Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • HoloBIM Structural
    HoloBIM Structural

  • Περιβάλλον

    Περιβάλλον

    1452 ειδήσεις in this category

    1. Περιβάλλον

      Engineer

      Τρεις φορές ταχύτερα, έναντι του παγκόσμιου μέσου όρου, αυξάνεται η θερμοκρασία στην ανατολική Μεσόγειο, με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής να κάνουν ήδη αισθητή την παρουσία τους και στην Ελλάδα, κυρίως σε Κρήτη και ανατολική Πελοπόννησο, επισήμανε ο επιστημονικός υπεύθυνος του δικτύου climpact, καθηγητής Νίκος Μιχαλόπουλος στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
      Κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τον πρωτογενή τομέα, ο ίδιος, μιλώντας στο διαδικτυακό φόρουμ διαλόγου,με θέμα: «Μετριασμός των επιπτώσεων και Προσαρμογή της Ελληνικής Γεωργίας στην Κλιματική Αλλαγή» διατύπωσε τη θέση του, λέγοντας χαρακτηριστικά: «πολύ φοβάμαι ότι θα αναγκαστούμε να πάμε σε αναδιάρθρωση καλλιεργειών στα επόμενα χρόνια».
      “Η Ανατολική Μεσόγειος και ο Αρκτικός Κύκλος αποτελούν τα δύο από τα πιο σημαντικά χοτ σποτ σε παγκόσμιο επίπεδο σε ό,τι αφορά την εκδήλωση επιπτώσεων κλιματικής αλλαγής», τόνισε.
      Ο κ. Μιχαλόπουλος σημείωσε ότι λόγω των ιδιαίτερα υψηλών θερμοκρασιών αναμένουμε μείωση στην απόδοση καλλιεργειών, λόγω της αύξησης στη συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων συχνότερες καταστροφές καλλιεργειών και εξαιτίας της μείωση διαθεσιμότητας νερού, λόγω παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας, θα έχουμε ως αποτέλεσμα την αύξηση ζήτησης νερού για άρδευση. Πρόσθεσε, ότι η αύξηση της θερμοκρασίας και της υγρασίας στον αέρα θα έχουν ως αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό ασθενειών παρασίτων και ζιζανίων που επηρεάζουν την απόδοση των καλλιεργειών ποιοτικά και ποσοτικά.
      «Περιμένουμε αύξηση στη διάρκεια της βλαστικής περιόδου εξαιτίας της αύξησης θερμοκρασίας, πίεση στα υδάτινα αποθέματα περιοχών με ήδη αυξημένη ευπάθεια, μείωση οργανικής ουσίας εδάφους και αύξηση κινδύνου ζημιών, υφαλμύρωση και υποβάθμιση γεωργικών εδαφών και αύξηση του κινδύνου απώλειας γεωργικής γης», τόνισε.
      Ως αποδεικτικά στοιχεία για τη σπουδαιότητα της γεωργίας ανέφερε ότι η αγροτική γη στην ΕΕ καλύπτει το 40% της επιφάνειάς της, ενώ βιομηχανίες και υπηρεσίες, που σχετίζονται με γεωργία και τρόφιμα, προσφέρουν πάνω από 44 εκατ. θέσεις εργασίας. Στην Ελλάδα ο γεωργικός τομέας παρήγαγε το 4% του ΑΕΠ και μαζί με τον τουρισμό θεωρούνται οι τομείς που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
      Για το δίκτυο Climpact, που σήμερα απαρτίζεται από 11 φορείς, τόνισε ότι αποστολή του είναι να αξιοποιήσει το σημαντικό αριθμό υποδομών, που θα ενισχυθούν μελλοντικά, για πιο ακριβή αποτελέσματα και καλύτερη ποσοτικοποίηση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της. Στόχοι του είναι η βελτιστοποίηση των υφιστάμενων κλιματικών υπηρεσιών με συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, η αξιοποίηση νέων ερευνητικών αποτελεσμάτων και μεθοδολογιών, για παραγωγή πρωτότυπων και καινοτόμων κλιματικών υπηρεσιών,η δημιουργία εθνικής ανοιχτής βάσης δεδομένων και η έγκαιρη και έγκυρη διαχείριση και διάχυση πληροφοριών προς τους τελικούς φορείς που είναι επιφορτισμένοι με τη λήψη αποφάσεων, αλλά και σχεδιασμό πολιτικών.
    2. Περιβάλλον

      GTnews

      Σύμφωνα με επίσημα δεδομένα η αποψίλωση του δάσους του Αμαζονίου μειώθηκε κατά 68% τον Απρίλιο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα πέρσι.
      Τέσσερις μήνες αφότου ανέλαβε την εξουσία ο κεντροαριστερός πρόεδρος Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, που έχει υποσχεθεί ότι θα τερματιστεί ως το 2030 η αποψίλωση του μεγαλύτερου τροπικού δάσους στον κόσμο, καταστράφηκε έκταση 382 τετραγωνικών χιλιομέτρων δάσους, σύμφωνα με τα δορυφορικά δεδομένα του βραζιλιάνικου Εθνικού Ινστιτούτου Διαστημικής Έρευνας (INPE).
      Πρόκειται για δραστική μείωση (–68%) σε σύγκριση με τα 1.026 τετραγωνικά χιλιόμετρα που είχαν αποψιλωθεί τον Απρίλιο του 2022, της τελευταίας χρονιάς της προεδρίας του προκατόχου του Ζαΐχ Μπολσονάρου. Είναι η μεγαλύτερη μείωση το 2023, έπειτα από αυτή κατά 61% που καταγράφηκε τον Ιανουάριο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022. Ωστόσο, το INPE επισήμανε πως αντίθετα, η αποψίλωση αυξήθηκε τον Φεβρουάριο (+61%) και τον Μάρτιο (+14%).
      «Υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης της κατάστασης στον Αμαζόνιο», σημείωσε με ικανοποίηση μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ντανιέλ Σίλβα, ειδικός στην περιβαλλοντική προστασία στο παράρτημα της μη κυβερνητικής οργάνωσης WWF στη Βραζιλία. «Τους τέσσερις τελευταίους μήνες, καταγράφεται μείωση κατά 40% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο της περασμένης χρονιάς (...) Αυτό είναι θετικό, αλλά για να πούμε με σιγουριά πως υπάρχει καθαρή τάση μείωσης, πρέπει να περιμένουμε τα αποτελέσματα της περιόδου της κορύφωσης της αποψίλωσης», πρόσθεσε πάντως, αναφερόμενος στον Αύγουστο.
      Ο Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα δηλώνει εξάλλου ιδιαίτερα ανήσυχος για την κατάσταση στη Σεχάντου, περιοχή καλυπτόμενη από σαβάνα, με πλούσια βιοποικιλότητα, νότια του Αμαζονίου, όπου αυξήθηκε κατά 60% η αποψίλωση τους τέσσερις πρώτους μήνες της χρονιάς. «Επείγει η κυβέρνηση να καταρτίσει στέρεο σχέδιο για τον αγώνα εναντίον της αποψίλωσης σε αυτόν τον βιότοπο», που έχει ήδη χάσει «τη μισή από την αρχική του βλάστηση».
      Σύμφωνα με ειδικούς, η καταστροφή των αρχέγονων δασμών της πελώριας Βραζιλίας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση των γεωργικών και των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Για να βοηθήσουν τη Βραζιλία, αρκετές χώρες έχουν υποσχεθεί να συνεισφέρουν στο Ταμείο για τον Αμαζόνιο, που είχε δημιουργηθεί κατά το πρώτο πέρασμα του Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα από την προεδρία, για να προστατευτεί το αχανές τροπικό δάσος, που θεωρείται απόλυτα απαραίτητο για την ισορροπία του κλίματος και της βιοποικιλότητας σε παγκόσμια κλίμακα.
      Στα τέλη Απριλίου, ο Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα ανακοίνωσε την αναγνώριση έξι νέων προστατευόμενων περιοχών φυλών ιθαγενών, των πρώτων που νομιμοποιήθηκαν σε πέντε χρόνια. Οι προστατευόμενες περιοχές χαρακτηρίζονται κυματοθραύστες της αποψίλωσης του δάσους, καθώς διατίθενται εκτάσεις σε αυτόχθονες φυλές που θέλουν να προστατεύσουν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους. Επί προεδρίας Ζαΐχ Μπολσονάρου, η αποψίλωση του δάσους του Αμαζονίου κατά μέσο όρο και σε ετήσια βάση αυξήθηκε κατά 75% σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία.
    3. Περιβάλλον

      Engineer

      Η Ευρώπη πρέπει να επεκτείνει την απαγόρευση των φυτοφαρμάκων που βλάπτουν τις μέλισσες, αναφέρει έκθεση της Greenpeace για τις συνέπειες των νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων στη γεωργία και το περιβάλλον.
       
      Η έκθεση του Πανεπιστημίου του Σάσεξ για λογαριασμό της Greenpeace κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η απειλή για τις μέλισσες από τα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα είναι μεγαλύτερη από ό,τι πίστευαν το 2013, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε μια μερική απαγόρευση.
       
      «Η νέα έρευνα ενισχύει τα επιχειρήματα για την επιβολή ενός μορατόριουμ για τη χρήση τριών νεονικοτινοειδών, της κλοθειανιδίνης, της ιμιδακλοπρίδης και της θειαμεθοξάμης, Είναι πλέον φανερό ότι ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για πολλούς οργανισμούς, όχι μόνο τις μέλισσες», αναφέρει η έρευνα που ανέλυσε επίσης εκατοντάδες σχετικές επιστημονικές μελέτες από το 2013.
       
      Υπολογίζεται ότι περίπου 1,4 δισεκατομμύρια θέσεις εργασίας και τα τρία τέταρτα του συνόλου των καλλιεργειών εξαρτώνται από τους επικονιαστές, δηλαδή κυρίως τις μέλισσες. Τα περίπου 20.000 είδη μελισσών είναι υπεύθυνα για τη γονιμοποίηση άνω του 90% των 107 μεγάλων καλλιεργειών παγκοσμίως. Ωστόσο, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, περίπου το 40% των ασπόνδυλων επικονιαστών, ιδιαίτερα οι μέλισσες και οι πεταλούδες, κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
       
      Οι πληθυσμοί των μελισσών έχουν πληγεί στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και αλλού από ένα μυστηριώδες φαινόμενο που ονομάζεται «διαταραχή κατάρρευσης αποικίας». Το φαινόμενο αποδίδεται σε ακάρεα, ιούς, μύκητες, φυτοφάρμακα, την κλιματική αλλαγή ή ένα συνδυασμό παραγόντων.
       
