Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • Buildinghow
    HoloBIM Structural

  • Περιβάλλον

    Περιβάλλον

    1562 ειδήσεις in this category

    1. Περιβάλλον

      ΟΦΥΠΕΚΑ: Σε λειτουργία η εφαρμογή nowcasting για ακραία καιρικά φαινόμενα στο Φαράγγι της Σαμαριάς

      Engineer

      Σαφείς οδηγίες για το πώς και τι πρέπει να κάνουν οι επισκέπτες στο φαράγγι της Σαμαριάς δίνει ο ΟΦΥΠΕΚΑ, με αφορμή την πρόγνωση της ΕΜΥ για αύριο Σάββατο 21 Ιουνίου 2025, όπου υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης ασθενών βροχοπτώσεων έως 3 mm ή/και μεμονωμένης καταιγίδας στο σημείο.
      Επομένως, καλούνται όλοι οι επισκέπτες στο Φαράγγι της Σαμαριάς να φέρουν τον απαραίτητο εξοπλισμό και ιδιαίτερα κατάλληλα παπούτσια.
      Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΟΦΥΠΕΚΑ, «με βάση τον Κανονισμό Λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού, οι επισκέπτες οφείλουν να σέβονται και να προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον του Εθνικού Δρυμού, καθώς και να συμμορφώνονται με τον κανονισμό κατά την είσοδο, έξοδο και παραμονή τους σε αυτόν. Οι επισκέπτες αναλαμβάνουν παντός είδους ατομική ευθύνη για την ασφάλειά τους κατά την είσοδο και παραμονή τους εντός των ορίων του Εθνικού Δρυμού, αποδεχόμενοι τους κινδύνους, ιδίως σε περιπτώσεις έκτακτων και απρόβλεπτων περιστατικών και οφείλουν να λαμβάνουν οποιαδήποτε μέτρα κρίνουν απαραίτητα για την ασφάλειά τους. Επιπλέον, οφείλουν να συμμορφώνονται απόλυτα με τυχόν έκτακτες ρυθμίσεις ή απαγορεύσεις εισόδου και παραμονής εντός του Εθνικού Δρυμού, καθώς και, σε κάθε περίπτωση, με τις οδηγίες και υποδείξεις του προσωπικού των αρμόδιων υπηρεσιών ή των αναδόχων αυτών.
      Σε λειτουργία η εφαρμογή nowcasting
      Επιπρόσθετα, ενημερώνουμε ότι από φέτος λειτουργεί εφαρμογή nowcasting, που προειδοποιεί για το ενδεχόμενο εμφάνισης έντονων και ακραίων καιρικών φαινομένων εντός δύο ωρών, σε συγκεκριμένα κρίσιμα σημεία του φαραγγιού».
      Περισσότερα...

        0

    2. Περιβάλλον

      Δύο μελέτες αποκαλύπτουν: Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και της ζωής στις πόλεις

      Engineer

      Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και της ζωής στις πόλεις, καθώς έχουν χαμηλότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον κατά τη διάρκεια της κυκλοφορίας τους σε σχέση με τους αντίστοιχους κινητήρες εσωτερικής καύσης.
      Μελέτη που διεξήχθη από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Αϊντχόφεν επιβεβαιώνει ότι τα ηλεκτρικά οχήματα έχουν τη δυνατότητα να λύσουν το πρόβλημα των εκπομπών CO₂, ενώ το ίδιο αποτέλεσμα είχε και μια άλλη μελέτη του IFEU (Ινστιτούτο Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Έρευνας της Χαϊδελβέργης) με τίτλο «Αποτύπωμα άνθρακα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων».
      Ένα καινούριο ηλεκτρικό όχημα που θα ταξινομηθεί το 2025 θα παράγει 32% λιγότερες εκπομπές CO₂ κατά τη διάρκεια ζωής του από ένα σύγχρονο πετρελαιοκίνητο αυτοκίνητο. Το ποσοστό είναι ακόμη υψηλότερο (40%) όταν συγκριθεί με βενζινοκίνητο αυτοκίνητο.
      Το αποτύπωμα άνθρακα ενός οχήματος ξεκινά πολύ πριν το αυτοκίνητο βγει στους δρόμους. Τα μεγαλύτερα οφέλη των ηλεκτρικών αυτοκινήτων είναι εμφανή κατά τη χρήση τους, καθώς δεν εκπέμπουν ρύπους.
      Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι πιο αποδοτικά ενεργειακά στην οδήγηση, ενώ μπορούν να διανύσουν τρεις έως τέσσερις φορές μεγαλύτερη απόσταση με την ίδια ποσότητα ενέργειας. Το αποτύπωμα ρύπων ενός ηλεκτρικού οχήματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μείγμα της ηλεκτρικής ενέργειας. Όσο περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τόσο πιο μικρό είναι το αποτύπωμα. Το ίδιο ισχύει και για έναν σταθμό φόρτισης, αφού όταν ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο φορτίζεται με πράσινη ηλεκτρική ενέργεια δεν έχει μεγάλο ενεργειακό αποτύπωμα.
      Επίσης το πόσο ουδέτερα ως προς το CO₂ είναι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα εξαρτάται και από τη χωρητικότητα της μπαταρίας. Όσο μικρότερη είναι η μπαταρία, τόσο μικρότερο είναι το αποτύπωμα, ενώ το μεγαλύτερο βάρος οδηγεί σε υψηλότερη κατανάλωση ενέργειας κατά την οδήγηση του αυτοκινήτου.
      Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια της παραγωγής και σε σύγκριση με ένα όχημα με κινητήρα εσωτερικής καύσης (σύμφωνα με την εκτίμηση του Πανεπιστημίου του Αϊντχόφεν) εκπέμπει 75 κιλά CO₂ ανά κιλοβατώρα ισχύος. Σχεδόν οι μισές από τις εκπομπές άνθρακα κατά τη διάρκεια ζωής ενός ηλεκτρικού οχήματος παράγονται κατά την παραγωγή των μπαταριών. Με άλλα λόγια, οι μπαταρίες είναι ένας βασικός παράγοντας για το αποτύπωμα άνθρακα ενός ηλεκτρικού οχήματος.
      Φυσικά και οι υπόλοιπες διαδικασίες στην αλυσίδα εφοδιασμού χρειάζονται ενέργεια. Το ίδιο ισχύει και για την παραγωγή πρώτων υλών, όπως η ακριβή εξόρυξη σπάνιων μετάλλων. Το αποτύπωμα άνθρακα μπορεί να μειωθεί αν λάβουμε υπόψη τα ζητήματα της ανακύκλωσης και της δεύτερης ζωής των μπαταριών.
      Σήμερα, οι μπαταρίες υψηλής τάσης ανακυκλώνονται για να ξαναχρησιμοποιηθούν οι πρώτες ύλες, όπως το κοβάλτιο, το νικέλιο, ο χαλκός και το λίθιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε πρόσφατα κριτήρια βιωσιμότητας για την ανακύκλωση των μπαταριών που προέρχονται από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Οι μπαταρίες μπορούν, τέλος, να χρησιμοποιηθούν για στατική χρήση (δεύτερη ζωή), για παράδειγμα ως αποθήκευση ενέργειας στο σπίτι. Τα επόμενα χρόνια οι συγκεκριμένες μπαταρίες θα παίξουν σημαντικό ρόλο ως βασικές πηγές αποθήκευσης, μειώνοντας σημαντικά το ενεργειακό αποτύπωμα.
      Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
      Περισσότερα...

        1

    3. Περιβάλλον

      Εξαιρετικής ποιότητας το 85% των υδάτων κολύμβησης στην ΕΕ, στο 97% η Ελλάδα

      Engineer

      Το 96% των υδάτων κολύμβησης στην Ευρωπαϊκή Ενωση ανταποκρίνονται στα αναγκαία ποιοτικά πρότυπα , το 85% χαρακτηρίζονται "εξαιρετικά" και μόνο το 1,5% χαρακτηρίζονται "μέτρια". Το επίπεδο ποιότητας παρέμεινε συνολικά σταθερό σε σχέση με το προηγούμενο έτος , ανακοίνωσε σήμερα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (AEE).
      "Οι Ευρωπαίοι μπορούν να κολυμπήσουν με απόλυτη ασφάλεια στην μεγάλη πλειονότητα των σημείων κολύμβησης της ΕΕ που ανταποκρίνονται στα ποιοτικά πρότυπα", αναφέρεται στην ανακοίνωση της ευρωπαίας επιτρόπου Περιβάλλοντος Τζέσικα Ρόσγουολ.
      Ανάμεσα στα 22.000 σημεία που εξετάσθηκαν το 2024 εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά επίσης στην Αλβανία και την Ελβετία, η ποιότητα των υδάτων κατατάχθηκε στις κατηγορίες "εξαιρετική", "καλή", "επαρκής" και "κακή", ανάλογα με το επίπεδο των βακτηρίων που ανιχνεύθηκαν και με βάση την ρύπανση που προέρχεται κυρίως από τα λύματα και την κτηνοτροφία.
      Η Κύπρος είναι ο καλύτερος μαθητής με το 99,2% των υδάτων της να χαρακτηρίζονται "εξαιρετικής" ποιότητας. Ακολουθεί η Βουλγαρία με 97,9%, η Ελλάδα με 97%, η Αυστρία με 95,8% και η Κροατία με 95,2%.
      Στην βάση της κατάταξης, η Αλβανία, με μόνο το 16% των σημείων κολύμβησης σε "εξαιρετική" κατάσταση και πτώση 25 εκατοστιαίων μονάδων σε σχέση με τον περασμένο χρόνο, και η Πολωνία με 58,1%, με ελαφρά βελτίωση σε σχέση με το 2023.
      Κατά μήκος των θαλάσσιων ακτών η ποιότητα των υδάτων είναι συνολικά καλύτερη σε σχέση με τα εσωτερικά ύδατα, των ποταμών και των λιμνών, χάρη στην συχνότερη ανανέωσή του και στην ικανότητα αυτοκαθαρισμού.
      Οι ποταμοί και οι λίμνες είναι πιο ευαίσθητοι σε σχέση με τις παράκτιες ζώνες στην ρύπανση που προκαλείται από τις σφοδρές βροχοπτώσεις ή την θερινή ξηρασία.
      Το 2023, 321 σημεία κολύμβησης στην Ευρωπαϊκή Ενωση χαρακτηρίσθηκαν "κακής" ποιότητας. Σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, 67 βελτιώθηκαν.
      Για τις περιοχές όπου τα ύδατα χαρακτηρίζονται "κακής" ποιότητας οι εθνικές αρχές είναι υποχρεωμένες να απαγορεύουν την κολύμβηση για την επόμενη περίοδο, να λαμβάνουν μέτρα περιορισμού της ρύπανσης και εξάλειψης των κινδύνων για την υγεία των λουομένων.
      Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ
      Περισσότερα...

        0

    4. Περιβάλλον

      Συνεργασία μεταξύ ΕΟΟΑ-ΟΦΥΠΕΚΑ: ενημερωτικό έντυπο για την πεζοπορία στις προστατευόμενες περιοχές

      Engineer

      Στην έκδοση ενημερωτικού εντύπου με χρήσιμες οδηγίες για την άσκηση της πεζοπορίας σε προστατευόμενες περιοχές προχώρησαν η Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης (ΕΟΟΑ) και ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Η πεζοπορία σε προστατευόμενες περιοχές εντάσσεται στις δραστηριότητες που προσφέρουν ευκαιρίες για να έρθει κανείς σε επαφή με τη φύση, να απολαύσει την άγρια ομορφιά των βουνών και των νησιών και να θαυμάσει την πανίδα και την χλωρίδα της κάθε περιοχής. Ωστόσο, είναι σημαντικό να κινούμαστε και να προσεγγίζουμε αυτές τις δραστηριότητες με προσοχή και σεβασμό προς το περιβάλλον, καθώς οι προστατευόμενες περιοχές φιλοξενούν ευαίσθητα οικοσυστήματα και αποτελούν καταφύγιο για την άγρια ζωή.
      Στο έντυπο αυτό, το οποίο θα μπορεί κανείς να προμηθευτεί και από τα κεντρικά γραφεία της Ομοσπονδίας, από τους περίπου πενήντα ορειβατικούς συλλόγους-μέλη της Ομοσπονδίας, καθώς και από τις κατά τόπους Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, παρέχονται οδηγίες για την άσκηση της πεζοπορίας με ασφάλεια για τους πεζοπόρους, σεβασμό στο περιβάλλον και προστασία της άγριας χλωρίδας και πανίδας. Οι οδηγίες απευθύνονται στο ευρύ κοινό, σε αρχάριους αλλά και έμπειρους πεζοπόρους.

      Η έκδοση του εντύπου αποτελεί την πρώτη κοινή δράση ΟΦΥΠΕΚΑ και ΕΟΟΑ στο πλαίσιο συνεργασίας που ξεκίνησε με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας που έχει ως στόχο -μεταξύ των άλλων- την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων εναλλακτικού τουρισμού μέσω καλών πρακτικών φροντίζοντας παράλληλα για τη διατήρηση και ανάδειξη της βιοποικιλότητας και της πολιτισμικής κληρονομιάς.
      Μία από τις επόμενες δράσεις θα αφορά στη συνεργασία για τον εντοπισμό ευάλωτων περιοχών που χρησιμοποιούνται από τους ορειβάτες και αναρριχητές και το σχεδιασμό δράσεων για το μετριασμό τυχόν επιπτώσεων σε προστατευόμενα είδη και οικοτόπους.
      Μπορείτε να κατεβάσετε το ενημερωτικό έντυπο από εδώ.
      Περισσότερα...

        0

    5. Περιβάλλον

      Λειψυδρία στην Ελλάδα: Το επερχόμενο πρόβλημα, οι πληττόμενες περιοχές και οι πολιτικές του ΥΠΕΝ

      Engineer

      Η λειψυδρία αποτελεί σήμερα μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και συνολικά η Νότια Ευρώπη. Δεν πρόκειται πλέον για παροδικά ή εποχικά φαινόμενα, αλλά για μια διαρκώς εντεινόμενη απειλή με μακροχρόνιες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές συνέπειες. Η λειψυδρία πλήττει την αγροτική παραγωγή, τον τουρισμό, τα αστικά κέντρα και τη δημόσια υγεία, ενώ αναδεικνύει με οξύτητα τα διαρθρωτικά προβλήματα στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε το πολυτιμότερο φυσικό μας αγαθό: το νερό.
      Το ελληνικό πρόβλημα και η γεωγραφία της κρίσης
      Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ένα παράδοξο. Παρότι δεν ανήκει στα κράτη με τον χαμηλότερο ετήσιο υδρολογικό κύκλο, εμφανίζει περιοχές με εξαιρετικά υψηλό υδατικό στρες. Αυτό οφείλεται στην άνιση κατανομή των βροχοπτώσεων, στη γεωγραφική ασυμμετρία ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση του νερού, στην υπεράντληση των υπόγειων υδροφορέων, στις υψηλές απώλειες των δικτύων και στην απουσία ολοκληρωμένης διαχείρισης ανά λεκάνη απορροής.
      Περιοχές που πλήττονται έντονα:
      • Κυκλάδες & Δωδεκάνησα: Μικρά νησιά χωρίς φυσικούς ταμιευτήρες, με ελάχιστα υπόγεια αποθέματα. Η υδροδότηση στηρίζεται σε μονάδες αφαλάτωσης, οι οποίες συχνά λειτουργούν με τεχνικά προβλήματα, ή μέσω υδροφόρων πλοίων, κάτι που επιβαρύνει το περιβάλλον και τα δημοτικά ταμεία.
      • Ανατολική Κρήτη: Η μείωση των βροχοπτώσεων, σε συνδυασμό με την τουριστική πίεση, έχει δημιουργήσει σοβαρά ζητήματα επάρκειας. Οι υδροφόροι ορίζοντες υποχωρούν δραματικά και οι αγρότες στρέφονται σε όλο και βαθύτερες γεωτρήσεις.
      • Θεσσαλία: Περιοχές όπως η Καρδίτσα και ο Τύρναβος, λόγω της εντατικής γεωργίας και του αρδευτικού μοντέλου, έχουν οδηγηθεί σε υπεράντληση με καταστροφικές συνέπειες στη δομή των εδαφών και στη βιωσιμότητα της παραγωγής.
      • Ανατολική Πελοπόννησος: Σε περιοχές όπως η Λακωνία και η Αργολίδα, η υδατική ανεπάρκεια απειλεί όχι μόνο την αγροτική παραγωγή αλλά και τη βασική ύδρευση, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.

