Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • Buildinghow
    HoloBIM Structural

  • Περιβάλλον

    Περιβάλλον

    1610 ειδήσεις in this category

    1. Περιβάλλον

      Δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα στις αρχές Ιουλίου 2025

      Engineer

      Στον παρακάτω χάρτη απεικονίζεται ο δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα την 1η Ιουλίου 2025, σύμφωνα με την ανάλυση της ομάδας ΜΕΤΕΟ του ΕΑΑ. Όπως προκύπτει, μεγάλο μέρος της Κρήτης, της Πελοποννήσου, της δυτικής Στερεάς Ελλάδας και της Θράκης βρίσκονται σε συνθήκες ξηρασίας. Από έντονη ή ακραία ξηρασία (επίπεδα 4 και 5) πλήττονται αρκετές περιοχές στους νομούς Χανίων, Ηρακλείου, Λασιθίου, Αρκαδίας, Αργολίδας, Μεσσηνίας, Ηλείας και Λέσβου. Μετά τις ιδιαίτερα ψηλές θερμοκρασίες και χαμηλές βροχοπτώσεις του Ιουνίου, σχεδόν το σύνολο της χώρας βρίσκεται σε υψηλότερο για την εποχή επίπεδο ξηρασίας σε σχέση με τις αρχές Ιουνίου.
       
      Η αξιολόγηση των συνθηκών ξηρασίας βασίζεται στην εδαφική υγρασία του στρώματος μεταξύ 28 και 100 εκατοστών κάτω από την επιφάνεια. Η περιεκτικότητα σε νερό στο στρώμα αυτό είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη και απόδοση πολλών γεωργικών καλλιεργειών και αντικατοπτρίζει την επίδραση του υετού, της εξατμισοδιαπνοής και της απορροής/διήθησης νερού στο έδαφος σε ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν η εδαφική υγρασία σε αυτό το στρώμα είναι αρκετά κάτω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα μιας συγκεκριμένης περιοχής, αυτό συνεπάγεται συνθήκες (σχετικής) ξηρασίας και άρα παρατεταμένο υδατικό στρες για τις καλλιέργειες.
      Με βάση τα δεδομένα εδαφικής υγρασίας της υπηρεσίας Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζουμε τον κανονικοποιημένο δείκτη απόκλισης εδαφικής υγρασίας (SSMI) λαμβάνοντας υπόψη τις τωρινές συνθήκες καθώς και αυτές κατά την περίοδο αναφοράς 1991-2020. Ανάλογα με την τιμή του δείκτη αυτού κατατάσσουμε την ξηρασία στα επίπεδα 1 έως 5, τα οποία με τη σειρά υποδηλώνουν ήπια, μέτρια, σημαντική, έντονη και ακραία ξηρασία. Οι καταστάσεις αυτές έχουν σχετική και όχι απόλυτη έννοια. Για παράδειγμα, αν η εδαφική υγρασία είναι αρκετά χαμηλή για τα δεδομένα μιας περιοχής την συγκεκριμένη περίοδο του έτους, τότε ενδέχεται να έχουμε έως και ακραία ξηρασία χωρίς να είναι τελείως ξερό το έδαφος. Στις περιπτώσεις όπου ο δείκτης SSMI είναι ελαφρώς αρνητικός ή θετικός, τότε βρισκόμαστε σε κανονικές για την εποχή συνθήκες, ενώ αν είναι σημαντικά θετικός τότε έχουμε πλεόνασμα υγρασίας στο έδαφος. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ελλείψει επιτόπιων παρατηρήσεων οι τιμές εδαφικής υγρασίας αποτελούν εκτίμηση εξειδικευμένου μοντέλου για την επιφάνεια της Γης (ERA5-Land) και κατά τόπους ενδέχεται να υπάρχουν αποκλίσεις από τις πραγματικές συνθήκες.

      Εικόνα 1. Επίπεδα ξηρασίας στην Ελλάδα κατά την 1η Ιουλίου 2025. Οι περιοχές που βρίσκονται σε κατάσταση σχετικής ξηρασίας είναι χρωματισμένες σύμφωνα με την 5-βάθμια κλίμακα στο άνω δεξιά άκρο του χάρτη. Περιοχές όπου η εδαφική υγρασία είναι σημαντικά πάνω από τα κανονικά επίπεδα απεικονίζονται με πράσινο, ενώ περιοχές με εδαφική υγρασία κοντά στην μέση τιμή απεικονίζονται με άσπρο.
      Περισσότερα...

        0

    2. Περιβάλλον

      Λειψυδρία: Επτά άξονες για καλύτερη διαχείριση του νερού

      Engineer

      Η κλιματική κρίση, η παρατεταμένη ανομβρία και οι αυξανόμενες ανάγκες σε νερό, τόσο για ύδρευση όσο και για άρδευση, φέρνουν στην επιφάνεια το διαρκώς οξυνόμενο πρόβλημα της διαχείρισης των υδατικών πόρων στην Ελλάδα. Οι προειδοποιήσεις των ειδικών συγκλίνουν: η χώρα εισέρχεται σε μια περίοδο κρίσιμων αποφάσεων, όπου η επάρκεια δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη, αλλά προϊόν στοχευμένου σχεδιασμού. Στο Ετήσιο Συνέδριο της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) με τίτλο «Ερευνώντας τον εθνικό μας υπόγειο πλούτο», οι παρεμβάσεις των ομιλητών –εκπροσώπων δημόσιων φορέων, γεωτεχνικών επιστημόνων και επιχειρήσεων– ανέδειξαν τη μεγάλη εικόνα: από την ενεργοποίηση γεωτρήσεων και τα μεγάλα έργα εμπλουτισμού ταμιευτήρων, έως την ανακύκλωση νερού, την κυκλική οικονομία και την ψηφιοποίηση της αδειοδότησης, η χώρα καλείται να εφαρμόσει στην πράξη επτά κρίσιμους άξονες πολιτικής. Η διαχείριση των αποθεμάτων νερού απαιτεί πλέον θεσμική ευελιξία, επενδυτική ταχύτητα και τεχνική προσαρμοστικότητα σε τοπικό επίπεδο – με όρους βιωσιμότητας και ενεργειακής συνέργειας
      Η Κατερίνα Δημητρού, Προϊσταμένη Νέων Δραστηριοτήτων στη Διεύθυνση Στρατηγικής και Καινοτομίας της ΕΥΔΑΠ, παρουσίασε ένα σύνολο δράσεων που αποτυπώνει τη στροφή της Εταιρείας προς την κυκλική οικονομία και τη βιώσιμη διαχείριση του νερού, με λύσεις που συνδυάζουν τεχνολογία, πολεοδομική οργάνωση και ιστορική μνήμη. Στο επίκεντρο βρίσκεται η επαναδραστηριοποίηση του Αδριάνειου Υδραγωγείου – του εμβληματικού αρχαίου έργου που διατρέχει οκτώ δήμους της Αττικής, από το Ολυμπιακό Χωριό και την Κηφισιά έως το Κολωνάκι. Ήδη εντός Ιουλίου προγραμματίζεται να ξεκινήσει η παροχή ανακυκλωμένου νερού στον Δήμο Χαλανδρίου, με σκοπό την άρδευση δημόσιων πράσινων χώρων. Σταδιακά, το εγχείρημα θα επεκταθεί και σε άλλους δήμους, με την προοπτική το νερό του υδραγωγείου να διατίθεται και σε κήπους πολιτών, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης χωρικής παρέμβασης υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Αττικής.
      Συμπληρωματικά προς την αξιοποίηση του Αδριάνειου, η ΕΥΔΑΠ προωθεί την εγκατάσταση κινητών μονάδων καθαρισμού λυμάτων (fuer mining) για την τοπική επαναχρησιμοποίηση νερού σε αστικό περιβάλλον. Οι μονάδες αυτές αντλούν λύματα από το αποχετευτικό δίκτυο, τα καθαρίζουν σε επιτόπιες συμπαγείς εγκαταστάσεις και επαναδιοχετεύουν το καθαρό νερό τοπικά, για άρδευση πάρκων και αστικών πράσινων ζωνών. Μία τέτοια μονάδα έχει ήδη εγκατασταθεί στο φυτώριο του Δήμου Αθηναίων, ενώ άλλες δύο προγραμματίζονται στον Δήμο Μαρκοπούλου και στα πάρκα Ιλισίων και Κλωναρίδη. Στόχος είναι η εξοικονόμηση υδατικών πόρων και η σταδιακή αυτονόμηση των δήμων ως προς τη χρήση νερού για καθαρισμό και άρδευση, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των πόλεων στην πίεση της λειψυδρίας.
      Η κα Δημητρού αναφέρθηκε επίσης στον συνολικό σχεδιασμό του οργανισμού για την ενίσχυση της υδροδοτικής ασφάλειας της Αττικής. Βασική παράμετρος του σχεδίου είναι η ενεργοποίηση γεωτρήσεων που βρίσκονται σε κατάσταση εφεδρείας και η ένταξή τους στον συνολικό υδροδοτικό σχεδιασμό. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε γεωτρήσεις της Στερεάς Ελλάδας. Ταυτόχρονα, η ΕΥΔΑΠ ωριμάζει ένα από τα μεγαλύτερα υδροδοτικά έργα των τελευταίων δεκαετιών: την ενίσχυση του ταμιευτήρα του Εύηνου μέσω της μεταφοράς υδάτων από τον Κρικελοπόταμο και τον Καρπενησιώτη. Πρόκειται για έργα με προϋπολογισμό 365 εκατ. ευρώ, τα οποία θα υλοποιηθούν σε πρώτη φάση και θα επιτρέψουν την άμεση ενίσχυση του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος. Σε δεύτερη φάση, προγραμματίζεται η αξιοποίηση της λίμνης των Κρεμαστών – της μεγαλύτερης τεχνητής λίμνης της χώρας – για τη μεταφορά νερού προς την Αττική, μέσω ενός έργου ύψους 170 εκατ. ευρώ.
      Από την πλευρά της ΕΑΓΜΕ, ο Βασίλειος Ζόραπας, Προϊστάμενος του Τμήματος Υδρογεωλογίας και Υδρολογίας, περιέγραψε με λεπτομέρεια τις πιέσεις που δέχονται οι υπόγειοι υδροφορείς. Όπως εξήγησε, η Αρχή συμμετέχει στο εθνικό δίκτυο παρακολούθησης υπόγειων νερών, παρατηρώντας τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά χαρακτηριστικά. Οι πιο σοβαρές ενδείξεις ανησυχίας εντοπίζονται στη Νότια και Ανατολική Ελλάδα – Κρήτη, Πελοπόννησος, Κυκλάδες, Ανατολική Αττική– όπου οι βροχοπτώσεις έχουν μειωθεί κατά 20% τα τελευταία πέντε υδρολογικά έτη. Στο ίδιο διάστημα, χάθηκε το ισοδύναμο ενός ολόκληρου έτους από την υδρολογική αναπλήρωση. Στους ταμιευτήρες του Μόρνου και του Ευήνου, η απορρόφηση των βροχοπτώσεων φέτος ανέρχεται μόλις στο 20% των ετήσιων αναγκών. Στα νησιά του Ιονίου, η γεωλογία καθιστά δύσκολη την αποθήκευση υδάτων, ενώ η συγκυρία των χαμηλών βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων οδηγεί σε ασφυκτικές πιέσεις. Από την εξίσωση φυσικά δεν βγαίνει και η κακή διαχείριση των υδατικών πόρων σε συγκερασμό με τις απαρχαιωμένες υποδομές.
      Περισσότερα...

        0

    3. Περιβάλλον

      Τα 94 έργα που σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πιο ανθεκτικό δίκτυο μεταφορών

      GTnews

      Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε 94 έργα στον τομέα των μεταφορών που θα λάβουν ενωσιακές επιχορηγήσεις ύψους σχεδόν 2,8 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ). Με τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων, των εσωτερικών πλωτών οδών και των θαλάσσιων διαδρομών μέσω του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) , τα έργα όχι μόνο θα συμβάλουν στην καλύτερη σύνδεση των ευρωπαϊκών περιφερειών και πόλεων (απ’ τον βορρά ως νότο κι απ’ την ανατολή ως τη δύση), αλλά θα καταστήσουν και την εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) πιο ανταγωνιστική και πιο ανθεκτική.
      Η πράσινη μετάβαση της Ευρώπης βασίζεται στις σιδηροδρομικές μεταφορές
      Οι σιδηροδρομικές μεταφορές θα λάβουν το μεγαλύτερο μερίδιο της χρηματοδότησης (77% του συνόλου) με επενδύσεις για σημαντικές αναβαθμίσεις των υποδομών σε ολόκληρο το κεντρικό δίκτυο ΔΕΔ-Μ και το εκτεταμένο δίκτυο, ιδίως στις χώρες συνοχής. Σ’ αυτές περιλαμβάνεται η κατασκευή του Rail Baltica στην περιοχή της Βαλτικής και στην Πολωνία, καθώς και βελτιώσεις στην Ελλάδα και τη Σλοβακία. Σιδηροδρομικές γραμμές υψηλής ταχύτητας θα αναπτυχθούν επίσης στην Τσεχία και την Πολωνία.
      Επιπλέον, 46 έργα σε 11 κράτη μέλη —μεταξύ των οποίων η Αυστρία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ουγγαρία και η Σουηδία— θα θέσουν σε εφαρμογή το Ευρωπαϊκό Σύστημα Διαχείρισης της Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας (ERTMS) σε αμαξοστοιχίες και τροχιές, βελτιώνοντας την ασφάλεια και τη διαλειτουργικότητα των σιδηροδρόμων σε διασυνοριακό επίπεδο.
      Πιο πράσινοι λιμένες, μεγαλύτερη ανθεκτικότητα
      Η ΕΕ επενδύει σε μια σειρά έργων για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις θαλάσσιες και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές, όπως η αναβάθμιση των λιμένων στην Ιρλανδία, την Κύπρο, τη Μάλτα, την Κροατία και την Πολωνία, με έργα ηλεκτροδότησης από την ξηρά για τη μείωση των εκπομπών από τα ελλιμενισμένα πλοία. Επίσης, θα δοθεί στήριξη στην κατασκευή και την αναβάθμιση παγοθραυστικών πολλαπλών χρήσεων στην Εσθονία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας των υποβρύχιων καλωδίων, σύμφωνα με το πρόσφατο σχέδιο δράσης της ΕΕ. Στη Γαλλία και την Ισπανία, θα αναπτυχθούν ψηφιακά συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας για τη βελτίωση της ασφάλειας και της αποδοτικότητας των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων και τη μείωση της συμφόρησης. 
      Όσον αφορά τις εσωτερικές πλωτές οδούς, στη Γαλλία θα γίνουν αναβαθμίσεις κατά μήκος του Ρήνου, ενώ στο Βέλγιο θα προχωρήσει η ψηφιοποίηση των πλωτών μεταφορών.
      Εξυπνότερα και ασφαλέστερα δίκτυα μεταφορών
      Στον τομέα των οδικών μεταφορών, θα κατασκευαστούν ή θα αναβαθμιστούν ασφαλείς και προστατευμένοι χώροι στάθμευσης σε 10 κράτη μέλη, όπως στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Ρουμανία. Τα έργα θα στηρίξουν επίσης την ανάπτυξη συνεργατικών ευφυών συστημάτων μεταφορών (C-ITS), βελτιώνοντας την οδική ασφάλεια και τη ροή της κυκλοφορίας, ιδίως στις αστικές περιοχές.
      Τα έργα διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας θα συνεχίσουν να προάγουν την ανάπτυξη του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού, ώστε να δημιουργηθεί ένα ασφαλέστερο, αποδοτικότερο και βιώσιμο σύστημα αερομεταφορών. Έτσι, θα περιοριστεί η συμφόρηση, θα μειωθούν οι εκπομπές και θα βελτιωθεί η συνολική εμπειρία των αεροπορικών μεταφορών.
      Επίσης, θα βελτιωθεί και η αστική κινητικότητα, με χρηματοδοτήσεις για την προετοιμασία της κατασκευής ή της αναβάθμισης πολυτροπικών επιβατικών κόμβων σε πόλεις όπως το Leuven (Βέλγιο), το Norrköping (Σουηδία), η Νίκαια και η Μασσαλία (Γαλλία) και το Bolzano (Ιταλία). Οι κόμβοι αυτοί θα προσφέρουν τη δυνατότητα για αδιάλειπτες συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων τρόπων μεταφοράς, διευκολύνοντας την κινητικότητα των πολιτών στις πόλεις.
      Στρατηγικές επενδύσεις και επενδύσεις αλληλεγγύης
      Η ΕΕ αξιοποιεί τις προσπάθειές της για την ενίσχυση των λωρίδων αλληλεγγύης ΕΕ–Ουκρανίας, με έργα για τη βελτίωση της σιδηροδρομικής συνδεσιμότητας και των σημείων διέλευσης των συνόρων μεταξύ Σλοβακίας και Ουκρανίας, καθώς και μεταξύ Ρουμανίας και Μολδαβίας. Η στήριξη της ΕΕ θα βοηθήσει την Ουκρανία να υιοθετήσει το τυποποιημένο ενωσιακό πλάτος τροχιάς, διευκολύνοντας την απρόσκοπτη διασυνοριακή σιδηροδρομική κυκλοφορία και ενισχύοντας το περιφερειακό εμπόριο.
      Επιπλέον, η ΕΕ θα στηρίξει ένα έργο για την ενίσχυση της προσβασιμότητας και της ανθεκτικότητας των υποδομών στην περιοχή της Αρκτικής — για την ασφάλεια των οδών εφοδιασμού και την ανάπτυξη υποδομών διπλής χρήσης, ικανών να αντεπεξέλθουν στην κλιματική αλλαγή.
      Περισσότερα...