      Τα νεονικοτινοειδή φαίνεται επίσης να συνδέονται με μείωση του πληθυσμού των πεταλούδων, διάφορων πτηνών και υδρόβιων εντόμων.
       
      «Η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει την προστασία των μελισσών πολύ σοβαρά», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ενρίκο Μπρίβιο. «Για αυτό το λόγο, οι περιορισμοί θα παραμείνουν ως έχουν μέχρι να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση», πρόσθεσε.
      Τα νεονικοτινοειδή είναι φυτοφάρμακα με βάση τη χημική δομή της νικοτίνης.
       
      Εισήχθησαν στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ως λιγότερο επιβλαβές υποκατάστατο για παλαιότερα είδη φυτοφαρμάκων. Έχουν σχεδιαστεί για να τα απορροφά το αναπτυσσόμενο φυτό και μετά να επιτίθενται στο νευρικό σύστημα των εντόμων.
       
      Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΑΑΤ) δήλωσε το 2013 ότι τα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα θέτουν έναν «απαράδεκτο κίνδυνο» για τις μέλισσες, και έθεσε ένα προσωρινό ευρωπαϊκό μορατόριουμ.
       
      Η απόφαση απαγόρευσε τη χρήση νεονικοτινοειδών στο κριθάρι και το σιτάρι, καθώς σε κήπους και δημόσιους χώρους.
       
      Πηγή: http://www.naftemporiki.gr/story/1199411/i-europi-kaleitai-na-epekteinei-tin-apagoreusi-futofarmakon-gia-tin-prostasia-ton-melisson
    4. Περιβάλλον

      Engineer

      Η ατμοσφαιρική ρύπανση θεωρείται η τέταρτη αιτία θανάτου στον κόσμο, ενώ τουλάχιστον 400.000 πρόωροι θάνατοι σημειώνονται κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ενωση λόγω έκθεσης σε υψηλά επίπεδα ρύπων. Πρόκειται για μία από τις πολλές πλευρές της σχέσης της δημόσιας Υγείας με το περιβάλλον, που αναδείχθηκαν σε ένα πολύ «γεμάτο» και ενδιαφέρον συνέδριο, το οποίο ολοκληρώθηκε χθες στην Αθήνα. Περίπου 1.100 επιστήμονες με φυσική παρουσία και ακόμα 500 μέσω Διαδικτύου, από όλον τον κόσμο, συμμετείχαν στο ετήσιο συνέδριο της Διεθνούς Εταιρείας Περιβαλλοντικής Επιδημιολογίας (ISEE), που διεξήχθη στο Συνεδριακό Κέντρο του Μεγάρου Μουσικής.
      Σύμφωνα με μεγάλη έρευνα, η ρύπανση ευθύνεται για την απώλεια άνω του 9% των συνολικών χαμένων χρόνων ζωής διεθνώς, τέταρτη σε σημασία πίσω από το κάπνισμα, τον υποσιτισμό και την υπέρταση. Σημαντική είναι και η καταγραφή των «μη ιδανικών» θερμοκρασιών περιβάλλοντος, όπου αποδίδεται το 2% των χαμένων ετών ανθρώπινης ζωής. «Εχει υπολογιστεί πως η ατμοσφαιρική ρύπανση αφαιρεί από τους κατοίκους της Ευρώπης έξι μήνες ζωής. Αυξάνει τη θνησιμότητα και σχετίζεται με ένα μεγάλο εύρος ασθενειών, όπως τα νοσήματα του αναπνευστικού, τα καρδιαγγειακά κ.λπ.», είπε στη χθεσινή παρουσίαση του επιστημονικού προγράμματος η ομότιμη καθηγήτρια Ιατρικής ΕΚΠΑ, καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας στο Imperial College London και συμπρόεδρος του Συνεδρίου, Κλέα Κατσουγιάννη. «Το καινούργιο που αναδεικνύουν πρόσφατες έρευνες είναι η συσχέτιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με νευρολογικά νοσήματα, άνοια και άλλες νοητικές επιδράσεις. Επίσης, στην ευαίσθητη παιδική ηλικία καταγράφεται αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη», συμπλήρωσε.
      Οπως τόνισε η κ. Κατσουγιάννη, τον Σεπτέμβριο του 2021 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε νέες οδηγίες για την ποιότητα του αέρα, οι οποίες, ύστερα από διεξοδική επιστημονική συζήτηση, θέτουν ως ζητούμενο τη σημαντική μείωση των συγκεντρώσεων ατμοσφαιρικών ρύπων σε σχέση με τις αντίστοιχες του 2005. «Οι οδηγίες του ΠΟΥ δεν έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα, αλλά βασίζονται στα επιστημονικά στοιχεία για την προστασία της δημόσιας Υγείας. Το ζήτημα είναι τι θα κάνει η Ε.Ε., τα όρια της οποίας είναι λιγότερα αυστηρά. Το ερώτημα τέθηκε σε ειδική συνεδρίαση στον κ. Thomas Henrichs, αναπληρωτή διευθυντή της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος ανέφερε ότι έχει δρομολογηθεί η διαδικασία για την αλλαγή των σχετικών οδηγιών της Ε.Ε. Ο κ. Henrichs παρουσίασε και έρευνα κοινής γνώμης που κατέδειξε ότι η πλειονότητα των κατοίκων της Ευρώπης θα ήθελε να εξισωθούν τα νομοθετικά ευρωπαϊκά όρια με τις οδηγίες του ΠΟΥ». Παρ’ όλα αυτά, το χρονοδιάγραμμα της Επιτροπής φάνηκε κάπως… μακρύ στους συμμετέχοντες.
      Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν και οι συνεδρίες σχετικά με την COVID-19. Η πανδημία του κορωνοϊού ανέδειξε τη στενή συσχέτιση μεταξύ της εμφάνισης νέων λοιμώξεων και του ευρύτερου περιβάλλοντος, καθώς και των κλιματικών αλλαγών σε παγκόσμια κλίμακα. Οι περισσότερες αναδυόμενες νόσοι είναι ζωονόσοι και είναι επίσης καλά τεκμηριωμένο ότι τουλάχιστον οι μισές οφείλονται σε καταστροφή οικοσυστήματος, αποψίλωση δασών και γεωργικές πρακτικές, σημείωσε ο καθηγητής Μανόλης Κογεβίνας, διευθυντής του ερευνητικού κέντρου ISGLOBAL, στη Βαρκελώνη.
      Οπως τονίστηκε, στο συνέδριο παρουσιάστηκαν μελέτες από περίπου δέκα χώρες, που ανέδειξαν με τεκμηριωμένο τρόπο ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση σχετίζεται με την COVID-19 και ιδιαίτερα με τη σοβαρή νόσηση από κορωνοϊό. «Μια μεγάλη μελέτη στη Βαρκελώνη κατέδειξε πως η ατμοσφαιρική ρύπανση μείωσε κατά περίπου 10% την ανοσολογική απόκριση των ατόμων που εμβολιάστηκαν με εμβόλια κατά της COVID-19, κάνοντάς τα πιο ευαίσθητα για περαιτέρω μολύνσεις μεταξύ των εμβολιασμένων», είπε ο κ. Κογεβίνας.
      Η συζήτηση για την κλιματική αλλαγή δεν ανέδειξε μόνο τις αρνητικές συνέπειές της στην υγεία, αλλά και τις θετικές επιπτώσεις από την προσπάθεια ανάσχεσής της. «Τα μέτρα για την κλιματική αλλαγή έχουν ταυτόχρονα οφέλη και σε άλλες πλευρές. Για παράδειγμα, η μείωση της ρύπανσης συνδέεται με μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η αλλαγή στη διατροφή και η κατανάλωση λιγότερου κόκκινου κρέατος βοηθούν στην υγεία μας, η λιγότερη χρήση αυτοκινήτου οδηγεί σε περισσότερο περπάτημα ή ποδήλατο, άρα σε περισσότερη άσκηση», σημείωσε η κ. Κατσουγιάννη.
      Χημικές ουσίες που κρατούν «για πάντα»
      Κρατούν «για πάντα», αλλά δεν είναι για καλό. Ο λόγος για τα λεγόμενα «For ever chemicals», τις χημικές ενώσεις που διαρκούν «για πάντα» ή για την ακρίβεια για πολλά χρόνια, συσσωρευόμενες στον οργανισμό μας. Οι συγκεκριμένες χημικές ουσίες έχουν βρεθεί στο «μικροσκόπιο» των ερευνητών. «Πρόκειται για τις υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες που ονομάζονται Pfas και είναι χιλιάδες διαφορετικές ενώσεις, που χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία εδώ και δεκαετίες», μας είπε η κ. Δάνια Βάλβη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στην ιατρική σχολή Icahn, στη Νέα Υόρκη. «Ενώσεις Pfas έχουν συσχετιστεί με μεταβολικά νοσήματα, όπως ο διαβήτης. Επίσης, γυναίκες με αυξημένη έκθεση σε Pfas έχουν παρουσιάσει μειωμένη γονιμότητα. Τα Pfas βρίσκονται σε μαγειρικά σκεύη, όπως αντικολλητικά τηγάνια, πλαστικά είδη, υλικά αδιαβροχοποίησης για μπουφάν κ.λπ. Οι ουσίες αυτές δεν αναγνωρίζονται εύκολα από τον οργανισμό, γι’ αυτό λειτουργούν ως ορμονικοί διαταρράκτες», σημειώνει η κ. Βάλβη. Τι γίνεται με τη νομοθεσία για την αποφυγή των επικίνδυνων ουσιών; «Καταγράφονται ουσίες που είναι βλαβερές για την υγεία μας και οι οποίες στη συνέχεια αποσύρονται. Το πρόβλημα είναι πως και οι νέες χημικές ενώσεις που εισάγει η βιομηχανία έχουν συχνά την ίδια δράση», αναφέρει η καθηγήτρια.
      Οι αριθμοί
      4η αιτία θανάτου διεθνώς η ατμοσφαιρική ρύπανση, υπεύθυνη για πάνω από το 9% των χαμένων ετών ζωής.
      400.000 πρόωροι θάνατοι ετησίως στην Ε.Ε. λόγω έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
      10% μειώθηκε η ανοσολογική απόκριση των ατόμων που εμβολιάστηκαν κατά της COVID-19 λόγω ρύπανσης.
      20% αυξήθηκε η θνησιμότητα στην Αθήνα λόγω καύσωνα τον Αύγουστο 2021, 76% σε συνδυασμό με τη δασική φωτιά στη Βαρυμπόμπη.
    5. Περιβάλλον

