλείψεις στις υποδομές και το κόστος της ενέργειας και φτάνουν μέχρι τους ιλιγγιώδεις ανεξόφλητους λογαριασμούς της ΔΕΗ (περίπου 2,7 δισ. ευρώ το 2019).

      Αλλά ας τα δούμε ένα ένα. 
      2. Η ηλεκτρική ενέργεια
      Πολλοί ταυτίζουν τον κλάδο της ενέργειας με την ηλεκτρική ενέργεια. Η ηλεκτρική ενέργεια είναι, όμως, μόνο ένα τμήμα της ενεργειακής παραγωγής και κατανάλωσης μιας χώρας. Βεβαίως, είναι ίσως το πιο σημαντικό -και αναμένεται στο μέλλον να γίνει ακόμα σημαντικότερο. Η ηλεκτροπαραγωγή αναμένεται να τριπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, κυρίως από τον εξηλεκτρισμό τομέων τελικής κατανάλωσης. Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος στο κοντινό μέλλον θα χρησιμοποιεί ενέργεια από το δίκτυο ηλεκτρισμού για δραστηριότητες για τις οποίες έως τώρα έκαιγε ορυκτά καύσιμα. Η δε ηλεκτρική ενέργεια θα παράγεται ολοένα και περισσότερο από νέες, διαφορετικές πηγές.
      Αυτή η μετάβαση έχει ξεκινήσει και στην Ελλάδα. Η ισχύς ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων που βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα μειώνεται και παράλληλα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος αυξάνονται θεαματικά τα τελευταία χρόνια. Πλέον το 1/3 της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα προέρχεται από τις ΑΠΕ. Σκεφτείτε ότι η εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκών σταθμών στη χώρα πενταπλασιάστηκε μόνο μέσα σε δύο χρόνια, από το 2011 ως το 2013. 



      Βεβαίως, διαχρονικά η χώρα μας βασίζεται σε κάποιο βαθμό στην καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σε κάποια νησιά που δεν είναι συνδεδεμένα με το κεντρικό δίκτυο ηλεκτρισμού της χώρας καίγονται ντίζελ και μαζούτ για να παραχθεί ηλεκτρικό ρεύμα ενώ, ως γνωστόν, στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες καίμε λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλα εργοστάσια της ΔΕΗ, τα οποία βρίσκονται κοντά στις περιοχές όπου εξορύσσεται ο λιγνίτης, ένας γαιάνθρακας που περιέχει σχετικά χαμηλό ποσοστό άνθρακα. Το 2018, το 32,3% της ηλεκτροπαραγωγής προερχόταν από καύση λιγνίτη.

      Αυτή, ωστόσο, είναι μια πρακτική που -όπως φαίνεται και από το διάγραμμα-, σταδιακά μειώνεται και σύντομα θα σταματήσει τελείως. Εδώ και πολλά χρόνια, η καύση του λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι οικονομικά ασύμφορη. Καθώς εκλύει μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, η λειτουργία τέτοιων μονάδων κοστίζει πολλά σε δικαιώματα εκπομπών άνθρακα, η τιμή των οποίων ρυθμίζεται από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της EE. To 2013 η μέση τιμή που αναγκάζονταν να πληρώνουν ρυπογόνες μονάδες παραγωγής ενέργειας και βιομηχανίες ήταν 4,4 ευρώ ανά τόνο CO2, αλλά το 2019 η τιμή είχε εκτοξευθεί στα 24,8 ευρώ ανά τόνο CO2, πράγμα που στην πράξη σημαίνει ότι, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα, πλέον όλες οι λιγνιτοπαραγωγές μονάδες της ΔΕΗ είναι ζημιογόνες. Το ελληνικό κράτος έχει ήδη προγραμματίσει το κλείσιμό τους. Αυτό, βεβαίως, σημαίνει ότι τα 3,35 GW που παράγουν αυτές οι μονάδες θα πρέπει να αντικατασταθούν από άλλες πηγές από το 2023 και μετά και, βεβαίως, ότι οι περιοχές που στηρίζονταν οικονομικά από αυτά τα εργοστάσια θα πρέπει να στηριχθούν κατά τη μετάβασή τους σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες.

      Στη χώρα μας την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται την καταναλώνουν κυρίως οι υπηρεσίες (καταστήματα, γραφεία κλπ. -34,6% το 2019), τα σπίτια (33,6%) και η βιομηχανία (23,8% το 2019 -από 40,8% το 1990).

      Η ηλεκτρική ενέργεια, δε, κοστίζει ακριβά. Το 2019 η ηλεκτρική ενέργεια στην Ελλάδα είχε τις ακριβότερες τιμές χονδρικής σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό όμως δεν μεταφράζεται σε πολύ υψηλές τιμές (σε σύγκριση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα) για τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις, λόγω ευνοϊκότερης φορολογίας.


      Ωστόσο, καθότι οι δαπάνες για ενέργεια παραμένουν ένα από τα σημαντικότερα βάρη τόσο για τα νοικοκυριά, όσο και για τις επιχειρήσεις -με προφανείς επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητά τους, οι ερευνητές υπολόγισαν τις επιπτώσεις που θα είχε μια μείωση στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου στην ελληνική οικονομία. Εκτιμούν, λοιπόν, ότι μια μείωση 10% στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου θα είχε θεαματική θετική επίδραση στην οικονομία, προσθέτοντας σχεδόν 1 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ και 21.500 νέες θέσεις εργασίας.
      Πώς όμως φτάνει το ηλεκτρικό ρεύμα από την παραγωγή στην κατανάλωση; Στο πρώτο στάδιο στην Ελλάδα υπάρχει ένα κεντρικό Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα (ΕΔΣ) με 12 χιλιάδες χιλιόμετρα καλώδια και 356 υποσταθμούς, το οποίο διαχειρίζεται η ανώνυμη εταιρεία ΑΔΜΗΕ και το οποίο συνδέεται με το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Σύστημα (μέσω Ιταλίας, Αλβανίας, Βουλγαρίας, Βόρειας Μακεδονίας και Τουρκίας). Υπάρχουν επίσης και 29 αυτόνομα δίκτυα στα μη-διασυνδεδεμένα νησιά (όπου, όπως είπαμε, κυρίως παράγεται ενέργεια με καύση μαζούτ και ντίζελ, και πλέον και από ΑΠΕ). Αξίζει να αναφέρουμε, εξάλλου, πως παρόλο που η παραγωγή ενέργειας στα νησιά αυτά έχει πολύ υψηλότερο κόστος, οι πολίτες εκεί πληρώνουν τα ίδια για ηλεκτρικό ρεύμα με τους υπόλοιπους Έλληνες. Η διαφορά καλύπτεται από τις χρεώσεις για "ΥΚΩ" στους λογαριασμούς όλων των νοικοκυριών της χώρας. Αυτό προγραμματίζεται να αλλάξει, βεβαίως, με την ολοκλήρωση της διασύνδεσης των νησιών με το ΕΔΣ τα επόμενα χρόνια.
      Από εκεί και πέρα, από τους υποσταθμούς του ΑΔΜΗΕ το ηλεκτρικό ρεύμα φτάνει στα σπίτια με ένα δίκτυο διανομής που έχει καλώδια μήκους 240 χιλιάδων χιλιομέτρων και εξυπηρετεί 7,6 εκατομμύρια πελάτες. Αυτό το δίκτυο το διαχειρίζεται ένας άλλος οργανισμός, ο Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, γνωστός ως ΔΕΔΔΗΕ. Μία από τις σημαντικότερες προτεραιότητες για τα επόμενα χρόνια είναι η μετατροπή αυτού του δικτύου σε "έξυπνο δίκτυο" με 13 συγκεκριμένα έργα ψηφιοποίησης και αναβάθμισης των υποδομών, όπως η αντικατάσταση όλων των παλαιών μετρητών με ηλεκτρονικούς, "έξυπνους" μετρητές.
      Αυτές οι δομές και όλα αυτά τα αρκτικόλεξα δεν υπήρχαν πριν από δεκαπέντε χρόνια. Ο ΑΔΜΗΕ ιδρύθηκε το 2011, ο ΔΕΔΔΗΕ το 2012. Αν και δεν έχει γίνει ευρέως αντιληπτό από την κοινωνία, ολόκληρη η δομή και η λειτουργία του δικτύου ηλεκτροδότησης της χώρας έχει αλλάξει ριζικά στη χώρα μας μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας. Πριν από μόλις λίγα χρόνια η ΔΕΗ είχε το απόλυτο μονοπώλιο στην παραγωγή, μεταφορά, διανομή και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Αυτό έχει αλλάξει. Βεβαίως, η ΔΕΗ ακόμα ελέγχει περίπου το 50% της συνολικής παραγωγής και το 67,7% της προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά το σύστημα μεταφοράς και τα δίκτυα διανομής πλέον έχουν διαχωριστεί ιδιοκτησιακά, και δεκάδες ιδιωτικές εταιρείες ανταγωνίζονται πλέον στην παραγωγή και την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας.
      Μια άλλη εξαιρετικά σημαντική αλλαγή είναι το ότι τους τελευταίους μήνες -και πολύ καθυστερημένα-, η Ελλάδα άρχισε να εφαρμόζει το υπόδειγμα στόχος (target-model), ενώ εντάχθηκε και στις ενιαίες αγορές των ευρωπαϊκών δικτύων που ρυθμίζουν τις τιμές συντονισμένα από τον Δεκέμβριο του 2020, μέσω της διασύνδεσης με την Ιταλία. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη. Το άνοιγμα αυτών των νέων αγορών, που θα ρυθμίζουν καλύτερα τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος σε πραγματικό χρόνο ανάλογα με τις συνθήκες, την προσφορά και τη ζήτηση έγινε πολύ καθυστερημένα, αλλά είναι ένα απαραίτητο βήμα για τη διασύνδεση της απομονωμένης ελληνικής αγοράς με τα ευρωπαϊκά δίκτυα.
      3. Τα ορυκτά καύσιμα
      Στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε προϊόντα πετρελαίου κυρίως για θέρμανση και για κίνηση οχημάτων. Περίπου η μισή τελική κατανάλωση ενέργειας προέρχεται από τα προϊόντα πετρελαίου (53%). Είναι ένα υψηλό ποσοστό -το 5ο υψηλότερο στην ΕΕ- αλλά στο παρελθόν ήταν ακόμα μεγαλύτερο: δέκα χρόνια πριν ήταν στο 63%. 
      Είναι αξιοσημείωτο το ότι τα ελληνικά νοικοκυριά δαπανούν περισσότερα χρήματα για καύσιμα κίνησης (το 4,4% των δαπανών του μέσου νοικοκυριού) από ότι για ηλεκτρικό ρεύμα (3,1%) -κάτι το οποίο πιθανότατα σχετίζεται και με το ότι έχουμε την 3η ακριβότερη αμόλυβδη βενζίνη στην ΕΕ.
      Όπως αναφέραμε, ο πολύ σημαντικός ρόλος των ορυκτών καυσίμων στην ελληνική οικονομία αποτυπώνεται και από το μέγεθος των εξαγωγών προϊόντων πετρελαίου (το 28% των εξαγωγών της χώρας - από 7% το 2000). Αυτός ο τομέας, όμως, θα αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις στο μέλλον, καθώς η χώρα τις επόμενες δεκαετίες θα κληθεί -όπως όλες οι χώρες του κόσμου- να μειώσει ραγδαία τις εκπομπές διοξειδίου το άνθρακα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αν όντως ληφθούν σοβαρά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης διεθνώς, η ζήτηση για πετρέλαιο θα κορυφωθεί μέσα στη δεκαετία του 2020 και στη συνέχεια θα αρχίσει να υποχωρεί κατά περισσότερο από 50% μέχρι το 2040 στις ανεπτυγμένες οικονομίες (και κατά 10% στις αναπτυσσόμενες).
      Η χώρα μας εισάγει σχεδόν όλο το πετρέλαιο που χρησιμοποιεί, καθότι τα κοιτάσματα στην επικράτειά της παράγουν ελάχιστες ποσότητες (το κεφάλαιο 4 αναφέρει αναλυτικά την ιστορία αναζήτησης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στη χώρα μας). Βεβαίως, το θέμα της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων που μπορεί να υπάρχουν στο Αιγαίο επανέρχεται πολύ συχνά στον δημόσιο διάλογο. Η έρευνα υποστηρίζει ότι υπό προϋποθέσεις η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων "δεν αντιτίθεται μεσοπρόθεσμα στη διακηρυγμένη πολιτική απο-ανθρακοποίησης" και ότι "δύναται να αποτελέσει μια δραστηριότητα που θα συμβάλει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας". Τονίζει, δε, και τη γεωπολιτική σημασία μιας αναβάθμισης του γεωπολιτικού ρόλου της χώρας στην περιοχή. Ωστόσο, υπογραμμίζει και τις προοπτικές που διαμορφώνονται από την πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες εξασφαλίζουν ότι η ζήτηση για ορυκτά καύσιμα στο μέλλον θα είναι, όπως είπαμε, αναπόφευκτα μικρότερη. Κάτι που ασφαλώς θα επηρεάσει πιθανές μελλοντικές επενδύσεις που θα έχουν ορίζοντα δεκαετιών.
      Εκτός από το πετρέλαιο, όμως, υπάρχει και το φυσικό αέριο.
      Το φυσικό αέριο εκλύει λιγότερο CO2 και προσφέρεται για μια γρήγορη μείωση των εκπομπών, όταν αντικαθιστά τη χρήση άλλων ορυκτών καυσίμων. Στη χώρα μας μπήκε σχετικά πρόσφατα στο ενεργειακό μείγμα (μόλις το 1996) και πλέον καλύπτει περίπου το 17,3% της ακαθάριστης εγχώριας κατανάλωσης, ένα ποσοστό που αναμένεται να μείνει σταθερό μέχρι το 2030. Σημαντικά έργα υποδομής (αγωγοί, υπόγεια αποθήκη Καβάλας, ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης) είναι επίσης υπό κατασκευή. Στη συνέχεια και η κατανάλωση αυτή θα πρέπει να μειωθεί, βεβαίως -το φυσικό αέριο θεωρείται μόνο μεταβατικό καύσιμο. Μολονότι όντως συνεισφέρει λιγότερο στο φαινόμενο του θερμοκηπίου από την καύση προϊόντων πετρελαίου, η διαφορά δεν είναι τόσο μεγάλη όσο νομίζουν πολλοί. Η τιμή αναφοράς του συντελεστή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για το φυσικό αέριο είναι 44,6% μικρότερη από το λιγνίτη, 27,5% λιγότερη από το μαζούτ και 24,3% λιγότερη από το ντίζελ. Προς το παρόν η κατανάλωσή του παγκοσμίως αυξάνεται -με την εξαίρεση του 2020, λόγω πανδημίας-, αλλά σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις αναμένεται να κορυφωθεί μέχρι το 2040 (ή ακόμα και μέχρι το 2030, αν ληφθούν πιο ριζοσπαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης από όσα είναι ήδη προγραμματισμένα) και στη συνέχεια θα αρχίσει να μειώνεται ραγδαία. Στην Ευρώπη αυτή η υποχώρηση αναμένεται να αρχίσει νωρίτερα, από την τρέχουσα δεκαετία.
      4. Η ενεργειακή αποδοτικότητα
      Ένα από τα σημαντικότερα θέματα που αφορούν τόσο τον ενεργειακό τομέα εν γένει όσο και τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι το θέμα της ενεργειακής αποδοτικότητας. Είναι ένα κρίσιμο, σοβαρό πρόβλημα το οποίο συχνά περνά απαρατήρητο από τον δημόσιο διάλογο, στο οποίο όμως υπάρχουν πολύ μεγάλα περιθώρια για παρεμβάσεις και επενδύσεις, που όχι μόνο θα βελτίωναν τις προοπτικές επίτευξης των στόχων για το 2030 και το 2050, αλλά θα προσέφεραν και μια γερή τόνωση στην ελληνική οικονομία.
      "Η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας", γράφουν οι ερευνητές, "η οποία υποστηρίζεται και προωθείται από την ενεργειακή πολιτική, απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες δημιουργούν θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία στην οικονομία. Παράλληλα, οδηγεί σε περιορισμό των δαπανών των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για ενέργεια, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα και το διαθέσιμο εισόδημά τους, αντίστοιχα. Τα οφέλη είναι σημαντικά και για την ενεργειακή ασφάλεια των δικτύων, τα οποία θα είναι σε θέση να εξυπηρετούν τη ζήτηση πιο εύκολα. Επιπλέον, η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας είναι σημαντικό εργαλείο για τον περιορισμό της ενεργειακής φτώχειας".
      Αξίζει να θυμόμαστε ότι τα σπίτια στην Ελλάδα δαπανούν ενέργεια κυρίως για τη θέρμανση (60%) και για τη χρήση οικιακών συσκευών (20%). Το 55% των περίπου 6,4 εκατ. κατοικιών στην Ελλάδα (το 4,1 εκατ. από αυτές κατοικούνται) χτίστηκαν πριν από το 1981, οπότε έχουν χαμηλά επίπεδα θερμικής μόνωσης -ή και καθόλου. Μόλις το 6,4% των κατοικιών στην Ελλάδα ανήκουν στις ανώτερες ενεργειακές κλάσεις "Α" και "Β". Χρειάζονται, λοιπόν, μεγάλης έκτασης επεμβάσεις για την αναβάθμιση αυτού του κτηριακού αποθέματος (θερμομόνωση, αναβάθμιση συστημάτων θέρμανσης/ψύξης, αντικατάσταση κουφωμάτων κλπ.). Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αν τα κτήρια κάθε είδους στην Ελλάδα πληρούσαν τις προδιαγραφές του νέου, εναρμονισμένου με τα ευρωπαϊκά πρότυπα Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων, τότε θα κατανάλωναν από 43% μέχρι 71% λιγότερη ενέργεια.

