Αναζήτηση στην κοινότητα

Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή προκαλεί επικίνδυνη και εκτεταμένη αναστάτωση στη φύση, επηρεάζοντας τις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) για την κατάσταση του κλίματος που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα. Η έκθεση επιβεβαιώνει ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ για να μείνει και ορισμένες από τις επιπτώσεις της είναι πλέον αναπόφευκτες και καλεί για φιλόδοξη, ταχεία δράση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ταυτόχρονα με τις γρήγορες, βαθιές περικοπές στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η έκθεση, στη σύνταξη της οποίας συμμετέχουν περισσότεροι από 270 ειδικοί για το κλίμα, είναι η δεύτερη έκδοση της τελευταίας αξιολόγησης του κλίματος από τη Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή και αναφέρεται στις επιπτώσεις, την προσαρμογή και την τρωτοτητα στην κλιματική αλλαγή. Η πρώτη έκδοση, που δόθηκε στη δημοσιότητα τον περασμένο Αύγουστο, αξιολογεί τη φυσική κατάσταση του κλίματος και η τρίτη που έχει προγραμματιστεί για τον Απρίλιο θα επικεντρωθεί στην αξιολόγηση των επιλογών της ανθρωπότητας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβάνοντας τρόπους μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με την έκθεση, εκτιμάται ότι 3,3 έως 3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε περιοχές που θεωρούνται «πολύ ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή». Ωστόσο, αυτές οι επιπτώσεις είναι άνισα κατανεμημένες και όσοι κινδυνεύουν περισσότερο συχνά αποκόπτονται από πόρους που μπορούν να τους βοηθήσουν να προσαρμοστούν ή να μετριάσουν τον κίνδυνο. Η έκθεση χρησιμοποιεί στοιχεία από περισσότερες από 34.000 επιστημονικές πηγές και δείχνει πώς οι ακραίες καταιγίδες, οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, οι καύσωνες και οι πυρκαγιές προκαλούν προβλήματα στην παραγωγή τροφίμων, την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια προκαλώντας ζημιές στις πόλεις, τις υποδομές και την ανθρώπινη υγεία. Βασικά Συμπεράσματα: Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη προκαλέσει «σημαντικές βλάβες και ολοένα και πιο μη αναστρέψιμες απώλειες, σε χερσαία, γλυκά ύδατα και παράκτια και ανοιχτά θαλάσσια οικοσυστήματα των ωκεανών». Τα αυξανόμενα καιρικά και κλιματικά ακραία φαινόμενα «έχουν εκθέσει εκατομμύρια ανθρώπους σε οξεία επισιτιστική ανασφάλεια και μείωσαν την ασφάλεια του νερού», με τις πιο σημαντικές επιπτώσεις σε περιοχές της Αφρικής, της Ασίας, της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και της Αρκτικής. Περίπου το 50 έως 75% του παγκόσμιου πληθυσμού θα μπορούσε να εκτεθεί σε περιόδους «απειλητικών για τη ζωή κλιματικών συνθηκών» λόγω υπερβολικής ζέστης και υγρασίας έως το 2100. Η κλιματική αλλαγή «θα ασκήσει ολοένα και μεγαλύτερη πίεση στην παραγωγή και την πρόσβαση τροφίμων, ειδικά σε ευάλωτες περιοχές, υπονομεύοντας την επισιτιστική ασφάλεια και τη διατροφή». Η έκθεση κάνει κάλεσμα για φιλόδοξη, ταχεία δράση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και για γρήγορες, βαθιές περικοπές στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Δορυφορική υποστήριξη Οι δορυφορικές παρατηρήσεις και δεδομένα προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος- ESA και άλλων διαστημικών οργανισμών, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της τεκμηριωμένης αξιολόγησης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε χερσαία, γλυκά νερά, ωκεανούς, παράκτια, ορεινά και πολικά συστήματα. Η έκθεση χρησιμοποιεί συστηματικές δορυφορικές παρατηρήσεις ως ζωτικής σημασίας στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων πολλών μακροπρόθεσμων συνόλων δεδομένων βασικών πτυχών του κλίματος (φυσικές παράμετροι για το κλίμα γνωστές ως Essential Climate Variables), που δημιουργούνται μέσω των κορυφαίων ερευνητικών ομάδων της Ευρώπης οι οποίες εργάζονται στα πλαίσια προγραμμάτων όπως της πρωτοβουλίας κλιματικής αλλαγής (Climate Change Initiative) τoυ ESA. Ενδεικτικά συμπεράσματα της πρόσφατης έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την κλιματική αλλαγή που βασίζονται σε δορυφορικά δεδομένα προγραμμάτων του ESA : Τα δεδομένα κάλυψης γης του ESA προειδοποιούν ότι η απώλεια βιοποικιλότητας αναμένεται να επηρεάσει μεγαλύτερο αριθμό περιοχών , με περίπου το ένα τρίτο της γης να κινδυνεύει με απώλεια άνω του 50% των ειδών που κατοικούν επί του παρόντος σε αυτά τα οικοσυστήματα. Επίσης, σύμφωνα με την έκθεση, οι απώλειες των ειδών προβλέπεται να είναι χειρότερες στη Νότια Αμερική, στη νότια Αφρική, στο μεγαλύτερο μέρος της Αυστραλίας και στα βόρεια μεγάλα γεωγραφικά πλάτη. Η έκθεση επισημαίνει μια σαφή εικόνα της ανθρώπινης αλλοίωσης του παγκόσμιου κύκλου του νερού και της κρυόσφαιρας, που ήδη επηρεάζουν το κλιματικό σύστημα, τη γεωργία, τη διαθεσιμότητα νερού και τους υδρολογικούς κινδύνους και είναι ανιχνεύσιμα από δορυφόρους. Οι αλλαγές στη βροχόπτωση, στην εξατμισοδιαπνοή και στην αύξηση της θερμοκρασίας αντανακλώνται και σε αλλαγή στην υγρασία του εδάφους παγκοσμίως. Οι περιφερειακές αλλαγές ποικίλλουν, με αυξήσεις και μειώσεις 20% ή περισσότερο σε ορισμένες περιοχές μεταξύ του τέλους της δεκαετίας του 1970 και των μέσων της δεκαετίας του 2010. Οι δορυφόροι έχουν καταγράψει ανεκτίμητες αποδείξεις της μεταβαλλόμενης κρυόσφαιρας. Το πρόγραμμα Climate Change Initiative Snow του ESA δείχνει απώλειες μάζας χιονιού στη Βόρεια Αμερική 4.600.000.000 τόνων ετησίως από το αρχείο παρατήρησης, το οποίο εκτείνεται από το 1980 έως το 2018. Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης τις κοινωνικές επιπτώσεις της μείωσης της απορροής των παγετώνων στην άρδευση, την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και τον τουρισμό, καθώς και τις επιπτώσεις στην κατανομή των ειδών. Το έργο Climate Change Glaciers της ESA, το οποίο χαρτογραφεί την αλλαγή της μάζας των παγετώνων σε παγκόσμια κλίμακα, αναφέρεται ως απόδειξη της επιταχυνόμενης απώλειας μάζας παγετώνων σε σχέση με το αρχείο παρατήρησης, δείχνοντας ότι οι σημερινοί ρυθμοί τήξης των παγετώνων συμβάλλουν στο 25-30% της παγκόσμιας αύξησης της στάθμης της θάλασσας. Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος- ESA (European Space Agency), Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) View full είδηση