      GTnews

      Την απόφαση για τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού αναφορικά με τη μίσθωση του δικαιώματος έρευνας γεωθερμικού δυναμικού που αφορά 4 περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
      Κεντρικού – Νοτίου Τμήματος Λεκάνης ποταμού Στρυμόνα, Περ. Ενοτήτων Σερρών &  Καβάλας, Ακροποτάμου, Περ. Ενοτήτων Καβάλας & Σερρών, Δυτικού Τμήματος Λεκάνης Δέλτα ποταμού Νέστου, Περ. Ενότητας Καβάλας Λεκάνης Δέλτα ποταμού Έβρου, Περ. Ενότητας Έβρου οι οποίες  παρουσιάζουν ισχυρό γεωθερμικό επενδυτικό ενδιαφέρον και μάλιστα προς την κατεύθυνση της ηλεκτροπαραγωγής, υπέγραψε σήμερα ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας. Η απόφαση αυτή ήρθε μετά από την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για τη γεωθερμία, έπειτα από 10 χρόνια αναμονής από τον τελευταίο διαγωνισμό.
      Η ανάπτυξη της γεωθερμίας αποτελεί βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης, στο πλαίσιο των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, καθώς ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας με την αξιοποίηση των εγχώριων πηγών ενέργειας, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και εξοικονόμηση ενέργειας για τους καταναλωτές. Παράλληλα, ενισχύεται η τοπική κοινωνία, η βιώσιμη ανάπτυξη της περιφέρειας μέσα από ένα σταθερό, σύγχρονο και διαφανές επενδυτικό πλαίσιο με αυστηρά πρότυπα ασφάλειας και περιβαλλοντικής προστασίας και δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας.
      Οι συμμετέχοντες μπορούν να καταθέσουν προσφορές έως την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου του 2023 και ώρα 10:00 στο Πρωτόκολλο της Γενικής Διεύθυνσης Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υ.Π.ΕΝ.
    6. Περιβάλλον

