Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • Buildinghow
    HoloBIM Structural

  • Περιβάλλον

    Περιβάλλον

    1593 ειδήσεις in this category

    1. Περιβάλλον

      Λίμνη Μόρνου: Στο ελάχιστο τα αποθέματα νερού και η έκτασή της

      GTnews

      Το πρόβλημα της μείωσης της έκτασης αλλά και των αποθεμάτων της λίμνης του Μόρνου, οδήγησε τη μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, να ενεργοποιήσει μια νέα υπηρεσία ενημέρωσης των πολιτών, το Παρατηρητήριο της Τεχνητής Λίμνης Μόρνου (www.meteo.gr/mornos).
      Βασικό στοιχείο του Παρατηρητηρίου αποτελούν οι δορυφορικές εικόνες της λίμνης, οι οποίες θα ανανεώνονται ανά δεκαπενθήμερο και θα συγκρίνονται με παλαιότερες. Η πιο πρόσφατη δορυφορική φωτογραφία του Μόρνου παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2025 παρατηρείται η μικρότερη έκταση της λίμνης του Μόρνου από το 2014 όπου έχουμε διαθέσιμα δεδομένα από τον δορυφόρο Sentinel-2. Η τωρινή έκταση είναι περίπου 8.9 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τον Σεπτέμβριο του 2024, η έκταση της λίμνης του Μόρνου ήταν 11.4 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ το 2023, 15.3 τετραγωνικά χιλιόμετρα-αυτή είναι και η μέση τιμή των τελευταία περίπου 10 ετών.

      Εικόνα 1. Έκταση της περιφέρειας της λίμνης του Μόρνου τον Σεπτέμβριο 2025 και 2024 από τον δορυφόρο Sentinel-2.
      Όσον αφορά τα αποθέματα του ταμιευτήρα της λίμνης του Μόρνου, η μείωση σε αυτά συμπίπτει με τη συρρίκνωση της επιφάνειας: -42%. Τον Σεπτέμβριο του 2024 , σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, η λίμνη είχε 328 εκατομμύρια κυβικά νερού. Τον Σεπτέμβριο του 2025, 193 εκατομμύρια κυβικά νερού. 
      Όσον αφορά στις βροχοπτώσεις, αυτές αποτυπώνονται στο Παρατηρητήριο Τεχνητής λίμνης Μόρνου μέσα από τις μετρήσεις από δύο μετεωρολογικούς σταθμούς του ΜΕΤΕΟ, ο ένας στην κοινότητα Κoνιάκου, η οποία βρίσκεται βόρεια της λεκάνης του Μόρνου και ο άλλος στο φράγμα του Μόρνου. Τα συγκεκριμένα δεδομένα θα ανανεώνονται καθημερινά.

      Εικόνα 2. Συνολική αθροιστική βροχόπτωση από την αρχή του 2025, όπως καταγράφεται από τον μετεωρολογικό σταθμό του Ε.Α.Α./meteo.gr στο Φράγμα Μόρνου.
      Τέλος, το Παρατηρητήριο παρουσιάζει την πορεία της χιονοκάλυψης στην ευρύτερη περιοχή του Μόρνου και τη σύγκριση με το μέσο όρο της περιόδου 2005-2024. Η έκταση της χιονοκάλυψης στα βουνά της περιοχής  τον χειμώνα του 2025 ήταν κατά 20% μειωμένη σε σχέση με τον μέσο όρο 2005-2024. Περίπου το 65% των ημερών του χειμώνα που μας πέρασε σημειωνόταν μικρότερη έκταση χιονοκάλυψης σε σχέση με την περίοδο 2005-2024.

      Εικόνα 3. Ημερήσια έκταση χιονοκάλυψης στη λεκάνη του Μόρνου κατά τον χειμώνα 2024–2025, σε σύγκριση με τη μέση τιμή της περιόδου 2005–2024.
       
      Περισσότερα...

        1

    2. Περιβάλλον

      Η μεταβολή του κλίματος στα Βαλκάνια, μέσα από δεδομένα υψηλής ακρίβειας

      Engineer

      Η πρόσφατη μελέτη με τίτλο “Climate Evolution of Agricultural and Natural Areas of Southeastern Europe According to Pinna, Johansson and Kerner Climate Indices” που έγινε από τους Δρ. Ιωάννη Χαραλαμπόπουλο και Δρ. Φ. Δρούλια του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών ανάλυσε την εξέλιξη του κλίματος μεταξύ δύο περιόδων, 1964-1993 και 1994-2023 στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.
      Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα ERA5-Land τα οποία προέρχονται από διαδικασία επανάλυσης (reanalysis) που συνδυάζει αριθμητικά μετεωρολογικά μοντέλα με πληθώρα παρατηρήσεων, προσφέροντας συνεκτικές και χωρικά λεπτομερείς εκτιμήσεις κλιματικών παραμέτρων. Πρόκειται, επομένως, για αναλύσεις παρελθόντων συνθηκών και όχι για μελλοντικές προβολές.
      Από τα δεδομένα δημιουργήθηκαν χάρτες που δείχνουν την κατανομή των κλιματικών και βιοκλιματικών δεικτών PINNA και Johansson (η πλήρης μελέτη περιλαμβάνει και τον δείκτη Kerner) για τις χώρες Σλοβενία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Κροατία, Μαυροβούνιο, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Ρουμανία, Βουλγαρία και Ελλάδα.
      Ο δείκτης PINNA (Εικόνα 1) που συνδυάζει θερμοκρασία αέρα και βροχόπτωση, δείχνει πως το νότιο τμήμα των Βαλκάνιων γίνεται ξηρότερο με την πάροδο των ετών. Η μεγαλύτερη όμως ξήρανση καταγράφηκε στα βορειοανατολικά σύνορα της Σερβίας με την Ρουμανία. Υπάρχουν και περιοχές που έγιναν πιο υγρές, οι οποίες εντοπίζονται στο νότιο τμήμα της Ρουμανίας και στο βόρειο τμήμα της Βουλγαρίας. Αυτό συμβαίνει γιατί οι περιοχές αυτές γίνονται σταδιακά θερμότερες με αποτέλεσμα τη θέση των χιονοπτώσεων να καταλαμβάνουν οι βροχοπτώσεις.

      Εικόνα 1 . Η μεταβολή του κλίματος βάσει του δείκτη PINNA μεταξύ περιόδου P2 (1994- 2023) και P1 (1964-1993).
      Η Εικόνα 2 δείχνει τη μεταβολή του κλίματος όπως την καταγράφει ο δείκτης Johansson (JCI), ο οποίος μετρά τις ακραίες μηνιαίες τιμές θερμοκρασίας αέρα (μέγιστη και ελάχιστη) σε σχέση με το γεωγραφικό πλάτος. Φαίνεται μια διάχυτη τάση για αύξηση της διαφοράς θερμοκρασίας χειμώνα και καλοκαιριού σε μεγάλο τμήμα της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Στη Ρουμανία όμως καταγράφεται και το μοναδικό τμήμα όπου η μεταβολή ήταν αντίστροφη δηλαδή μειώθηκε η διαφορά των ακραίων θερμοκρασιών σε ετήσια βάση.

      Εικόνα 2 . Η μεταβολή του κλίματος βάσει του δείκτη Johansson μεταξύ περιόδου P2 (1994- 2023) και P1 (1964-1993).
      Η μελέτη διαχώρισε επίσης τις αγροτικές και φυσικές περιοχές (βάσει των δεδομένων CORINE LAND COVER 2018) και από την ανάλυση φαίνεται πως τόσο πάνω από τις αγροτικές όσο και πάνω από τις φυσικές περιοχές η τάση είναι για πιο ακραίες τιμές θερμοκρασίας και για αύξηση της ξηροθερμικότητας.
      Το πλήρες άρθρο βρίσκεται εδώ https://doi.org/10.3390/cli13060121
      Περισσότερα...

        0

    3. Περιβάλλον

      Δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα στις αρχές Σεπτεμβρίου 2025

      Engineer

      Στον παρακάτω χάρτη απεικονίζεται ο δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα την 1η Σεπτεμβρίου 2025, σύμφωνα με την ανάλυση της ομάδας ΜΕΤΕΟ του ΕΑΑ. Όπως προκύπτει, με εξαίρεση αρκετές περιοχές της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της κεντρικής Στερεάς Ελλάδας, η χώρα βρίσκεται σε συνθήκες ξηρασίας. Μεγάλο μέρος της Κρήτης, της Πελοποννήσου, της ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης και της Λέσβου πλήττονται από έντονη ή ακραία ξηρασία (επίπεδα 4 και 5). Σε κατάσταση μέτριας ή σημαντικής ξηρασίας (επίπεδα 2 και 3) βρίσκονται πολλές περιοχές της Αττικής, της Εύβοιας, της δυτικής Στερεάς Ελλάδας και της Ηπείρου, καθώς και πολλά νησιά της χώρας. Συνολικά, η γεωγραφική κατανομή της υγρασίας εδάφους στη χώρα δεν διαφέρει πολύ σε σχέση με τις αρχές Αυγούστου, αλλά οι χαμηλές για την εποχή βροχοπτώσεις κατά τον προηγούμενο μήνα οδήγησαν σε αύξηση της έντασης της ξηρασίας σε περιοχές που ήδη πλήττονταν από αυτήν.

      Εικόνα 1. Επίπεδα ξηρασίας στην Ελλάδα κατά την 1η Σεπτεμβρίου 2025. Οι περιοχές που βρίσκονται σε κατάσταση σχετικής ξηρασίας είναι χρωματισμένες σύμφωνα με την 5-βάθμια κλίμακα στο άνω δεξιά άκρο του χάρτη. Περιοχές όπου η εδαφική υγρασία είναι σημαντικά πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα απεικονίζονται με πράσινο, ενώ περιοχές με εδαφική υγρασία κοντά στην μέση τιμή απεικονίζονται με άσπρο
      Η αξιολόγηση των συνθηκών ξηρασίας βασίζεται στην εδαφική υγρασία του στρώματος μεταξύ 28 και 100 εκατοστών κάτω από την επιφάνεια. Η περιεκτικότητα σε νερό στο στρώμα αυτό είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη και απόδοση πολλών γεωργικών καλλιεργειών και αντικατοπτρίζει την επίδραση του υετού, της εξατμισοδιαπνοής και της απορροής/διήθησης νερού στο έδαφος σε ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν η εδαφική υγρασία σε αυτό το στρώμα είναι αρκετά κάτω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα μιας συγκεκριμένης περιοχής, αυτό συνεπάγεται συνθήκες (σχετικής) ξηρασίας και άρα παρατεταμένο υδατικό στρες για τις καλλιέργειες.
      Με βάση τα δεδομένα εδαφικής υγρασίας της υπηρεσίας Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζουμε τον κανονικοποιημένο δείκτη απόκλισης εδαφικής υγρασίας (SSMI) λαμβάνοντας υπόψη τις τωρινές συνθήκες καθώς και αυτές κατά την περίοδο αναφοράς 1991-2020. Ανάλογα με την τιμή του δείκτη αυτού κατατάσσουμε την ξηρασία στα επίπεδα 1 έως 5, τα οποία με τη σειρά υποδηλώνουν ήπια, μέτρια, σημαντική, έντονη και ακραία ξηρασία. Οι καταστάσεις αυτές έχουν σχετική και όχι απόλυτη έννοια. Για παράδειγμα, αν η εδαφική υγρασία είναι αρκετά χαμηλή για τα δεδομένα μιας περιοχής την συγκεκριμένη περίοδο του έτους, τότε ενδέχεται να έχουμε έως και ακραία ξηρασία χωρίς να είναι τελείως ξερό το έδαφος. Στις περιπτώσεις όπου ο δείκτης SSMI είναι ελαφρώς αρνητικός ή θετικός, τότε βρισκόμαστε σε κανονικές για την εποχή συνθήκες, ενώ αν είναι σημαντικά θετικός τότε έχουμε πλεόνασμα υγρασίας στο έδαφος. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ελλείψει επιτόπιων παρατηρήσεων οι τιμές εδαφικής υγρασίας αποτελούν εκτίμηση εξειδικευμένου μοντέλου για την επιφάνεια της Γης (ERA5-Land) και κατά τόπους ενδέχεται να υπάρχουν αποκλίσεις από τις πραγματικές συνθήκες.
      Περισσότερα...

        0

    4. Περιβάλλον

      Το ΣτΕ απέρριψε τα επιχειρήματα για τη διάνοιξη των πέντε παράνομων δρόμων κοντά στην παραλία Αγιαννάκη Μεσσηνίας

      Engineer

      Κλείνει οριστικά το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) το θέμα των πέντε παράνομων οδών κοντά στην παραλία Αγιαννάκη Μεσσηνίας. Το ανώτατο δικαστήριο απέρριψε προσφυγή κατά της απόφασης του υπουργείου Περιβάλλοντος να τοποθετηθούν φυσικά εμπόδια για να εμποδιστεί η χρήση του δρόμου. Οπως υπενθυμίζει το δικαστήριο, η Ελλάδα έχει ήδη καταδικαστεί το 2016 από το Ευρωδικαστήριο για την πλημμελή προστασία του Κυπαρισσιακού Κόλπου και η υπόθεση έχει ανοίξει εκ νέου, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διερευνά τον βαθμό εφαρμογής της απόφασης από τη χώρα. Μαζί με τους δρόμους κλείνει και το ενδεχόμενο οικοδόμησης της περιοχής, κάτι στο οποίο είχε κάνει ρητή αναφορά το Ευρωδικαστήριο.
      Η πρόσφατη απόφαση του Ε΄ τμήματος του ΣτΕ (αρ. 1030/2025) είναι το τελευταίο επεισόδιο σε μια υπόθεση που κρατάει περισσότερο από μία δεκαετία. Η περιοχή την οποία η υπόθεση αφορά έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura ήδη από το 2006, λόγω των πολύτιμων αμμοθινικών οικοσυστημάτων της. Το 2009-2011 η εταιρεία στην οποία ανήκει η έκταση (περίπου 250 στρέμματα) την κατάτμησε σε οικόπεδα 4-10 στρεμμάτων και ζήτησε από την πολεοδομία την έκδοση 47 οικοδομικών αδειών για την ανέγερση κατοικιών.
      Από τη δόμηση αυτή θα προέκυπτε ένας οικισμός περίπου 500 κατοίκων με συνεχές μέτωπο 2,5 χλμ. και πλάτος 100-150 μέτρων κατά μήκος της ακτογραμμής, από τον οικισμό Ελαίας έως τον Αγιαννάκη, όπου και ο πυρήνας ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας. Η πολεοδομία δεν έδωσε οικοδομική άδεια, ωστόσο η εταιρεία προχώρησε στη διάνοιξη πέντε κάθετων οδών. Η υπόθεση καταγγέλθηκε, ενεπλάκησαν οι Αρχές και επιβλήθηκε στην εταιρεία πρόστιμο. Ηδη από το 2012 οι Αρχές ζήτησαν από την εταιρεία το κλείσιμο και την αποκατάσταση των οδών, κάτι που δεν έγινε.
      Το 2016 ήρθε η καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την πλημμελή προστασία του Κυπαρισσιακού Κόλπου. Στην καταδίκη γίνεται ρητή αναφορά στην περιοχή του Αγιαννάκη και στο πώς η ελληνική πολιτεία ανέχθηκε την οικοδόμηση μέρους αυτής και τη διάνοιξη οδών. Να σημειωθεί ότι παρότι η Ελλάδα «έβλεπε» την καταδίκη να έρχεται, το 2012-2014 η πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία προστατευτικού πλαισίου αποσκοπούσε περισσότερο στο να εξυπηρετήσει τοπικά (μικροπολιτικά και οικονομικά) συμφέροντα, παρά να εξασφαλίσει την ουσιαστική προστασία της περιοχής. Τελικά το 2018 το ΥΠΕΝ αναγκάστηκε να θεσπίσει ένα σοβαρό πλαίσιο για την προστασία όλου του Κυπαρισσιακού Κόλπου, συμπεριλαμβανομένης και της επίμαχης περιοχής.
      Το 2020 οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος επανήλθαν στην υπόθεση έπειτα από καταγγελίες, για να διαπιστώσουν ότι οι πέντε δρόμοι όχι μόνο δεν είχαν κλειστεί, αλλά χρησιμοποιούνταν κανονικά. Ετσι την υπόθεση ανέλαβε το Συντονιστικό Γραφείο Αποκατάστασης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ) του ΥΠΕΝ, το οποίο αποφάσισε το κλείσιμο των δρόμων με μόνιμα εμπόδια. Κατά της απόφασης αυτής προσέφυγε η εταιρεία, στην οποία εν τω μεταξύ επιβλήθηκε νέο πρόστιμο γιατί δεν είχε συμμορφωθεί.
      Το ΣτΕ απέρριψε όλα τα επιχειρήματα που έθεσε η εταιρεία. Για παράδειγμα, ότι η κατάσταση της καρέτα καρέτα έχει βελτιωθεί και δεν χρειάζονται μέτρα προστασίας της (είναι ένα επιχείρημα που προβάλλεται πολύ και από τους τοπικούς πολιτευτές, σε μια προσπάθεια να «χαλαρώσει» το πλαίσιο προστασίας της περιοχής). Οτι οι δρόμοι υπήρχαν σε παλαιότερα σχέδια, ότι πρέπει να αποζημιωθεί γιατί η κατάργηση των δρόμων οδηγεί σε απαξίωση της περιουσίας της.
      «Οχι μόνο δεν έχει εκλείψει ο περιβαλλοντικός κίνδυνος, αλλά, αντιθέτως, παραμένει επιτακτική η προστασία της περιοχής», κατέληξε το ΣτΕ. Σημείωσε ότι λόγω της σημασίας της «η περιοχή δεν προορίζεται κατ’ αρχάς για οικιστική ανάπτυξη», αλλά εξακολουθεί να χρήζει προστασίας. Ανέφερε, τέλος, τα πορίσματα των υπηρεσιών, σύμφωνα με τα οποία οι δρόμοι δεν ήταν αυτοί που είχαν προβλεφθεί σε παλαιά σχέδια.
      Το πιο ενδιαφέρον, πάντως, είναι ότι σύμφωνα με την πληροφόρηση που παρείχε το ΥΠΕΝ στο ανώτατο δικαστήριο, η υπόθεση έχει ανοίξει και πάλι, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διερευνά τον βαθμό προσαρμογής της χώρας στην απόφαση του Ευρωδικαστηρίου.
      «Ηδη έχει ξεκινήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδικασία διερεύνησης της συμμόρφωσης της Ελληνικής Δημοκρατίας προς την απόφαση του ΔΕΕ του 2016 (C-504/14), η οποία αφορά, μεταξύ άλλων, τη διάνοιξη των εν λόγω πέντε οδών και την πρόσβαση μέσω αυτών προς την παραλία, οι δε ελληνικές αρχές έχουν ενημερώσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα μέτρα που λαμβάνονται στην κατεύθυνση της συμμόρφωσης προς την ανωτέρω απόφαση», αναφέρεται.
      Περισσότερα...