      Οι πολιτικές του ΥΠΕΝ: Από τη θεωρία στην εφαρμογή
      Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχει παρουσιάσει μια σειρά από δράσεις που επιχειρούν να δημιουργήσουν τις βάσεις για μια νέα στρατηγική στον τομέα των υδάτων. Το 2023 ξεκίνησε η αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων, με βασική στόχευση την κλιματική ανθεκτικότητα και την προστασία των υπόγειων υδροφορέων.
      Κύριες πρωτοβουλίες του ΥΠΕΝ:
      • Έργα τηλεμετρίας και ελέγχου κατανάλωσης: Επιδοτείται η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και αισθητήρων πίεσης στα δίκτυα ύδρευσης, ώστε να εντοπίζονται οι διαρροές και να μειώνονται οι απώλειες.
      • Αναβάθμιση των γεωτρήσεων και των ΤΟΕΒ: Με στόχο τον έλεγχο της κατανάλωσης νερού και την αποδοτική χρήση για άρδευση.
      • Κατασκευή υποδομών για την ανακύκλωση υδάτων: Κυρίως σε βιομηχανικές ζώνες και μεγάλους Δήμους.
      • Αφαλάτωση με πράσινη ενέργεια: Χρηματοδοτούνται πιλοτικά προγράμματα σε νησιωτικές περιοχές με χρήση ΑΠΕ για τη μείωση του κόστους λειτουργίας.
      Χρηματοδοτικά Εργαλεία:
      • “Αντώνης Τρίτσης”: Περιλαμβάνει άξονες για δίκτυα ύδρευσης, διαχείριση αποθεμάτων και τεχνολογική αναβάθμιση των ΔΕΥΑ.
      • RRF – Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Χρηματοδοτεί αφαλατώσεις, ανακύκλωση νερού και «έξυπνες» υποδομές.
      • ΕΣΠΑ 2021–2027: Εντάσσει έργα σε περιφερειακό και τομεακό επίπεδο που σχετίζονται με τη βιώσιμη διαχείριση υδάτων.
      Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην πρώτη γραμμή, χωρίς πυξίδα
      Οι Δήμοι αποτελούν το βασικότερο σημείο επαφής των πολιτών με το πρόβλημα της λειψυδρίας. Ωστόσο, η διαχειριστική και τεχνική τους επάρκεια ποικίλλει δραματικά. Δήμοι που διαθέτουν οργανωμένες ΔΕΥΑ και τεχνικές υπηρεσίες έχουν προχωρήσει σε έργα αντικατάστασης δικτύων, παρακολούθησης διαρροών και δημιουργίας μικρών μονάδων αφαλάτωσης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Σίφνος, η Κως και η Κάλυμνος.
      Αντίθετα, δεκάδες μικροί Δήμοι στερούνται ακόμη και βασικής τεχνικής τεκμηρίωσης για να ενταχθούν σε προγράμματα. Οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης (ΔΕΥΑ) αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας, κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους λειτουργίας και της περιορισμένης κρατικής επιχορήγησης.
      Πολλοί Δήμοι έχουν ξεκινήσει ενημερωτικές καμπάνιες ευαισθητοποίησης, ωστόσο παραμένει ζητούμενο ο σχεδιασμός ολοκληρωμένων Σχεδίων Διαχείρισης Νερού σε επίπεδο Δήμου ή διαδημοτικών συνεργασιών ανά λεκάνη απορροής.
      Η ευρωπαϊκή διάσταση: Από την πρόληψη στη νομοθετική δέσμευση
      Η πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «Τα ύδατα στην Ευρώπη: Βασικές προκλήσεις και λύσεις της ΕΕ», έρχεται να τονίσει ότι η κρίση του νερού αποτελεί ευρωπαϊκό πρόβλημα με εθνικές προεκτάσεις.
      Κεντρικά σημεία:
      • Το 20% της ΕΕ βρίσκεται σε κατάσταση υδατικού στρες, ενώ προβλέπεται ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί σημαντικά έως το 2030.
      • Η επαναχρησιμοποίηση νερού για άρδευση και βιομηχανική χρήση πρέπει να αυξηθεί κατά 40%.
      • Η οδηγία για τα υπόγεια ύδατα θα γίνει αυστηρότερη, απαιτώντας καλύτερη χαρτογράφηση, ψηφιακή παρακολούθηση και αναφορές από τα κράτη μέλη.
      • Ο ρόλος των τοπικών αρχών αναδεικνύεται κρίσιμος: μέσω των Περιφερειακών Ταμείων, των προγραμμάτων LIFE και Horizon Europe προωθείται η τεχνική υποστήριξη των Δήμων.
      Επιπλέον, η ΕΕ καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν αυστηρότερη εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», να περιορίσουν τη βιομηχανική ρύπανση και να ενισχύσουν τη συμμετοχικότητα στη διαχείριση του υδάτινου πόρου, με εργαλεία διαβούλευσης σε τοπικό επίπεδο.
      Συμπεράσματα: Ώρα για αλλαγή παραδείγματος
      Η λειψυδρία δεν είναι πλέον ένα φυσικό φαινόμενο που αφορά μόνο τους γεωπόνους ή τις ΔΕΥΑ. Είναι ένα πολιτικό και κοινωνικό ζήτημα που απαιτεί:
      • Εθνικό σχέδιο διαχείρισης με βάση τις λεκάνες απορροής
      • Θεσμική ενίσχυση των ΔΕΥΑ και τεχνική υποστήριξη των μικρών Δήμων
      • Διαδημοτικές συνεργασίες και συμμετοχή των πολιτών στη χάραξη τοπικών πολιτικών για το νερό
      • Επένδυση σε καινοτομία, ψηφιακή παρακολούθηση και πράσινη τεχνολογία
      Η πρόσβαση σε καθαρό και επαρκές νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Οι ΟΤΑ, το ΥΠΕΝ και η ΕΕ έχουν πλέον την υποχρέωση να το διασφαλίσουν, όχι μόνο για τις παρούσες, αλλά και για τις επόμενες γενιές.
      Το νερό είναι ζωή – και η διαχείρισή του είναι καθρέφτης της πολιτικής μας ωριμότητας και της κοινωνικής μας υπευθυνότητας.
      Περισσότερα...

        0

    6. Περιβάλλον

      Κυκλική Οικονομία: Οι 7 χώρες που αξιοποιούν πραγματικά τα σκουπίδια τους

      tetris

      Από τη θεωρία στην πράξη με απτά αποτελέσματα και νούμερα έχουν περάσει επτά χώρες σε όλο τον κόσμο εφαρμόζοντας καινοτόμες στρατηγικές κυκλικής οικονομίας. Οι πολιτικές εστιάζουν στην αναβάθμιση των συστημάτων διαλογής και ανακύκλωσης, στη ρομποτική, τον εφοδιασμό των νοικοκυριών με απαραίτητο εξοπλισμό και την εκπαίδευση στα σχολεία. Ανάμεσα στην "χρυσή επτάδα" βρίσκονται και κράτη όπως η Κίνα και η Νότια Κορέα τα οποία αποτελούν ευχάριστη έκπληξη για την προσήλωσή τους στις στρατηγικές της κυκλικής οικονομίας. Αλλά και η Ευρώπη έχει όπως είναι αναμενόμενο να αναδείξει τα δικά της παραδείγματα προς μίμηση.
      Σουηδία: Ρεύμα και θέρμανση από τα απόβλητα για 1,2 εκατομμύρια σπίτια
      Η Σουηδία δείχνει να κατέχει τα ηνία στη διαχείριση αποβλήτων, με το 99% των απορριμμάτων της να ανακυκλώνεται ή να χρησιμοποιείται για ανάκτηση ενέργειας ήδη από το 2024. Οι μονάδες παραγωγής ενέργειας της χώρας παρέχουν ρεύμα και θέρμανση σε σχεδόν 1,2 εκατομμύρια σπίτια, καθιστώντας τα σκουπίδια πολύτιμο πόρο και όχι πρόβλημα.
      Η Σουηδική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος αύξησε τις επενδύσεις σε αυτοματοποιημένες εγκαταστάσεις διαλογής, με στόχο να βελτιώσει περαιτέρω τα ποσοστά ανακύκλωσης και να μειώσει τη χρήση των χωματερών, η οποία τώρα ανέρχεται σε μόλις 1%. Τα τελευταία χρόνια, εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού έχουν τονίσει τη σημασία της διαλογής των απορριμμάτων στο σπίτι, με πάνω από το 85% των Σουηδών να αναφέρουν τακτική συμμετοχή σε προγράμματα ανακύκλωσης.
      Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για το 2024, «Από τα απόβλητα στον πλούτο», παρείχε επιχορηγήσεις στους δήμους για να καινοτομήσουν νέες τεχνολογίες ανακύκλωσης και να δημιουργήσουν τοπικές πράσινες θέσεις εργασίας. Μια πρόσφατη έκθεση τόνισε ότι ο τομέας της κυκλικής οικονομίας της Σουηδίας συνεισφέρει πλέον περισσότερα από 5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στο ΑΕΠ, από 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021.
      Το φιλόδοξο σχέδιο της χώρας να επιτύχει ουδετερότητα εκπομπών άνθρακα έως το 2045 εξαρτάται από αυτές τις κυκλικές πρακτικές, καθιστώντας τη Σουηδία όχι μόνο ηγέτη ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και σε παγκόσμιο.
      Φιλανδία: Φορολογικά κίνητρα για την κυκλικότητα
      Η στρατηγική της Φινλανδίας προς μια κυκλική οικονομία βασίζεται σε ένα μείγμα διαφορετικών πολιτικών και στον κυβερνητικό «Χάρτη πορείας προς την κυκλικότητα» για το 2020, ο οποίος έθεσε σαφή ορόσημα. Το Πακέτο Κυκλικής Οικονομίας, που κυκλοφόρησε το 2023, προσφέρει φορολογικά κίνητρα για τις εταιρείες που μεταβαίνουν από τα γραμμικά σε κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα.
      Σύμφωνα με ανάλυση του 2024 από το Φινλανδικό Ταμείο Καινοτομίας, Sitra, αυτές οι αλλαγές αναμένεται να εξοικονομήσουν 4 εκατομμύρια τόνους εκπομπών CO2 ετησίως έως το 2030. Η δέσμευση της Φινλανδίας να μειώσει τα απόβλητα στο μισό έως το 2035 έχει ήδη δείξει αποτελέσματα: τα κατά κεφαλήν αστικά απόβλητα μειώθηκαν κατά 7% μεταξύ 2021 και 2024.
      Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπως το έργο «Material Loop», έχουν δημιουργήσει αλυσίδες εφοδιασμού κλειστού βρόχου για ηλεκτρονικά και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Φέτος, πόλεις της Φινλανδίας όπως το Ελσίνκι χρησιμοποιούν πιλοτικά έξυπνους κάδους που σηματοδοτούν πότε χρειάζονται άδειασμα, βελτιστοποιώντας τις διαδρομές συλλογής και μειώνοντας τις εκπομπές.
      Οι μελέτες δείχνουν ότι οι κυκλικές δραστηριότητες αντιπροσωπεύουν πλέον το 13% του ΑΕΠ της Φινλανδίας και οι κυβερνητικές προβλέψεις προβλέπουν 40.000 νέες θέσεις εργασίας στον κλάδο έως το 2035.
      Ολλανδία: Επαναχρησιμοποιούνται παλιά κτίρια και υποδομές
      Η Ολλανδία έχει θέσει έναν από τους πιο τολμηρούς στόχους στον κόσμο, με στόχο μια πλήρως κυκλική οικονομία έως το 2050. Η ολλανδική κυβέρνηση ανέφερε στις αρχές του 2024 ότι το 24% όλων των υλικών που χρησιμοποιούνται ανακυκλώνονται τώρα, από μόλις 14% το 2019.
      Το «Πρόγραμμα Κυκλικής Οικονομίας», που ξεκίνησε το 2022, ενθαρρύνει τους κατασκευαστές να σχεδιάζουν προϊόντα για ανθεκτικότητα και εύκολη επισκευή, με περισσότερες από 12.000 εταιρείες να συμμετέχουν. Καινοτόμα πιλοτικά έργα στο Άμστερνταμ και το Ρότερνταμ επαναχρησιμοποιούν παλιά κτίρια και υποδομές, μετατρέποντάς τα σε κόμβους για κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις και έρευνα.
      Η Ολλανδία απαιτεί όλες οι πλαστικές συσκευασίες μιας χρήσης να περιέχουν τουλάχιστον 50% ανακυκλωμένο περιεχόμενο έως το 2026, ένας κανονισμός που ήδη ωθεί τις επενδύσεις σε προηγμένες εγκαταστάσεις διαλογής και επανεπεξεργασίας.
      Έρευνα από το Ολλανδικό Κεντρικό Γραφείο Στατιστικής το Μάρτιο του 2024 δείχνει ότι η απόδοση των υλικών είχε βελτιωθεί κατά 11% από το 2020. Με αυτά τα συγκεκριμένα βήματα, η Ολλανδία μετατρέπει το φιλόδοξο όραμά της σε μετρήσιμη πρόοδο.
      Γερμανία: Στο 67% η ανακύκλωση
      Το ποσοστό ανακύκλωσης της Γερμανίας ανέρχεται στο 67% από το 2024, κυρίως χάρη στο ολοκληρωμένο σύστημα «Green Dot», το οποίο απαιτεί από τις εταιρείες να πληρώνουν για την ανακύκλωση των συσκευασιών τους. Η έκθεση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος για το 2024 αποδίδει μείωση 12% στα απορρίμματα συσκευασίας τα τελευταία πέντε χρόνια σε αυτά τα μέτρα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού.
      Οι πρόσφατοι κανονισμοί έχουν επεκτείνει τα συστήματα υποχρεωτικής απόθεσης ώστε να περιλαμβάνουν όχι μόνο μπουκάλια, αλλά και κουτιά και χαρτοκιβώτια, οδηγώντας σε ποσοστό επιστροφής 93% για τα δοχεία αναψυκτικών το 2023. Ο νέος νόμος περί κυκλικής οικονομίας της Γερμανίας, που θεσπίστηκε στα τέλη του 2023, επιβάλλει αυστηρές ποσοστώσεις ανακύκλωσης στους κατασκευαστές και ορίζει κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται.
      Η συμμετοχή του κοινού είναι επίσης υψηλή, καθώς το 79% των νοικοκυριών χρησιμοποιεί τουλάχιστον τρεις ξεχωριστούς κάδους για τη διαλογή των απορριμμάτων. Γερμανικές πόλεις όπως το Βερολίνο έχουν εγκαινιάσει τα "Repair Café", τα οποία προωθούν την επισκευή ηλεκτρονικών και οικιακών ειδών αντί για την απόρριψή τους, μειώνοντας τα ηλεκτρονικά απόβλητα κατά περίπου 8.000 τόνους ετησίως.
      Ιαπωνία: Ηγέτης στην ανακύκλωση ηλεκτρονικών αποβλήτων
      Η Ιαπωνία ηγείται παγκοσμίως στην ανακύκλωση ηλεκτρονικών απορριμμάτων, με ποσοστό ανακύκλωσης ηλεκτρονικών απορριμμάτων 80% το 2024. Ο «Νόμος για την Ανακύκλωση Οικιακών Συσκευών» υποχρεώνει τόσο τους καταναλωτές όσο και τους κατασκευαστές να διασφαλίζουν τη σωστή απόρριψη και ανάκτηση υλικών από παλιά ηλεκτρονικά.
      Μόνο το 2023, η Ιαπωνία συνέλεξε και επεξεργάστηκε περισσότερους από 600.000 τόνους ηλεκτρονικών αποβλήτων, ανακτώντας πολύτιμα μέταλλα αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι μεγάλοι λιανοπωλητές ηλεκτρονικών ειδών δέχονται πλέον χρησιμοποιημένες συσκευές δωρεάν, καθιστώντας την ανακύκλωση πιο προσιτή.
      Το σύστημα παρακολούθησης ηλεκτρονικών αποβλήτων της Μητροπολιτικής Κυβέρνησης του Τόκιο παρακολουθεί τη ροή των υλικών για να αποτρέψει την παράνομη απόρριψη και να μεγιστοποιήσει τα ποσοστά ανάκτησης. Τα σχολικά προγράμματα εκπαιδεύουν τα παιδιά σχετικά με την αξία της ανάκτησης πόρων και πάνω από το 90% των ιαπωνικών νοικοκυριών συμμετέχει στη διαλογή ηλεκτρονικών απορριμμάτων.
      Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την Osaka Expo 2025, η Ιαπωνία εφαρμόζει πιλοτικά νέες ρομποτικές τεχνολογίες διαλογής που αναμένεται να αυξήσουν τις αποδόσεις ανακύκλωσης κατά επιπλέον 10%. Αυτή η εστίαση τόσο στις υποδομές όσο και στη δημόσια δέσμευση καθιστά την Ιαπωνία παγκόσμιο μοντέλο για τη διαχείριση αποβλήτων.
      Νότια Κορέα: Οι κάτοικοι πληρώνουν για τα μη ανακυκλώσιμα σκουπίδια
      Η προσέγγιση της Νότιας Κορέας για τα απόβλητα είναι τόσο αυστηρή όσο και καινοτόμος, επιτυγχάνοντας ποσοστό ανακύκλωσης 60% το 2024, με στόχο το 70% έως το 2030. Το «Σύστημα Τέλους Απορριμμάτων βάσει Όγκου» χρεώνει τους κατοίκους ανάλογα με το βάρος των μη ανακυκλώσιμων σκουπιδιών που παράγουν, οδηγώντας σε σημαντικές μειώσεις στα οικιακά απορρίμματα.
      Η «Νέα Πράσινη Συμφωνία» του 2023 προέβλεπε 5 δισεκατομμύρια δολάρια για την επέκταση των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από απόβλητα και τις πρωτοβουλίες ανακύκλωσης, ιδιαίτερα σε αστικές περιοχές όπως η Σεούλ και το Μπουσάν. Τον τελευταίο χρόνο, τα ποσοστά ανακύκλωσης απορριμμάτων τροφίμων έχουν ξεπεράσει το 95%, με τα υπολείμματα που συλλέγονται να μετατρέπονται σε ζωοτροφές και βιοαέριο.
      Κίνα: Ρομπότ διαλογής και κοινωνική ευαισθητοποίηση
      Η Κίνα υφίσταται μια ταχεία μεταμόρφωση στη διαχείριση απορριμμάτων, με το ποσοστό ανακύκλωσης σε εθνικό επίπεδο να φθάνει στο 35% το 2024 και επίσημο στόχο το 50% έως το 2025. Ο «Νόμος για τη Διαλογή Απορριμμάτων» του 2020 καλύπτει πλέον περισσότερες από 46 μεγάλες πόλεις, απαιτώντας από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να διαχωρίζουν τα ανακυκλώσιμα υλικά, τα απορρίμματα τροφίμων και τα άχρηστα υλικά.
      Το 2024, η Κίνα επένδυσε επιπλέον 12 δισεκατομμύρια δολάρια σε σύγχρονα κέντρα ανακύκλωσης και εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από απόβλητα, εστιάζοντας σε πόλεις όπως η Σαγκάη, το Πεκίνο και το Shenzhen. Το Υπουργείο Οικολογίας και Περιβάλλοντος ανέφερε ότι το υλικό που ανακτήθηκε από την ανακύκλωση αυξήθηκε κατά 28% τον περασμένο χρόνο, χάρη στην αυστηρότερη επιβολή και τις διευρυμένες εκστρατείες δημόσιας εκπαίδευσης.
      Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα αυξάνεται γρήγορα, με τις νεοφυείς επιχειρήσεις να αναπτύσσουν ρομπότ διαλογής με γνώμονα την τεχνητή νοημοσύνη τα οποία έχουν μειώσει τα ποσοστά μόλυνσης στα ρεύματα ανακύκλωσης κατά 15%. Τον Απρίλιο του 2024, η Σαγκάη έγινε η πρώτη πόλη στην Κίνα που ανέφερε ότι πάνω από το 50% των αστικών απορριμμάτων της ανακυκλώνονται ή κομποστοποιούνται.
      Περισσότερα...