      Engineer

      Μια δέσμη προτάσεων, μέσω των οποίων οι ενωσιακές πολιτικές για τις μεταφορές, το κλίμα, την ενέργεια, τη χρήση γης, και τη φορολογία θα προσαρμοστούν κατάλληλα ώστε να επιτευχθεί μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, ενέκρινε η Κομισιόν.
      Η επίτευξη μιας τέτοιας μείωσης εκπομπών κατά την επόμενη δεκαετία είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου, αφενός, η Ευρώπη να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο έως το 2050 και, αφετέρου, να γίνει πραγματικότητα η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (European Green Deal).
      Με τις σημερινές προτάσεις, η Κομισιόν παρουσιάζει τα νομοθετικά εργαλεία για την επίτευξη των στόχων που συμφωνήθηκαν στον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα και για τον ριζικό μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας μας για ένα δίκαιο, πράσινο και ευημερούν μέλλον.
      Μια ολοκληρωμένη και διασυνδεδεμένη δέσμη προτάσεων
      Οι προτάσεις συνδυάζουν: εφαρμογή της εμπορίας εκπομπών σε νέους τομείς και αυστηροποίηση του υφιστάμενου συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ· αύξηση της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· υψηλότερη ενεργειακή απόδοση· ταχύτερη ανάπτυξη μέσων μεταφοράς χαμηλών εκπομπών, καθώς και των υποδομών και των καυσίμων για τη στήριξή τους· ευθυγράμμιση των φορολογικών πολιτικών με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας· μέτρα για την πρόληψη της διαρροής άνθρακα· και εργαλεία για τη διατήρηση και την ανάπτυξη των φυσικών καταβοθρών άνθρακα.
      Το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ) της ΕΕ καθορίζει την τιμή των ανθρακούχων εκπομπών και χαμηλώνει το ανώτατο όριο εκπομπών από ορισμένους οικονομικούς τομείς κάθε χρόνο. Τα τελευταία 16 χρόνια έχει μειώσει με επιτυχία τις εκπομπές από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τις ενεργοβόρες βιομηχανίες κατά 42,8 %. Σήμερα η Επιτροπή προτείνει να μειωθεί ακόμη περισσότερο το συνολικό ανώτατο όριο εκπομπών και να αυξηθεί το ετήσιο ποσοστό μείωσής του. Η Επιτροπή προτείνει επίσης τη σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής για τις αεροπορικές μεταφορές και την ευθυγράμμιση με το παγκόσμιο σύστημα αντιστάθμισης και μείωσης των ανθρακούχων εκπομπών για τις διεθνείς αεροπορικές μεταφορές (CORSIA), καθώς και τη συμπερίληψη, για πρώτη φορά, των εκπομπών από τις θαλάσσιες μεταφορές στο ΣΕΔΕ της ΕΕ. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αδυναμία μείωσης των εκπομπών στις οδικές μεταφορές και τα κτίρια, δημιουργείται ένα χωριστό νέο σύστημα εμπορίας εκπομπών για τη διανομή καυσίμων για τις οδικές μεταφορές και τα κτίρια. Η Επιτροπή προτείνει επίσης να αυξηθεί το μέγεθος των ταμείων καινοτομίας και εκσυγχρονισμού. Προκειμένου να συμπληρώσουν τις σημαντικές δαπάνες του ενωσιακού προϋπολογισμού για το κλίμα, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να δαπανήσουν το σύνολο των εσόδων τους από την εμπορία εκπομπών σε έργα που σχετίζονται με το κλίμα και την ενέργεια. Ένα ειδικό μέρος των εσόδων από το νέο σύστημα για τις οδικές μεταφορές και τα κτίρια θα πρέπει να καλύπτει τον πιθανό κοινωνικό αντίκτυπο στα ευάλωτα νοικοκυριά, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους χρήστες των μεταφορών. Ο κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών αναθέτει ενισχυμένους στόχους μείωσης των εκπομπών σε κάθε κράτος-μέλος για τα κτίρια, τις οδικές και τις εσωτερικές θαλάσσιες μεταφορές, τη γεωργία, τα απόβλητα και τις μικρές βιομηχανίες. Οι στόχοι αυτοί αναγνωρίζουν τα διαφορετικά σημεία εκκίνησης και τις διαφορετικές ικανότητες κάθε κράτους-μέλους· βασίζονται δε στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ των κρατών-μελών, με προσαρμογές ώστε να λαμβάνεται υπόψη η οικονομική αποδοτικότητα. Τα κράτη-μέλη μοιράζονται επίσης την ευθύνη για την απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, και για τον λόγο αυτόν ο κανονισμός για τη χρήση γης, την αλλαγή χρήσης γης και τη δασοκομία θέτει έναν συνολικό ενωσιακό στόχο για τις απορροφήσεις άνθρακα από φυσικές καταβόθρες, ο οποίος ισοδυναμεί με 310 εκατομμύρια τόνους εκπομπών CO2 έως το 2030. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να θέσουν εθνικούς στόχους για τη φροντίδα και την επέκταση των καταβοθρών άνθρακα που διαθέτουν. Έως το 2035, η ΕΕ θα πρέπει να στοχεύει να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα στους τομείς της χρήσης γης, της δασοκομίας και της γεωργίας, συμπεριλαμβανομένων και των γεωργικών μη ανθρακούχων εκπομπών, όπως αυτές που οφείλονται στη χρήση λιπασμάτων και στην κτηνοτροφία. Η ενωσιακή δασική στρατηγική αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας, της ποσότητας και της ανθεκτικότητας των δασών της ΕΕ. Στηρίζει τους δασοκόμους και τη δασική βιοοικονομία, ενώ παράλληλα φροντίζει ώστε η χρήση βιομάζας και η συγκομιδή να παραμείνουν βιώσιμες, να προστατεύεται η βιοποικιλότητα και να καθοριστεί ένα σχέδιο για τη φύτευση τριών δισεκατομμυρίων δέντρων σε ολόκληρη την Ευρώπη έως το 2030. Η παραγωγή και η χρήση ενέργειας ευθύνονται για το 75% των εκπομπών της ΕΕ· ως εκ τούτου, η επιτάχυνση της μετάβασης σε ένα πιο οικολογικό ενεργειακό σύστημα είναι ζωτικής σημασίας. Η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα θέσει αυξημένο στόχο για την παραγωγή του 40% της ενέργειάς μας από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030. Όλα τα κράτη-μέλη θα συμβάλουν στην επίτευξη αυτού του στόχου και προτείνονται ειδικοί στόχοι για τη χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στις μεταφορές, τη θέρμανση και ψύξη, τα κτίρια και τη βιομηχανία. Προκειμένου να επιτευχθούν τόσο οι κλιματικοί όσο και οι περιβαλλοντικοί στόχοι μας, τα κριτήρια αειφορίας για τη χρήση βιοενέργειας ενισχύονται και τα κράτη-μέλη πρέπει να σχεδιάσουν τυχόν καθεστώτα στήριξης για τη βιοενέργεια κατά τρόπο που να σέβεται την αρχή της αλυσιδωτής χρήσης της ξυλώδους βιομάζας. Για τη μείωση της συνολικής χρήσης ενέργειας, τη μείωση των εκπομπών και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση θα θέσει έναν πιο φιλόδοξο δεσμευτικό ετήσιο στόχο για τη μείωση της χρήσης ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ. Θα κατευθύνει τον τρόπο καθορισμού των εθνικών συνεισφορών και θα διπλασιάσει σχεδόν την υποχρέωση ετήσιας εξοικονόμησης ενέργειας για τα κράτη-μέλη. Ο δημόσιος τομέας θα υποχρεωθεί να ανακαινίζει το 3% των κτιρίων του κάθε χρόνο, ώστε να δοθεί ώθηση στο κύμα ανακαίνισης, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στη μείωση της χρήσης ενέργειας και του κόστους για τους φορολογούμενους. Η εμπορία εκπομπών θα πρέπει να συμπληρωθεί από συνδυασμό μέτρων για την αντιμετώπιση της αύξησης των εκπομπών στις οδικές μεταφορές. Η αυστηροποίηση των προτύπων εκπομπών CO2 για τα αυτοκίνητα και τα ημιφορτηγά θα επιταχύνει τη μετάβαση στην κινητικότητα μηδενικών εκπομπών, απαιτώντας μείωση των μέσων εκπομπών των καινούργιων αυτοκινήτων κατά 55% από το 2030 και κατά 100% από το 2035 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2021. Ως εκ τούτου, όλα τα καινούργια αυτοκίνητα που θα ταξινομηθούν από το 2035 θα έχουν μηδενικές εκπομπές. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι οδηγοί είναι σε θέση να φορτίζουν ή να τροφοδοτούν τα οχήματά τους σε ένα αξιόπιστο δίκτυο σε ολόκληρη την Ευρώπη, ο αναθεωρημένος κανονισμός για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων θα απαιτεί από τα κράτη-μέλη να επεκτείνουν την ικανότητα φόρτισης ανάλογα με τις πωλήσεις αυτοκινήτων μηδενικών εκπομπών και να εγκαθιστούν σημεία φόρτισης και ανεφοδιασμού καυσίμων ανά τακτά διαστήματα σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους: κάθε 60 χλμ. για ηλεκτρική φόρτιση και κάθε 150 χλμ. για ανεφοδιασμό με υδρογόνο. Τα καύσιμα της αεροπορίας και της ναυτιλίας προκαλούν σημαντική ρύπανση και απαιτούνται και γι’ αυτά ειδικές δράσεις, συμπληρωματικές στην εμπορία εκπομπών. Σύμφωνα με τον κανονισμό για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, τα αεροσκάφη και τα πλοία πρέπει να έχουν πρόσβαση σε παροχή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλους λιμένες και αερολιμένες. Η πρωτοβουλία ReFuelEU Aviation θα υποχρεώσει τους προμηθευτές καυσίμων να αναμειγνύουν αυξανόμενα επίπεδα βιώσιμων καυσίμων αεροπορίας στα καύσιμα αεριωθουμένων με τα οποία τροφοδοτούνται τα αεροσκάφη στους αερολιμένες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των συνθετικών καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, που είναι γνωστά ως ηλεκτρονικά καύσιμα. Ομοίως, η πρωτοβουλία FuelEU Maritime θα τονώσει την υιοθέτηση βιώσιμων καυσίμων ναυτιλίας και τεχνολογιών μηδενικών εκπομπών, με τον καθορισμό ανώτατου ορίου για την περιεκτικότητα σε αέρια θερμοκηπίου της ενέργειας που χρησιμοποιείται από πλοία που καταπλέουν σε ευρωπαϊκούς λιμένες. Το φορολογικό σύστημα για τα ενεργειακά προϊόντα πρέπει να διαφυλάσσει και να βελτιώνει την ενιαία αγορά και να στηρίζει την πράσινη μετάβαση με τον καθορισμό των κατάλληλων κινήτρων. Η αναθεώρηση της οδηγίας για τη φορολογία της ενέργειας προτείνει την ευθυγράμμιση της φορολογίας των ενεργειακών προϊόντων με τις ενωσιακές πολιτικές για την ενέργεια και το κλίμα, την προώθηση καθαρών τεχνολογιών και την κατάργηση παρωχημένων εξαιρέσεων και μειωμένων συντελεστών που ενθαρρύνουν επί του παρόντος τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στη μείωση των επιβλαβών επιπτώσεων του φορολογικού ανταγωνισμού για την ενέργεια, συμβάλλοντας στην εξασφάλιση εσόδων για τα κράτη μέλη από τους πράσινους φόρους, οι οποίοι είναι λιγότερο επιζήμιοι για την ανάπτυξη από ό,τι οι φόροι επί της εργασίας. Τέλος, ένας νέος μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα θα επιβάλει τιμή ανθρακούχων εκπομπών στις εισαγωγές στοχευμένης επιλογής προϊόντων, ώστε να διασφαλιστεί ότι η φιλόδοξη δράση για το κλίμα στην Ευρώπη δεν θα οδηγήσει σε «διαρροή άνθρακα». Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί ότι οι ευρωπαϊκές μειώσεις των εκπομπών θα συμβάλουν στην παγκόσμια μείωση των εκπομπών, αντί να προωθήσουν την παραγωγή υψηλής έντασης άνθρακα εκτός Ευρώπης. Αποσκοπεί επίσης στην ενθάρρυνση τόσο της βιομηχανίας εκτός της ΕΕ όσο και των διεθνών εταίρων μας να λάβουν μέτρα προς την ίδια κατεύθυνση. Όλες αυτές οι προτάσεις αλληλοσυνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται. Χρειαζόμαστε αυτή την ισορροπημένη δέσμη μέτρων, καθώς και τα έσοδα που αυτή δημιουργεί, για να εξασφαλίσουμε μια μετάβαση που θα καταστήσει την Ευρώπη δίκαιη, πράσινη και ανταγωνιστική, με ομοιόμορφο επιμερισμό της ευθύνης μεταξύ των διαφόρων τομέων και κρατών-μελών και την παροχή πρόσθετης στήριξης, κατά περίπτωση.
      Μια κοινωνικά δίκαιη μετάβαση
      Ενώ μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τα οφέλη των ενωσιακών πολιτικών για το κλίμα υπερτερούν σαφώς του κόστους αυτής της μετάβασης, οι πολιτικές για το κλίμα κινδυνεύουν να ασκήσουν βραχυπρόθεσμα πρόσθετη πίεση στα ευάλωτα νοικοκυριά, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους χρήστες των μεταφορών.
      Γι’ αυτό και ο σχεδιασμός των πολιτικών στη σημερινή δέσμη μέτρων κατανέμει δίκαια το κόστος της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σ’ αυτήν.
      Επιπλέον, τα μέσα τιμολόγησης των ανθρακούχων εκπομπών αυξάνουν τα έσοδα που μπορούν να επανεπενδυθούν για την τόνωση της καινοτομίας, της οικονομικής ανάπτυξης και των επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες.
      Προτείνεται ένα νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, που θα παρέχει ειδική χρηματοδότηση στα κράτη-μέλη για να βοηθήσει τους πολίτες να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις σε ενεργειακή απόδοση, νέα συστήματα θέρμανσης και ψύξης και καθαρότερες μετακινήσεις.
      Το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα θα χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, χρησιμοποιώντας ποσό ισοδύναμο με το 25% των αναμενόμενων εσόδων από την εμπορία εκπομπών από τα κτίρια και τα καύσιμα οδικών μεταφορών.
      Θα παράσχει χρηματοδότηση ύψους 72,2 δισ. ευρώ στα κράτη μέλη για την περίοδο 2025-2032, βάσει στοχευμένης τροποποίησης του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.
      Με πρόταση άντλησης πόρων από την αντίστοιχη χρηματοδότηση των κρατών μελών, το Ταμείο θα κινητοποιήσει 144,4 δισ. ευρώ για μια κοινωνικά δίκαιη μετάβαση.
      Τα οφέλη της άμεσης δράσης για την προστασία των ανθρώπων και του πλανήτη είναι σαφή: καθαρότερος αέρας, πιο δροσερές και πράσινες πόλεις, υγιέστεροι πολίτες, χαμηλότερη χρήση ενέργειας και λογαριασμοί, ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας, τεχνολογίες και βιομηχανικές ευκαιρίες, περισσότερος χώρος για τη φύση και υγιέστερος πλανήτης για τις μελλοντικές γενιές.
      Η πρόκληση που βρίσκεται στο επίκεντρο της πράσινης μετάβασης της Ευρώπης είναι να διασφαλιστεί ότι τα οφέλη και οι ευκαιρίες που προκύπτουν απ’ αυτήν θα είναι διαθέσιμα σε όλους, όσο το δυνατόν ταχύτερα και δικαιότερα.
      Χρησιμοποιώντας τα διάφορα εργαλεία πολιτικής που είναι διαθέσιμα σε επίπεδο ΕΕ, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι ο ρυθμός των αλλαγών είναι επαρκής, αλλά δεν προκαλεί υπερβολικούς κλυδωνισμούς.
      Ιστορικό
      Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, την οποία παρουσίασε η Επιτροπή στις 11 Δεκεμβρίου 2019, θέτει ως στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050.
      Ο ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα, ο οποίος τίθεται σε ισχύ τον τρέχοντα μήνα, κατοχυρώνει σε δεσμευτική νομοθεσία τη δέσμευση της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα και τον ενδιάμεσο στόχο της μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
      Η δέσμευση της ΕΕ να μειώσει τις καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 κοινοποιήθηκε στη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή τον Δεκέμβριο του 2020 ως η συμβολή της ΕΕ στην επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού.
      Ως αποτέλεσμα της υφιστάμενης ενωσιακής νομοθεσίας για το κλίμα και την ενέργεια, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ έχουν ήδη μειωθεί κατά 24% σε σύγκριση με το 1990, ενώ η ενωσιακή οικονομία έχει αναπτυχθεί κατά περίπου 60% την ίδια περίοδο, αποσυνδέοντας την ανάπτυξη από τις εκπομπές.
      Αυτό το δοκιμασμένο και επιτυχημένο νομοθετικό πλαίσιο αποτελεί τη βάση της παρούσας δέσμης νομοθετικών μέτρων.
      Πριν από την υποβολή των προτάσεων αυτών, η Επιτροπή διενήργησε εκτενείς εκτιμήσεις επιπτώσεων για τη μέτρηση των ευκαιριών και του κόστους της πράσινης μετάβασης.
      Τον Σεπτέμβριο του 2020 μια ολοκληρωμένη εκτίμηση επιπτώσεων στήριξε την πρόταση της Επιτροπής για αύξηση του στόχου της ΕΕ ως προς τη μείωση των καθαρών εκπομπών το 2030 σε τουλάχιστον 55%, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Η εν λόγω εκτίμηση επιπτώσεων έδειξε ότι ο στόχος αυτός είναι εφικτός και επωφελής.
      Οι σημερινές νομοθετικές προτάσεις υποστηρίζονται από λεπτομερείς εκτιμήσεις επιπτώσεων, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τη διασύνδεση με άλλα μέρη της δέσμης.
      Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ για την επόμενη επταετία θα παράσχει στήριξη στην πράσινη μετάβαση.
      Το 30% των προγραμμάτων στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, ύψους 2 τρισ. ευρώ, και του NextGenerationEU προορίζονται για τη στήριξη της δράσης για το κλίμα· το 37% του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 723,8 δισ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές), ο οποίος θα χρηματοδοτήσει τα εθνικά προγράμματα ανάκαμψης των κρατών μελών στο πλαίσιο του NextGenerationEU, διατίθεται για τη δράση για το κλίμα.
    7. Περιβάλλον