        0

    4. Περιβάλλον

      Ιούνιος: Ο 2ος θερμότερος από το 2010

      GTnews

      Σύμφωνα με το δίκτυο των 53 μετεωρολογικών σταθμών του meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α) που λειτουργούν ανελλιπώς από το 2010 μέχρι σήμερα, τον Ιούνιο του 2025 η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα σε όλες τις περιοχές της χώρας (σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019).
      Ο παρακάτω χάρτης δείχνει τις αποκλίσεις της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας για τον Ιούνιο 2025 ανά γεωγραφικό διαμέρισμα.
       
      Ο Ιούνιος του 2025 χαρακτηρίστηκε από σταθερά υψηλές θερμοκρασίες, με λίγα επεισόδια πρόσκαιρης πτώσης της θερμοκρασίας κοντά ή και λίγο κάτω από τον μέσο όρο της περιόδου 2010–2019.
      Το επόμενο γράφημα παρουσιάζει την κατάταξη του μήνα Ιουνίου ανά έτος, ανάλογα με τη μέση μηνιαία τιμή της μέγιστης θερμοκρασίας. Σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας (εκτός από τα Νησιά του Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα) ο Ιούνιος του 2025 ήταν ο 2ος θερμότερος από το 2010 μετά τον περσινό Ιούνιο (2024) όπου παραμένει με διαφορά ο θερμότερος Ιούνιος στα χρονικά των καταγραφών. Οι πιο μεγάλες θετικές αποκλίσεις κατά τον Ιούνιο του 2025 καταγράφηκαν στη Βόρεια Ελλάδα, στην Δυτική Ελλάδα και στην Πελοπόννησο της τάξης των 2-3°C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα.

      Στην πόλη της Αθήνας, η μέση μηνιαία τιμή απόκλισης της μέγιστης θερμοκρασίας ήταν +2,1 °C, με 24 από τις 30 ημέρες του μήνα να είναι πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Στην πόλη της Θεσσαλονίκης, 22 ημέρες του μήνα ήταν πάνω από τη μέση τιμή της περιόδου 2010-2019, όπου η μέση μέγιστη θερμοκρασία του μήνα κυμάνθηκε κατά 1,6 ºC πάνω από τα κανονικά επίπεδα.

       
      Μπορείτε να βλέπετε τις αποκλίσεις των τιμών της μέγιστης θερμοκρασίας ανά περιφέρεια και ανά μήνα από τη σελίδα μας πατώντας εδώ.
      Περισσότερα...

        0

    5. Περιβάλλον

      Εξαφανίζονται οι παγετώνες της Ελβετίας

      GTnews

      Η κλιματική αλλαγή φαίνεται να μετατρέπει μερικούς από τους φημισμένους παγετώνες της Ελβετίας σε «ελβετικά τυριά», με μεγάλες τρύπες, που τους καθιστούν ασταθείς και εντέλει επικίνδυνους. Η κρισιμότητα της κατάστασης έγινε εμφανής στην τοπική και τη διεθνή κοινότητα τον περασμένο μήνα, όταν η κατολίσθηση από ένα βουνό των Αλπεων «έπνιξε» το νοτιοδυτικό χωριό Μπλατέν. Ο παγετώνας Μπιρχ, ο οποίος συγκρατούσε μάζα βράχων κοντά στην κορυφή, υποχώρησε προκαλώντας τεράστια χιονοστιβάδα που έφτασε μέχρι το βάθος της κοιλάδας.
      Ευτυχώς, το χωριό είχε εκκενωθεί σε μεγάλο βαθμό εκ των προτέρων, αλλά οι ελβετικές αρχές ανέφεραν ότι ένας 64χρονος άνδρας αγνοείται μετά το περιστατικό. Αργά το βράδυ της Τρίτης η περιφερειακή αστυνομία του Βαλέ είπε ότι εξετάζει τη σορό ενός ανθρώπου που βρέθηκε θαμμένος στη λάσπη.
      Ο τρόπος με τον οποίο καταρρέουν οι παγετώνες -από τις Άλπεις και τις Άνδεις μέχρι τα Ιμαλάια και την Ανταρκτική- μπορεί να διαφέρει, λένε οι επιστήμονες. Αλλά σχεδόν σε κάθε περίπτωση η κλιματική αλλαγή παίζει κάποιον ρόλο. Οι επιστήμονες λένε ότι τα αέρια του θερμοκηπίου που προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων, όπως ο άνθρακας, έχουν ήδη εγκλωβίσει αέριες μάζες που προκαλούν υπερθέρμανση, κάτι που σημαίνει ότι πολλοί παγετώνες του πλανήτη μας είναι καταδικασμένοι να λιώσουν.
      Οι Άλπεις και η Ελβετία (η χώρα με τους περισσότερους παγετώνες σε ολόκληρη την Ευρώπη) καταγράφουν την υποχώρηση των παγετώνων εδώ και περίπου 170 χρόνια. Η διαδικασία αυτή εμφάνιζε διακυμάνσεις στο πέρασμα του χρόνου μέχρι τη δεκαετία του 1980. Ενδεικτικά, η χώρα είδε το 4% του συνολικού όγκου των παγετώνων της να εξαφανίζεται το 2023, η δεύτερη μεγαλύτερη μείωση σε ένα μόνο έτος μετά την πτώση κατά 6% το 2022.
      Το κλιματικό κέντρο Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσε μάλιστα ότι ο περασμένος μήνας ήταν ο δεύτερος θερμότερος Μάιος που έχει καταγραφεί παγκοσμίως.
      Η Ευρώπη δεν είναι η μόνη. Σε μια έκθεση για το κλίμα της Ασίας που δημοσιεύθηκε στις αρχές της εβδομάδας, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών δήλωσε ότι η μειωμένη χιονόπτωση τον χειμώνα και η ακραία ζέστη το καλοκαίρι του περασμένου έτους «ήταν καταστροφικές για τους παγετώνες του πλανήτη», με 23 από τους 24 παγετώνες στα κεντρικά Ιμαλάια και την οροσειρά Τιαν Σαν να υφίστανται «σημαντική απώλεια» το 2024.
      Ένας υγιής παγετώνας θεωρείται «ενεργός», καθώς παράγει νέο πάγο όταν χιονίζει σε υψηλότερα υψόμετρα, ενώ λιώνει σε χαμηλότερα υψόμετρα: οι απώλειες μάζας στα χαμηλότερα επίπεδα αντισταθμίζονται από τα κέρδη στα υψηλότερα. Καθώς η αύξηση της ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας ευνοεί την τήξη σε υψηλότερα υψόμετρα, η εξισορρόπηση του όγκου του παγετώνα επιβραδύνεται ή σταματάει, με αποτέλεσμα ο παγετώνας να γίνεται ουσιαστικά «ένα κομμάτι πάγου που απλώς περιμένει να πέσει», σχολίασε ο Ματίας Χας, λέκτορας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης και μέλος της ομάδας παρακολούθησης των παγετώνων Glamos. Για την Ελβετία, εκτός από τους άμεσους κινδύνους των κατολισθήσεων, μια ακόμη επίπτωση αφορά τη συρρίκνωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας: η αλπική χώρα αντλεί το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς της από υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις που τροφοδοτούνται από τις λίμνες και τους ποταμούς της, με την εκτεταμένη τήξη των παγετώνων να είναι ικανή να θέσει σε κίνδυνο αυτό το σύστημα.
      Περισσότερα...

        0

    6. Περιβάλλον

      Στη Λέσβο συνάντηση της UNESCO για τα παγκόσμια γεωπάρκα

      GTnews

      Η Λέσβος θα βρίσκεται μέχρι τις 29 Ιουνίου στο επίκεντρο της διεθνούς συνεργασίας για τη δημιουργία και την ανάπτυξη Παγκόσμιων Γεωπάρκων, καθώς φιλοξενεί την 161η Σύνοδο του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων και το Διεθνές Σεμινάριο Κατάρτισης στελεχών Γεωπάρκων από όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Σύνοδος λαμβάνει χώρα στην αίθουσα της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στη Μυτιλήνη, με τη συμμετοχή κορυφαίων ειδικών επιστημόνων από την Ελλάδα, τη Γαλλία, την Κίνα, την Ιαπωνία, την Μαλαισία, τη Νορβηγία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Πορτογαλία, τον Καναδά και το Μαρόκο που συγκροτούν το ανώτατο όργανο διοίκησης του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων. Παρόντες ο επικεφαλής της Γραμματείας του Διεθνούς Προγράμματος Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO Kristof Vandenberghe και οι συντονιστές των Ηπειρωτικών Δικτύων Γεωπάρκων από την Ευρώπη, την Ασία και τον Ειρηνικό, την Λατινική Αμερική, την Βόρειο Αμερική και την Αφρική.
      Αντικείμενο της Συνόδου είναι η αποτίμηση της πορείας του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων και της δημιουργικής συνεργασίας με την UNESCO, που είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν στις 229 οι περιοχές που αναγνωρίζονται ως Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO από 50 χώρες και οι μελλοντικές προοπτικές για την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη ορεινών, νησιωτικών και αγροτικών περιοχών που διαθέτουν γεωλογικά μνημεία διεθνούς σημασίας.
      Ας σημειωθεί ότι η Λέσβος που φιλοξενεί την φετινή σύνοδο, ήταν μια από τις τέσσερις πρώτες περιοχές της Ευρώπης που χαρακτηρίσθηκαν Γεωπάρκα το 2000.
      Το Διεθνές Σεμινάριο Κατάρτισης στελεχών Γεωπάρκων από όλο τον κόσμο «Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO: Διαχείριση και Βιωσιμότητα» που οργανώνεται παράλληλα με τη Σύνοδο, οργανώνεται από την UNESCO και το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων μαζί με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και το Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Απευθύνεται σε στελέχη Γεωπάρκων, φορείς της αυτοδιοίκησης και επιστημονικούς φορείς που συνεργάζονται με γεωπάρκα, ερευνητές, μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες με αντικείμενο των σπουδών τους τη διατήρηση και διαχείριση της γεωλογικής μας κληρονομιάς, των γεωπάρκων και των γεώτοπων, τον γεωτουρισμό και την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Σε αυτό παίρνουν μέρος, 100 άτομα από 45 χώρες απ’ όλο τον κόσμο όπως η Αγγλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Γερμανία, η Πορτογαλία, η Ουγγαρία, η Κίνα, η Ιαπωνία, το Ομάν, η Σαουδική Αραβία, η Βραζιλία, η Μαλαισία κ.ά. Θα παρουσιαστούν εισηγήσεις από ειδικούς επιστήμονες από το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων και καθηγητές ελληνικών πανεπιστημίων, με εμπειρία στην ανάπτυξη του τουρισμού, στη συντήρηση, την προστασία και διαχείριση της γεωλογικής κληρονομιάς, καθώς και επαγγελματίες βιώσιμων τουριστικών δραστηριοτήτων. Παράλληλα με τις διαλέξεις, θα πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικές επισκέψεις στη Λέσβο με στόχο τη γνωριμία των συμμετασχόντων με το φυσικό περιβάλλον, τα γεωλογικά μνημεία, τους οικοτόπους, τους αρχαιολογικούς χώρους, τα Μουσεία, τα μοναστήρια, τους παραδοσιακούς οικισμούς, τους γυναικείους αγροτουριστικούς συνεταιρισμούς και τα τοπικά προϊόντα του νησιού.
      «Το Διεθνές Σεμινάριο Κατάρτισης Γεωπάρκων συγκεντρώνει έντονο διεθνές ενδιαφέρον και θα προβάλλει τη Λέσβο ως αειφόρο φυσιολατρικό και τουριστικό προορισμό και πρότυπο για τη δημιουργία και τη λειτουργία των Γεωπάρκων σε όλο τον κόσμο. Θα συμβάλλει επίσης στην ανάδειξη του Γεωπάρκου Λέσβου ως κέντρο εκπαιδευτικών δράσεων, που θα αξιοποιεί όλες τις υποδομές που έχουν δημιουργηθεί από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου για την άσκηση φοιτητών στα γεωλογικά μνημεία της Λέσβου και το νέο Εκπαιδευτικό Κέντρο Άντισσας» λέει ο διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου καθηγητής Νίκος Ζούρος.
      Περισσότερα...