Με Κοινή Απόφαση του Υφυπουργού Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, δίνεται η περιβαλλοντική έγκριση του Περιφερειακού Σχεδίου Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) Βορείου Αιγαίου -μετά από αξιολόγηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων-η οποία και θέτει συγκεκριμένους όρους, περιορισμούς και κατευθύνσεις για την προσαρμογή της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου στην κλιματική αλλαγή. Πρόκειται για την πρώτη περιβαλλοντική έγκριση ΠεΣΚΑ που πραγματοποιείται από το ΥΠΕΝ και τα συναρμόδια υπουργεία και στο επόμενο διάστημα θα ακολουθήσουν οι περιβαλλοντικές εγκρίσεις και για τα υπόλοιπα Περιφερειακά Σχέδια Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή όλης της Επικράτειας. Η σημαντικότητα της περιβαλλοντικής έγκρισης του ΠεΣΚΑ Βορείου Αιγαίου, έγκειται στο ότι αναδεικνύονται οι δράσεις που πρέπει να εφαρμοστούν για να προσαρμοστεί η συγκεκριμένη Περιφέρεια στις επιπτώσεις που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα από τα προτεινόμενα μέτρα, είναι σε εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών Νήσων Αιγαίου και του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, ενώ άλλα είναι ήδη ενταγμένα στο Τεχνικό Πρόγραμμα Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, είτε στο αντίστοιχο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Οι τομείς όπου προτείνονται μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή αφορούν: στην ορθή διαχείριση των υδάτων και των δασών, στη θωράκιση της βιοποικιλότητας και των υγροτόπων, στη μείωση των αναγκών των κτιρίων για ενέργεια και στην αύξηση της αντοχής τους σε ακραία κλιματικά φαινόμενα, στη διασφάλιση της ευστάθειας της ηλεκτροδότησης, στην προστασία των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, στη διαχείριση κινδύνων πλημμύρας, κατολισθητικών και διαβρωτικών φαινομένων, στις μεταφορές, τον τουρισμό, τη γεωργία, στην αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες και φυσικά για στην ανθρώπινη υγεία. Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας δήλωσε: Η περιβαλλοντική έγκριση του Περιφερειακού Σχεδίου Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή Βορείου Αιγαίου είναι η πρώτη και θα ακολουθήσουν οι αντίστοιχες και για τις υπόλοιπες 12 Περιφέρειες. Αποτελεί μέρος της εθνικής προσπάθειας να θωρακίσουμε τους πολίτες και το φυσικό και δομημένο περιβάλλον από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής /κρίσης που κλιμακώνονται». View full είδηση

Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως καταιγίδες, καύσωνες και πλημμύρες προκάλεσαν οικονομικές απώλειες περίπου μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ τα τελευταία 40 χρόνια και οδήγησαν σε 85.000 έως 145.000 ανθρώπινους θανάτους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Λιγότερο από το ένα τρίτο αυτών των απωλειών ήταν ασφαλισμένο, σύμφωνα με ανάλυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) για τις οικονομικές απώλειες και τους θανάτους από καιρικά φαινόμενα και γεγονότων που σχετίζονται με το κλίμα. Περίπου το 3% όλων αυτών των γεγονότων ευθύνονται για το 60% των απωλειών σύμφωνα με την έκθεση «Οικονομικές απώλειες και θάνατοι από γεγονότα που σχετίζονται με τις καιρικές και κλιματικές συνθήκες στην Ευρώπη» του ΕΟΠ η οποία αξιολογεί δεδομένα για τις οικονομικές απώλειες από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα. Οικονομικές ζημίες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό – και το κλίμα σε χώρες μέλη του ΕΟΠ (1980-2020) – ανά τύπο κινδύνου (με βάση τα δεδομένα CATDAT) Οικονομικές ζημίες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό – και το κλίμα σε χώρες μέλη του ΕΟΧ (1980-2020) – ανά τύπο κινδύνου (με βάση τα δεδομένα NatCatSERVICE) Ο στόχος της έκθεσης είναι να παράσχει περισσότερες πληροφορίες βασισμένες σε δεδομένα σχετικά με τις συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων και των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, όπως οι καύσωνες, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι ξηρασίες και ο αυξημένος κίνδυνος που συνιστούν για τα περιουσιακά στοιχεία, τις υποδομές και την ανθρώπινη υγεία. Τα γεγονότα αυτά, τα οποία αναμένεται να αυξηθούν λόγω της κλιματικής αλλαγής, προκαλούν ήδη σημαντικές οικονομικές απώλειες. Η παρακολούθηση των επιπτώσεων τέτοιων γεγονότων είναι σημαντική για την ενημέρωση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, ώστε να μπορούν να βελτιώσουν την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τα μέτρα μείωσης του κινδύνου καταστροφών για την ελαχιστοποίηση των ζημιών και των απωλειών ανθρώπινων ζωών. Επι τοις εκατό -μερίδιο των ασφαλισμένων ζημιών που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα στις χώρες μέλη του ΕΟΠ για το διάστημα 1980-2020 – από τη βάση δεδομένων CATDAT Ενώ είναι γενικά αποδεκτό ότι οι παγκόσμιες οικονομικές απώλειες αυξήθηκαν τον τελευταίο μισό αιώνα, (σύμφωνα με μελέτες του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού), τα διαθέσιμα στοιχεία δεν δείχνουν μια σαφή τάση απωλειών για την Ευρώπη τις τελευταίες 4 δεκαετίες. Παρά τις υπάρχουσες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλων διεθνών οργανισμών, δεν υπάρχει επί του παρόντος κανένας μηχανισμός στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ για τη συλλογή, αξιολόγηση ή αναφορά οικονομικών απωλειών από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα με ομοιογενή τρόπο και με επαρκείς λεπτομέρειες για την υποστήριξη πολιτικών προσαρμογής. Η συλλογή συγκρίσιμων δεδομένων από ευρωπαϊκές χώρες είναι απαραίτητη για να παρουσιαστεί μια συνεκτική και έγκυρη επισκόπηση των απωλειών και των θανάτων από ακραίες καιρικές και κλιματικές συνθήκες. Η αξιολόγηση βασίζεται σε βάσεις δεδομένων ιδιωτικών πηγών (NatCatSERVICE από την Munich Re GmbH and CATDAT από την Risklayer GmbH) και καλύπτει την περίοδο 1980-2020 και 32 χώρες μέλη του ΕΟΠ (συμπεριλαμβανομένων και των 27 κρατών μελών της ΕΕ, συν τη Νορβηγία, την Ελβετία, την Τουρκία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν). Σημαντικά ευρήματα Η Ευρώπη αντιμετωπίζει οικονομικές απώλειες και θανάτους από ακραίες καιρικές και κλιματικές συνθήκες κάθε χρόνο και σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης. Ο οικονομικός αντίκτυπος αυτών των γεγονότων ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών, σύμφωνα με την αξιολόγηση του ΕΟΠ. Για τις χώρες μέλη του ΕΟΠ, οι συνολικές οικονομικές απώλειες από φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα ανήλθαν μεταξύ 450 και 520 δισεκατομμυρίων ευρώ (σε ευρώ του 2020), για την περίοδο 1980-2020 (7,7 -10,4 δις ευρώ για Ελλάδα και 380-390 εκατομμύρια ευρώ για Κύπρο), με βάση τα στοιχεία από δύο ξεχωριστές βάσεις δεδομένων (NatCatSERVICE and CATDAT). Οικονομικές ζημίες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και το κλίμα σε χώρες μέλη του ΕΟΠ για το διάστημα 1980-2020 ανά έτος- με βάση τα δεδομένα CATDAT Οικονομικές ζημίες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και το κλίμα σε χώρες μέλη του ΕΟΧ (1980-2020) ανα έτος- με βάση τα δεδομένα NatCatSERVICE Σε απόλυτες τιμές, οι υψηλότερες οικονομικές απώλειες την περίοδο 1980-2020 καταγράφηκαν στη Γερμανία, κατόπιν τη Γαλλία και μετά την Ιταλία. Οι υψηλότερες κατά κεφαλήν απώλειες καταγράφηκαν στην Ελβετία, τη Σλοβενία και τη Γαλλία και οι μεγαλύτερες απώλειες ανά περιοχή στην Ελβετία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Περίπου το 23 % των συνολικών ζημιών ήταν ασφαλισμένο, αν και αυτό διέφερε επίσης σημαντικά μεταξύ των χωρών, από 1 % στη Ρουμανία και τη Λιθουανία έως 56 % στη Δανία και 55 % στην Ολλανδία . Συνολικές οικονομικές απώλειες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και το κλίμα στις χώρες μέλη του ΕΟΠ (1980-2020) – κατά κεφαλήν, με βάσητα δεδομένα CATDAT Συνολικές οικονομικές απώλειες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα στις χώρες μέλη του ΕΟΠ για το διάστημα 1980-2020 – ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο με βάση τα δεδομένα CATDAT Ετήσια μέση απώλεια κλάσματος του ΑΕΠ της χώρας από φυσικές καταστροφές σε χώρες μέλη του ΕΟΠ (2005-2014) – σε ‰ με βάση τα δεδομένα NatCatService Η αξιολόγηση διαπίστωσε επίσης ότι το συντριπτικό ποσό των θανάτων —περισσότερο από 85% στην περίοδο των 40 ετών— οφειλόταν σε καύσωνες. Ο καύσωνας του 2003 προκάλεσε τους περισσότερους θανάτους, αντιπροσωπεύοντας μεταξύ του 50 και 75% όλων των θανάτων από καιρικά και κλιματικά φαινόμενα τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, σύμφωνα με τα στοιχεία. Παρόμοιοι καύσωνες μετά το 2003 προκάλεσαν σημαντικά μικρότερο αριθμό θανάτων, καθώς λήφθηκαν μέτρα προσαρμογής σε διαφορετικές χώρες και από διαφορετικούς παράγοντες. Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος- ΕΟΠ (European Environment Agency) View full είδηση

O Δήμος Αθηναίων με το ερωτηματολόγιο “Η Αθήνα αλλάζει το κλίμα", δίνει φωνή στους πολίτες της Αθήνας, σε φορείς και ιδιώτες, καλώντας τους να μοιραστούν την άποψή τους για την κλιματική κρίση στην Αθήνα, πώς επιδρά, τι συνέπειες έχει και τι πιστεύουν ότι είναι πρωτεύουσας σημασίας για την αντιμετώπισή της. Δυνατότητα συμμετοχής στο σύνδεσμο που ακολουθεί: https://develop.thisisathens.org/el/klima Πώς μπορούμε να περιορίσουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της πόλης; Πώς μπορούμε να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στους κατοίκους και επιχειρηματίες της Αθήνας; Πώς μπορούμε να κάνουμε την Αθήνα πιο πράσινη, πιο ανθεκτική και βιώσιμη; Η Αθήνα, όπως και όλες οι μεγάλες πόλεις, όπου συγκεντρώνεται μεγάλη ανθρώπινη δραστηριότητα, από την μια συμβάλλει στην παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου από την άλλη αντιμετωπίζει ήδη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής - άνοδος θερμοκρασίας και καύσωνες, ξαφνικές μπόρες που οδηγούν σε πλημμύρες, αλλά και πρόσφατα ακόμη και έντονες χιονοπτώσεις! Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ειδικά η ακραία άνοδος και πτώση της θερμοκρασίας, όχι μόνον επιδεινώνουν την καθημερινότητα μας και αλλάζουν τον τρόπο της ζωής μας, αλλά πλήττουν σοβαρά τους πιο αδύναμους συμπολίτες, μεγαλύτερης ηλικίας ή μικρότερης οικονομικής επιφάνειας. Σήμερα πλέον όλοι οι μεγάλοι διεθνείς πολιτικοί και οικονομικοί οργανισμοί όπως και τα επιστημονικά κέντρα, περιγράφουν την κλιματική κρίση ως τη μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουν και θα αντιμετωπίσουν τα αστικά κέντρα, με απρόβλεπτες συνέπειες για την υγεία και την ασφάλεια των κατοίκων. Ο Δήμος Αθηναίων επικαιροποιεί το Σχέδιο Δράσης της Αθήνας για το Κλίμα, με ορίζοντα το 2050. Το Σχέδιο βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και συντάσσεται με διεθνείς προδιαγραφές. Στοχεύει δε σε μια πόλη πιο ελκυστική, με βιώσιμη τοπική οικονομία, και καλύτερες συνθήκες καθημερινότητας για τους δημότες, επιχειρηματίες και επισκέπτες. Συμμετέχοντας στη δημόσια διαβούλευση, κάτοικοι, επιχειρηματίες και φορείς έχουν τη δυνατότητα να αναδείξουν τα θέματα που τους απασχολούν και τους επηρεάζουν. Θέματα όπως η ποιότητα της καθημερινότητας στην πόλη, η ποιότητα του αέρα, το περιβάλλον, η ενεργειακή αναβάθμιση, η διαχείριση απορριμμάτων, η επανάχρηση κτιρίων, η αναβάθμιση χώρων πρασίνου και πολιτισμού αποτελούν ήδη πεδία όπου ο Δήμος Αθηναίων σχεδιάζει και υλοποιεί παρεμβάσεις με “πράσινο” πρόσημο. Τα ζητήματα αυτά έχουν ήδη συζητηθεί τους τελευταίους μήνες και σε μια σειρά μικρών θεματικών εργαστηρίων με προσκεκλημένους από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, από τον ακαδημαϊκό και ερευνητικό χώρο, όπως και εκπροσώπους από την κοινωνίας των πολιτών, με την συνεργασία του Impact Hub Athens. View full είδηση