        0

    7. Περιβάλλον

      Δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα στις αρχές Ιουνίου 2025

      Engineer

      Στον παρακάτω χάρτη απεικονίζεται ο δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα την 1η Ιουνίου 2025, σύμφωνα με την ανάλυση της ομάδας ΜΕΤΕΟ του Ε.Α.Α. Όπως προκύπτει, μεγάλο μέρος της Κρήτης, της Πελοποννήσου και της δυτικής Στερεάς Ελλάδας βρίσκονται σε συνθήκες ξηρασίας. Από έντονη ή ακραία ξηρασία (επίπεδα 4 και 5) πλήττονται περιοχές στους νομούς Χανίων, Ηρακλείου, Λασιθίου, Αρκαδίας και Αργολίδας
       
      Η αξιολόγηση των συνθηκών ξηρασίας βασίζεται στην εδαφική υγρασία του στρώματος μεταξύ 28 και 100 εκατοστών κάτω από την επιφάνεια. Η περιεκτικότητα σε νερό στο στρώμα αυτό είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη και απόδοση πολλών γεωργικών καλλιεργειών και αντικατοπτρίζει την επίδραση του υετού, της εξατμισοδιαπνοής και της απορροής/διήθησης νερού στο έδαφος σε ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν η εδαφική υγρασία σε αυτό το στρώμα είναι αρκετά κάτω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα μιας συγκεκριμένης περιοχής, αυτό συνεπάγεται συνθήκες ξηρασίας και άρα παρατεταμένο υδατικό στρες για τις καλλιέργειες.
      Με βάση τα δεδομένα εδαφικής υγρασίας της υπηρεσίας Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζουμε τον κανονικοποιημένο δείκτη απόκλισης εδαφικής υγρασίας (SSMI) λαμβάνοντας υπόψη τις τωρινές συνθήκες καθώς και αυτές κατά την περίοδο αναφοράς 1991-2020. Ανάλογα με την τιμή του δείκτη αυτού κατατάσσουμε την ξηρασία στα επίπεδα 1 έως 5, τα οποία με τη σειρά υποδηλώνουν ήπια, μέτρια, σημαντική, έντονη και ακραία ξηρασία. Στις περιπτώσεις όπου ο δείκτης SSMI είναι ελαφρώς αρνητικός ή θετικός, τότε βρισκόμαστε σε κανονικές συνθήκες, ενώ αν είναι σημαντικά θετικός τότε έχουμε πλεόνασμα υγρασίας στο έδαφος. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ελλείψει επιτόπιων παρατηρήσεων οι τιμές εδαφικής υγρασίας αποτελούν εκτίμηση εξειδικευμένου μοντέλου για την επιφάνεια της Γης (ERA5-Land) και κατά τόπους ενδέχεται να υπάρχουν αποκλίσεις από τις πραγματικές συνθήκες.

      Εικόνα 1. Επίπεδα ξηρασίας στην Ελλάδα κατά την 1η Ιουνίου 2025. Οι περιοχές που βρίσκονται σε κατάσταση ξηρασίας είναι χρωματισμένες σύμφωνα με την 5-βάθμια κλίμακα στο άνω δεξιά άκρο του χάρτη. Περιοχές όπου η εδαφική υγρασία είναι σημαντικά πάνω από τα κανονικά επίπεδα απεικονίζονται με πράσινο, ενώ περιοχές με εδαφική υγρασία κοντά στην μέση τιμή απεικονίζονται με άσπρο.
      Περισσότερα...

        0

    8. Περιβάλλον

      Ρύπανση πλαστικών-Οι επιπτώσεις και πως τα ένζυμα να βοηθήσουν

      GTnews

      Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και το 2025 επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλαστικά, τονίζεται σε ρεπορτάζ της Έρης Δρίβα στο economix.gr. Περίπου 19 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων διαρρέουν στο περιβάλλον κάθε χρόνο, ταυτόχρονα όμως, έχουν αναπτυχθεί και καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε όλο τον κύκλο ζωής των πλαστικών.
      Το 1950, ο κόσμος παρήγαγε μόλις δύο εκατομμύρια τόνους πλαστικού. Στις αρχές της δεκαετίας που διανύουμε, η παραγωγή πλαστικού είχε αυξηθεί σε περίπου 450 εκατομμύρια τόνους. Πλέον, κάθε χρόνο παράγονται περίπου 350 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων, εκ των οποίων οι περίπου 19 εκατομμύρια τόνοι διαρρέουν στο περιβάλλον – 13 εκατομμύρια στη γη, 6 εκατομμύρια σε ποτάμια και σε ακτές.
      Αυτό βλάπτει τα είδη που ζουν σε αυτά τα οικοσυστήματα. Στο απομακρυσμένο νησί Lord Howe, οι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι κοιλιές των τοπικών πουλιών «τρίζουν όταν τις αγγίζουν», επειδή είναι τόσο γεμάτες με μικροπλαστικά. Το πλαστικό, φυσικά, έχει φέρει επανάσταση σε πολλές πτυχές της ζωής μας, συμβάλλοντας σημαντικά στην πρόοδο σε τομείς όπως η υγιεινή των τροφίμων. Ωστόσο, χωρίς δράση για την αντιμετώπιση των πλαστικών αποβλήτων, η ρύπανση θα παραμείνει ένα ζήτημα.
      Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, στις 5 Ιουνίου, επικεντρώνεται στην ανάληψη συλλογικής δράσης για το #BeatPlasticPollution. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ παραθέτει μερικές μόνο λύσεις που εφαρμόζονται στον πραγματικό κόσμο.
      Αντικατάσταση μικροπλαστικών με απορρίμματα τροφίμων
      Ένας τρόπος για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλαστικά είναι η δημιουργία εναλλακτικών προϊόντων που, ενώ προσφέρουν τις ίδιες ιδιότητες, είναι καλύτερα για τον πλανήτη. Το 2022, η Mi Terro συμμετείχε στην πρόκληση του Παγκόσμιου Δικτύου Καινοτομίας Πλαστικών της UpLink και αναδείχθηκε για την καινοτόμα λύση που πρότεινε. Σύμφωνα με αυτή, τα απόβλητα από την παραγωγή τροφίμων και την παραγωγή χαρτιού χρησιμοποιούνται για να αντικαταστήσουν τα μικροπλαστικά σε πολλά καθημερινά προϊόντα.
      Τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης λύσης είναι η αφαίρεση από τη διαδικασία παραγωγής πλαστικών των προϊόντων που προέρχονται από ορυκτά καύσιμα, που πλέον είναι υδατοδιασπώμενα και μπορούν να αξιοποιηθούν στην οικιακή κομποστοποίηση.
      Ανακύκλωση
      Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Loughborough του Ηνωμένου Βασιλείου, η Plastic Energy παίρνει το πλαστικό που θα κατέληγε σε ταφή και εξάγει ένα προϊόν που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων στην κατασκευή νέων πλαστικών.
      Η εταιρεία βιομηχανικής τεχνολογίας έχει υπογράψει την Παγκόσμια Δέσμευση για τη Νέα Οικονομία Πλαστικών του Ιδρύματος Ellen MacArthur και στοχεύει στην ανακύκλωση πέντε εκατομμυρίων τόνων πλαστικών αποβλήτων μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
      Ένζυμα που καταστρέφουν τα πλαστικά
      Ερευνητές από διάφορα ιδρύματα σε όλο τον κόσμο πειραματίζονται με τη χρήση ενζύμων για τη διάσπαση των πλαστικών.
      Για παράδειγμα, στο πλαίσιο εργασίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν χρησιμοποιήθηκε ένα ένζυμο για να διασπάσει τα πλαστικά σε μόλις 24 ώρες. Χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση, οι ερευνητές κατάφεραν να δημιουργήσουν μεταλλάξεις σε ένα φυσικό ένζυμο που επιτρέπουν στα βακτήρια να αποδομούν τα πλαστικά PET.
      Αντίστοιχη δουλειά γίνεται στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης στη Γαλλία και στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ.
      Κατασκευή βιοδιασπώμενων πλαστικών
      Η δημιουργία βιοδιασπόμενων πλαστικών είναι ένας άλλος δρόμος που διερευνάται τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, επιτρέποντας τη διάσπαση των πλαστικών συσκευασιών.
      Όπως γράφουν οι Yingxue Yu και Markus Flury στο Nature, τα εν λόγω βιοδιασπώμενα πλαστικά είναι σχεδιασμένα να μεταβολίζονται από μικροοργανισμούς σε CO2, CH4 και μικροβιακή βιομάζα. Είναι ιδιαίτερα πολύτιμα εκεί όπου η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση δεν είναι εφικτές. Οι καινοτομίες σε αυτόν τον τομέα έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα, αλλά όπως και τα συμβατικά πλαστικά, οι αποτελεσματικές δοκιμές, η σαφής επισήμανση και η αποτελεσματική διαχείριση στο τέλος του κύκλου ζωής τους είναι ακόμη απαραίτητες για να διασφαλιστεί ότι η υπόσχεσή τους εκπληρώνεται.
      Διαλογή πλαστικών με τεχνητή νοημοσύνη
      Η CleanHub που αναδείχθηκε μέσα από το UpLink Top Innovator χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για την παρακολούθηση και τον εντοπισμό πλαστικών αποβλήτων, καθιστώντας τη διαδικασία πιο αποτελεσματική και ακριβή. Η GIVO Africa, ένας ακόμη από τους κορυφαίους καινοτόμους της UpLink, παρακολουθεί τις ροές αποβλήτων σε πραγματικό χρόνο χρησιμοποιώντας GPS και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων για να μειώσει τις εκπομπές και να εξασφαλίσει δίκαιες πληρωμές στους ενδιαφερόμενους.
      Το Φόρουμ συνεργάστηκε επίσης πρόσφατα με την Accenture για τη βελτίωση της ιχνηλασιμότητας και της διαφάνειας της ανακύκλωσης πλαστικών, χρησιμοποιώντας τεχνολογία της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.
      Αγκαλιάζοντας την κυκλική οικονομία
      Ένας από τους τρόπους μείωσης της ρύπανσης των οικοσυστημάτων από πλαστικά είναι η απλή επαναχρησιμοποίηση στο τέλος του κύκλου ζωής τους, στο πλαίσιο της λεγόμενης κυκλικής οικονομίας.
      Η πλατφόρμα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων της Sykell, CIRCULAR ERP, βοηθά τις επιχειρήσεις να παρακολουθούν και να διαχειρίζονται τα επαναχρησιμοποιούμενα πλαστικά δοχεία τους.
      Καθώς οι πλαστικές συσκευασίες είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές ρύπανσης από πλαστικό, τα δεδομένα που παρέχει αυτή η πλατφόρμα είναι ζωτικής σημασίας για την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων.
      Καθαρισμός των ποταμιών
      Όλες οι καινοτόμες λύσεις για την παραγωγή πιο φιλικών προς το περιβάλλον εναλλακτικών προϊόντων ή την ενίσχυση της ανακύκλωσης δεν θα σταματήσουν το πλαστικό να φτάνει στο περιβάλλον.
      Η RiverRecycle, επίσης κορυφαίος καινοτόμος φορέας στο Παγκόσμιο Δίκτυο Καινοτομίας για τα Πλαστικά, στοχεύει στη δέσμευση πλαστικών αποβλήτων χαμηλής αξίας από ποτάμια πριν φτάσουν στον ωκεανό.
      Το πλαστικό αυτό στη συνέχεια επαναχρησιμοποιείται, ανακυκλώνεται ή απορρίπτεται κατάλληλα. Μόλις φέτος, οι καινοτόμοι λάνσαραν μια σανίδα από ανακυκλωμένο πλαστικό για χρήση στις κατασκευές.
      Εκδηλώσεις όπως η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι σημαντικές για την ευαισθητοποίηση του κοινού, αλλά όπως δείχνουν τα παραπάνω παραδείγματα, όλο το χρόνο διεξάγεται σημαντικό έργο για τη δημιουργία πραγματικών λύσεων.
      Η επίλυση αυτού του παγκόσμιου προβλήματος δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της τεχνολογικής καινοτομίας. Η κυβερνητική πολιτική και οι επενδύσεις σε υποδομές είναι απαραίτητες για να αντιστραφεί η τάση της πλαστικής ρύπανσης.
      Οι συνεργασίες είναι επίσης σημαντικές και γι’ αυτό οργανισμοί όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και η Παγκόσμια Σύμπραξη Δράσης για τα Πλαστικά (GPAP) συγκεντρώνουν ενδιαφερόμενους από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και από την κοινωνία και την ακαδημαϊκή κοινότητα, προκειμένου να συμβάλουν στην ανάπτυξη δυναμικής για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλαστικά.
      Το GPAP είναι η μεγαλύτερη πρωτοβουλία στον κόσμο για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης, με 25 συνεργασίες χωρών επί του παρόντος.
      Μέσω του δικτύου των Εθνικών Συμπράξεων Δράσης για τα Πλαστικά, το GPAP διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και παρέχει πρακτικές γνώσεις και εμπειρογνωμοσύνη.
      Περισσότερα...

        0

    9. Περιβάλλον

      Το ανθρακικό αποτύπωμα της ηλεκτροπαραγωγής - Σε χαμηλό τριετίας τον Απρίλιο 2025

      GTnews

      Τον Απρίλιο 2025 οι εκπομπές από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής (0.88 εκατ. τόνοι),  έπεσαν σε χαμηλό τριετίας, χάρη στη μεγάλη μείωση του αερίου αυτόν τον μήνα. Ωστόσο, συνολικά για τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025 εκπέμφθηκαν 5.38 εκατ. τόνοι, για το 52% των οποίων υπεύθυνο ήταν το αέριο. Ως αποτέλεσμα έχει ήδη εκπεμφθεί το 53% του ετήσιου προϋπολογισμού άνθρακα του τομέα (10.2 εκατ. τόνοι), ο οποίος βρίσκεται εκτός τροχιάς επίτευξης του σχετικού στόχου που αποτυπώνεται στο ΕΣΕΚ.
      Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα ηλεκτροπαραγωγής (Απρίλιος 2025 για το διασυνδεμένο δίκτυο και Μάρτιο 2025 για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά) και αυτά των ετήσιων εκπομπών CO2 από το ΣΕΔΕ (2023), εκτιμώνται οι μηνιαίες εκπομπές από κάθε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας, ακολουθώντας τη μεθοδολογία και τις παραδοχές που παρουσιάζονται εδώ.

      Τον Απρίλιο 2025 η ένταση άνθρακα[1] ήταν 226 γρ. CO2/kWh, αυξημένη κατά 3.3% σε σχέση με τον Μάρτιο 2025, αλλά και πάλι μικρότερη του μέσου ετήσιου συντελεστή έντασης του 2024 (263 γρ. CO2/kWh) και του μέσου όρου των δύο πρώτων μηνών του 2025 (332 γρ. CO2/kWh για Ιανουάριο-Φεβρουάριο). Η αύξηση αυτή στην ένταση άνθρακα οφείλεται κατά βάση στη μείωση της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής (-16% σε σχέση με τον Μάρτιο) που υπερκέρασε τη μείωση των συνολικών εκπομπών αυτόν τον μήνα (-13% σε σχέση με τον Μάρτιο).

      Τον Απρίλιο 2025 οι εκπομπές άνθρακα από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα ήταν 0.88 εκατ. τόνοι, και οι χαμηλότερες των τελευταίων 36 μηνών. Οι επόμενες χαμηλότερες ήταν τον Απρίλιο 2022 με εκατ. τόνους. Η επίδοση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η ηλεκτροπαραγωγή από αέριο που αποτελεί πλέον τη βασική πηγή εκπομπών του τομέα, έπεσε σε χαμηλό 17 μηνών αυτό το μήνα.
      Παρά τις μειωμένες εκπομπές τον Απρίλιο, οι εκπομπές του πρώτου τετράμηνου του 2025 έφτασαν αθροιστικά τους 5.38 εκατ. τόνους και ήταν οι υψηλότερες των τελευταίων τριών ετών για το ίδιο διάστημα. Ο λόγος είναι η τεράστια αύξηση της χρήσης ορυκτού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή τους πρώτους τρεις μήνες του 2025, που έχουν οδηγήσει σε αύξηση των συνολικών εκπομπών κατά 16% σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του 2024.
      Οι εκπομπές από τις μονάδες ορυκτού αερίου ήταν 2.78 εκατ. τόνοι για το πρώτο τετράμηνο και οι υψηλότερες της τελευταίας δεκαετίας τουλάχιστον. Ευθύνονται για το 52% του συνόλου των εκπομπών της ηλεκτροπαραγωγής και παρουσίασαν άνοδο 35% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2024.
      Οι εκπομπές από τις μονάδες λιγνίτη ήταν 1.75 εκατ. τόνοι για το πρώτο τετράμηνο και κοντά στις εκπομπές του 2024 για το ίδιο διάστημα (1.77 εκατ. τόνοι), αντιπροσωπεύοντας το 32% των συνολικών εκπομπών.
      Οι εκπομπές από τις μονάδες πετρελαίου στα μη διασυνδεδεμένα νησιά εκτιμάται ότι ήταν 0.72 εκατ. τόνοι για το πρώτο τετράμηνο και κοντά στο μέσο όρο των τελευταίων τριών ετών (0.7 εκατ. τόνοι). Σύντομα αναμένουμε να δούμε μείωση χάρη στην καινούρια διασύνδεση της Κρήτης που ξεκίνησε δοκιμαστικά τον Μάιο[2].

      Όσον αφορά τον επιμερισμό των εκπομπών ανά σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, ο λιγνιτικός ατμοηλεκτρικός σταθμός (ΑΗΣ) του Αγίου Δημητρίου παρέμεινε στην πρώτη θέση με εκπομπές 1.29 εκατ. τόνους για τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025. Το διάστημα αυτό ο ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου εξέπεμψε 75% των εκπομπών από λιγνίτη και 25% των συνολικών εκπομπών ηλεκτροπαραγωγής. Επίσης, ήταν ο μοναδικός λιγνιτικός σταθμός σε λειτουργία τον Απρίλιο.
      Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Μεγαλόπολη V με 0.44 εκατ. τόνους. Στην τρίτη θέση έπεσε η
      Την πρώτη πεντάδα των μεγαλύτερων ρυπαντών για το πρώτο τετράμηνο του 2025 συμπλήρωσαν δύο σταθμοί ορυκτού αερίου, ο Άγιος Νικόλαος ΙΙ με 0.42 εκατ. τόνους και το Λαύριο IV-V με 0.36 εκατ. τόνους. Για το σταθμό Λαυρίου IV-V αυτό αποτελεί αύξηση εκπομπών 62% σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του 2024.
      Στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, οι τρεις μεγαλύτεροι ρυπαντές παραμένουν οι τρεις πετρελαϊκοί σταθμοί της Κρήτης Αθερινόλακκος, Λινοπεράματα και ο σταθμός των Χανίων με εκπομπές 0.17, 0.13 και 0.063 εκατ. τόνους αντίστοιχα για τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025. Οι τρεις αυτοί σταθμοί αθροιστικά ήταν υπεύθυνοι για 51% των εκπομπών από μονάδες πετρελαίου. Ακολούθησαν ο σταθμός της Ρόδου με εκπομπές 0.06 εκατ. τόνους και ο σταθμός της Λέσβου με εκπομπές 0.05 εκατ. τόνους.