        0

    7. Περιβάλλον

      ΟΦΥΠΕΚΑ: Σε λειτουργία η εφαρμογή nowcasting για ακραία καιρικά φαινόμενα στο Φαράγγι της Σαμαριάς

      Engineer

      Σαφείς οδηγίες για το πώς και τι πρέπει να κάνουν οι επισκέπτες στο φαράγγι της Σαμαριάς δίνει ο ΟΦΥΠΕΚΑ, με αφορμή την πρόγνωση της ΕΜΥ για αύριο Σάββατο 21 Ιουνίου 2025, όπου υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης ασθενών βροχοπτώσεων έως 3 mm ή/και μεμονωμένης καταιγίδας στο σημείο.
      Επομένως, καλούνται όλοι οι επισκέπτες στο Φαράγγι της Σαμαριάς να φέρουν τον απαραίτητο εξοπλισμό και ιδιαίτερα κατάλληλα παπούτσια.
      Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΟΦΥΠΕΚΑ, «με βάση τον Κανονισμό Λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού, οι επισκέπτες οφείλουν να σέβονται και να προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον του Εθνικού Δρυμού, καθώς και να συμμορφώνονται με τον κανονισμό κατά την είσοδο, έξοδο και παραμονή τους σε αυτόν. Οι επισκέπτες αναλαμβάνουν παντός είδους ατομική ευθύνη για την ασφάλειά τους κατά την είσοδο και παραμονή τους εντός των ορίων του Εθνικού Δρυμού, αποδεχόμενοι τους κινδύνους, ιδίως σε περιπτώσεις έκτακτων και απρόβλεπτων περιστατικών και οφείλουν να λαμβάνουν οποιαδήποτε μέτρα κρίνουν απαραίτητα για την ασφάλειά τους. Επιπλέον, οφείλουν να συμμορφώνονται απόλυτα με τυχόν έκτακτες ρυθμίσεις ή απαγορεύσεις εισόδου και παραμονής εντός του Εθνικού Δρυμού, καθώς και, σε κάθε περίπτωση, με τις οδηγίες και υποδείξεις του προσωπικού των αρμόδιων υπηρεσιών ή των αναδόχων αυτών.
      Σε λειτουργία η εφαρμογή nowcasting
      Επιπρόσθετα, ενημερώνουμε ότι από φέτος λειτουργεί εφαρμογή nowcasting, που προειδοποιεί για το ενδεχόμενο εμφάνισης έντονων και ακραίων καιρικών φαινομένων εντός δύο ωρών, σε συγκεκριμένα κρίσιμα σημεία του φαραγγιού».
      Περισσότερα...

        0

    8. Περιβάλλον

      Δύο μελέτες αποκαλύπτουν: Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και της ζωής στις πόλεις

      Engineer

      Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και της ζωής στις πόλεις, καθώς έχουν χαμηλότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον κατά τη διάρκεια της κυκλοφορίας τους σε σχέση με τους αντίστοιχους κινητήρες εσωτερικής καύσης.
      Μελέτη που διεξήχθη από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Αϊντχόφεν επιβεβαιώνει ότι τα ηλεκτρικά οχήματα έχουν τη δυνατότητα να λύσουν το πρόβλημα των εκπομπών CO₂, ενώ το ίδιο αποτέλεσμα είχε και μια άλλη μελέτη του IFEU (Ινστιτούτο Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Έρευνας της Χαϊδελβέργης) με τίτλο «Αποτύπωμα άνθρακα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων».
      Ένα καινούριο ηλεκτρικό όχημα που θα ταξινομηθεί το 2025 θα παράγει 32% λιγότερες εκπομπές CO₂ κατά τη διάρκεια ζωής του από ένα σύγχρονο πετρελαιοκίνητο αυτοκίνητο. Το ποσοστό είναι ακόμη υψηλότερο (40%) όταν συγκριθεί με βενζινοκίνητο αυτοκίνητο.
      Το αποτύπωμα άνθρακα ενός οχήματος ξεκινά πολύ πριν το αυτοκίνητο βγει στους δρόμους. Τα μεγαλύτερα οφέλη των ηλεκτρικών αυτοκινήτων είναι εμφανή κατά τη χρήση τους, καθώς δεν εκπέμπουν ρύπους.
      Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι πιο αποδοτικά ενεργειακά στην οδήγηση, ενώ μπορούν να διανύσουν τρεις έως τέσσερις φορές μεγαλύτερη απόσταση με την ίδια ποσότητα ενέργειας. Το αποτύπωμα ρύπων ενός ηλεκτρικού οχήματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μείγμα της ηλεκτρικής ενέργειας. Όσο περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τόσο πιο μικρό είναι το αποτύπωμα. Το ίδιο ισχύει και για έναν σταθμό φόρτισης, αφού όταν ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο φορτίζεται με πράσινη ηλεκτρική ενέργεια δεν έχει μεγάλο ενεργειακό αποτύπωμα.
      Επίσης το πόσο ουδέτερα ως προς το CO₂ είναι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα εξαρτάται και από τη χωρητικότητα της μπαταρίας. Όσο μικρότερη είναι η μπαταρία, τόσο μικρότερο είναι το αποτύπωμα, ενώ το μεγαλύτερο βάρος οδηγεί σε υψηλότερη κατανάλωση ενέργειας κατά την οδήγηση του αυτοκινήτου.
      Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια της παραγωγής και σε σύγκριση με ένα όχημα με κινητήρα εσωτερικής καύσης (σύμφωνα με την εκτίμηση του Πανεπιστημίου του Αϊντχόφεν) εκπέμπει 75 κιλά CO₂ ανά κιλοβατώρα ισχύος. Σχεδόν οι μισές από τις εκπομπές άνθρακα κατά τη διάρκεια ζωής ενός ηλεκτρικού οχήματος παράγονται κατά την παραγωγή των μπαταριών. Με άλλα λόγια, οι μπαταρίες είναι ένας βασικός παράγοντας για το αποτύπωμα άνθρακα ενός ηλεκτρικού οχήματος.
      Φυσικά και οι υπόλοιπες διαδικασίες στην αλυσίδα εφοδιασμού χρειάζονται ενέργεια. Το ίδιο ισχύει και για την παραγωγή πρώτων υλών, όπως η ακριβή εξόρυξη σπάνιων μετάλλων. Το αποτύπωμα άνθρακα μπορεί να μειωθεί αν λάβουμε υπόψη τα ζητήματα της ανακύκλωσης και της δεύτερης ζωής των μπαταριών.
      Σήμερα, οι μπαταρίες υψηλής τάσης ανακυκλώνονται για να ξαναχρησιμοποιηθούν οι πρώτες ύλες, όπως το κοβάλτιο, το νικέλιο, ο χαλκός και το λίθιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε πρόσφατα κριτήρια βιωσιμότητας για την ανακύκλωση των μπαταριών που προέρχονται από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Οι μπαταρίες μπορούν, τέλος, να χρησιμοποιηθούν για στατική χρήση (δεύτερη ζωή), για παράδειγμα ως αποθήκευση ενέργειας στο σπίτι. Τα επόμενα χρόνια οι συγκεκριμένες μπαταρίες θα παίξουν σημαντικό ρόλο ως βασικές πηγές αποθήκευσης, μειώνοντας σημαντικά το ενεργειακό αποτύπωμα.
      Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
      Περισσότερα...

        1

    9. Περιβάλλον

      Εξαιρετικής ποιότητας το 85% των υδάτων κολύμβησης στην ΕΕ, στο 97% η Ελλάδα

      Engineer

      Το 96% των υδάτων κολύμβησης στην Ευρωπαϊκή Ενωση ανταποκρίνονται στα αναγκαία ποιοτικά πρότυπα , το 85% χαρακτηρίζονται "εξαιρετικά" και μόνο το 1,5% χαρακτηρίζονται "μέτρια". Το επίπεδο ποιότητας παρέμεινε συνολικά σταθερό σε σχέση με το προηγούμενο έτος , ανακοίνωσε σήμερα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (AEE).
      "Οι Ευρωπαίοι μπορούν να κολυμπήσουν με απόλυτη ασφάλεια στην μεγάλη πλειονότητα των σημείων κολύμβησης της ΕΕ που ανταποκρίνονται στα ποιοτικά πρότυπα", αναφέρεται στην ανακοίνωση της ευρωπαίας επιτρόπου Περιβάλλοντος Τζέσικα Ρόσγουολ.
      Ανάμεσα στα 22.000 σημεία που εξετάσθηκαν το 2024 εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά επίσης στην Αλβανία και την Ελβετία, η ποιότητα των υδάτων κατατάχθηκε στις κατηγορίες "εξαιρετική", "καλή", "επαρκής" και "κακή", ανάλογα με το επίπεδο των βακτηρίων που ανιχνεύθηκαν και με βάση την ρύπανση που προέρχεται κυρίως από τα λύματα και την κτηνοτροφία.
      Η Κύπρος είναι ο καλύτερος μαθητής με το 99,2% των υδάτων της να χαρακτηρίζονται "εξαιρετικής" ποιότητας. Ακολουθεί η Βουλγαρία με 97,9%, η Ελλάδα με 97%, η Αυστρία με 95,8% και η Κροατία με 95,2%.
      Στην βάση της κατάταξης, η Αλβανία, με μόνο το 16% των σημείων κολύμβησης σε "εξαιρετική" κατάσταση και πτώση 25 εκατοστιαίων μονάδων σε σχέση με τον περασμένο χρόνο, και η Πολωνία με 58,1%, με ελαφρά βελτίωση σε σχέση με το 2023.
      Κατά μήκος των θαλάσσιων ακτών η ποιότητα των υδάτων είναι συνολικά καλύτερη σε σχέση με τα εσωτερικά ύδατα, των ποταμών και των λιμνών, χάρη στην συχνότερη ανανέωσή του και στην ικανότητα αυτοκαθαρισμού.
      Οι ποταμοί και οι λίμνες είναι πιο ευαίσθητοι σε σχέση με τις παράκτιες ζώνες στην ρύπανση που προκαλείται από τις σφοδρές βροχοπτώσεις ή την θερινή ξηρασία.
      Το 2023, 321 σημεία κολύμβησης στην Ευρωπαϊκή Ενωση χαρακτηρίσθηκαν "κακής" ποιότητας. Σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, 67 βελτιώθηκαν.
      Για τις περιοχές όπου τα ύδατα χαρακτηρίζονται "κακής" ποιότητας οι εθνικές αρχές είναι υποχρεωμένες να απαγορεύουν την κολύμβηση για την επόμενη περίοδο, να λαμβάνουν μέτρα περιορισμού της ρύπανσης και εξάλειψης των κινδύνων για την υγεία των λουομένων.
      Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ
      Περισσότερα...

        0

    10. Περιβάλλον

      Συνεργασία μεταξύ ΕΟΟΑ-ΟΦΥΠΕΚΑ: ενημερωτικό έντυπο για την πεζοπορία στις προστατευόμενες περιοχές

      Engineer

      Στην έκδοση ενημερωτικού εντύπου με χρήσιμες οδηγίες για την άσκηση της πεζοπορίας σε προστατευόμενες περιοχές προχώρησαν η Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης (ΕΟΟΑ) και ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Η πεζοπορία σε προστατευόμενες περιοχές εντάσσεται στις δραστηριότητες που προσφέρουν ευκαιρίες για να έρθει κανείς σε επαφή με τη φύση, να απολαύσει την άγρια ομορφιά των βουνών και των νησιών και να θαυμάσει την πανίδα και την χλωρίδα της κάθε περιοχής. Ωστόσο, είναι σημαντικό να κινούμαστε και να προσεγγίζουμε αυτές τις δραστηριότητες με προσοχή και σεβασμό προς το περιβάλλον, καθώς οι προστατευόμενες περιοχές φιλοξενούν ευαίσθητα οικοσυστήματα και αποτελούν καταφύγιο για την άγρια ζωή.
      Στο έντυπο αυτό, το οποίο θα μπορεί κανείς να προμηθευτεί και από τα κεντρικά γραφεία της Ομοσπονδίας, από τους περίπου πενήντα ορειβατικούς συλλόγους-μέλη της Ομοσπονδίας, καθώς και από τις κατά τόπους Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, παρέχονται οδηγίες για την άσκηση της πεζοπορίας με ασφάλεια για τους πεζοπόρους, σεβασμό στο περιβάλλον και προστασία της άγριας χλωρίδας και πανίδας. Οι οδηγίες απευθύνονται στο ευρύ κοινό, σε αρχάριους αλλά και έμπειρους πεζοπόρους.

      Η έκδοση του εντύπου αποτελεί την πρώτη κοινή δράση ΟΦΥΠΕΚΑ και ΕΟΟΑ στο πλαίσιο συνεργασίας που ξεκίνησε με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας που έχει ως στόχο -μεταξύ των άλλων- την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων εναλλακτικού τουρισμού μέσω καλών πρακτικών φροντίζοντας παράλληλα για τη διατήρηση και ανάδειξη της βιοποικιλότητας και της πολιτισμικής κληρονομιάς.
      Μία από τις επόμενες δράσεις θα αφορά στη συνεργασία για τον εντοπισμό ευάλωτων περιοχών που χρησιμοποιούνται από τους ορειβάτες και αναρριχητές και το σχεδιασμό δράσεων για το μετριασμό τυχόν επιπτώσεων σε προστατευόμενα είδη και οικοτόπους.
      Μπορείτε να κατεβάσετε το ενημερωτικό έντυπο από εδώ.
      Περισσότερα...

        0

    11. Περιβάλλον

      Λειψυδρία στην Ελλάδα: Το επερχόμενο πρόβλημα, οι πληττόμενες περιοχές και οι πολιτικές του ΥΠΕΝ

      Engineer

      Η λειψυδρία αποτελεί σήμερα μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και συνολικά η Νότια Ευρώπη. Δεν πρόκειται πλέον για παροδικά ή εποχικά φαινόμενα, αλλά για μια διαρκώς εντεινόμενη απειλή με μακροχρόνιες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές συνέπειες. Η λειψυδρία πλήττει την αγροτική παραγωγή, τον τουρισμό, τα αστικά κέντρα και τη δημόσια υγεία, ενώ αναδεικνύει με οξύτητα τα διαρθρωτικά προβλήματα στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε το πολυτιμότερο φυσικό μας αγαθό: το νερό.
      Το ελληνικό πρόβλημα και η γεωγραφία της κρίσης
      Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ένα παράδοξο. Παρότι δεν ανήκει στα κράτη με τον χαμηλότερο ετήσιο υδρολογικό κύκλο, εμφανίζει περιοχές με εξαιρετικά υψηλό υδατικό στρες. Αυτό οφείλεται στην άνιση κατανομή των βροχοπτώσεων, στη γεωγραφική ασυμμετρία ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση του νερού, στην υπεράντληση των υπόγειων υδροφορέων, στις υψηλές απώλειες των δικτύων και στην απουσία ολοκληρωμένης διαχείρισης ανά λεκάνη απορροής.
      Περιοχές που πλήττονται έντονα:
      • Κυκλάδες & Δωδεκάνησα: Μικρά νησιά χωρίς φυσικούς ταμιευτήρες, με ελάχιστα υπόγεια αποθέματα. Η υδροδότηση στηρίζεται σε μονάδες αφαλάτωσης, οι οποίες συχνά λειτουργούν με τεχνικά προβλήματα, ή μέσω υδροφόρων πλοίων, κάτι που επιβαρύνει το περιβάλλον και τα δημοτικά ταμεία.
      • Ανατολική Κρήτη: Η μείωση των βροχοπτώσεων, σε συνδυασμό με την τουριστική πίεση, έχει δημιουργήσει σοβαρά ζητήματα επάρκειας. Οι υδροφόροι ορίζοντες υποχωρούν δραματικά και οι αγρότες στρέφονται σε όλο και βαθύτερες γεωτρήσεις.
      • Θεσσαλία: Περιοχές όπως η Καρδίτσα και ο Τύρναβος, λόγω της εντατικής γεωργίας και του αρδευτικού μοντέλου, έχουν οδηγηθεί σε υπεράντληση με καταστροφικές συνέπειες στη δομή των εδαφών και στη βιωσιμότητα της παραγωγής.
      • Ανατολική Πελοπόννησος: Σε περιοχές όπως η Λακωνία και η Αργολίδα, η υδατική ανεπάρκεια απειλεί όχι μόνο την αγροτική παραγωγή αλλά και τη βασική ύδρευση, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.