Ζημιές ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ προκάλεσαν τα δέκα πιο ακραία καιρικά φαινόμενα που έπληξαν τον πλανήτη φέτος. Αυτό αναφέρει η ετήσια έκθεση της βρετανικής ΜΚΟ Christian Aid. Το κόστος των καταστροφών εξαιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων ξεπέρασε τον αντίστοιχο περυσινό απολογισμό, αντανακλώντας τον αυξανόμενο αντίκτυπο της Κλιματικής Αλλαγής. Τα δέκα πιο ακραία καιρικά φαινόμενα του 2021 είχαν επίσης ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 1.075 άνθρωποι και να εκτοπιστούν πάνω από 1,3 εκατομμύρια. Το 2020 οι ζημιές των 10 μεγαλύτερων φυσικών καταστροφών υπολογίστηκαν σε σχεδόν 132,5 δισεκατομμύρια ευρώ από την Christian Aid, η οποία επισημαίνει ότι οι περισσότερες εκτιμήσεις «βασίζονται αποκλειστικά σε ζημιές που καλύπτονταν ασφαλιστικά, υποδηλώνοντας ακόμη υψηλότερο πραγματικό κόστος». H πλειονότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων που περιλαμβάνονται στη λίστα συνέβη σε ανεπτυγμένες χώρες. Ορισμένα από τα πιο καταστροφικά ακραία καιρικά φαινόμενα του 2021 συνέβησαν και σε φτωχές χώρες, οι οποίες - όπως αναφέρεται «ελάχιστα συνέβαλαν στις αιτίες της κλιματικής αλλαγής» και όπου το μεγαλύτερο μέρος των ζημιών δεν καλύπτονταν ασφαλιστικά. Στο Νότιο Σουδάν, για παράδειγμα, οι πλημμύρες των οποίων το οικονομικό κόστος δεν ήταν δυνατό να εκτιμηθεί, επηρέασαν περίπου 800.000 ανθρώπους, σύμφωνα με την Christian Aid. Η μεγαλύτερη καταστροφή σε ό,τι αφορά το ύψος των ζημιών ήταν η καταιγίδα Άιντα, η οποία προκάλεσε πλημμύρες στη Νέα Υόρκη στα τέλη Αυγούστου, με το κόστος των καταστροφών να εκτιμάται στα 57,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Περίπου 95 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω της καταγίδας. Στη δεύτερη θέση βρίσκονται οι πλημμύρες του Ιουλίου στη Γερμανία, το Βέλγιο και άλλες γειτονικές χώρες, που προκάλεσαν ζημιές ύψους 38 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η χειμερινή καταιγίδα Uri προκάλεσε ζημιές 20,3 δισ. ευρώ, ενώ οι πλημμύρες στην επαρχία Χενάν της Κίνας τον Ιούλιο κόστισαν 15,5 δισ. ευρώ. Ακολουθούν οι πλημμύρες στη Βρετανική Κολομβία του Καναδά (7,5 δισ. δολάρια), το κύμα ψύχους στα τέλη Απριλίου στη Γαλλία που κατέστρεψε ξακουστούς αμπελώνες της περιοχής (5,6 δισ. δολάρια), ο κυκλώνας Yaas στην Ινδία και το Μπαγκλαντές (3 δισ. δολάρια), οι πλημμύρες στην Αυστραλία (2,1 δισ. δολάρια), ο τυφώνας In-Fa στην Κίνα (2 δισ. δολάρια) και ο κυκλώνας Tuktae στην Ινδία και τη Σρι Λάνκα (1,5 δισ. δολάρια). View full είδηση

Οι φετινοί παρατεταμένοι καύσωνες, οι καταστροφικές πυρκαγιές, οι ισχυρές βροχοπτώσεις και η πιο συχνή εμφάνιση έντονων καιρικών φαινομένων έδειξαν πως η κλιματική αλλαγή δεν είναι ένα σενάριο του μέλλοντος, αλλά μια πραγματικότητα που υποχρεώνει σε επιλογές εδώ και τώρα. Παρ’ όλα αυτά, η διεθνής σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα αύριο στη Γλασκώβη, COP26, δεν ξεκινάει με τις πιο ευοίωνες προοπτικές. Εξι χρόνια μετά τη Συμφωνία του Παρισιού οι δεσμεύσεις σχεδόν όλων των κρατών αποδεικνύονται ανεπαρκείς. Η Ελλάδα πέρασε δύο φάσεις όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ). Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 μέχρι το 2007 παρουσιάστηκε μια σημαντική αύξηση των ΑτΘ, ενώ από τότε καταγράφεται σταθερή μείωση. Από τους 101.181,55 εκατ. τόνους ισοδύναμου CO2 το 1990, οι εκπομπές κορυφώνονται το 2007 στους 133.685,61 εκατ. τόνους, για να ξεκινήσει μετά μια έντονα καθοδική πορεία. Το 2019 η Ελλάδα είχε περιορίσει τις εκπομπές της σε σχέση με το 1990 κατά 18,8%, έναντι 24% σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η μείωση των εκπομπών για πολλά χρόνια ακολούθησε τον ρυθμό μείωσης του ΑΕΠ λόγω οικονομικής κρίσης, δηλαδή τη συρρίκνωση της παραγωγής αλλά και την οδυνηρή περικοπή κοινωνικών δραστηριοτήτων, όπως για παράδειγμα τον περιορισμό της θέρμανσης (ενεργειακή φτώχεια), των μετακινήσεων κ.λπ. Οπως σημειώνει έκθεση του ΣΕΒ, την περίοδο 2008-2018 οι εκπομπές ΑτΘ μειώθηκαν στην Ελλάδα κατά 25,4%, με τη μείωση του ΑΕΠ την ίδια περίοδο να είναι 24,6%. Αυτό αποτυπώνεται εξάλλου και σε έναν άλλο δείκτη, που αφορά την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα ανά ευρώ Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας. Σύμφωνα με στοιχεία της Εurostat για το 2019, η Ελλάδα είναι στην 6η χειρότερη θέση της Ε.Ε., πίσω από Βουλγαρία, Πολωνία, Εσθονία, Τσεχία, Σλοβακία, καθώς για κάθε ευρώ στην Ελλάδα εκπέμπονται περίπου 340 γραμμάρια CO2, έναντι 270 που είναι ο μέσος όρος στην Ε.Ε. Η βασική αιτία γι’ αυτό βρίσκεται στην παραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα, η οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε ορυκτά καύσιμα (κυρίως φυσικό αέριο και λιγότερο λιγνίτη). Το 2019 η Ελλάδα είχε περιορίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με το 1990 κατά 18,8%, έναντι 24% σε επίπεδο Ε.Ε. «Σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα φάση, καθώς η Ευρωπαϊκή Ενωση έθεσε ακόμα πιο φιλόδοξο στόχο για το 2030, δηλαδή να μειώσει τις εκπομπές κατά 55% σε σχέση με το 1990, έναντι 40% προηγουμένως. Αυτό θα φέρει ένα κύμα αναθεώρησης όλων των εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ), μαζί και του ελληνικού. Ταυτόχρονα παραμένει ο στόχος για μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050», λέει στην «Κ» ο Σεβαστιανός Μοιρασγεντής, ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο και στην εμβληματική δράση για το κλίμα Climpact. «Το ζητούμενο είναι να υπάρχει ένα σχέδιο που να “πιάνει” τους στόχους του 2030, διαμορφώνοντας τους όρους επίτευξης των ακόμα πιο δύσκολων του 2050», σχολιάζει ο κ. Μοιρασγεντής. Σύμφωνα με τον ερευνητή του Αστεροσκοπείου, οι στόχοι που ήδη θέτει το ελληνικό ΕΣΕΚ για το 2030 είναι φιλόδοξοι, υπάρχουν όμως ερωτήματα για τον συνδυασμό με τους πολύ πιο απαιτητικούς στόχους του 2050. «Υπάρχουν πολύ υψηλοί στόχοι για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κάτι που είναι προφανώς αναγκαίο, παραμένουν όμως ανοικτά ζητήματα για τις δυνατότητες του δικτύου, ελλείψεις όσον αφορά την αποθήκευση της ενέργειας κ.λπ. Μια πιο ομαλή πορεία απολιγνιτοποίησης θα έδινε πιο σταθερό βηματισμό. Σήμερα δημιουργούνται κενά που καλύπτονται από ιδιωτικές επενδύσεις για νέες μονάδες φυσικού αερίου. Θα κλείσουν αυτές όταν πρέπει να περάσουμε στην πλήρη απανθρακοποίηση;», σημειώνει ο κ. Μοιρασγεντής. Οσον αφορά τις ΑΠΕ, ο ερευνητής του Αστεροσκοπείου υπογραμμίζει την ανάγκη να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών μέσω δημοτικών επιχειρήσεων, ενεργειακών κοινοτήτων και την ανάπτυξη ουσιαστικού διαλόγου. Οι κατοικίες Κρίσιμος τομέας είναι αυτός της κατοικίας. «Οταν το 2050 πρέπει να πάμε σε μηδενικές εκπομπές, αυτό σημαίνει πως οι κατοικίες πρέπει να έχουν σχεδόν μηδενική ενεργειακή κατανάλωση, δηλαδή με βάση τις κατηγορίες των ενεργειακών πιστοποιητικών να είναι από την κατηγορία Β+ και πάνω», εξηγεί ο κ. Μοιρασγεντής. Σήμερα όμως για να μπει ένα ακίνητο στο Εξοικονομώ πρέπει να ανέβει τρεις κατηγορίες στην ενεργειακή κλίμακα. Εάν είναι όμως στις χαμηλές κατηγορίες Ζ+Η, που είναι το 45% των κατοικιών, θα φτάσει στο επίπεδο Γ+Δ αντίστοιχα, κάτι που δεν είναι αρκετό για το 2050. Οπως δηλώνει ο ίδιος, «σήμερα είναι αναγκαίο να ξεκινήσουν ριζικές ενεργειακές ανακαινίσεις. Αυτό απαιτεί την εκπόνηση ενός δημόσιου προγράμματος μαζικής παρέμβασης, βιομηχανικού τύπου, σε ολόκληρα τετράγωνα, που με τα ίδια χρήματα μπορούμε να έχουμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα. Υπάρχουν στη Γαλλία αντίστοιχες επιτυχημένες πρακτικές. Επίσης πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των κατοικιών που αναβαθμίζονται κάθε έτος. Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να υπάρχει για τα φτωχά νοικοκυριά, που δεν μπορούν να δώσουν τη συνεισφορά τους, παρότι είναι αυτά που διαμένουν σε σπίτια με επιτακτική ανάγκη ενεργειακής θωράκισης». View full είδηση