      Κι αυτό δεν έχει μόνο αντίκτυπο στην κατανάλωση ενέργειας και τις εκλύσεις που αυτή συνεπάγεται, αλλά και στα οικονομικά κάθε νοικοκυριού. Μια μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 40% σημαίνει μείωση δαπάνης σχεδόν 500 ευρώ για ένα νοικοκυριό που πληρώνει 1.200-1.300 ευρώ ετησίως για ενέργεια.
      Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι τέτοιες παρεμβάσεις κοστίζουν πολύ.
      Τα τελευταία δέκα χρόνια τα προγράμματα "Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον" που χρηματοδοτούν την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών στη Ελλάδα (κουφώματα, θερμομόνωση και άλλες τέτοιες παρεμβάσεις) οδήγησαν στην ανακαίνιση σχεδόν 100.000 κατοικιών. Το νέο πρόγραμμα "Εξοικονομώ-Αυτονομώ" (που έχει ήδη ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) πρόκειται να χρηματοδοτήσει την ενεργειακή αναβάθμιση πάνω από 180.000 κατοικιών. Για να φτάσουμε στο 2050 και τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας, ωστόσο, θα χρειαστούν πολύ περισσότερα. Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), για το οποίο θα μιλήσουμε και παρακάτω, προβλέπει την ανακαίνιση ή αντικατάσταση του 12%-15% του συνόλου των κατοικιών της χώρας ώστε να μετατραπούν σε κατοικίες σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης μέχρι το 2030.
      5. Οι ενεργειακές πολιτικές που υπάρχουν
      ΗΕυρωπαϊκή Ένωση πρωταγωνιστεί στις παγκόσμιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Από την προηγούμενη δεκαετία κιόλας έχει θέσει για λογαριασμό των κρατών-μελών συγκεκριμένους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, ώστε η ευρωπαϊκή οικονομία να καταστεί κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2050, συνεισφέροντας στον περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας στον πλανήτη όχι περισσότερο από 2οC μέχρι το τέλος του αιώνα, σε σύγκριση με τη μέση θερμοκρασία στην προ-βιομηχανική εποχή. Ως εκ τούτου, η ΕΕ έχει αναπτύξει μια εξαιρετικά πλούσια δραστηριότητα ως προς την παραγωγή στρατηγικών, κειμένων πολιτικής, οδηγιών και κανονισμών που ισχύουν για όλα τα κράτη-μέλη. Και αυτά τα κείμενα περιέχουν και πολλούς ρυθμιστικούς κανόνες που αφορούν στην ενέργεια.
      Οι αρχικοί ποσοτικοί στόχοι πολιτικής της ΕΕ για την Ενέργεια και το Κλίμα (γνωστοί και ως στόχοι "20-20-20"), οι οποίοι νομοθετήθηκαν το 2009, είχαν χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2020 και περιελάμβαναν:
      τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2020 κατά τουλάχιστον 20% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ μέχρι το 2020 τουλάχιστον στο 20% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας μέχρι το 2020 κατά τουλάχιστον 20%. Η ΕΕ συνολικά τα πήγε καλά ως προς αυτούς τους στόχους. Το ίδιο και η δική μας χώρα. Στο διάστημα που μεσολάβησε όπως είδαμε και παραπάνω έγινε μεγάλη πρόοδος στην ένταξη των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Ελλάδας. Μεγάλο ρόλο στην επίτευξη των στόχων, ωστόσο, έπαιξε και το ότι στη δεκαετία που μεσολάβησε η χώρα υπέστη μια γιγάντια οικονομική κρίση, με μια συνακόλουθη συρρίκνωση της οικονομικής της δραστηριότητας.

      Πλέον η φαρέτρα των ρυθμιστικών κανόνων της ΕΕ έχει οδηγήσει στη δημιουργία μιας πληθώρας στρατηγικών σχεδίων και στη χώρα μας, από το "ΕΣΔΕΑ" για την ενεργειακή απόδοση και το "ΕΣΕΚ" που αναφέρθηκε και παραπάνω, μέχρι το "ΣΔΑΜ" για τις λιγνιτικές περιοχές.
      Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2019, ενσωματώνει τις βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής της ΕΕ και αποτελεί το βασικό εργαλείο ενεργειακής πολιτικής της χώρας για την επίτευξη ποιοτικών και ποσοτικών στόχων την περίοδο 2021-2030. Το ΕΣΕΚ περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής, τα οποία λαμβάνουν υπόψη το δυναμικό, τις τεχνικές ιδιαιτερότητες και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελληνικού ενεργειακού συστήματος στους τομείς της παραγωγής, διάθεσης και κατανάλωσης ενέργειας. Οι στόχοι που προβλέπει περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
      Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2030 κατά τουλάχιστον 42% σε σύγκριση με το επίπεδο των εκπομπών το 1990 (και 56% έναντι του 2005). Αυτός ο στόχος, σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις αναμένεται να αναθεωρηθεί, βεβαίως, από 42% σε τουλάχιστον 55%. Πράγμα που σημαίνει ότι μέχρι το 2030 η χώρα μας θα πρέπει να εκλύει περίπου 50 μεγατόνους ισοδύναμου CO2 Αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ τουλάχιστον σε 35% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας μέχρι το 2030 και μερίδιο των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή 61%-64% έως το 2030. Βελτίωση της Ενεργειακής Αποδοτικότητας (ΕΑ) κατά τουλάχιστον 38% μέχρι το 2030 σε σύγκριση με προβλέψεις που έγιναν το 2007. Μηδενικό μερίδιο του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή έως το 2028.
      Αλλά και αυτοί οι φιλόδοξοι στόχοι αργά ή γρήγορα θα επανεκτιμηθούν προς το ακόμα πιο φιλόδοξο.
      Το ΕΣΕΚ περιλαμβάνει μια σειρά από πολιτικές για την αγορά ενέργειας, τις ΑΠΕ, την ενεργειακή ασφάλεια, τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης αλλά και για την ενεργειακή μετάβαση σε διάφορους τομείς της ελληνικής οικονομίας (στο κεφάλαιο 10.4 της μελέτης μπορείτε να βρείτε μια αναλυτική παρουσίαση των πολιτικών). Μέρος των προτάσεων αυτών, δε, είναι επενδύσεις ύψους 43,8 δισ. ευρώ μέσα στην τρέχουσα δεκαετία οι οποίες, αν υλοποιηθούν, δεν θα βοηθήσουν μόνο στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων για τις εκλύσεις CO2, αλλά θα κινητοποιήσουν και την ελληνική οικονομία, καλύπτοντας μεγάλο μέρος του επενδυτικού κενού της προηγούμενης δεκαετίας. Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλές από αυτές τις επενδύσεις έχουν ήδη ενταχθεί στην πρόταση της χώρας για την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ (προγράμματα και δράσεις για τις ανακαινίσεις κτηρίων, έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων και ΑΠΕ, έργα για την επέκταση της ηλεκτροκίνησης, απολιγνιτοποίηση και δίκαιη μετάβαση κ.ά.). To 37% των πόρων αυτών, που για την Ελλάδα θα ανέρχονται συνολικά σε περίπου 32,1 δισ. ευρώ (σε δάνεια και επιχορηγήσεις) προορίζονται αποκλειστικά για δράσεις 'πράσινης" ανάπτυξης.
      Στο κεφάλαιο 10.7 οι ερευνητές υπολογίζουν τη μακροοικονομική επίπτωση μιας τέτοιας επενδυτικής καταιγίδας σε υποδομές και μέτρα για την "πράσινη" ενέργεια όπως περιγράφονται. Την εκτιμούν σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,6 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας, 1,2 δισ. ευρώ επιπλέον δημόσια έσοδα, και 35.000 νέες θέσεις απασχόλησης στο ίδιο διάστημα. 
      Αλλά, βεβαίως, η προσπάθεια δεν τελειώνει στο 2030. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι υποχρεωμένα να προετοιμάσουν και πιο μακροπρόθεσμα σχέδια για το 2050 και τον στόχο της ενεργειακής ουδετερότητας -δηλαδή για την περίπτωση της Ελλάδας το "96,1 μεγατόνοι" του 2018, που το 2030 πρέπει να έχει πάει στο "50 μεγατόνοι", θα πρέπει μέχρι το 2050 να πάει στο μηδέν. Η Μακροχρόνια Στρατηγική για το 2050 περιλαμβάνει μια σειρά από πολιτικές και στόχους που επεκτείνουν τα μέτρα που προβλέπονται στο ΕΣΕΚ και στην επόμενη εικοσαετία αλλά, καθότι αυτά δεν είναι σε καμία περίπτωση επαρκή για μια τόσο μεγάλης κλίμακας ενεργειακή μετάβαση, πλαισιώνονται και από άλλες, πιο "εξωτικές" πολιτικές που βασίζονται εν μέρει και σε νέες τεχνολογίες οι οποίες ακόμη είναι ανώριμες ή ασύμφορες, όπως η δέσμευση και αποθήκευση εκλυόμενου άνθρακα, μέθοδοι χημικής αποθήκευσης ενέργειας, ή η εκτεταμένη χρήση υδρογόνου σε εφαρμογές στη βιομηχανία, τις μεταφορές και αλλού.
      6. Οι προτάσεις της έρευνας
      Μετά από όλα αυτά, η έρευνα καταλήγει σε μια σειρά από προτάσεις πολιτικής που συμπληρώνουν όσα προβλέπονται από τα προαναφερθέντα σχέδια και θέτουν και μια βασική προτεραιοποίηση για όσα πρέπει να γίνουν. 
      Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι τέσσερις άξονες στους οποίους θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο επόμενο διάστημα και μαζί να γίνουν και σημαντικές επενδύσεις είναι:
      Βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Ανάπτυξη της παραγωγής ενέργειας με ΑΠΕ. Αναβάθμιση και ενίσχυση υποδομών στα δίκτυα ενέργειας για διευκόλυνση των ΑΠΕ και σταδιακή σύζευξη τομέων τελικής κατανάλωσης ενέργειας. Δίκαιη μετάβαση των περιοχών που εξαρτώνται από το λιγνίτη.  Εδώ θα αναφέρουμε επιγραμματικά μερικές από τις προτάσεις πολιτικής ανά τομέα:
       Για την εξοικονόμηση ενέργειας:
      Παροχή αποτελεσματικών κινήτρων (εκπτώσεις φόρων, επιδοτήσεις κλπ.), ώστε να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια για επενδύσεις σε ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων (διάρθρωση κτηριακού αποθέματος, ελλιπής πληροφόρηση, αποτυχίες της αγοράς, έλλειψη τεχνικής εμπειρίας, ρυθμιστικά εμπόδια κ.ά.), Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των δημοσίων κτηρίων. Προώθηση της χρήσης συστημάτων ΑΠΕ για κάλυψη θερμικών και ψυκτικών αναγκών. Προώθηση συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης από εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών. Βελτιώσεις στον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ, κτήρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας) με καθορισμό σύγχρονων προδιαγραφών και αποτελεσματικό έλεγχο συμμόρφωσης. Για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας:
      Εξασφάλιση ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού με επαρκή ρευστότητα, αποτελεσματική εποπτεία και χρηματοοικονομική ακεραιότητα και αξιοπιστία, που θα συμβάλει στη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Διατήρηση υφιστάμενων και εφαρμογή νέων μέτρων μείωσης του ενεργειακού κόστους βιομηχανικών επιχειρήσεων. Διασφάλιση βιωσιμότητας και ρευστότητας του μηχανισμού χορήγησης λειτουργικής ενίσχυσης στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ. Σχεδιασμός του συστήματος στήριξης των ΑΠΕ μετά τη μετάβαση στο target-model. Προστασία των καταναλωτών και αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας. Διασφάλιση ικανοποιητικού ρυθμού είσπραξης των λογαριασμών ηλεκτρισμού. Λειτουργία αγοράς ή μηχανισμού αποζημίωσης διαθεσιμότητας ισχύος, με συμμετοχή και της ζήτησης. Σαφές κανονιστικό πλαίσιο για την αντικατάσταση παλαιωμένου εξοπλισμού μονάδων ΑΠΕ (repowering). Ανάπτυξη θεσμικού πλαισίου για θαλάσσια αιολικά πάρκα. Για το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας:
      Ψηφιοποίηση και αναβάθμιση. Οριστικοποίηση μοντέλου διενέργειας επένδυσης σε "έξυπνους" μετρητές και "ευφυή" δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και πηγών χρηματοδότησης. Εισαγωγή μηχανισμών οικονομικών κινήτρων στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις των δικτύων. Στενή συνεργασία μεταξύ των διαχειριστών των δικτύων μεταφοράς και διανομής και διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων. Καθορισμός ενιαίου πλαισίου ασφάλειας του κυβερνοχώρου στην ΕΕ συμπεριλαμβανομένων προληπτικών, διορθωτικών και αμυντικών σχεδίων για το ενεργειακό σύστημα. Για τις ενεργειακές υποδομές:
      Αναβάθμιση και ενίσχυση συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και διασυνδέσεων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου με γειτονικές χώρες. Υποστήριξη των ΑΠΕ που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες (π.χ. υδρογόνο, βιοοικονομία κ.λπ.) και των "πράσινων" μεταφορών. Ανάπτυξη εθνικού σχεδίου για σταθμούς φόρτισης δημόσιας χρήσης με δεσμεύσεις σχετικά με την ταχύτητα αύξησης φορτίου και την επενδυτική προσέγγιση. Προετοιμασία του δικτύου και άλλων εγκαταστάσεων για λύσεις γρήγορης φόρτισης. Ανάπτυξη σταθμών γρήγορης φόρτισης σε αυτοκινητόδρομους. Κανονισμούς για την κατασκευή σταθμών φόρτισης σε κατοικίες και εμπορικά κτήρια. Διευκόλυνση της δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης στην ανάπτυξη δικτύου σταθμών φόρτισης με σταθερό και ελκυστικό για επενδύσεις επιχειρηματικό πλαίσιο για τη λειτουργία σε περιοχές με διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως αστικές και αγροτικές περιοχές. Και ακόμα:
      Αναπτυξιακός σχεδιασμός με στρατηγικές δράσεις και χρηματοδοτικά προγράμματα για τη δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών. Διαμόρφωση στρατηγικού μακροπρόθεσμου πλαισίου για την Έρευνα και Ανάπτυξη στον τομέα Ενέργειας με εστίαση: α) στο επιχειρηματικό και αναπτυξιακό δυναμικό της έρευνας στον ενεργειακό τομέα και β) σε συνεργασίες πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και κράτους στον τομέα της καινοτομίας. Ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας, έξυπνων δικτύων, τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας κ.ά. Ενεργή συμμετοχή των κεντρικών και τοπικών αρχών της χώρας για τη διευκόλυνση των σχεδιαζόμενων ή σε εξέλιξη έργων (διασύνδεση νησιών, ενίσχυση του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, επενδύσεις σε ΑΠΕ κ.ά.).
    10. Αρθρογραφία