      Οι πολιτικές του ΥΠΕΝ: Από τη θεωρία στην εφαρμογή
      Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχει παρουσιάσει μια σειρά από δράσεις που επιχειρούν να δημιουργήσουν τις βάσεις για μια νέα στρατηγική στον τομέα των υδάτων. Το 2023 ξεκίνησε η αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων, με βασική στόχευση την κλιματική ανθεκτικότητα και την προστασία των υπόγειων υδροφορέων.
      Κύριες πρωτοβουλίες του ΥΠΕΝ:
      • Έργα τηλεμετρίας και ελέγχου κατανάλωσης: Επιδοτείται η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και αισθητήρων πίεσης στα δίκτυα ύδρευσης, ώστε να εντοπίζονται οι διαρροές και να μειώνονται οι απώλειες.
      • Αναβάθμιση των γεωτρήσεων και των ΤΟΕΒ: Με στόχο τον έλεγχο της κατανάλωσης νερού και την αποδοτική χρήση για άρδευση.
      • Κατασκευή υποδομών για την ανακύκλωση υδάτων: Κυρίως σε βιομηχανικές ζώνες και μεγάλους Δήμους.
      • Αφαλάτωση με πράσινη ενέργεια: Χρηματοδοτούνται πιλοτικά προγράμματα σε νησιωτικές περιοχές με χρήση ΑΠΕ για τη μείωση του κόστους λειτουργίας.
      Χρηματοδοτικά Εργαλεία:
      • “Αντώνης Τρίτσης”: Περιλαμβάνει άξονες για δίκτυα ύδρευσης, διαχείριση αποθεμάτων και τεχνολογική αναβάθμιση των ΔΕΥΑ.
      • RRF – Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Χρηματοδοτεί αφαλατώσεις, ανακύκλωση νερού και «έξυπνες» υποδομές.
      • ΕΣΠΑ 2021–2027: Εντάσσει έργα σε περιφερειακό και τομεακό επίπεδο που σχετίζονται με τη βιώσιμη διαχείριση υδάτων.
      Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην πρώτη γραμμή, χωρίς πυξίδα
      Οι Δήμοι αποτελούν το βασικότερο σημείο επαφής των πολιτών με το πρόβλημα της λειψυδρίας. Ωστόσο, η διαχειριστική και τεχνική τους επάρκεια ποικίλλει δραματικά. Δήμοι που διαθέτουν οργανωμένες ΔΕΥΑ και τεχνικές υπηρεσίες έχουν προχωρήσει σε έργα αντικατάστασης δικτύων, παρακολούθησης διαρροών και δημιουργίας μικρών μονάδων αφαλάτωσης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Σίφνος, η Κως και η Κάλυμνος.
      Αντίθετα, δεκάδες μικροί Δήμοι στερούνται ακόμη και βασικής τεχνικής τεκμηρίωσης για να ενταχθούν σε προγράμματα. Οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης (ΔΕΥΑ) αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας, κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους λειτουργίας και της περιορισμένης κρατικής επιχορήγησης.
      Πολλοί Δήμοι έχουν ξεκινήσει ενημερωτικές καμπάνιες ευαισθητοποίησης, ωστόσο παραμένει ζητούμενο ο σχεδιασμός ολοκληρωμένων Σχεδίων Διαχείρισης Νερού σε επίπεδο Δήμου ή διαδημοτικών συνεργασιών ανά λεκάνη απορροής.
      Η ευρωπαϊκή διάσταση: Από την πρόληψη στη νομοθετική δέσμευση
      Η πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «Τα ύδατα στην Ευρώπη: Βασικές προκλήσεις και λύσεις της ΕΕ», έρχεται να τονίσει ότι η κρίση του νερού αποτελεί ευρωπαϊκό πρόβλημα με εθνικές προεκτάσεις.
      Κεντρικά σημεία:
      • Το 20% της ΕΕ βρίσκεται σε κατάσταση υδατικού στρες, ενώ προβλέπεται ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί σημαντικά έως το 2030.
      • Η επαναχρησιμοποίηση νερού για άρδευση και βιομηχανική χρήση πρέπει να αυξηθεί κατά 40%.
      • Η οδηγία για τα υπόγεια ύδατα θα γίνει αυστηρότερη, απαιτώντας καλύτερη χαρτογράφηση, ψηφιακή παρακολούθηση και αναφορές από τα κράτη μέλη.
      • Ο ρόλος των τοπικών αρχών αναδεικνύεται κρίσιμος: μέσω των Περιφερειακών Ταμείων, των προγραμμάτων LIFE και Horizon Europe προωθείται η τεχνική υποστήριξη των Δήμων.
      Επιπλέον, η ΕΕ καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν αυστηρότερη εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», να περιορίσουν τη βιομηχανική ρύπανση και να ενισχύσουν τη συμμετοχικότητα στη διαχείριση του υδάτινου πόρου, με εργαλεία διαβούλευσης σε τοπικό επίπεδο.
      Συμπεράσματα: Ώρα για αλλαγή παραδείγματος
      Η λειψυδρία δεν είναι πλέον ένα φυσικό φαινόμενο που αφορά μόνο τους γεωπόνους ή τις ΔΕΥΑ. Είναι ένα πολιτικό και κοινωνικό ζήτημα που απαιτεί:
      • Εθνικό σχέδιο διαχείρισης με βάση τις λεκάνες απορροής
      • Θεσμική ενίσχυση των ΔΕΥΑ και τεχνική υποστήριξη των μικρών Δήμων
      • Διαδημοτικές συνεργασίες και συμμετοχή των πολιτών στη χάραξη τοπικών πολιτικών για το νερό
      • Επένδυση σε καινοτομία, ψηφιακή παρακολούθηση και πράσινη τεχνολογία
      Η πρόσβαση σε καθαρό και επαρκές νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Οι ΟΤΑ, το ΥΠΕΝ και η ΕΕ έχουν πλέον την υποχρέωση να το διασφαλίσουν, όχι μόνο για τις παρούσες, αλλά και για τις επόμενες γενιές.
      Το νερό είναι ζωή – και η διαχείρισή του είναι καθρέφτης της πολιτικής μας ωριμότητας και της κοινωνικής μας υπευθυνότητας.
      Περισσότερα...

        0

    12. Περιβάλλον

      Κυκλική Οικονομία: Οι 7 χώρες που αξιοποιούν πραγματικά τα σκουπίδια τους

      tetris

      Από τη θεωρία στην πράξη με απτά αποτελέσματα και νούμερα έχουν περάσει επτά χώρες σε όλο τον κόσμο εφαρμόζοντας καινοτόμες στρατηγικές κυκλικής οικονομίας. Οι πολιτικές εστιάζουν στην αναβάθμιση των συστημάτων διαλογής και ανακύκλωσης, στη ρομποτική, τον εφοδιασμό των νοικοκυριών με απαραίτητο εξοπλισμό και την εκπαίδευση στα σχολεία. Ανάμεσα στην "χρυσή επτάδα" βρίσκονται και κράτη όπως η Κίνα και η Νότια Κορέα τα οποία αποτελούν ευχάριστη έκπληξη για την προσήλωσή τους στις στρατηγικές της κυκλικής οικονομίας. Αλλά και η Ευρώπη έχει όπως είναι αναμενόμενο να αναδείξει τα δικά της παραδείγματα προς μίμηση.
      Σουηδία: Ρεύμα και θέρμανση από τα απόβλητα για 1,2 εκατομμύρια σπίτια
      Η Σουηδία δείχνει να κατέχει τα ηνία στη διαχείριση αποβλήτων, με το 99% των απορριμμάτων της να ανακυκλώνεται ή να χρησιμοποιείται για ανάκτηση ενέργειας ήδη από το 2024. Οι μονάδες παραγωγής ενέργειας της χώρας παρέχουν ρεύμα και θέρμανση σε σχεδόν 1,2 εκατομμύρια σπίτια, καθιστώντας τα σκουπίδια πολύτιμο πόρο και όχι πρόβλημα.
      Η Σουηδική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος αύξησε τις επενδύσεις σε αυτοματοποιημένες εγκαταστάσεις διαλογής, με στόχο να βελτιώσει περαιτέρω τα ποσοστά ανακύκλωσης και να μειώσει τη χρήση των χωματερών, η οποία τώρα ανέρχεται σε μόλις 1%. Τα τελευταία χρόνια, εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού έχουν τονίσει τη σημασία της διαλογής των απορριμμάτων στο σπίτι, με πάνω από το 85% των Σουηδών να αναφέρουν τακτική συμμετοχή σε προγράμματα ανακύκλωσης.
      Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για το 2024, «Από τα απόβλητα στον πλούτο», παρείχε επιχορηγήσεις στους δήμους για να καινοτομήσουν νέες τεχνολογίες ανακύκλωσης και να δημιουργήσουν τοπικές πράσινες θέσεις εργασίας. Μια πρόσφατη έκθεση τόνισε ότι ο τομέας της κυκλικής οικονομίας της Σουηδίας συνεισφέρει πλέον περισσότερα από 5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στο ΑΕΠ, από 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021.
      Το φιλόδοξο σχέδιο της χώρας να επιτύχει ουδετερότητα εκπομπών άνθρακα έως το 2045 εξαρτάται από αυτές τις κυκλικές πρακτικές, καθιστώντας τη Σουηδία όχι μόνο ηγέτη ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και σε παγκόσμιο.
      Φιλανδία: Φορολογικά κίνητρα για την κυκλικότητα
      Η στρατηγική της Φινλανδίας προς μια κυκλική οικονομία βασίζεται σε ένα μείγμα διαφορετικών πολιτικών και στον κυβερνητικό «Χάρτη πορείας προς την κυκλικότητα» για το 2020, ο οποίος έθεσε σαφή ορόσημα. Το Πακέτο Κυκλικής Οικονομίας, που κυκλοφόρησε το 2023, προσφέρει φορολογικά κίνητρα για τις εταιρείες που μεταβαίνουν από τα γραμμικά σε κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα.
      Σύμφωνα με ανάλυση του 2024 από το Φινλανδικό Ταμείο Καινοτομίας, Sitra, αυτές οι αλλαγές αναμένεται να εξοικονομήσουν 4 εκατομμύρια τόνους εκπομπών CO2 ετησίως έως το 2030. Η δέσμευση της Φινλανδίας να μειώσει τα απόβλητα στο μισό έως το 2035 έχει ήδη δείξει αποτελέσματα: τα κατά κεφαλήν αστικά απόβλητα μειώθηκαν κατά 7% μεταξύ 2021 και 2024.
      Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπως το έργο «Material Loop», έχουν δημιουργήσει αλυσίδες εφοδιασμού κλειστού βρόχου για ηλεκτρονικά και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Φέτος, πόλεις της Φινλανδίας όπως το Ελσίνκι χρησιμοποιούν πιλοτικά έξυπνους κάδους που σηματοδοτούν πότε χρειάζονται άδειασμα, βελτιστοποιώντας τις διαδρομές συλλογής και μειώνοντας τις εκπομπές.
      Οι μελέτες δείχνουν ότι οι κυκλικές δραστηριότητες αντιπροσωπεύουν πλέον το 13% του ΑΕΠ της Φινλανδίας και οι κυβερνητικές προβλέψεις προβλέπουν 40.000 νέες θέσεις εργασίας στον κλάδο έως το 2035.
      Ολλανδία: Επαναχρησιμοποιούνται παλιά κτίρια και υποδομές
      Η Ολλανδία έχει θέσει έναν από τους πιο τολμηρούς στόχους στον κόσμο, με στόχο μια πλήρως κυκλική οικονομία έως το 2050. Η ολλανδική κυβέρνηση ανέφερε στις αρχές του 2024 ότι το 24% όλων των υλικών που χρησιμοποιούνται ανακυκλώνονται τώρα, από μόλις 14% το 2019.
      Το «Πρόγραμμα Κυκλικής Οικονομίας», που ξεκίνησε το 2022, ενθαρρύνει τους κατασκευαστές να σχεδιάζουν προϊόντα για ανθεκτικότητα και εύκολη επισκευή, με περισσότερες από 12.000 εταιρείες να συμμετέχουν. Καινοτόμα πιλοτικά έργα στο Άμστερνταμ και το Ρότερνταμ επαναχρησιμοποιούν παλιά κτίρια και υποδομές, μετατρέποντάς τα σε κόμβους για κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις και έρευνα.
      Η Ολλανδία απαιτεί όλες οι πλαστικές συσκευασίες μιας χρήσης να περιέχουν τουλάχιστον 50% ανακυκλωμένο περιεχόμενο έως το 2026, ένας κανονισμός που ήδη ωθεί τις επενδύσεις σε προηγμένες εγκαταστάσεις διαλογής και επανεπεξεργασίας.
      Έρευνα από το Ολλανδικό Κεντρικό Γραφείο Στατιστικής το Μάρτιο του 2024 δείχνει ότι η απόδοση των υλικών είχε βελτιωθεί κατά 11% από το 2020. Με αυτά τα συγκεκριμένα βήματα, η Ολλανδία μετατρέπει το φιλόδοξο όραμά της σε μετρήσιμη πρόοδο.
      Γερμανία: Στο 67% η ανακύκλωση
      Το ποσοστό ανακύκλωσης της Γερμανίας ανέρχεται στο 67% από το 2024, κυρίως χάρη στο ολοκληρωμένο σύστημα «Green Dot», το οποίο απαιτεί από τις εταιρείες να πληρώνουν για την ανακύκλωση των συσκευασιών τους. Η έκθεση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος για το 2024 αποδίδει μείωση 12% στα απορρίμματα συσκευασίας τα τελευταία πέντε χρόνια σε αυτά τα μέτρα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού.
      Οι πρόσφατοι κανονισμοί έχουν επεκτείνει τα συστήματα υποχρεωτικής απόθεσης ώστε να περιλαμβάνουν όχι μόνο μπουκάλια, αλλά και κουτιά και χαρτοκιβώτια, οδηγώντας σε ποσοστό επιστροφής 93% για τα δοχεία αναψυκτικών το 2023. Ο νέος νόμος περί κυκλικής οικονομίας της Γερμανίας, που θεσπίστηκε στα τέλη του 2023, επιβάλλει αυστηρές ποσοστώσεις ανακύκλωσης στους κατασκευαστές και ορίζει κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται.
      Η συμμετοχή του κοινού είναι επίσης υψηλή, καθώς το 79% των νοικοκυριών χρησιμοποιεί τουλάχιστον τρεις ξεχωριστούς κάδους για τη διαλογή των απορριμμάτων. Γερμανικές πόλεις όπως το Βερολίνο έχουν εγκαινιάσει τα "Repair Café", τα οποία προωθούν την επισκευή ηλεκτρονικών και οικιακών ειδών αντί για την απόρριψή τους, μειώνοντας τα ηλεκτρονικά απόβλητα κατά περίπου 8.000 τόνους ετησίως.
      Ιαπωνία: Ηγέτης στην ανακύκλωση ηλεκτρονικών αποβλήτων
      Η Ιαπωνία ηγείται παγκοσμίως στην ανακύκλωση ηλεκτρονικών απορριμμάτων, με ποσοστό ανακύκλωσης ηλεκτρονικών απορριμμάτων 80% το 2024. Ο «Νόμος για την Ανακύκλωση Οικιακών Συσκευών» υποχρεώνει τόσο τους καταναλωτές όσο και τους κατασκευαστές να διασφαλίζουν τη σωστή απόρριψη και ανάκτηση υλικών από παλιά ηλεκτρονικά.
      Μόνο το 2023, η Ιαπωνία συνέλεξε και επεξεργάστηκε περισσότερους από 600.000 τόνους ηλεκτρονικών αποβλήτων, ανακτώντας πολύτιμα μέταλλα αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι μεγάλοι λιανοπωλητές ηλεκτρονικών ειδών δέχονται πλέον χρησιμοποιημένες συσκευές δωρεάν, καθιστώντας την ανακύκλωση πιο προσιτή.
      Το σύστημα παρακολούθησης ηλεκτρονικών αποβλήτων της Μητροπολιτικής Κυβέρνησης του Τόκιο παρακολουθεί τη ροή των υλικών για να αποτρέψει την παράνομη απόρριψη και να μεγιστοποιήσει τα ποσοστά ανάκτησης. Τα σχολικά προγράμματα εκπαιδεύουν τα παιδιά σχετικά με την αξία της ανάκτησης πόρων και πάνω από το 90% των ιαπωνικών νοικοκυριών συμμετέχει στη διαλογή ηλεκτρονικών απορριμμάτων.
      Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την Osaka Expo 2025, η Ιαπωνία εφαρμόζει πιλοτικά νέες ρομποτικές τεχνολογίες διαλογής που αναμένεται να αυξήσουν τις αποδόσεις ανακύκλωσης κατά επιπλέον 10%. Αυτή η εστίαση τόσο στις υποδομές όσο και στη δημόσια δέσμευση καθιστά την Ιαπωνία παγκόσμιο μοντέλο για τη διαχείριση αποβλήτων.
      Νότια Κορέα: Οι κάτοικοι πληρώνουν για τα μη ανακυκλώσιμα σκουπίδια
      Η προσέγγιση της Νότιας Κορέας για τα απόβλητα είναι τόσο αυστηρή όσο και καινοτόμος, επιτυγχάνοντας ποσοστό ανακύκλωσης 60% το 2024, με στόχο το 70% έως το 2030. Το «Σύστημα Τέλους Απορριμμάτων βάσει Όγκου» χρεώνει τους κατοίκους ανάλογα με το βάρος των μη ανακυκλώσιμων σκουπιδιών που παράγουν, οδηγώντας σε σημαντικές μειώσεις στα οικιακά απορρίμματα.
      Η «Νέα Πράσινη Συμφωνία» του 2023 προέβλεπε 5 δισεκατομμύρια δολάρια για την επέκταση των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από απόβλητα και τις πρωτοβουλίες ανακύκλωσης, ιδιαίτερα σε αστικές περιοχές όπως η Σεούλ και το Μπουσάν. Τον τελευταίο χρόνο, τα ποσοστά ανακύκλωσης απορριμμάτων τροφίμων έχουν ξεπεράσει το 95%, με τα υπολείμματα που συλλέγονται να μετατρέπονται σε ζωοτροφές και βιοαέριο.
      Κίνα: Ρομπότ διαλογής και κοινωνική ευαισθητοποίηση
      Η Κίνα υφίσταται μια ταχεία μεταμόρφωση στη διαχείριση απορριμμάτων, με το ποσοστό ανακύκλωσης σε εθνικό επίπεδο να φθάνει στο 35% το 2024 και επίσημο στόχο το 50% έως το 2025. Ο «Νόμος για τη Διαλογή Απορριμμάτων» του 2020 καλύπτει πλέον περισσότερες από 46 μεγάλες πόλεις, απαιτώντας από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να διαχωρίζουν τα ανακυκλώσιμα υλικά, τα απορρίμματα τροφίμων και τα άχρηστα υλικά.
      Το 2024, η Κίνα επένδυσε επιπλέον 12 δισεκατομμύρια δολάρια σε σύγχρονα κέντρα ανακύκλωσης και εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από απόβλητα, εστιάζοντας σε πόλεις όπως η Σαγκάη, το Πεκίνο και το Shenzhen. Το Υπουργείο Οικολογίας και Περιβάλλοντος ανέφερε ότι το υλικό που ανακτήθηκε από την ανακύκλωση αυξήθηκε κατά 28% τον περασμένο χρόνο, χάρη στην αυστηρότερη επιβολή και τις διευρυμένες εκστρατείες δημόσιας εκπαίδευσης.
      Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα αυξάνεται γρήγορα, με τις νεοφυείς επιχειρήσεις να αναπτύσσουν ρομπότ διαλογής με γνώμονα την τεχνητή νοημοσύνη τα οποία έχουν μειώσει τα ποσοστά μόλυνσης στα ρεύματα ανακύκλωσης κατά 15%. Τον Απρίλιο του 2024, η Σαγκάη έγινε η πρώτη πόλη στην Κίνα που ανέφερε ότι πάνω από το 50% των αστικών απορριμμάτων της ανακυκλώνονται ή κομποστοποιούνται.
      Περισσότερα...