Η «Καθημερινή» ξεκινάει σταθερή συνεργασία με τον κ. Γιάννη Μανιάτη, αν. καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιά και διευθυντή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Κλιματική Κρίση και Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών». Μία φορά την εβδομάδα, θα ενημερώνουμε τους αναγνώστες μας για βασικά ζητήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, την ενέργεια, την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, την κυκλική οικονομία, τις εξελίξεις σε σύγχρονα θέματα τεχνολογιών και καινοτομιών πληροφορικής και επικοινωνιών, που σχετίζονται με την κλιματική κρίση. Στόχος μας, να πληροφορούμε τους αναγνώστες με κρίσιμα και κυρίως αξιόπιστα στοιχεία για την κατάσταση και την πορεία εξέλιξης της μεγαλύτερης πρόκλησης που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Η ενημέρωση θα πραγματοποιείται μέσα από επίσημα δημοσιευμένα και αξιόπιστα διαγράμματα διεθνών οργανισμών, στα οποία θα γίνεται ένας σύντομος σχολιασμός, δεδομένου ότι στόχος είναι, τα διαγράμματα από μόνα τους να είναι ερμηνεύσιμα όσο το δυνατόν πιο εύκολα. Στην ερευνητική ομάδα του καθ. Γιάννη Μανιάτη συμμετέχουν φοιτητές/τριες του μεταπτυχιακού προγράμματός του, που δραστηριοποιούνται κυρίως σε θέματα πράσινης και έξυπνης ενέργειας, γεωπολιτικής, εξοικονόμησης ενέργειας, ευφυούς γεωργίας, έξυπνων πόλεων και μεταφορών / εφοδιαστικής αλυσίδας. Eρευνα – Ανάλυση: καθ. Γιάννης Μανιάτης Με τη συνεργασία των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών: Ιωάννας Βούλγαρη, Γεωργίας Πολυτάνου, Ανδρέα Συρεγγέλα «Πρωταγωνιστές» τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα Η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας (2018) ήταν της τάξεως των 14.000 δισ. τόνων ισοδύναμου πετρελαίου (million tones oil equivalent – bp outlook). Από αυτήν, το 34% προέκυψε από κατανάλωση πετρελαίου, το 27% από άνθρακα, το 24% από φυσικό αέριο, το 4% από πυρηνική ενέργεια, το 7% από υδροηλεκτρικά και μόλις το 4% από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Συνολικά, λοιπόν, τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα συμμετείχαν κατά 85% στην παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας. Το ποσοστό αυτό δείχνει και τη μεγάλη παγκόσμια πρόκληση που έχουμε μπροστά μας ως ανθρωπότητα, ώστε να καταστήσουμε κλιματικά ουδέτερο τον πλανήτη έως το 2050, δηλαδή σε μόλις 30 χρόνια. Παραγωγή ενέργειας Σήμερα στην παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έχουμε 10.000 Τwh από άνθρακα, 6.000 Τwh από φυσικό αέριο, λιγότερο από 1.000 Τwh από πετρέλαιο, 2.000 Τwh από πυρηνικά, 4.000 Τwh από υδροηλεκτρικά και περίπου 2.000 Τwh από φωτοβολταϊκά, αιολικά, βιομάζα, γεωθερμία κ.ά. Η Αφρική σε ρόλο-κλειδί για τις ενεργειακές αγορές Η Αφρική πρόκειται να αποτελέσει κορυφαίο συντελεστή των παγκόσμιων ενεργειακών αγορών. Το 2040 αναμένεται να ξεπεράσει τα 2,1 δισ. κατοίκους, με δεύτερη την Ινδία με 1,6 δισ. κατοίκους και τρίτη την Κίνα με 1,4 δισ. κατοίκους. Αντίστοιχα, σύμφωνα με τα μοντέλα του 2019, οι ανάγκες σε πετρέλαιο θα ξεπερνούσαν για την Ινδία τα 4,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα και για την Αφρική τα 3,1 εκατ. βαρέλια. Οι ανάγκες σε φυσικό αέριο αναμενόταν να είναι πάνω από 350 δισ. κυβ. μέτρα (bcm) για την Κίνα, πάνω από 250 για τη Μέση Ανατολή, πάνω από 150 για την Αφρική και περίπου 130 στην Ινδία. Στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές, η Κίνα το 2040 αναμένεται να είναι η πρωταθλήτρια με 3.000 Τwh, η Ινδία με πάνω από 2.000 Τwh, η Ε.Ε. με πάνω από 1.200 Τwh και η Αφρική με πάνω από 700 Τwh. Οι εργαζόμενοι Το ζήτημα της απασχόλησης στην κατασκευή μονάδων πράσινης ενέργειας αποτελεί σημαντικό συντελεστή στη λήψη των αποφάσεων κάθε κυβέρνησης. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία (2020), οι απασχολούμενοι της Ευρώπης στην αιολική ενέργεια είναι 1,4 εκατ. εργαζόμενοι στη Γερμανία, 0,7 εκατ. στο Ηνωμένο Βασίλειο και περίπου 0,3 εκατ. στην Ισπανία και στη Δανία. Η χρήση των κρίσιμων μεταλλευμάτων Τα κρίσιμα μεταλλεύματα (critical minerals) έχουν τον δικό τους σημαντικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση. Ετσι, για τα μεταλλεύματα αυτά, ενώ ένα συμβατικό αυτοκίνητο χρειάζεται περίπου 30 kgr/όχημα, ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο χρειάζεται πάνω από 200 kgr/όχημα. Αντίστοιχα, οι ανάγκες σε κρίσιμα μεταλλεύματα ανά 1 ΜW είναι 15.000 kgr για τα θαλάσσια (offshore) αιολικά πάρκα, 10.000 kgr για τα χερσαία αιολικά και πάνω από 6.000 kgr για τα φωτοβολταϊκά. Οι εκπομπές αερίων Οι σημερινές εκπομπές αερίων ρύπων είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος στο πρόβλημα της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη. Αν και η Κίνα είναι σήμερα ο μεγαλύτερος παραγωγός διοξειδίου του άνθρακα, είναι υπεύθυνη μόνο για το 13% των συνολικών εκπομπών από την προβιομηχανική εποχή έως τη σημερινή, ενώ οι ΗΠΑ ξεπερνούν το 25% και η Ευρώπη το 22%. View full είδηση