        0

    5. Περιβάλλον

      Οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2025 - Η 5η χειρότερη χρονιά από το 2006

      Engineer

      Το καλοκαίρι του 2025 ολοκληρώθηκε αφήνοντας πίσω του σημαντικές απώλειες σε δασικές και αγροτικές εκτάσεις της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS) που ανέλυσε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr, από την αρχή του έτους έως και τα τέλη Αυγούστου κάηκαν συνολικά 473.930 στρέμματα, γεγονός που κατατάσσει το 2025 στην πέμπτη θέση ανάμεσα στις πιο καταστροφικές αντιπυρικές περιόδους των τελευταίων 20 ετών μέχρι στιγμής.
      Οι οκτώ μεγαλύτερες πυρκαγιές του 2025
      Στον παρακάτω χάρτη σημειώνονται οι οκτώ μεγαλύτερες δασικές πυρκαγιές, οι οποίες σημάδεψαν το φετινό καλοκαίρι. Οι περιοχές που επλήγησαν περισσότερο ήταν:
      Άρτα Αχαΐα Ζάκυνθος Κύθηρα Φενεός - Κορινθία Κερατέα - Αττική Χίος (με δύο ξεχωριστά μεγάλα περιστατικά)   Στις παραπάνω περιοχές, η συνολικά καμένη γη ανήλθε περίπου σε 260.000 στρέμματα, δηλαδή περισσότερο από το ήμισυ της συνολικής καμένης έκτασης του έτους. Ενδεικτικό της σοβαρότητας των πυρκαγιών είναι η καμένη έκταση στο νησί της Χίου που αντιστοιχεί περίπου στο 15% της συνολικής έκτασης του νησιού, αλλά και η εκτεταμένη καταστροφή σε τμήματα παρθένου δάσους στον Φενεό Κορινθίας.     Εικόνα 1. Καμένες εκτάσεις στην Ελλάδα από την αρχή του 2025 μέχρι και τα τέλη Αυγούστου. Σημειωμένες οι 8 μεγαλύτερες δασικές πυρκαγιές του καλοκαιριού.  
      Περισσότερα...

        3

    6. Περιβάλλον

      Η ανθεκτικότητα ενός δομημένου περιβάλλοντος θα προστατέψει τις επόμενες γενιές

      GTnews

      Οι υποδομές, από τους δρόμους έως τα ενεργειακά δίκτυα και τα συστήματα ύδρευσης, αποτελούν ένα είδος κληρονομιάς. Δεν πρόκειται για βραχυπρόθεσμες επενδύσεις αλλά για θεμέλια που διαμορφώνουν το μέλλον, επομένως, οι αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα για τον τρόπο και τον τόπο κατασκευής των έργων καθορίζουν την ασφάλεια, τη βιωσιμότητα και την ευημερία των επόμενων γενιών.
      Όμως, η ταχεία εμφάνιση της κλιματικής αλλαγής θα υπονομεύσει τα οφέλη των υποδομών για τις επόμενες γενιές. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Έρης Δρίβα στο economix.gr, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο ρυθμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη έχει αυξηθεί σε ρεκόρ 0,26 °C ανά δεκαετία, ενώ η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) προβλέπει ότι ο ρυθμός της υπερθέρμανσης από σήμερα έως το 2050 θα είναι περίπου 26% ταχύτερος από τον ρυθμό που καταγράφηκε από το 1970 έως σήμερα.
      Αυτό καθιστά την κλιματική προστασία των υποδομών όχι μόνο τεχνική ή οικονομική αναγκαιότητα, αλλά και ηθική υποχρέωση, όπως επισημαίνει σε άρθρο του το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Καθώς το κλίμα αλλάζει πιο γρήγορα και πιο σοβαρά από ό,τι έχει καταγραφεί στην ιστορία, δεν μπορούμε πλέον να σχεδιάζουμε υποδομές με βάση το παρελθόν. Ωστόσο, αυτό ακριβώς συνεχίζει να συμβαίνει: δρόμοι, σιδηρόδρομοι, κτίρια και αποχετευτικά συστήματα κατασκευάζονται σήμερα με βάση κλιματικές παραμέτρους που δεν θα ισχύουν πλέον στο μέλλον. Αυτό δεν είναι απλώς κακός σχεδιασμός, είναι άδικο για τις γενιές που θα κληρονομήσουν τις συνέπειες.
      Παρά την ηθική αυτή επιταγή, πολλά από τα εργαλεία πολιτικής που χρησιμοποιούμε για την αξιολόγηση των φυσικών απειλών για τις υποδομές και τη διατήρηση της ακεραιότητας των υποδομών βασίζονται σε προηγούμενες υποθέσεις που γίνονται γρήγορα ξεπερασμένες. Για παράδειγμα, η ανάλυση κόστους-οφέλους (CBA) των υποδομών βασίζεται συχνά σε υπολογισμούς αναμενόμενης αξίας με βάση ιστορικά δεδομένα, υποθέτοντας ότι η κλιματική και μετεωρολογική μεταβλητότητα θα παραμείνει εντός των προτύπων του παρελθόντος. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή εισάγει μη γραμμικότητες, σημεία καμπής και βαθιά αβεβαιότητα, όπως ο ρυθμός της παγκόσμιας θέρμανσης, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
      Υπό το πρίσμα αυτό, ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η CBA πρέπει να γίνει πιο ολιστική και να λαμβάνει υπόψη περισσότερες παραμέτρους και «άξονες ευπάθειας» στην κλιματική αλλαγή, όπως η ανθρώπινη υγεία και οι κοινωνικοοικονομικοί καθοριστικοί παράγοντες της ανθεκτικότητας. Μόνο τότε μπορεί να γίνει βαθιά κατανοητή μια μακροπρόθεσμη αξιολόγηση της ακεραιότητας και της αποτελεσματικότητας των υποδομών σε επίπεδο συστημάτων. Επιπλέον, τα προεξοφλητικά επιτόκια – βασικός παράγοντας για την αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των υποδομών – καθίστανται επίσης ένας ξεπερασμένος μηχανισμός στην εποχή της κλιματικής αλλαγής. Τα προεξοφλητικά επιτόκια είναι το επιτόκιο με το οποίο εκτιμάται ότι οι υποδομές χάνουν τη λειτουργική δημόσια αξία τους με την πάροδο του χρόνου. Αντίθετα, οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι τα προεξοφλητικά επιτόκια πρέπει να μειώνονται με την πάροδο του χρόνου, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η παγκόσμια ανάγκη για διαγενεακή ανθεκτικότητα έναντι αβεβαιότητας. Ομοίως, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι υπάρχει ηθική επιταγή να επανεξεταστούν τα προεξοφλητικά επιτόκια, προκειμένου να ληφθεί μέριμνα για την ευημερία και την ανθεκτικότητα των μελλοντικών γενεών.
      Αλλαγή της σκέψης βάσει τεκμηρίων
      Ενώ πολλές χώρες υστερούν στην ενημέρωση της βάσης τεκμηρίων για την προστασία των μελλοντικών γενεών, ορισμένες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο εισάγουν μια μακροπρόθεσμη προοπτική στις αξιολογήσεις των υποδομών. Για παράδειγμα, έργα όπως το μετρό του Σίδνεϊ έχουν ενσωματώσει την ανθεκτικότητα στο κλίμα σε κάθε στάδιο του σχεδιασμού. Τα συστήματά του έχουν κατασκευαστεί ώστε να λειτουργούν σύμφωνα με τις προβλέψεις για τη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις για το έτος 2070. Αυτός ο προληπτικός σχεδιασμός διασφαλίζει ότι η υποδομή θα παραμείνει λειτουργική για δεκαετίες, μειώνοντας την πιθανότητα οι μελλοντικοί χρήστες να επιβαρυνθούν με το κόστος έκτακτων αναβαθμίσεων, διακοπών ή βλαβών.
      Ένα άλλο παράδειγμα είναι το Worcester της Μασαχουσέτης, όπου οι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε πράσινες υποδομές μέσω του Green Worcester Plan αναπτύσσουν υποδομές, ιδίως για την αποστράγγιση των ομβρίων υδάτων, όχι για το παρόν αλλά για το μέλλον.
      Σε πόλεις όπως το Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, η εφαρμογή του εργαλείου InVEST επέτρεψε την ανάλυση της μακροπρόθεσμης ολοκληρωμένης χρήσης του νερού σε τέσσερα διαφορετικά σενάρια κλιματικής αλλαγής σε επίπεδο κτιρίου, γειτονιάς και πόλης. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στους σχεδιαστές να λαμβάνουν τεκμηριωμένες μακροπρόθεσμες αποφάσεις με βάση μια πληθώρα κλιματικών σεναρίων για το μέλλον, και όχι μόνο ένα μοναδικό κλιματικό σενάριο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα λύσεις βασισμένες στη φύση με μακροπρόθεσμη κοινωνικο-οικολογική προοπτική έναντι μελλοντικών πλημμυρικών φαινομένων.
      Ένα άλλο παράδειγμα προέρχεται από τη Μοζαμβίκη, όπου η κλιματική προστασία στην παράκτια πόλη Beira έχει συμβάλει στη μείωση του κινδύνου πλημμύρας για το 40% του πληθυσμού της. Οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν την αποκατάσταση των μαγγρόβων, την ανακαίνιση του αποχετευτικού συστήματος, σταθμούς ελέγχου πλημμυρών και δεξαμενές συγκράτησης νερού σε συνδυασμό με ένα αστικό πράσινο πάρκο. Κυβερνητικές υπηρεσίες σε όλο τον κόσμο αλλάζουν τον τρόπο υπολογισμού των προεξοφλητικών επιτοκίων, ώστε να καταστεί δυνατή η μακροπρόθεσμη προοπτική των έργων υποδομής. Συγκεκριμένα, αυτό συχνά συνεπάγεται τη μείωση του προεξοφλητικού επιτοκίου με την πάροδο του χρόνου, προκειμένου να τονιστεί η μακροπρόθεσμη αξία των υποδομών.
      Μια νέα ηθική για τις υποδομές
      Η προστασία των υποδομών από τις κλιματικές αλλαγές δεν είναι πλέον προαιρετική, αλλά αποτελεί βασικό στοιχείο της οικονομικής βιωσιμότητας, της δημόσιας ασφάλειας και της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστροφών. Αλλά αντιπροσωπεύει και κάτι βαθύτερο: μια νέα ηθική σχεδιασμού που εστιάζει στη δικαιοσύνη σε βάθος χρόνου.
      Όταν διαθέτουμε υποδομές ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή, δεν προσαρμοζόμαστε απλώς στους φυσικούς κινδύνους, αλλά αναγνωρίζουμε το καθήκον μας απέναντι σε όσους θα έρθουν μετά από εμάς. Επιλέγουμε να μεταβιβάσουμε συστήματα που είναι λειτουργικά, οικονομικά προσιτά και ανθεκτικά, και όχι εύθραυστα και ανεπαρκή. Αυτή είναι η σαφέστερη έκφραση της διαγενεακής δικαιοσύνης στο δομημένο περιβάλλον.
      Αυτή η αλλαγή στις πρακτικές τεκμηρίωσης έχει ήδη ξεκινήσει, αν και με άνισο ρυθμό. Για να καταστήσουμε την κλιματική ανθεκτικότητα κανόνα και όχι καινοτομία, πρέπει να ενσωματώσουμε τις διαγενεακές αρχές στα πρότυπα υποδομών, στους κανονισμούς σχεδιασμού και στο πλαίσιο δημόσιων επενδύσεων. Διότι οι υποδομές δεν αφορούν μόνο το σήμερα, αλλά πάντα το αύριο.
      Περισσότερα...

        0

    7. Περιβάλλον

      Ελλάδα: Το καλοκαίρι του 2025 υπήρξε το 3ο πιο θερμό από το 1960

      GTnews

      Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά μετεωρολογικά δεδομένα που αφορούν αριθμητικά δεδομένα επανάλυσης του κλίματος, τα οποία ανέλυσε η επιστημονική ομάδα του meteo.gr / Ε.Α.Α., το καλοκαίρι του 2025 ήταν το 3ο θερμότερο από το 1960 για την Ελλάδα.
      Το καλοκαίρι του 2025 ξεπέρασε τις κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες σε όλη τη χώρα. Ο Ιούνιος καταγράφηκε ως ο 2ος θερμότερος από το 1960, ενώ ο Ιούλιος ως ο 4ος θερμότερος. Πιο κοντά στα κανονικά για την εποχή επίπεδα ήταν ο Αύγουστος. Συνολικά, για τις 92 ημέρες του καλοκαιριού του 2025, οι 70 ήταν λίγο έως πολύ πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020 για την ίδια εποχή.
      Στην Εικόνα 1 παρουσιάζεται η μέση θερμοκρασία για το διάστημα του καλοκαιριού (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος) από το 1960 μέχρι το 2025 για ολόκληρη την Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 2025 καταγράφεται ως το 3ο θερμότερο, ξεπερνώντας κατά +1.5°C τη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 (μαύρη διακεκομμένη γραμμή). Είναι πολύ κοντά στο καλοκαίρι του 2021 και μόλις 0.3°C ψυχρότερο από το 2ο θερμότερο, το 2012. Το θερμότερο καλοκαίρι παραμένει, με μεγάλη διαφορά από το 2ο, το περσινό καλοκαίρι του 2024.