        0

    13. Περιβάλλον

      Δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα στις αρχές Ιουνίου 2025

      Engineer

      Στον παρακάτω χάρτη απεικονίζεται ο δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα την 1η Ιουνίου 2025, σύμφωνα με την ανάλυση της ομάδας ΜΕΤΕΟ του Ε.Α.Α. Όπως προκύπτει, μεγάλο μέρος της Κρήτης, της Πελοποννήσου και της δυτικής Στερεάς Ελλάδας βρίσκονται σε συνθήκες ξηρασίας. Από έντονη ή ακραία ξηρασία (επίπεδα 4 και 5) πλήττονται περιοχές στους νομούς Χανίων, Ηρακλείου, Λασιθίου, Αρκαδίας και Αργολίδας
       
      Η αξιολόγηση των συνθηκών ξηρασίας βασίζεται στην εδαφική υγρασία του στρώματος μεταξύ 28 και 100 εκατοστών κάτω από την επιφάνεια. Η περιεκτικότητα σε νερό στο στρώμα αυτό είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη και απόδοση πολλών γεωργικών καλλιεργειών και αντικατοπτρίζει την επίδραση του υετού, της εξατμισοδιαπνοής και της απορροής/διήθησης νερού στο έδαφος σε ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν η εδαφική υγρασία σε αυτό το στρώμα είναι αρκετά κάτω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα μιας συγκεκριμένης περιοχής, αυτό συνεπάγεται συνθήκες ξηρασίας και άρα παρατεταμένο υδατικό στρες για τις καλλιέργειες.
      Με βάση τα δεδομένα εδαφικής υγρασίας της υπηρεσίας Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζουμε τον κανονικοποιημένο δείκτη απόκλισης εδαφικής υγρασίας (SSMI) λαμβάνοντας υπόψη τις τωρινές συνθήκες καθώς και αυτές κατά την περίοδο αναφοράς 1991-2020. Ανάλογα με την τιμή του δείκτη αυτού κατατάσσουμε την ξηρασία στα επίπεδα 1 έως 5, τα οποία με τη σειρά υποδηλώνουν ήπια, μέτρια, σημαντική, έντονη και ακραία ξηρασία. Στις περιπτώσεις όπου ο δείκτης SSMI είναι ελαφρώς αρνητικός ή θετικός, τότε βρισκόμαστε σε κανονικές συνθήκες, ενώ αν είναι σημαντικά θετικός τότε έχουμε πλεόνασμα υγρασίας στο έδαφος. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ελλείψει επιτόπιων παρατηρήσεων οι τιμές εδαφικής υγρασίας αποτελούν εκτίμηση εξειδικευμένου μοντέλου για την επιφάνεια της Γης (ERA5-Land) και κατά τόπους ενδέχεται να υπάρχουν αποκλίσεις από τις πραγματικές συνθήκες.

      Εικόνα 1. Επίπεδα ξηρασίας στην Ελλάδα κατά την 1η Ιουνίου 2025. Οι περιοχές που βρίσκονται σε κατάσταση ξηρασίας είναι χρωματισμένες σύμφωνα με την 5-βάθμια κλίμακα στο άνω δεξιά άκρο του χάρτη. Περιοχές όπου η εδαφική υγρασία είναι σημαντικά πάνω από τα κανονικά επίπεδα απεικονίζονται με πράσινο, ενώ περιοχές με εδαφική υγρασία κοντά στην μέση τιμή απεικονίζονται με άσπρο.
      Περισσότερα...

        0

    14. Περιβάλλον

      Ρύπανση πλαστικών-Οι επιπτώσεις και πως τα ένζυμα να βοηθήσουν

      GTnews

      Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και το 2025 επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλαστικά, τονίζεται σε ρεπορτάζ της Έρης Δρίβα στο economix.gr. Περίπου 19 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων διαρρέουν στο περιβάλλον κάθε χρόνο, ταυτόχρονα όμως, έχουν αναπτυχθεί και καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε όλο τον κύκλο ζωής των πλαστικών.
      Το 1950, ο κόσμος παρήγαγε μόλις δύο εκατομμύρια τόνους πλαστικού. Στις αρχές της δεκαετίας που διανύουμε, η παραγωγή πλαστικού είχε αυξηθεί σε περίπου 450 εκατομμύρια τόνους. Πλέον, κάθε χρόνο παράγονται περίπου 350 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων, εκ των οποίων οι περίπου 19 εκατομμύρια τόνοι διαρρέουν στο περιβάλλον – 13 εκατομμύρια στη γη, 6 εκατομμύρια σε ποτάμια και σε ακτές.
      Αυτό βλάπτει τα είδη που ζουν σε αυτά τα οικοσυστήματα. Στο απομακρυσμένο νησί Lord Howe, οι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι κοιλιές των τοπικών πουλιών «τρίζουν όταν τις αγγίζουν», επειδή είναι τόσο γεμάτες με μικροπλαστικά. Το πλαστικό, φυσικά, έχει φέρει επανάσταση σε πολλές πτυχές της ζωής μας, συμβάλλοντας σημαντικά στην πρόοδο σε τομείς όπως η υγιεινή των τροφίμων. Ωστόσο, χωρίς δράση για την αντιμετώπιση των πλαστικών αποβλήτων, η ρύπανση θα παραμείνει ένα ζήτημα.
      Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, στις 5 Ιουνίου, επικεντρώνεται στην ανάληψη συλλογικής δράσης για το #BeatPlasticPollution. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ παραθέτει μερικές μόνο λύσεις που εφαρμόζονται στον πραγματικό κόσμο.
      Αντικατάσταση μικροπλαστικών με απορρίμματα τροφίμων
      Ένας τρόπος για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλαστικά είναι η δημιουργία εναλλακτικών προϊόντων που, ενώ προσφέρουν τις ίδιες ιδιότητες, είναι καλύτερα για τον πλανήτη. Το 2022, η Mi Terro συμμετείχε στην πρόκληση του Παγκόσμιου Δικτύου Καινοτομίας Πλαστικών της UpLink και αναδείχθηκε για την καινοτόμα λύση που πρότεινε. Σύμφωνα με αυτή, τα απόβλητα από την παραγωγή τροφίμων και την παραγωγή χαρτιού χρησιμοποιούνται για να αντικαταστήσουν τα μικροπλαστικά σε πολλά καθημερινά προϊόντα.
      Τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης λύσης είναι η αφαίρεση από τη διαδικασία παραγωγής πλαστικών των προϊόντων που προέρχονται από ορυκτά καύσιμα, που πλέον είναι υδατοδιασπώμενα και μπορούν να αξιοποιηθούν στην οικιακή κομποστοποίηση.
      Ανακύκλωση
      Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Loughborough του Ηνωμένου Βασιλείου, η Plastic Energy παίρνει το πλαστικό που θα κατέληγε σε ταφή και εξάγει ένα προϊόν που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων στην κατασκευή νέων πλαστικών.
      Η εταιρεία βιομηχανικής τεχνολογίας έχει υπογράψει την Παγκόσμια Δέσμευση για τη Νέα Οικονομία Πλαστικών του Ιδρύματος Ellen MacArthur και στοχεύει στην ανακύκλωση πέντε εκατομμυρίων τόνων πλαστικών αποβλήτων μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
      Ένζυμα που καταστρέφουν τα πλαστικά
      Ερευνητές από διάφορα ιδρύματα σε όλο τον κόσμο πειραματίζονται με τη χρήση ενζύμων για τη διάσπαση των πλαστικών.
      Για παράδειγμα, στο πλαίσιο εργασίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν χρησιμοποιήθηκε ένα ένζυμο για να διασπάσει τα πλαστικά σε μόλις 24 ώρες. Χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση, οι ερευνητές κατάφεραν να δημιουργήσουν μεταλλάξεις σε ένα φυσικό ένζυμο που επιτρέπουν στα βακτήρια να αποδομούν τα πλαστικά PET.
      Αντίστοιχη δουλειά γίνεται στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης στη Γαλλία και στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ.
      Κατασκευή βιοδιασπώμενων πλαστικών
      Η δημιουργία βιοδιασπόμενων πλαστικών είναι ένας άλλος δρόμος που διερευνάται τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, επιτρέποντας τη διάσπαση των πλαστικών συσκευασιών.
      Όπως γράφουν οι Yingxue Yu και Markus Flury στο Nature, τα εν λόγω βιοδιασπώμενα πλαστικά είναι σχεδιασμένα να μεταβολίζονται από μικροοργανισμούς σε CO2, CH4 και μικροβιακή βιομάζα. Είναι ιδιαίτερα πολύτιμα εκεί όπου η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση δεν είναι εφικτές. Οι καινοτομίες σε αυτόν τον τομέα έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα, αλλά όπως και τα συμβατικά πλαστικά, οι αποτελεσματικές δοκιμές, η σαφής επισήμανση και η αποτελεσματική διαχείριση στο τέλος του κύκλου ζωής τους είναι ακόμη απαραίτητες για να διασφαλιστεί ότι η υπόσχεσή τους εκπληρώνεται.
      Διαλογή πλαστικών με τεχνητή νοημοσύνη
      Η CleanHub που αναδείχθηκε μέσα από το UpLink Top Innovator χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για την παρακολούθηση και τον εντοπισμό πλαστικών αποβλήτων, καθιστώντας τη διαδικασία πιο αποτελεσματική και ακριβή. Η GIVO Africa, ένας ακόμη από τους κορυφαίους καινοτόμους της UpLink, παρακολουθεί τις ροές αποβλήτων σε πραγματικό χρόνο χρησιμοποιώντας GPS και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων για να μειώσει τις εκπομπές και να εξασφαλίσει δίκαιες πληρωμές στους ενδιαφερόμενους.
      Το Φόρουμ συνεργάστηκε επίσης πρόσφατα με την Accenture για τη βελτίωση της ιχνηλασιμότητας και της διαφάνειας της ανακύκλωσης πλαστικών, χρησιμοποιώντας τεχνολογία της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.
      Αγκαλιάζοντας την κυκλική οικονομία
      Ένας από τους τρόπους μείωσης της ρύπανσης των οικοσυστημάτων από πλαστικά είναι η απλή επαναχρησιμοποίηση στο τέλος του κύκλου ζωής τους, στο πλαίσιο της λεγόμενης κυκλικής οικονομίας.
      Η πλατφόρμα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων της Sykell, CIRCULAR ERP, βοηθά τις επιχειρήσεις να παρακολουθούν και να διαχειρίζονται τα επαναχρησιμοποιούμενα πλαστικά δοχεία τους.
      Καθώς οι πλαστικές συσκευασίες είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές ρύπανσης από πλαστικό, τα δεδομένα που παρέχει αυτή η πλατφόρμα είναι ζωτικής σημασίας για την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων.
      Καθαρισμός των ποταμιών
      Όλες οι καινοτόμες λύσεις για την παραγωγή πιο φιλικών προς το περιβάλλον εναλλακτικών προϊόντων ή την ενίσχυση της ανακύκλωσης δεν θα σταματήσουν το πλαστικό να φτάνει στο περιβάλλον.
      Η RiverRecycle, επίσης κορυφαίος καινοτόμος φορέας στο Παγκόσμιο Δίκτυο Καινοτομίας για τα Πλαστικά, στοχεύει στη δέσμευση πλαστικών αποβλήτων χαμηλής αξίας από ποτάμια πριν φτάσουν στον ωκεανό.
      Το πλαστικό αυτό στη συνέχεια επαναχρησιμοποιείται, ανακυκλώνεται ή απορρίπτεται κατάλληλα. Μόλις φέτος, οι καινοτόμοι λάνσαραν μια σανίδα από ανακυκλωμένο πλαστικό για χρήση στις κατασκευές.
      Εκδηλώσεις όπως η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι σημαντικές για την ευαισθητοποίηση του κοινού, αλλά όπως δείχνουν τα παραπάνω παραδείγματα, όλο το χρόνο διεξάγεται σημαντικό έργο για τη δημιουργία πραγματικών λύσεων.
      Η επίλυση αυτού του παγκόσμιου προβλήματος δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της τεχνολογικής καινοτομίας. Η κυβερνητική πολιτική και οι επενδύσεις σε υποδομές είναι απαραίτητες για να αντιστραφεί η τάση της πλαστικής ρύπανσης.
      Οι συνεργασίες είναι επίσης σημαντικές και γι’ αυτό οργανισμοί όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και η Παγκόσμια Σύμπραξη Δράσης για τα Πλαστικά (GPAP) συγκεντρώνουν ενδιαφερόμενους από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και από την κοινωνία και την ακαδημαϊκή κοινότητα, προκειμένου να συμβάλουν στην ανάπτυξη δυναμικής για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλαστικά.
      Το GPAP είναι η μεγαλύτερη πρωτοβουλία στον κόσμο για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης, με 25 συνεργασίες χωρών επί του παρόντος.
      Μέσω του δικτύου των Εθνικών Συμπράξεων Δράσης για τα Πλαστικά, το GPAP διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και παρέχει πρακτικές γνώσεις και εμπειρογνωμοσύνη.
      Περισσότερα...