Τσιμέντο, ένα υλικό που απαντάται σε πληθώρα στα αστικά κέντρα - και όχι μόνο - καθώς κυριαρχεί στην κατασκευή κτιρίων και υποδομών, που απαρτίζουν το δομημένο περιβάλλον. Το τσιμέντο αποτελεί το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο τεχνητό υλικό στον πλανήτη, ενώ είναι ο δεύτερος περισσότερο χρησιμοποιημένος πόρος, μετά το νερό. Αποτελεί, επίσης, το λόγος ύπαρξης για μερικά από τα πιο εντυπωσιακά κτίρια του κόσμου. Η Όπερα του Σίδνεϊ, ο ναός Lotus στο Δελχί, το Burj Khalifa στο Ντουμπάι, καθώς και το Pantheon της Ρώμη - με τον μεγαλύτερο μη υποστηριζόμενο τσιμεντένιο τρούλο στον κόσμο - όλα οφείλουν την κατασκευή τους στο εν λόγω υλικό. Όμως, εκτός από τη συμβολή του στο ανθρωπογενές περιβάλλον και στην πολιτισμική κληρονομιά, το τσιμέντο έχει και έναν σημαντικό αντίκτυπο: αποτελεί την πηγή για περίπου το 8% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2), σύμφωνα με το think tank Chatham House. Ενδεικτικά, το τσιμέντο συμβάλει στις εκπομπές CO2 περισσότερο από τα αεροπορικά καύσιμα (2,5%), ενώ δεν απέχει πολύ από τις παγκόσμιες γεωργικές επιχειρήσεις (12%). Αν μάλιστα ήταν χώρα, θα βρισκόταν στην 3η θέση παγκοσμίως, ακολουθώντας την Κίνα και τις ΗΠΑ. Για την ακρίβεια, η πρωτιά της Κίνας στις παγκόσμιες εκπομπές οφείλεται, εν μέρει, και στην εκτεταμένη οικοδομική της δραστηριότητα. Η ιδιαίτερη σύνδεση του υλικού με την κλιματική αλλαγή, είχε ως αποτέλεσμα οι ηγέτες της βιομηχανίας τσιμέντου να βρεθούν το 2018 στην Πολωνία, στη διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή - COP24 - για να συζητήσουν τους τρόπους με τους οποίους θα συνεισφέρουν στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Για να γίνει αυτό, οι ετήσιες εκπομπές CO2 από τσιμέντο θα πρέπει να μειωθούν τουλάχιστον κατά 16% έως το 2030. Πως φαίνονται, λοιπόν, να εξελίσσονται τα πράγματα, σχεδόν τρία χρόνια αργότερα; Τρέχουσες εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, υποδηλώνουν ότι 4,1 γιγατόνοι τσιμέντου παρήχθησαν παγκοσμίως το 2019. Η παραγωγή έφτασε τους 4,2 Gt το 2014 και έκτοτε παρέμεινε σχεδόν σταθερή στους 4,1 Gt. Ωστόσο, αν δεν γίνουν προσπάθειες για μείωση της ζήτησης, η ετήσια παραγωγή τσιμέντου αναμένεται να αυξηθεί – έστω και ελαφρώς - έως το 2030. Παγκόσμια Παραγωγή τσιμέντου 2010-2019 http://ered.gr/admin/uploads/global-cement-production-2010-2019.png IEA, Global cement production, 2010-2019, IEA, Paris, https://www.iea.org/data-and-statistics/charts/global-cement-production-2010-2019 Η ζήτηση για τσιμέντο στον κατασκευαστικό κλάδο είναι αυτή που προσδιορίζει την παραγωγή και είναι, προφανώς, καθοριστικός παράγοντας για την κατανάλωση ενέργειας στον υποτομέα τσιμέντου και για τις εκπομπές CO2. Επί της παρούσης, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός τσιμέντου, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 55% της παγκόσμιας παραγωγής, ακολουθούμενη από την Ινδία με 8%. Η παραγωγή στην Κίνα αναμένεται να μειωθεί μακροπρόθεσμα, αλλά, ως αντιστάθμισμα, αναμένονται αυξήσεις στην Ινδία και άλλες ασιατικές χώρες, καθώς και στην υποσαχάρια Αφρική, ως αποτέλεσμα της οικονομικής προόδου, της αστικοποίησης και της ανάπτυξης υποδομών σε αυτές τις χώρες. Σε κάθε περίπτωση το τσιμέντο αποτελεί ένα εξαιρετικά ανθεκτικό και εύχρηστο υλικό. Είναι φτηνό, μπορεί να παραχθεί σχεδόν οπουδήποτε και έχει όλα τα δομικά χαρακτηριστικά, που το καθιστούν ιδανικό για κτίρια και υποδομές. Με άλλα λόγια, παρότι υπάρχουν εναλλακτικές, η δόμηση χωρίς τσιμέντο αποτελεί μια πρόκληση. Επομένως, η μείωση των εκπομπών CO2 με την παράλληλη κάλυψη της παγκόσμιας ζήτησης για τσιμέντο δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Ορισμένες στρατηγικές επίτευξης αυτού του στόχου περιλαμβάνουν τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, τη μετάβαση σε καύσιμα χαμηλότερου άνθρακα, τη μείωση του λόγου κλίνκερ – του μεγαλύτερου ρυπαντή στο σύνολο της παραγωγικής διαδικασίας - προς τσιμέντο, αλλά και την προώθηση καινοτομιών και νέας τεχνολογίας. Πράγματι, εναλλακτικές μορφές τσιμέντου έχουν κάνει δειλά την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά η BioMason, μια νεοσύστατη επιχείρηση στη Βόρια Καρολίνα, χρησιμοποιεί βακτήρια, για να δημιουργήσει τούβλα από «βιο-τσιμέντο». Μια ιδέα εμπνευσμένη από τις θαλάσσιες δομές και, μετά από χρόνια έρευνας και ανάπτυξης, πλέον μπορεί να παράγει τούβλα μέσα σε 4 μόλις μέρες, σε θερμοκρασία δωματίου, χωρίς την ανάγκη για ορυκτά καύσιμα και ασβεστοποίηση, που αποτελούν τις κυριότερες πηγές CO2 της βιομηχανίας. Ωστόσο, η βιομηχανία κυριαρχείται από λίγους, μεγάλους παραγωγούς, απρόθυμους να πειραματιστούν ή να αλλάξουν επιχειρηματικά μοντέλα. Αλλά και αρχιτέκτονες, μηχανικοί, εργολάβοι και κατασκευαστικές εταιρείες παραμένουν επιφυλακτικοί όσον αφορά τη χρήση νέων δομικών υλικών. Και, φυσικά, σε μια τέτοια βιομηχανία κλίμακας, με τα ψηλά και μεγάλα κτίρια να κυριαρχούν στις σύγχρονες κατασκευαστικές τάσεις, αυξάνοντας τις ανάγκες στατικότητας, αντοχής και διάρκειας στο χρόνο, ο οικονομικός παράγοντας δεν είναι ο μόνος λόγος που κύριοι παίκτες του τομέα διστάζουν να ενσωματώσουν νέα υλικά στις κατασκευές τους. Εντούτοις, αν δεν υπάρξει η απαιτούμενη χρηματοδότηση για έρευνα και βελτίωση των υλικών και της τεχνολογίας, η επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών CO2 φαίνεται να ξεμακραίνει. Και τα χρονικά περιθώρια στενεύουν διαρκώς. Μια άλλη λύση, λιγότερο καινοτόμα, αποτελεί και η μείωση της ζήτησης του ίδιου του προϊόντος, μέσα από ενέργειες όπως η βελτιστοποίηση της χρήσης τσιμέντου σε μίγματα σκυροδέματος, η αποτελεσματικότερη χρήση του σκυροδέματος, η ελαχιστοποίηση των αποβλήτων στην κατασκευή και η μεγιστοποίηση της διάρκειας ζωής των κτιρίων και των υποδομών. Η βελτιστοποίηση της απόδοσης των υλικών κερδίζει διαρκώς αυξανόμενη υποστήριξη, καθώς προσφέρει άμεση λύση, χωρίς σημαντικές αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία ή υπέρογκες επενδύσεις. Επιπλέον, η υιοθέτηση τέτοιων στρατηγικών κατά τη χρήση τσιμέντου, θα συμβάλει στη μείωση της ζήτησης σε ολόκληρη την κατασκευαστική αλυσίδα, συμβάλλοντας αυτομάτως και στην μείωση των εκπομπών CO2. Κανείς δεν αναμένει την εξάλειψη του τσιμέντου από τον κατασκευαστικό τομέα στο προσεχές μέλλον. Και είναι πράγματι αυταπόδεικτο ότι οι ιδιότητες του υλικού δύσκολα μπορούν να αντικατασταθούν πλήρως. Ωστόσο, σε μια εποχή όπου η κλιματική αλλαγή αποτελεί κεντρική συζήτηση όλων και το κτιριακό απόθεμα βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής της ΕΕ, μέσα από κινήσεις όπως το European Green Deal, το Renovation Wave και το New European Bauhaus, η ανάγκη της βιομηχανίας παραγωγής τσιμέντου να κινητοποιηθεί είναι επιτακτική. View full είδηση