      Σύμφωνα με το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που υποβλήθηκε τον Ιανουάριο 2025 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι εκπομπές στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής αναμένεται να μειωθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα στόχος είναι το 2030 οι εκπομπές και από τα τρία καύσιμα να μην ξεπερνούν τους 4 εκατ. τόνους. Αυτό συνιστά μια σημαντική μείωση (-91%) σε σχέση με το 2013, έτος κατά το οποίο οι θερμικές μονάδες άρχισαν να επιβαρύνονται με το κόστος του άνθρακα τον οποίο εξέπεμπαν στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ).
      Στο τελικό ΕΣΕΚ η εκτίμηση για τις εκπομπές του τομέα το 2025 είναι 10.2 εκατ. τόνοι, 5.05 εκατ. τόνοι δηλαδή λιγότεροι από το 2024 (15.25 εκατ. τόνοι [3]). Το πρώτο τετράμηνο του 2025 εκτιμάται ότι εκπέμφθηκαν εκατ. τόνοι από τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής. Αυτό αποτελεί 52.8% του διαθέσιμου προϋπολογισμού άνθρακα για όλο το έτος. Ο εναπομένων προϋπολογισμός άνθρακα είναι μόλις 4.82 εκατ. τόνοι για τους υπόλοιπους 8 μήνες του 2025, γεγονός που δείχνει ότι είναι εκτός τροχιάς επίτευξης του στόχου.
      Μπορείτε να δείτε την εξέλιξη των εκπομπών του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής από το 2013 ως σήμερα και να διαβάσετε τις αναλύσεις προηγούμενων μηνών εδώ.
      [1] Η ένταση άνθρακα ορίζεται ως ο λόγος των εκπομπών από τα τρία καύσιμα (λιγνίτης, αέριο και πετρέλαιο, συμπεριλαμβανομένων και των ΣΗΘΥΑ) ως προς τη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας από το διασυνδεδεμένο δίκτυο και τα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
      [2] https://www.ariadne-interconnection.gr/i-etaireia/anakoinoseis/xekina-i-dokimastiki-leitoyrgia-tis-ilektrikis-diasyndesis-kritis-attikis
      [3] Οι εκπομπές του 2024 είναι οι εκτιμώμενες με βάση τις παραδοχές που αναφέρονται εδώ.
      Περισσότερα...

        0

    10. Περιβάλλον

      Ολοκληρώθηκε η 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας

      Engineer

      Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η 1η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ) για τις Λεκάνες Απορροής Ποταμών της χώρας, σε εφαρμογή της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ «για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας».
      Τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ), συμπεριλαμβανομένων των Χαρτών Επικινδυνότητας και Κινδύνων Πλημμύρας, αποτελούν το στρατηγικό εργαλείο για την εφαρμογή της πολιτικής που αφορά στην αξιολόγηση και διαχείριση του κινδύνου πλημμύρας στο σύνολο της χώρας, με στόχο την αποτελεσματικότερη διαχείριση και τον μετριασμό των επιπτώσεων των πλημμυρικών φαινομένων.
      Επιπροσθέτως, τα ΣΔΚΠ μπορούν να αξιοποιηθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες σαν ένα πρώτο εργαλείο αξιολόγησης των αρνητικών συνεπειών από τις πλημμύρες, με στόχο τον καθορισμό αποτελεσματικής στρατηγικής για την διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας.
      Η 1η Αναθεώρηση των ΣΔΚΠ ολοκληρώθηκε, σε συνέχεια ευρείας δημόσιας διαβούλευσης με φορείς και το κοινό, τόσο επί του περιεχομένου αυτών, όσο και επί των οικείων Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η ολοκλήρωση της αναθεώρησης συνιστά σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των περιοχών που πλήττονται από πλημμύρες, την προστασία της ανθρώπινης ζωής, της περιουσίας και του φυσικού περιβάλλοντος, και εντάσσεται στον ευρύτερο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
      Περισσότερες πληροφορίες για την 1η Αναθεώρηση των Σχέδιων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα http://floods.ypeka.gr.
      Περισσότερα...

        0

    11. Περιβάλλον

      Υπερθέρμανση του πλανήτη: 80% πιθανότητες για νέο ετήσιο ρεκόρ θερμοκρασίας έως το 2029

      Engineer

      Έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού προβλέπει 80% πιθανότητες για νέο ρεκόρ θερμοκρασίας τα επόμενα πέντε έτη και αυξημένο κίνδυνο από ξηρασίες, πλημμύρες και πυρκαγιές - Πλησιάζει το όριο των +2°C.
      Υπάρχει πιθανότητα 80% η υπερθέρμανση του πλανήτη να καταγράψει νέο ετήσιο ρεκόρ κατά την επόμενη πενταετία, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο για ακραίες ξηρασίες, πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές, σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO).
      Για πρώτη φορά, τα στοιχεία για την υπερθέρμανση του πλκανήτη δείχνουν και μια – έστω μικρή – πιθανότητα να καταγραφεί έως το 2030 ένα έτος με θερμοκρασία 2°C υψηλότερη από τα προβιομηχανικά επίπεδα, εξέλιξη που οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν «σοκαριστική».
      Η προειδοποίηση αυτή έρχεται έπειτα από τη θερμότερη δεκαετία που έχει καταγραφεί ποτέ. Η νέα παγκόσμια κλιματική πρόβλεψη μεσοπρόθεσμου ορίζοντα αναδεικνύει τους αυξανόμενους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, τις εθνικές οικονομίες και τα φυσικά οικοσυστήματα, εάν δεν σταματήσει άμεσα η καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα και ξύλου.
      Η έκθεση, η οποία συνδυάζει βραχυπρόθεσμες μετεωρολογικές παρατηρήσεις με μακροπρόθεσμες κλιματικές προβολές, προβλέπει ότι υπάρχει 70% πιθανότητα η μέση παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας για την περίοδο 2025–2029 να υπερβεί το όριο των 1,5°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
      Αυτό το σενάριο φέρνει τον πλανήτη επικίνδυνα κοντά στην υπέρβαση του πιο φιλόδοξου στόχου της Συμφωνίας του Παρισιού, αν και ο συγκεκριμένος στόχος βασίζεται σε μέσο όρο 20ετίας.
      Η έκθεση καταγράφει επίσης πιθανότητα 86% να ξεπεραστεί το όριο των 1,5°C σε τουλάχιστον ένα από τα επόμενα πέντε έτη, ποσοστό σημαντικά αυξημένο σε σχέση με το 40% της αντίστοιχης έκθεσης του 2020.
      Το 2024 αποτέλεσε το πρώτο έτος που η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ξεπέρασε ετησίως τον στόχο του 1,5°C — κάτι που μέχρι και το 2014 θεωρούνταν απίθανο για την τρέχουσα δεκαετία. Ήταν επίσης το θερμότερο έτος στα 175 χρόνια μετεωρολογικών καταγραφών.
      Ενδεικτικό της ταχείας υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι ότι ακόμη και η υπέρβαση των +2°C εμφανίζεται πλέον ως πιθανότητα — έστω και μικρή — στα στατιστικά μοντέλα της έκθεσης, τα οποία βασίζονται σε 220 προβολές από 15 κορυφαία επιστημονικά ινστιτούτα, όπως το Met Office του Ηνωμένου Βασιλείου, το Barcelona Supercomputing Centre, το Canadian Centre for Climate Modelling and Analysis και η Deutscher Wetterdienst.
      Η πιθανότητα να φτάσουμε τους +2°C πριν το 2030 παραμένει χαμηλή (περίπου 1%) και θα απαιτούσε συνδυασμό παραγόντων θέρμανσης, όπως ισχυρό φαινόμενο Ελ Νίνιο και θετική Αρκτική Ταλάντωση. Ωστόσο, αυτή η πιθανότητα θεωρούνταν ως πρόσφατα σχεδόν αδύνατη σε ορίζοντα πενταετίας.
      «Είναι σοκαριστικό ότι το σενάριο των +2°C είναι πλέον στατιστικά πιθανό», δήλωσε ο Άνταμ Σκέιφ του Met Office. «Η πιθανότητα εμφανίζεται μόλις στο 1% για τα επόμενα πέντε έτη, αλλά θα αυξάνεται όσο συνεχίζεται η υπερθέρμανση».
      Οι επιπτώσεις δεν θα είναι ίδιες για όλες τις περιοχές. Οι χειμώνες στην Αρκτική προβλέπεται να θερμαίνονται 3,5 φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, κυρίως λόγω της μείωσης του θαλάσσιου πάγου. Αυτό σημαίνει ότι το χιόνι πέφτει κατευθείαν στον ωκεανό και όχι πάνω σε παγωμένες επιφάνειες που αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο διάστημα.
      Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου αναμένεται να υποστεί περισσότερες ξηρασίες, ενώ η νότια Ασία, η περιοχή του Σαχέλ και η βόρεια Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου) θα αντιμετωπίσουν αυξημένες βροχοπτώσεις.
      Ο Λέον Χέρμανσον του Met Office, επικεφαλής της έκθεσης, εκτιμά ότι το 2025 θα είναι ένα από τα τρία θερμότερα έτη που έχουν καταγραφεί ποτέ.
      Ο Κρις Χιούιτ, διευθυντής υπηρεσιών κλίματος του WMO, περιέγραψε μια «ανησυχητική εικόνα» όσον αφορά τα κύματα καύσωνα και την επίπτωσή τους στην ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι δεν είναι ακόμη αργά για να περιοριστεί η υπερθέρμανση, εφόσον μειωθούν άμεσα οι εκπομπές από ορυκτά καύσιμα.
      «Πρέπει να αναλάβουμε δράση για το κλίμα», δήλωσε. «Το όριο του 1,5°C δεν είναι αναπόφευκτο».
      Με πληροφορίες από Guardian
      Περισσότερα...

        0

    12. Περιβάλλον

      Έρευνα ΙΕΛΚΑ: Μεσοσταθμική σπατάλη τροφίμων 40 κιλών το χρόνο ανά νοικοκυριό

      Engineer

      Το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) πραγματοποιεί ετήσια κυλιόμενη έρευνα καταναλωτών σε σχέση με θέματα της επικαιρότητας, με δείγμα 1.500 καταναλωτές από όλη την Ελλάδα. Η τελευταία έρευνα πραγματοποιήθηκε το Α’ τρίμηνο 2025 και αφορούσε μια σειρά θεμάτων σε σχέση με την καταναλωτική και αγοραστική συμπεριφορά, ανάμεσα τους σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος και τη σπατάλη τροφίμων.
      ΙΕΛΚΑ Όπως φαίνεται στο σχήμα, το οποίο αποτυπώνει τις στάσεις των καταναλωτών αναφορικά με την περιβαλλοντική τους συνείδηση και τις καταναλωτικές τους επιλογές, όπως αυτές σχετίζονται με την παραγωγή προϊόντων, τη συσκευασία και τη λιανική πώληση, με 2 στους 3 περίπου καταναλωτές να θεωρούν σημαντικά τα θέματα περιβάλλοντος. Καταγράφεται προτίμηση για πρακτικές με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, όπως η επιθυμία για λιγότερες πλαστικές συσκευασίες στα τρόφιμα (57%), επιθυμία για μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων που επιλέγουν (63%) και επιθυμία τα προϊόντα να παράγονται με φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές (65%).
      Ωστόσο, η θετική στάση δεν φαίνεται να μεταφράζεται σε ανάλογη αγοραστική συμπεριφορά. Μόλις το 17% των καταναλωτών, δηλαδή 1 στους 7 δηλώνει πρόθυμο να πληρώσει περισσότερο για προϊόντα των οποίων η παραγωγή δεν επιβαρύνει το περιβάλλον, ενώ το ίδιο ποσοστό δηλώνει πρόθυμο να πληρώσει για αγορές σε καταστήματα που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. Ενδεικτικό είναι ότι το 37% δηλώνει ότι ανάμεσα σε δύο ίδια προϊόντα από τα οποία το ένα δεν επιβαρύνει το περιβάλλον θα επέλεγαν πάντα το φθηνότερο. Αρκετά υψηλότερα είναι τα ποσοστά των καταναλωτών σε θέματα προστασίας των ζώων με το 39% δηλώνει ότι θα πλήρωνε περισσότερο για προϊόντα που διασφαλίζουν τη μη κακοποίηση των ζώων.
      Τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν τόσο ένα κενό ανάμεσα στη δηλωμένη περιβαλλοντική στάση και στην πραγματική καταναλωτική συμπεριφορά, όσο και την επιβαρυμένη οικονομική κατάσταση του καταναλωτικού κοινού.
      ΙΕΛΚΑ Παράλληλα με την περιβαλλοντική στάση καταγράφεται και ένα κοινό με σχετικά χαμηλή σπατάλη τροφίμων, κάτι που δείχνει την ευαισθησία του κοινού σε οικονομικά θέματα και εμμέσως συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος. Η αποφυγή της σπατάλης τροφίμων συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς μειώνει την ανάγκη για υπερπαραγωγή, περιορίζει την κατανάλωση φυσικών πόρων (όπως νερό και ενέργεια) και μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που συνδέονται με την παραγωγή, τη μεταφορά και τη διάθεση των απορριπτόμενων τροφίμων.
      Όπως δείχνει το Σχήμα 2, σχεδόν τα μισά νοικοκυριά 59% δηλώνουν ότι πετούν ένα ποσοστό των τροφίμων που αγοράζουν, ενώ ένα επιπλέον 41% ισχυρίζεται ότι δεν πετά καθόλου τρόφιμα. Παρότι τα ποσοστά σπατάλης είναι συγκρατημένα, πρέπει να σημειωθεί ότι παραδοσιακά οι καταναλωτές τείνουν να υποεκτιμούν τη σπατάλη τους (παροχή κοινωνικά επιθυμητών απαντήσεων), ενώ ακόμα και αυτά τα χαμηλά ποσοστά αντιστοιχούν σε μεσοσταθμική σπατάλη τροφίμων η οποία φτάνει τα 40 κιλά ή πάνω από 150 ευρώ ανά νοικοκυριό τον χρόνο, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 3,3% της συνολικής κατανάλωσης τροφίμων.
      Όπως φαίνεται στο σχήμα 3, μόλις το 11% θεωρεί ότι το νοικοκυριό του σπαταλά μεγάλη ποσότητα τροφίμων, ενώ η απόρριψη τροφίμων κρίνεται ενοχικά σχεδόν από το σύνολο του κοινού (94%). Όσον αφορά τα αίτια της σπατάλης, ένα σημαντικό ποσοστό 51% αποδίδει τη σπατάλη στην κακή διαχείριση των υπολειμμάτων φαγητού, ενώ το 33% δηλώνει ότι αγοράζει περισσότερα απ’ όσα χρειάζεται.
      Σε γενικές γραμμές τα αποτελέσματα δείχνουν ότι κατά βάση η συμπεριφορά των καταναλωτών την παρούσα περίοδο επηρεάζεται κυρίως από οικονομικά κριτήρια, κάτι που δείχνει την πίεση του καταναλωτικού κοινού, ενώ φαίνεται ότι υπάρχει ένα έλλειμα στην περιβαλλοντική συνείδηση σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού, κάτι που ενδεχομένως να επηρεάσει μελλοντικές στρατηγικές και πρακτικές προστασίας του περιβάλλοντος.
      Περισσότερα...

        0

    13. Περιβάλλον

      Urban Air: Τι είναι- Οι πέντε (5) πόλεις δράσεις

      GTnews

      Πνιγηρή ατμόσφαιρα, όλο και περισσότερες ημέρες που οι πόλεις «βράζουν» από τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες και ένα μέλλον που προβλέπεται ακόμα πιο δύσκολο για τους κατοίκους των αστικών κέντρων σε όλη την Ευρώπη. Τα έκτακτα μέτρα δεν αρκούν και πλέον στη μάχη για πιο ανθεκτικές πόλεις μπαίνει η τεχνολογία των ψηφιακών διδύμων, τονίζεται σε ρεπορτάζ της Έρης Δρίβα στο economix.gr.
      Οι ευρωπαϊκές πόλεις, μεταξύ των οποίων και η Αθήνα, βιώνουν ολοένα και σοβαρότερους καύσωνες και αυξανόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση, γεγονός που θέτει μεγάλους κινδύνους για τη δημόσια υγεία και τη βιωσιμότητα των πόλεων. Πρόσφατη έρευνα, μάλιστα, αποκάλυψε ότι η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει πιθανότατα σε σημαντική αύξηση των θανάτων από καύσωνα σε ολόκληρη την Ευρώπη, μία τάση που διατηρείται σε όλα τα υπό μελέτη σενάρια, ακόμα και σε συνθήκες υψηλής προσαρμογής στη ζέστη, ενισχύοντας την ανάγκη για επιθετικές πολιτικές μετριασμού.
      Σε απάντηση, το UrbanAIR, μια νέα πρωτοβουλία που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, συνεργάζεται με ευρωπαϊκές πόλεις για την ανάπτυξη εργαλείων υποστήριξης αποφάσεων που ενσωματώνουν ατμοσφαιρικά μοντέλα σε επίπεδο γειτονιάς και δρόμου με παρατηρήσεις θερμοκρασίας και ανέμου σε πραγματικό χρόνο. Με την ενσωμάτωση γνώσεων συμπεριφοράς με βάση τη μοντελοποίηση παραγόντων και την άμεση συνεργασία με τις πόλεις, το UrbanAIR αντιμετωπίζει προκλήσεις στον αστικό σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, την αντιμετώπιση κινδύνων και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
      Με την υποστήριξη του προγράμματος Horizon Europe, το UrbanAIR φέρνει κοντά 18 κορυφαίους εταίρους από 11 ευρωπαϊκές χώρες για την ανάπτυξη ενός καινοτόμου εργαλείου υποστήριξης αποφάσεων.
      Απαραίτητο εργαλείο για τον πολεοδομικό σχεδιασμό
      Το εργαλείο θα παρέχει στους πολεοδόμους και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, προβλέψεις βασισμένες σε δεδομένα και χρήσιμες γνώσεις για να σχεδιάσουν πιο δροσερές, πιο καθαρές και πιο ανθεκτικές πόλεις.
      Η πρωτοτυπία του UrbanAIR έγκειται στην ενσωμάτωση της μοντελοποίησης με βάση τη φυσική, με την υποστήριξη αποφάσεων, την ποσοτικοποίηση της αβεβαιότητας και την προσομοίωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και τη με τις πόλεις. Ο ολοκληρωμένος ψηφιακός δίδυμος προσομοιώνει τις κλιματικές συνθήκες και αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο οι κοινότητες αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους.
      Βασικά χαρακτηριστικά του εικονικού μοντέλου
      Μοντελοποίηση του κλίματος – Οι προσομοιώσεις που βασίζονται στη φυσική και στα δεδομένα θα προβλέπουν πώς η θερμότητα και η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζουν τα διάφορα τμήματα μιας πόλης, δημιουργώντας ουσιαστικά σενάρια και ποσοτικοποιώντας τις αβεβαιότητες για να βοηθήσουν τους σχεδιαστές σε στοχευμένες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις. Συμμετοχή της κοινότητας – Η αντίδραση και τα σχόλια των κατοίκων θα ενσωματώνεται συστηματικά για την ανάπτυξη πρακτικών, ανθρωποκεντρικών στρατηγικών αστικού σχεδιασμού. Υποστήριξη στη λήψη αποφάσεων – Το εργαλείο θα εφοδιάσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής με τα κατάλληλα μέσα προκειμένου να συνδυάζουν περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες όταν αναπτύσσουν αστικά έργα. Από την έρευνα στην πραγματικότητα
      Μία από τις σημαντικότερες καινοτομίες του εργαλείου UrbanAIR είναι η επέκταση της μοντελοποίησης του κλίματος σε επίπεδο γειτονιάς, κάτι που επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση του Destination Earth -ενός παγκόσμιου ψηφιακού διδύμου του πλανήτη- και την εφαρμογή του σε μετεωρολογικά μοντέλα. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά κλιματικά μοντέλα, το εργαλείο αυτό θα παρέχει τοπικές πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, δίνοντας στις πόλεις τη δυνατότητα να λαμβάνουν στοχευμένες και αποτελεσματικές αποφάσεις για την καταπολέμηση της ακραίας ζέστης και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
      Απώτερος στόχος του UrbanAIR είναι η βελτίωση του αστικού σχεδιασμού και προγραμματισμού, η ανάπτυξη λύσεων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η υποστήριξη στην αντιμετώπιση των κινδύνων στο πλαίσιο μίας πόλης.
      Οι 5 πόλεις που ανοίγουν τον δρόμο
      Το UrbanAIR επιδεικνύει το πλαίσιο του ψηφιακού δίδυμου μέσω δύο βασικών περιπτώσεων χρήσης σε 5 πόλεις: Αρχικά είναι οι πόλεις δράσης και συγκεκριμένα η Βαρκελώνη και η Αμβέρσα, όπου αναπτύσσεται και δοκιμάζεται το πρωτότυπο ψηφιακό δίδυμο σε συνεργασία με τοπικούς φορείς. Οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν είναι η ποιότητα του αέρα, η θερμική καταπόνηση και η αστική ανθεκτικότητα.
      Η δεύτερη περίπτωση είναι οι πόλεις μάθησης στις οποίες εντάσσονται το Παρίσι, το Ρότερνταμ και το Μπρίστολ. Σε αυτές τις πόλεις γίνεται η επικύρωση της επεκτασιμότητας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και η βελτίωση των εργαλείων με βάση τα σχόλια από την εφαρμογή σε πραγματικές συνθήκες. Αυτές οι περιπτώσεις χρήσης αναδεικνύουν την ετοιμότητα του UrbanAIR να υποστηρίξει τον αστικό σχεδιασμό και να επεκτείνει τον αντίκτυπό του σε άλλους δήμους.
      Το πρόγραμμα έχει διάρκεια 4 ετών, έως το τέλος του 2028 και προϋπολογισμό ύψους 14,3 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ η χρηματοδότηση προέρχεται από το HORIZON-INFRA-2024- TECH-01-03: New Digital Twins for Destination Earth.
      Περισσότερα...