      Εικόνα 1. Μέση θερμοκρασία για την περίοδο του καλοκαιριού (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος) στην Ελλάδα από το 1960 μέχρι και το 2025.
      Η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα για την περίοδο του καλοκαιριού έχει αυξηθεί κατά 2.4°C από το 1960 έως το 2025.
      Στην Εικόνα 2 παρουσιάζεται η κατάταξη του καλοκαιριού σε κάθε περιοχή της Ελλάδας με βάση τη μέση θερμοκρασία του καλοκαιριού από το 1960 έως το 2025. Παρατηρούμε πως σε περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, της Πελοποννήσου και της Ανατολικής Μακεδονίας, το καλοκαίρι του 2025 ήταν το 2ο θερμότερο από το 1960, ενώ στα ηπειρωτικά ήταν το 4ο θερμότερο. Στη Κεντρική Μακεδονία, στον νομό Αττικής και στη νότια Πελοπόννησο καταγράφηκε το 3ο θερμότερο. Λιγότερο θερμό ήταν σε περιοχές των Κυκλάδων, σε κάποιες περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Κρήτης.

      Εικόνα 2. Κατάταξη του καλοκαιριού 2025 σε κάθε σημείο της Ελλάδας με βάση τη μέση θερμοκρασία του καλοκαιριού κάθε έτους από το 1960.
      Περισσότερα...

        0

    8. Περιβάλλον

      Η Ισπανία και η Ελλάδα οι πιο επιβαρυμένες περιοχές της Ευρώπης σε ποιότητα αέρα το καλοκαίρι 2025 από τις δασικές πυρκαγιές

      Engineer

      Η ποιότητα του αέρα σε περιοχές της Μεσογείου ήταν ιδιαίτερα επιβαρυμένη το καλοκαίρι του 2025, λόγω των εκτεταμένων δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με ανάλυση της μονάδας METEO του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
      Βάσει προκαταρκτικών δεδομένων από την Υπηρεσία Παρακολούθησης της Ατμόσφαιρας του Copernicus (CAMS), που επεξεργάστηκε η επιστημονική ομάδα του METEO, οι πιο επιβαρυμένες περιοχές της Ευρώπης όσον αφορά την ποιότητα του αέρα ήταν η Ιβηρική Χερσόνησος (Ισπανία και Πορτογαλία), καθώς και τα Βαλκάνια, με επίκεντρο την Ελλάδα.
      Όπως φαίνεται στην Εικόνα 1, οι υψηλότερες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων PM₁₀ (σωματίδια με διάμετρο μικρότερη των 10 μικρομέτρων), τα οποία συνδέονται με τις δασικές πυρκαγιές, καταγράφηκαν στην Ισπανία, την Πορτογαλία και τον ελλαδικό χώρο. Οι εκτεταμένες πυρκαγιές που ξέσπασαν φέτος συνέβαλαν καθοριστικά στην επιβάρυνση της ατμόσφαιρας, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

      Εικόνα 1. Συνολική ποσότητα αιωρούμενων σωματιδίων PM10 για το καλοκαίρι 2025 στην Ευρώπη από την υπηρεσία CAMS του Copernicus.
      Περισσότερα...

        0

    9. Περιβάλλον

      Αρνητική πρωτιά της Αθήνας στην άνοδο θερμοκρασιών: Τα βήματα για να αποφευχθεί η ρύπανση

      GTnews

      Ως ο τρίτος θερμότερος Ιούλιος παγκοσμίως πέρασε στην ιστορία ο φετινός, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία του ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus –όπως αναλύθηκαν από την επιστημονική ομάδα του Climatebook- με το Όσλο και την Αθήνα να ξεχωρίζουν για τις μεγαλύτερες αποκλίσεις θερμοκρασίας στην Ευρώπη: +2,5°C και +2,3°C αντίστοιχα, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 1991–2020.
      Τα δεδομένα αυτά επιβεβαιώνουν ότι η κλιματική κρίση δεν «γνωρίζει» πλέον γεωγραφικά σύνορα. Οι υψηλές θερμοκρασίες μέσα στο καλοκαίρι εξακολουθούν να καταγράφονται στην περιοχή της Μεσογείου, ωστόσο οι καύσωνες επεκτείνονται και σε περιοχές της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης που άλλοτε θεωρούνταν «ανθεκτικές» σε τέτοια ακραία φαινόμενα.
      «Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν από τη μία ότι αυξάνεται η διάρκεια και η συχνότητα εμφάνισης των καυσώνων και από την άλλη ότι αυτές οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες εντοπίζονται πλέον και σε βορειότερα γεωγραφικά πλάτη: στις σκανδιναβικές χώρες, τη Γερμανία και αλλού. Ήταν ο τρίτος θερμότερος Ιούνιος παγκοσμίως. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, φέτος καταγράφηκε η υψηλότερη θερμοκρασία Ιουνίου από το 1884», σημειώνει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Καρτάλης, καθηγητής του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή.
      Κλιματικό “hot spot” η Μεσόγειος
      Ειδικά για τη Μεσόγειο, ο κ. Καρτάλης κάνει λόγο για κλιματικό “hot spot”, έναν όρο που αποδίδεται σε περιοχές του πλανήτη στις οποίες η κλιματική αλλαγή εξελίσσεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
      «Στην περίπτωση της Μεσογείου, αυτό αφορά κυρίως την αύξηση της θερμοκρασίας σε αέρα και θάλασσα, καθώς και τη μείωση της βροχόπτωσης. Ο βασικός λόγος για τον οποίο η Μεσόγειος είναι κλιματικό “hot spot” είναι οι αλλαγές στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία που προκαλούν συχνότερους και με μεγαλύτερη διάρκεια καύσωνες, αλλά και τη μεταφορά θερμών αερίων μαζών από τη Βόρεια Αφρική».
      Η Αθήνα, όπως προκύπτει και από τα τελευταία στοιχεία του Copernicus, βρίσκεται στην «κόκκινη ζώνη». Ο κ. Καρτάλης εξηγεί στην «Κ» γιατί η ελληνική πρωτεύουσα είναι περισσότερο ευάλωτη από άλλες μεσογειακές πόλεις απέναντι στις υψηλές θερμοκρασίες.
      «H έκθεση του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας σε ακραίες θερμοκρασίες είναι στα ίδια περίπου επίπεδα με τις περισσότερες παράκτιες μεσογειακές πόλεις, κυρίως αυτές που βρίσκονται στην ανατολική Μεσόγειο. Η ευαλωτότητά της, όμως, είναι σημαντικά μεγαλύτερη εξαιτίας της πυκνής της δόμησης, της περιορισμένης κάλυψης με πράσινο και του μεγάλου ποσοστού κτιρίων που στερούνται θερμομόνωσης», σημειώνει ο ίδιος και αναφέρεται στη σημασία της σωστής κατάρτισης των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων των δήμων της χώρας μας, τα οποία αυτό το διάστημα βρίσκονται στο στάδιο της ετοιμασίας.
      «Να προταχθούν λύσεις πρασίνου»
      «Τα σχέδια αυτά οφείλουν να ενσωματώσουν τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την κλιματική αλλαγή στον πολεοδομικό σχεδιασμό. Σε ένα πρακτικό παράδειγμα, δεν θα πρέπει να αυξηθεί ο συντελεστής δόμησης σε μια περιοχή που καταγράφεται ως θερμική νησίδα. Στην ίδια περιοχή θα πρέπει να προταχθούν λύσεις πρασίνου», τονίζει και προσθέτει:
      «Όταν πρέπει να προετοιμάσεις σχέδια ανθεκτικότητας στις υψηλές θερμοκρασίες και στους καύσωνες, χρειάζεται να γνωρίζεις ποιες αστικές περιοχές είναι θερμικές νησίδες –δηλαδή έχουν συστηματικά υψηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τις γειτονικές τους– ώστε να προταχθούν στον σχεδιασμό. Ο σχεδιασμός αυτός πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα που θα είναι στοχευμένα στα ειδικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής. Άλλωστε, το ίδιο σχέδιο ανθεκτικότητας δεν μπορεί να εφαρμοσθεί αδιάκριτα σε όλη την πόλη».
      Σχολιάζοντας την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε ότι τα πολεοδομικά κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού δεν μπορούν να εφαρμόζονται οριζόντια, αλλά ότι πρέπει να εντάσσονται προσαρμοσμένα και τεκμηριωμένα στον πολεοδομικό σχεδιασμό κάθε περιοχής, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κάνει λόγο για μία απόφαση προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς περιορίζει τον όγκο των κτιρίων σε επιβαρυμένες περιοχές.
      «Το πράσινο μπόνους δόμησης οδήγησε σε πογκρόμ των μονοκατοικιών αλλοιώνοντας τη φυσιογνωμία πολλών γειτονιών και επιβαρύνοντας το θερμικό τους περιβάλλον. Σε μία εποχή που οι πόλεις πλήττονται από την κλιματική αλλαγή, δεν χρειάζεται μπόνους για να γίνει μία κατασκευή πράσινη», σημειώνει.
      Ποιες θα μπορούσαν, όμως, να είναι οι πιο αποτελεσματικές λύσεις για τη μετρίαση των επιπτώσεων του καύσωνα σε πόλεις όπως η Αθήνα;
      «Για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας μιας πόλης στους καύσωνες, κατά κανόνα χρειάζεται περισσότερο πράσινο στους δρόμους, στις ταράτσες των κτιρίων, στις αυλές των σχολείων, καθώς και περισσότερα μικρά πάρκα. Επίσης, είναι απαραίτητο να γίνεται χρήση νέων κατασκευαστικών υλικών, κυρίως ψυχρών, που απορροφούν λιγότερο την ηλιακή ακτινοβολία στις οροφές των κτιρίων, στους δρόμους και εν γένει σε επιφάνειες. Χρειάζεται ακόμη αύξηση των σκιασμένων επιφανειών, ενεργειακά μονωμένα σπίτια, αλλά και μείωση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων που λειτουργούν ως πηγές θερμότητας στις επιβαρυμένες θερμικά περιοχές μιας πόλης», απαντά ο ίδιος.
      Τι (δεν) επιτεύχθηκε με τη Συμφωνία του Παρισιού
      Δέκα χρόνια μετά τη Συμφωνία του Παρισιού στη διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP21), που είχε ως κύριο στόχο να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη, ο Κωνσταντίνος Καρτάλης κάνει έναν σύντομο απολογισμό. Τι έχει επιτευχθεί από τότε και κυρίως, τι έχει πάει λάθος;
      «Στις επιτυχίες συγκαταλέγεται η αναγνώριση της κλιματικής αλλαγής ως παγκόσμιου κινδύνου, ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής ως κύριου στόχου πολιτικής στα εθνικά προγράμματα των κρατών-μελών των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και η σταδιακή ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο σε βάρος των ορυκτών καυσίμων που προκαλούν την κλιματική αλλαγή. Στις αποτυχίες είναι οπωσδήποτε οι αυξανόμενες αποκλίσεις από τους χρονικούς και ποσοτικούς στόχους και η αδυναμία ουσιαστικής υποστήριξης των αναπτυσσόμενων κρατών», τονίζει ο καθηγητής προσθέτοντας ότι «δυστυχώς η κλιματική αλλαγή εξελίσσεται ταχύτερα από τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπισή της».
      Η επίτευξη του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, εκτός από τον προφανή περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων, θα μπορούσε να έχει σημαντικά οφέλη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, σημειώνει ο κ. Καρτάλης.
      «Σε βάθος χρόνου, σταδιακά προς το 2050, θα σήμαινε την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την ενεργειακή της αυτονομία μέσα από τη χρήση καθαρής ενέργειας. Σήμερα οι χώρες της Ε.Ε. δαπανούν περίπου 800 δισ. ευρώ ανά έτος για την προμήθεια ορυκτών καυσίμων, ενώ παραμένουν εξαρτημένες από τις διεθνείς αγορές και τις πολιτικές αναταράξεις που συχνά τις επηρεάζουν. Ας αναλογιστούμε το όφελος μίας ενεργειακά αυτόνομης Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα δαπανά ένα τέτοιο ποσό για την παιδεία, την κοινωνική συνοχή, την υγεία, την περιφερειακή ανάπτυξη, τη βιομηχανία και την τεχνολογία και που βέβαια δεν θα εξαρτάται από τις περίπλοκες γεωπολιτικές ισορροπίες και τη διπλωματία των αγωγών».
      Ως επιστήμονας, αλλά και ενεργός στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την κλιματική αλλαγή, ο Κ. Καρτάλης εκφράζει μέσω της «Κ» τη μεγαλύτερη ανησυχία του, αφήνοντας ωστόσο μία «χαραμάδα» ελπίδας.
      «Με ανησυχεί το κύμα αμφισβήτησης, αν όχι εγκατάλειψης της προσπάθειας, που έχει προκύψει μετά την αλλαγή της στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Από την άλλη, μού δίνει ελπίδα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και πολλές ακόμη χώρες εκτός Ευρώπης διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τους στόχους τους, αλλά και το γεγονός ότι οι πολίτες ζητούν δράσεις για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή στις επιπτώσεις της. Πιστεύω ότι η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα που θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Νοέμβριο στη Βραζιλία θα μπορέσει να δώσει την ώθηση που χρειάζεται».
      Περισσότερα...

        1

    10. Περιβάλλον

      ΕΔΣΝΑ: Σε ποσοστό 6,2% η ανακύκλωση στην Αττική με στόχο το 50% ως το 2030.

      Engineer

      Απογοητευτική είναι η κατάσταση της ανακύκλωσης στην Αττική που παράγει το 45% των αστικών αποβλήτων της χώρας, ενώ αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα κορεσμού στο ΧΥΤΑ της Φυλής.
      Όπως προκύπτει από την ανάλυση και τους πίνακες που μας έστειλε ο Μηχανικός Μελετητής Διαχείρισης Απορριμμάτων κ. Δημήτρης Δαμάσκος η ανακύκλωση από τα στοιχεία του ΕΔΣΝΑ ανήλθε στο 6,2% το 2024, ενώ ήταν:
      - 7% το 2023,
      - 7,3% το 2022
      - 7,5% το 2021
      - 6,2% το 2020
      - 7,6% το 2019
      Με στόχο το 50% το 2030.
      Από το σύνολο των 1.938.018 τόνων αποβλήτων που παράγει η Αττική οι 1.810.223 καταλήγουν στον ΧΥΤΑ. Κάθε κάτοικος της Αττικής παράγει 506 κιλά απορριμμάτων ετησίως. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, ο μέσος Ευρωπαίος πολίτης παράγει 505 κιλά αποβλήτων ετησίως, το 48% των οποίων ανακυκλώνεται. Όμως η αγοραστική ικανότητα των Ελλήνων που είναι καθοριστική για την παραγωγή αστικών αποβλήτων βρίσκεται στην προτελευταία θέση της Ευρώπης.
      Πρωταθλητές στην παραγωγή σκουπιδιών είναι οι κάτοικοι του Ασπρόπυργου με 1.080 κιλά σκουπιδιών ανά κάτοικο. Ακολουθούν οι κάτοικοι του Δήμου Μαρκοπούλου με 1.050 κιλά ανά κάτοικο, οι κάτοικοι του δήμου Αγκιστρίου με 942 κιλά ανά κάτοικο, οι κάτοικοι του Δήμου Φυλής με 790 κιλά, του Δήμου Κηφισιάς με 778 κιλά, του Πόρου με 769 και του Σπάτων Αρτέμιδος με 761 κιλά ανά κάτοικο.
      Συνεπώς το ζήτημα έχει να κάνει με την ευαισθητοποίηση και την διευκόλυνση των κατοίκων και όχι με την αγοραστική τους δύναμη.
      Θυμίζουμε ότι η παραγωγή σκουπιδιών είναι άμεσα συνδεδεμένη με το κόστος τέλους ταφής και τα δημοτικά τέλη ανά κάτοικο. Και βέβαια η εικόνα δείχνει ευθέως το σύστημα “Πληρώνω όσο Πετάω”.
      Μόλις 5 από τους 66 δήμους βρίσκονται σε επίπεδα ανακύκλωσης άνω του 10% με πρώτον τον Δήμο Π. Φαλήρου στο 14,9% δεύτερο τον δήμο Χαλανδρίου και με 12,2%, τρίτο το Δήμο Μοσχάτου – Ταύρου με 11.1% και οι υπόλοιποι να βρίσκονται στην περιοχή του 10% ή πιο κάτω.
      Αξιοσημείωτο είναι ότι η σειρά κατάταξης αλλάζει χρόνο με το χρόνο και κανένας δήμος δεν βρίσκεται σταθερά στις πρώτες θέσεις. Και αυτό δείχνει καταφανώς ότι δεν ευθύνονται οι δημοτικές αρχές για την κακή κατάσταση της ανακύκλωσης, αλλά το ίδιο το μοντέλο αφού καμία δημοτική αρχή δεν έχει ξεφύγει στην πενταετία 2019-2024 από την μπάρα του 10%.
      Στην Αττική πάντως μπαίνει πολύ έντονα το πρόβλημα του κορεσμού του ΧΥΤΑ της Φυλής καθώς η ταφή όπως είπαμε ανέρχεται στο 1.810.223 το 2024 με:
      - 1.750.072 το 2023
      - 1.748.534 το 2022
      - 1.786.323 το 2021
      - 1.775.343 το 2020
      - 1.742.510 το 2019
      Ο όγκος των απορριμμάτων που θάβεται στον ΧΥΤΑ όχι μόνο δεν μειώνεται (αν και ξοδεύτηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια σε προγράμματα και εξοπλισμό) αλλά αυξάνεται κιόλας.
      Δείτε τους επεξεργασμένους πίνακες που μας έστειλε ο κ. Δαμάσκος:
      Περισσότερα...