Η Ευρώπη και ακόμη περισσότερο η Μεσόγειος οδεύουν προς ένα μέλλον με αυξανόμενες σοβαρές έως ακραίες ξηρασίες τα καλοκαίρια. Ολοένα περισσότερες ξηρασίες τα καλοκαίρια θα χαρακτηρίζονται ακραίες και, παράλληλα, ολοένα συχνότερα αυτές θα ακολουθούνται από πιο υγρούς χειμώνες με λιγότερη ξηρασία. Αυτό είναι το μάλλον δυσοίωνο συμπέρασμα μιας νέας διεθνούς επιστημονικής έρευνας, σύμφωνα με την οποία, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής που τείνει να λάβει πια χαρακτηριστικά κρίσης, θα γίνονται όλο και συχνότερες οι περίοδοι ανομβρίας, ξηρασίας και άλλων ακραίων φαινομένων έως το τέλος του 21ου αιώνα. Οι ερευνητές από τη Γερμανία και τον Καναδά, με επικεφαλής τη Μαγκνταλένα Μιτελμάγιερ του Πανεπιστημίου Λούντβιχ-Μαξιμίλιανς του Μονάχου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα περιβάλλοντος «Frontiers in Water», βρήκαν μια «σαφή τάση για ολοένα και περισσότερες, μεγαλύτερης διάρκειας και πιο έντονες θερινές ξηρασίες, αυξάνοντας το έλλειμμα βροχοπτώσεων έως το τέλος του αιώνα». Σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς, οι ξηρασίες αποτελούν τον πιο σοβαρό κίνδυνο για τη γεωργία και την κτηνοτροφία σε όλο τον κόσμο, επηρεάζοντας κάθε χρόνο περίπου 55 εκατομμύρια ανθρώπους. Οι επιπτώσεις των ξηρασιών είναι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές. Η μελέτη εκτιμά ότι μακροπρόθεσμα (μετά το 2080) η Ευρώπη - και αυτό δεν αφορά μόνο τη Νότια -θα δει μια αύξηση στη συχνότητα και στην ένταση των ξηρασιών, με αντίστοιχη μείωση στις ξηρασίες του χειμώνα. Όσο περνάνε τα χρόνια, θα μεγαλώνει η «ψαλίδα» ανάμεσα στις θερινές και στις χειμερινές ξηρασίες, με τις πρώτες να αυξάνουν και τις δεύτερες να μειώνονται. Περιοχές που θα γνωρίσουν μεγαλύτερες ξηρασίες, ιδίως τα καλοκαίρια (με ό,τι αυτό συνεπάγεται, π.χ. για τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών), θα είναι η Μεσογειακή Ευρώπη, αλλά επίσης και άλλα μέρη όπως η Ιβηρική Χερσόνησος, οι Άλπεις και η Ανατολική Ευρώπη. Ειδικότερα στη Νότια Ευρώπη και στη Μεσόγειο εκτιμάται ότι έως το τέλος του τρέχοντος αιώνα οι καλοκαιρινοί μήνες με ακραία ξηρασία μπορεί να φθάσουν το 80%, με αύξηση πάνω από 50% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα ξηρασίας, ενώ στην Ιβηρική Χερσόνησο ίσως και το 96%. Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση εδώ Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ View full είδηση

Ο Ραφαήλ Μωυσής γράφει στο Business Daily, με αφορμή μελέτη του ΜΙΤ, για τη την κλιματική αλλαγή και τα οφέλη χρήσης εναλλακτικών υλικών στην κατασκευή ή συντήρηση δρόμων. Στη διάρκεια καύσωνα του περασμένου Ιουλίου καταγράφηκαν στη Λεωφόρο Συγγρού και σε πολλούς δρόμους της Αθήνας θερμοκρασίες που έφταναν μέχρι τους 70°C οι οποίες, όπως ήταν φυσικό, συνέβαλαν στην άνοδο της μέσης θερμοκρασίας στα ανυπόφορα σαραντάρια. Σύμφωνα με δημοσίευμα του MIT News της 22ας Αυγούστου, η επιλογή κατάλληλων υλικών πλακόστρωσης στους δρόμους, μπορούσε να είχε μετριάσει τις ακραίες θερμοκρασίες των επιφανειών, να κατεβάσει τη μέγιστη θερμοκρασία του αέρα της περιοχής μέχρι και κατά δύο βαθμούς Κελσίου και ταυτόχρονα να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Το άρθρο με τον ελκυστικό τίτλο «Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με δροσερούς δρόμους» περιγράφει εργασία ερευνητών της ομάδας «Κέντρο Βιωσιμότητας Σκυροδέματος» (Concrete Sustainability Hub) του ΜΙΤ στην οποία προβάλλονται και αξιολογούνται τα οφέλη από τη χρησιμοποίηση στην κατασκευή ή συντήρηση δρόμων, διάφορων υλικών που αντανακλούν περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία και εκπέμπουν λιγότερη θερμότητα από τις συμβατικές επιφάνειες πλακόστρωσης. Στη μελέτη αναφέρεται ότι η άσφαλτος που σήμερα χρησιμοποιείται στο 95% των δρόμων του Κόσμου και καλύπτει περίπου το 40% των πόλεων, απορροφά μεγάλο ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας που πέφτει επάνω της, ζεσταίνεται πολύ, εκπέμπει αυτή τη ζέστη στο περιβάλλον και αυξάνει τη θερμοκρασία του αέρα μέχρι και κατά 4 βαθμούς Κελσίου. Υπάρχουν αντίθετα άλλα υλικά, που είναι συνήθως ανοικτού χρώματος όπως το λευκό σκυρόδεμα, τα οποία αντανακλούν περισσότερο από τρεις φορές περισσότερη ακτινοβολία και κατά συνέπεια απορροφούν και εκπέμπουν πολύ λιγότερη θερμότητα. Το φαινόμενο είναι σε όλους ασφαλώς απόλυτα γνωστό από την καθημερινότητά μας: Τα μαύρα ρούχα είναι πιο ζεστά το καλοκαίρι από τα άσπρα και η μαύρη άμμος στη Σαντορίνη καίει τα γυμνά πόδια μας περισσότερο από ότι η άσπρη, επειδή τα μαύρα απορροφούν περισσότερη και εκπέμπουν λιγότερη ακτινοβολία. Οι δροσεροί δρόμοι μπορούν να δημιουργηθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Σε νέες κατασκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν φωτεινότερα υλικά όπως ενισχυμένης ακτινοβολίας άσφαλτος, σκυρόδεμα και άλλα ανοιχτόχρωμα αδρανή υλικά που προσφέρουν υψηλότερη ακτινοβολία ενώ υπάρχοντες δρόμοι ασφάλτου μπορούν να γίνουν «δροσεροί» με ανακλαστικές επικαλύψεις. Η μελέτη διαπίστωσε συγκεκριμένα ότι θα μπορούσαν να μειωθούν οι θερμοκρασίες του αέρα στη Βοστώνη και το Φοίνιξ έως και 1,7 και 2,1 βαθμούς Κελσίου αντίστοιχα. Θα μπορούσαν να μειωθούν επίσης οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως και 3% στη Βοστώνη και 6% στο Φοίνιξ. Οι ερευνητές δεν ασχολήθηκαν με τις συνθήκες που επικρατούν στην Αθήνα αλλά οι γνωρίζοντες τις δύο Αμερικανικές πόλεις μπορούν λογικά να υποθέσουν ότι οι αριθμοί μειώσεως θα βρίσκονται ενδιάμεσα στους αναφερόμενους παραπάνω. Εκτός από τη μείωση της θερμοκρασίας του αέρα, οι δροσεροί δρόμοι ασκούν άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή μεταβάλλοντας τη χρήση ενέργειας σε παρακείμενα κτίρια αλλά για τη μεγιστοποίηση των εξοικονομήσεων πρέπει να επιλέγονται στρατηγικές ανάλογα με το κλίμα, την κυκλοφορία και τις διαμορφώσεις κτιρίων κάθε γειτονιάς, αναφέρεται στη μελέτη. Η ολοκληρωμένη ανάλυση του θέματος είναι αρκετά πολύπλοκη και υπεισέρχονται διάφοροι δευτερεύοντες παράγοντες μεταφοράς θερμότητας αλλά το γενικό συμπέρασμα είναι κατηγορηματικό: «Αν και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που μελετήθηκαν έχουν αποδειχθεί πολυάριθμες και συχνά σε αντίθεση μεταξύ τους, τα συμπεράσματα είναι σαφή: Οι δροσεροί δρόμοι θα μπορούσαν να προσφέρουν τεράστια οφέλη μετριασμού της κλιματικής αλλαγής». * Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει δύο βιβλία: «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα». View full είδηση