        0

    15. Περιβάλλον

      Το ανθρακικό αποτύπωμα της ηλεκτροπαραγωγής - Σε χαμηλό τριετίας τον Απρίλιο 2025

      GTnews

      Τον Απρίλιο 2025 οι εκπομπές από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής (0.88 εκατ. τόνοι),  έπεσαν σε χαμηλό τριετίας, χάρη στη μεγάλη μείωση του αερίου αυτόν τον μήνα. Ωστόσο, συνολικά για τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025 εκπέμφθηκαν 5.38 εκατ. τόνοι, για το 52% των οποίων υπεύθυνο ήταν το αέριο. Ως αποτέλεσμα έχει ήδη εκπεμφθεί το 53% του ετήσιου προϋπολογισμού άνθρακα του τομέα (10.2 εκατ. τόνοι), ο οποίος βρίσκεται εκτός τροχιάς επίτευξης του σχετικού στόχου που αποτυπώνεται στο ΕΣΕΚ.
      Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα ηλεκτροπαραγωγής (Απρίλιος 2025 για το διασυνδεμένο δίκτυο και Μάρτιο 2025 για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά) και αυτά των ετήσιων εκπομπών CO2 από το ΣΕΔΕ (2023), εκτιμώνται οι μηνιαίες εκπομπές από κάθε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας, ακολουθώντας τη μεθοδολογία και τις παραδοχές που παρουσιάζονται εδώ.

      Τον Απρίλιο 2025 η ένταση άνθρακα[1] ήταν 226 γρ. CO2/kWh, αυξημένη κατά 3.3% σε σχέση με τον Μάρτιο 2025, αλλά και πάλι μικρότερη του μέσου ετήσιου συντελεστή έντασης του 2024 (263 γρ. CO2/kWh) και του μέσου όρου των δύο πρώτων μηνών του 2025 (332 γρ. CO2/kWh για Ιανουάριο-Φεβρουάριο). Η αύξηση αυτή στην ένταση άνθρακα οφείλεται κατά βάση στη μείωση της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής (-16% σε σχέση με τον Μάρτιο) που υπερκέρασε τη μείωση των συνολικών εκπομπών αυτόν τον μήνα (-13% σε σχέση με τον Μάρτιο).

      Τον Απρίλιο 2025 οι εκπομπές άνθρακα από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα ήταν 0.88 εκατ. τόνοι, και οι χαμηλότερες των τελευταίων 36 μηνών. Οι επόμενες χαμηλότερες ήταν τον Απρίλιο 2022 με εκατ. τόνους. Η επίδοση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η ηλεκτροπαραγωγή από αέριο που αποτελεί πλέον τη βασική πηγή εκπομπών του τομέα, έπεσε σε χαμηλό 17 μηνών αυτό το μήνα.
      Παρά τις μειωμένες εκπομπές τον Απρίλιο, οι εκπομπές του πρώτου τετράμηνου του 2025 έφτασαν αθροιστικά τους 5.38 εκατ. τόνους και ήταν οι υψηλότερες των τελευταίων τριών ετών για το ίδιο διάστημα. Ο λόγος είναι η τεράστια αύξηση της χρήσης ορυκτού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή τους πρώτους τρεις μήνες του 2025, που έχουν οδηγήσει σε αύξηση των συνολικών εκπομπών κατά 16% σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του 2024.
      Οι εκπομπές από τις μονάδες ορυκτού αερίου ήταν 2.78 εκατ. τόνοι για το πρώτο τετράμηνο και οι υψηλότερες της τελευταίας δεκαετίας τουλάχιστον. Ευθύνονται για το 52% του συνόλου των εκπομπών της ηλεκτροπαραγωγής και παρουσίασαν άνοδο 35% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2024.
      Οι εκπομπές από τις μονάδες λιγνίτη ήταν 1.75 εκατ. τόνοι για το πρώτο τετράμηνο και κοντά στις εκπομπές του 2024 για το ίδιο διάστημα (1.77 εκατ. τόνοι), αντιπροσωπεύοντας το 32% των συνολικών εκπομπών.
      Οι εκπομπές από τις μονάδες πετρελαίου στα μη διασυνδεδεμένα νησιά εκτιμάται ότι ήταν 0.72 εκατ. τόνοι για το πρώτο τετράμηνο και κοντά στο μέσο όρο των τελευταίων τριών ετών (0.7 εκατ. τόνοι). Σύντομα αναμένουμε να δούμε μείωση χάρη στην καινούρια διασύνδεση της Κρήτης που ξεκίνησε δοκιμαστικά τον Μάιο[2].

      Όσον αφορά τον επιμερισμό των εκπομπών ανά σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, ο λιγνιτικός ατμοηλεκτρικός σταθμός (ΑΗΣ) του Αγίου Δημητρίου παρέμεινε στην πρώτη θέση με εκπομπές 1.29 εκατ. τόνους για τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025. Το διάστημα αυτό ο ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου εξέπεμψε 75% των εκπομπών από λιγνίτη και 25% των συνολικών εκπομπών ηλεκτροπαραγωγής. Επίσης, ήταν ο μοναδικός λιγνιτικός σταθμός σε λειτουργία τον Απρίλιο.
      Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Μεγαλόπολη V με 0.44 εκατ. τόνους. Στην τρίτη θέση έπεσε η
      Την πρώτη πεντάδα των μεγαλύτερων ρυπαντών για το πρώτο τετράμηνο του 2025 συμπλήρωσαν δύο σταθμοί ορυκτού αερίου, ο Άγιος Νικόλαος ΙΙ με 0.42 εκατ. τόνους και το Λαύριο IV-V με 0.36 εκατ. τόνους. Για το σταθμό Λαυρίου IV-V αυτό αποτελεί αύξηση εκπομπών 62% σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του 2024.
      Στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, οι τρεις μεγαλύτεροι ρυπαντές παραμένουν οι τρεις πετρελαϊκοί σταθμοί της Κρήτης Αθερινόλακκος, Λινοπεράματα και ο σταθμός των Χανίων με εκπομπές 0.17, 0.13 και 0.063 εκατ. τόνους αντίστοιχα για τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025. Οι τρεις αυτοί σταθμοί αθροιστικά ήταν υπεύθυνοι για 51% των εκπομπών από μονάδες πετρελαίου. Ακολούθησαν ο σταθμός της Ρόδου με εκπομπές 0.06 εκατ. τόνους και ο σταθμός της Λέσβου με εκπομπές 0.05 εκατ. τόνους.

      Σύμφωνα με το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που υποβλήθηκε τον Ιανουάριο 2025 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι εκπομπές στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής αναμένεται να μειωθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα στόχος είναι το 2030 οι εκπομπές και από τα τρία καύσιμα να μην ξεπερνούν τους 4 εκατ. τόνους. Αυτό συνιστά μια σημαντική μείωση (-91%) σε σχέση με το 2013, έτος κατά το οποίο οι θερμικές μονάδες άρχισαν να επιβαρύνονται με το κόστος του άνθρακα τον οποίο εξέπεμπαν στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ).
      Στο τελικό ΕΣΕΚ η εκτίμηση για τις εκπομπές του τομέα το 2025 είναι 10.2 εκατ. τόνοι, 5.05 εκατ. τόνοι δηλαδή λιγότεροι από το 2024 (15.25 εκατ. τόνοι [3]). Το πρώτο τετράμηνο του 2025 εκτιμάται ότι εκπέμφθηκαν εκατ. τόνοι από τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής. Αυτό αποτελεί 52.8% του διαθέσιμου προϋπολογισμού άνθρακα για όλο το έτος. Ο εναπομένων προϋπολογισμός άνθρακα είναι μόλις 4.82 εκατ. τόνοι για τους υπόλοιπους 8 μήνες του 2025, γεγονός που δείχνει ότι είναι εκτός τροχιάς επίτευξης του στόχου.
      Μπορείτε να δείτε την εξέλιξη των εκπομπών του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής από το 2013 ως σήμερα και να διαβάσετε τις αναλύσεις προηγούμενων μηνών εδώ.
      [1] Η ένταση άνθρακα ορίζεται ως ο λόγος των εκπομπών από τα τρία καύσιμα (λιγνίτης, αέριο και πετρέλαιο, συμπεριλαμβανομένων και των ΣΗΘΥΑ) ως προς τη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας από το διασυνδεδεμένο δίκτυο και τα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
      [2] https://www.ariadne-interconnection.gr/i-etaireia/anakoinoseis/xekina-i-dokimastiki-leitoyrgia-tis-ilektrikis-diasyndesis-kritis-attikis
      [3] Οι εκπομπές του 2024 είναι οι εκτιμώμενες με βάση τις παραδοχές που αναφέρονται εδώ.
      Περισσότερα...

        0

    16. Περιβάλλον

      Ολοκληρώθηκε η 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας

      Engineer

      Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η 1η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ) για τις Λεκάνες Απορροής Ποταμών της χώρας, σε εφαρμογή της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ «για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας».
      Τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ), συμπεριλαμβανομένων των Χαρτών Επικινδυνότητας και Κινδύνων Πλημμύρας, αποτελούν το στρατηγικό εργαλείο για την εφαρμογή της πολιτικής που αφορά στην αξιολόγηση και διαχείριση του κινδύνου πλημμύρας στο σύνολο της χώρας, με στόχο την αποτελεσματικότερη διαχείριση και τον μετριασμό των επιπτώσεων των πλημμυρικών φαινομένων.
      Επιπροσθέτως, τα ΣΔΚΠ μπορούν να αξιοποιηθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες σαν ένα πρώτο εργαλείο αξιολόγησης των αρνητικών συνεπειών από τις πλημμύρες, με στόχο τον καθορισμό αποτελεσματικής στρατηγικής για την διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας.
      Η 1η Αναθεώρηση των ΣΔΚΠ ολοκληρώθηκε, σε συνέχεια ευρείας δημόσιας διαβούλευσης με φορείς και το κοινό, τόσο επί του περιεχομένου αυτών, όσο και επί των οικείων Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η ολοκλήρωση της αναθεώρησης συνιστά σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των περιοχών που πλήττονται από πλημμύρες, την προστασία της ανθρώπινης ζωής, της περιουσίας και του φυσικού περιβάλλοντος, και εντάσσεται στον ευρύτερο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
      Περισσότερες πληροφορίες για την 1η Αναθεώρηση των Σχέδιων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα http://floods.ypeka.gr.
      Περισσότερα...