      Engineer

      Βρυξέλλες, Βέλγιο, 19 Απριλίου 2021 – Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τους νικητές των βραβείων EUROPEANMOBILITYWEEK 2020, το 9ο βραβείο για τον σχεδιασμό της βιώσιμης αστικής κινητικότητας (βραβείο SUMP) και το βραβείο EU Urban Road Safety.
      Το Mönchengladbach (Γερμανία) αναδείχθηκε νικητής του Βραβείου EUROPEANMOBILITYWEEK 2020 στην κατηγορία των μεγαλύτερων δήμων, ενώ ο Lilienthal (Γερμανία) πήρε τον τίτλο για τους μικρότερους δήμους. Το 9ο βραβείο SUMP κέρδισε η Αρχή Κινητικότητας Περιοχής της Γκρενόμπλ (SMMAG) για το Grenoble-Alpes SUMP (Γαλλία), ενώ το βραβείο αστικής οδικής ασφάλειας της ΕΕ απονεμήθηκε στο Μπιλμπάο (Ισπανία). Τα βραβεία απονεμήθηκαν κατά τη διάρκεια μιας διαδικτυακής τελετής που φιλοξένησε η Ευρωπαία Επίτροπος Μεταφορών, Adina Vălean, και ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών και Κινητικότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Matthew Baldwin.
      Μιλώντας για τους φιναλίστ, η Επίτροπος Μεταφορών, Adina Vălean είπε: «Θα ήθελα να εκφράσω τα συγχαρητήριά μου σε όλους τους φιναλίστ και τους νικητές. Τα εμπνευσμένα επιτεύγματά τους δείχνουν πραγματικά πώς οι πόλεις σε ολόκληρη την Ευρώπη μπορούν να βελτιώσουν την ευημερία των ανθρώπων κάνοντας τη στροφή προς πιο καθαρές, πιο πράσινες και πιο βιώσιμες επιλογές μετακίνησης για όλους. Καλώ άλλους να ακολουθήσουν αυτό το μονοπάτι και να ενώσουν τις δυνάμεις τους στην οικοδόμηση ενός συστήματος κινητικότητας για τις μελλοντικές γενιές που θα είναι πιο έξυπνο, πιο ανθεκτικό και θα αποτυπώνει το μερίδιό του στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μας για τη μείωση των καυσαερίων. Ανυπομονώ να γιορτάσω μαζί σας το 20ο Έτος της EUROPEANMOBILITYWEEK με το μήνυμα της πρόσκλησής για δράση. «Μείνε υγιείς».
      Mönchengladbach, Γερμανία – νικητής του Βραβείου EUROPEANMOBILITYWEEK 2020 στην κατηγορία των μεγάλων δήμων.
      Η γερμανική πόλη Mönchengladbach εντυπωσίασε την κριτική επιτροπή με το ευρύ πρόγραμμα δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων για άτομα όλων των ηλικιών και ικανοτήτων. Κατά τη διάρκεια του EUROPEANMOBILITYWEEK 2020, η πόλη οργάνωσε μια σειρά από πρωτοβουλίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τη βιώσιμη κινητικότητα, συμπεριλαμβανομένων συναντήσεων δημόσιας συμμετοχής, όπου οι κάτοικοι της περιοχής μπορούσαν να κάνουν ερωτήσεις και να εκφράσουν τις απόψεις τους. Η πόλη υιοθέτησε επίσης μια δημιουργική προσέγγιση για την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, διοργανώνοντας διαγωνισμούς χρωματισμού για παιδιά, ρεσιτάλ ποίησης στο χώρο στάθμευσης αστικών αυτοκινήτων, μετατρέποντας 50 θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων σε περιοχές όπου οι άνθρωποι μπορούσαν να διαβάζουν, να παίζουν μίνι γκολφ ή να σταθμεύουν τα ποδήλατά τους. Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε επίσης από την έντονη συμμετοχή των πολιτών και τον αριθμό των συνεργασιών που στήριξαν τις δραστηριότητες.
      Οι φιναλίστ Γρανάδα (Ισπανία) και η Σόφια (Βουλγαρία).
      Lilienthal, Γερμανία – νικητής του βραβείου EUROPEANMOBILITYWEEK 2020 για μικρότερους δήμους
      Κατά τη διάρκεια του EUROPEANMOBILITYWEEK 2020, το Lilienthal οργάνωσε ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών με θέμα «Κινητικότητα μηδενικών εκπομπών για όλους». Οι δραστηριότητες περιελάμβαναν μετακινήσεις με τα πόδια ή τα ποδήλατα, ενημερωτικές συνεδρίες με ηλικιωμένους, εκδήλωση συλλογής σκουπιδιών και έκθεση για την ιστορία των αστικών μεταφορών. Συνολικά περισσότεροι από 2.000 κάτοικοι συμμετείχαν σε σχετικές δραστηριότητες. Επιπλέον, ο Lilienthal συνεργάστηκε με την Πόλη της Βρέμης (Γερμανία) για να οργανώσει μια Ημέρα Σχολείων Χωρίς Αυτοκίνητα με τη συμμετοχή 55 σχολείων και περισσότερων από 60.000 μαθητών. Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε ιδιαίτερα με την ισχυρή υποστήριξη που επέδειξε η τοπική αυτοδιοίκηση, με τους τοπικούς αιτρετούς να επιλέγουν να αφήσουν τα αυτοκίνητά τους στο σπίτι και να μετακινηθούν στη δουλειά τους με τις δημόσιες συγκοινωνίες.
      Οι άλλοι φιναλίστ Bruck an der Leitha (Αυστρία) και τα Νέα Μουδανιά (Ελλάδα).
      Greater Grenoble Area Mobility Authority (SMMAG) για το Grenoble-Alpes SUMP (Γαλλία) – νικητής του 9ου βραβείου για τον σχεδιασμό βιώσιμης αστικής κινητικότητας (SUMP).
      Το Σχέδιο Αειφόρου Αστικής Κινητικότητας (SUMP) της SMMAG θέτει σαφείς και φιλόδοξους στόχους για την περιοχή Γκρενόμπλ-Άλπεις, οι οποίοι επιδιώκουν να κάνουν τη βιώσιμη κινητικότητα προσιτή σε όλους, να δώσουν προτεραιότητα σε ενεργές και κοινές επιλογές μετακινήσεων και να κάνουν τις μετακινήσεις της πόλης πιο διασυνδεδεμένες. Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε ιδιαίτερα από την ολοκληρωμένη και δομημένη προσέγγιση της SMMAG, η οποία στοχεύει στην κάλυψη των αναγκών κινητικότητας όλων των χρηστών δημόσιων μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων.
      Οι άλλοι φιναλίστ είναι το Βελιγράδι (Σερβία) και το Μπιλμπάο (Ισπανία).
      Το Μπιλμπάο, Ισπανία – νικητής του βραβείου αστικής οδικής ασφάλειας της ΕΕ
      Το Μπιλμπάο προσπάθησε να βελτιώσει την οδική ασφάλεια στην πόλη μειώνοντας το όριο ταχύτητας στα 30km / h. Τα όρια ταχύτητας μειώθηκαν για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2018 στο 87% όλων των δρόμων της πόλης. Τον Σεπτέμβριο του 2020, το Μπιλμπάο επέκτεινε το όριο ταχύτητας 30km / h για να καλύψει ολόκληρη την πόλη. Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε επίσης από τις δραστηριότητες επικοινωνίας και ευαισθητοποίησης του Μπιλμπάο για την προώθηση της οδικής ασφάλειας, καθώς και από τα βήματά της για να συμπεριλάβει τους κατοίκους της σε συζητήσεις και λήψη αποφάσεων.
      Οι άλλοι φιναλίστ είναι το Ηράκλειο (Ελλάδα) και το Quart de Poblet (Ισπανία).
      Ιστορικό
      Η εκστρατεία EUROPEANMOBILITYWEEK διαρκεί από τις 16 έως τις 22 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο, παρέχοντας στις πόλεις και τις πόλεις την ευκαιρία να δοκιμάσουν βιώσιμες εναλλακτικές μεταφορές. Πέρυσι, πάνω από 2.900 κωμοπόλεις κατέγραψαν τη συμμετοχή τους στην εκστρατεία, σηματοδοτώντας το 2020 ως το δεύτερο πιο επιτυχημένο έτος μέχρι σήμερα.
      Βγήκε και το καινούργιο μήνυμα για την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας “Μετακινήσου αειφόρα. Μείνε υγιής”.

    11. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η δυνατότητα εξ αποστάσεως ελέγχου των ακινήτων εντός των περιοχών όπου λειτουργεί το Κτηματολόγιο (ktimatologio.gov.gr), αλλά και η αναβάθμιση της πλατφόρμας «Θέαση» του Κτηματολογίου (maps.gov.gr), είναι οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες σχετικά με το Κτηματολόγιο, που παρέχονται δωρεάν στους πολίτες μέσω του gov.gr.
      Με λίγα κλικ, “οι πολίτες θα μπορούν να βλέπουν όλα τα στοιχεία των ακινήτων τους, ενώ οι επαγγελματίες μόνο ό,τι απαιτεί η άσκηση της δραστηριότητάς τους”, σημείωσε σχετικά ο πρωθυπουργός, για την ψηφιοποίηση του Κτηματολογίου.
      “Θα γίνεται γνωστή η νομική κατάσταση κάθε ακινήτου, ενόψει κάποιας μεταβίβασης, η φερεγγυότητά του για τη λήψη ενός δανείου. Ακόμα όλες οι πληροφορίες οι οποίες χρειάζονται για την έκδοση οικονομικών θα είναι προσβάσιμες αλλά θα καταχωρούνται και πράξεις όπως συμβόλαια και θα υποβάλλονται αιτήσεις για διορθώσεις στις κτηματογραφικές εγγραφές”, συμπλήρωσε.
      Ενώ, η παρουσίασή τους στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή, από τον Υπουργό Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη και τον Υφυπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιο για το Κτηματολόγιο, Γιώργο Στύλιο.
      Ο εξ αποστάσεως έλεγχος είναι από σήμερα διαθέσιμος στο ktimatologio.gov.gr και αφορά περίπου στο 1/3 των δικαιωμάτων επί ακινήτων στην επικράτεια.
      Η λειτουργία της υπηρεσίας ρυθμίζεται από τη σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση που συνυπέγραψαν ο Υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης, ο Υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας και ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιος για το Κτηματολόγιο, Γιώργος Στύλιος.
      Ο έλεγχος γίνεται πλέον δωρεάν χωρίς ανάγκη επίσκεψης σε Κτηματολογικό Γραφείο
      Η πλατφόρμα δίνει τη δυνατότητα διενέργειας ελέγχου οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, χωρίς να είναι αναγκαία η μετάβαση στο Κτηματολογικό Γραφείο του τόπου όπου βρίσκεται το ακίνητο. Η έρευνα γίνεται χωρίς την καταβολή αντιτίμου.
      Διαβαθμισμένη πρόσβαση ανά επαγγελματική ομάδα
      Επιπλέον, εξασφαλίζεται η διαβαθμισμένη πρόσβαση στα στοιχεία του Κτηματολογίου σε συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες (οι οποίες θα ταυτοποιούνται με κωδικούς από τους επαγγελματικούς/επιστημονικούς τους συλλόγους και τα επιμελητήρια), ώστε να διασφαλίζονται τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών.
      Ειδικότερα:
      Οι δικηγόροι διατηρούν πλήρη πρόσβαση σε όλες τις εγγραφές του Κτηματολογίου, στο σύνολο της επικράτειας. Οι δικαστικοί επιμελητές έχουν πλήρη πρόσβαση σε όλες τις εγγραφές του Κτηματολογίου για τα ακίνητα εντός της περιφέρειας που ασκούν τα καθήκοντά τους και ενόψει αναγκαστικής εκτέλεσης. Οι συμβολαιογράφοι έχουν πρόσβαση στις εγγραφές και τα στοιχεία που σχετίζονται με δικαιώματα κυριότητας και δουλείας, καθώς και στην απεικόνιση του ακινήτου στα κτηματολογικά διαγράμματα. Οι μηχανικοί έχουν πρόσβαση, κατόπιν αναζήτησης του ακινήτου μέσω του Κωδικού Αριθμού Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) του, στις εγγραφές και τα στοιχεία που σχετίζονται με δικαιώματα κυριότητας και δουλείας, στη χωρική βάση και τα τοπογραφικά διαγράμματα καθώς και στην εισήγηση της Υπηρεσίας επί των αιτήσεων και των γεωμετρικών μεταβολών. Τέλος, κάθε πολίτης ή νομικό πρόσωπο έχει πρόσβαση στις εγγραφές που αφορούν στα ακίνητά του με χρήση κωδικών Taxisnet. Η «Θέαση» μεταφέρεται στο maps.gov.gr
      Η πλατφόρμα «Θέαση» που μέχρι στιγμής παρείχε δωρεάν περιήγηση σε χαρτογραφικό υλικό όλης της χώρας αναβαθμίζεται και μεταφέρεται στο maps.gov.gr.
      Η υπηρεσία παρέχεται δωρεάν για όλους, χωρίς διαβαθμισμένη πρόσβαση, μέσω ενός πιο φιλικού περιβάλλοντος πλοήγησης, ενώ είναι πλέον προσβάσιμη και από κινητά.
      Η νέα πλατφόρμα έχει εμπλουτιστεί με τα δεδομένα των γεωτεμαχίων του Κτηματολογίου.
      Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης μπορεί να βλέπει στον χάρτη τόσο τα όρια κάθε οικοπέδου, όσο και τον ΚΑΕΚ που αυτό φέρει. Επιπλέον, μέσω της πλατφόρμας, θα διατίθενται ελεύθερα διάφορα στατιστικά στοιχεία που αφορούν στην αγορά ακινήτων και την πορεία της κτηματογράφησης.
    12. Αρθρογραφία