        0

    11. Περιβάλλον

      Η λειψυδρία οδηγεί 39 Δήμους να ζητήσουν την ένταξή τους σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης

      GTnews

      Τον τελευταίο 1,5 χρόνο, 39 Δήμοι έχουν ζητήσει να κηρυχτούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης από το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας λόγω του προβλήματος που αντιμετωπίζουν με τη λειψυδρία.
      Από τον περασμένο Σεπτέμβριο αίτημα για να κηρυχθούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχουν κάνει 20 Δήμοι. Το γεγονός αποτυπώνει το αδιαμφησβήτητο πρόβλημα που αντιμετωπίζει πια η Ελλάδα στο θέμα της επάρκειας του νερού.
      Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, οι Δήμοι που έχουν ζητήσει να κηρυχτούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τον τελευταίο 1,5 χρόνο είναι οι εξής: Πόρου, Χίου, Μυτιλήνης, Δυτικής Λέσβου, Ακτιου-Βόνιτσας, Σάμης, Κεντρικής Κέρκυρας και Διαπόντιων Νήσων, Παξών, Νότιας Κέρκυρας, Βόρειας Κέρκυρας, Νέας Προποντίδας, Πολύγυρου, Ιεράπετρας, Πλατανιά Χανίων, Κισσάμου Χανίων, Μινώα Πεδιάδας Ηρακλείου, Φαιστού, Ανδρου, Ερμιονίδας, Βέλου- Βόχας Κορινθίας, Αλίαρτου- Θεσπιέων, Ορχομενού, Μύκης Ξάνθης, Αλεξανδρούπολης, Σουφλίου,  Σπετσών, Σιθωνίας, Κασσάνδρας, Κάντανου- Σελίνου Χανίων, Γορτύνας Ηρακλείου, Αρχανών- Αστερουσιών Ηρακλείου, Μυλοποτάμου Ρεθύμνου, Σέριφου, Λέρου, Σίφνου, Λουτρακίου –Περαχώρας- Αγίων Θεοδώρων, Ευρώτα, Ιστιαίας- Αιδηψού, Διστόμου-Αράχωβας- Αντικύρων. Τρέχουν πίσω από τις χρηματοδοτήσεις στη Λέσβο
      Η Λέσβος μπήκε για πρώτη φορά στη λίστα των δήμων που είναι αντιμέτωποι με τη λειψυδρία, τον περασμένο Μάρτιο.
      «Πάντα είχαμε θέματα με το νερό σε αρκετούς οικισμούς, φέτος όμως η κατάσταση είναι τραγική» λέει στο in ο δήμαρχος Δυτικής Λέσβου, Ταξιάρχης Βέρρος.
      «Στον Πολιχνίτο οι κάτοικοι έχουν ελάχιστο νερό, για λίγες ώρες. Οι διακοπές του νερού είναι καθεστώς. Πολύ δύσκολη είναι η κατάσταση και στην Καλλονή στο Κεράμι, στην Ερεσό, στην Πέτρα και στα Βασιλικά. Τις μέρες του καύσωνα υπήρχαν ώρες της μέρας με 43 βαθμούς Κελσίου που οι βρύσες έβγαζαν λάσπη» περιγράφει ο κ. Βέρρος, σημειώνοντας πως στη Δυτική Λέσβο το νερό της ύδρευσης προέρχεται κατά βάση από τις γεωτρήσεις.
      Ο δήμαρχος της Μυτιλήνης, Παναγιώτης Χριστοφάς, λέει με τη σειρά του πως το νησί κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έπειτα από αίτημα της ΔΕΥΑΛ- Δημοτική Επιχείρηση Υδρευσης Αποχέτευσης Λέσβου, στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
      Η κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης δίνει τη δυνατότητα στους δημάρχους να προχωρήσουν σε γρήγορες παρεμβάσεις μικρής και μεγάλης κλίμακας, χωρίς να περνούν από τη συνήθη γραφειοκρατία.
      Και τι κάνουν στη Λέσβο για την επίλυση του προβλήματος;
      «Ζητήσαμε και λάβαμε πριν από μία εβδομάδα, 500.000 ευρώ από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιώτικης Πολιτικής, η οποία υπάγεται στο υπουργείο Ναυτιλίας, για να κάνουμε μια σειρά από έργα πρώτης αντιμετώπισης. Τα χρησιμοποιούμε για νέες γεωτρήσεις και για βελτίωση των υπαρχουσών. Ταυτόχρονα, με πόρους από το ΕΣΠΑ Βορείου Αιγαίου, προχωράμε έργο βιολογικών καθαρισμών αλλά και αντικατάσταση του δικτύου ύδρευσης μέσα στην πόλη της Μυτιλήνης, έργο που τρέχει αυτήν την περίοδο».
      Ο κ. Χριστοφάς, αναφέρει και τη δημιουργία φράγματος στην περιοχή Τσικνιάς, έργο που πραγματοποιείται με χρηματοδότηση του υπουργείου Υποδομών, έχει δημοπρατηθεί και αναμένεται να ξεκινήσει το επόμενο διάστημα.
      «Η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα έχει υποχωρήσει κατά 15 μέτρα»
      O Δήμος Βιάννου στην Κρήτη παραμένει για δεύτερη χρονιά σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Σημειώνεται πως στην Κρήτη έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας, εννέα δήμοι. Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Δήμος εξέδωσε μια κανονιστική πράξη μέσα από την οποία έθετε όρια στην κατανάλωση του νερού.
      Ανάμεσα σε άλλα, ο κανονισμός που είναι σε ισχύ αναφέρει και τα εξής:
      Απαγορεύεται για την φετινή περίοδο η σύνδεση νέων παροχών και οι φυτεύσεις νέων καλλιεργειών. O Δήμος δεν φέρει ουδεμία ευθύνη σε περίπτωση αδυναμίας άρδευσης λόγω ανεπάρκειας του παρεχόμενου νερού Το νερό της ύδρευσης θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο για την κάλυψη υδρευτικών αναγκών. Απαγορεύεται η χρήση του για άλλο σκοπό (π.χ. πλύσιμο δρόμων, αυτοκινήτων, πότισμα κήπων). Θα υπάρξει αυστηρός έλεγχος για την τήρηση της διάταξης αυτής Απαγορεύεται η χρήση νέων κολυμβητικών δεξαμενών (πισινών). Στις υφιστάμενες κολυμβητικές δεξαμενές θα γίνεται λελογισμένη χρήση του νερού Μπαίνουν όρια στα κυβικά νερού που μπορούν να αρδεύονται για μια καλλιέργεια «Στην ουσία, είναι η τέταρτη χρονιά που είμαστε αντιμέτωποι με τη λειψυδρία. Ο χειμώνας που πέρασε ήταν πολύ άνυδρος» σημειώνει ο δήμαρχος Βιάννου Παύλος Μπαριτάκης, προσθέτοντας πως 6  γεωτρήσεις – από τις συνολικά 45- βγήκαν εκτός γιατί στέρεψαν.
       Τα χωριά που αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα είναι ο Αγιος Βασίλειος, ο Βαχός, το Αφράτι. «Τα χωριά Αμυράς και Κεφαλοβρύση είναι στο κόκκινο. Στη Μέση δίνουμε νερό με βυτίο» σημειώνει ο δήμαρχος.
      Και πως προσπαθούν να αντιμετωπίσουν στη Βιάννο το πρόβλημα;
      Κάνουμε αλλαγές και bypasss στο δίκτυο ύδρευσης, έτσι ώστε να μην ξεμένει κάποιο χωριό και να μην αναγκαστούμε να  προχωρήσουμε σε προγραμματισμένες διακοπές νερού. Παρ’ όλα αυτά, τις μεσημεριανές ώρες, το δίκτυο παρουσιάζει αρρυθμίες.
      «Εχουμε αρχίσει να ζητάμε από τους πολίτες να τοποθετήσουν δεξαμενές/ ντεπόζιτο για να αποθηκεύουν το νερό. Το κόστος τοποθέτησης ενός ντεπόζιτου ανέρχεται στα 130 ευρώ περίπου. Κάποιοι το έχουν ήδη κάνει. Στο Ηράκλειο, χωρίς ντεπόζιτο, δεν έχεις νερό. Ολες οι ταράτσες της πόλης είναι γεμάτες δεξαμενές» περιγράφει ο κ. Μπαριτάκης.
      Επίσης, με πόρους από το ΕΣΠΑ Περιφέρειας Κρήτης, ο Δήμος θα προχωρήσει σε επισκευή των παλιών τμημάτων του δικτύου ύδρευσης. Η μελέτη από τον Δήμο έχει ήδη υλοποιηθεί και σε αυτή τη φάση προκηρύσσεται ο διαγωνισμός για το έργο.
      Πάντως, ο δήμαρχος εκφράζει τον προβληματισμό του με την ανέγερση δύο μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων στις περιοχές Καστρί και Κερατόκαμπος.
      «Λόγω του αεροδρομίου του Καστελλίου, το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά σε εμάς, υπάρχει επενδυτική πίεση στον τομέα του τουρισμού. Ούτε οι δρόμοι μας όμως, ούτε τα αποθέματα του νερού, μπορούν να αντέξουν αυτές τις μεγάλες υποδομές. Θα έπρεπε να υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός πριν τη δημιουργία τόσο μεγάλων μονάδων, σε περιοχές που είναι αντιμέτωπες με προβλήματα όπως η λειψυδρία».
      Ποτίζουν τα γκαζόν στην Αράχωβα
      Η λειψυδρία πλήττει και τον Δήμο Διστόμου- Αράχωβας-Αντίκυρ, ο οποίος  κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τον περασμένο Νοέμβριο. Και σε αυτή την περίπτωση εκδόθηκε μι αυστηρή ανακοίνωση με συστάσεις προς τους κατοίκους.
      Στη συγκεκριμένη περιοχή το πρόβλημα σχετίζεται με τη δραματική μείωση των χιονοπτώσεων τα τελευταία τρία χρόνια στη χώρα μας.
      Στην Αράχωβα μένουν 9.000 κάτοικοι. Σύμφωνα με τον δήμαρχο, Γιάννη Σταθά, εκτός από τη μείωση των χιονοπτώσεων – βασική πηγή υδροδότησης της περιοχής- υπάρχει και σπαταλή νερού στις πολυτελείς κατοικίες, κυρίως στο Λιβάδι, που διαθέτουν γκαζόν. «Γίνεται αλόγιστη χρήση. Τον χειμώνα σπαταλούμε 300 κυβικά νερό τη μέρα και υπάρχουν καλοκαιρινές μέρες που ανεβαίνουμε στα 700 κυβικά».
      Σημειώνεται πως σύμφωνα με τα στοιχεία της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, από τα μέσα Ιανουαρίου μέχρι την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου, η έκταση της χιονοκάλυψης στη χώρα μας ήταν συνεχώς κάτω από τον μέσο όρο της περιόδου 2004-2023, και μάλιστα σε επίπεδα από τα χαμηλότερα που έχουν καταγραφεί από το 2004.
      Σε περίοδο 180 ημερών (15 Νοεμβρίου – 15 Μαΐου) την περίοδο 2023-2024 η χιονοκάλυψη ήταν μικρότερη του μέσου όρου τις 163 ημέρες, ενώ την περίοδο 2024-2025 τις 145 ημέρες.
      Στόχος, σε αυτόν τον Δήμο, όπως και στη Λέσβο, είναι η δημιουργία ενός φράγματος. Η θέση που έχει επιλεχθεί είναι στο Λιβάδι. «Αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται προμελέτη με χρηματοδότηση του Δήμου και με δωρεές» σημειώνει ο κ. Στάθας, ο οποίος σε αυτή τη φάση, παλεύει όπως λέει, να λειτουργήσει τέσσερις νέες γεωτρήσεις στην περιοχή.
      Οι περιοχές που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα
      Η Αλεξάνδρα Γκεμιτζή, καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης λέει πως τα διαμερίσματα της χώρας στα οποία η υποβάθμιση των υπογείων υδάτων είναι ήδη σημαντική, είναι πολλά.
      Οπως τα απαριθμεί η ίδια: «Η μεγάλη μείωση του εμπλουτισμού των υπογείων υδάτων στη χώρα μας, είναι χειροπιαστό γεγονός την τελευταία πενταετία. Τα υπόγεια νερά της Δυτικής Ελλάδας και της Πελοποννήσου, έχουν υποστεί μεγάλη μείωση. Η Κρήτη, επίσης μεταβαίνει σταδιακά σε μια κατάσταση με πολύ μειωμένες τιμές εμπλουτισμού των υπόγειων υδάτινων πόρων της. Σε δύσκολη θέση βρίσκονται και η Μακεδονία, η Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου».
      Πώς φτάσαμε ως εδώ
      Ο Κωνσταντίνος Βουδούρης, υδρογεωλόγος, καθηγητής στο τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θράκης, έχει ασχοληθεί εκτεταμένα με τη λειψυδρία στην Ελλάδα.
      Ο ίδιος υπογραμμίζει πως πρόκειται για πρόβλημα που δημιουργήθηκε σε βάθος δεκαετιών κακοδιαχείρισης των υδάτινων πόρων στη Ελλάδα, για μια σειρά από λόγους: κακός συντονισμός των φορέων που ασχολούνται με το ζήτημα της παρακολούθησης των υδάτινων πόρων (ΕΑΓΜΕ, ΕΛΚΕΘΕ, Γενικό Χημείο του Κράτους, Γενική Γραμματεία Υδάτων), ανεπαρκής παρακολούθηση της διαθεσιμότητας των υδάτινων πόρων, υπερβολική εξάρτηση από τις γεωτρήσεις οι οποίες «ξήλωσαν» τον υδροφόρο ορίζοντα σε πολλές περιοχές της χώρας, όπως η Πελοπόννησος και η Χαλκιδική, ανυπαρξία νευραλγικών έργων όπως τα φράγματα και οι ταμιευτήρες και μη αξιοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων, του υφάλμυρου νερού και του βιολογικού καθαρισμού.
      Η κ. Γκεμιτζή, αναφέρει με τη σειρά της πως το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Υδατων έχει να δημοσιεύσει επικαιροποιημένα δεδομένα από το 2020.
      Ο συνδυασμός των παραπάνω με την ανομβρία και τη ξηρασία που πλήττουν το τελευταίο διάστημα τη χώρα μας, οδήγησαν στη σημερινή επικίνδυνη κατάσταση. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον κ. Βουδούρη: «έχει αλλάξει το μοντέλο των βροχοπτώσεων, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Τον περασμένο Νοέμβριο στην Χαλκιδική έπεσαν 300 χιλιοστά βροχής μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο, ποσό που υπό κανονικές συνθήκες σημειώνεται μέσα σε μήνες. Οι ραγδαίες βροχοπτώσεις και τα πλημμυρικά φαινόμενα αλλάζουν το μοντέλο της απορρόφησης του νερού από το έδαφος, μιας και σε μια ραγδαία βροχόπτωση, απορροφάται πολύ μικρό μέρος του νερού, το υπόλοιπο πηγαίνει στη θάλασσα».
      Και ποιες είναι οι λύσεις στο πρόβλημα; Ο κ. Βουδούρης τις συνοψίζει στις εξής:
      «Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα έργα υποδομής. Υπάρχουν φράγματα που ξεκίνησαν πριν από 30 χρόνια και ακόμα δεν έχουν τελειώσει, λείπουν πάντα τα χρονοδιαγράμματα. Οι γεωτρήσεις δεν μπορούν να μας πάνε μακριά. Επίσης, τον υπερτουρισμό δεν μπορούν να τον αντέξουν πολλές περιοχές της χώρας. Πρέπει να μπουν περιορισμοί σε αυτόν τον τομέα. Οι νέες τουριστικές μονάδες, για παράδειγμα, θα πρέπει αναγκαστικά να διαθέτουν υποδομές συλλογής υφάλμυρου νερού αν θέλουμε να ποτίζουμε γκαζόν και να φτιάχνουμε πισίνες. Ο τρόπος άρδευσης πρέπει να αλλάξει- πρέπει να μηδενίσουμε τις διαρροές και τις απώλειες νερού από τα παλιά δίκτυα, αντικαθιστώντας τα με νέα κλειστού τύπου δίκτυα».
      Περισσότερα...

