Το σχέδιο αναμένεται να υλοποιηθεί το επόμενο έτος και αποσκοπεί στη στήριξη των κρατών μελών, των περιφερειών και των πόλεων της ΕΕ ώστε να ενισχύσουν τη διαθεσιμότητα και την προσβασιμότητα σε προσιτές κατοικίες, κινητοποιώντας δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις.
Ο Νταν Γιόργκενσεν, Επίτροπος Ενέργειας και Στέγασης, δήλωσε ότι η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης «απαιτεί συλλογική και συμμετοχική δράση. Η φωνή των πολιτών είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση ενός Σχεδίου που θα κάνει πραγματικά τη διαφορά στις ζωές των ανθρώπων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Η δημόσια διαβούλευση διερευνά όλους τους τομείς που σχετίζονται με την προσιτή στέγαση στην ΕΕ, με λεπτομερή ερωτήματα που καλύπτουν την προσιτή και κοινωνική στέγαση, τη χρηματοδότηση, τις κρατικές ενισχύσεις, την κατασκευή και ανακαίνιση, την αναδιάρθρωση, την πύκνωση και τα άδεια ακίνητα, τον σχεδιασμό και την αδειοδότηση, την απλοποίηση, τις αγορές ενοικίασης, τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις καταλυμάτων, τις δευτερεύουσες κατοικίες, την χρηματιστικοποίηση, την ένταξη και τη διακυβέρνηση. Οι πολίτες, τα ενδιαφερόμενα μέρη και οι αρχές σε όλα τα επίπεδα ενθαρρύνονται να συμμετάσχουν στη διαδικασία διαβούλευσης για να παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες και να βοηθήσουν στη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Προσιτής Στέγασης. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της διαβούλευσης, η οποία θα διαρκέσει έως τις 17 Οκτωβρίου 2025, καλούνται πολίτες, εμπειρογνώμονες, ενδιαφερόμενους φορείς και δημόσιες αρχές να απαντήσουν σε ένα λεπτομερές ερωτηματολόγιο που είναι διαθέσιμο και στις 24 επίσημες γλώσσες της ΕΕ.
Ο Νταν Γιόργκενσεν, Επίτροπος Ενέργειας και Στέγασης, δήλωσε ότι: «Η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης που πλήττει εκατομμύρια Ευρωπαίους απαιτεί δράση χωρίς αποκλεισμούς. Η φωνή των πολιτών μας είναι εξαιρετικά σημαντική για τη διαμόρφωση ενός Ευρωπαϊκού Σχεδίου Προσιτής Στέγασης που μπορεί πραγματικά να επηρεάσει τη ζωή των ανθρώπων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι Ευρωπαίοι θα έχουν ένα προσιτό, βιώσιμο και αξιοπρεπές σπίτι, πρέπει να συνεργαστούμε σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και τους τομείς» .
Τι επιδιώκει να επιτύχει η πρωτοβουλία και πώς
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Κομισιόν γενικός στόχος της πρωτοβουλίας είναι η παροχή ενωσιακών λύσεων οι οποίες θα βοηθήσουν όλους τους παράγοντες του στεγαστικού τομέα να παράσχουν πιο οικονομικά προσιτή και βιώσιμη στέγαση, διασφαλίζοντας έτσι την κοινωνική δικαιοσύνη και συμπερίληψη, καθώς και την ανταγωνιστικότητα.
Πιο συγκεκριμένα, οι στόχοι θα είναι οι εξής: κινητοποίηση επενδύσεων στην προσφορά στέγης σε εθνικό, περιφερειακό και δημοτικό επίπεδο· διευκόλυνση της πρόσβασης των ατόμων που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, καθώς και των οικογενειών και των νέων, σε οικονομικά προσιτή, αξιοπρεπή και βιώσιμη στέγαση· και άρση λοιπών εμποδίων στην προσφορά στέγης, καθώς και διασφάλιση καλύτερης αντιστοίχισης μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.
Στο πλαίσιο αυτό, το ευρωπαϊκό σχέδιο οικονομικά προσιτής στέγασης θα εξετάσει δράσεις πολιτικής σε τομείς όπως η χρηματοδότηση και οι επενδύσεις, η προσφορά στέγης, η οικονομική προσιτότητα της στέγασης και η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ανάγκες των πλέον ευάλωτων. Θα διερευνήσει τρόπους προώθησης και παροχής κινήτρων για δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, ψηφιοποιώντας περαιτέρω τις διαδικασίες και επιταχύνοντας την αδειοδότηση και τις δημόσιες συμβάσεις καθώς και βελτιώνοντας τη λειτουργία των αγορών ενοικίασης. Επίσης, θα ενσωματώσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τις κατασκευές, μεταξύ άλλων αντιμετωπίζοντας τις ελλείψεις δεξιοτήτων, βελτιώνοντας τις εργασιακές συνθήκες και διευκολύνοντας την παροχή κατασκευαστικών υπηρεσιών.