        0

    17. Περιβάλλον

      Υπερθέρμανση του πλανήτη: 80% πιθανότητες για νέο ετήσιο ρεκόρ θερμοκρασίας έως το 2029

      Engineer

      Έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού προβλέπει 80% πιθανότητες για νέο ρεκόρ θερμοκρασίας τα επόμενα πέντε έτη και αυξημένο κίνδυνο από ξηρασίες, πλημμύρες και πυρκαγιές - Πλησιάζει το όριο των +2°C.
      Υπάρχει πιθανότητα 80% η υπερθέρμανση του πλανήτη να καταγράψει νέο ετήσιο ρεκόρ κατά την επόμενη πενταετία, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο για ακραίες ξηρασίες, πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές, σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO).
      Για πρώτη φορά, τα στοιχεία για την υπερθέρμανση του πλκανήτη δείχνουν και μια – έστω μικρή – πιθανότητα να καταγραφεί έως το 2030 ένα έτος με θερμοκρασία 2°C υψηλότερη από τα προβιομηχανικά επίπεδα, εξέλιξη που οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν «σοκαριστική».
      Η προειδοποίηση αυτή έρχεται έπειτα από τη θερμότερη δεκαετία που έχει καταγραφεί ποτέ. Η νέα παγκόσμια κλιματική πρόβλεψη μεσοπρόθεσμου ορίζοντα αναδεικνύει τους αυξανόμενους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, τις εθνικές οικονομίες και τα φυσικά οικοσυστήματα, εάν δεν σταματήσει άμεσα η καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα και ξύλου.
      Η έκθεση, η οποία συνδυάζει βραχυπρόθεσμες μετεωρολογικές παρατηρήσεις με μακροπρόθεσμες κλιματικές προβολές, προβλέπει ότι υπάρχει 70% πιθανότητα η μέση παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας για την περίοδο 2025–2029 να υπερβεί το όριο των 1,5°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
      Αυτό το σενάριο φέρνει τον πλανήτη επικίνδυνα κοντά στην υπέρβαση του πιο φιλόδοξου στόχου της Συμφωνίας του Παρισιού, αν και ο συγκεκριμένος στόχος βασίζεται σε μέσο όρο 20ετίας.
      Η έκθεση καταγράφει επίσης πιθανότητα 86% να ξεπεραστεί το όριο των 1,5°C σε τουλάχιστον ένα από τα επόμενα πέντε έτη, ποσοστό σημαντικά αυξημένο σε σχέση με το 40% της αντίστοιχης έκθεσης του 2020.
      Το 2024 αποτέλεσε το πρώτο έτος που η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ξεπέρασε ετησίως τον στόχο του 1,5°C — κάτι που μέχρι και το 2014 θεωρούνταν απίθανο για την τρέχουσα δεκαετία. Ήταν επίσης το θερμότερο έτος στα 175 χρόνια μετεωρολογικών καταγραφών.
      Ενδεικτικό της ταχείας υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι ότι ακόμη και η υπέρβαση των +2°C εμφανίζεται πλέον ως πιθανότητα — έστω και μικρή — στα στατιστικά μοντέλα της έκθεσης, τα οποία βασίζονται σε 220 προβολές από 15 κορυφαία επιστημονικά ινστιτούτα, όπως το Met Office του Ηνωμένου Βασιλείου, το Barcelona Supercomputing Centre, το Canadian Centre for Climate Modelling and Analysis και η Deutscher Wetterdienst.
      Η πιθανότητα να φτάσουμε τους +2°C πριν το 2030 παραμένει χαμηλή (περίπου 1%) και θα απαιτούσε συνδυασμό παραγόντων θέρμανσης, όπως ισχυρό φαινόμενο Ελ Νίνιο και θετική Αρκτική Ταλάντωση. Ωστόσο, αυτή η πιθανότητα θεωρούνταν ως πρόσφατα σχεδόν αδύνατη σε ορίζοντα πενταετίας.
      «Είναι σοκαριστικό ότι το σενάριο των +2°C είναι πλέον στατιστικά πιθανό», δήλωσε ο Άνταμ Σκέιφ του Met Office. «Η πιθανότητα εμφανίζεται μόλις στο 1% για τα επόμενα πέντε έτη, αλλά θα αυξάνεται όσο συνεχίζεται η υπερθέρμανση».
      Οι επιπτώσεις δεν θα είναι ίδιες για όλες τις περιοχές. Οι χειμώνες στην Αρκτική προβλέπεται να θερμαίνονται 3,5 φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, κυρίως λόγω της μείωσης του θαλάσσιου πάγου. Αυτό σημαίνει ότι το χιόνι πέφτει κατευθείαν στον ωκεανό και όχι πάνω σε παγωμένες επιφάνειες που αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο διάστημα.
      Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου αναμένεται να υποστεί περισσότερες ξηρασίες, ενώ η νότια Ασία, η περιοχή του Σαχέλ και η βόρεια Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου) θα αντιμετωπίσουν αυξημένες βροχοπτώσεις.
      Ο Λέον Χέρμανσον του Met Office, επικεφαλής της έκθεσης, εκτιμά ότι το 2025 θα είναι ένα από τα τρία θερμότερα έτη που έχουν καταγραφεί ποτέ.
      Ο Κρις Χιούιτ, διευθυντής υπηρεσιών κλίματος του WMO, περιέγραψε μια «ανησυχητική εικόνα» όσον αφορά τα κύματα καύσωνα και την επίπτωσή τους στην ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι δεν είναι ακόμη αργά για να περιοριστεί η υπερθέρμανση, εφόσον μειωθούν άμεσα οι εκπομπές από ορυκτά καύσιμα.
      «Πρέπει να αναλάβουμε δράση για το κλίμα», δήλωσε. «Το όριο του 1,5°C δεν είναι αναπόφευκτο».
      Με πληροφορίες από Guardian
      Περισσότερα...

        0

    18. Περιβάλλον

      Έρευνα ΙΕΛΚΑ: Μεσοσταθμική σπατάλη τροφίμων 40 κιλών το χρόνο ανά νοικοκυριό

      Engineer

      Το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) πραγματοποιεί ετήσια κυλιόμενη έρευνα καταναλωτών σε σχέση με θέματα της επικαιρότητας, με δείγμα 1.500 καταναλωτές από όλη την Ελλάδα. Η τελευταία έρευνα πραγματοποιήθηκε το Α’ τρίμηνο 2025 και αφορούσε μια σειρά θεμάτων σε σχέση με την καταναλωτική και αγοραστική συμπεριφορά, ανάμεσα τους σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος και τη σπατάλη τροφίμων.
      ΙΕΛΚΑ Όπως φαίνεται στο σχήμα, το οποίο αποτυπώνει τις στάσεις των καταναλωτών αναφορικά με την περιβαλλοντική τους συνείδηση και τις καταναλωτικές τους επιλογές, όπως αυτές σχετίζονται με την παραγωγή προϊόντων, τη συσκευασία και τη λιανική πώληση, με 2 στους 3 περίπου καταναλωτές να θεωρούν σημαντικά τα θέματα περιβάλλοντος. Καταγράφεται προτίμηση για πρακτικές με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, όπως η επιθυμία για λιγότερες πλαστικές συσκευασίες στα τρόφιμα (57%), επιθυμία για μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων που επιλέγουν (63%) και επιθυμία τα προϊόντα να παράγονται με φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές (65%).
      Ωστόσο, η θετική στάση δεν φαίνεται να μεταφράζεται σε ανάλογη αγοραστική συμπεριφορά. Μόλις το 17% των καταναλωτών, δηλαδή 1 στους 7 δηλώνει πρόθυμο να πληρώσει περισσότερο για προϊόντα των οποίων η παραγωγή δεν επιβαρύνει το περιβάλλον, ενώ το ίδιο ποσοστό δηλώνει πρόθυμο να πληρώσει για αγορές σε καταστήματα που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. Ενδεικτικό είναι ότι το 37% δηλώνει ότι ανάμεσα σε δύο ίδια προϊόντα από τα οποία το ένα δεν επιβαρύνει το περιβάλλον θα επέλεγαν πάντα το φθηνότερο. Αρκετά υψηλότερα είναι τα ποσοστά των καταναλωτών σε θέματα προστασίας των ζώων με το 39% δηλώνει ότι θα πλήρωνε περισσότερο για προϊόντα που διασφαλίζουν τη μη κακοποίηση των ζώων.
      Τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν τόσο ένα κενό ανάμεσα στη δηλωμένη περιβαλλοντική στάση και στην πραγματική καταναλωτική συμπεριφορά, όσο και την επιβαρυμένη οικονομική κατάσταση του καταναλωτικού κοινού.
      ΙΕΛΚΑ Παράλληλα με την περιβαλλοντική στάση καταγράφεται και ένα κοινό με σχετικά χαμηλή σπατάλη τροφίμων, κάτι που δείχνει την ευαισθησία του κοινού σε οικονομικά θέματα και εμμέσως συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος. Η αποφυγή της σπατάλης τροφίμων συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς μειώνει την ανάγκη για υπερπαραγωγή, περιορίζει την κατανάλωση φυσικών πόρων (όπως νερό και ενέργεια) και μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που συνδέονται με την παραγωγή, τη μεταφορά και τη διάθεση των απορριπτόμενων τροφίμων.
      Όπως δείχνει το Σχήμα 2, σχεδόν τα μισά νοικοκυριά 59% δηλώνουν ότι πετούν ένα ποσοστό των τροφίμων που αγοράζουν, ενώ ένα επιπλέον 41% ισχυρίζεται ότι δεν πετά καθόλου τρόφιμα. Παρότι τα ποσοστά σπατάλης είναι συγκρατημένα, πρέπει να σημειωθεί ότι παραδοσιακά οι καταναλωτές τείνουν να υποεκτιμούν τη σπατάλη τους (παροχή κοινωνικά επιθυμητών απαντήσεων), ενώ ακόμα και αυτά τα χαμηλά ποσοστά αντιστοιχούν σε μεσοσταθμική σπατάλη τροφίμων η οποία φτάνει τα 40 κιλά ή πάνω από 150 ευρώ ανά νοικοκυριό τον χρόνο, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 3,3% της συνολικής κατανάλωσης τροφίμων.
      Όπως φαίνεται στο σχήμα 3, μόλις το 11% θεωρεί ότι το νοικοκυριό του σπαταλά μεγάλη ποσότητα τροφίμων, ενώ η απόρριψη τροφίμων κρίνεται ενοχικά σχεδόν από το σύνολο του κοινού (94%). Όσον αφορά τα αίτια της σπατάλης, ένα σημαντικό ποσοστό 51% αποδίδει τη σπατάλη στην κακή διαχείριση των υπολειμμάτων φαγητού, ενώ το 33% δηλώνει ότι αγοράζει περισσότερα απ’ όσα χρειάζεται.
      Σε γενικές γραμμές τα αποτελέσματα δείχνουν ότι κατά βάση η συμπεριφορά των καταναλωτών την παρούσα περίοδο επηρεάζεται κυρίως από οικονομικά κριτήρια, κάτι που δείχνει την πίεση του καταναλωτικού κοινού, ενώ φαίνεται ότι υπάρχει ένα έλλειμα στην περιβαλλοντική συνείδηση σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού, κάτι που ενδεχομένως να επηρεάσει μελλοντικές στρατηγικές και πρακτικές προστασίας του περιβάλλοντος.
      Περισσότερα...

        0

    19. Περιβάλλον

      Urban Air: Τι είναι- Οι πέντε (5) πόλεις δράσεις

      GTnews

      Πνιγηρή ατμόσφαιρα, όλο και περισσότερες ημέρες που οι πόλεις «βράζουν» από τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες και ένα μέλλον που προβλέπεται ακόμα πιο δύσκολο για τους κατοίκους των αστικών κέντρων σε όλη την Ευρώπη. Τα έκτακτα μέτρα δεν αρκούν και πλέον στη μάχη για πιο ανθεκτικές πόλεις μπαίνει η τεχνολογία των ψηφιακών διδύμων, τονίζεται σε ρεπορτάζ της Έρης Δρίβα στο economix.gr.
      Οι ευρωπαϊκές πόλεις, μεταξύ των οποίων και η Αθήνα, βιώνουν ολοένα και σοβαρότερους καύσωνες και αυξανόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση, γεγονός που θέτει μεγάλους κινδύνους για τη δημόσια υγεία και τη βιωσιμότητα των πόλεων. Πρόσφατη έρευνα, μάλιστα, αποκάλυψε ότι η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει πιθανότατα σε σημαντική αύξηση των θανάτων από καύσωνα σε ολόκληρη την Ευρώπη, μία τάση που διατηρείται σε όλα τα υπό μελέτη σενάρια, ακόμα και σε συνθήκες υψηλής προσαρμογής στη ζέστη, ενισχύοντας την ανάγκη για επιθετικές πολιτικές μετριασμού.
      Σε απάντηση, το UrbanAIR, μια νέα πρωτοβουλία που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, συνεργάζεται με ευρωπαϊκές πόλεις για την ανάπτυξη εργαλείων υποστήριξης αποφάσεων που ενσωματώνουν ατμοσφαιρικά μοντέλα σε επίπεδο γειτονιάς και δρόμου με παρατηρήσεις θερμοκρασίας και ανέμου σε πραγματικό χρόνο. Με την ενσωμάτωση γνώσεων συμπεριφοράς με βάση τη μοντελοποίηση παραγόντων και την άμεση συνεργασία με τις πόλεις, το UrbanAIR αντιμετωπίζει προκλήσεις στον αστικό σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, την αντιμετώπιση κινδύνων και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
      Με την υποστήριξη του προγράμματος Horizon Europe, το UrbanAIR φέρνει κοντά 18 κορυφαίους εταίρους από 11 ευρωπαϊκές χώρες για την ανάπτυξη ενός καινοτόμου εργαλείου υποστήριξης αποφάσεων.
      Απαραίτητο εργαλείο για τον πολεοδομικό σχεδιασμό
      Το εργαλείο θα παρέχει στους πολεοδόμους και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, προβλέψεις βασισμένες σε δεδομένα και χρήσιμες γνώσεις για να σχεδιάσουν πιο δροσερές, πιο καθαρές και πιο ανθεκτικές πόλεις.
      Η πρωτοτυπία του UrbanAIR έγκειται στην ενσωμάτωση της μοντελοποίησης με βάση τη φυσική, με την υποστήριξη αποφάσεων, την ποσοτικοποίηση της αβεβαιότητας και την προσομοίωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και τη με τις πόλεις. Ο ολοκληρωμένος ψηφιακός δίδυμος προσομοιώνει τις κλιματικές συνθήκες και αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο οι κοινότητες αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους.
      Βασικά χαρακτηριστικά του εικονικού μοντέλου
      Μοντελοποίηση του κλίματος – Οι προσομοιώσεις που βασίζονται στη φυσική και στα δεδομένα θα προβλέπουν πώς η θερμότητα και η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζουν τα διάφορα τμήματα μιας πόλης, δημιουργώντας ουσιαστικά σενάρια και ποσοτικοποιώντας τις αβεβαιότητες για να βοηθήσουν τους σχεδιαστές σε στοχευμένες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις. Συμμετοχή της κοινότητας – Η αντίδραση και τα σχόλια των κατοίκων θα ενσωματώνεται συστηματικά για την ανάπτυξη πρακτικών, ανθρωποκεντρικών στρατηγικών αστικού σχεδιασμού. Υποστήριξη στη λήψη αποφάσεων – Το εργαλείο θα εφοδιάσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής με τα κατάλληλα μέσα προκειμένου να συνδυάζουν περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες όταν αναπτύσσουν αστικά έργα. Από την έρευνα στην πραγματικότητα
      Μία από τις σημαντικότερες καινοτομίες του εργαλείου UrbanAIR είναι η επέκταση της μοντελοποίησης του κλίματος σε επίπεδο γειτονιάς, κάτι που επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση του Destination Earth -ενός παγκόσμιου ψηφιακού διδύμου του πλανήτη- και την εφαρμογή του σε μετεωρολογικά μοντέλα. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά κλιματικά μοντέλα, το εργαλείο αυτό θα παρέχει τοπικές πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, δίνοντας στις πόλεις τη δυνατότητα να λαμβάνουν στοχευμένες και αποτελεσματικές αποφάσεις για την καταπολέμηση της ακραίας ζέστης και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
      Απώτερος στόχος του UrbanAIR είναι η βελτίωση του αστικού σχεδιασμού και προγραμματισμού, η ανάπτυξη λύσεων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η υποστήριξη στην αντιμετώπιση των κινδύνων στο πλαίσιο μίας πόλης.
      Οι 5 πόλεις που ανοίγουν τον δρόμο
      Το UrbanAIR επιδεικνύει το πλαίσιο του ψηφιακού δίδυμου μέσω δύο βασικών περιπτώσεων χρήσης σε 5 πόλεις: Αρχικά είναι οι πόλεις δράσης και συγκεκριμένα η Βαρκελώνη και η Αμβέρσα, όπου αναπτύσσεται και δοκιμάζεται το πρωτότυπο ψηφιακό δίδυμο σε συνεργασία με τοπικούς φορείς. Οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν είναι η ποιότητα του αέρα, η θερμική καταπόνηση και η αστική ανθεκτικότητα.
      Η δεύτερη περίπτωση είναι οι πόλεις μάθησης στις οποίες εντάσσονται το Παρίσι, το Ρότερνταμ και το Μπρίστολ. Σε αυτές τις πόλεις γίνεται η επικύρωση της επεκτασιμότητας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και η βελτίωση των εργαλείων με βάση τα σχόλια από την εφαρμογή σε πραγματικές συνθήκες. Αυτές οι περιπτώσεις χρήσης αναδεικνύουν την ετοιμότητα του UrbanAIR να υποστηρίξει τον αστικό σχεδιασμό και να επεκτείνει τον αντίκτυπό του σε άλλους δήμους.
      Το πρόγραμμα έχει διάρκεια 4 ετών, έως το τέλος του 2028 και προϋπολογισμό ύψους 14,3 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ η χρηματοδότηση προέρχεται από το HORIZON-INFRA-2024- TECH-01-03: New Digital Twins for Destination Earth.
      Περισσότερα...