        0

    14. Περιβάλλον

      Τα βιομηχανικά αιολικά πάρκα και οι επιπτώσεις τους στο τοπίο: Η περίπτωση της Ελλάδας

      Engineer

      Η εξάπλωση των μεγάλων χερσαίων αιολικών πάρκων αποτελεί βασική κατεύθυνση των πολιτικών που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης προς καθαρές και πιο βιώσιμες μορφές ενέργειας. Η ανάπτυξη τέτοιων υποδομών είναι ταχεία, εκτεταμένη αλλά και συχνά αμφιλεγόμενη.  Η κατασκευή βιομηχανικών αιολικών πάρκων προϋποθέτει μεγάλες τεχνικές επεμβάσεις στο έδαφος: βαριές θεμελιώσεις από οπλισμένο σκυρόδεμα, βαθιές εκσκαφές, χωματουργικές εργασίες μεγάλης κλίμακας, διάνοιξη εκτεταμένων οδικών δικτύων, κ.α.
      Η μαζική εγκατάσταση ανεμογεννητριών προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Αντιδράσεις που αντανακλούν αγωνίες για την αλλοίωση και υποβάθμιση του τοπίου, τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές επιπτώσεις των επεμβάσεων αυτών, την εκτόπιση αγροτικών και άλλων δραστηριοτήτων, την απουσία ουσιαστικής δημόσιας διαβούλευσης, την προβληματική κατανομή των ωφελημάτων και την αλλαγή του αναπτυξιακού προσανατολισμού των περιοχών. Το ζήτημα υπερβαίνει την τεχνολογία ή την παραγωγή ενέργειας: αγγίζει τη σχέση των ανθρώπων με τον τόπο τους και θέτει ερωτήματα για το νόημα, τη χρήση, τη διαχείριση και τον σχεδιασμό του χώρου. Επηρεάζει τον τρόπο που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται και βιώνουν τους τόπους και τα τοπία τους και βλέπουν/συναισθάνονται τον εαυτό τους σε αυτά. Οι τοπικές αυτές αντιστάσεις πηγάζουν από βαθιά ριζωμένες κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες που συνδέονται με τον χαρακτήρα, την ταυτότητα, τη φυσική και την πολιτισμική κληρονομιά και τον κοινωνικό ιστό των κοινοτήτων.
      Τίθενται, λοιπόν, ερωτήματα, όπως:
      Μπορούν τα περιβαλλοντικά οφέλη της «καθαρής» ενέργειας να δικαιολογήσουν μια τέτοια υποβάθμιση φυσικών και πολιτισμικών πόρων; Μπορεί να θεωρηθεί αποδεκτή η θυσία τοπίων βαθιά φορτισμένων με μνήμη, ταυτότητα, πολιτισμική, αισθητική και οικολογική αξία στο όνομα της ενεργειακής μετάβασης; Είναι πράγματι «κοινά» τα οφέλη της παραγόμενης ενέργειας και της ενεργειακής μετάβασης; Πόσο δημοκρατικό, ηθικό και δίκαιο είναι να καλούνται οι πολίτες να χρηματοδοτούν αδρά, μέσω του Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου, τόσο αμφιλεγόμενα έργα ΑΠΕ; Η σύγχρονη ενεργειακή πολιτική δεν μπορεί να αγνοεί τα θέματα αυτά και τις αντιφάσεις, αλλά ούτε και ποικίλα άλλα ερωτήματα που εγείρονται και αφορούν τη λειτουργία, τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη του ενεργειακού συστήματος.
      Το άρθρο με τίτλο «Ανάπτυξη Μεγάλων Αιολικών Πάρκων και οι Επιπτώσεις τους στο Τοπίο: Ανασκόπηση της Περίπτωσης της Ελλάδας»  (https://sciendo.com/article/10.2478/jlecol-2025-0019😞
      εστιάζει στη σύνθετη και πολυδιάστατη έννοια του τοπίου, αναδεικνύοντας τον ανθρωποκεντρικό, βιωματικό και συμβολικό του χαρακτήρα, πέρα από την αισθητική και αναπαραστατική του προσέγγιση, αναδεικνύει τη μετάβαση προς την εκβιομηχάνιση της αιολικής ενέργειας, με έμφαση στις επιπτώσεις των τεχνικών επεμβάσεων στο τοπίο της υπαίθρου, παρουσιάζει τις κοινωνικές αντιδράσεις στην εγκατάσταση μεγάλων αιολικών πάρκων, επισημαίνοντας την εμφάνιση του τοπιακού ακτιβισμού ως έκφραση αντίστασης, κοινωνικής αγωνίας και υπεράσπισης της τοπικής ταυτότητας και κληρονομιάς, προτείνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο αξιολόγησης των επιπτώσεων των επιταχυνόμενων επενδύσεων αιολικής ενέργειας στο τοπίο, εξετάζει εργαλεία και στρατηγικές για τη διαχείριση και διακυβέρνηση των τοπίων ενέργειας, σε συμφωνία με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το Τοπίο, και επιδιώκει να συμβάλει ουσιαστικά στον δημόσιο και επιστημονικό διάλογο γύρω από την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας. Παρά τη ραγδαία αύξηση των επενδύσεων, απουσιάζει αντίστοιχη εκτεταμένη έρευνα που να εστιάζει συστηματικά στις χωρικές, κοινωνικές και πολιτισμικές πτυχές αυτού του μετασχηματισμού και στις επιπτώσεις των μεγάλων αιολικών πάρκων στο πολυδιάστατο τοπίο.
      Το τοπίο είναι μια κατεξοχήν ανθρωποκεντρική έννοια· δεν υφίσταται χωρίς την ανθρώπινη παρουσία και εμπλοκή. Δεν είναι απλώς ένα ατομικό βίωμα, αλλά ένα κοινό πλαίσιο νοήματος και εμπειρίας. Περιλαμβάνει οικολογικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές, συναισθηματικές, πολιτισμικές, βιωματικές και άλλες διαστάσεις. Συνεπώς, δεν αποτελεί απλώς εικόνα, αλλά το βαθύτερο «είναι» ενός τόπου· είναι ένας ζωντανός χώρος, φορτισμένος με ιστορία, μνήμη και ταυτότητα, ένα πεδίο αλληλεπίδρασης μεταξύ του σώματος και της γης, όπου η εμπειρία, η υλικότητα και το συναίσθημα συνυφαίνονται.
      Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο (Ν.3827/2010) αναγνωρίζει το τοπίο ως κοινό αγαθό και βασικό στοιχείο της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Ευρώπης, αλλά και ως πολυσήμαντο πόρο που συμβάλλει ουσιαστικά στην ατομική και κοινωνική ευημερία. Στην Ελλάδα, παρά τα θετικά βήματα που έγιναν με την εισαγωγή των Ενοτήτων Τοπίου στα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια (2014–2016), οι σχετικές προβλέψεις παραμένουν περιορισμένες. Απαραίτητο επόμενο βήμα είναι η ενσωμάτωση στοιχείων των αξιολογήσεων του χαρακτήρα και της φέρουσας ικανότητας του τοπίου (Landscape Character & Landscape Capacity Assessments) στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων με έμφαση στις κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις των έργων.
      Το άρθρο υποστηρίζει την ανάγκη για πιο ισορροπημένες λύσεις στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, προκρίνοντας έργα μικρότερης κλίμακας που σέβονται την τοπιακή πολυμορφία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Αυτά τα έργα οφείλουν να εντάσσονται σε έναν μακροπρόθεσμο και συνεκτικό χωροταξικό σχεδιασμό, και να βασίζονται σε ουσιαστικές διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης. Σε αυτά η ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και η εμπλοκή κοινωνικών επιστημόνων αποτελούν κρίσιμες προϋποθέσεις για την κοινωνική αποδοχή και τη βιωσιμότητα αυτών των ενεργειακών παρεμβάσεων. Επιπλέον, καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής που περιλαμβάνουν κατευθυντήριες οδηγίες  χωροθέτησης αιολικών πάρκων, μέτρα για τη βελτίωση της ενσωμάτωσης τους στο τοπίο, καθώς και μια σειρά καινοτόμων εναλλακτικών ενεργειακών επιλογών. Η τεχνολογική πρόοδος, ιδίως στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας, καθιστά εφικτές – και στο μέλλον ακόμα περισσότερο – πιο ευέλικτες, αποκεντρωμένες και τοπικά ενταγμένες ενεργειακές λύσεις. Παράλληλα, η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να πλαισιωθεί και από πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας, δίκαιης κατανομή των ωφελειών και ουσιαστικής υποστήριξης των τοπικών κοινωνιών. Η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση σχετικά με την έννοια και τη σημασία του τοπίου συνιστά βασική προϋπόθεση για μια κοινωνικά δίκαιη, ισόρροπη και περιβαλλοντικά βιώσιμη χωρική ανάπτυξη.
      Περισσότερα στο πλήρες άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Journal of Landscape Ecology:
      https://sciendo.com/article/10.2478/jlecol-2025-0019
      Περισσότερα...

        0

    15. Περιβάλλον

      Επιταχύνεται η κλιματική κρίση - Νέα στοιχεία για την άνοδο της θερμοκρασίας

      Engineer

      Σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα διατηρήθηκε η παγκόσμια θερμοκρασία διατηρήθηκε τον Απρίλιο του 2025, συνεχίζοντας μια αδιάκοπη πορεία ρεκόρ που ξεκίνησε από τον Ιούλιο του 2023, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του ευρωπαϊκού προγράμματος Κοπέρνικος.
      Πρόκειται για τον δεύτερο θερμότερο Απρίλιο που έχει καταγραφεί ποτέ, μετά τον περσινό του 2024, με τις μετρήσεις να δείχνουν ότι σχεδόν κάθε μήνας της τελευταίας διετίας ξεπερνά τους 1,5°C σε σύγκριση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής (1850–1900)!
      Τον Απρίλιο, οι θερμοκρασίες κυμάνθηκαν σε επίπεδα άνω του μέσου όρου στις περισσότερες περιοχές της Ευρώπης, με τις εντονότερες θερμές αποκλίσεις να καταγράφονται στην ανατολική Ευρώπη, τη δυτική Ρωσία, το Καζακστάν και τη Νορβηγία. Εκτός Ευρώπης, υψηλότερες από τις φυσιολογικές θερμοκρασίες σημειώθηκαν στην Ανατολική Ρωσία, σε μεγάλο μέρος της δυτικής και κεντρικής Ασίας, στη Βόρεια Αμερική, σε περιοχές της Αυστραλίας, καθώς και σε ολόκληρη την Ανταρκτική Χερσόνησο και τη Δυτική Ανταρκτική.
       Λιώνουν οι πάγοι στην Ανταρκτική – Ασυνήθιστη βλάστηση σε περιοχές που άλλοτε ήταν μόνιμα παγωμένες
      Οι επιστήμονες ανησυχούν για την ταχύτητα της υπερθέρμανσης
      Παρά την προσδοκία για μια φυσική «παύση» μετά το τέλος του Ελ Νίνιο, οι θερμοκρασίες παραμένουν υψηλές.
      Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Πότσνταμ, Γιόχαν Ρόκστρεμ, σημείωσε ότι «η επιταχυνόμενη υπερθέρμανση συνεχίζεται», ενώ η Σαμάνθα Μπέργκες από την υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής του Κοπέρνικου σχολίασε πως τα πρόσφατα στοιχεία αγγίζουν τα ανώτερα όρια των κλιματικών μοντέλων.
      Η μειωμένη ένταση του φαινομένου Ελ Νίνιο που υπό κανονικές συνθήκες θα μείωνε τη θερμοκρασία, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, όπως εξηγεί ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός.

      Κινδυνεύει ο στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού
      Οι εκτιμήσεις του Κοπέρνικου δείχνουν ότι η μέση παγκόσμια θερμοκρασία για το 2024 αυξήθηκε κατά 1,39°C, με περίπου 50 κλιματολόγους να συγκλίνουν στην τιμή του 1,36°C. Αν συνεχιστεί αυτή η πορεία, ο στόχος του 1,5°C που θέτει η Συμφωνία του Παρισιού ενδέχεται να ξεπεραστεί μέχρι το 2029, ή και νωρίτερα.
      Ο κλιματολόγος Ζουλιέν Κατιό προειδοποιεί ότι κάθε δέκατο του βαθμού μετρά, καθώς ενισχύει φαινόμενα ξηρασίας, ακραίων θερμοκρασιών και φυσικών καταστροφών. «Πλέον δεν μιλάμε για πρόληψη, αλλά για περιορισμό της ζημιάς», υπογραμμίζει.

      Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον
      Αν δεν περιοριστεί η παγκόσμια υπερθέρμανση, ο πλανήτης ενδέχεται να κινηθεί προς ένα σενάριο με άνοδο 2 έως και 4 βαθμών Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα, με πολλαπλές και διαδοχικές επιπτώσεις σε περιβάλλον, κοινωνία και οικονομία.
      «Τώρα, αυτό που πρέπει να προσπαθήσουμε να κάνουμε είναι να περιορίσουμε την υπερθέρμανση όσο γίνεται πιο κοντά» […] «δεν είναι το ίδιο αν στοχεύουμε σε ένα κλίμα στο οποίο η θερμοκρασία θα έχει αυξηθεί κατά 2° Κελσίου (σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή) στα τέλη του αιώνα» με την περίπτωση που έχει αυξηθεί «κατά 4°», εξηγεί ο Ζουλιέν Κατιό.

      ΠΗΓΗ: workenter.gr
      Περισσότερα...

        0

    16. Περιβάλλον

      Πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι βιώνουν ατμοσφαιρική ρύπανση από πυρκαγιές σε εσωτερικούς χώρους

      Engineer

      Περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βιώνουν τουλάχιστον μία ημέρα ατμοσφαιρικής ρύπανσης προερχόμενης από πυρκαγιές σε εσωτερικούς χώρους ετησίως. Αυτό προκύπτει από έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Science Advances».
      Τα αιωρούμενα σωματίδια από πυρκαγιές που είναι μικρότερα από 2.5 μικρόμετρα (PM 2.5) προκαλούν αδιαμφισβήτητα βλάβες στον οργανισμό. Ωστόσο, λίγα είναι γνωστά για την έκθεση στα σωματίδια αυτά σε εσωτερικούς χώρους. Οι ερευνητές από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες χρησιμοποίησαν μοντελοποίηση για τη χαρτογράφηση των συγκεντρώσεων σε υψηλή χωρική ανάλυση από το 2003 ως το 2022 σε παγκόσμιο επίπεδο.
      Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, περίπου 1,009 δισεκατομμύρια άνθρωποι βίωσαν τουλάχιστον μία ημέρα τον χρόνο έκθεσης σε σημαντική ρύπανση από φωτιά σε εσωτερικούς χώρους κατά την περίοδο 2003-2022. Ωστόσο, η έκθεση αυτή ήταν άνισα αισθητή σε όλο τον κόσμο. Η υψηλότερη μέση ετήσια συγκέντρωση μικροσωματιδίων από πυρκαγιά σε εσωτερικούς χώρους σε σχέση με την πυκνότητα του πληθυσμού διαπιστώθηκε στην Αφρική, ενώ ακολουθούν η Ασία και η Νότια Αμερική.
      Επιπλέον, οι προσομοιώσεις για την παγκόσμια ανάπτυξη συσκευών καθαρισμού αέρα και το σχετικό κόστος ανά χώρα αποκάλυψαν ανισότητες και σε αυτό τον τομέα. Εκτιμάται ότι το παγκόσμιο κόστος για την αγορά και χρήση των συσκευών αυτών (συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρικού ρεύματος που δαπανάται και του κόστους αλλαγής φίλτρων) προκειμένου να διατηρείται η συγκέντρωση PM 2.5 σε εσωτερικούς χώρους κάτω από το όριο που συνιστά ο ΠΟΥ των 5 μg/m3, μπορεί να ξεπερνά τα τέσσερα τρισεκατομμύρια αμερικανικά δολάρια κατ’ έτος. Από αυτά, τα 69 δισεκατομμύρια αφορούν στη μείωση των μικροσωματιδίων που προέρχονται από πυρκαγιές. Η δυτική ακτή της Βόρειας Αμερικής και η βόρεια Ασία είχαν το υψηλότερο συνολικό κόστος, ενώ η Αφρική είχε το υψηλότερο κόστος ανά κάτοικο. Λαμβάνοντας υπόψη το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι περιοχές όπως η δυτική Αφρική, η κεντρική Αφρική και η νότια Ασία αντιμετωπίζουν το υψηλότερο κόστος. Ευρύτερα οι χώρες χαμηλού εισοδήματος επωμίζονται σχεδόν διπλάσιο κόστος μετριασμού των PM 2.5 σε εσωτερικούς χώρους σε σύγκριση με τις χώρες υψηλού εισοδήματος.
      Περισσότερα...