        0

    12. Περιβάλλον

      Τα ευρωπαϊκά δεδομένα για την καύση απορριμμάτων

      Engineer

      Η πρόσφατη διαβούλευση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το δίκτυο έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών καυσίμων στην Ελλάδα άνοιξε εκ νέου τη συζήτηση για τον ρόλο της καύσης απορριμμάτων στην εθνική στρατηγική διαχείρισης αποβλήτων. Η μελέτη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας θέτει σαφείς στόχους: μείωση της ταφής κάτω από 10%, συμπληρωματική λειτουργία της καύσης έναντι της ανακύκλωσης, παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, δημιουργία θέσεων εργασίας και τήρηση αυστηρών ευρωπαϊκών ορίων ρύπων.
      Όμως, το πραγματικό ερώτημα παραμένει: τι δείχνει η ευρωπαϊκή εμπειρία τόσο για την περιβαλλοντική όσο και για την οικονομική διάσταση αυτής της επιλογής;
      Η ευρωπαϊκή εικόνα: δίκτυο εκατοντάδων μονάδων, αλλά και έντονες αντιπαραθέσεις
      Στην Ε.Ε. και τον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο λειτουργούν σήμερα περίπου 500–546 μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων, με συνολική δυναμικότητα 100–114 εκατ. τόνους ετησίως. Μόνο το 2023, στην ΕΕ-27 κάηκαν 58 εκατ. τόνοι δημοτικών αποβλήτων (129 kg ανά κάτοικο), σύμφωνα με την Eurostat.

      Οι μεγάλες πόλεις της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης χρησιμοποιούν εδώ και δεκαετίες τις μονάδες WtE ως βασικό πυλώνα διαχείρισης, ενσωματώνοντάς τες σε δίκτυα τηλεθέρμανσης και βιομηχανικής ενέργειας. Παράλληλα, καταγράφεται ισχυρό επενδυτικό κύμα για αναβαθμίσεις απόδοσης και έργα δέσμευσης CO₂ (CCS):
      Στη Brescia (Ιταλία), η A2A επενδύει €110 εκατ. για αύξηση απόδοσης από 84% σε 98% και μείωση εκπομπών. Στην Κοπεγχάγη, το εμβληματικό CopenHill ξεκινά έργο CCS για δέσμευση 400.000 τόνων CO₂ ετησίως. Στο Όσλο, το Klemetsrud επανεκκινεί αντίστοιχο έργο με στόχο 350.000 τόνους. Στη Στοκχόλμη, η ΕΤΕπ χρηματοδοτεί με €260 εκατ. έργο BECCS για βιοενέργεια. Ωστόσο, η τάση δεν είναι μονοσήμαντη: εκατοντάδες ευρωπαϊκές πόλεις που υιοθετούν την προσέγγιση Zero Wasteαπορρίπτουν νέες μονάδες, επενδύοντας σε διαλογή στην πηγή, βιοαπόβλητα και μηχανική επεξεργασία υπολειμμάτων (MRBT).
      Περιβαλλοντικές επιπτώσεις: τι λένε οι μελέτες
      Η επιστημονική βιβλιογραφία δείχνει μια διαφοροποιημένη εικόνα:
      Σύγχρονες μονάδες με αυστηρά φίλτρα (BAT – Best Available Techniques) εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα εκπομπών βαρέων μετάλλων, διοξινών και μικροσωματιδίων, συχνά κάτω από τα όρια της Ε.Ε. Μελέτες στην Ιταλία, Σλοβακία και Ην. Βασίλειο καταγράφουν μικρή αύξηση συγκεντρώσεων NO₂ και PMσε αποστάσεις έως 3 χλμ., αλλά σε επίπεδα χαμηλότερα από άλλες πηγές όπως η κυκλοφορία. Η EEA δείχνει ότι οι εκπομπές διοξινών από τις μονάδες καύσης στην Ε.Ε. έχουν μειωθεί πάνω από 90% από το 1990, λόγω τεχνολογικών αναβαθμίσεων. Η έρευνα για υπερλεπτά σωματίδια (UFP) υπογραμμίζει ότι πάνω από το 90% των εκπεμπόμενων σωματιδίων μπορεί να είναι μικρότερα από 0,1 μm – δύσκολα φιλτραρίσιμα, με άγνωστη ακόμη πλήρως επίδραση στην υγεία. Παρά τις βελτιώσεις, η καύση έχει σημαντικό κλιματικό αποτύπωμα: η καύση 1 τόνου αποβλήτων παράγει περίπου 1 τόνο CO₂, ενώ το WtE έχει υψηλότερες εκπομπές CO₂e ανά MWh από τις περισσότερες ανανεώσιμες πηγές. Η αντιστάθμιση επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της αποφυγής εκπομπών μεθανίου από την ταφή.
      Η οικονομική διάσταση: ακριβή ή ανταγωνιστική ενέργεια;
      Η ενέργεια από WtE δεν είναι φθηνή. Στην Ευρώπη:
      Η τιμή παραγωγής κυμαίνεται £80–121/MWh για έργα με συμπαραγωγή, υψηλότερη από αιολικά (€60/MWh) και μεγάλης κλίμακας ηλιακά (€87/MWh), και κοντά στο κόστος ηλεκτροπαραγωγής από αέριο ή λιγνίτη (~€90–95/MWh). Το κόστος επεξεργασίας απορριμμάτων με καύση σε σύγχρονες μονάδες κυμαίνεται συνήθως από €80 έως €120/τόνο, ενώ με νέα περιβαλλοντικά τέλη/ETS μπορεί να φτάσει τα £135–193/τόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο – υπερβαίνοντας το κόστος ταφής. Για την ελληνική ΣΜΠΕ, οι υπολογισμοί δείχνουν ότι το καθαρό κόστος για τους δήμους (μετά την πώληση της παραγόμενης ενέργειας) θα μπορούσε να φτάσει τα ~100 €/τόνο, δηλαδή έως και τριπλάσιο από το σημερινό τέλος ταφής.
      Η διάσταση της διαβούλευσης
      Η ευρωπαϊκή νομοθεσία (Οδηγία 2001/42/ΕΚ για Στρατηγικές Μελέτες και 2011/92/ΕΕ για Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) απαιτεί ουσιαστική δημόσια διαβούλευση και εξέταση εύλογων εναλλακτικών σεναρίων. Στη Γαλλία και το Βέλγιο, για παράδειγμα, η έγκριση νέων WtE συνδέεται με αποδείξεις ότι έχει εξαντληθεί η ανακύκλωση και η μείωση στην πηγή.
      Στην ελληνική περίπτωση, η διαβούλευση της ΣΜΠΕ μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία ώστε:
      να εξεταστούν σενάρια χωρίς νέες μονάδες και με ενίσχυση της διαλογής στην πηγή, να υπάρξουν δεσμεύσεις για δημοσιοποίηση σε πραγματικό χρόνο των εκπομπών, να ενσωματωθεί πρόβλεψη για CCS-ready σχεδιασμό, ακολουθώντας τις τάσεις των έργων στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Η ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων στην Ευρώπη δεν είναι μια μονοδιάστατη λύση: τεχνολογικά, μπορεί να λειτουργήσει με χαμηλές εκπομπές, οικονομικά όμως παραμένει ακριβή πηγή ενέργειας και απαιτεί σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Για την Ελλάδα, το κρίσιμο είναι να ληφθούν υπόψη τα διεθνή δεδομένα, τόσο στην περιβαλλοντική παρακολούθηση όσο και στην κοστολόγηση, ώστε η επιλογή να είναι αποτέλεσμα τεκμηριωμένης και διαφανούς διαδικασίας.
      1. Επιδημιολογικές μελέτες & επιπτώσεις στην υγεία
      Μελέτη σε Ιταλία, Σλοβακία, Αγγλία (2011):
      Αξιολογήθηκαν οι επιδράσεις της καύσης και της ταφής σε άτομα που ζουν κοντά σε εγκαταστάσεις (≤ 3 km). Εντοπίστηκε μικρή αύξηση NO₂ (~0.14–0.23 µg/m³), χαμηλότερη για PM₁₀. Συμπέρασμα: μέτριες επιπτώσεις, σε σύγκριση με άλλες πηγές όπως κυκλοφορία ή βιομηχανία.(PMC, BioMed Central) Μετα-ανάλυση (PMC, 2023):
      Συνοπτική ανασκόπηση που υποδεικνύει ευρεία επιστημονική συμφωνία ότι οι σύγχρονες, καλά σχεδιασμένες μονάδες WtE έχουν χαμηλό κίνδυνο για την υγεία.(PMC) Μελέτη Greater London Authority (2020):
      Ανέλυσε 35 πρόσφατες επιστημονικές εργασίες. Το συμπέρασμα ήταν ότι οι ελεγχόμενες, σύγχρονες μονάδες είναι απίθανο να προκαλέσουν σοβαρό κίνδυνο υγείας (καρκίνος, αναπαραγωγή, νεογνική υγεία).(London City Hall) 2. Βιοχημικές επιπτώσεις & biomonitoring
      Σημασία του biomonitoring:
      Πόρισμα από Zero Waste Europe τονίζει ότι η παρακολούθηση του περιβάλλοντος (φυτά, τρόφιμα) κοντά σε μονάδες καύσης αποκαλύπτει ενδείξεις τοξικών ρύπων και υπογραμμίζει την ανάγκη για ενδελεχείς περιβαλλοντικές αξιολογήσεις.(Zero Waste Europe) Πολυκλώρια PCB & διοξίνες στο μητρικό γάλα (Ηνωμένο Βασίλειο):
      Μελέτη σε 194 πρώτες μητέρες κοντά σε μονάδες καύσης: δεν βρέθηκε άμεση συσχέτιση με απόσταση κατοικίας, αλλά με τα επίγεια σωματίδια από την καύση. Οι τιμές ήταν εντός φυσιολογικών ευρωπαϊκών ορίων, αλλά υπογραμμίζει ανάγκη για περισσότερη παρακολούθηση.(The Guardian) 3. Εκπομπές ρύπων & τεχνικές πτυχές
      Ευρωπαϊκή εικόνα εκπομπών (EEA, 2025):
      Οι συνολικές εκπομπές από μονάδες καύσης (WtE) εμφανίζουν σταθερότητα τελευταία χρόνια, με μικρές διακυμάνσεις—ενδεικτικό της συνειδητής βελτίωσης και σταθεροποίησης.(European Environment Agency) Διοξίνες και άλλα τοξικά (Wikipedia & EEA😞
      Νεότερες μονάδες, με συστήματα καθαρισμού, μειώνουν σημαντικά τις εκπομπές. Οι διοξίνες αποτελούσαν μεγάλο πρόβλημα παλιά, αλλά έχουν μειωθεί >90%. Τα υπόλοιπα κατάλοιπα (fly ash, bottom ash) περιέχουν βαρέα μέταλλα και πρέπει να διαχειρίζονται ως επικίνδυνα απόβλητα.(Wikipedia) Ιδιαίτερη πηγή UFP (ultrafine particles😞
      Μελέτη (UK/US) δείχνει ότι >90% των εκπεμπόμενων σωματιδίων είναι υπερλεπτά (UFP<0.1 μm), τα οποία τα φίλτρα μπορεί να μην συγκρατούν αποτελεσματικά (από 5% έως 100% ανάλογα με μέγεθος).(arXiv) GHG και περιβαλλοντική απόδοση:
      Μία μελέτη (PLOS, 2023) αναφέρει ότι οι μονάδες καύσης έχουν μεγαλύτερες εκπομπές CO₂e ανά παραγόμενη kWh (1707 g CO₂e/kWh), υπερέχοντας άλλων πηγών ενέργειας—και θίγεται ότι θεωρούνται «καθαρές» λάθος.(London City Hall, journals.plos.org) Κόστος παραγωγής ενέργειας (ανά MWh)
      Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μέσω συστήματος Contracts for Difference (CfD), η τιμή εγγύησης (“strike price”) για WtE με συμπαραγωγή (CHP) έχει κυμανθεί: £80/MWh (2015–2019) Έως £116–121/MWh (2023–2024) (SCIEPublish, Wikipedia, Wikipedia) Άλλες πηγές ενέργειας – EU (2018): Αιολικά (έδαφος): ~€60/MWh Ηλιακά (PV, μεγάλα έργα): ~€87/MWh Αέριο CCGT: ~€95/MWh Λιγνίτης / κάρβουνο: ~€90/MWh (Energy) → Συμπέρασμα: Η ενέργεια από WtE είναι ακριβότερη από τα πιο φθηνά ΑΠΕ (ηλιακά & αιολικά), αλλά όχι δραματικά ακριβότερη από τα ορυκτά.
      Επιπτώσεις από νέους φόρους / ETS (Ηνωμένο Βασίλειο)
      Η επέκταση του ETS (Emissions Trading Scheme) στα WtE αναμένεται να φέρει κόστος £135–193 ανά τόνο απορριμμάτων, ενώ το κόστος ταφής κυμαίνεται £146–156/τόνο και η εξαγωγή £111–124/τόνο (RenewablesRoadmap, The Guardian). → Αυτό σημαίνει ότι οι δήμοι ενδέχεται να επιβαρυνθούν σημαντικά, και μπορεί να γίνει φθηνότερο να συνεχίσουν την ταφή ή να εξάγουν απορρίμματα, αρκετά οικονομικά.
      Εκτίμηση παραγωγής και επενδύσεων
      Iru Power Plant – Εσθονία: Εγκατεστημένη ισχύς WtE: 17 MW + θερμότητα Κόστος κατασκευής μονάδας: €105 εκατ. (Wikipedia) Gloucestershire WtE (Γλασκόβη, Αγγλία): Ισχύς: 14.5 MW παραγωγής – ~116 GWh/έτος Κόστος επένδυσης: £633 εκατ. Κόστος επεξεργασίας απορριμμάτων: £112.47/τόνο (Wikipedia)  
      Παράμετρος Εκτίμηση / Σύγκριση Τιμές ενέργειας (WtE) ~£80–121/MWh – πιο ακριβή από ΑΠΕ, κοντά σε ορυκτά Κόστος απορριμμάτων (UK) ~£112/τόνο για επεξεργασία με WtE Κόστος από φόρους (ETS) £135–193/τόνο – πιθανά πιο ακριβό από ταφή Κατασκευαστικό κόστος Τουλάχιστον δεκάδες έως εκατοντάδες εκατ. € Συμπέρασμα: Η ενέργεια από καύση απορριμμάτων μπορεί να είναι οικονομικά βιώσιμη σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα—όπως όταν αντικαθιστά ταφή με υψηλό κόστος ή όταν συνδυάζεται με τηλεθέρμανση ή συμπαραγωγή. Ωστόσο, σε σύγκριση με φθηνότερες ΑΠΕ (ηλιακή, αιολική), είναι σαφώς πιο ακριβή. Επιπλέον, νέα περιβαλλοντικά κόστη ή φόροι (όπως ETS) μπορούν να αλλάξουν δυναμικά την οικονομική αποδοτικότητα.
      Περισσότερα...