        0

    20. Περιβάλλον

      Τα βιομηχανικά αιολικά πάρκα και οι επιπτώσεις τους στο τοπίο: Η περίπτωση της Ελλάδας

      Engineer

      Η εξάπλωση των μεγάλων χερσαίων αιολικών πάρκων αποτελεί βασική κατεύθυνση των πολιτικών που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης προς καθαρές και πιο βιώσιμες μορφές ενέργειας. Η ανάπτυξη τέτοιων υποδομών είναι ταχεία, εκτεταμένη αλλά και συχνά αμφιλεγόμενη.  Η κατασκευή βιομηχανικών αιολικών πάρκων προϋποθέτει μεγάλες τεχνικές επεμβάσεις στο έδαφος: βαριές θεμελιώσεις από οπλισμένο σκυρόδεμα, βαθιές εκσκαφές, χωματουργικές εργασίες μεγάλης κλίμακας, διάνοιξη εκτεταμένων οδικών δικτύων, κ.α.
      Η μαζική εγκατάσταση ανεμογεννητριών προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Αντιδράσεις που αντανακλούν αγωνίες για την αλλοίωση και υποβάθμιση του τοπίου, τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές επιπτώσεις των επεμβάσεων αυτών, την εκτόπιση αγροτικών και άλλων δραστηριοτήτων, την απουσία ουσιαστικής δημόσιας διαβούλευσης, την προβληματική κατανομή των ωφελημάτων και την αλλαγή του αναπτυξιακού προσανατολισμού των περιοχών. Το ζήτημα υπερβαίνει την τεχνολογία ή την παραγωγή ενέργειας: αγγίζει τη σχέση των ανθρώπων με τον τόπο τους και θέτει ερωτήματα για το νόημα, τη χρήση, τη διαχείριση και τον σχεδιασμό του χώρου. Επηρεάζει τον τρόπο που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται και βιώνουν τους τόπους και τα τοπία τους και βλέπουν/συναισθάνονται τον εαυτό τους σε αυτά. Οι τοπικές αυτές αντιστάσεις πηγάζουν από βαθιά ριζωμένες κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες που συνδέονται με τον χαρακτήρα, την ταυτότητα, τη φυσική και την πολιτισμική κληρονομιά και τον κοινωνικό ιστό των κοινοτήτων.
      Τίθενται, λοιπόν, ερωτήματα, όπως:
      Μπορούν τα περιβαλλοντικά οφέλη της «καθαρής» ενέργειας να δικαιολογήσουν μια τέτοια υποβάθμιση φυσικών και πολιτισμικών πόρων; Μπορεί να θεωρηθεί αποδεκτή η θυσία τοπίων βαθιά φορτισμένων με μνήμη, ταυτότητα, πολιτισμική, αισθητική και οικολογική αξία στο όνομα της ενεργειακής μετάβασης; Είναι πράγματι «κοινά» τα οφέλη της παραγόμενης ενέργειας και της ενεργειακής μετάβασης; Πόσο δημοκρατικό, ηθικό και δίκαιο είναι να καλούνται οι πολίτες να χρηματοδοτούν αδρά, μέσω του Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου, τόσο αμφιλεγόμενα έργα ΑΠΕ; Η σύγχρονη ενεργειακή πολιτική δεν μπορεί να αγνοεί τα θέματα αυτά και τις αντιφάσεις, αλλά ούτε και ποικίλα άλλα ερωτήματα που εγείρονται και αφορούν τη λειτουργία, τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη του ενεργειακού συστήματος.
      Το άρθρο με τίτλο «Ανάπτυξη Μεγάλων Αιολικών Πάρκων και οι Επιπτώσεις τους στο Τοπίο: Ανασκόπηση της Περίπτωσης της Ελλάδας»  (https://sciendo.com/article/10.2478/jlecol-2025-0019😞
      εστιάζει στη σύνθετη και πολυδιάστατη έννοια του τοπίου, αναδεικνύοντας τον ανθρωποκεντρικό, βιωματικό και συμβολικό του χαρακτήρα, πέρα από την αισθητική και αναπαραστατική του προσέγγιση, αναδεικνύει τη μετάβαση προς την εκβιομηχάνιση της αιολικής ενέργειας, με έμφαση στις επιπτώσεις των τεχνικών επεμβάσεων στο τοπίο της υπαίθρου, παρουσιάζει τις κοινωνικές αντιδράσεις στην εγκατάσταση μεγάλων αιολικών πάρκων, επισημαίνοντας την εμφάνιση του τοπιακού ακτιβισμού ως έκφραση αντίστασης, κοινωνικής αγωνίας και υπεράσπισης της τοπικής ταυτότητας και κληρονομιάς, προτείνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο αξιολόγησης των επιπτώσεων των επιταχυνόμενων επενδύσεων αιολικής ενέργειας στο τοπίο, εξετάζει εργαλεία και στρατηγικές για τη διαχείριση και διακυβέρνηση των τοπίων ενέργειας, σε συμφωνία με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το Τοπίο, και επιδιώκει να συμβάλει ουσιαστικά στον δημόσιο και επιστημονικό διάλογο γύρω από την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας. Παρά τη ραγδαία αύξηση των επενδύσεων, απουσιάζει αντίστοιχη εκτεταμένη έρευνα που να εστιάζει συστηματικά στις χωρικές, κοινωνικές και πολιτισμικές πτυχές αυτού του μετασχηματισμού και στις επιπτώσεις των μεγάλων αιολικών πάρκων στο πολυδιάστατο τοπίο.
      Το τοπίο είναι μια κατεξοχήν ανθρωποκεντρική έννοια· δεν υφίσταται χωρίς την ανθρώπινη παρουσία και εμπλοκή. Δεν είναι απλώς ένα ατομικό βίωμα, αλλά ένα κοινό πλαίσιο νοήματος και εμπειρίας. Περιλαμβάνει οικολογικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές, συναισθηματικές, πολιτισμικές, βιωματικές και άλλες διαστάσεις. Συνεπώς, δεν αποτελεί απλώς εικόνα, αλλά το βαθύτερο «είναι» ενός τόπου· είναι ένας ζωντανός χώρος, φορτισμένος με ιστορία, μνήμη και ταυτότητα, ένα πεδίο αλληλεπίδρασης μεταξύ του σώματος και της γης, όπου η εμπειρία, η υλικότητα και το συναίσθημα συνυφαίνονται.
      Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο (Ν.3827/2010) αναγνωρίζει το τοπίο ως κοινό αγαθό και βασικό στοιχείο της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Ευρώπης, αλλά και ως πολυσήμαντο πόρο που συμβάλλει ουσιαστικά στην ατομική και κοινωνική ευημερία. Στην Ελλάδα, παρά τα θετικά βήματα που έγιναν με την εισαγωγή των Ενοτήτων Τοπίου στα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια (2014–2016), οι σχετικές προβλέψεις παραμένουν περιορισμένες. Απαραίτητο επόμενο βήμα είναι η ενσωμάτωση στοιχείων των αξιολογήσεων του χαρακτήρα και της φέρουσας ικανότητας του τοπίου (Landscape Character & Landscape Capacity Assessments) στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων με έμφαση στις κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις των έργων.
      Το άρθρο υποστηρίζει την ανάγκη για πιο ισορροπημένες λύσεις στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, προκρίνοντας έργα μικρότερης κλίμακας που σέβονται την τοπιακή πολυμορφία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Αυτά τα έργα οφείλουν να εντάσσονται σε έναν μακροπρόθεσμο και συνεκτικό χωροταξικό σχεδιασμό, και να βασίζονται σε ουσιαστικές διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης. Σε αυτά η ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και η εμπλοκή κοινωνικών επιστημόνων αποτελούν κρίσιμες προϋποθέσεις για την κοινωνική αποδοχή και τη βιωσιμότητα αυτών των ενεργειακών παρεμβάσεων. Επιπλέον, καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής που περιλαμβάνουν κατευθυντήριες οδηγίες  χωροθέτησης αιολικών πάρκων, μέτρα για τη βελτίωση της ενσωμάτωσης τους στο τοπίο, καθώς και μια σειρά καινοτόμων εναλλακτικών ενεργειακών επιλογών. Η τεχνολογική πρόοδος, ιδίως στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας, καθιστά εφικτές – και στο μέλλον ακόμα περισσότερο – πιο ευέλικτες, αποκεντρωμένες και τοπικά ενταγμένες ενεργειακές λύσεις. Παράλληλα, η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να πλαισιωθεί και από πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας, δίκαιης κατανομή των ωφελειών και ουσιαστικής υποστήριξης των τοπικών κοινωνιών. Η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση σχετικά με την έννοια και τη σημασία του τοπίου συνιστά βασική προϋπόθεση για μια κοινωνικά δίκαιη, ισόρροπη και περιβαλλοντικά βιώσιμη χωρική ανάπτυξη.
      Περισσότερα στο πλήρες άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Journal of Landscape Ecology:
      https://sciendo.com/article/10.2478/jlecol-2025-0019
      Περισσότερα...

        0

    21. Περιβάλλον

      Επιταχύνεται η κλιματική κρίση - Νέα στοιχεία για την άνοδο της θερμοκρασίας

      Engineer

      Σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα διατηρήθηκε η παγκόσμια θερμοκρασία διατηρήθηκε τον Απρίλιο του 2025, συνεχίζοντας μια αδιάκοπη πορεία ρεκόρ που ξεκίνησε από τον Ιούλιο του 2023, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του ευρωπαϊκού προγράμματος Κοπέρνικος.
      Πρόκειται για τον δεύτερο θερμότερο Απρίλιο που έχει καταγραφεί ποτέ, μετά τον περσινό του 2024, με τις μετρήσεις να δείχνουν ότι σχεδόν κάθε μήνας της τελευταίας διετίας ξεπερνά τους 1,5°C σε σύγκριση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής (1850–1900)!
      Τον Απρίλιο, οι θερμοκρασίες κυμάνθηκαν σε επίπεδα άνω του μέσου όρου στις περισσότερες περιοχές της Ευρώπης, με τις εντονότερες θερμές αποκλίσεις να καταγράφονται στην ανατολική Ευρώπη, τη δυτική Ρωσία, το Καζακστάν και τη Νορβηγία. Εκτός Ευρώπης, υψηλότερες από τις φυσιολογικές θερμοκρασίες σημειώθηκαν στην Ανατολική Ρωσία, σε μεγάλο μέρος της δυτικής και κεντρικής Ασίας, στη Βόρεια Αμερική, σε περιοχές της Αυστραλίας, καθώς και σε ολόκληρη την Ανταρκτική Χερσόνησο και τη Δυτική Ανταρκτική.
       Λιώνουν οι πάγοι στην Ανταρκτική – Ασυνήθιστη βλάστηση σε περιοχές που άλλοτε ήταν μόνιμα παγωμένες
      Οι επιστήμονες ανησυχούν για την ταχύτητα της υπερθέρμανσης
      Παρά την προσδοκία για μια φυσική «παύση» μετά το τέλος του Ελ Νίνιο, οι θερμοκρασίες παραμένουν υψηλές.
      Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Πότσνταμ, Γιόχαν Ρόκστρεμ, σημείωσε ότι «η επιταχυνόμενη υπερθέρμανση συνεχίζεται», ενώ η Σαμάνθα Μπέργκες από την υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής του Κοπέρνικου σχολίασε πως τα πρόσφατα στοιχεία αγγίζουν τα ανώτερα όρια των κλιματικών μοντέλων.
      Η μειωμένη ένταση του φαινομένου Ελ Νίνιο που υπό κανονικές συνθήκες θα μείωνε τη θερμοκρασία, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, όπως εξηγεί ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός.

      Κινδυνεύει ο στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού
      Οι εκτιμήσεις του Κοπέρνικου δείχνουν ότι η μέση παγκόσμια θερμοκρασία για το 2024 αυξήθηκε κατά 1,39°C, με περίπου 50 κλιματολόγους να συγκλίνουν στην τιμή του 1,36°C. Αν συνεχιστεί αυτή η πορεία, ο στόχος του 1,5°C που θέτει η Συμφωνία του Παρισιού ενδέχεται να ξεπεραστεί μέχρι το 2029, ή και νωρίτερα.
      Ο κλιματολόγος Ζουλιέν Κατιό προειδοποιεί ότι κάθε δέκατο του βαθμού μετρά, καθώς ενισχύει φαινόμενα ξηρασίας, ακραίων θερμοκρασιών και φυσικών καταστροφών. «Πλέον δεν μιλάμε για πρόληψη, αλλά για περιορισμό της ζημιάς», υπογραμμίζει.

      Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον
      Αν δεν περιοριστεί η παγκόσμια υπερθέρμανση, ο πλανήτης ενδέχεται να κινηθεί προς ένα σενάριο με άνοδο 2 έως και 4 βαθμών Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα, με πολλαπλές και διαδοχικές επιπτώσεις σε περιβάλλον, κοινωνία και οικονομία.
      «Τώρα, αυτό που πρέπει να προσπαθήσουμε να κάνουμε είναι να περιορίσουμε την υπερθέρμανση όσο γίνεται πιο κοντά» […] «δεν είναι το ίδιο αν στοχεύουμε σε ένα κλίμα στο οποίο η θερμοκρασία θα έχει αυξηθεί κατά 2° Κελσίου (σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή) στα τέλη του αιώνα» με την περίπτωση που έχει αυξηθεί «κατά 4°», εξηγεί ο Ζουλιέν Κατιό.

      ΠΗΓΗ: workenter.gr
      Περισσότερα...

        0

×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.