        0

    17. Περιβάλλον

      Wave4Us: Προγνωστικό σύστημα ωκεανογραφικών παραμέτρων για τον Θερμαϊκό και τη στάθμη της θάλασσας της Μεσογείου

      Engineer

      Επιχειρησιακή πλατφόρμα για την πρόγνωση των μετεωρολογικών και ωκεανογραφικών παραμέτρων στον Θερμαϊκό Κόλπο είναι διαθέσιμη στις τοπικές αρχές, τους ερευνητές αλλά και τους πολίτες. Η πλατφόρµα Wave4Us παρέχει υψηλής ανάλυσης και εξειδικευµένες προβλέψεις, προσβάσιµες σε καθημερινή βάση (γύρω στις 11 π.μ.) ανά τρίωρο για το επόμενο τριήμερο για τον Θερμαϊκό και το επόμενο τετραήμερο στη Μεσόγειο θάλασσα.
      Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Παράκτιας Τεχνικής & Ωκεανογραφίας του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ, Γιάννη Ν. Κρεστενίτη, η πλατφόρμα στηρίζεται στη σύζευξη τεσσάρων ομάδων μοντέλων. Το μετεωρολογικό (για την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, αλλά και το πιο λεπτομερές για τη νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια), της στάθμης της θάλασσας (Μεσογείου, Αιγαίου και Θερμαϊκού), του κυματισμού (Αιγαίου και Θερμαϊκού) και το ωκεανογραφικό (ρεύματα, θερμοκρασία, αλατότητα) για τον Θερμαϊκό, χρησιμοποιώντας και διαθέσιμα στοιχεία του ευρωπαϊκού συστήματος «Copernicus». Η πλατφόρμα προσφέρει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο και τουλάχιστον για το επόμενο τριήμερο στους φορείς αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και στις παράκτιες αρχές κατά τη διάρκεια επικίνδυνων συμβάντων -για παράδειγμα τη μεταβολή της στάθμης θάλασσας, τους έντονους κυματισμούς, την παράκτια πλημμύρα και τους θαλάσσιους καύσωνες.

      Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί (σε συνεργασία με την ομάδα μελέτης) για την πρόγνωση της κίνησης και εξάπλωσης πετρελαιοκηλίδας, την εξάπλωση φερτών υλικών από εκβολές ποταμών και ρεμάτων, την πορεία μετακίνησης παρασυρόμενων πλωτών κατασκευών κ.ά.
      Η αποτελεσματικότητα των προβλέψεων έχει αξιολογηθεί σε σύγκριση με δορυφορικές και επιτόπιες παρατηρήσεις που διαχρονικά έχουν συλλεγεί ή συλλέγονται στη διάρκεια σχετικών προγραμμάτων και βέβαια αξιοποιώντας και τα στοιχεία του συστήματος «Copernicus». Ειδικότερα για τα αποτελέσματα του προγνωστικού συστήματος, τόσο αυτά της καθημερινής τρίμερης και ανά τρίωρο πρόγνωσης όσο και αυτά που μπορούν να ζητηθούν για ειδικές περιπτώσεις: (i) η προσοµοίωση εξάπλωσης πετρελαιοκηλίδας επαληθεύεται από δορυφορικά δεδοµένα- (ii) οι µοντελοποιηµένες εκροές γλυκού νερού επικυρώνονται με βάση υπάρχουσες µετρήσεις πεδίου (υψηλή συσχέτιση, RMSE < 10%)- (iii) η έντονη εξάπλωση του πλουµίου ποταµού επιβεβαιώνεται από προσοµοιώσεις της ωκεάνιας κυκλοφορίας, με τη χρήση μοντέλου ιχνηθέτη (tracer) και δορυφορικές εικόνες, (iv) η πρόβλεψη της στάθμης της θάλασσας, των κυματικών συνθηκών και των παράκτιων πλημμυρών, ως απόρροια ενός μετεωρολογικού συστήματος χαμηλής πίεσης επικυρώνεται έναντι μετρήσεων και καταγεγραμμένων γεγονότων- (v) οι προβλέψεις των θαλάσσιων θερμικών καυσώνων (marine heat waves) επιβεβαιώνονται με τη σύγκριση προσομοιωμένων και δορυφορικών θερμοκρασιών θάλασσας (σφάλμα < 1%).

      «Οι αξιολογήσεις αυτές αποδεικνύουν την αξιοπιστία της πλατφόρμας στην πρόβλεψη βασικών περιβαλλοντικών κινδύνων, βοηθώντας τις προσπάθειες λήψης αποφάσεων και αντιμετώπισης τους για την περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου» σημειώνει στη Greenagenda.gr ο κ. Κρεστενίτης.
      Να σημειωθεί ότι ο Θερμαϊκός Κόλπος, που βρίσκεται στη βορειοανατολική Μεσόγειο Θάλασσα, αντιμετωπίζει σημαντικές ανθρωπογενείς πιέσεις και φυσικούς κινδύνους, γεγονός που απαιτεί αξιόπιστες προγνώσεις για τον καιρό, την ωκεάνια κυκλοφορία, τη στάθμη της θάλασσας, τα κύματα και τις προβλέψεις κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων αυτών της μεταφοράς ρύπων, των παράκτιων πλημμυρών και των ποτάμιων εκροών και των συσχετιζόμενων με αυτές εκροών φερτών υλικών.
      Στη δημιουργία της επιχειρησιακής πλατφόρμας πρόγνωσης συνέβαλε και ένας σημαντικός αριθμός ερευνητών της ομάδας του κ. Κρεστενίτη προερχόμενο από το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ.
      Περισσότερα...

        0

    18. Περιβάλλον

      ΥΠΕΝ και ΕΥΔΑΠ καλούνται να αντιμετωπίσουν τη λειψυδρία

      GTnews

      Πάνω από 10 δισ. ευρώ θα πρέπει να δαπανήσει η Ελλάδα μέχρι το 2030 με σκοπό να καταφέρει να αντιμετωπίσει το μείζον ζήτημα της λειψυδρίας, όπως παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Workshop, με τίτλο «Στρατηγικές Αντιμετώπισης της Λειψυδρίας: Πρόληψη & Προετοιμασία».
      Σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr, το ΥΠΕΝ και η ΕΥΔΑΠ παραμένουν εγκλωβισμένοι σε έναν διαρκή κύκλο συζητήσεων και διαβουλεύσεων, αναζητώντας το καταλληλότερο μοντέλο λύσεων για τα νησιά, αλλά και ειδικά για την Αθήνα. Άνθρωπος με γνώση του θέματος ανέφερε χαρακτηριστικά πως το τελικό μοντέλο των έργων θα είναι αναμφίβολα συνδυαστικό, ωστόσο στο εσωτερικό του διαλόγου κυριαρχούν δύο διακριτές σχολές σκέψης. Στο τραπέζι για να λυθεί το υδροδοτικό πρόβλημα της Αθήνας βρίσκεται αφενός το έργο των Κρεμαστών, το οποίο προτείνεται ως μια μακροπρόθεσμη και διαρθρωτική λύση, και αφετέρου τα έργα αφαλάτωσης, τα οποία –παρά το υψηλό λειτουργικό τους κόστος– κερδίζουν σταθερά έδαφος, προσελκύοντας το βλέμμα του επενδυτικού ενδιαφέροντος.
      Ενώ κάποιοι θεωρούν πως η επέκταση του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας μέχρι τη λίμνη των Κρεμαστών μπορεί να γίνει μέσα σε δύο χρόνια και να αντιμετωπιστεί έτσι άμεσα το πρόβλημα της λειψυδρίας, κάποιοι έχουν διαφορετική άποψη. Όπως εξηγούν, η εμπειρία από τα έργα κατασκευής των δικτύων αποχέτευσης και των βιολογικών καθαρισμών στην Ανατολική Αττική δείχνει πως τελικά μπορεί να χρειαστούμε μέχρι και οκτώ χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί η επέκταση προς τη λίμνη Κρεμαστών. Στο τέλος φαίνεται πως θα επικρατήσει μια ενδιάμεση λύση με συμμετοχή και της αφαλάτωσης. Ο Χάρης Σαχίνης, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, αναφερόμενος στο ενδεχόμενο αξιοποίησης της τεχνολογίας αφαλάτωσης ως λύση ενίσχυσης της υδροδοτικής επάρκειας, τόνισε ότι η διαδικασία θα μπορούσε να προχωρήσει με απλό και διαφανή τρόπο μέσω διαγωνισμού. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «να βγουν τα σημεία και να αφήσουμε τους ενδιαφερόμενους να καταθέσουν τις προσφορές τους». Με τον τρόπο αυτό, εκτιμά ότι η υλοποίηση θα είναι πιο γρήγορη και τα κόστη πιο ανταγωνιστικά, ενώ δεν θα απαιτηθεί η κατασκευή νέων υποδομών για τη σύνδεση με το υφιστάμενο δίκτυο. Μεταξύ των ενδιαφερομένων περιλαμβάνονται ισχυροί ενεργειακοί όμιλοι καθώς και ισραηλινές εταιρείες με σχετική εξειδίκευση. Το δεύτερο φλέγον ζήτημα που αναδεικνύεται είναι το ποιος τελικά «θα πληρώσει τον λογαριασμό γι’ αυτά τα έργα». Κύκλοι της αγοράς επισημαίνουν στο energygame.gr πως το ερώτημα αυτό κυριαρχεί στις συζητήσεις του ΥΠΕΝ και της ΕΥΔΑΠ, με δεδομένο το γεγονός πως στον δημόσιο προϋπολογισμό δεν υπάρχουν διαθέσιμα 10 δισεκατομμύρια ευρώ για την κάλυψη των σχετικών επενδύσεων. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο κρίσιμο αυτό σκέλος, χαρακτηρίζοντας την εξεύρεση των απαραίτητων κονδυλίων ως τον δεύτερο θεμελιώδη πυλώνα της εθνικής στρατηγικής απέναντι στη λειψυδρία. Η αναζήτηση και διάθεση πρόσθετων χρηματοδοτικών πόρων για την ενίσχυση των υφιστάμενων και τη δημιουργία νέων υποδομών αποτελεί μια δύσκολη πρόκληση, την οποία όμως η χώρα δεν μπορεί πλέον να αναβάλει. «Δεν υπάρχει πια χρόνος να μην γίνουν αυτές οι επενδύσεις», τόνισε χαρακτηριστικά, θέτοντας με σαφήνεια την αναγκαιότητα άμεσης κινητοποίησης όλων των διαθέσιμων εργαλείων για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού.
      Σύμφωνα με τον κ. Βαρελίδη είναι απολύτως αναγκαίο οι ίδιοι οι πάροχοι να αντιληφθούν ότι δεν μπορούν να στέκονται απλώς ως παρατηρητές, αλλά πρέπει να συνδράμουν ενεργά και να συμμετάσχουν στην υλοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για αυξήσεις στην τιμολόγηση του νερού. Η αντιμετώπιση της λειψυδρίας και η αναβάθμιση των υποδομών, πρόσθεσε, απαιτούν συλλογική ευθύνη και ουσιαστική εμπλοκή όλων των εμπλεκομένων. Η συνεισφορά αυτή, όπως εξηγεί, δεν είναι απαραίτητα οριζόντια, αλλά σε ορισμένες περιοχές θα μεταφραστεί αναγκαστικά σε αύξηση της τιμής του νερού. Όπου οι διαρροές φτάνουν σε εξωφρενικά επίπεδα –όπως για παράδειγμα με παρόχους που δηλώνουν 99% μη τιμολογούμενο νερό– το κόστος της απώλειας αυτής δεν μπορεί πλέον να μετακυλίεται μόνο στον κρατικό προϋπολογισμό. Η αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί επενδύσεις, και αυτές χρειάζονται χρήματα. Παράλληλα, τονίζει πως η ορθολογική τιμολόγηση του νερού δεν πρέπει να ιδωθεί ως τιμωρία για τους πολίτες, αλλά ως μοχλός εξορθολογισμού και εξοικονόμησης πόρων. Όπου υπάρχει διαρροή 60% και αυτή μειωθεί στο 30%, η εξοικονόμηση είναι τεράστια και ενισχύει έμπρακτα τη βιωσιμότητα του συστήματος. Άρα, η ευθύνη των παρόχων δεν εξαντλείται στη διαχείριση, αλλά επεκτείνεται και στη συμβολή τους στο χρηματοδοτικό σκέλος. «Το νερό είναι δημόσιο αγαθό αλλά δεν είναι δωρεάν – και αυτό πρέπει να ενσωματώνεται και στην τιμή του», ήταν το σαφές μήνυμα του Βαρελίδη.
      Η γεωγραφική ιδιομορφία της Ελλάδας, με τον έντονα νησιωτικό χαρακτήρα και τους ορεινούς όγκους, συνιστά μια διαρκή πρόκληση για την καθολική, ισότιμη και αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών ύδρευσης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Πέτρος Βαρελίδης ανέδειξε την ανάγκη έμπρακτης στήριξης προς τους μικρούς και αδύναμους παρόχους, ώστε να αποκτήσουν τις δυνατότητες και τα μέσα που απαιτεί η σύγχρονη εποχή. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στο αυξημένο ενεργειακό κόστος, το οποίο –όπως υπογράμμισε– διαφοροποιείται σημαντικά από περιοχή σε περιοχή και επιβαρύνει δυσανάλογα τη λειτουργία πολλών δικτύων. Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να λειτουργούμε με τη νοοτροπία πως «κάποιος άλλος θα δώσει τη λύση». Το κάθε δίκτυο, όπως είπε, πρέπει να αξιολογήσει τις δυνατότητές του και να δράσει: «Το κόστος για κάθε πάροχο είναι διαφορετικό. Δεν μπορείς απλά να περιμένεις να μειωθεί το κόστος. Πρέπει να δεις τι μπορείς να κάνεις».
      Στο ολοένα και πιο ασφυκτικό πλαίσιο που δημιουργεί η κλιματική κρίση, έχουν πληθύνει τα μπρα ντε φερ μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας και της ΕΥΔΑΠ απέναντι στην λειψυδρία. Η Αθήνα, η πρωτεύουσα είναι μία περιοχή που βρίσκεται στον πυρήνα αυτής της σύγκρουσης. Όπως αποκάλυψε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ Χάρης Σαχίνης στο πλαίσιο του ίδιου Workshop «έχουμε νερό για ακόμα δυόμιση χρόνια, εφόσον συνεχιστεί η ίδια υδρολογική συμπεριφορά. «Έχει έρθει η ώρα να περάσουμε στις δράσεις». Το ζητούμενο, όπως αναφέρθηκε, είναι να επεκταθεί το σημερινό υδατικό απόθεμα ώστε να καλύπτει 3–4 χρόνια αντί για 2,5, δίνοντας το περιθώριο να ωριμάσουν τα απαραίτητα έργα. Παράλληλα, αναμένονται επενδύσεις για τον περιορισμό των διαρροών στο δίκτυο ύδρευσης, το οποίο διακινεί περίπου 400 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Σημειώνεται πως η ΕΥΔΑΠ έχει προτείνει διάφορες λύσεις όπως τη μεταφορά νερού με πλοία από τον Αχελώο, την κατασκευή αφαλατώσεων, την επαναλειτουργία γεωτρήσεων, την αξιοποίηση υπόγειων υδροφορέων κ.ά. Ωστόσο, ως μόνιμη λύση που θα εξασφαλίσει την υδροδότηση της Αττικής για δεκαετίες έχει προτείνει τα έργα διασύνδεσης των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη με τον ταμιευτήρα του Ευήνου, ώστε να αξιοποιηθούν νερά από τα Κρεμαστά, ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 534 εκατ. ευρώ.
      Η Ελλάδα αντλεί διδάγματα από τη διεθνή εμπειρία
      «Η λειψυδρία στο Ισραήλ είναι η κανονικότητα», τόνισε ο Giora Shaham, πρώην Γενικός Διευθυντής της Εθνικής Αρχής Υδάτων του Ισραήλ, παρουσιάζοντας την εντυπωσιακή εμπειρία της χώρας του στην ολιστική διαχείριση υδάτινων πόρων. Σε μια ομιλία γεμάτη αριθμούς, παραδείγματα, αλλά και πολιτικές αιχμές, ο Shaham μετέφερε στους συμμετέχοντες του συνεδρίου στην Ελλάδα την εικόνα μιας χώρας που όχι μόνο επιβίωσε στη σκιά της ερήμου, αλλά εξελίχθηκε σε παγκόσμιο ηγέτη στη βιώσιμη διαχείριση του νερού.
      Σήμερα, πάνω από το 50% του νερού που χρησιμοποιείται στο Ισραήλ προέρχεται από επαναχρησιμοποιημένα λύματα και από υφάλμυρο ή θαλασσινό νερό που έχει υποστεί αφαλάτωση. Η αφαλάτωση καλύπτει ήδη το 57% της ζήτησης, ποσοστό που αναμένεται να ξεπεράσει το 60% μέχρι το 2050. Οι Ισραηλινοί δεν αντιμετώπισαν ποτέ το δίλημμα «επαναχρησιμοποίηση ή αφαλάτωση». «Δεν έχεις επιλογή, τα χρειάζεσαι όλα», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Shaham, εξηγώντας ότι το δίκτυο ύδρευσης της χώρας βασίζεται σε πέντε τύπους νερού: φυσικό, επεξεργασμένο, υφάλμυρο, αφαλατωμένο από υφάλμυρες πηγές και αφαλατωμένο θαλασσινό.
      Με έμφαση στην ανθεκτικότητα, το Ισραήλ έχει δημιουργήσει μια ενιαία εθνική υδροδοτική υποδομή, ένα grid που συνδέει όλες τις περιοχές, μεταφέροντας νερό από πηγές πλεονασμάτων σε περιοχές με ελλείψεις. Το δίκτυο αυτό επιτρέπει την ανακατανομή των πόρων σε περιόδους ξηρασίας ή κρίσης, προσφέροντας την απαραίτητη ευελιξία στο σύστημα. Παράλληλα, το 85% των επεξεργασμένων λυμάτων επαναχρησιμοποιείται – το υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως – κυρίως στη γεωργία. Όπως υπογράμμισε ο Shaham, αυτή η στρατηγική δεν προστατεύει μόνο τους φυσικούς πόρους, αλλά παράγει περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Η προσέγγιση της χώρας στη συντήρηση του υδάτινου ισοζυγίου δεν περιορίζεται σε υποδομές. Η μείωση των απωλειών στο δημοτικό δίκτυο από 25%-30% σε μόλις 8% τα τελευταία 20 χρόνια, οφείλεται σε εκτεταμένες τεχνικές παρεμβάσεις, ελέγχους διαρροών και μηχανική ακρίβεια.
      Η τιμολογιακή πολιτική παίζει, επίσης, ρόλο: τα τιμολόγια είναι διαβαθμισμένα, αντικατοπτρίζουν το πραγματικό κόστος του νερού και αποτρέπουν τη σπατάλη. Όπως σημείωσε ο Shaham, «η διατήρηση μιας κουλτούρας εξοικονόμησης είναι αποτέλεσμα τεσσάρων στρατηγικών: μηχανικής, εκπαίδευσης, τιμολογιακής πολιτικής και συνείδησης». Στο τέλος της παρουσίασής του, ο Giora Shaham απηύθυνε έμμεσο αλλά σαφές μήνυμα προς τις χώρες που τώρα αρχίζουν να σχεδιάζουν την υδατική τους στρατηγική – μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. «Χρειάζονται πολλά χρόνια για να χτιστεί ένα εθνικό σύστημα. Μην βασίζεστε στις βροχές. Μην επιλέγετε μεταξύ λύσεων – χρησιμοποιήστε όλες. Και κυρίως: εμπλέξτε το κοινό. Χωρίς τους πολίτες, δεν υπάρχει ανθεκτικότητα».
      Την ώρα που και στην Ελλάδα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ο δημόσιος διάλογος, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε χθες με συντριπτική πλειοψηφία τις θέσεις του για τη νέα Στρατηγική Ανθεκτικότητας στο Νερό, την οποία αναμένεται να παρουσιάσει η Κομισιόν πριν από το καλοκαίρι του 2025. Μεταξύ των βασικών αξόνων της έκθεσης περιλαμβάνεται η θέσπιση δεσμευτικών στόχων ανά τομέα και ανά λεκάνη απορροής για την αποδοτικότητα στη χρήση του νερού και τον περιορισμό της υπεράντλησης, η δραστική μείωση της ρύπανσης από χημικά και φαρμακευτικά κατάλοιπα –συμπεριλαμβανομένης της πλήρους κατάργησης των PFAS– και η ενίσχυση των μηχανισμών πρόληψης και αντίδρασης σε ξηρασία, λειψυδρία και πλημμύρες. Παράλληλα, οι ευρωβουλευτές ζητούν αφιερωμένη χρηματοδότηση και επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα συστήματα εντοπισμού διαρροών σε πραγματικό χρόνο, η έξυπνη άρδευση και η ανακύκλωση νερού.
      Περισσότερα...