      Engineer

      Δύο χρόνια μετά την καταστροφική πυρκαγιά οι εργασίες αποκατάστασης προχωρούν. Ωστόσο οικολόγοι αντιδρούν: Μήλον της έριδος οι βελανιδιές αλλά και ο μόλυβδος.
      Η επίσημη τελετή για το κόψιμο των απαραίτητων για την αποκατάσταση του ιστορικού καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων στις αρχές Μαρτίου επισκιάστηκε για άλλη μια φορά από διαμαρτυρίες. Για τις εργασίες αποκατάστασης πρέπει να κοπούν περίπου 2000 βελανιδιές από δασική έκταση έξω από το Παρίσι. Για την υπουργό Πολιτισμού της Γαλλίας Ροζελίν Μπασελό η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη προκειμένου να αποκατασταθεί η Νοτρ Νταμ όσο το δυνατόν καλύτερα και να επιστρέψει στο μέτρο του εφικτού στην παλιά της εικόνα. Τα ξύλα βελανιδιάς αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι του παλιού σκελετού της. Ωστόσο η υπόσχεση για πλήρη αποκατάσταση του μνημείου μέσα σε πέντε χρόνια φαίνεται μάλλον μη ρεαλιστική.
      Μια πυρκαγιά που σόκαρε τον κόσμο
      Οι μνήμες από τη μεγάλη πυρκαγιά στην Παναγία των Παρισίων είναι ακόμη νωπές. Η μεγαλειώδης στέγη του ναού καταστράφηκε ολοσχερώς. Για μέρες τηλεοπτικά δίκτυα από όλο τον κόσμο μετέδιδαν τις θλιβερές εικόνες από την καρδιά κυριολεκτικά της γαλλικής πρωτεύουσας. Ο Ροντόλφ Νερόν, εθελοντής πυροσβέστης που συμμετείχε στις αγωνιώδεις προσπάθειες κατάσβεσης της πυρκαγιάς και διάσωσης του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, θυμάται δύο χρόνια μετά: «Πρόκειται για ένα ιστορικό μνημείο που είναι συνυφασμένο με την καρδιά της Γαλλίας. Την ίδια στιγμή όταν καλείσαι να λάβεις μέρος σε μια πυροσβεστική αποστολή δεν σκέφτεσαι πολλά. Σκέφτεσαι τι θα κάνεις και πώς. Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται η διεκπεραίωση του καθήκοντος που καλείσαι να επιτελέσεις».
      Λίγο μετά την πυρκαγιά δωρητές από όλο τον κόσμο δεσμεύτηκαν να συγκεντρώσουν ένα δις ευρώ για τις εργασίες ανοικοδόμησης. Μέχρι στιγμής έχουν μαζευτεί 833 εκατομμύρια από 340.000 δωρητές από 150 χώρες. «Μέχρι σήμερα συνειδητοποιούμε ότι μας ευχαριστούν άνθρωποι για τη δουλειά μας. Τότε δεν είχαμε αντίληψη του τι κάναμε. Ένιωθα απλά ότι έκανα το καθήκον μου» αναφέρει ο Φαμπιέν Φρεμόν, επικεφαλής της πυροσβεστικής υπηρεσίας του Σεν Ζερμέν συρ Μοράν.
      Διαμαρτυρίες και περιβαλλοντικές ενστάσεις
      Η ιστορία με τις βελανιδιές όμως δεν βοηθά τη διαδικασία ανοικοδόμησης -το αντίθετο. Τα μισά δέντρα προέρχονται από δημόσια δάση, τα άλλα μισά από ιδιωτικές εκτάσεις. Πρόκειται ωστόσο για γέρικα δέντρα, που θα κόβονταν έτσι κι αλλιώς, εξηγεί στην DW o Γκιγιόμ Λαριέρ, εκπρόσωπος της γαλλικής υπηρεσίας που είναι αρμόδια για την προστασία των δασών. Ωστόσο αυτή η αιτιολόγηση δεν επαρκεί για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και τους ακτιβιστές που αντιδρούν. Σύμφωνα με τη γαλλική περιβαλλοντική οργάνωση Ρομπέν των Δασών το κόψιμο των δέντρων συνεπάγεται τoν ακρωτηριασμό του δάσους. Παράλληλα χρειάζονται πολλά χρόνια για την αναγέννηση των δασικών εκτάσεων, οι οποίες αποτελούν βιοτόπους για ζώα και πουλιά.

      Ενδιαφέρον έχει επίσης ότι μετά την πυρκαγιά το δημόσιο ινστιτούτο Ineris, το οποίο μελετά το βιομηχανικό περιβάλλον και τη μόλυνση, κατέγραψε μεγάλες ποσότητες μολύβδου που είχαν απελευθερωθεί στην περιοχή γύρω από την Παναγία των Παρισίων. Η γαλλική οργάνωση Ρομπέν των Δασών προσέφυγε μάλιστα δικαστικά κατά των γαλλικών αρχών επειδή δεν έλαβαν άμεσα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας. Η προσφυγή απορρίφθηκε μετά από μερικούς μήνες. Η οργάνωση εκτιμά μέχρι σήμερα ότι άλλα οικοδομικά υλικά, πιο σύγχρονα και πιο φιλικά προς το περιβάλλον, θα έπρεπε καλύτερα να προτιμηθούν για την αποκατάσταση της Νοτρ Νταμ, δείχνοντας μάλιστα αποφασισμένη να συνεχίσει τον δικαστικό αγώνα.
      Την ίδια ώρα, αν και με αργούς ρυθμούς, οι εργασίες στην Παναγία των Παρισίων συνεχίζονται. Eκατοντάδες εργάτες συνεχίζουν να δουλεύουν στη Νοτρ Νταμ για να την επαναφέρουν στην αρχική της κατάσταση. Ένα δύσκολο εγχείρημα και συγχρόνως μια μεγάλη πρόκληση. Ο τεχνίτης Φερντινάντ ντε Γκιλμπόν που εργάζεται σε μια σκαλωσιά αναφέρει: «Εργαζόμαστε σε ένα κτίσμα που είναι πραγματικά συναρπαστικό από αρχιτεκτονική άποψη. Είναι μοναδική ευκαιρία να μπορείς να βλέπεις το μνημείο από τόσο κοντά καθώς δουλεύεις».
      Λίζα Λουί, Παρίσι/ Afp/ France Télévision
      Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη
      https://www.dw.com/
    13. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η εξαμηνιαία έρευνα οικονομικού κλίματος για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, η οποία διενεργείται συστηματικά από τον Μάιο του 2009, αποτελεί την δεύτερη που διεξάγεται υπό τις πρωτοφανείς συνθήκες που έχει διαμορφώσει η υγειονομική κρίση.
      Ο γενικός δείκτης οικονομικού κλίματος το Β εξάμηνο του 2020 διατηρείται σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο καθώς διαμορφώνεται στις 20,1 μονάδες.

      Η έρευνα αναδεικνύει σοβαρές διαφοροποιήσεις μεταξύ των επιχειρήσεων. Η πανδημική κρίση δεν επηρεάζει με την ίδια ένταση όλες τις επιχειρήσεις. Ιδιαίτερα οι επιχειρήσεις που έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους με κρατική εντολή βρίσκονται σε εξαιρετικά δυσμενή θέση.
      Το παρατεταμένο διάστημα που διατηρείται το απαγορευτικό για τη λειτουργία μεγάλου μέρους της οικονομικής δραστηριότητας, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα που υπάρχει για τον χρόνο που τελικά θα απαιτηθεί για να επιστρέψουμε σε κάποιας μορφής κανονικότητα, φαίνεται πως επιβαρύνει εκθετικά την κατάσταση της πλειοψηφίας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων.
      Απαιτείται ένα συνεκτικό σχέδιο υποστήριξης των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα εκείνων που πλήττονται δυσανάλογα από τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης, για το διάστημα της σταδιακής επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας. Το σχέδιο δράσης για την επόμενη μέρα θα πρέπει να εξυπηρετεί 2 δέσμες μέτρων:
      1η δέσμη: Επαρκή ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων για να μπορέσουν να επανεκκινήσουν. Ένα μέρος της χρηματοδότησης αυτής θα πρέπει να αφορά την κάλυψη των οφειλών που δημιουργήθηκαν κατά την διάρκεια της πανδημίας και να έχει τη μορφή της επιδότησης.
      2η δέσμη: Προγράμματα επιδότησης του μη μισθολογικού ή/και του μισθολογικού κόστους για την διατήρηση των θέσεων εργασίας.
      Ταυτότητα έρευνας: Η παρούσα έρευνα είναι η πρώτη για το 2021 που διεξάγει το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ σε εξαμηνιαία βάση από τον Μάιο του 2009 . Οι τηλεφωνικές συνεντεύξεις διενεργήθηκαν από την εταιρία MARC AE σε πανελλαδικό δείγμα 801 πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων (0-49 άτομα προσωπικό), στο διάστημα 10-24 Φεβρουαρίου 2021. Η έρευνα έχει ως βασικό στόχο την αποτύπωση του οικονομικού κλίματος στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, στους κλάδους της μεταποίησης, του εμπορίου και των υπηρεσιών, που αποτελούν το 99,6% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Τα ευρήματα αυτής της έρευνας μπορούν να συγκριθούν με τα αντίστοιχα των προηγούμενων ερευνών (Μάιος 2009 - Ιούλιος 2020). Οι έρευνες αυτές αποτελούν το μοναδικό εργαλείο, σε πανελλαδικό επίπεδο, για την καταγραφή της κατάστασης και της πορείας του μεγαλύτερου τμήματος της πραγματικής οικονομίας στην Ελλάδα. Τα πρωτογενή δεδομένα οικονομικών και επιχειρηματικών προσδοκιών χρησιμοποιούνται από την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (SME United) για την κατασκευή των δεικτών ευρωπαϊκού οικονομικού κλίματος και είναι συγκρίσιμα με τα στοιχεία άλλων χωρών της ΕΕ. Οπως και στις προηγούμενες έρευνες, έτσι και τώρα, υπάρχει μια σαφής καταγραφή των τάσεων του οικονομικού κλίματος καθώς και η παρακολούθηση των βασικών δεικτών λειτουργίας των μικρών επιχειρήσεων κατά το 2ο εξάμηνο του 2020, ενώ παράλληλα επιχειρείται οικονομική πρόβλεψη για το 1ο εξάμηνο του 2021.
      Το παραδοτέο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Παρεμβάσεις της ΓΣΕΒΕΕ για τη συστηματική παρακολούθηση και πρόγνωση αλλαγών του παραγωγικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων» με κωδικό ΟΠΣ 5003864. Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία 2014-2020».
      Σχετικά Αρχεία
       Παρουσίαση έρευνας - 2020  Infographic - Η έρευνα με μία ματιά
    14. Αρθρογραφία

      Engineer

      Το χρονικό διάστημα από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και σήμερα, λόγω της πανδημίας και της προσπάθειας αντιμετώπισής της, έχει συντελεστεί μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο ζωής στις πόλεις, με πρωτοφανή περιορισμό των κατοίκων της τόσο στις μετακινήσεις όσο και στις επιλογές διασκέδασης και αναψυχής κατά τον ελεύθερο χρόνο τους. Οι αλλαγές αυτές έχουν λειτουργήσει ως καταλύτης επαναξιολόγησης του (αστικού) περιβάλλοντος, από τους ίδιους τους κατοίκους των πόλεων, και επανεκτίμησης της αξίας του δημόσιου χώρου και ειδικότερα των χώρων πρασίνου. Ταυτόχρονα, στο ίδιο αυτό χρονικό διάστημα, σε παγκόσμια κλίμακα, η επιστημονική κοινότητα, οι δημοτικές αρχές και οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων συνεργάζονται όλο και περισσότερο, όλο και πιο εντατικά, με σκοπό να ενσωματώσουν στον μελλοντικό σχεδιασμό των πόλεων περισσότερους ανοικτούς χώρους και χώρους πρασίνου, ώστε να ανταποκριθούν καλύτερα στις τρέχουσες και τις μελλοντικές ανάγκες και κινδύνους.
      Όπως άλλωστε τονίζεται στις στρατηγικές ανθεκτικότητας πολλών πόλεων, μεταξύ των οποίων και της Αθήνας, η ενίσχυση της αστικής ανθεκτικότητας συνδέεται άρρηκτα με την ενίσχυση (ποσοτική και ποιοτική) των χώρων πρασίνου. Στην Ελλάδα, όπως γνωρίζουμε, οι χώροι αστικού πρασίνου είναι ελάχιστοι σε σύγκριση με αντίστοιχες πόλεις του εξωτερικού, με την αναλογία των χώρων αυτών ανά κάτοικο (τ.μ. πρασίνου/κάτοικο)  σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη να μην υπερβαίνει το 25% της ελάχιστης προτεινόμενης αναλογίας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (9 τ.μ./κάτοικο).
      Παρόλα αυτά η συζήτηση γύρω από τη σημασία των χώρων πρασίνου είναι αρκετά περιορισμένη, ενώ η χάραξη μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής σχεδιασμού με στόχο τη δημιουργία νέων χώρων πρασίνου δεν φαίνεται να αποτελεί βασική προτεραιότητα στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, αποφασίσαμε να διεξάγουμε μια έρευνα για τους χώρους πρασίνου της πόλης με στόχο τη διερεύνηση της σχέσης των πολιτών της Θεσσαλονίκης με τους χώρους αυτούς.
      Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο διάστημα 3/2/21-3/3/21 από την ερευνητική μονάδα χωρικού σχεδιασμού και βιώσιμης ανάπτυξης (ΕΜΧΑ) του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης (ΤΜΧΑ) του ΑΠΘ, με τη συμβουλευτική υποστήριξη της ierax analytix (ierax.gr). Συμμετείχαν σε αυτή 1049 κάτοικοι του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, ηλικίας άνω των 17 ετών. Βασική μας επιδίωξη ήταν να αποτυπώσουμε τόσο την υφιστάμενη κατάσταση όσο και το όραμα των κατοίκων της Θεσσαλονίκης για το αστικό πράσινο σε διάφορες κλίμακες του χώρου (από το επίπεδο της γειτονιάς ως το επίπεδο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος). Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας φαίνεται να παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς πέρα των άλλων, μπορούν να τροφοδοτήσουν με πολύ χρήσιμες πληροφορίες πολλά θέματα της άμεσης επικαιρότητας. 
      Ένα από τα βασικά ερωτήματα που κλήθηκαν να απαντήσουν οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν “ποιους χώρους πρασίνου επισκέπτονται συχνότερα”. Αυτή η πληροφορία σε συνδυασμό με τη διεύθυνση κατοικίας τους μας επέτρεψε να υπολογίσουμε την απόσταση που διανύουν οι Θεσσαλονικείς για να επισκεφτούν ένα πάρκο.
       