      Engineer

      Τα αστικά διόδια και οι ζώνες χαμηλών εκπομπών στις πόλεις μπορούν να σώσουν ζωές, καθώς περιορίζουν σημαντικά την κίνηση των αυτοκινήτων στο κέντρο των πόλεων και μειώνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα προγράμματα εφαρμόζονται εδώ και χρόνια σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, με πολύ καλά αποτελέσματα, αν και αρχικά είχαν σηκώσει θύελλα αντιδράσεων.
      Στο Όσλο και το Ελσίνκι
      Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα αστικά διόδια στο Όσλο και στο Ελσίνκι όπου κατάφεραν αφενός να μειώσουν τους ρύπους και τον θόρυβο στο κέντρο των πόλεων και αφετέρου να περιορίσουν τα τροχαία ατυχήματα εντός πόλεων.
      Τα αστικά διόδια που υπάρχουν στην είσοδο μιας αστικής περιοχής γίνονται συνήθως για τη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, ενώ παράλληλα βελτιώνουν και άλλα θέματα, όπως την ποιότητα του αέρα και τον θόρυβο από τα αυτοκίνητα. Στις περισσότερες πόλεις τα χρήματα που συγκεντρώνονται δαπανώνται για τη βελτίωση των μεταφορών μέσα και γύρω από την πόλη.
      Σε Λονδίνο και Στοκχόλμη
      Επίσης παρόμοια προγράμματα εντοπίζονται στο Λονδίνο και στη Στοκχόλμη, ενώ ζώνες χαμηλών εκπομπών υπάρχουν στις περιοχές Umweltzonen (Γερμανία), Milieuzones (Ολλανδία), ZCR, Zone à Circulation Restreinte (Γαλλία), Lage-emissiezone (Βέλγιο), Miljøzone (Δανία) και ZTL ambiente (Ιταλία). Στις ζώνες χαμηλών εκπομπών ελέγχονται τα πιο ρυπογόνα οχήματα τα οποία πρέπει να πληρώσουν για να εισέλθουν σε αυτήν.
      Τρεις ατμοσφαιρικοί ρύποι
      Αυτές οι ζώνες είναι συχνά το πιο αποτελεσματικό μέτρο που μπορούν να πάρουν οι πόλεις για τη βελτίωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Μειώνουν τις εκπομπές λεπτών σωματιδίων, διοξειδίου του αζώτου και (έμμεσα) του όζοντος. Αυτοί είναι οι τρεις κύριοι ατμοσφαιρικοί ρύποι που προκαλούν ανησυχία στην Ευρώπη και έχει ενεργοποιήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πάρει σημαντικές αποφάσεις για τις εκπομπές ρύπων και τα όρια που έχει θέσει στις αυτοκινητοβιομηχανίες.
      Επίσης, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι η συμφόρηση στις πόλεις έχει σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία και κοστίζει σχεδόν 100 δισεκατομμύρια ευρώ ή 1% του ΑΕΠ της ΕΕ ετησίως.
      Τα αστικά οδικά διόδια είναι ένας από τους τρόπους για τη μείωση της κυκλοφορίας και της αποσυμφόρησης της πόλης προκειμένου να διασφαλιστεί ότι εκείνοι που πρέπει να κινηθούν με όχημα μέσα στις συγκεκριμένες ζώνες δεν θα έχουν μποτιλιάρισμα, άρα και αυξημένες εκπομπές ρύπων.
      Από την άλλη οι πεζοί και οι ποδηλάτες που κυκλοφορούν στις πόλεις με αστικά διόδια όπως στο Όσλο και το Ελσίνκι, είναι πιο ασφαλείς από οπουδήποτε αλλού. Όποιες διαφωνίες και αντιπαραθέσεις υπήρξαν παλιότερα το σίγουρο είναι ότι σε αυτές τις πόλεις έχουν μηδενιστεί τα θύματα μεταξύ πεζών και ποδηλατών. Πέρσι στο Όσλο δεν υπήρξε κανένα θύμα, πλην ενός που έχασε την ζωή του όταν έπεσε σε φράκτη, ενώ μηδενικά ήταν τα αποτελέσματα και στο Ελσίνκι.
      Στην Ελλάδα
      Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύ μεγάλη προσπάθεια και οι Έλληνες αποκτούν ολοένα και περισσότερη οδική παιδεία. Τα θύματα στην χώρα μας σε σχέση με το 2010 είναι μειωμένα κατά 45%, όμως ο αριθμός των θυμάτων από τροχαία ατυχήματα παραμένει υψηλός και είναι πάνω από τον μέσο όρο της Ευρώπης που είναι 65 θάνατοι ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το 2019 οι χώρες της ΕΕ με τα καλύτερα αρχεία οδικής ασφάλειας ήταν η Σουηδία και η Ιρλανδία, ενώ οι πιο αδύναμες ήταν η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Πολωνία.
      Πηγή: ΑΜΠΕ
    8. Περιβάλλον

      Engineer

      Με στόχο την εφαρμογή μιας «πράσινης προσέγγισης» τόσο στο ανθρώπινο κεφάλαιο, όσο και στην οικονομία υπό την έννοια τα αειφορίας υλοποιείται από τον Σεπτέμβριο του 2020 και με διάρκεια για 24 μήνες το έργο “EGD4Cities- European Green Deal for Cities ”. Το έργο που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus + - KA2 Συνεργασία για την καινοτομία και ανταλλαγή καλών πρακτικών – Στρατηγική Σχέση για την Εκπαίδευση Ενηλίκων έχει αναλάβει η κοινοπραξία 7 οργανισμών από 6 διαφορετικές Ευρωπαϊκές χώρες.
      Πιο συγκεκριμένα, συντονιστής είναι το Ίδρυμα Κόκκαλη (Ελλάδα) με εταίρους τους: ΕΕΤΑΑ (Ελλάδα), Enoros Consulting Ltd (Κύπρος), PRISM, Promozione Internazionale Sicilia-Mondo (Ιταλία), The Rural Hub CLG (Ιρλανδία), Municipality of Burgas (Βουλγαρία) και Politechnika Bialostocka (Πολωνία).
      Το όραμα του προγράμματος είναι να ενισχύσει τις τοπικές αρχές με μια «πράσινη εργαλειοθήκη» για την δημιουργία μακροπρόθεσμων σχεδίων Βιώσιμης Ανάπτυξης, εισάγοντας δεξιότητες που συνδέονται με την μετάβαση σε μια κυκλική και πιο πράσινη οικονομία.
      Στόχος είναι να εμπλέξει τις Τοπικές Αρχές που είναι αρμόδιες για μια πληθώρα υπηρεσιών που σχετίζονται με το περιβάλλον (π.χ. διάθεση αποβλήτων ,  ατμοσφαιρική ρύπανση, ηχορύπανση) και επηρεάζουν άμεση την υγεία των πολιτών σε μια διαδικασία αλλαγής νοοτροπίας αναπτύσσοντας πράσινες τομεακές δεξιότητες.
      Αυτό θα γίνει μέσω:
      •    Ενημέρωσης των ΟΤΑ για τις σύγχρονες περιβαλλοντικές προκλήσεις & εκπαίδευσή τους σε πολιτικές και επιστημονικά στοιχεία για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή
      •    Βελτίωσης των πράσινων δεξιοτήτων μέσω δια βίου εκπαίδευσης και soft skills (όπως ισχυρή ηγεσία κ.λπ.) παρέχοντας εκπαιδευτικό υλικό στο προσωπικό των τοπικών αρχών σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας σε τοπικό επίπεδο)
      •    Κινητοποίησης των ΟΤΑ για διαρκή και υψηλής ποιότητας εκπαίδευση για τα στελέχη τους, καθώς και αναγνώριση στην Ελλάδα και την Ευρώπη
      Στο πλαίσιο του έργου, οι εταίροι πραγματοποίησαν την εναρκτήρια συνάντησή τους διαδικτυακά, στην οποία ο επικεφαλής εταίρος παρουσίασε το έργο, τους στόχους και τα πνευματικά παραδοτέα, καθώς και την κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των εταίρων.
      Οι εταίροι έχουν ξεκινήσει τις εργασίες υλοποίησης του πρώτου παραδοτέου ‘Assessment Methodology for valorizing/creating European Green Deal local policies’ (IO1), ενώ ετοίμασαν και έχουν αποστείλει ερωτηματολόγιο, με σκοπό να διερευνηθεί το επίπεδο της γνώσης για τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας μεταξύ δημόσιων υπαλλήλων ή προσωπικού των ΜΚΟ. Αυτή την περίοδο, οι εταίροι έχουν επίσης ξεκινήσει την υλοποίηση του δεύτερου παραδοτέου ‘Transformative Mindset Course on EGD4cities’ (IO2).
      Περισσότερες πληροφορίες για το έργο θα βρείτε στο http://egd4cities.eu & https://www.facebook.com/egd4cities