        0

    19. Περιβάλλον

      Λειψυδρία: Δεν είναι μόνο τα νησιά που την αντιμετωπίζουν - Απαιτούνται σχέδια εναλλακτικών λύσεων

      GTnews

      Ένα ιδιαίτερα απαιτητικό καλοκαίρι προβλέπεται ως προς την διαχείριση των υδατικών πόρων, αλλά και της λειψυδρίας σε ορισμένες περιοχές. Αυτό υπογραμμίζει σε συνέντευξη της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δρ. Ελισάβετ Φελώνη, Υδρολόγος - διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, τονίζοντας ότι οι περιοχές που αντιμετωπίζουν ήδη τις μεγαλύτερες πιέσεις είναι τα νησιά -όχι μόνο του Αιγαίου πλέον-, η Κρήτη και ορισμένα τμήματα της ανατολικής Πελοποννήσου.
      Για την Αττική σημειώνει ότι «οι βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις του φετινού χειμώνα συνέβαλαν μερικώς στην αναπλήρωση ποσοτήτων νερού που καταναλώθηκαν κατά την περασμένη ξηρή περίοδο. Ωστόσο, οι εισροές από έναν ''μέτριο'' χειμώνα δεν επαρκούν για την κάλυψη μακροχρόνιων αναγκών». Υπογραμμίζει επίσης ότι οι μονάδες αφαλάτωσης για την Αττική δεν αποτελούν ακόμη κρίσιμη ανάγκη παρά μόνο ένα μέτρο εφεδρικό.
      «Το φετινό καλοκαίρι θα είναι ιδιαίτερα απαιτητικό»
      Για το αν την ανησυχεί η κατάσταση για το φετινό καλοκαίρι, σχολίασε: «Τα έως τώρα δεδομένα δείχνουν πως το φετινό καλοκαίρι θα είναι ιδιαίτερα απαιτητικό ως προς τη διαχείριση των υδατικών πόρων. Παρόλο που οι βροχοπτώσεις του χειμώνα και της άνοιξης ήταν αυξημένες σε ορισμένες περιοχές σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα ξηρά υδρολογικά έτη, το υδατικό διαθέσιμο είναι περιορισμένο. Ο χειμώνας ήταν γενικά ήπιος και σχετικά ξηρός, όπως σχετικά χαμηλές και οι χιονοπτώσεις που τελικά δεν βοήθησαν στην σημαντική αύξηση των αποθεμάτων τόσο στους επιφανειακούς ταμιευτήρες όσο και στους υπόγειους υδροφορείς. Οι περιοχές που αντιμετωπίζουν ήδη τις μεγαλύτερες πιέσεις είναι τα νησιά -όχι μόνο του Αιγαίου πλέον-, η Κρήτη και ορισμένα τμήματα της ανατολικής Πελοποννήσου. Η άνιση κατανομή των βροχοπτώσεων, η χρόνια υπεράντληση και η περιορισμένη δυνατότητα αποθήκευσης καθιστούν τα νησιά εξαιρετικά ευάλωτα. Στην Κρήτη, το ήδη επιβαρυμένο υδρολογικό ισοζύγιο συνδυάζεται με αυξανόμενες πιέσεις, κυρίως λόγω αγροτικών αναγκών και της συνεχούς αύξησης του τουρισμού».
      Πόσο νερό έχει «χάσει» η Αττική - Το σχέδιο για τη λειψυδρία
      Για το αν αντιμετωπίζει πράγματι πρόβλημα η Αττική, είπε: «Οι βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις του φετινού χειμώνα συνέβαλαν μερικώς στην αναπλήρωση ποσοτήτων νερού που καταναλώθηκαν κατά την περασμένη ξηρή περίοδο. Ωστόσο, οι εισροές από έναν «μέτριο» χειμώνα δεν επαρκούν για την κάλυψη μακροχρόνιων αναγκών. Ενδεικτικά, αν εξετάσουμε τα συνολικά αποθέματα των τεσσάρων κύριων ταμιευτήρων που υδροδοτούν την πρωτεύουσα, παρατηρούμε ότι σε μια «καλή» υδρολογική χρονιά τα αποθέματα στα τέλη Μαρτίου συνήθως είναι πάνω από 1 δισ. κυβικά μέτρα νερού, όπως καταγράφηκαν και τον Μάρτιο του 2023».
      Και πρόσθεσε: «Κατόπιν, με την μετεωρολογική ξηρασία του 2023-2024, στα τέλη Μαρτίου του 2024, τα διαθέσιμα αποθέματα ήταν 930 εκατ. κυβικά, και φέτος, τον Μάρτιο του 2025, η καταγραφή έδειξε μόλις 650 εκατ. κυβικά μέτρα νερού - με γενικά φθίνουσα τάση έως σήμερα (631 εκατ. κυβικά, Μάιος 2025). Η εικόνα αυτή καταδεικνύει ότι βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη συγκυρία. Παρότι η συνολική ετήσια κατανάλωση της Αθήνας κινείται λίγο πάνω από τα 400 εκατ. κυβικά, και δεν τίθεται άμεσο θέμα επάρκειας, αν συνεχιστούν οι ξηρές συνθήκες και δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα ενίσχυσης του υδροσυστήματος, η κατάσταση θα επιδεινωθεί σημαντικά».
      Η κα. Φελώνη σημείωσε πως δεν πρόκειται για μια προσωρινή «υδατική κρίση», αλλά για μια πρόκληση με αβέβαιο χρονικό ορίζοντα.
      «Τον χειμώνα που πέρασε, στο πανεπιστήμιο πραγματοποιήσαμε πανελλαδική έρευνα για τη λειψυδρία, καθώς και ειδικά ερωτηματολόγια σε περιοχές όπως η Κρήτη, για την αξιολόγηση των καταναλωτικών συνηθειών. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών αναγνωρίζει ότι το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι υπαρκτό στη χώρα, αν και μόνο μερικώς αισθάνεται επηρεασμένη από τις επιπτώσεις. Στην Αθήνα ειδικά, το πρόβλημα θεωρείται -εσφαλμένα- λιγότερο σημαντικό. Ταυτόχρονα, οι πολίτες δεν γνωρίζουν με ακρίβεια την ποσότητα νερού που καταναλώνουν, ούτε βέλτιστες πρακτικές εξοικονόμησης που θα μπορούσαν να υιοθετήσουν στην καθημερινότητά τους. Παρατηρείται ένα έλλειμμα ενημέρωσης και εκπαίδευσης, ενώ πάνω από το 90% δηλώνει ότι επιθυμεί σχετική πληροφόρηση - τόσο μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα, όσο και μέσω δράσεων για τους πολίτες και τους αγρότες» σημείωσε.
      «Φυσικά, είναι δύσκολο να μιλάμε για ατομική ευθύνη χωρίς να προηγούνται ουσιαστικές πρωτοβουλίες σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο. Κατά την άποψή μου, η φετινή εκστρατεία ενημέρωσης έχει καθυστερήσει, ενώ χρειάζεται σαφώς διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με πέρσι - τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς τον τρόπο διάχυσης» πρόσθεσε ακόμη.
      Για πιθανές λύσεις, είπε πως από τεχνικής άποψης, έχουν τεθεί ορισμένες στο τραπέζι, όπως «η αξιοποίηση επιφανειακών υδατικών πόρων (μακροπρόθεσμα), η ενεργοποίηση μονάδων αφαλάτωσης σε περιόδους αιχμής, και, τέλος, το σενάριο μεταφοράς νερού με υδροφόρα πλοία. Η τελευταία επιλογή αποτυπώνει την έντονη ανησυχία για μελλοντικές ελλείψεις, όμως σε καμία περίπτωση δεν συνιστά βιώσιμη λύση - οικονομικά ή περιβαλλοντικά».
      «Δυστυχώς, η καθυστέρηση στην ωρίμανση εναλλακτικών λύσεων δημιουργεί τον κίνδυνο να οδηγηθούμε σε μέτρα έκτακτης ανάγκης, ανεπαρκή για τις απαιτήσεις της εποχής» πρόσθεσε.
      Το ανησυχητικό φαινόμενο της λειψυδρίας
      Για το αν το πρόβλημα θα είναι πιο έντονο από πέρυσι, απάντησε καταφατικά.   «Ναι, δυστυχώς υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατάσταση σε αρκετές περιοχές θα είναι φέτος πιο επιβαρυμένη. Η αυξημένη θερμοκρασία, η μειωμένη χιονόπτωση και η μεγαλύτερη εξάτμιση επιτείνουν την απώλεια νερού. Επίσης, το φαινόμενο της λειψυδρίας είναι σωρευτικό - δεν διορθώνεται από μία «σχετικά καλύτερη» χρονιά βροχοπτώσεων, ιδίως όσο οι πιέσεις από την αυξημένη ζήτηση εμμένουν και όσο δεν βελτιώνονται οι συνθήκες διαχείρισης του διαθέσιμου νερού. Επιτρέψτε μου να πω ότι, τη δεδομένη στιγμή, με το φαινόμενο σε εξέλιξη και τον αγροτικό τομέα να έχει διαρκείς και μεγάλες ανάγκες σε νερό, δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα. Είναι δεδομένο ότι θα δούμε επιπτώσεις στις καλλιέργειες - μειωμένες αποδόσεις, αλλά και, τελικά, αυξημένες τιμές στα προϊόντα. Οφείλουμε όμως να δράσουμε άμεσα, ώστε αυτό να είναι πραγματικά το τελευταίο καλοκαίρι που μιλάμε σε χρόνο μέλλοντα για το τι πρέπει να γίνει».
      Καταλήγοντας, είπε ότι «θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε φιλοπεριβαλλοντικές τεχνικές και τεχνολογίες, όπως η συλλογή και αξιοποίηση όμβριων υδάτων, η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση νερού, η ευφυής γεωργία. Κατά προτεραιότητα απαιτείται η διοχέτευση πόρων για επενδύσεις κατά τόπους και ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, όπως η δημιουργία μικρών φραγμάτων και ταμιευτήρων, ο εκσυγχρονισμός των αρδευτικών και υδρευτικών δικτύων που παρουσιάζουν μεγάλες απώλειες, και -οπωσδήποτε-επιβάλλεται η ενίσχυση της υδατικής παιδείας του πληθυσμού».
      Περισσότερα...

        0

    20. Περιβάλλον

      Φράγμα Μόρνου: Επάρκεια νερού για 2,5 χρόνια - Σοκάρουν οι δορυφορικές φωτογραφίες από τον Μόρνο

      Engineer

      Το θέμα της λειψυδρίας είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας. Είναι θέμα τέτοιας μορφής που χρειάζεται μια συμμαχία της πολιτείας, της κοινωνίας, των οργανισμών, μια υδάτινη συμμαχία. Είναι θέμα που απαιτεί στρατηγική, σχεδιασμό και χρήματα. Είναι ένα δύσκολο θέμα για το οποίο πρέπει να βρούμε μια λύση τώρα. Πρέπει να βρούμε τρόπο να εξοικονομήσουμε το νερό και για αυτό πρέπει να γίνει μια μεγάλη καμπάνια ευαισθητοποίησης». Τα παραπάνω ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, στο πρώτο workshop της σειράς «Υδάτινες Συμμαχίες / Γνώση-Λύση-Δράση για το μέλλον του Νερού», που διοργάνωσαν το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), η ΕΥΔΑΠ, το Ινστιτούτο ΤΕΕ-ΤΜΕΔΕ και το Ινστιτούτο «We are Greece».
      Το workshop επικεντρώθηκε στην ανάγκη πρόληψης και προετοιμασίας απέναντι στις προκλήσεις της λειψυδρίας, μέσα από παραδείγματα καλών πρακτικών και στρατηγικών διαχείρισης των υδάτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
      Στην ίδια εκδήλωση, ο Χάρης Σαχίνης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, μίλησε για τις εναλλακτικές λύσεις και παρεμβάσεις που επεξεργάζεται η ΕΥΔΑΠ για τη λειψυδρία εν μέσω κλιματικής αλλαγής, τονίζοντας πως «η ταχεία μείωση των αποθεμάτων στους ταμιευτήρες είναι ξεκάθαρη. Ολοι κάναμε φέτος την προσευχή μας να βρέξει και να χιονίσει, αλλά αυτό δεν έγινε, ενώ είχαμε παράλληλα πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Εχουμε λοιπόν μια κατάσταση ανομβρίας που αν συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό για άλλες δύο υδατικές χρονιές, καταλαβαίνουμε πως έχουμε νερό για 2,5 χρόνια ακόμα. Σε δύο χρόνια και νωρίτερα πρέπει να έχουμε βρει παραπάνω νερό».
      Η υδάτινη επιφάνεια του Μόρνου μειώνεται
      Η εικόνα στην τεχνητή λίμνη του Μόρνου είναι ενδεικτική του δυστοπικού τοπίου που έχει διαμορφωθεί.
      Τα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για λογαριασμό της «Κ» αποτυπώνουν τη μείωση της έκτασης και του όγκου του νερού. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Λαγουβάρδο, διευθυντή ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και επικεφαλής της μονάδας meteo, «η επιφάνεια της λίμνης τα τρία τελευταία χρόνια κρούει τον κώδωνα του κινδύνου».
      Η επιφάνεια της λίμνης τον Απρίλιο, τα 3 τελευταία χρόνια
      Επεξεργασία εικόνων: Γιώργος Κύρος, επιστημονικός συνεργάτης Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών To 2023 To 2024 To 2025
      «Τον Απρίλιο του 2023 η επιφάνεια της λίμνης η οποία ήταν καλυμμένη με νερό έφτανε τα 17 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εναν χρόνο αργότερα, μια χρονιά με λίγες χιονοπτώσεις είχαμε πέσει στα 13, 9 τετραγωνικά χιλιόμετρα κάτι που φαίνεται πιο έντονα στον βορειοανατολικό τομέα της λίμνης και στα μέσα Απριλίου της φετινής χρονιάς η επιφάνεια είναι ακόμα πιο περιορισμένη στα 11, 8 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η μείωση και της έκτασης αλλά και του όγκου του νερού είναι μεγάλη. Οσον αφορά την επιφάνεια της λίμνης, από το 2023 στο 2024 η μείωση φτάνει στο 18% και από το 2024 στο 2025 το 15%».
      Τα στοιχεία για τον όγκο του ταμιευτήρα είναι εξίσου ανησυχητικά.
      Σύμφωνα με το δελτίο αποθεμάτων της ΕΥΔΑΠ στις 18 Απριλίου 2025, ο Μόρνος καλυπτόταν από 331 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, ενώ στις 18 Απριλίου 2024 τα κυβικά νερού έφταναν τα 476 εκατομμύρια.
      Τι δείχνουν τα ύψη βροχόπτωσης και χιονόπτωσης
      Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέγει ο σταθμός του meteo στον Μόρνο, η εικόνα των βροχοπτώσεων είναι η εξής:
      10/2022-04/2023    =          636.4 mm
      10/2023-04/2024    =          627.4 mm
      10/2024-04/2025    =          682.0 mm
      Το ποσοστό χιονοκάλυψης στους ορεινούς όγκους γύρω από τον Μόρνο, οι οποίοι τροφοδοτούν τη λίμνη με νερό, μετά το λιώσιμο των πάγων αποτυπώνεται στο διάγραμμα της ομάδας meteo για λογαριασμό της «K».
      Επεξεργασία δεδομένων: Γιάννης Μασλουμίδης, επιστημονικός συνεργάτης Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
      Οπως εξηγεί ο κ. Λαγουβάρδος, «η μαύρη γραμμή αποτυπώνει το ποσοστό χιονοπτώσεων και χιονοκάλυψης των βουνών της περιοχής, ανά ημέρα, την περίοδο 2005- 2025. Την περίοδο 2023 -2024 (μπλε γραμμή) καθώς είχαμε έναν πολύ ζεστό χειμώνα, τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλά, κάτω από 20%. Η φετινή χρονιά (κόκκινη γραμμή) είναι καλύτερη από την περσινή όσον αφορά την έκταση της χιονοκάλυψης, αλλά είναι και πάλι κάτω από τον μέσο όρο. Η μόνη περίοδος κοντά στον μέσο όρο φέτος ήταν στα μέσα Ιανουαρίου, όπου είχαμε καλές χιονοπτώσεις στην περιοχή. Το συμπέρασμα είναι πως έχουμε δύο συνεχόμενες κακές χρονιές όσον αφορά στη χιονοκάλυψη των ορεινών όγκων γύρω από τον Μόρνο».
      Ο κ. Λαγουβάρδος σημειώνει πως «τα τελευταία 30 χρόνια οι βροχές στη χώρα μας δεν παρουσιάζουν σημαντική μεταβολή. Είναι περίπου σταθερές, με εναλλαγή ανάμεσα σε καλές και κακές χρονιές. Παράλληλα, οι χιονοπτώσεις μειώνονται ενώ η θερμοκρασία αυξάνεται. Το αποτέλεσμα είναι να μειώνονται τα αποθέματα νερού. Και ας μην ξεχνάμε πως οι υψηλές θερμοκρασίες αυξάνουν το φαινόμενο της εξάτμισης του νερού στην επιφάνεια της λίμνης. Το 2024 ήταν το πιο θερμό καταγεγραμμένα έτος, με το 2025 να ακολουθεί μια παρόμοια πορεία».
      Παρατηρώντας τη στάθμη της λίμνης να πέφτει
      «Κάθε χρόνο και χειρότερα. Πρόπερσι η εικόνα ήταν πολύ διαφορετική από φέτος» λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Κουτσούμπας, αντιδήμαρχος πολιτικής προστασίας στον Δήμο Δωρίδας-Δημοτική Ενότητα Λιδωρικίου, περιγράφοντας αυτό που αντικρίζουν καθημερινά οι κάτοικοι οι οποίοι ζουν στην περιοχή του Μόρνου.
      Οπως συνεχίζει να περιγράφει, «στο κανάλι που φεύγει για την Αθήνα και καταλήγει στον Μαραθώνα, μέσα από υπόγεια διαδρομή, το νερό τείνει να περιορίζεται. Το χιόνι που έπεσε φέτος ήταν πολύ λίγο. Και μπορεί οι βροχοπτώσεις στην περιοχή να ήταν ήταν καλύτερες από το 2023- 2024, όμως και πάλι, δεν ήταν αξιόλογες, με αποτέλεσμα η στάθμη του νερού στον Μόρνο να έχει κατέβει σημαντικά».
      Η τεχνητή λίμνη του Μόρνου
      Στην κοίτη του ποταμού Μόρνου, 7 χλμ. δυτικά του Λιδορικίου στον νομό Φωκίδος, δημιουργήθηκε με την κατασκευή χωμάτινου φράγματος ο ταμιευτήρας του Μόρνου. Το έργο άρχισε τον Μάιο του 1969 και ολοκληρώθηκε το 1979, αλλά άρχισε να λειτουργεί κανονικά το 1981. Το φράγμα του Μόρνου, ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, αποτελείται από αδιαπερατό αργιλικό πυρήνα.
      Η ΕΥΔΑΠ προμηθεύεται ακατέργαστο νερό κυρίως από επιφανειακούς υδατικούς πόρους (Μαραθώνας, Υλίκη, Μόρνος, Εύηνος). Από τους ταμιευτήρες αυτούς, μόνο αυτός της Υλίκης είναι φυσικός, ενώ οι υπόλοιποι έχουν δημιουργηθεί με την κατασκευή φραγμάτων στην κοίτη των ποταμών Ευήνου, Μόρνου και Χαράδρου (φράγμα Μαραθώνα). Στις πηγές υδροληψίας που χρησιμοποιεί η ΕΥΔΑΠ περιλαμβάνονται και υπόγειοι υδατικοί πόροι που αξιοποιούνται με τη λειτουργία 100 γεωτρήσεων συνολικής ετήσιας αντλητικής ικανότητας 70-125 εκατ. κ.μ. νερού περίπου ανά έτος.
      Με βάση τις σημερινές συνθήκες λειτουργίας, οι πηγές υδροληψίας της ΕΥΔΑΠ μπορούν να διαχωριστούν σε:
      κύριους υδροδότες (Μόρνος, Εύηνος) βοηθητικούς υδροδότες (Υλίκη, Μαραθώνας) εφεδρικούς υδροδότες (υπόγειοι υδατικοί πόροι). Η τεχνητή λίμνη έχει χωρητικότητα 780 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Αντίστοιχα, το υδραγωγείο του Μόρνου, μήκους 192 χλμ., είναι το μεγαλύτερο. 
      Κεντρική φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΛΕΣΙΔΗΣ |Το καλοκαίρι του 2024 εξαιτίας της ανομβρίας και των εκτεταμένων καυσώνων «εμφανίστηκαν» τα ερείπια του χωριού Κάλλιο, στην τεχνητή λίμνη Μόρνου.
      Περισσότερα...