Το Σίδνει σκοπεύει να απαγορεύσει τις σκουρόχρωμες στέγες και να απαιτήσει από όλους τους ιδιοκτήτες ακινήτων να φυτέψουν τουλάχιστον ένα δέντρο σε κάθε κήπο, καθώς οι αρχές θέλουν να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειες των αυξανόμενων θερινών θερμοκρασιών που μπορούν να ξεπεράσουν τους 50 βαθμούς Κελσίου. Οι κανόνες θα ισχύουν αρχικά για τα προάστια στα νοτιοδυτικά της πόλης, όπου τετράγωνα με σκουρόχρωμα σπίτια, χωρίς δέντρα. «Οι στέγες όχι μόνο διατηρούν τη θερμότητα και αυξάνουν την θερμοκρασία, αλλά οδηγούν επίσης σε υψηλούς λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος λόγω της ανάγκης ψύξης των σπιτιών», δήλωσε ο Rob Stokes, υπουργός σχεδιασμού για τη Νέα Νότια Ουαλία. «Η ανάγκη προσαρμογής και άμβλυνσης της αστικής θερμότητας δεν είναι μελλοντική πρόκληση. Είναι ήδη εδώ», πρόσθεσε. Αντίθετα, υποχρεωτικές θα είναι οι ανοιχτόχρωμες στέγες στα καινούρια σπίτια ενώ τα νέα οικόπεδα θα πρέπει να είναι αρκετά μεγάλα ώστε να έχουν ένα δέντρο στην πίσω αυλή. Η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα, ανέφερε ότι η αστικοποίηση έχει επιδεινώσει τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στις πόλεις. Στις χερσαίες περιοχές της Αυστραλίας η θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,4 βαθμούς Κελσίου από το 1910. Η έκθεση έδειξε ότι μπορεί να υπάρξουν καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία, την οικονομία και το περιβάλλον εάν η κυβέρνηση δεν ενεργήσει άμεσα. «Χρειαζόμαστε αυλές που να είναι αρκετά μεγάλες για να φυτέψουμε ένα δέντρο ή να έχουμε έναν κήπο. Επίσης, πρέπει να πούμε αντίο στην τάση να έχουμε σκουρόχρωμες στέγες» όπως είπε χαρακτηριστικά. Μελέτες έχουν δείξει ότι τμήματα στα δυτικά του Σίδνεϊ είναι από τα λιγότερο φυλλώδη στην αστική Αυστραλία. Σε ορισμένα μέρη η φυσική σκιά, μετά βίας καλύπτει το 1% της επιφάνειας ενώ, αντίθετα, στη βόρεια ακτή του Σίδνεϊ η κάλυψη με δέντρα φτάνει ως και το 60%. Ο Mattheos Santamouris, καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας σημειώνει ότι οι «δροσερές στέγες» θα μπορούσαν να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας από μη μονωμένα κτίρια στο δυτικό Σίδνεϊ έως και 50%. Μιλώντας στη The Sydney Morning Herald εξήγησε ότι τα δυτικά προάστια της πόλης ήταν σταθερά πολύ πιο ζεστά από τα ανατολικά και επηρεάζονται από τους καυτούς ανέμους της ερήμου. Ωστόσο, ο Stephen McMahon, πρόεδρος του τμήματος της Νέας Νότιας Ουαλίας του Ινστιτούτου Αστικής Ανάπτυξης της Αυστραλίας, επέκρινε τους νέους νόμους ως «κακώς σχεδιασμένους και μη λειτουργικούς». Ο ίδιος αντιτίθεται στους κανόνες που απαιτούν «κάθε στέγη να βάφεται λευκή» ενώ εκτίμησε ότι μία τέτοια απόφαση θα οδηγήσει σε επιβαλλόμενη γραφειοκρατική νωχελικότητα στις νέες κοινότητες, προσφέροντας αμελητέα βελτίωση στη θερμική απόδοση». Με πληροφορίες των The Times View full είδηση

Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα Guardian, η Αθήνα είναι η μόνη πρωτεύουσα της Ευρώπης που θεωρείται πιο πιθανό να χτυπηθεί πιο σφοδρά από τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη - Η Ελλάδα κατέγραψε μέσα στον Αύγουστο θερμοκρασία ρεκόρ, 47,1 βαθμούς Κελσίου. Αντιμέτωπη με παρατεταμένα κύματα καύσωνα, η Ελλάδα σχεδιάζει να ακολουθήσει την πρακτική ονοματοδοσίας ακραίων φαινομένων ζέστης, στη λογική που το πράττει και για την κακοκαιρία. Μιλώντας στον βρετανικό Observer, ο διευθυντής ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδος, αφού επεσήμανε πως το κύμα ακραίου καύσωνα του φετινού καλοκαιριού, υποεκτιμήθηκε, είπε: «Αυτό το πολύ ζεστό καλοκαίρι μας έδωσε μια γεύση του μελλοντικού κλίματος σε 20 ή 30 χρόνια, όταν είναι πολύ πιθανό να βιώνουμε παρατεταμένες περιόδους εξαιρετικά υψηλών θερμοκρασιών». Τα δύο μεγάλα κύματα καύσωνα στην Ελλάδα Σε δημοσίευμα του Guardian για το θέμα σημειώνεται πως η Ελλάδα βίωσε δύο μεγάλα κύματα ακραίου καύσωνα από τον περασμένο Ιούνιο, με χαρακτηριστικό τη διάρκεια και την ένταση, αφού το δεύτερο κύμα κράτησε σχεδόν τρεις εβδομάδες. Αυτή η εικόνα του φετινού καλοκαιριού, οδηγεί τους ειδικούς στο συμπέρασμα πως η κατηγοριοποίηση και η ονοματοδοσία των περιόδων καύσωνα θα βοηθήσει αρχές και πολίτες να προετοιμάζονται αποτελεσματικότερα. «Πιστεύουμε πως οι πολίτες θα είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν ένα επικείμενο καιρικό φαινόμενο, όταν αυτό έχει ένα όνομα» υποστηρίζει ο Λαγουβάρδος και συμπληρώνει: «Θα είναι πιο συνειδητοποιημένοι για πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει στις ζωές και τις περιουσίες τους. Οι καύσωνες προκαλούν πολλούς θανάτους. Δεν κάνουν θόρυβο και μπορεί να μην είναι ορατοί, αλλά είναι σιωπηλοί δολοφόνοι». Η Αθήνα κινδυνεύει από την υπερθέρμανση του πλανήτη Σύμφωνα με τον Guardian η Αθήνα είναι η μόνη πρωτεύουσα της Ευρώπης που θεωρείται πιο πιθανό να χτυπηθεί πιο σφοδρά από τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η Ελλάδα κατέγραψε μέσα στον Αύγουστο θερμοκρασία ρεκόρ, 47,1 βαθμούς Κελσίου. Το βρετανικό δημοσίευμα περιγράφει την πρωτοβουλία του Αστεροσκοπείου εδώ και τέσσερα χρόνια να κατηγοριοποιήσει τις χειμερινές καταιγίδες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα, δίνοντάς τους ονόματα, κάθε φορά που τίθετο ζήτημα απειλής κατά της ζωής και της περιουσίας των πολιτών. Ο Κώστας Λαγουβάρδος, ο οποίος έχει εκπαιδευτεί στη Γαλλία, όπως σημειώνει το δημοσίευμα, τονίζει ωστόσο πως η ονοματοδοσία των κυμάτων καύσωνα ίσως αποδειχθεί πιο δύσκολη, καθώς μια τέτοια κατηγοριοποίηση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη πέραν της θερμοκρασίας και την πληθυσμιακή πυκνότητα κάθε περιοχής. Πότε θα λαμβάνει όνομα ένας καύσωνας Σε γενικές γραμμές όμως, ένας καύσωνας είναι πιο εύκολο να προβλεφθεί, σε σύγκριση με τις καταιγίδες, τόσο αναφορικά με την έντασή του, όσο όμως και σχετικά με τη διάρκειά του. Αν οι θερμοκρασίες πάνω από 40 βαθμούς επιμένουν για διάστημα μεγαλύτερο της μιας εβδομάδας, τότε οι επιστήμονες πιστεύουν πως το φαινόμενο θα πρέπει να λαμβάνει ένα όνομα, συνήθως βγαλμένο από την ελληνική αρχαιότητα και την μυθολογία. Όπως συμβαίνει δηλαδή μέχρι σήμερα με τις κακοκαιρίες. Η πρώτη Επικεφαλής Αντιμετώπισης Αστικής Υπερθέρμανσης στην Ευρώπη Ο Guardian αναφέρεται όμως και στην πρώτη Επικεφαλής Αντιμετώπισης Αστικής Υπερθέρμανσης, την πρώτη στην Ευρώπη, η οποία έχει ήδη αναλάβει καθήκοντα στην Ελλάδα. Η Ελένη Μυρηβήλη, ακαδημαϊκός και πρώην αντιδήμαρχος Αθηνών, θεωρεί την πρωτοβουλία αυτή ως καταλύτη στη διαχείριση των υψηλών θερμοκρασιών. View full είδηση