       
    9. Περιβάλλον

      GTnews

      Στο αμφιθέατρο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για την υπογραφή νέου Μνημονίου Συνεργασίας (MoC) στο οποίο συμμετέχουν ελληνικοί Δήμοι, δημιουργώντας ένα «δίκτυο» 85 ελληνικών πόλεων, που δεσμεύονται να εργαστούν πάνω στην κλιματική ουδετερότητα.
      Το νέο Μνημόνιο Συνεργασίας (MoC) έρχεται σε συνέχεια της θετικής ανταπόκρισης των Δήμων στην Πρόσκληση που υλοποίησε η Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, στις 19 Οκτωβρίου 2022, για την ένταξη ελληνικών Δήμων στο Μνημόνιο Συνεργασίας, στο πλαίσιο της Αποστολής για τις 100 Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις έως το 2030.
      Η Αποστολή για τις 100 Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις έως το 2030 είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), που αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών και καινοτόμων λύσεων στα αστικά περιβάλλοντα. Επίσης, στοχεύει να υποστηρίξει τις πόλεις στην επιτάχυνση του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού τους, έτσι ώστε να δημιουργηθούν πόλεις που να είναι βιώσιμες, ανθεκτικές και αποδοτικές όσον αφορά την κατανάλωση ενέργειας, προάγοντας παράλληλα την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.
      Στην προσπάθεια συμμετέχουν τοπικές αρχές, πολίτες, επιχειρήσεις, επενδυτές καθώς και περιφερειακές και εθνικές αρχές. Οι 100 πόλεις που επιλέχθηκαν θα λειτουργήσουν ως κόμβοι πειραματισμού και καινοτομίας για να γίνουν κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030, 20 χρόνια νωρίτερα από τον στόχο επίτευξης της κλιματικής ουδετερότητας που έχει τεθεί από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ανοίγοντας το δρόμο για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις.
      Η πρωτοβουλία είναι ένα σημαντικό βήμα προς ένα πιο πράσινο και πιο βιώσιμο μέλλον και η επιτυχία της εξαρτάται από τη συνεργασία και τη δέσμευση όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών, των κυβερνήσεων, των επιχειρήσεων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.
      Η Αποστολή των 100 κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων στην Ελλάδα
      Έξι ελληνικές πόλεις, η Αθήνα, τα Ιωάννινα, η Καλαμάτα, η Κοζάνη, η Θεσσαλονίκη και τα Τρίκαλα έχουν επιλεγεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεταξύ 377 πόλεων για να συμμετάσχουν στην Αποστολή της Ε.Ε. για 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030 στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και των αστικών περιοχών.
      Η επιλογή των ελληνικών πόλεων είναι μεγάλη επιτυχία για τη χώρα και είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και συνεργασίας μεταξύ των 6 πόλεων και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τα τελευταία δύο χρόνια.
      Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που έχουν επιτύχει αυξημένο αριθμό πόλεων, οι οποίες συμμετέχουν στην Αποστολή και αυτό οφείλεται στη δέσμευση, στη φιλοδοξία, την ικανότητα και τη σκληρή δουλειά των Δήμων που επελέγησαν αλλά και στις πρωτοβουλίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Επιπλέον, το ελληνικό μοντέλο κρατικής στήριξης προωθείται από την Ε.Ε. και σε άλλα κράτη ως ένα καλό παράδειγμα.
      Στόχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ήταν και είναι η υποστήριξη και ενεργοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων ελληνικών δήμων στη συμμετοχή στους στην Αποστολή, καθώς και η καθοδήγησή τους στο εν λόγω εγχείρημα. Για το λόγο αυτό στις 27 Ιανουαρίου 2022 υπογράφτηκε ένα πρώτο Μνημόνιο Συνεργασίας (ΜοC) μεταξύ των υποψήφιων πόλεων στην Αποστολή και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
      Στο Μνημόνιο Συνεργασίας στις 27 Ιανουαρίου 2022 συμμετείχαν οι εξής 21 Δήμοι: Αγρινίου, Αλεξανδρούπολης, Ηρακλείου, Θεσσαλονίκης, Ιωαννιτών, Καλαμαριάς, Καλαμάτας, Καρδίτσας, Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, Κοζάνης, Μυτιλήνης, Τρικκαίων, καθώς και ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Δυτικής Αθήνας, με τους Δήμους – μέλη: Αγία Βαρβάρα, Άγιοι Ανάργυροι – Καματερό, Αιγάλεω, Ίλιον, Κορυδαλλός, Περιστέρι, Πετρούπολη, Φυλή, Χαϊδάρι. Oι συμμετέχοντες Δήμοι, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεσμεύτηκαν:
      να εφαρμόσουν περιβαλλοντικές και βιώσιμες πολιτικές στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, να ενσωματώσουν τοπικές πολιτικές των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG’s) με σκοπό να γίνουν οι πόλεις πιο ανθρώπινες, χωρίς αποκλεισμούς, ασφαλείς, ανθεκτικές και βιώσιμες, να προστατεύσουν τη βιοποικιλότητα, να προωθήσουν τις δημόσιες βιώσιμες συμβάσεις και την Κυκλική Οικονομία, να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν στην πράξη τη Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα όπως και τη Βιώσιμη Διατροφή και ταυτόχρονα να επενδύσουν και να χρηματοδοτήσουν βιώσιμες επενδύσεις. Συνολικά, η δικτύωση αποτελεί ουσιαστικό συστατικό της Αποστολής 100 της Ε.Ε., καθώς συμβάλλει στην ενίσχυση της συνεργασίας, στην επιτάχυνση της υλοποίησης πρωτοβουλιών και στην προώθηση της μετάβασης προς ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον για τις πόλεις.
      Με την προώθηση των εταιρικών σχέσεων και των συνεργασιών, η αποστολή της Ε.Ε. 100 μπορεί να αυξήσει τον αντίκτυπο των πρωτοβουλιών της και να συμβάλει στην προώθηση της μετάβασης προς ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον.
      Η Αποστολή αναμένεται να αποτελέσει και μια μεγάλη αναπτυξιακή ευκαιρία η οποία θα αναδειχθεί σε μια κρίσιμη παράμετρο για την επιτάχυνση των ιδιωτικών επενδύσεων. Τα οφέλη των πόλεων που θα επιλεγούν από το Πρόγραμμα θα είναι πολλαπλά (περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικονομικά, εκπαιδευτικά κ.α.).
      Οι επιλεγμένες πόλεις, μέσω της διεθνούς προβολής και μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων της Ε.Ε., θα υλοποιήσουν επενδύσεις που επιταχύνουν την μετάβαση τους στην κλιματική ουδετερότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, θα παρουσιαστούν ολιστικές λύσεις που αφορούν τον πολεοδομικό σχεδιασμό και θα προωθηθούν έξυπνες τεχνολογίες για την καλύτερη ενεργειακή διαχείριση των αστικών κέντρων.
      Ο Υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η ζωή του πολίτη τον 21ο αιώνα μέσα σε κλιματικά ουδέτερες κι έξυπνες πόλεις, βρίσκεται στο επίκεντρο. Μετά τις 6 ελληνικές συμμετοχές στην Αποστολή για 100 κλιματικά ουδέτερες κι έξυπνες πόλεις στην ενέργεια, τις μεταφορές και τις αστικές περιοχές, η δημιουργία του δικτύου άλλων 85 ελληνικών πόλεων δείχνει το μεγάλο ενδιαφέρον και την απαίτηση της κοινωνίας να προχωρήσουμε στην Πράσινη Μετάβαση.».
    10. Περιβάλλον

      Engineer

      Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου, σε συνεργασία με τη Greenpeace και τον Δήμο Μοσχάτου-Ταύρου, πρόκειται να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων υλοποιώντας το δεύτερο πιλοτικό έργο ενεργειακής αναβάθμισης Passivistas, το project του Ταύρου, και καλεί τον κόσμο να το υποστηρίξει. Στη νέα πλατφόρμα crowdfunding μπορεί ο καθένας να κάνει δωρεά για την πραγματοποίηση του έργου, που ανοίγει νέους ορίζοντες στην οικιακή εξοικονόμηση ενέργειας, κερδίζοντας δωράκια και σημαντικά προνόμια.
      Οι 8 οικογένειες που διαμένουν στο παλιό προσφυγικό κτίριο που θα αναβαθμιστεί βιώνουν κάτι γνώριμο σε όλους μας: πολύ κρύους χειμώνες με υγρασία και ανυπόφορα ζεστά καλοκαίρια. Ταυτόχρονα, επιβαρύνονται από την ενεργειακή κρίση, σπαταλώντας μεγάλα ποσά για να κλιματίσουν την κατοικία τους χωρίς όμως αποτέλεσμα. Το Tavros Project θα φέρει τις οικογένειες από το παρελθόν… στο παθητικό σπίτι, δηλαδή σε ένα κτίριο μηδενικών εκπομπών ρύπων που θα παράγει και τη δική του ενέργεια! Θα χρησιμοποιηθούν τεχνολογίες που έρχονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, με σκοπό να δοκιμαστούν και να εισαχθούν στα επιλέξιμα υλικά στη χώρα μας, ενώ ολόκληρη η πολυκατοικία θα αξιοποιηθεί ως κόμβος εκπαίδευσης, ενημέρωσης και υποστήριξης της καινοτομίας.
      Οι 8 οικογένειες που διαμένουν στο παλιό προσφυγικό κτίριο που θα αναβαθμιστεί βιώνουν κάτι γνώριμο σε όλους μας: πολύ κρύους χειμώνες με υγρασία και ανυπόφορα ζεστά καλοκαίρια. “Ξεκινάει η καμπάνια για το δεύτερο πιο σημαντικό project μας μετά από αυτό του Παπάγου. Την ώρα που έννοιες όπως η αειφορία ή η ορθολογική χρήση ενέργειας έχουν χάσει το πραγματικό τους νόημα, την ώρα που οι πολίτες απελπισμένοι ψάχνουν άδικα να βρουν φθηνούς και αποδοτικούς τρόπους θέρμανσης και ζουν σε συνθήκες απόλυτης ενεργειακής φτώχειας και άθλιας ποιότητας ζωής, εμείς θα αποδείξουμε ότι εύκολα και μεθοδικά μπορούμε όλοι να ζούμε σε καλύτερα σπίτια. Το αποδείξαμε μια φορά, θα το αποδείξουμε πάλι και τώρα και με ένα όπλο παραπάνω τη δεδομένη στιγμή: πολύ περισσότερη εμπειρία αλλά και ισχυρότερους συμμάχους.” αναφέρει ο επικεφαλής των Passivistas και πρόεδρος του ΕΙΠΑΚ, Στέφανος Παλλαντζάς.
      “Μια σωστή ενεργειακή μετάβαση ξεκινάει από τη μείωση των ενεργειακών μας αναγκών. Όταν αυτό συνδυάζεται με ένα σπιτικό στο οποίο ζεις άνετα, είναι σαν να λούζεται από φως ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε. Μακάρι η πολιτεία να παραδειγματιστεί βλέποντας απλούς ανθρώπους που αλληλοστηρίζονται και προχωράνε μόνοι τους και να δημιουργήσει τον χώρο για τη μετατροπή του κτιριακού αποθέματος σε παθητικές κατοικίες. Μέχρι τότε έχουμε μόνο ο ένας την άλλην.” σχολιάζει η Σάντυ Φαμελιάρη, Υπεύθυνη Προγραμμάτων για την Κλιματική Αλλαγή στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.
      “Οι πόλεις με ουδέτερο άνθρακα διακυβεύονται στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη. Αλλά για να φτάσουμε στις πόλεις πρέπει να ξεκινήσουμε από τα κτίρια, να πάμε σε οικοδομικά τετράγωνα, να πάμε στη γειτονιά αναβαθμίζοντας τα κτίρια σε παθητικά και μετά να προχωρήσουμε στις πόλεις. Αυτό είναι ένα στοίχημα, θέλει δουλειά αλλά είμαστε εδώ και θα το κάνουμε!” δηλώνει ο Δήμαρχος Μοσχάτου-Ταύρου Ανδρέας Ευθυμίου.
      Το καλύτερο σπίτι δεν είναι προνόμιο των λίγων, είναι δικαίωμα όλων και κάνει καλό και στον πλανήτη! Οι δωρεές θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση του έργου και οι ενδιαφερόμενοι θα απολαύσουν μια σειρά από δωράκια και προνόμια.
      Από μικρά αναμνηστικά μέχρι συμβουλές σύστασης ενεργειακών κοινοτήτων και επισκέψεις στο κτίριο με “ξεναγό” που θα εξηγεί γιατί αυτό είναι το σπίτι του μέλλοντος. Ωφελούμενη θα είναι συνολικά η κοινωνία, αφού Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου, Greenpeace και Δήμος Μοσχάτου-Ταύρου στοχεύουν να αξιοποιήσουν αυτό το παράδειγμα ως πρότυπο για τις αναγκαίες αναβαθμίσεις, προς μείωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος και βελτίωσης του βιοτικού μας επιπέδου.
      Βοήθησε κι εσύ τον Μάριο, την Κούλα, τον Κώστα και τους υπόλοιπους ενοίκους της Πειραιώς 211 να αποκτήσουν το σπίτι που τους αξίζει και που θα λειτουργήσει ως παράδειγμα για όλους μας! Το καλύτερο σπίτι δεν είναι προνόμιο των λίγων, είναι δικαίωμα όλων και κάνει καλό και στον πλανήτη!
       