        0

    21. Περιβάλλον

      25 χρόνια πυρκαγιών στην Ελλάδα: Τι δείχνουν τα δεδομένα

      Engineer

      Τι μάθαμε από 25 χρόνια πυρκαγιών στην Ελλάδα;
      Τα δεδομένα δεν μιλούν από μόνα τους. Όταν όμως τα εξετάζεις προσεκτικά, λένε πολλά. Το αρχείο των τελευταίων 25 ετών του Πυροσβεστικού Σώματος δείχνει ότι ο κίνδυνος στη χώρα μας εξελίσσεται — και συχνά δεν μένει στο ημερολόγιο.
      - Λιγότερες ενάρξεις πυρκαγιών, μεγαλύτερη ζημιά: Αν και οι πυρκαγιές εντός αντιπυρικής περιόδου μειώνονται, η συνολική καμένη έκταση αυξάνεται σταθερά.
      - Όλο και μεγαλύτερες μεγάλες πυρκαγιές: Οι πυρκαγιές άνω των 2.000 στρεμμάτων γίνονται συχνότερες και μεγαλύτερες.
      - Αθόρυβη έξαρση εκτός εποχής: Οι χειμερινοί και ανοιξιάτικοι μήνες παρουσιάζουν αύξηση τόσο σε ενάρξεις πυρκαγιών όσο και σε καμένες εκτάσεις.
      - Ο χάρτης αλλάζει: Η Βόρεια Ελλάδα και άλλες περιοχές με όχι σημαντικό ιστορικό πυρκαγιών εμφανίζουν πλέον σημάδια επιδείνωσης.
      Διαβάστε παρακάτω την πλήρη ανάλυση των δεδομένων.
      Η μεγάλη εικόνα: Τι δείχνει το αρχείο του Πυροσβεστικού Σώματος (2000–2024);
      Τα δεδομένα δεν μιλούν από μόνα τους. Όταν όμως τα εξετάζεις προσεκτικά, λένε πολλά.
      Από το 2000 έως το 2024, καταγράφεται σαφής μείωση στις ετήσιες πυρκαγιές εντός της αντιπυρικής περιόδου (Εικόνα 1). Από περίπου 4.300 ετησίως, κατά μέσο όρο, την περίοδο 2000–2012, πέφτουμε στις 3.700 την περίοδο 2013–2024.
      Εικόνα 1. Ετήσιος αριθμός πυρκαγιών στην Ελλάδα, Μάιος – Οκτώβριος (2000–2024). Όμως, αυτή η μείωση στις ενάρξεις δεν μεταφράζεται σε μείωση της συνολικής καμένης έκτασης. Αντίθετα, η καμένη έκταση μέσα στην αντιπυρική περίοδο παρουσιάζει αυξητική τάση, περίπου ίση με επιπλέον 6.000 στρέμματα κάθε χρόνο (Εικόνα 2).
      Εικόνα 2. Ετήσια καμένα στρέμματα στην Ελλάδα, Μάιος – Οκτώβριος (2000–2024). Με απλά λόγια, η ανάλυση των δεδομένων του Πυροσβεστικού Σώματος δείχνει πως όταν ξεφεύγει μια πυρκαγιά, ξεφεύγει πολύ. Από το 2000 έως το 2024, ο αριθμός των πυρκαγιών που ξεπερνούν τα 2.000 στρέμματα —μέγεθος που αντιστοιχεί μόλις στο 0.5% καταγεγραμμένων πυρκαγιών της περιόδου 2000–2024— παρουσιάζει αύξηση (Εικόνα 3).
      Εικόνα 3. Ετήσιος αριθμός πυρκαγιών άνω των 2.000 στρεμμάτων στην Ελλάδα, Μάιος – Οκτώβριος (2000–2024). Παράλληλα, αν εξετάσουμε το ελάχιστο μέγεθος των μεγαλύτερων πυρκαγιών κάθε έτους — δηλαδή εκείνων που αντιστοιχούν μόλις στο 0.5% των ετήσιων καταγεγραμμένων περιστατικών — διαπιστώνουμε ότι αυτό αυξάνεται σταθερά από το 2000 έως το 2024 (Εικόνα 4).
      Εικόνα 4. Ελάχιστο μέγεθος των μεγαλύτερων πυρκαγιών κάθε έτους στην Ελλάδα (πυρκαγιών που αντιστοιχούν στο 0.5% των ετήσιων καταγεγραμμένων περιστατικών), Μάιος – Οκτώβριος (2000–2024). Αυτό το εύρημα ίσως αντικατοπτρίζει τις επιδεινούμενες λόγω της κλιματικής κρίσης πυρομετεωρολογικές συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη μεγάλων πυρκαγιών. Ίσως όμως να αντανακλά και μια αδυναμία του μηχανισμού να ανταποκρίνεται και να προσαρμόζεται αποτελεσματικά στις πυρκαγιές που ξεφεύγουν της πρώτης προσβολής και αποκτούν διαστάσεις. Τα δεδομένα δεν απαντούν στο “γιατί”, αλλά μας καλούν να το διερευνήσουμε.
      Την ίδια στιγμή, η εκτός αντιπυρικής περιόδου δραστηριότητα των πυρκαγιών εξελίσσεται αθόρυβα αλλά ανησυχητικά. Οι χειμερινοί και ανοιξιάτικοι μήνες εμφανίζουν αύξηση τόσο στις ενάρξεις όσο και στη συνολική καμένη έκταση. Ο μέσος ετήσιος αριθμός πυρκαγιών αυξήθηκε κατά 47% μετά το 2012 (Εικόνα 5), ενώ η μέση καμένη έκταση αυξήθηκε από περίπου 18.000 σε πάνω από 23.000 στρέμματα (Εικόνα 6).
      Εικόνα 5. Ετήσιος αριθμός πυρκαγιών στην Ελλάδα, Νοέμβριος – Απρίλιος (2000–2024). Εικόνα 6. Ετήσια καμένα στρέμματα στην Ελλάδα, Νοέμβριος – Απρίλιος (2000–2024). Έχει αλλάξει η γεωγραφία των πυρκαγιών;
      Η μεγάλη εικόνα των πυρκαγιών στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει μόνο στο χρόνο. Έχει επίσης αλλάξει και στο χώρο.
      Κατά την αντιπυρική περίοδο, οι περισσότερες περιοχές της χώρας παρουσιάζουν μείωση στις ενάρξεις (Εικόνα 7). Αυτό όμως δεν αποτυπώνει ολόκληρη την αλήθεια. Σε ορισμένες περιοχές —ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, όπου ιστορικά η παρουσία της φωτιάς ήταν περιορισμένη— οι ενάρξεις αυξάνονται. Μικροί, τοπικοί θύλακες αύξησης κάνουν την εμφάνισή τους σε μια περίοδο όπου, πανελλαδικά, οι πυρκαγιές υποχωρούν.
      Εικόνα 7. Μεταβολή μέσου ετήσιου αριθμού πυρκαγιών από το 2000–2012 στο 2013-2024, Μάιος – Οκτώβριος. Ακόμα πιο ανησυχητική είναι η εικόνα εκτός αντιπυρικής περιόδου. Οι χειμερινοί και ανοιξιάτικοι μήνες δείχνουν γενικευμένη αύξηση στις ενάρξεις σχεδόν σε όλη την επικράτεια, ακόμα και σε περιοχές που δεν θεωρούνταν ποτέ ιδιαίτερα πυρόπληκτες (Εικόνα 8).
      Εικόνα 8. Μεταβολή μέσου ετήσιου αριθμού πυρκαγιών από το 2000–2012 στο 2013-2024, Νοέμβριος – Απρίλιος. Σε ό,τι αφορά την καμένη έκταση, η γενική αύξηση εντός της αντιπυρικής περιόδου δεν κατανέμεται ομοιόμορφα. Την τάση οδηγούν συγκεκριμένες περιοχές — η Αττική, η Εύβοια, ο Έβρος, η Βοιωτία και τα Δωδεκάνησα — που έχουν βιώσει πολλαπλά μεγάλα περιστατικά πυρκαγιών τα τελευταία λίγα χρόνια (Εικόνα 9). Εκτός αντιπυρικής περιόδου, η αύξηση στην καμένη έκταση είναι ευρύτερη, με πολλές περιοχές να παρουσιάζουν σαφή επιδείνωση (Εικόνα 10).
      Εικόνα 9. Μεταβολή της μέσης ετήσιας καμένης έκτασης από το 2000–2012 στο 2013-2024, Μάιος – Οκτώβριος. Εικόνα 10. Μεταβολή της μέσης ετήσιας καμένης έκτασης από το 2000–2012 στο 2013-2024, Νοέμβριος – Απρίλιος. Τι δεν δείχνουν τα δεδομένα (κι όμως έχει σημασία);
      Η ανάλυση δεδομένων είναι απαραίτητη. Αλλά από μόνη της δεν αρκεί.
      Τα επίσημα δεδομένα του Πυροσβεστικού Σώματος προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία να σχεδιάσουμε την μεγάλη εικόνα των πυρκαγιών στην Ελλάδα. Να καταγράψουμε τάσεις, να αναγνωρίσουμε υφιστάμενα και αναδυόμενα μοτίβα, να ποσοτικοποιήσουμε την επιβάρυνση. Αλλά η ανάλυση τους αδυνατεί να μας απαντήσει στο “γιατί;”. Και χωρίς το γιατί, η κατανόηση μας παραμένει περιορισμένη.
      Πρώτον, δεν γνωρίζουμε τι προκαλεί τις ενάρξεις πυρκαγιών. Τα δεδομένα του Πυροσβεστικού Σώματος δεν περιλαμβάνουν ως πληροφορία τις αιτίες έναρξης. Και αυτό είναι κρίσιμο. Αν δεν ξέρουμε τι ή ποιος προκαλεί τις φωτιές, πώς θα μπορέσουμε να τις προλάβουμε; Δεν μπορούμε να περιορίσουμε αυτό που δεν κατανοούμε.
      Δεύτερον, τα στοιχεία είναι περιγραφικά, όχι αναλυτικά. Μας λένε πόσες φωτιές ξεκίνησαν και πόσα στρέμματα κάηκαν. Αλλά δεν μας λένε πώς εξαπλώθηκαν, πόσο γρήγορα, με τι ένταση, με ποιες πυρομετεωρολογικές συνθήκες. Δεν έχουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των πυρκαγιών. Και χωρίς αυτά, δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι ενδεχομένως πήγε λάθος — ούτε να σχεδιάσουμε καλύτερα για το μέλλον.
      Τρίτον, τα δεδομένα είναι γεωχωρικά περιορισμένα. Η γεωγραφία τους περιορίζεται στο επίπεδο των νομών — διοικητικών ενοτήτων που πλέον δεν υφίστανται. Δεν γνωρίζουμε τις ακριβείς θέσεις των ενάρξεων. Δεν έχουμε δεδομένα των τελικών ή/και ενδιάμεσων περιμέτρων. Και χωρίς αυτά τα κρίσιμα δεδομένα, δεν μπορούμε να συσχετίσουμε με λεπτομέρεια τις πυρκαγιές με το ανάγλυφο, τη βλάστηση ή τον καιρό. Χάνουμε την ευκαιρία να κατανοήσουμε τους τοπικούς παράγοντες που ενισχύουν ή υποβαθμίζουν τον κίνδυνο.
      Με λίγα λόγια: δεν αμφισβητούμε τη χρησιμότητα των επίσημων δεδομένων. Αλλά αναγνωρίζουμε τα όρια τους. Αν θέλουμε να περάσουμε από την καταγραφή στην κατανόηση — και από την κατανόηση στην πρόληψη και την πρόγνωση — χρειαζόμαστε καλύτερα δεδομένα.
      Η ουσία — Όχι στον πανικό, ναι στο μοτίβο
      Η κινδυνολογία δεν αποτελεί στρατηγική. Η απάθεια, όμως, είναι εξίσου επικίνδυνη.
      Αυτό που μας δείχνουν τα δεδομένα της τελευταίας 25ετίας δεν είναι μια καταστροφή χωρίς ελπίδα. Είναι ένα μοτίβο που, αν το διαβάσουμε σωστά, μας δίνει κατευθύνσεις — όχι μόνο για το πού βρισκόμαστε, αλλά και για το πού πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα.
      🔹 Οι πυρκαγιές εντός αντιπυρικής περιόδου μειώνονται, αλλά γίνονται πιο καταστροφικές. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ενισχυθεί η ικανότητα άμεσης προσβολής και η επιχειρησιακή διαχείριση των περιστατικών όταν η πρώτη προσβολή αποτύχει.
      🔹 Οι πυρκαγιές εκτός αντιπυρικής περιόδου αυξάνονται — και συχνά περνούν «κάτω από το ραντάρ». Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναθεωρηθεί η χρονική στόχευση της πρόληψης και της επιτήρησης. Ο κίνδυνος δεν ακολουθεί πλέον το αυστηρό ημερολόγιο του παρελθόντος.
      🔹 Ορισμένες περιοχές επαναλαμβάνονται στον χάρτη των μεγάλων πυρκαγιών. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να εκπλησσόμαστε κάθε φορά. Αυτές οι περιοχές χρειάζονται εστιασμένη ετοιμότητα — όχι μόνο επιχειρησιακή, αλλά και πολιτική, τεχνική, επιστημονική.
      🔹 Τέλος, η έλλειψη λεπτομερών δεδομένων δεν πρέπει να μας παγιδεύει στην αδράνεια. Αντίθετα, είναι η καλύτερη υπενθύμιση πως η καλύτερη εικόνα προκύπτει όταν οι ανάγκες των επιχειρησιακών, θεσμικών και ερευνητικών φορέων ευθυγραμμιστούν.
      Καθώς μια ακόμη αντιπυρική περίοδος έχει ξεκινήσει, η ουσία δεν είναι να προφητεύσουμε τι θα συμβεί, ούτε να επιδοθούμε σε αγώνες δηλώσεων ετοιμότητας. Είναι να είμαστε παρόντες — και προετοιμασμένοι — με τα σωστά ερωτήματα, τις σωστές προτεραιότητες και τα σωστά εργαλεία.
      Γιατί η φωτιά, όπως δείχνει το ιστορικό αρχείο, δεν περιμένει ποτέ να είμαστε έτοιμοι.
      Περισσότερα...

        0

×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.