      Σύμφωνα με τα αποτελέσματά μας, μόλις το 20% των κατοίκων επισκέπτονται ένα πάρκο σε απόσταση ίση ή μικρότερη των 400μ (Ευκλείδεια απόσταση – σε ευθεία γραμμή στο χάρτη). To 50% περίπου επιλέγει να διανύσει τουλάχιστον ένα χιλιόμετρο, ενώ η μέση απόσταση που διανύει ένας κάτοικος της Θεσσαλονίκης βρέθηκε ίση με 1,8 χλμ. Για τον λόγο αυτό, ένας στους τέσσερις κατοίκους δεν πηγαίνει σχεδόν ποτέ με τα πόδια στο πάρκο και αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει κάποιο μέσο μεταφοράς (αυτοκίνητο, λεωφορείο, ποδήλατο, κτλ.). Αυτά τα δύο αποτελέσματα, σε συνδυασμό με τα περιοριστικά μέτρα που έχουν ληφθεί τον τελευταίο χρόνο, καθιστούν πλέον από δύσκολη ως ανέφικτη την μετακίνηση σε χώρους πρασίνου ενός μεγάλου πληθυσμού κατοίκων της πόλης. Ίσως για τον λόγο αυτό, αντίθετα από ότι συνέβη στις περισσότερες πόλεις του κόσμου, στη Θεσσαλονίκη (όπως μαρτυρούν τα αποτελέσματά μας) δεν αυξήθηκε στη διάρκεια της πανδημίας η συχνότητα επίσκεψης σε χώρους πρασίνου. Αντίθετα μάλιστα, παρατηρείται μια μικρή τάση μείωσης, καθώς πριν την πανδημία το 83% του δείγματός μας δήλωσε ότι επισκέπτονταν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα κάποιον χώρο πρασίνου ενώ κατά τη διάρκεια της πανδημίας το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 77%.
      Ένα ακόμα σημαντικό συμπέρασμα που προέκυψε από την έρευνά μας αφορά την αξιολόγηση των υφιστάμενων χώρων πρασίνου ως προς την επάρκεια αλλά και την ποιότητά τους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά μας, το 90% των κατοίκων αξιολογεί τους χώρους αυτούς κάτω του μετρίου (κάτω από το 5 σε μια κλίμακα από 1 έως 10), είτε η ερώτηση αφορά τη γειτονιά είτε το σύνολο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος. Στον χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζονται οι σχετικές αξιολογήσεις σε επίπεδο γειτονιάς, οι οποίες, όπως φαίνεται, παρουσιάζουν σημαντική διαφοροποίηση από περιοχή σε περιοχή, με το ιστορικό  κέντρο να εμφανίζει τις χαμηλότερες τιμές.
      Αξιολόγηση των χώρων πρασίνου σε επίπεδο γειτονιάς στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης
      (1=καθόλου ικανοποιητικοί και 10 = πολύ ικανοποιητικοί)  Αξιολόγηση των χώρων πρασίνου σε επίπεδο γειτονιάς στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης 
      Ένα εξίσου ενδιαφέρον εύρημα αφορά το γεγονός ότι το 61% των κατοίκων που συμμετείχαν στην έρευνα επιλέγει να επισκεφτεί χώρους πρασίνου που βρίσκονται είτε στην νέα παραλία είτε σε περιοχές μακριά από το κέντρο της πόλης (Σέιχ Σου, Φράγμα της Θέρμης, Πανόραμα, Φίλυρο κτλ.). Κατά συνέπεια, μόλις 4 στους 10 κατοίκους επιλέγουν κατά προτεραιότητα έναν από τους υπόλοιπους χώρους πρασίνου που βρίσκονται εντός του αστικού ιστού. Όλα τα παραπάνω έρχονται να επιβεβαιώσουν την ανάγκη για σχεδιασμό και δημιουργία νέων χώρων πρασίνου εντός του Πολεοδομικού Συγκροτήματος και αναπόφευκτα να επαναφέρουν το ερώτημα της βέλτιστης αξιοποίησης διάφορων διαθέσιμων χώρων, όπως για παράδειγμα του χώρου όπου βρίσκεται σήμερα η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ).
      Πριν από επτά χρόνια (2013), σε μια έρευνα που είχαμε επίσης πραγματοποιήσει με θέμα τα πιθανά οφέλη που θα προσέφερε στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης η δημιουργία ενός μεγάλου Μητροπολιτικού Πάρκου, το βασικό συμπέρασμα που είχε προκύψει ήταν ότι οι κάτοικοι του Πολεοδομικού Συγκροτήματος όχι μόνο επιθυμούσαν την μετατροπή του χώρου της ΔΕΘ σε Μητροπολιτικό πάρκο, αλλά απέδιδαν και μεγάλη αξία σε αυτό το έργο. Ωστόσο πρόσφατες έρευνες γνώμης στην πόλη έδειχναν ως βέλτιστη απόφαση την προτεινόμενη ανάπλαση της ΔΕΘ, χωρίς όμως να προσφέρουν στους πολίτες ως πιθανή εναλλακτική τη μετατροπή της περιοχής σε Μητροπολιτικό Πάρκο. Για τον λόγο αυτό κρίναμε σκόπιμο να ρωτήσουμε τους κατοίκους της πόλης ποιο από τα δύο σενάρια/λύσεις προτιμούν: (α) την προτεινόμενη ανάπλαση ή (β) τη δημιουργία ενός μεγάλου Μητροπολιτικού πάρκου και γιατί.
      Όπως φαίνεται και στο σχετικό διάγραμμα, η μεγάλη πλειοψηφία των ερωτηθέντων (78.4%) προέκρινε τη λύση του Μητροπολιτικού πάρκου, τονίζοντας στα επιμέρους σχόλιά τους την αναγκαιότητα για έναν τέτοιο χώρο στη Θεσσαλονίκη, επισημαίνοντας όμως ταυτόχρονα (βάσει της εμπειρίας τους από άλλους χώρους πρασίνου της πόλης) τη σημασία της  κατάλληλης συντήρησής του. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αρκετοί πολίτες που απάντησαν υπέρ της λύσης της ανάπλασης, εξέφρασαν (επίσης στα σχόλιά τους) αρκετές επιφυλάξεις ως προς το προτεινόμενο σχέδιο και πρότειναν ουσιαστικά μια ενδιάμεση λύση: τη διατήρηση των αναγκαίων μόνο εγκαταστάσεων/κτιρίων της ΔΕΘ και τη μετατροπή της υπόλοιπης περιοχής σε χώρο πρασίνου που θα αποδοθεί στους κατοίκους της πόλης.
      Επιλογή της βέλτιστης μελλοντικής χρήσης του χώρου της ΔΕΘ
      Η ανάλυσή μας δεν σταματά όμως εδώ. Μετά την παρουσίαση των πρώτων αυτών αποτελεσμάτων στοχεύουμε στη συνέχεια: (α) να εντοπίσουμε τις περιοχές του Πολεοδομικού Συγκροτήματος που χρήζουν μεγαλύτερης ανάγκης σε νέους ή βελτιωμένους χώρους πρασίνου, (β) να χαρτογραφήσουμε τα σημαντικότερα προβλήματα στους υφιστάμενους χώρους πρασίνου και (γ) να αναλύσουμε σε βάθος τόσο τα κριτήρια επιλογής των χώρων πρασίνου που υποδεικνύουν οι πολίτες, όσο και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες που θεωρούν οι πολίτες ότι οι χώροι αυτοί προσφέρουν στο αστικό περιβάλλον. Φιλοδοξία μας αποτελεί η έρευνα αυτή να καταλήξει σε συγκεκριμένες προτάσεις προς τις αρμόδιες δημοτικές αρχές για μια σειρά από μέτρα/δράσεις που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην καλύτερη αντιμετώπιση των μελλοντικών κινδύνων, είτε αυτοί αφορούν περιπτώσεις όπως η τρέχουσα πανδημία είτε  κινδύνους που θα επιφέρει η κλιματική αλλαγή, με απώτερο τελικά στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της πόλης μας. 
    15. Αρθρογραφία

      Engineer

      Το τραμ είναι ένα από τα πρώτα μεταφορικά μέσα της Αθήνας, το οποίο εδώ και αιώνες μεταφέρει τους κατοίκους της στους προορισμούς τους. Φυσικά, δεν είχε πάντοτε την ίδια μορφή.
      Το τραμ όπως είναι σήμερα κυκλοφορεί στους δρόμους της πρωτεύουσας από το 2004. Όμως η πρώτη του εμφάνιση έγινε πάνω από εκατό χρόνια πριν, το 1882 δηλαδή, με τη μορφή ιππήλατων οχημάτων.
      Επρόκειτο για ελαφρά οχήματα, τα οποία ήταν κλειστά τον χειμώνα με 16 θέσεις και ανοιχτά το καλοκαίρι με 20 θέσεις, τα οποία έλκονταν από τρία άλογα. Τα 800, συνολικώς, άλογα ήταν μικρασιάτικα, μικρόσωμα και νευρώδη, αλλά κατάλληλα για τις επικλινείς οδούς της Αθήνας και τις συνεχείς στάσεις.
      Αυτές οι πρώτες γραμμές συνέδεσαν το κέντρο της Αθήνας με τα τότε προάστια, δηλαδή τα Πατήσια, τους Αμπελοκήπους και την Κολοκυνθού, καθώς και την πλατεία Ομονοίας με το Σύνταγμα, το Γκάζι και το Κεραμεικό Δίπυλο, ενώ αργότερα, το 1902, εξυπηρέτησαν τις οδούς Ιπποκράτους, Μητροπόλεως και Αχαρνών.

      Γιατί το τραμ ονομάστηκε «κωλοσούρτης»
      Το ατμήλατο τραμ του Φαλήρου ξεκίνησε να λειτουργεί το 1887. Με αφετηρία μπροστά στην Ακαδημία Αθηνών, διέσχιζε τις λεωφόρους Πανεπιστημίου, Αμαλίας και Θησέως, έφτανε στις Τζιτζιφιές, και από εκεί, μέσω της παραλιακής λεωφόρου, κατέληγε στο Φάληρο, όπου υπήρχαν τότε παραθαλάσσια κέντρα αναψυχής και θαλάσσια λουτρά.
      Λόγω των ατμών, της χαμηλής ταχύτητας στις ανηφόρες και το ελάχιστο ύψος των βαγονιών από το έδαφος, έδιναν των εντύπωση ότι τα τελευταία βαγόνια -κατά κύριο λόγο- σχεδόν σερνόταν με τα «οπίσθια». Έτσι, η γραμμή αυτή ονομάστηκε από τους επιβάτες «κωλοσούρτης». Παρόλο που αποτελούσε θέμα συζήτησης της εποχής, καθώς και έμπνευση θεατρικών επιθεωρήσεων, γελοιογραφιών και σατιρικών ποιημάτων, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη του Νέου και του Παλαιού Φαλήρου, τα οποία εκείνη την εποχή ήταν σχεδόν ερημικές περιοχές, με λιγοστούς κατοίκους.

      Οι Αθηναίοι είχαν πλέον εύκολη πρόσβαση προς τη θάλασσα και αυτό τους δημιούργησε την επιθυμία να παίρνουν το τραμ για να πάνε για μπάνιο ή απλά μια βόλτα για να ξεσκάσουν. Ωστόσο, όπως έγραψε ο αρχαιολόγος, ζωγράφος και συγγραφέας Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς, η επιβίβαση σε αυτό και η εύρεση θέσης ήταν μια δύσκολη αποστολή για τους κατοίκους της πρωτεύουσας.
      «[..] Εκεί είναι ανάγκη να θέσεις εις ενέργειαν οδόντας και όνυχας, ράβδους και αγκώνας, γρόνθους, πολλάκις δε και πέλματα. Με ό,τι έχεις και με ό,τι δεν έχεις, πρέπει να παλαίσεις τον περί καταλήψεως θέσεως αγώνα...».
      Τι συνέβαινε στη συνέχεια όταν κάποιος κατάφερνε να ανέβει στο τραμ και να βρει την πολυπόθητη θέση;
      «Αλλά όλα αυτά, δεν είναι τίποτε ακόμη. Η διασκέδαση αρχίζει, όταν ο σαλιάρης αυτός, ο αυθαδώς αυτοκαλούμενος ατμήρης τροχιόδρομος, πράγματι δε κινητόν καβουρδιστήριον, θέσει εις ενέργειαν τα πτυσίματα, τους σπινθήρας και τα μύρια ως βροχή λεπτή εφορμώντα, ανθρακομόρια. Αυτά μεταβάλλουσι τους λευκούς επιβάτας, εις μαύρους της Γουϊνέας, τα δε λευκάς και ωχράς Ατθίδας, εις μελαψάς Αθιγγανίδας...», προσθέτει ο Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς.

      Σύμφωνα με τον πρόεδρο του «Αρχείου Ιστορίας Παλαιού Φαλήρου», Βασίλη Ε. Κωνσταντινίδη, ο ατμήλατος τροχιόδρομος ελκόταν από ειδικές ατμάμαξες και είχε συνήθως 3 έως 5 (μερικές φορές έως και 7) ελαφριά βαγόνια, κλειστά των 24 θέσεων και ανοικτά των 28. Λογικά, αυτές οι ατμάμαξες δεν είχαν και μεγάλη ελκτική δύναμη και η μηχανή τους ήταν πολύ μικρή σε σχέση με το βάρος των βαγονιών που τραβούσαν. Το πρόβλημα εντεινόταν το καλοκαίρι, καθώς τα βαγόνια αυξάνονταν και γέμιζαν με περισσότερο κόσμο. Το να ταξιδεύει κανείς με τον «ατμοτροχιόδρομο» ήταν γενικά δύσκολο τόσο για όσους βρίσκονταν μέσα σε αυτόν, όσο και για εκείνους που ήταν έξω από τα βαγόνια του.
      Πότε κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ
      Στις 30 Οκτωβρίου του 1908 κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ, τα οποία επρόκειτο να αντικαταστήσουν σταδιακώς τα ιππήλατα. Τα επόμενα δύο χρόνια, το δίκτυο του τραμ απέκτησε 257 οχήματα -150 κινητήρια και 107 ρυμουλκούμενα- μαζί με τα παλιά, που επαναχρησιμοποιήθηκαν ως ρυμουλκούμενα.

      Τραμ στην Πανεπιστημίου, μια από τις κύριες οδούς της Αθήνας, μπροστά από το κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης / Φωτογραφία: Hulton-Deutsch Collection/CORBIS/Corbis via Getty Images
      Τα βαγόνια ήταν βελγικής κατασκευής, κλειστά, με ηλεκτροφωτισμό και πρωτοποριακώς τοποθετημένα αναπαυτικά καθίσματα, με πρόβλεψη για 16 θέσεις καθήμενων και 14 ορθίων, με δύο κινητήρες ιδανικούς για τις κλίσεις των αθηναϊκών γραμμών και με μπεζ χρωματισμό. Τα νέα τραμ προκάλεσαν τόσο μεγάλη εντύπωση στους Αθηναίους, ώστε πολλοί ταξίδευαν ως το τέρμα και επέστρεφαν χωρίς άλλο σκοπό, μόνο και μόνο για να απολαύσουν την άνεση της διαδρομής, η οποία άλλωστε δεν κόστιζε παρά μόνο μία δεκάρα.
      Το 1939 εκποιείται μεγάλος αριθμός ρυμουλκούμενων οχημάτων βελγικής κατασκευής, ενώ όλα τα εν χρήσει τροχιοδρομικά οχήματα ανακαινίζονται και το χρώμα τους γίνεται βαθύ πράσινο -εξ ου και η ονομασία «πράσινα». Την επόμενη χρονιά παραλαμβάνονται τα 60 μεγάλα, σύγχρονα τροχιοδρομικά οχήματα που προέβλεπε η συμπληρωματική σύμβαση που είχε συνάψει το Ελληνικό Δημόσιο το 1937. Τα νέα οχήματα, γνωστά ως «κίτρινα», λόγω του χρώματός τους, είχαν κατασκευασθεί από την ιταλική κοινοπραξία ΟΜ/CGE/Breda του Μιλάνου και ξεχώριζαν για τον αεροδυναμικό σχεδιασμό τους, που είχε ως πρότυπο τα τραμ του Μιλάνου.
      Στις 28 Οκτωβρίου 1940 οι τροχιόδρομοι της Αθήνας συμμετέχουν στην επιστράτευση. Είναι κλασικές πλέον οι εικόνες των υπερφορτωμένων τραμ με τους ενθουσιώδεις επίστρατους που έσπευδαν να παρουσιαστούν και να φύγουν για το μέτωπο.
      Όταν χτύπησε το τελευταίο καμπανάκι των τραμ
      Μετά την Κατοχή αρχίζει η φθίνουσα πορεία των τραμ της Αθήνας, με την κατάργηση ορισμένων γραμμών. Η πραγματική, όμως, κατάργηση συμπίπτει με το θεαματικό ξήλωμα των σιδηροτροχιών στον κόμβο των Χαυτείων, από συνεργεία του υπουργείου Δημοσίων Έργων, τις πρώτες πρωινές ώρες της 16ης Νοεμβρίου 1953, και τον επακόλουθο παροπλισμό των γραμμών Πατησίων - Αμπελοκήπων και Κυψέλης - Παγκρατίου.
      Το τελευταίο κουδούνισμα από καμπανάκι αθηναϊκού τραμ ακούστηκε έξω από το αμαξοστάσιο της Αγίας Τριάδας Κεραμεικού τα μεσάνυχτα της 15ης προς 16η Οκτωβρίου του 1960. Τα τραμ, πράσινα ή κίτρινα, που στα 52 χρόνια της ζωής τους διακίνησαν κάπου 3 δισεκατομμύρια άτομα, δεν επρόκειτο να ξαναδούν τους δρόμους της Αθήνας.
      Παρέμενε, ωστόσο, η γραμμή του τραμ του Περάματος. Στις 4 Απριλίου 1977, Μεγάλη Δευτέρα απόγευμα, το τραμ του Περάματος, προερχόμενο από το Πέραμα και κατευθυνόμενο στον Πειραιά, στολισμένο με λουλούδια και πανό, κάνει το τελευταίο του δρομολόγιο. Φτάνει στην πλατεία Λουδοβίκου του Πειραιά, έξω από τον σταθμό του Ηλεκτρικού. Οι επιβάτες κατεβαίνουν. Ο οδηγός Γιάννης Κωστόπουλος χτυπάει για τελευταία φορά το καμπανάκι και οδηγεί το όχημα 77 στο αμαξοστάσιο της οδού Κόνωνος. Εκείνη τη στιγμή γράφτηκε ο επίλογος της πρώτης περιόδου του ελληνικού τραμ.
      44 χρόνια μετά, το τραμ επέστρεψε στους δρόμους της πρωτεύουσας, σύγχρονο και τεχνολογικά προηγμένο. Ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 19 Ιουλίου 2004, σχεδόν ταυτόχρονα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.