Οι επιλογές πολιτικής που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της οικονομικά προσιτής στέγασης πρέπει να περιλαμβάνουν κοινωνικές, οικονομικές, χρηματοπιστωτικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένων των δεσμεύσεων για την ενέργεια και το κλίμα, με παράλληλο στόχο τη μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης, τη διασφάλιση της δίκαιης μεταχείρισης μεταξύ των περιφερειών, μεταξύ των αστικών και των αγροτικών περιοχών, καθώς και μεταξύ των γενεών και μεταξύ των κοινωνικών ομάδων. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στους πλέον ευάλωτους στην κοινωνία και στα άτομα με αναπηρίες. Πρέπει επίσης να αξιοποιήσουμε τις συνέργειες μεταξύ των διαφόρων πολιτικών, με παράλληλη εξέταση και προσεκτική διαχείριση των δυνητικών συμβιβασμών. Θα πρέπει επίσης να αναπτυχθεί, όπου είναι αναγκαίο, τεχνική υποστήριξη για την ενίσχυση των ικανοτήτων σε εθνικό και υποεθνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής στέγασης και των πρωτοβουλιών για συνεταιριστική στέγαση. Κάτι τέτοιο θα εξασφαλίσει ότι οι στρατηγικές και οι επιλογές πολιτικής που αναπτύσσονται με τη στήριξη της ΕΕ μπορούν να ενσωματωθούν επιτυχημένα στις εθνικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις. Με το δεδομένο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης της στεγαστικής πολιτικής, απαιτείται συνεργατική προσέγγιση. Η προσέγγιση αυτή θα περιλαμβάνει όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και όλα τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα. Η συντονισμένη δράση σε επίπεδο ΕΕ θα πρέπει να επικεντρώνεται στην καλά σχεδιασμένη στήριξη όλων των σχετικών φορέων, παράλληλα με την ανταλλαγή ορθών πρακτικών. Θα πρέπει επίσης να είναι προσαρμοσμένη στα κυρίαρχα ζητήματα στις διαφορετικές χώρες και περιφέρειες της ΕΕ. Η δράση θα πρέπει να είναι αποτελεσματική και αναλογική, να βασίζεται στην ευρεία συναίνεση ως προς την προστιθέμενη αξία της, μεταξύ άλλων και σε πολιτικό επίπεδο.
• Η πρωτοβουλία θα έχει ως στόχο να αυξήσει τα επίπεδα επενδύσεων και την κατασκευαστική δραστηριότητα (τόσο για την ανακαίνιση, όσο και για τα νέα κτίρια) και να καταστήσει τη στέγαση περισσότερο οικονομικά προσιτή, ιδίως στα νοικοκυριά χαμηλότερου, αλλά και μεσαίου εισοδήματος. Θα μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις της αύξησης του κόστους στέγασης για το σύνολο της κοινωνίας, καθώς και για την οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα. Θα συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια, μειώνοντας κατά συνέπεια και τους λογαριασμούς ενέργειας για τους καταναλωτές. Η πρωτοβουλία θα συμβάλει επίσης στην απελευθέρωση του οικονομικού δυναμικού και του δυναμικού ανταγωνιστικότητας του κατασκευαστικού τομέα. Ο τομέας περιλαμβάνει 3,2 εκατομμύρια επιχειρήσεις (εκ των οποίων το 99,9 % είναι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και το 90 % πολύ μικρές επιχειρήσεις), οι οποίες παρέχουν 23 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και αντιπροσωπεύουν το 10 % της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της ΕΕ.
• Ποιος θα επηρεαζόταν και πώς; ευάλωτα άτομα, όπως ομάδες χαμηλού εισοδήματος, άστεγοι και άτομα σε επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης· νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος που δεν μπορούν να βρουν αξιοπρεπή στέγαση στις τιμές της αγοράς· οικογένειες, νέοι, εργαζόμενοι σε θέσεις καίριας σημασίας στην κοινωνία, όπως εργαζόμενοι που παρέχουν υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης και άλλες υπηρεσίες, οι οποίοι δεν μπορούν να ζήσουν στον τόπο όπου εργάζονται, φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που σπουδάζουν εκτός της περιοχής καταγωγής τους· ιδιωτικοί επενδυτές στον τομέα της στέγασης και επαγγελματίες του κατασκευαστικού κλάδου.
• Η χωρική κατανομή των επιπτώσεων στα διάφορα μέρη της ΕΕ: η στεγαστική κρίση επηρεάζει όλες τις χώρες της ΕΕ, ιδίως τις αστικές περιοχές υψηλής ζήτησης, αλλά υπάρχουν συνέπειες και για τις αγροτικές περιοχές. Οι συναφείς στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) που πιθανότατα θα επηρεαστούν από την πρωτοβουλία: εξάλειψη της φτώχειας, απαγόρευση των διακρίσεων, αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση, υγεία, κοινωνική δικαιοσύνη, βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, δράση για το κλίμα και ενεργειακή ασφάλεια.
Για περισσότερες πληροφορίες και για να συμμετάσχετε στη διαβούλευση, επισκεφθείτε την ειδική σελίδα στην πύλη «Πείτε την άποψή σας» στο σύνδεσμο https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/14670-European-affordable-housing-plan_en