        0

    13. Περιβάλλον

      Ξηρασία ρεκόρ για τα μέσα Ιουλίου στην Ευρώπη και στην περιφέρεια της Μεσογείου

      Engineer

      Πάνω από το ήμισυ των εδαφών στην Ευρώπη και στην περιφέρεια της Μεσογείου εξακολούθησαν να πλήττονται από την ξηρασία την περίοδο από τις 11 ως τις 19 Ιουλίου 2025, σύμφωνα με την ανάλυση από το Γαλλικό Πρακτορείο των δεδομένων του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας (EDO).
      Αυτό το ποσοστό του 51,9%, 21 μονάδες πάνω από το μέσο όρο της περιόδου 2012-2024, είναι το πιο αυξημένο που έχει καταγραφεί σ’ αυτή την περίοδο της χρονιάς αφότου άρχισαν οι παρατηρήσεις το 2012. Η αναλογία των εδαφών που πλήττονται είναι σταθερή σε σχέση με το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου.
      Ο δείκτης ξηρασίας του παρατηρητηρίου του ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus, που βασίζεται σε δορυφορικές παρατηρήσεις, συνδυάζει τρεις παραμέτρους: βροχοπτώσεις, υγρασία των εδαφών και κατάσταση της βλάστησης. Περιλαμβάνει τρία επίπεδα ξηρασίας (παρακολούθηση, προειδοποίηση, συναγερμός).
      Η ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια πλήττονται ιδιαίτερα. Στη Σερβία, όπου σχεδόν το σύνολο (99%) των εδαφών αντιμετωπίζει λειψυδρία, το ποσοστό των εδαφών που βρίσκονται στο επίπεδο του συναγερμού φθάνει το 68%. Η κατάσταση αυτή ανησυχεί τους παραγωγούς σμέουρων (φραμπουάζ), των οποίων η χώρα είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγούς.
      Πάνω από το ήμισυ των εδαφών της Ουγγαρίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας βρίσκονται επίσης σε κατάσταση συναγερμού, με ποσοστά 63%, 52% και 51% αντιστοίχως.
      Στη δυτική Ευρώπη, η κατάσταση επιδεινώθηκε σε σχέση με το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου. Με 21% των εδαφών σε συναγερμό, το Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπο με ισχυρή ξηρασία, έπειτα από μια άνοιξη που ήταν η πιο ζεστή στην ιστορία του.
      Στη Γερμανία, το τμήμα της χώρας που βρίσκεται σε συναγερμό αυξήθηκε πολύ, περνώντας από το 9% στο 26% από το πρώτο στο δεύτερο δεκαήμερο του Ιουλίου. Στη Γαλλία, το ποσοστό αυτό φθάνει το 19%, κυρίως στο δυτικό τμήμα της χώρας.
      Η ξηρασία αυτή ευνοεί τις πυρκαγιές, όπως η ιστορικών διαστάσεων και φονική φωτιά που ξέσπασε την Τρίτη στο νομό Οντ, στη νότια Γαλλία.
      Η Τουρκία βρίσκεται επίσης αντιμέτωπη με τη λειψυδρία: πάνω από τα τρία τέταρτα της χώρας (76%) αντιμετωπίζει ξηρασία. Το ποσοστό των εδαφών της που βρίσκονται στο επίπεδο του συναγερμού φθάνει το 18%.
      Στην περιφέρεια της Σμύρνης, η ξηρασία αυτή ενισχύει τις συγκρούσεις για τη χρήση του νερού ανάμεσα σε τουρίστες και κατοίκους.
      Αυτό είναι ένα πρόβλημα που υπάρχει και σε άλλες χώρες της μεσογειακής περιφέρειας, οι οποίες συγκεντρώνουν το 30% του παγκόσμιου τουρισμού και θα γνωρίσουν, σύμφωνα με τους κλιματολόγους, μείωση των βροχοπτώσεων στη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών.
      Αντιθέτως η Πορτογαλία και η Ισπανία έχουν χαμηλά ποσοστά ξηρασίας (10% και 7%).
      ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
      Περισσότερα...

        0

    14. Περιβάλλον

      Ο Δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα στις αρχές Αυγούστου 2025

      Engineer

      Στον παρακάτω χάρτη απεικονίζεται ο δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα την 1η Αυγούστου 2025, σύμφωνα με την ανάλυση της ομάδας ΜΕΤΕΟ του ΕΑΑ. Όπως προκύπτει, με εξαίρεση αρκετές περιοχές της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της κεντρικής Στερεάς Ελλάδας, η χώρα βρίσκεται σε συνθήκες ξηρασίας. Μεγάλο μέρος της Κρήτης, της Πελοποννήσου, της ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης και της Λέσβου πλήττονται από έντονη ή ακραία ξηρασία (επίπεδα 4 και 5). Σε κατάσταση μέτριας ή σημαντικής ξηρασίας (επίπεδα 2 και 3) βρίσκονται πολλές περιοχές της Αττικής, της Εύβοιας, της δυτικής Στερεάς Ελλάδας και της Ηπείρου, καθώς και πολλά νησιά της χώρας. Μετά τις ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες και χαμηλές βροχοπτώσεις του Ιουλίου, σχεδόν το σύνολο της χώρας βρίσκεται σε υψηλότερο για την εποχή επίπεδο ξηρασίας σε σχέση με τις αρχές του προηγούμενου μήνα.
      Η αξιολόγηση των συνθηκών ξηρασίας βασίζεται στην εδαφική υγρασία του στρώματος μεταξύ 28 και 100 εκατοστών κάτω από την επιφάνεια. Η περιεκτικότητα σε νερό στο στρώμα αυτό είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη και απόδοση πολλών γεωργικών καλλιεργειών και αντικατοπτρίζει την επίδραση του υετού, της εξατμισοδιαπνοής και της απορροής/διήθησης νερού στο έδαφος σε ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν η εδαφική υγρασία σε αυτό το στρώμα είναι αρκετά κάτω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα μιας συγκεκριμένης περιοχής, αυτό συνεπάγεται συνθήκες (σχετικής) ξηρασίας και άρα παρατεταμένο υδατικό στρες για τις καλλιέργειες.
      Με βάση τα δεδομένα εδαφικής υγρασίας της υπηρεσίας Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζουμε τον κανονικοποιημένο δείκτη απόκλισης εδαφικής υγρασίας (SSMI) λαμβάνοντας υπόψη τις τωρινές συνθήκες καθώς και αυτές κατά την περίοδο αναφοράς 1991-2020. Ανάλογα με την τιμή του δείκτη αυτού κατατάσσουμε την ξηρασία στα επίπεδα 1 έως 5, τα οποία με τη σειρά υποδηλώνουν ήπια, μέτρια, σημαντική, έντονη και ακραία ξηρασία. Οι καταστάσεις αυτές έχουν σχετική και όχι απόλυτη έννοια. Για παράδειγμα, αν η εδαφική υγρασία είναι αρκετά χαμηλή για τα δεδομένα μιας περιοχής την συγκεκριμένη περίοδο του έτους, τότε ενδέχεται να έχουμε έως και ακραία ξηρασία χωρίς να είναι τελείως ξερό το έδαφος. Στις περιπτώσεις όπου ο δείκτης SSMI είναι ελαφρώς αρνητικός ή θετικός, τότε βρισκόμαστε σε κανονικές για την εποχή συνθήκες, ενώ αν είναι σημαντικά θετικός τότε έχουμε πλεόνασμα υγρασίας στο έδαφος. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ελλείψει επιτόπιων παρατηρήσεων οι τιμές εδαφικής υγρασίας αποτελούν εκτίμηση εξειδικευμένου μοντέλου για την επιφάνεια της Γης (ERA5-Land) και κατά τόπους ενδέχεται να υπάρχουν αποκλίσεις από τις πραγματικές συνθήκες.

      Εικόνα 1. Επίπεδα ξηρασίας στην Ελλάδα κατά την 1η Αυγούστου 2025. Οι περιοχές που βρίσκονται σε κατάσταση σχετικής ξηρασίας είναι χρωματισμένες σύμφωνα με την 5-βάθμια κλίμακα στο άνω δεξιά άκρο του χάρτη. Περιοχές όπου η εδαφική υγρασία είναι σημαντικά πάνω από τα κανονικά επίπεδα απεικονίζονται με πράσινο, ενώ περιοχές με εδαφική υγρασία κοντά στην μέση τιμή απεικονίζονται με άσπρο.
      Περισσότερα...

        0

    15. Περιβάλλον

      Οι προτεινόμενες θέσεις χωροθέτησης των έξι (6) μονάδων καύσης απορριμμάτων

      Engineer

      Σε δημόσια διαβούλευση έθεσε η Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για τη δημιουργία, σε όλη τη χώρα, δικτύου 6 μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων από αστικά στερεά απόβλητα με τη μέθοδο της καύσης.
      Το σχέδιο αφορά τη δημιουργία Δικτύου Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης δευτερογενών (απορριμματογενών) στερεών καυσίμων και ενεργειακών υπολειμμάτων ικανής θερμογόνου δύναμης, που θα προκύπτουν από την επεξεργασία των αστικών στερεών αποβλήτων. Αντίθετα δεν περιλαμβάνονται τα σύμμεικτα υπολειμματικά στερεά απόβλητα.
      Μέσω αυτού θα επιτευχθεί η μετάβαση από το υφιστάμενο γραμμικό μοντέλο διαχείρισης των υπολειμμάτων επεξεργασίας απορριμμάτων (μέσω υγειονομικής ταφής) σε ένα σύγχρονο, αποδοτικό και ανταγωνιστικό κυκλικό μοντέλο διαχείρισης (ενεργειακή αξιοποίηση). Τελικός στόχος είναι η μείωση, έως το 2030, της ποσότητας των αστικών στερεών αποβλήτων που καταλήγουν σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων το πολύ σε 10% κατά βάρος των παραγόμενων αστικών αποβλήτων, όπως έχει τεθεί άλλωστε από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Όπως αναφέρει η μελέτη, μόνο με την εφαρμογή των υφιστάμενων μεθόδων διαχείρισης αποβλήτων αλλά χωρίς την εφαρμογή μεθόδων της καύσης, δεν μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος υγειονομικής ταφής του 10% των παραγόμενων στερεών αποβλήτων.
      Μέσω της ΣΜΠΕ, ενσωματώνεται η περιβαλλοντική διάσταση κατά την υιοθέτηση ενός δικτύου 6 μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης σε επίπεδο χώρας, ως ακολούθως:
      Δ.Ε.1.1: Π.Ε. Ροδόπης ή Ξάνθης Δ.Ε.1.2: Π.Ε. Κοζάνης Δ.Ε.2: Π.Ε. Αρκαδίας, Αχαΐας ή Ηλείας Δ.Ε.3.1: Π.Ε. Βοιωτίας Δ.Ε.3.2: Περιφέρεια Αττικής Δ.Ε.4: Π.Ε. Ηρακλείου
      Με βάση τα δεδομένα που προέκυψαν κατά τη διαδικασία διερεύνησης της σκοπιμότητας υλοποίησης του εν λόγω σχεδίου, αναφορικά με την επιλογή τεχνολογίας για την ενεργειακή αξιοποίηση δευτερογενών καυσίμων και υπολειμμάτων επεξεργασίας, προκρίθηκε η επιλογή της καύσης (incineration) μέσω τεχνολογιών κινούμενης εσχάρας (moving grate) καθώς:
      Αποτελεί την ωριμότερη τεχνολογία με πολλά επιτυχημένα παραδείγματα εφαρμογής στο εξωτερικό. Υπάρχει επαρκής τεχνολογία για τη λειτουργία σε βιομηχανική κλίμακα. Παρέχει τον υψηλότερο βαθμό απόδοσης σε σχέση με τις εναλλακτικές τεχνολογίες ενεργειακής αξιοποίησης. Επιτυγχάνει τα πιο αυστηρά όρια εκπομπών σε επίπεδο Ε.Ε. (BREF, IED). Εκτρέπει τα δευτερογενή (απορριμματογενή) καύσιμα και τα υπολείμματα επεξεργασίας ΑΣΑ από τη ταφή με παράλληλη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Έχει χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις (σημαντικά χαμηλότερες και ελεγχόμενες εκπομπές αερίων, χαμηλή παραγωγή υγρών αποβλήτων (σε σχέση με την αεριοποίηση και την πυρόλυση), μικρός βαθμός υπολειμμάτων προς διάθεση). Δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησης τέφρας πυθμένα και ιπτάμενης τέφρας (υπό προϋποθέσεις). Απαιτείται μικρή έκταση για την κατασκευή μιας μονάδας (40 – 50 στρ.). Οι εναλλακτικές τεχνολογίες (αεριοποίηση και πυρόλυση) έχουν πάρα πολλές αποτυχημένες εφαρμογές, λόγω της δυσκολίας τους να διαχειριστούν αξιόπιστα και αποτελεσματικά ανομοιογενή απόβλητα. Το ποσοστό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης θα καλύπτει το 2% της απαιτούμενης ενέργειας στο σύνολο της επικράτειας (51.800 GWh), σύμφωνα με το ισοζύγιο ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΔΜΗΕ, 2024).
      Περισσότερα για τη ΣΜΠΕ μπορείτε να δείτε εδώ.
      Περισσότερα...