    16. Αρθρογραφία

      Engineer

      Φέτος, στις 21 Μαρτίου του 2021 γιορτάζουμε διπλή επέτειο. Την Παγκόσμια Ημέρα Δασών, αλλά και, λόγω της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, τον ρόλο που διαδραμάτισαν τα Δάση ως κιβωτός του Ελληνισμού και ορμητήριο για τη ζωή και τη λευτεριά.
      Η χώρα μας είναι κυρίως ορεινή αφού όπου και αν ρίξει κάποιος το βλέμμα  του αυτό θα σταματήσει σε κάποια υψηλή κορυφή.
      Τα βουνά και τα δάση με όλη την πολύπλευρη και πολύτιμη συμβολή τους στη ζωή των Ελλήνων, βοήθησαν και στη διαφύλαξη και συνέχιση της πλούσιας παράδοσης μας. Ο σκλαβωμένος λαός συγκινούνταν ιδιαίτερα από την ελεύθερη ζωή που ζούσαν οι αρματολοί και κλέφτες στα βουνά και τα δάση και την αποτύπωσε στα δημοτικά μας τραγούδια, αλλά και ποιήματα, τα οποία εξυμνούν και τους αγώνες τους για την Πατρίδα και τη λευτεριά.
      Η σημερινή ημέρα είναι μια ημέρα ενημέρωσης και υπενθύμισης στους λαούς για την μεγάλη προσφορά των Δασών σε υλικά και άυλα αγαθά και την ανάγκη προστασίας τους. Η ημέρα αυτή, που ημερολογιακά είναι η πρώτη ημέρα της Άνοιξης επιλέχθηκε ως σύμβολο ανανέωσης και ελπίδας για το μέλλον και ανακηρύχτηκε Παγκόσμια ημέρα Δασών τα τελευταία πενήντα χρόνια, από το 1971.
      Το Ελληνικό δάσος χαρακτηρίζεται από μια πολυλειτουργικότητα που συνδυάζει παραγωγή οικονομικών και προσφορά κοινωφελών αγαθών. Οι διάφορες κοινωφελείς λειτουργίες του αποκτούν με το χρόνο προβάδισμα έναντι του οικονομικού του ρόλου.
      Η οικολογική λειτουργία συντελεί στην προστασία του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε και δραστηριοποιούμαστε.
      Η προστατευτική λειτουργία, αντιδιαβρωτική και  αντιπλημμυρική, συμβάλλει  στην προστασία τόσο των δασικών εδαφών όσο και των πολύτιμων υποδομών και περιουσιών από την καταστροφή.
      Όσον αφορά  τον υδρολογικό κύκλο, ο ρόλος του δάσους στην υδατική οικονομία αλλά και τη βελτίωση της ποιότητας του νερού είναι καθοριστικός και  έχει ήδη αρχίσει να απασχολεί τις περισσότερες χώρες.
      Ανεκτίμητης αξίας είναι και η αισθητική και αναψυχική επίδραση του αφού αποτελεί χώρο ηρεμίας και πνευματικής ανάτασης για  τον σύγχρονο άνθρωπο.
      Τέλος τα δάση αποτέλεσαν και αποτελούν θύλακες πλούσιας βιοποικιλότητας, μια σημαντική κληρονομιά για τις επερχόμενες γενεές.
      Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι σε όλα τα προγράμματα ανάπτυξης οφείλουμε να περιλαμβάνουμε τα δάση, στα οποία θα πρέπει να εφαρμόζεται ορθολογική διαχείριση ώστε να συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξη όχι μόνον σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο
      Η Δασοπονία είναι ένας επιστημονικός κλάδος με κοινωνικό πρόσωπο και θα πρέπει να αξιοποιηθεί όχι μόνο από τους πολιτικούς και τους παράγοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και από τις τοπικές κοινωνίες. ώστε να δρομολογηθεί μια συνεργασία μεταξύ τους με στόχο  την αειφόρο ανάπτυξη. Όλοι μαζί, τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα, οι Δασικές Υπηρεσίες καθώς και οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πρέπει να καταλήξουμε σε συγκεκριμένες προτάσεις και να συμβουλέψουμε σωστά την Ελληνική Πολιτεία.
      Αυτό που σήμερα ονομάζουμε ‘Ελληνική Δασοπονία’ και ‘Ελληνική Δασολογική Εκπαίδευση’, είναι  η μετεξέλιξη της χρήσης και διαχείρισης των δασών της χώρας μας από τα χρόνια της Επανάστασης του 1821 έως σήμερα και αυτή η αποκτηθείσα γνώση και εμπειρία ΄μπορεί να αποτελέσει εφόδιο στην επιτυχή αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος, σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο φυσικό περιβάλλον.
      *Η Θέκλα Τσιτσώνη είναι Πρόεδρος του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ
    17. Αρθρογραφία

      Engineer

      Το Τορόντο είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Οντάριο στον Καναδά. Έχει πληθυσμό περίπου 2.700.000 κατοίκων εκ των οποίων ένα σημαντικό ποσοστό ανήκει στην ελληνική κοινότητα. Η πόλη αυτή δεν αποτελεί μόνο μεγάλο αστικό κέντρο αλλά και οικονομική υπερδύναμη στην Βόρεια Αμερική. Όλοι έχουμε δει τις εικόνες με τα επιβλητικά κτίρια που μαρτυρούν πλούτο και πρόοδο.

      Σίγουρα λίγες μέρες διακοπών εκεί δεν είναι αρκετές για να τα θαυμάσει κανείς όλα, πάμε λοιπόν να δούμε ορισμένα αρχιτεκτονικά αξιοθέατα που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να λείπουν από τη λίστα κανενός επισκέπτη.
      Πηγή εικόνας: Google images Canadian National Tower (CN Tower)
      Ο CN Tower είναι ίσως το πρώτο πράγμα που προσέχει κανείς κοιτώντας την πόλη του Τορόντο. Ο εντυπωσιακός αυτός πύργος ήταν το ψηλότερο κτίριο του κόσμου για 34 χρόνια πριν το Burj Khalifa στο Ντουμπάι. Κατασκευάστηκε το 1976 και έχει ύψος 553 μέτρα, γεγονός που τον κάνει ορατό από κάθε σημείο του Τορόντο. Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια τουρίστες τον επισκέπτονται κάθε χρόνο και η αμερικανική κοινότητα πολιτικών μηχανικών το συμπεριέλαβε στα 7 θαύματα του σύγχρονου κόσμου.
      Πηγή εικόνας: Google images Royal Ontario Museum
      Το Royal Ontario Museum χτίστηκε πριν έναν αιώνα και είναι το μεγαλύτερο μουσείο του Καναδά. Προσελκύει 1 εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως μιας και συγκαταλέγεται στα κορυφαία μουσεία πολιτισμού και φυσικής ιστορίας παγκοσμίως. Εντός του κτιρίου θα βρει κανείς πάνω από 40 γκαλερί και 6 εκατομμύρια αντικείμενα. Συνεπώς μια μέση επίσκεψη διαρκεί τουλάχιστον 4 ώρες. Το 2007 άνοιξε και η επέκταση του μουσείου, σχεδιασμένη από τον Daniel Libeskind. Κόστισε εκατομμύρια δολαρίων και αποτελείται κυρίως από γυαλί και αλουμίνιο. Σήμερα μπορεί κανείς να το θαυμάσει ως μίγμα αρχιτεκτονικών δύο διαφορετικών αιώνων.
      Πηγή εικόνας: Google images Aga Khan Museum
      Το Aga Khan Museum είναι ένα μουσείο στο Τορόντο σχεδιασμένο από τους Fumihiko Maki, Vladimir Djurovic, και Charles Correa. Παρουσιάζει περισσότερα από 1.000 αντικείμενα με θέμα την μουσουλμανική κουλτούρα, την Ιρανική και την ισλαμική τέχνη. Αρχιτεκτονικά το κτίριο είναι πραγματικά συναρπαστικό. Οι επιφάνειες του λευκού βραζιλιάνικου γρανίτη κάνουν παιχνίδια με το φως του ηλίου και δημιουργείται μια εντυπωσιακή ατμόσφαιρα εξωτερικά. Μέσα ο επισκέπτης θα βρει τάξεις, γκαλερί, εκθεσιακούς χώρους, εστιατόριο και βιβλιοθήκη.
      Πηγή εικόνα: Google images The Opera House
      Το Opera House ήταν ένα από τα πρώτα αρχιτεκτονήματα με σκοπό την ψυχαγωγία στο Τορόντο. Όταν άνοιξε, το 1909, λεγόταν La Plaza Theatre. Παρόλο που μετράει πάνω από έναν αιώνα ζωής εξακολουθεί να είναι σημαντικό κέντρο της πόλης. Εκεί φιλοξενούνται παραστάσεις κωμωδίας, ταινίες, τηλεοπτικές και εμπορικές παραγωγές αλλά και φιλανθρωπικές πράξεις. Τα τελευταία χρόνια στο συγκεκριμένο χώρο έχουν πραγματοποιηθεί συναυλίες πασίγνωστων καλλιτεχνών όπως η Rihanna και ο Eminem.
      Πηγή εικόνας: Google images Rogers Centre
      Το Rodgers Centre, ή όπως λεγόταν μέχρι το 2005 SkyDome, είναι ένα γιγαντιαίο αθλητικό στάδιο στην πόλη του Τορόντο. Εκεί λαμβάνουν χώρα αγώνες μπέιζμπολ, μπάσκετ, ποδοσφαίρου κ.α. Το μέγεθος του το κάνει κατάλληλο και για άλλες δραστηριότητες όπως συναυλίες, καρναβάλια και άλλα shows. Το στάδιο αυτό είναι το πρώτο στον κόσμο που έχει πλήρως λειτουργική ανασυρόμενη στέγη. Αποτελεί έδρα των Toronto Blue Jays από το 1989 και περιλαμβάνει ξενοδοχείο με 70 δωμάτια που κοιτούν τον αγωνιστικό χώρο.
      Σίγουρα ένα υπερατλαντικό ταξίδι δεν είναι εύκολη υπόθεση, όμως ένας τέτοιος προορισμός πάντα ανταμείβει τον ταξιδιώτη. Η τεχνολογική και οικονομική πρόοδος έχει ανοίξει το δρόμο στον πειραματισμό πάνω στην αρχιτεκτονική και τα αποτελέσματα στο Τορόντο είναι προφανή.
    18. Αρθρογραφία

      steve aris

      Η προστασία και διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου και ο χαρακτήρας ολόκληρων εθνών, πολιτισμών και εποχών διαφαίνονται μέσα από το σύνολο των αρχιτεκτονικών έργων τους. Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικό πολιτιστικό πλούτο και κατέχει μια αξιόλογη θέση στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη. Λόγω της μακράς και πλούσιας ιστορίας της αποτελεί μια από τις χώρες που διαθέτουν πλούσια αρχιτεκτονική κληρονομιά. Το πολιτιστικά μνημεία καθώς και το πλήθος των ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος κτιρίων που βρίσκονται σχεδόν σε κάθε πόλη της αποτέλεσαν και αποτελούν χαρακτηριστικές εικόνες της χώρας και αναγνωρίζονται διεθνώς ως επιτεύγματα ιδιαίτερης ιστορικής αλλά και καλλιτεχνικής αξίας.
      Ωστόσο, η ανεπανόρθωτη καταστροφή επί σειρά ετών ενός τεράστιου τμήματος της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της χώρας είναι, δυστυχώς, γεγονός αναμφισβήτητο. Η ανάγκη διατήρησης, προστασίας και επανάχρησης αξιόλογων και διατηρητέων κτιρίων υπαγορεύεται επιπλέον από την αναγκαιότητα αντίστασης στην καθημερινή υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος σαν σύστημα ισορροπίας, ποικιλίας και μέτρου για το σύγχρονο αστικό περιβάλλον.
      Σε αυτή τη χρονική στιγμή, όπου ο ρόλος των πόλεων έχει αναδειχθεί ως ο πλέον σημαντικός για το παρόν και το μέλλον της ανθρώπινης κοινωνίας και δραστηριότητας, ένα νέο πρόγραμμα με ολοκληρωμένες δράσεις για την αναγέννηση αξιόλογων, αλλά επικίνδυνων για τη δημόσια ασφάλεια, κτισμάτων έχει προετοιμαστεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
      Αντικείμενο του προγράμματος είναι η προστασία και η ανάδειξη της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας και πιο συγκεκριμένα των ιστορικών και αξιόλογων κτιρίων μέσω ενός χρηματοδοτικού εργαλείου (προγράμματος) που απευθύνεται στους ιδιοκτήτες ή άμεσα επωφελούμενους των εν λόγω ακινήτων και φέρει τον τίτλο «Διατηρώ».
      Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης με εκτιμώμενο προϋπολογισμό τα 200 εκατομμύρια ευρώ. Στην ανωτέρω προσπάθεια προστίθεται η ενεργοποίηση του εργαλείου της Τράπεζας Γης και της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης που θα δώσει τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες των διατηρητέων κτιρίων να δώσουν τους τίτλους του υπόλοιπου συντελεστή και να μπορέσουν με τα χρήματα που θα πάρουν να αποκαταστήσουν το κτίριο.
      Είναι σαφές ότι πρόκειται για μια ολοκληρωμένη προσπάθεια, η οποία για πρώτη φορά ενεργοποιεί μηχανισμούς και χρηματοδοτικά εργαλεία, ώστε να καταστεί δυνατόν να μην καταρρεύσουν ή εγκαταλειφτούν τα διατηρητέα και αξιόλογα κτίρια της χώρας.
      * Ο Ευθύμιος Μπακογιάννης είναι γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας
      Εφημερίδα "Τα Νέα"
    19. Αρθρογραφία