    11. Περιβάλλον

      Engineer

      Μέσα στην τελευταία εξαετία έχουν σημειωθεί οι τρεις χειρότερες περίοδοι δασικών πυρκαγιών που έχουν καταγραφεί ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή του για τις δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
      Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η περσινή περίοδος πυρκαγιών ήταν η δεύτερη χειρότερη στο έδαφος της ΕΕ, όσον αφορά την έκταση των καμένων περιοχών (από τότε που άρχισαν να καταγράφονται σχετικά στοιχεία το 2006), μετά το 2017, όταν είχαν καεί πάνω από 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (km²). Πάνω από 5.500 km² εδαφών κάηκαν το 2021 -μια έκταση υπερδιπλάσια του Λουξεμβούργου- ενώ πάνω από 1.000 km² κάηκαν σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, οι οποίες αποτελούν τη δεξαμενή βιοποικιλότητας της ΕΕ.
      Το 2021 καταγράφηκαν δασικές πυρκαγιές σε 22 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Η Ιταλία επλήγη περισσότερο περισσότερο από τις πυρκαγιές (όσον αφορά την έκταση των καμένων περιοχών) και ακολούθησαν Τουρκία, Πορτογαλία και Ελλάδα. Ειδικότερα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου οι καμένες περιοχές το 2021 ήσαν περίπου διπλάσιες σε σχέση με το 2020 και η χρονιά ήταν η δεύτερη χειρότερη μετά το 1986 όσον αφορά το μέσο μέγεθος των δασικών πυρκαγιών, καθώς ο συνολικός αριθμός τους ήταν ο μικρότερος που έχει καταγραφεί. Πράγμα που σημαίνει ότι πέρυσι υπήρξαν μεν αρκετά λιγότερες πυρκαγιές αλλά πολύ μεγαλύτερες.
      Συνολικά, από το 2017 που καταγράφηκε η χειρότερη περίοδος πυρκαγιών στα χρονικά, έχουν καεί 35.340 km² από δασικές πυρκαγιές, έκταση μεγαλύτερη από εκείνη του Βελγίου. Περίπου το 35% της συνολικής καμένης έκτασης, πάνω από 11.600 km², βρισκόταν σε περιοχές του δικτύου Natura 2000.
      Η έκθεση δεν καλύπτει τις φετινές πυρκαγιές, οι οποίες ήσαν ακόμη πιο καταστροφικές από τις πυρκαγιές του 2021, καθώς το 2022 φαίνεται πως θα είναι ακόμα χειρότερο, επιβεβαιώνοντας την ανησυχητική καταστροφική τάση των τελευταίων ετών. Φέτος εκτιμάται ότι έχει ήδη καεί μια έκταση 8.600 km². Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες εκτάσεις που έχουν καταστραφεί έως τα τέλη Οκτωβρίου από δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, σημειώνοντας νέα ρεκόρ καμένων εκτάσεων σε εννέα χώρες της ΕΕ.
      Παρά το γεγονός πάντως ότι οι εκτάσεις που κάηκαν από δασικές πυρκαγιές ήταν εξαιρετικά εκτεταμένες το 2022, τονίζεται ότι ο αριθμός των ανθρώπινων απωλειών περιορίστηκε χάρη στα μέτρα πρόληψης που εφαρμόστηκαν από τα κράτη μέλη της ΕΕ και τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ.
      Πηγή: ΑΜΠΕ
    12. Περιβάλλον

      Engineer

      Οι κυκλώνες είναι οι κύριοι ρυθμιστές των καιρικών συνθηκών στην περιοχή της Μεσογείου και αποτελούν συχνά κίνδυνο, προκαλώντας ανεμοθύελλες και έντονες βροχοπτώσεις. Επιπλέον, οι κυκλώνες διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη μεταβλητότητα του κλίματος ελέγχοντας την ωκεάνια κυκλοφορία και τον περιφερειακό κύκλο του νερού, και κινητοποιώντας και μεταφέροντας μεγάλες ποσότητες σκόνης από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη.
      Παρά τα πρόσφατα επιτεύγματα της επιστημονικής κοινότητας για την παροχή βαθύτερης γνώσης για τις ατμοσφαιρικές διεργασίες και τις επιπτώσεις που σχετίζονται με τους μεσογειακούς κυκλώνες, εξακολουθούν να υπάρχουν επιστημονικές προκλήσεις που δεν έχουν αντιμετωπιστεί που απαιτούν συντονισμένη προσέγγιση. Επιπλέον, η έλλειψη άμεσης αλληλεπίδρασης μεταξύ ακαδημαϊκών ερευνητών και επιστημόνων πρόβλεψης καιρού/κλίματος που εργάζονται σε επιχειρησιακά κέντρα, εμποδίζει την αποτελεσματική εκμετάλλευση των θεμελιωδών ερευνητικών αποτελεσμάτων για τη βελτίωση των ατμοσφαιρικών μοντέλων με απτό τρόπο. Ως εκ τούτου, είναι αναμφισβήτητο ότι υπάρχουν δυνητικά μεγάλα κοινωνικά οφέλη από τη βελτίωση των προβλέψεων κυκλώνων για τα χρονοδιαγράμματα του καιρού και του κλίματος.
      Η αποτελεσματική δικτύωση μεταξύ των ενδιαφερομένων, των επιχειρησιακών μετεωρολόγων και των ερευνητών είναι έγκαιρη και απαραίτητη για την αντιμετώπιση τόσο των προκλήσεων του συντονισμού της έρευνας όσο και της επιχειρησιακής εφαρμογής των επιστημονικών αποτελεσμάτων στις υπηρεσίες καιρού και κλίματος. Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα COST Action MedCyclones (CA19109) συντονίζει τις δραστηριότητες ερευνητών στη μετεωρολογία και την κλιματολογία, και επιστημόνων από υπηρεσίες καιρού/κλίματος με κύριο στόχο την παροχή βαθύτερης κατανόησης των μεσογειακών κυκλώνων και τη σημαντική βελτίωση της ευρωπαϊκής ικανότητας πρόβλεψης των περιβαλλοντικών και κλιματικών επιπτώσεών τους.
      Στο πρόγραμμα MedCyclones συμμετέχουν ερευνητές από 29 χώρες, μεταξύ των οποίων 15 Έλληνες επιστήμονες από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, και το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών.
       
    13. Περιβάλλον

      Engineer

      Η εθνική οδός σε μια πόλη, γίνεται με στόχο την αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας.
      Ωστόσο, όσο οι οδηγοί έχουν περισσότερες διαδρομές, επιλέγουν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το αυτοκίνητο ως μέσο μεταφοράς αντί να χρησιμοποιούν τις δημόσιες συγκοινωνίες ή τα ποδήλατα, με αποτέλεσμα το κυκλοφοριακό πρόβλημα να παραμένει άλυτο.
      Για το λόγο αυτό, οι αρχές σε 6 πόλεις σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Ασία, καινοτόμησαν και αποφάσισαν να μετατρέψουν τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους σε σύγχρονα αστικά πάρκα.
      Οι πρισσότερες βρίσκονται στις ΗΠΑ, γεγονός που σημαίνει ότι οι Αμερικανοί σχεδιαστές μελετούν περαιτέρω την ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών.
      Κάποιες από αυτές έχουν ολοκληρώσει τα έργα, ενώ άλλα βρίσκονται ακόμα υπό κατασκευή.
      Harbor Drive – Πόρτλαντ ΗΠΑ
      πηγή: archdaily.com Το Πόρτλαντ ήταν η πρώτη πόλη των ΗΠΑ που αποφάσισε να μετατρέψει την εθνική οδό σε αστικό πάρκο. το Όρεγκον Harbour Drive που χτίστηκε στην όχθη του ποταμού Willamette. Το 1974 ξεκίνησε το έργο μετασχηματισμού που οδήγησε στον Tom McCall Park.
      Η γέφυρα Hawthorne, η οποία ήταν αρχικά μέρος του αυτοκινητόδρομου, έγινε γέφυρα για ποδηλάτες και πεζούς, συνδέοντας την First Avenue με το πάρκο.
      Cheonggyecheon, Σεούλ – Νότια Κορέα
      πηγή: archdaily.com Η υπερυψωμένη οδός Cheonggyecheon στη Σεούλ χτίστηκε πάνω σε ένα κανάλι. Προκειμένου να αντιμετωπίσει την περιβαλλοντική ρύπανση και τον θόρυβο που προκαλούν τα περισσότερα από 160.000 οχήματα που χρησιμοποιούν τον αυτοκινητόδρομο καθημερινά, ο δήμαρχος Λι Μιγιούνγκ Μπακ, ξεκίνησε ένα σχέδιο για την κατεδάφισή του και την κατασκευή ενός πάρκου.
      Ο νέος βιώσιμος χώρος οδήγησε σε μείωση των επιπέδων θορύβου και τη θερμοκρασία στη γύρω περιοχή.
      Pier Freeway, Σαν Φρανσίσκο
      πηγή: archdaily.com Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στο Σαν Φρανσίσκο, ένα σχέδιο άρχισε να κατεδαφίζει τον αυτοκινητόδρομο Καλιφόρνια 480 με την ιδέα να χτιστεί ένα πάρκο. Όμως το 1991 ο διώροφος αυτοκινητόδρομος κατεδαφίστηκε αφού υπέστη ζημιές από τον σεισμό του 1989. Μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ανοικοδόμηση του αυτοκινητόδρομου ήταν πολύ πιο ακριβή από την κατασκευή ενός πάρκου.
      Σήμερα το μέρος έχει μια από τις καλύτερες θέες στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο και διαθέτει πολλά χιλιόμετρα για πεζούς και ποδηλάτες.
      Μαδρίτη Ρίο, Μαδρίτη
      πηγή: archdaily.com Το 2000 ξεκίνησε το έργο της Μαδρίτης Ρίο, το οποίο επιδίωξε να αποκαταστήσει τις όχθες του ποταμού Μανζάρες.
      Δεδομένου ότι υπήρχαν αρκετές ιστορικές κατασκευές, όπως το Puente de Segovia, η παλαιότερη γέφυρα της πόλης, το Ermita Virgen del Puerto και το Puente del Rey, το έργο πραγματοποίησε την αποκατάσταση διατηρώντας παράλληλα αυτές τις πτυχές της ιστορίας της πόλης στη μέση πάρκο.
      Το πάρκο άνοιξε το 2011, προσφέροντας στους πολίτες χώρους για αθλήματα, περιπάτους και ευκαιρίες να μάθουν για την ιστορία της πόλης. Σε αυτήν την περίπτωση, ο αυτοκινητόδρομος δεν κατεδαφίστηκε εντελώς, αλλά η κυκλοφορία εκτρέπεται από υπόγειες σήραγγες.
      Park East Freeway, Μιλγουόκι
      πηγή: archdaily.com Στη δεκαετία του 1960, το έργο είχε ξεκινήσει με στόχο να κυκλώσει την πόλη. Οι κάτοικοι όμως διαμαρτυρήθηκαν, λόγω του ότι θα προκαλούσε πολύ φασαρία.
      Η εθνική οδός δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και ορισμένα τμήματα κατεδαφίστηκαν μεταξύ 1999 και 2002 για την ανάπτυξη του έργου Park East Corridor, το οποίο, όταν τελειώσει, θα επιτρέψει την ελεύθερη πρόσβαση από το κέντρο της πόλης στον ποταμό.
      Alaskan Way, Σιάτλ
      πηγή: archdaily.com Το 2001 ένας σεισμός κατέστρεψε την διάβαση πεζών του αυτοκινητόδρομου της Αλάσκας στο Σιάτλ. Αρχικά, το σχέδιο ήταν να το ανοικοδομήσει, ωστόσο, αποφασίστηκε αργότερα να κατασκευαστεί μια υπόγεια σήραγγα τεσσάρων λωρίδων, έτσι ώστε στην επιφάνεια οι περιοχές κατά μήκος του κόλπου Elliot να ενωθούν με την υπόλοιπη πόλη μέσω ενός νέου πεζόδρομου. Τα εγκαίνια του πάρκου έχουν προγραμματιστεί για το επόμενο έτος.
    14. Περιβάλλον