        1

    16. Περιβάλλον

      Κλιματική ουδετερότητα της Αθήνας: Οι στόχοι της πόλης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Αποστολής

      GTnews

      Με στόχο την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2030, ο Δήμος Αθηναίων υπέγραψε Σύμφωνο Συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η συμφωνία αφορά την παροχή τεχνικής και συμβουλευτικής υποστήριξης από την ΕΤΕπ για τα επόμενα τρία χρόνια, με στόχο την ωρίμανση, την υλοποίηση και τη διασφάλιση χρηματοδότησης του Κλιματικού Επενδυτικού Σχεδίου της Αθήνας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Αποστολής για τις 100 Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις.
      Η Αθήνα αποτελεί πλέον μία από τις πόλεις της Ευρωπαϊκής Αποστολής για την Κλιματική Ουδετερότητα, έχοντας εξασφαλίσει το επίσημο σήμα Mission City τον Μάιο του 2025. Προηγήθηκε η υποβολή και έγκριση του Κλιματικού Συμβολαίου Αθήνας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στη συνέχεια, το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε την συμφωνία συνεργασίας με την ΕΤΕπ.
      Το Κλιματικό Συμβόλαιο της Αθήνας είναι ένα φιλόδοξο αλλά ρεαλιστικό σχέδιο, που συνδιαμορφώθηκε συμμετοχικά με δεκάδες τοπικούς φορείς, μέσα από τη λειτουργία του Κλιματικού Φόρουμ, καθώς το Κλιματικό Επενδυτικό Σχέδιο της πόλης, θέτει στο επίκεντρο την πράσινη αναζωογόνηση, την ενεργειακή μετάβαση, τη βιώσιμη κινητικότητα και την κοινωνική συνοχή, με επίκεντρο την κλιματική δικαιοσύνη και την ενεργειακή δημοκρατία. Η τεχνική υποστήριξη της ΕΤΕπ έρχεται να ενισχύσει την προσπάθεια υλοποίησης, ωριμάζοντας επενδυτικά σχέδια και κινητοποιώντας πόρους.
      Η συνεργασία της ΕΤΕπ με τον Δήμο Αθηναίων εντάσσεται σε ευρύτερο πλαίσιο συμφωνίας για την παροχή τεχνικής βοήθειας μέσω του Συμβουλευτικού Κόμβου InvestEU, με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) υπέγραψε τη συμφωνία παροχής συμβουλευτικής υποστήριξης με έξι συνολικά ελληνικούς δήμους: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Τρίκαλα, Ιωάννινα και Καλαμάτα, με στόχο τη στήριξη του σχεδιασμού και της υλοποίησης τοπικών επενδυτικών στρατηγικών, ευθυγραμμισμένων με τους στόχους τους για κλιματική ουδετερότητα και την «έξυπνη» αστική ανάπτυξη.
      Η πρωτοβουλία ενισχύει την προετοιμασία επενδυτικών σχεδίων στους τομείς της βιώσιμης κινητικότητας, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της ενεργειακής απόδοσης, των υποδομών έξυπνων πόλεων και της κυκλικής οικονομίας.
      Στο πλαίσιο της εφαρμογής του Κλιματικού Συμβολαίου και της ενεργοποίησης του Κλιματικού Επενδυτικού Σχεδίου, πραγματοποιήθηκε σεμινάριο με θέμα: «Χρηματοοικονομικά εργαλεία για την υλοποίηση των κλιματικών και κοινωνικών δεσμεύσεων», με συμμετοχή στελεχών του δήμου, πανεπιστημιακών, επαγγελματικών και κοινωνικών φορέων και δημιουργείται Συμβούλιο Κλιματικών Επενδύσεων, με συμμετοχή εμπειρογνωμόνων, στελεχών του δήμου και κοινωνικών εταίρων.
      Ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, δήλωσε: «Στην Αθήνα, με σχέδιο, συνέπεια και συνεργασίες, δίνουμε σάρκα και οστά στη δέσμευσή μας για κλιματική ουδετερότητα έως το 2030. Η νέα στρατηγική συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, μας δίνει τα εργαλεία και την τεχνική υποστήριξη που χρειαζόμαστε για να μετατρέψουμε το φιλόδοξο Κλιματικό Επενδυτικό Σχέδιο, ύψους άνω των 6,5 δισ. ευρώ, σε συγκεκριμένα έργα προς όφελος των πολιτών. Προχωράμε με ρεαλισμό και όραμα για μια βιώσιμη, πράσινη και κοινωνικά δίκαιη Αθήνα - μια πόλη για όλες και όλους».
      Ο αντιδήμαρχος Κλιματικής Διακυβέρνησης και Κοινωνικής Οικονομίας, Νίκος Χρυσόγελος, ο οποίος υπέγραψε τον Ιούλιο του 2025, τη συμφωνία εκ μέρους του Δήμου Αθηναίων, μαζί με τον αντιπρόεδρο της ΕΤΕπ, Γιάννη Τσακίρη, τόνισε: «Η συνεργασία με την ΕΤΕπ αποτελεί σταθμό στην πορεία προς ένα βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον για όλους. Ενισχύονται έργα όπως: η δημοτική συγκοινωνία και το δίκτυο ποδηλατοδρόμων, πράσινες και δροσερές διαδρομές με λύσεις βασισμένες στη φύση, ανάπλαση φυσικών περιοχών, όπως ο Λυκαβηττός και ο Ποδονίφτης, συνεργασίες για καθαρή ενέργεια και κυκλική οικονομία».
      Συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς για τον βιώσιμο τουρισμό
      Παράλληλα, μνημόνιο συνεργασίας που προβλέπει τη θεσμική συνέργεια στους τομείς της επιστημονικής τεκμηρίωσης, της έρευνας, της εκπαίδευσης και της μεταφοράς τεχνογνωσίας στον τομέα του τουρισμού και της βιώσιμης ανάπτυξης, υπέγραψαν στο δημαρχείο της Αθήνας, η Αναπτυξιακή Εταιρεία του δήμου Αθηναίων και το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, μέσω του Τμήματος Τουριστικών Σπουδών της Σχολής Οικονομικών, Επιχειρηματικών και Διεθνών Σπουδών.
      Το Μνημόνιο προβλέπει τη συνεργασία σε θέματα παροχής επιστημονικών δεδομένων, κοινής συμμετοχής σε ερευνητικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, εκπαίδευσης, αλλά και τεκμηριωμένης υποστήριξης της αναπτυξιακής στρατηγικής της Αθήνας με γνώμονα την αειφορία και την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού της προϊόντος. Η συμφωνία εστιάζει στην υποστήριξη της Αναπτυξιακής Αθήνας ως Οργανισμού Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού (DMMO), με έμφαση στο Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης και Τουρισμού της Αθήνας, που ανέπτυξε ο δήμος Αθηναίων με σκοπό τον στρατηγικό σχεδιασμό και την παρακολούθηση της τουριστικής δραστηριότητας της πόλης.
      Το Μνημόνιο έχει πενταετή διάρκεια και προβλέπει ουσιαστική συνεργασία σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος, με δυνατότητα ανανέωσης και περαιτέρω εμβάθυνσης των κοινών δράσεων.
      Σε δηλώσεις του κατά την τελετή υπογραφής του Μνημονίου, ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, τόνισε: «Ο τουρισμός αποτελεί κομβικό πυλώνα για την οικονομία της Αθήνας. Γι’ αυτό και επενδύουμε στη γνώση και τη συνεργασία με την ακαδημαϊκή κοινότητα. Με το Μνημόνιο αυτό, θέτουμε τις βάσεις για έναν τουριστικό σχεδιασμό που σέβεται την πόλη, τους κατοίκους και το περιβάλλον. Η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς ενισχύει τις προσπάθειές μας για έναν προορισμό που εξελίσσεται με όρους βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας και κοινωνικής συνοχής. Θέλουμε η Αθήνα να είναι μία πόλη - πρότυπο που αξιοποιεί τα επιστημονικά εργαλεία για να σχεδιάζει το μέλλον της με στρατηγική και διαφάνεια».
      Ο διευθύνων σύμβουλος της Αναπτυξιακής Αθήνας Α.Ε., Ιωάννης Γεώργιζας, ανέφερε: «Η συνεργασία μας με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη της Αθήνας. Στόχος μας είναι ο τουρισμός να λειτουργεί υπεύθυνα, ισόρροπα και με σεβασμό στην ταυτότητα και τις ανάγκες της πόλης. Η γνώση, η εμπειρία και η ερευνητική ικανότητα του Πανεπιστημίου Πειραιώς αποτελούν πολύτιμα εργαλεία ώστε να διαμορφώσουμε πολιτικές και στρατηγικές που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες προκλήσεις».
      Από την πλευρά του, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Μιχαήλ Σφακιανάκης, σημείωσε: «Η πρωτοβουλία αυτή επισφραγίζει μια ήδη εξαιρετική και ουσιαστική συνεργασία, η οποία ξεκίνησε με το εμβληματικό έργο για τη Φέρουσα Ικανότητα της Αθήνας, και αναδεικνύει τη σημασία της συνέργειας μεταξύ του δημόσιου Πανεπιστημίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην αντιμετώπιση σύνθετων και πραγματικών ζητημάτων. Το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, με κύριο μοχλό το Τμήμα Τουριστικών Σπουδών, θα συνεχίσει να συμβάλλει ενεργά με επιστημονική τεκμηρίωση και ερευνητική υποστήριξη».
      Περισσότερα...

        0

    17. Περιβάλλον

      Ισχυρός καύσωνας στα Βαλκάνια – Πρώτη φορά 50°C στην Τουρκία

      Engineer

      Ένα εξαιρετικά ισχυρό και παρατεταμένο κύμα καύσωνα πλήττει τις τελευταίες ημέρες τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με τις θερμοκρασίες να ξεπερνούν και τους 45°C. Το πιο εντυπωσιακό και ανησυχητικό στοιχείο είναι η καταγραφή θερμοκρασίας 50°C στην Τουρκία, για πρώτη φορά στην ιστορία των μετεωρολογικών μετρήσεων της χώρας.
      Η θερμοκρασία αυτή σημειώθηκε την Παρασκευή 25 Ιουλίου 2025 στην περιοχή Σιλόπι (Silopi) με τιμή μέγιστης θερμοκρασίας στους 50.5°C, στη νοτιοανατολική Τουρκία, κοντά στα σύνορα με το Ιράκ και τη Συρία. Η περιοχή αυτή επηρεάζεται συχνά από υπερβολικά θερμές και ξηρές αέριες μάζες από τη Μέση Ανατολή. Αν επιβεβαιωθεί επίσημα από την Τουρκική Μετεωρολογική Υπηρεσία (MGM), πρόκειται για νέο εθνικό ρεκόρ θερμοκρασίας, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ των 49.5°C που είχε σημειωθεί στο Τζίζρε το 2021.
      Το κύμα καύσωνα συνοδεύεται από παρατεταμένη ξηρασία, αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών, και σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, τη γεωργία και τα ενεργειακά δίκτυα.
      Εικόνα 1. Μέγιστες θερμοκρασίες την Παρασκευή 25 Ιουλίου 2025 σε μέρος της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Τουρκίας.
      Περισσότερα...

        0

    18. Περιβάλλον

      Θαλάσσιο πάρκο στο Ιόνιο: Οι 80 παραλίες που εντάσσονται σε καθεστώς προστασίας

      Engineer

      Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκαν τα δύο νέα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα, τα οποία θα δημιουργηθούν στο Ιόνιο Πέλαγος και τις Νότιες Κυκλάδες, με προθεσμία συμμετοχής των πολιτών και φορέων έως τις 22 Σεπτεμβρίου. Στόχος της διαβούλευσης είναι η υποβολή σχολίων και προτάσεων για την τελική διαμόρφωση του πλαισίου προστασίας.
      Τα νέα πάρκα εντάσσονται σε ένα ευρύτερο σχέδιο διασυνδεδεμένων προστατευόμενων περιοχών, το οποίο υπερβαίνει τις υπάρχουσες, μεμονωμένες ζώνες του δικτύου Natura 2000. Σκοπός τους είναι η διατήρηση της μοναδικής βιοποικιλότητας, η προστασία και η αποκατάσταση των οικοτόπων και η προώθηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το θαλάσσιο περιβάλλον. Ωστόσο, λόγω της μετατροπής μεγάλων εκτάσεων, συνολικά 80 παραλίες στα νησιά του Ιονίου και σε τμήμα της νοτιοδυτικής Πελοποννήσου, εντάσσονται στο θαλάσσιο πάρκο, γεγονός που επιφέρει περιορισμούς σε δημοφιλείς προορισμούς για τουρίστες και λουόμενους.
      Αυτές είναι οι 80 παραλίες που εντάσσονται στο Θαλάσσιο Πάρκο Ιονίου

       
       
      Ποιες είναι οι "απάτητες παραλίες"
      Ο θεσμός των «απάτητων παραλιών» θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 2024, κι όπως αναφέρεται στη σχετική ΚΥΑ, «στο σύνολο των περιοχών αυτών απαγορεύεται η
      παραχώρηση του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας, καθώς και οποιαδήποτε άλλη δράση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη μορφολογία τους και την ακεραιότητά τους ως προς τις οικολογικές τους λειτουργίες, και ιδίως:
      1. Η παρουσία μηχανοκίνητων οχημάτων,

      2. η διοργάνωση εκδηλώσεων με συμμετοχή περισσότερων από δέκα (10) άτομα,

      3. η μουσική ή η παραγωγή άλλων ήχων με χρήση συσκευής ηλεκτρικής αναπαραγωγής ή ενίσχυσης, για την άσκηση δραστηριοτήτων,
      4. η τοποθέτηση κινητών στοιχείων, όπως τραπεζοκαθισμάτων, ομπρελών, ξαπλωστρών κ.ά.

      5. η άσκηση δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους λουόμενους ή την αναψυχή του κοινού, για εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής,

      6. λειτουργία αυτοκινούμενου ή ρυμουλκούμενου τροχήλατου αναψυκτήριου.

      Εντός των ορίων του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ιονίου εντοπίζονται 32 «απάτητες παραλίες», οι οποίες επικαλύπτονται μερικώς ή εξολοκλήρου με αμμώδεις ακτές οι οποίες έχουν συμπεριληφθεί στα όρια του θαλάσσιου πάρκου, καθώς αποτελούν αναπαραγωγικό βιότοπο για τις θαλάσσιες χελώνες.

      Νότια των Αντικυθήρων και θα καλύπτει συνολική έκταση άνω των 14.000 km² (συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων περιοχών Natura 2000 συνολικής έκτασης 3.668,86 km²). Το πάρκο θα καλύπτει πάνω από το 11% των ελληνικών χωρικών υδάτων, με τον Ιόνιο τομέα της Ελληνικής Τάφρου να αποτελεί τον πυρήνα του.

      Το πάρκο δημιουργείται λόγω της μεγάλης σημασίας της περιοχής για τα θαλάσσια θηλαστικά, όπως οι Physeter macrocephalus, Ziphius cavirostris και Stenella coeruleoalba. Επιπλέον, υπάρχει σημαντική παρουσία της φώκιας Monachus monachus, καθώς και δελφινιών Grampus griseus, Delphinus delphis και Tursiops truncatus. Η περιοχή περιλαμβάνει μία από τις πιο σημαντικές περιοχές ωοτοκίας για τη Caretta caretta, περιοχές με Posidonia oceanica και Cystoseira spp s.l., καθώς και φυσικούς οικότοπους υφάλων.

      Σε βαθιά ύδατα υπάρχουν επίσης σχηματισμοί κοραλλιών και βαθύβια κοράλλια, τα οποία αποτελούν θαλάσσιους βιογενείς οικοτόπους υψηλής αξίας για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας
      Περισσότερα...

        0

    19. Περιβάλλον

      Δασικές πυρκαγιές: Οι τρεις (3) βασικοί παράγοντες που καθορίζουν τη συμπεριφορά μιας δασικής πυρκαγιάς