      Didonis

      Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων, αφού συζήτησε διεξοδικά τη διαφαινόμενη εφαρμογή της Ταυτότητας των Κτιρίων, προχώρησε σε παρέμβαση προς το ΥΠΕΝ και παράλληλα ενημερώνει.
      Η διαδικασία Ταυτότητας του Κτιρίου, όπως παρουσιάστηκε από το ΤΕΕ, στοχεύει στην κάλυψη βασικών αναγκών σχεδιασμού όλων των επιπέδων, στον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της διοίκησης με «χρήση» του ιδιώτη μηχανικού ως «μοχλού» διευκόλυνσης της διόρθωσης εγγενών αδυναμιών της.
      Η ΗΤΚ θα αφορά σε διαμερίσματα ή κτιριακές μονάδες. Επομένως θα έπρεπε να ονομάζεται ταυτότητα ακινήτου, γιατί μόνο όταν σε μια πολυκατοικία συμπληρωθεί η διαδικασία για όλα τα διαμερίσματα, θα δημιουργείται η πραγματική Ταυτότητα του συνολικού Κτιρίου.
      * Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται είναι τα εξής:
      α) το στέλεχος της οικοδομικής άδειας του κτιρίου, με τις αναθεωρήσεις της,
      β) τα σχέδια που συνοδεύουν την οικοδομική άδεια,
      γ) το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου ή τμημάτων αυτού,
      δ) το πιστοποιητικό ελέγχου κατασκευής, εφόσον έχει εκδοθεί,
      ε) οι δηλώσεις υπαγωγής σε νόμους αναστολής επιβολής κυρώσεων επί αυθαιρέτων,
      στ) τα σχέδια κατόψεων, τα οποία αποτυπώνουν το κτίριο στην πραγματική του κατάσταση όταν αυτή δεν προκύπτει από τα στοιχεία των περιπτώσεων α΄, β΄ και ε΄,
      ζ) το δελτίο δομικής τρωτότητας και η μελέτη στατικής επάρκειας, εφόσον απαιτείται,
      η) ο πίνακας χιλιοστών και η μελέτη κατανομής δαπανών του κτιρίου, εφόσον απαιτούνται,
      και παράγεται:
      το Πιστοποιητικό Πληρότητας για Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου.
      * «Ταυτότητα Κτιρίου» ν. 4495/2017 / κεφάλαιο δεύτερο / Άρθρο 54
          Συμπλήρωση ηλεκτρονικής ταυτότητας – Έκδοση πιστοποιητικών
      Βασικά ζητούμενα του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ:
      Δεδομένου ότι η πολιτεία ήδη έχει επιδείξει ασυνέπεια ως προς τις δεσμεύσεις της προς τους μηχανικούς και θα έπρεπε να μην κάναμε ρυθμίσεις αν πρώτα η πολιτεία, ως όφειλε βάσει του νόμου, δεν είχε αναρτήσει όλες τις αεροφωτογραφίες προ του 2011 και δεν διασφάλιζε απρόσκοπτη πρόσβαση στα απαραίτητα στοιχεία των ΥΔΟΜ και άλλων Υπηρεσιών ως όφειλε επίσης εκ του νόμου, παρ’ όλ’ αυτά η διαδικασία καταγραφής των αυθαιρέτων συνεχίζεται.
      Πριν ξεκινήσει, με αντίστοιχα επώδυνες για την άσκηση του επαγγέλματος του μηχανικού συνθήκες, η εφαρμογή της Ταυτότητας, θα πρέπει να διασφαλιστούν κατ’ ελάχιστο οι παρακάτω όροι:
      Να μην βγάζουμε ΗΤΚ, αν πρώτα η πολιτεία δεν διασφαλίσει σαφώς ότι δεν υποχρεούμαστε α) σε έλεγχο νομιμότητας εκδοθεισών οικ. αδειών, β) σε έλεγχο νομιμότητας ρυθμίσεων, γ) σε έλεγχο εφαρμογής της νομοθεσίας σε κάθε κτήριο. Να μην βγάζουμε ΗΤΚ αν πρώτα οι ΥΔΟΜ δεν οργανωθούν ώστε να μας παρέχουν ψηφιοποιημένα αρχεία σχεδίων (όπως μία ή δύο ήδη κάνουν) και όχι να κάνουμε εμείς τη δουλειά που θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει από τη Διοίκηση. Με το υπάρχον πλαίσιο, οι διαχειριστές της Ταυτότητας προκειμένου να εκδώσουν μια ΗΤΚ γίνονται και ελεγκτές δόμησης, ελεγκτές νομιμότητας ρυθμίσεων, διεκπεραιωτές και ψηφιοποιητές εγγράφων και σχεδίων και πολλά άλλα.
      Η μέχρι σήμερα διαφαινόμενη από τις απαντήσεις υποχρέωση επανελέγχου της ορθότητας προγενέστερων Αδειοδοτήσεων και Τακτοποιήσεων, είναι ένα πρόβλημα που γεννά δυσανάλογα μεγάλες ευθύνες για τον διαχειριστή της Ταυτότητας, χωρίς να υπάρχει ουσιαστικός λόγος για αυτό.
      Επιμέρους παρατηρήσεις:
      Ζητείται η Μελέτη Κατανομής Δαπανών Θέρμανσης. Μέσω αυτού του δικαιολογητικού ανοίγει φαύλος κύκλος αντιδικιών των συνιδιοκτητών σε σχέση με τα αυθαίρετα και τις δαπάνες για τη θέρμανση.
      Ένα δικαιολογητικό το οποίο θα ήταν λογικό να υποβάλλεται είναι το σχέδιο που επισυνάπτεται στο συμβόλαιο σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας του ακινήτου. Είναι πλέον φανερό πως το σχέδιο αυτό μαζί με το αντίστοιχο της οικοδομικής άδειας, αποτελούν την πραγματική και ουσιαστική ταυτότητα του ακινήτου μιας και το περιγράφουν ιδιοκτησιακά αλλά και πολεοδομικά.
      Θεωρητικά αυτά τα δύο σχέδια μαζί με την υφιστάμενη κατάσταση θα έπρεπε να ταυτίζονται. Θα πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε τι θα γίνεται όταν υπάρχουν ενδεχομένως μικρές διαφοροποιήσεις της αποτύπωσης από τις εγκεκριμένες κατόψεις και τι ανοχές θα έχουν αυτές οι διαφοροποιήσεις, όπως αλλαγές σε διαστάσεις, εσωτερικές διαρρυθμίσεις, θέση και διαστάσεις κουφωμάτων κλπ.
      Το δελτίο δομικής τρωτότητας είναι ένα ακόμα δικαιολογητικό. Όταν είχε χρησιμοποιηθεί το εργαλείο κατάταξης της δομικής τρωτότητας των κτιρίων που προέκυψε από το δελτίο προσεισμικού ελέγχου του ΟΑΣΠ, στον Ν. 4014/11, έπρεπε θεωρητικά να αντιστοιχεί ένα για ολόκληρο το κτίριο. Αν και αυτό πρακτικά ήταν αδύνατο να γίνει, εντούτοις και σε όσα κτίρια υπάρχει θα πρέπει να ξαναγίνει για κάθε διαμέρισμα; Επίσης, με τον  Ν. 4495/17 σταμάτησε να είναι απαιτούμενο δικαιολογητικό, μιας και η ηγεσία του τότε ΥΠΕΝ θεωρούσε πως σε όλα τα ακίνητα που υπάγονται σε αυτόν θα έπρεπε να γίνονται Μελέτες Στατικής Επάρκειας. Όταν όμως έγινε αντιληπτό πως κάτι τέτοιο είναι πρακτικά αδύνατο, αντικατέστησαν το Δελτίο Δομικής Τρωτότητας με την Τεχνική Έκθεση Στατικού Ελέγχου.
      Με το ΔΕΔΟΤΑ μπορούσε λόγω της δομής του να κωδικοποιηθεί η πληροφορία που προσέφερε και με κατάλληλη επεξεργασία να μπορεί να δώσει την πραγματική κατάσταση του κτιριακού αποθέματος που έχει ελεγχθεί με αυτόν τον τρόπο. Αντίθετα η Τεχνική Έκθεση Στατικού Ελέγχου δεν προσφέρεται για αξιολόγηση.
      Εφόσον μας ενδιαφέρει να  υπάρξει μια χρήσιμη καταγραφή, θα μπορούσε το ΔΕΔΟΤΑ να υποβάλλεται σε ηλεκτρονική φόρμα μέσα στην πλατφόρμα, ώστε να είναι δυνατή η αυτόματη αξιολόγησή του και η σύγκρισή του με τα αντίστοιχα των διαμερισμάτων του ίδιου κτιρίου και φυσικά να υπάρξει κάποιο όργανο που θα συλλέξει, θα αξιολογήσει και αξιοποιήσει τα αποτελέσματα των ΔΕΔΟΤΑ.
      Με βάση όλα τα παραπάνω, το ΔΣ του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ καταρχάς
      καλεί τα μέλη του να μη συντάσσουν Ταυτότητα Κτιρίου μέχρις ότου καταργηθεί η υποχρέωση ελέγχου της πολεοδομικής νομοθεσίας.
      Παράλληλα, ζητά από τους λοιπούς συλλογικούς και συνδικαλιστικούς φορείς των Μηχανικών να συμπορευτούν σε αυτήν την προσπάθεια εξορθολογισμού του περιεχομένου και των διαδικασιών της ΗΤΚ.
      Η ΗΤΚ είναι ένας πολύ σημαντικός θεσμός καταγραφής και παρακολούθησης της εξέλιξης του Δομημένου Περιβάλλοντος, που οφείλει να εκκινήσει χωρίς τις παθογένειες που βιώνουμε όλοι κατά την καταγραφή και τακτοποίηση των Αυθαιρέτων.
      Αναμένουμε απάντηση από το ΥΠΕΝ σε σχετική πρότασή μας για εξάμηνη παράταση της ΗΤΚ, ώστε να κάνουμε βελτιωτικές παρεμβάσεις σε σημεία που έχουμε επισημάνει.
       