      Engineer

      Υπό την απειλή υψηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας, η συζήτηση για τους παράγοντες που οδηγούν στην ταχεία εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών επανέρχεται στο προσκήνιο, ως μια επείγουσα αλλά και δυσάρεστη επικαιρότητα. Ενώ οι δασικές πυρκαγιές από μόνες τους είναι φυσικές διαδικασίες που εδώ και εκατομμύρια χρόνια βοηθούν στην ανανέωση της βλάστησης, όταν συμβαίνουν σε αστικές περιοχές μπορούν να είναι καταστροφικές. Κάθε καλοκαίρι, οι δασικές πυρκαγιές αποκτούν συχνά καταστροφικές διαστάσεις μέσα σε λίγα μόλις λεπτά επηρεάζοντας τον αστικό ιστό, την ανθρώπινη ζωή και την περιουσία. Τι είναι όμως αυτό που ωθεί την ταχεία εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών;
      Η πραγματικότητα ενέχει αρκετά επίπεδα πολυπλοκότητας, ενώ η ανεξέλεγκτη εξάπλωση μιας πυρκαγιάς δεν αποτελεί σύμπτωση, αλλά αποτέλεσμα μιας σειράς φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων, οι οποίοι συνδυαζόμενοι, έχουν τη δυσάρεστη ικανότητα να μετατρέψουν μια μικρή εστία σε καταστροφική πυρκαγιά.
      Σύμφωνα με πολυετείς επιστημονικές μελέτες και με όσα αναφέρονται στον «Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον Δασικών Εκτάσεων» οι βασικοί άξονες, οι οποίοι καθορίζουν τη συμπεριφορά μιας δασικής πυρκαγιάς στο πεδίο είναι τρεις: το είδος της καύσιμης ύλης, η τοπογραφία και οι καιρικές συνθήκες.
      Bλάστηση και φυτική καύσιμη ύλη αποτελεί την πρώτη ύλη της πυρκαγιάς
      Ο πρώτος και κυριότερος παράγοντας για την ένταση και εξάπλωση μιας δασικής πυρκαγιάς είναι η φύση της καύσιμης ύλης. Ξερά χόρτα, πευκοβελόνες, φρύγανα, θάμνοι, μικρά δέντρα αλλά και ψηλά ξερά δέντρα όπως και εγκαταλελειμμένα χωράφια με πυκνή βλάστηση λειτουργούν ως φυσικά «προσανάμματα». Τα ελληνικά δάση, πλούσια σε πεύκα και χαμηλή βλάστηση, αποτελούν, επομένως, ένα ιδιαίτερα εύφλεκτο υπόστρωμα.
      Όσο χαμηλότερη είναι η υγρασία στην περιοχή των φυτών, τόσο ευκολότερα και γρηγορότερα αυτά αναφλέγονται. Οι πευκοβελόνες και τα ξερά κλαδιά λειτουργούν ως προσανάμματα, ενώ οι συσσωρευμένοι οργανικοί όγκοι (συχνά αποτέλεσμα του ελλιπούς καθαρισμού) συμβάλλουν στην αύξηση της θερμικής έντασης. Τέλος, οι συνεχείς μονοκαλλιέργειες δέντρων, χωρίς φυσικές διακοπές ή αντιπυρικές ζώνες, συνθέτουν τις ιδανικές συνθήκες της γρήγορης εξάπλωσης.
      Τοπογραφία και κλίση του εδάφους – Η πυρκαγιά «προτιμάει» τις πλαγιές
      Η μορφολογία (όπως τοπογραφία, προσανατολισμός και κλίση) του εδάφους παίζει και εκείνη με τη σειρά της σημαντικό ρόλο. Οι κεκλιμένες επιφάνειες του εδάφους, όπως οι πλαγιές των βουνών ή των λόφων, επιταχύνουν τη διάδοση της πυρκαγιάς, πολλές φορές ακόμη και χωρίς την επίδραση του ανέμου, προς τα επάνω («ανάντη»), ενόσω η θερμότητα και οι φλόγες προθερμαίνουν την ύλη που βρίσκεται στην κατεύθυνση της ανόδου. Αντίθετα, η ταχύτητα εξάπλωσης προς τα κάτω («κατάντη») είναι πολύ μικρότερη. Αντίστοιχα, οι τοποθεσίες με νότιο και νοτιοδυτικό προσανατολισμό είναι συνήθως ξηρότερες και πιο ευάλωτες σε δασικές πυρκαγιές λόγω της υψηλότερης ηλιοφάνειας. Χαράδρες, φαράγγια ή στενά περάσματα μπορούν να ενισχύσουν το φαινόμενο, αυξάνοντας την ένταση της πυρκαγιάς και δημιουργώντας εσωτερικά ρεύματα, τα οποία εγκλωβίζουν τις φλόγες καθιστώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την κατάσταση πιο κρίσιμη.
      Ο άνεμος ορίζει κατεύθυνση και ένταση
      Ο τρίτος, και ενδεχομένως καθοριστικότερος, παράγοντας είναι ο άνεμος. Η ταχύτητα και η κατεύθυνση του ανέμου δεν καθορίζουν μόνο τη δυναμική της πυρκαγιάς, αλλά μπορούν και να τη μεταφέρουν δεκάδες ή και εκατοντάδες μέτρα μακριά (μέσω «καυτρών» δηλαδή καιγόμενων τεμαχίων καύσιμης ύλης, τα οποία εκτοξεύονται), με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων εστιών μακριά από το κύριο μέτωπο της πυρκαγιάς. Στο εσωτερικό των φαραγγιών δε, η ένταση του ανέμου ενισχύεται σημαντικά.
      Η ανάγκη της πρόληψης
      Η πρόληψη είτε με καθαρισμό των οικοπέδων, είτε με τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, είναι μια σημαντική παράμετρος, η οποία μπορεί να ανακόψει την επέκταση της φωτιάς, πριν αυτή μετατραπεί σε καταστροφή. Καθώς το φετινό καλοκαίρι προβλέπεται θερμό και ξηρό, η επαγρύπνηση δεν είναι επιλογή, αλλά ευθύνη. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στα μηνύματα της Πολιτικής Προστασίας που αφορούν τα δελτία πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς για διάφορες περιοχές της χώρας, καθώς και στις προειδοποιήσεις του 112 για άμεση εκκένωση όταν αυτή προτείνεται από την Πολιτεία.
      Σε νέες κατασκευές είναι επίσης σημαντική η μελέτη παθητικής πυροπροστασίας, σύμφωνα με τον «Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον Δασικών Εκτάσεων», για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κατασκευής, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ακινήτων ή πληθυσμών, των οποίων η γρήγορη εκκένωση μπορεί να παρουσιάζει δυσκολίες (π.χ. νοσοκομεία, γηροκομεία, σπίτια ηλικιωμένων ή ανθρώπων με κινητικές δυσκολίες κτλ.). Μέσω των μέτρων παθητικής πυροπροστασίας δίνεται περισσότερος χρόνος αντίδρασης σε ένα κρίσιμο γεγονός δασικής πυρκαγιάς.
      Πρόσβαση
      Τέλος, η πρόσβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων σε μια δασική πυρκαγιά καθορίζει την ταχύτητα των ενεργειών τους και, συνεπώς, την επιτυχία ή όχι της κατάσβεσης. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι να εξασφαλίζεται η καθαρή πρόσβαση προς τα ακίνητα, τα οποία βρίσκονται εντός δασικών εκτάσεων για την ταχύτερη επέμβαση αλλά και την ασφαλή εκκένωση των ενοίκων.
      Πηγή: Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον Δασικών Εκτάσεων – Σχετική Νομοθεσία – Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος
      Περισσότερα...

        0

    20. Περιβάλλον

      Το αρχαιότερο κομμάτι πάγου που θα λιώσει θα δώσει απαντήσεις για την κλιματική αλλαγή

      GTnews

      Ένας διαφανής, κυλινδρικός πυρήνας πάγου ηλικίας τουλάχιστον 1,5 εκατομμυρίου ετών έφτασε στη Βρετανία και πρόκειται να λιώσει – κυριολεκτικά και μεταφορικά – το παρελθόν του πλανήτη.
      Σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC το «κομμάτι» αυτό της Ανταρκτικής, που θεωρείται ο αρχαιότερος πάγος που έχει συλλεχθεί ποτέ στη Γη, φιλοξενεί πληροφορίες που μπορεί να ανατρέψουν όσα γνωρίζουμε για την κλιματική αλλαγή.
      Ο πάγος αυτός εξορύχθηκε σε βάθος 2,8 χιλιομέτρων, κοντά στον γαλλοϊταλικό σταθμό Concordia στην ανατολική Ανταρκτική, και μεταφέρθηκε με ειδικά φορτηγά-ψυγεία στο Cambridge, στο εργαστήριο του Βρετανικού Ινστιτούτου Ανταρκτικής Έρευνας (BAS), όπου και θα λιώσει σταδιακά, μέσα σε 7  εβδομάδες.
      «Πρόκειται για μια εντελώς άγνωστη περίοδο της ιστορίας της Γης», εξηγεί η δρ Λιζ Τόμας, επικεφαλής της έρευνας. Πράγματι, οι επιστήμονες δεν έχουν μέχρι σήμερα άμεσες κλιματικές μετρήσεις για εποχές που ξεπερνούν τις 800.000 χρόνια πριν. Ο νέος πάγος ίσως καλύπτει ακόμη και 1,5 εκατομμύριο χρόνια.
      Τι κρύβει ο αρχαίος πάγος
      Καθώς ο πάγος θα λιώνει αργά σε ένα ειδικό εργαστήριο με θερμοκρασία -23°C, θα απελευθερώνει εγκλωβισμένη αρχαία σκόνη, τέφρα από ηφαιστειακές εκρήξεις και μικροσκοπικά θαλάσσια φύκη (διάτομα), στοιχεία που παρέχουν ενδείξεις για τη θερμοκρασία, τους ανέμους και την ατμόσφαιρα του παρελθόντος. Επίσης, η σύσταση των παγιδευμένων φυσαλίδων αέρα μπορεί να δείξει τη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) σε εποχές που ενδεχομένως ήταν εξίσου ή και πιο θερμές από τη σημερινή.
      Η ανάλυση των δεδομένων θα γίνει με ειδικά όργανα, όπως ο μαζικός φασματογράφος επαγωγικής συζευγμένης πλάσματος (ICPMS), που μπορεί να ανιχνεύσει περισσότερα από 20 στοιχεία και ιχνοστοιχεία: σπάνιες γαίες, άλατα, θαλάσσια στοιχεία, ακόμη και ίχνη παλαιών ηφαιστειακών εκρήξεων.
      Πίσω στο μυστηριώδες κλιματικό «άλμα»
      Ένα από τα πιο κρίσιμα ερωτήματα που φιλοδοξεί να απαντήσει η έρευνα, όπως επισημαίνει το BBC, αφορά τη Μετάβαση του Μέσου Πλειστόκαινου (Mid-Pleistocene Transition), μια αινιγματική αλλαγή που συνέβη πριν από 800.000 έως 1,2 εκατομμύρια χρόνια.
      Πριν από την αλλαγή αυτή, οι παγετώδεις και θερμές περίοδοι εναλλάσσονταν κάθε 41.000 χρόνια. Ξαφνικά όμως, οι κύκλοι αυτοί παρατάθηκαν στις 100.000 χρόνια. Οι αιτίες αυτής της μετάβασης παραμένουν άγνωστες. Ο αρχαίος πάγος μπορεί να κρύβει το «κλειδί» που θα φωτίσει αυτή την αλλαγή.
      Παράλληλα, οι ερευνητές αναζητούν ενδείξεις για εποχές όπου η στάθμη της θάλασσας ήταν σημαντικά υψηλότερη από τη σημερινή, υποδηλώνοντας ότι τότε οι τεράστιοι πάγοι της Ανταρκτικής ήταν πολύ μικρότεροι. Η παρουσία σκόνης στον πάγο βοηθά να κατανοηθεί πώς και γιατί αυτοί οι παγετώνες συρρικνώθηκαν—ένα ζήτημα με άμεση σημασία για τον 21ο αιώνα.
      Ένας διεθνής αγώνας με το χρόνο
      Η αποστολή του πάγου από την Ανταρκτική στην Ευρώπη ήταν τεράστια επιχείρηση. Όπως εξηγεί το BBC χρειάστηκαν τέσσερις σεζόν γεώτρησης, με κόστη εκατομμυρίων ευρώ και τη συνεργασία επιστημόνων από τη Βρετανία, τη Γερμανία, την Ελβετία και άλλες χώρες.
      Το δείγμα χωρίστηκε σε τεμάχια του ενός μέτρου, μεταφέρθηκε με πλοίο στην Ευρώπη και στη συνέχεια με ειδικά ψυχόμενα φορτηγά στο Cambridge και σε άλλα δύο εργαστήρια στην ηπειρωτική Ευρώπη.
      Ο μηχανικός Τζέιμς Βιλ, που συμμετείχε στη γεώτρηση, λέει: «Το να κρατάς στα χέρια σου, με διπλά γάντια, ένα κομμάτι πάγου που σχηματίστηκε πριν από 1,5 εκατ. χρόνια είναι απλώς απίστευτο».
      Γιατί μας αφορά
      Η διαφορά ανάμεσα στο σήμερα και τις παλιότερες εποχές με υψηλές συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου είναι ότι σήμερα η αύξηση αυτή είναι ανθρώπινη και αστραπιαία – μόλις μέσα σε 150 χρόνια. Αυτό καθιστά τον πλανήτη πεδίο άγνωστο για την επιστήμη.
      Ο αρχαίος πάγος ίσως προσφέρει το ιστορικό προηγούμενο που χρειάζεται η επιστήμη για να καταλάβει ποια θα μπορούσε να είναι η φυσική «απάντηση» της Γης στις σημερινές συγκεντρώσεις CO₂.
      Όπως λέει η δρ Τόμας στο BBC: «Το κλιματικό μας σύστημα έχει περάσει από αμέτρητες αλλαγές. Πρέπει να καταλάβουμε ποιοι είναι οι μηχανισμοί και τα κρίσιμα όρια που οδηγούν απότομα σε άλλες καταστάσεις».
      Και αυτή η κατανόηση ίσως κρύβεται σε ένα διαυγές κομμάτι πάγου που λάμπει τόσο έντονα, ώστε μέσα του βλέπεις το χέρι σου.
      Περισσότερα...

        0

    21. Περιβάλλον

      Τα φράγματα επηρεάζουν ακόμα και τους πόλους της γης

      GTnews

      Οι άνθρωποι παρεμβαίνουν ολοένα και περισσότερο στις φυσικές διεργασίες της Γης – συχνά με ακούσιες συνέπειες. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Geophysical Research Letters δείχνει τώρα ότι η κατασκευή φραγμάτων έχει επηρεάσει ακόμη και τους μαγνητικούς πόλους του πλανήτη μας.
      Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τη Νατάσα Βαλέντσιτς του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ υπολόγισε ότι οι υδάτινες μάζες που συγκεντρώνονται σε σχεδόν 7.000 από τα μεγαλύτερα φράγματα της Γης έχουν μετατοπίσει τον άξονα περιστροφής της Γης κατά περίπου ένα μέτρο. Πώς είναι αυτό δυνατό; Η Νατάσα Βαλέντσιτς εξηγεί: «Όταν φτιάχνουμε φράγματα, όχι μόνο αφαιρείται νερό από τους ωκεανούς, οδηγώντας σε παγκόσμια πτώση της στάθμης της θάλασσας, αλλά κατανέμεται επίσης διαφορετικά σε όλη τη Γη».
      Αυτή η ανακατανομή των υδάτινων μαζών μπορεί να επηρεάσει τη θέση των μαγνητικών πόλων της Γης σε σχέση με την επιφάνεια. Αυτό συμβαίνει επειδή το εξωτερικό στερεό στρώμα της Γης, ο φλοιός, στηρίζεται σε τηγμένο πέτρωμα. Κάθε φορά που η μάζα αναδιανέμεται στην επιφάνεια, αυτό το εξωτερικό βραχώδες στρώμα μετατοπίζεται σε σχέση με το υποκείμενο μάγμα, το οποίο δημιουργεί το μαγνητικό πεδίο.
      Μετατόπιση πόλων σε δύο φάσεις
      Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο Βόρειος Πόλος μετατοπίστηκε σε δύο φάσεις: Από το 1835 έως το 1954, μετακινήθηκε περίπου 20 εκατοστά ανατολικά προς τη Ρωσία, καθώς πολλά φράγματα κατασκευάστηκαν στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.
      Μεταξύ 1954 και 2011, στη συνέχεια μετακινήθηκε κατά 57 εκατοστά δυτικά προς τη Βόρεια Αμερική, καθώς περισσότερα μεγάλα φράγματα κατασκευάστηκαν στην Ασία και την Ανατολική Αφρική.
      Συνολικά, οι πόλοι μετατοπίστηκαν κατά περίπου 113 εκατοστά μεταξύ 1835 και 2011, με το μεγαλύτερο μέρος της μετατόπισης να συμβαίνει τον 20ό αιώνα. Ο ίδιος ο Βόρειος Πόλος δεν μετακινήθηκε, αλλά μάλλον η επιφάνεια της Γης μετατοπίστηκε πάνω από αυτόν – ένα φαινόμενο που οι γεωφυσικοί ονομάζουν «αληθινή πολική περιπλάνηση».
      Επιπτώσεις στη στάθμη της θάλασσας
      Εκτός από τη μετατόπιση των πόλων, η κατασκευή των φραγμάτων οδήγησε επίσης σε υποχώρηση της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας κατά 21 χιλιοστά, σύμφωνα με τη μελέτη. Η Νατάσα Βαλέντσιτς τονίζει: «Δεν θα βυθιστούμε σε μια νέα εποχή παγετώνων επειδή ο πόλος έχει μετατοπιστεί κατά περίπου ένα μέτρο συνολικά, αλλά έχει αντίκτυπο στη στάθμη της θάλασσας».
      Τον 20ό αιώνα, η στάθμη της θάλασσας αυξανόταν κατά μέσο όρο 1,2 χιλιοστά ετησίως. Οι ερευνητές έχουν πλέον υπολογίσει ότι η ανθρωπότητα έχει μέχρι στιγμής συγκρατήσει το ένα τέταρτο της ανόδου της στάθμης της θάλασσας που αναμένεται αυτόν τον αιώνα.
      Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτά τα ευρήματα πρέπει να ληφθούν υπόψη στις προβλέψεις για τη μελλοντική άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Ανάλογα με το πού κατασκευάζονται τα φράγματα, η γεωμετρία της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, αλλάζει.
      Περισσότερα...

        0

×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.