       
      Πηγή. ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ
    20. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η ατμοσφαιρική ρύπανση πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γιατί προκαλεί 7 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και 600.000 παιδιών (David R. Boyd, ειδικός εισηγητής ΟΗΕ).
      Τα τελευταία 15 χρόνια γιατροί και επιστήμονες έχουν ανακαλύψει πολλές βλαβερές επιπτώσεις που έχει η ατμοσφαιρική ρύπανση στην υγεία (ιδιαίτερα οι εκπομπές άνθρακα). Η λίστα είναι μεγάλη και περιλαμβάνει καρδιαγγειακά προβλήματα, καρκίνο στον πνεύμονα και νευρολογικές διαταραχές περιλαμβανομένου του Αλτσχάιμερ.
      Για την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ελλάδα δεν έχουμε μακροπρόθεσμο σχεδιασμό αλλαγών και πρακτικά σχέδια εφαρμογής, παρά μόνο μελέτες , εδώ και εκεί, κάποιων Περιφερειών. Νομίζω πως είναι για όλες τις χώρες μια πρώτης τάξεως δικαιολογία να καθυστερούν δράσεις για την κλιματική αλλαγή, αφού σου λέει κάθε χώρα έχει διαφορετικές πηγές μόλυνσης.
      Κάθε χρόνο εμφανίζεται η είδηση «προς νέο ρεκόρ οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα» και όλοι επιστρέφουμε στην κανονικότητα. Όμως οι επιστήμονες του Global Carbon Project λένε ξεκάθαρα πως κατά μέσο όρο ένας άνθρωπος ευθύνεται κάθε χρόνο για περίπου 4,8 τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων.
      Η πανδημία ανακουφίζει…
      Βάσει μελετών που δημοσίευσε το Euronews (Μάιος 2020) οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε όλο τον κόσμο μειώθηκαν κατά 7% σε σύγκριση με το Α’ εξάμηνο 2019 εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19. Αλλά αυτή η (πρόσκαιρη) πτώση δεν μπορεί να διορθώσει την πολυετή καταστροφή που κάνουμε στο κλίμα.
      Πόσο περισσότερο για την Ελλάδα, που ενώ η παγκόσμια κοινότητα πιέζει για «πράσινες λύσεις» εμείς ονειρευόμαστε άντληση υδρογονανθράκων, μπας και σώσουμε τα οικονομικά μας. Όμως ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας αμφισβητεί τη σκοπιμότητα του προγράμματος ανάπτυξης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, την ίδια ώρα που εμείς -υποτίθεται- πολεμάμε τα πλαστικά καλαμάκια! Βλέπετε πόσο εύκολο είναι να έχεις agenda conflict, δηλαδή να μην ξέρεις που πας και με ποιο σχέδιο;
      Η Ελλάδα χρειάζεται μια πράσινη ατζέντα. Τι πρέπει να γίνει;
      Οι κυβερνήσεις διαχρονικά, επί 40 χρόνια, ασχολήθηκαν αποσπασματικά με το φαινόμενο, τις πηγές μόλυνσης, τη διαχείριση απορριμμάτων, τα καθαρά καύσιμα και βεβαίως περάσαμε όλες τις παλινωδίες για τις καθαρές πηγές ενέργειας. Πολιτικοί, όπως ο Αντώνης Τρίτσης και ο Στέφανος Μάνος, «πολέμησαν» το νέφος, πολύ μπροστά για την εποχή τους, αλλά από τότε ξεχάστηκε το θέμα.
      Σήμερα στη χώρα μας κυριαρχεί ένας θόρυβος από ιαχές κατά των κακών ανεμογεννητριών, υπέρ των φωτοβολταϊκών (αν είναι επιδοτούμενα), αλλά πλάνο δεν έχουμε. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ακούγονται «too good to be true». Κομμάτια της πράσινης ατζέντας φαίνεται να κάνει μεγάλη προτεραιότητά του το Υπουργείο Περιβάλλοντος (απορρίμματα, πλαστικό, δάση), αλλά δεν αρκεί.
      Η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα προκύπτει από πάρα πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες και εξίσου βιομηχανίες/αγορές, που πρέπει όλες και όλοι να συντονιστούν σε μία κοινή προσπάθεια, αν θέλουμε να βοηθήσουμε την παγκόσμια προσπάθεια να αναστραφεί η κλιματική αλλαγή.
      Η καρδιά του προβλήματος: ευθυνόμαστε όλοι μαζί
      Η καρδιά του προβλήματος είναι η εξής: παράλληλα, πολλές βιομηχανίες εισφέρουν αρνητικά στη μόλυνση της ατμόσφαιρας. Για να οδηγηθούμε σε καθαρότερη εποχή, πρέπει όλοι αυτοί να κάνουν αλλαγές στο μοντέλο τους, επενδύοντας χρήμα, καινοτομία, ηθική.
      Όταν η Burger King ανακοινώνει πως θα ταίζει λεμονόχορτο τις αγελάδες της, ώστε να εκλύουν λιγότερες εκπομπές διοξειδίου – από μόνη της δεν φτάνει. Γιατί πρέπει όλοι οι κτηνοτρόφοι να το εστερνιστούν και να ακολουθήσουν καλά παραδείγματα. Για να μην πάμε στο θέμα, πόσο κρέας καταναλώνουμε και πόσο πιέζουμε την παραγωγική διαδικασία, που μολύνει περισσότερο, απλά για να έχουμε όλα τα αγαθά μας στο supermarket.
      Όλα συνδέονται μεταξύ τους και όλοι οι κλάδοι έχουν θέμα… Άρα, δεν μπορεί να «κυνηγάς» έναν επαγγελματικό χώρο, χωρίς να κάνεις κάθετες και οριζόντιες πολιτικές σε όλους. Η καμινάδα ενός παλιού εργοστασίου,οι εκπομπές των παλιών αυτοκινήτων που αποφεύγουν το ΚΤΕΟ, η καύση καλλιεργειών καρπών, τα χιλιάδες ταξί, η αύξηση βοσκοτόπων έναντι δασών, οι βιομηχανίες σιδήρου, η ένταση της αγροτικής παραγωγής με ντίζελ και βαριά μηχανήματα που δεν αντικαθίστανται από τεχνολογία. Οι ενεργοβόρες βιομηχανίες ευθύνονται κατά 73,2% για τις παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου άνθρακα.
      Δεξιά: Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ανά κλάδο/βιομηχανία – Αριστερά: Ποσοστά ανά υποκατηγορία στον τομέα της ενέργειας.
      Πηγή: https://www.visualcapitalist.com/a-global-breakdown-of-greenhouse-gas-emissions-by-sector/ Όλα συνδέονται ως ένα θέμα: κλιματική αλλαγή, gas emissions, μόλυνση
      Πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες και διεθνείς οργανισμοί χτυπούν το καμπάνακι εδώ και χρόνια, αλλά καμμία εθνική κυβέρνηση ή κοινωνία δεν νοιάζεται πολύ. Η κλιματική αλλαγή έχει γίνει ‘debate of hoaxes’ και οι υποστηρικτές ή οι κατακριτές της …απλά μας κάνουν να χάνουμε χρόνο, να μην καταλαβαίνουμε που βρίσκεται η αλήθεια, και άρα να αναβάλλονται οι ουσιαστικές δράσεις.
      Με το που δούμε ένα βίντεο, όπως το παρακάτω, ή ντοκυμαντέρ παίρνουμε θέση βάσει προσωπικών προκαταλήψεων, χωρίς να μπαίνουμε στην ουσία. Ενώ το Leonardo DiCaprio Foundation χρηματοδοτεί 35 καινοτόμα projects για την προστασία οικοσυστημάτων και ειδών που τείνουν προς εξαφάνιση, εμείς μπορεί να μείνουμε στο επιφανειακό.
      Είναι σίγουρο πως για να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, πρέπει χιλιάδες βιομηχανίες, εταιρίες και δημόσιοι οργανισμοί να κάνουν άμεσα «πράσινες αλλαγές». Αλλαγές που θα μειώσουν το αρνητικό αποτύπωμα, ώστε να μας αντέξει λίγο παραπάνω ο πλανήτης. Και επειδή όλα συνεισφέρουν σε αυτό το σχέδιο, όλα είναι άμεσες προτεραιότητες: χώροι πρασίνου, απαγόρευση εξορύξεων, καθαρισμοί πολεοδομικών ενοτήτων, καθαρά εργοστάσια, μείωση πλαστικών, πολιτική επιδότησης μόνο καθαρής ενέργειας.
      “The surest path to safe streets and peaceful communities is not more police and prisons, but ecologically sounds economic development. And that same path can lift us to a new, green economy – one with the power to lift people out of poverty while respecting and repairing the environment. – Van Jones”
      Αν δεν έχουμε ψάξει τις λύσεις, πως θα τις αναδείξουμε;
      Η Ελλάδα είναι μια χώρα ακόμη, από τις πολλές, που λέει μεν πως θα ήθελε καθαρή ενέργεια, αλλά χρειάζεται πολλά χρόνια για να το πετύχει. Η δέσμευση της οικονομίας από τους υδρογονάνθρακες και την παραγωγή ή εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από μη-«πράσινες» πηγές κοστίζει πολύ αρνητικά στο μέλλον μας. Υπάρχουν καλά παραδείγματα σε όλη την Ευρώπη, αλλά είναι ακόμη λίγα.
      Αν πριν από λίγα χρόνια μας έλεγε κάποιος, πως μπορούμε να παίρνουμε ηλεκτρική ενέργεια από τα φυτά, θα απαντούσαμε «ε, αυτά δεν γίνονται». Και όμως, από το 2017 η Bioo (πρώην Arkybne Tech) παράγει πρακτική καινοτομία δίνοντας στον κόσμο ηλεκτρισμό από τη φύση. Καλά το καταλάβατε, μια πολυεθνική ομάδα νέων που ενώθηκαν στη Βαρκελώνη …ονειρεύονται, ψάχνουν, δημιουργούν, και αλλάζουν τον κόσμο μας. Η τεχνολογία τους μετατρέπει τα φυτά σε διακόπτες και άρα φορτίζουμε συσκευές και όλα τα installations τους «ζωντανεύουν».
      Άλλο ένα μάθημα για τη χώρα μας: Βαρκελώνη, η πόλη που διεκδικεί κάθε χρόνο 200 projects καινοτομίας και συγκεντρώνει ταλέντο, μυαλά και επιχειρήσεις που θέλουν να πάνε σε νέους δρόμους. Η Bioo είναι συγχρηματοδοτούμενη από το Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκτός από R&D κάνει εκπαίδευση στην ακαδημαϊκή κοινότητα και σε επιχειρήσεις.
      Η εταιρεία οραματίζεται να αλλάξει τις πόλεις μας και να δίνει μοναδικές εμπειρίες από τα Installations που κάνει σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Φανταστείτε τα φυτά γύρω μας να ενεργοποιούν μουσική, φώτα, ακόμη και τις οθόνες που έχουμε σε ένα κατάστημα ή μία εκδήλωση.
      Η Ελλάδα έχει μόνο να ωφεληθεί και να μάθει από διεθνείς συνεργασίες
      Η Allseas Group είναι μία από τις μεγαλύτερες υπεράκτιες κατασκευαστικές εταιρείες υποθαλάσσιων «pipelaying» έργων στον κόσμο, λειτουργεί γερανούς, εξειδικευμένα πλοία, τα οποία σχεδιάστηκαν εσωτερικά. Ιδρύθηκε το 1985 με γραφεία στο Châtel Saint-Denis της Ελβετίας, και στη Χάγη της Ολλανδίας.
      Φαντάζεστε, βαρύ «industrial service» με ιστορία και εξειδίκευση. Τι έκανε όμως την εταιρία, το Ιούλιο 2019, να εξαγοράσει τη μικρή (startup) εταιρία Bluerise, που είναι ειδικοί στην τεχνολογία Ocean Thermal Energy Conversion (OTEC); Λέγεται διαφοροποίηση, επέκταση σε νέες αγορές και κατανόηση των θεμάτων ενέργειας που απασχολούν την υφήλιο (άρα ευκαιρία ανάπτυξης σε νέο κλάδο). Γιατί η Bluerise ερευνούσε και ανάπτυξε την τεχνολογία OTEC εδώ και 9 χρόνια, σχεδιάζοντας συστήματα που χρησιμοποιούν τη φυσική διαφορά θερμοκρασίας στον ωκεανό μεταξύ κρύου νερού σε μεγάλα βάθη (5 ° C) και ζεστό επιφανειακό νερό (25 ° C) για την παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας!
      Απλώς η μικρή Bluerise που προσπαθούσε να κερδίσει proof-of-concept συμβόλαια, ανταγωνιζόταν μεγαθήρια όπως η Lockheed Martin, έκανε crowdfunding …μάλλον δεν είχε το δίκτυο, τη φήμη, και τα χρήματα να «κάνει scale». Θα βρείτε πολλά επεξηγηματικά βίντεο στο YouTube για το θέμα ενέργεια των ωκεανών (thermal power of oceans).
      Πώς μειώνουμε το αποτύπωμα της «κακής ενέργειας»;
      Μέχρι σήμερα για να σκάψουμε ένα τούνελ, να ανοιχτεί ένα μικρό ορυχείο, για να ιχνηλατήσουμε μια σπηλιά, ή να ανακαλύψουμε πηγές έπρεπε πρώτα να προηγηθούν κάποιοι επαγγελματίες-ήρωες, μετά να έρθουν οι μπουλντόζες, να περάσουν σωλήνες, να δώσουν φως, να μπουν οι γεωλόγοι, και όλες αυτές οι στρατιές …να καίνε ενέργεια, καύσιμα, και προσωπικά να διακινδυνεύουν τη ζωή τους.
      Η Σουηδική Inkonova μειώνει το αποτύπωμα ενέργειας, βοηθώντας μας να ανακαλύψουμε απρόσιτες  περιοχές και μη προσβάσιμα σημεία με τα drones της που χρησιμοποιούν 3D laser scan models, και real-time αποτύπωση. Έχουμε στο 1/5 του χρόνου, χωρίς κάψιμο καύσιμης ύλης, χωρίς κίνδυνο ζωών, ολογραφήματα απρόσιτων περιοχών.
      Όλοι μαζί. Ή θα πετύχουμε, ή θα οριστικοποιήσουμε την καταστροφή
      Η παγκόσμια θερμοκρασία ανεβαίνει ραγδαία. Κάποιοι ελπίζουν πως η ζήτηση πετρελαίου θα μειωθεί ραγδαία έως το 2050, αφού μειώνονται και τα κοιτάσματα. Η στροφή σε μια πράσινη οικονομία είναι αναγκαία. Αλλα οι βιομηχανίες είναι ανέτοιμες και φαίνεται πως δεν οδηγούνται σε αλλαγές με την καρδιά τους: αεροπορικές, εξορύξεις, μεταφορές, κτηνοτροφία, αστικός σχεδιασμός πόλεων.
      Γιατί υπάρχει ένα ισχυρό συμφέρον, που δεν είναι συνομωσία, αλλά παντού τριγύρω μας: κανείς σε ολόκληρη την υφήλιο δεν θέλει να αλλάξει όσα και ό,τι έκανε στην καθημερινή του δραστηριότητα, να «ξεβολευτεί» ή να χάσει μέρος των εσόδων που είχε…
      Γιατί η νέα οικονομία δεν απαιτεί μόνο να την ασπαστείς δημόσια (και απλά να λες τα ωραία τσιτάτα της), αλλά να επενδύσεις χρόνο, χρήμα, και ιδέες σε αυτή. Τόσο ο οδηγός της μεγαλούπολης, όσο και ο κτηνοτρόφος, ο πολιτικός και ο εργοστασιάρχης. ‘Η θα πετύχουμε όλοι μαζί σε αυτό, ή όλοι μαζί θα καταστρέψουμε σίγουρα τον πλανήτη μας.
       
       
       
    21. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η έρευνα εκτιμά ότι έως το 2050, πάνω από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει κάτω από δεκάδες χιλιάδες γερασμένα μεγάλα φράγματα. «Πρόκειται για ένα αναδυόμενο παγκόσμιο κίνδυνο».
      Πολλά από τα μεγάλα φράγματα νερού στη Γη γερνάνε πια και αποτελούνε ένα νέο παράγοντα κινδύνου, σύμφωνα με μία νέα μελέτη από το Ινστιτούτο για το Νερό, το Περιβάλλον και την Υγεία του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών. Τα περισσότερα από τα 58.700 μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα ανά τον κόσμο, τα οποία έχουν κατασκευασθεί μεταξύ 1930 και 1970, σχεδιάστηκαν για να διαρκέσουν 50 έως 100 χρόνια, συνεπώς συνιστούν σταδιακά ένα αναδυόμενο καθόλου αμελητέο κίνδυνο, σύμφωνα με τους ερευνητές.
      Η έρευνα εκτιμά ότι έως το 2050, πάνω από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει κάτω από δεκάδες χιλιάδες γερασμένα μεγάλα φράγματα. «Πρόκειται για ένα αναδυόμενο παγκόσμιο κίνδυνο, στον οποίο δεν έχουμε δώσει ακόμη προσοχή. Ο κίνδυνος από τα φράγματα μεγαλώνει χρόνο με το χρόνο, δεκαετία με τη δεκαετία», προειδοποίησε ο διευθυντής του ινστιτούτου, Βλαντιμίρ Σμάκτιν. Όπως ανέφερε, «ένα μεγάλο τσιμεντένιο φράγμα 50 ετών, πιθανότατα θα αρχίσει να εμφανίζει σημάδια γήρανσης».
      Η «χρυσή» εποχή των φραγμάτων στην Ευρώπη και στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες, ήταν στις δεκαετίες του 1960 και 1970. Επειδή έχει έκτοτε μειωθεί δραστικά ο αριθμός των νέων μεγάλων φραγμάτων που βρίσκονται υπό κατασκευή ή σχεδιασμό, το παγκόσμιο δυναμικό των φραγμάτων γερνάει συνεχώς. Χάρη στην έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αιολική, ηλιακή κ.ά.), πολλά από τα σχεδιαζόμενα φράγματα πιθανώς δεν θα κατασκευαστούν ποτέ, καθώς δεν αναμένεται να υπάρξει άλλη κατασκευαστική «επανάσταση» στα φράγματα.
      Αν ένα φράγμα έχει σχεδιαστεί καλά, έχει κατασκευαστεί σωστά και συντηρείται κανονικά, τότε μπορεί εύκολα να παραμείνει λειτουργικό για ένα τουλάχιστον αιώνα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι αρκετά από τα μεγάλα φράγματα στον πλανήτη δεν πληρούν κάποια - ή κάποιες - από αυτές τις τρεις προϋποθέσεις. Δεκάδες έχουν υποστεί σημαντικές ζημιές ή και κατάρρευση κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, από τις ΗΠΑ μέχρι την Ινδία, τη Βραζιλία και το Αφγανιστάν.
      Ο αριθμός των προβληματικών φραγμάτων αυξάνεται κάθε χρόνο και ο κίνδυνος επιτείνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία έχει κάνει πιο συχνές τις καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις και τις πλημμύρες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος υπερχείλισης των φραγμάτων, αλλά και διάβρωσης τους. Εκτός από τον κίνδυνο για τους πληθυσμούς στα κατάντη των υδροηλεκτρικών φραγμάτων, τα τελευταία γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά και στην παραγωγή ηλεκτρισμού. 
      Η μελέτη, αν και θεωρεί σπάνια μια μεγάλης κλίμακας καταστροφή σε ένα φράγμα, επισημαίνει την πρόκληση να αυξηθούν οι προσπάθειες συντήρησης των φραγμάτων (που εκ των πραγμάτων γίνονται μια ολοένα πιο δαπανηρή διαδικασία) και παράλληλα να τεθούν εκτός λειτουργίας μια σειρά από φράγματα που κρίνονται πλέον μη ασφαλή ή δυσλειτουργικά - ένα φαινόμενο που κερδίζει έδαφος στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Όμως μέχρι σήμερα, λίγα μεγάλα φράγματα έχουν πάρει «σύνταξη», συνεπώς δεν υπάρχει αρκετή σχετική τεχνογνωσία. Ο «παροπλισμός» ακόμη κι ενός μικρομεσαίου φράγματος, απαιτεί εργασίες ετών, αν όχι δεκαετιών.
      Στην Ινδία, 64 μεγάλα φράγματα θα έχουν ηλικία τουλάχιστον 150 ετών το 2050. Στη Βόρεια Αμερική και στην Ασία υπάρχουν ήδη περίπου 2.300 εν λειτουργία φράγματα που έχουν ηλικία άνω των 100 ετών και 16.000 που είναι 50 έως 100 ετών. Στην Ευρώπη, εκτιμάται ότι περίπου ένα στα δέκα μεγάλα φράγματα έχει ηλικία πάνω από ένα αιώνα.
      Παγκοσμίως εκτιμάται ότι 7.000 έως 8.300 κυβικά χιλιόμετρα νερού βρίσκονται παγιδευμένα πίσω από μεγάλα φράγματα, αρκετά για να σκεπάσουν σχεδόν όλο τον Καναδά κάτω από ένα μέτρο νερού. Σχεδόν το 50% της παγκόσμιας ροής των ποταμών εμποδίζεται από φράγματα, κάτι που δημιουργεί αυξανόμενες περιβαλλοντικές και κοινωνικές ανησυχίες, πέρα από εκείνες για την ασφάλεια.
      Το 93% των μεγάλων φραγμάτων (τέτοια θεωρούνται όσα έχουν ύψος τουλάχιστον 15 μέτρων ή όγκο νερού τουλάχιστον τρία εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού) βρίσκονται σε μόνο 25 χώρες, με την «πρωταθλήτρια» Κίνα να διαθέτει το 40% του συνόλου (σχεδόν 24.000). Πάνω από τα μισά φράγματα του κόσμου (το 55% ή συνολικά 32.716) βρίσκονται σε μόνο τέσσερις χώρες της Ασίας: Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία και Ν.Κορέα. 
      Η μελέτη του UN University εδώ: https://inweh.unu.edu/ageing-water-storage-infrastructure-an-emerging-global-risk/
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.