      Engineer

      Μόλυβδος από τη βενζίνη που χρησιμοποιούσαν τα αυτοκίνητα μέχρι τα τέλη του περασμένου αιώνα συνεχίζει να ρυπαίνει τον αέρα του Λονδίνου περισσότερο από δύο δεκαετίες μετά την απαγόρευση των καυσίμων με μόλυβδο το 1999, αποκαλύπτει η ανάλυση δειγμάτων.
      Τα επίπεδα μολύβδου στον αέρα της βρετανικής πρωτεύουσας έχουν έκτοτε μειωθεί και συμμορφώνονται πλέον με τα ανώτατα επιτρεπτά όρια. Παρόλα αυτά, η διεθνής ερευνητική ομάδα επισημαίνει ότι δεν υπάρχουν «ασφαλή» επίπεδα για την έκθεση σε μόλυβδο και οι δυνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία πρέπει να διερευνηθούν, όπως συνέβη εξάλλου στις ΗΠΑ.
      Ο μόλυβδος χρησιμοποιείτο κάποτε ευρέως στις μπαταρίες, τα χρώματα, τις σωληνώσεις και τα καύσιμα, όπου λειτουργούσε ως ενισχυτικό καύσης. Η χρήση του στη βενζίνη σταδιακά καταργήθηκε μετά τη δημοσίευση μελετών που ενοχοποιούσαν το μέταλλο για διαταραχές της ανάπτυξης και του νευρικού συστήματος στα παιδιά και για προβλήματα του καρδιαγγειακού συστήματος, των νεφρών και του αναπαραγωγικού συστήματος στους ενήλικες.
      «Παρόλο που ακόμα δεν γνωρίζουμε τις συνέπειες της μελέτης μας στη δημόσια υγεία, τα δεδομένα δείχνουν ότι η βενζίνη με μόλυβδο μπορεί ακόμα να εκθέτει τον πληθυσμό σε χαμηλά επίπεδα και να έχει επιβλαβείς συνέπειες» δήλωσε η Έλινο Ρέζονγκλις του Imperial College του Λονδίνου, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση PNAS.
      H Ρέσονγκλις και οι συνεργάτες της εξέτασαν 18 δείγματα αιωρούμενων σωματιδίων που συλλέχθηκαν από την οδό Μέριμποουν το 2018 αι 20 δείγματα που συλλέχθηκαν στην ταράτσα ενός κτιρίου 24 μέτρων στο κάμπους του Imperial στο Σάουθ Κένζινγκτον.
      Δεδομένα για τη χρήση μολύβδου τις προηγούμενες δεκαετίες, σε συνδυασμό με υπολογισμό της αναλογίας ισοτόπων στα δείγματα έδειξε ότι οι πηγές μολύβδου παραμένουν σταθερές στην πορεία του χρόνου από το 2001 μέ3χρι σήμερα.
      Επιπλέον, η αναλογία ισοτόπων στα δείγματα ταίριαζε με τις αντίστοιχες ισοτοπικές αναλογίες της σκόνης των δρόμων και το επιφανειακό έδαφος, ένδειξη ότι ο μόλυβδος που αιωρείται σήμερα στην ατμόσφαιρα προέρχεται από σκόνη που επικάθεται στο έδαφος και μετά ανακινείται και σηκώνεται ξανά στον αέρα.
      Η ανάλυση έδειξε ακόμα ότι το 40% του μολύβδου των αιωρούμενων σωματιδίων προέρχεται από τη χρήση βενζίνης με μόλυβδο μέχρι το 1999.
      Τη δεκαετία του 1980, η μέση συγκέντρωση του μολύβδου στον αέρα του Λονδίνου μειώθηκε από τα 500-600 νανογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα στα 300 ng/m3, πριν πέσει περαιτέρω στα 20 ng/m3  το 2000. Η συγκέντρωση που καταγράφηκε από τη νέα μελέτη στην οδό Μέριμποουμ το καλοκαίρι του 2018 περιοριζόταν στα 8 ng/m3.
      Δεδομένου όμως ότι όρια «ασφαλούς» έκθεσης δεν υπάρχουν, το ενδεχόμενο επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία δεν μπορεί να αποκλειστεί, τονίζει η ερευνητική ομάδα.
      «Τα ευρήματα από τη μελέτη στο Λονδίνο βρίσκονται σε συμφωνία με τα αποτελέσματα ανάλογων μελετών στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας και εγείρουν ερωτήματα για τη μακροπρόθεση ρύπανση από μόλυβδο σε άλλες μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο» σχολιάζει ο καθηγητής Ντόμινικ Ουάις, τελευταίος συγγραφέας της δημοσίευσης.
      Εφόσον διαπιστωθεί ότι οι συγκεντρώσεις που καταγράφηκαν είναι όντως επιβλαβείς, η βρετανική κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
      Μια λύση θα ήταν η κάλυψη των μολυσμένων επιφανειών με φρέσκο χώμα, μια προσέγγιση που μείωσε τα επίπεδα μολύβδου στο αίμα παιδιών στη Νέα Ορλεάνη, επισημαίνει η ομάδα.
    15. Περιβάλλον

      Engineer

      Εμφανής επένδυση στην καταστολή έναντι της πρόληψης, υποαπορρόφηση χρηματοδοτικών πόρων, καθυστερήσεις, έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού, καθώς και ελλιπείς ελεγκτικοί μηχανισμοί, τροχοπέδη για την πρόληψη Παρουσιάστηκε σήμερα από το WWF Ελλάς η απολογιστική έκθεση του διετούς προγράμματος με θέμα τη διαχείριση των κρατικών πόρων για την πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών, το οποίο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, σε συνεργασία με το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR). Το πρόγραμμα με τίτλο "Ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στη χρηματοδότηση της πρόληψης και καταστολής των δασικών πυρκαγιών με τη συμβολή των πολιτών", είχε ως κεντρικό στόχο να ρίξει φως στο θέμα της διαχείρισης των κρατικών πόρων που διατίθενται για τη δασοπυροπροστασία, να χαρτογραφήσει τα σημαντικότερα κενά στην όλη διαδικασία διάθεσης, απορρόφησης και αξιοποίησης αυτών των πόρων, και εν τέλει, μέσω συγκεκριμένων προτάσεων, να ενισχυθεί η εύρυθμη λειτουργία του εθνικού συστήματος δασοπυροπροστασίας.
      Η ολοκλήρωση του έργου συμπίπτει με την έναρξη της φετινής αντιπυρικής περιόδου, η οποία έρχεται μετά από μια δύσκολη χρονιά κατά την οποία σημειώθηκε ο δεύτερος χειρότερος απολογισμός καμένων εκτάσεων των τελευταίων 20 ετών για τη χώρα μας (συνολικά 1,5 εκατ. καμένα στρέμματα). Το 2021, για μια ακόμα φορά, το εθνικό σύστημα δασοπυροπροστασίας βασισμένο εν πολλοίς σε μια κατασταλτική φιλοσοφία, δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις, με βαριές συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον, την άγρια ζωή, αλλά και την κοινωνία. Με την κλιματική κρίση να επιδρά καθοριστικά πλέον στην αύξηση της έντασης, αλλά και της συχνότητας των πυρκαγιών στη Μεσόγειο, είναι σαφές ότι χρειάζεται άμεσα μετακίνηση του ειδικού επιχειρησιακού βάρους από την καταστολή στη πρόληψη, αλλά και αναθεώρηση των διαδικασιών που αφορούν στη χρηματοδότηση των κρατικών φορέων που είναι επιφορτισμένοι με την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.
      Τι ρόλο, όμως, παίζουν οι πόροι που δίνονται για την αποτελεσματική ή μη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών; Η χρηματοδότηση της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα περιλαμβάνει ένα σύνθετο πλέγμα ποικίλων χρηματοδοτικών εργαλείων και πόρων που προέρχονται από πολλές πηγές (εθνικές και ενωσιακές) και διοχετεύονται σε εξίσου πολυάριθμους δικαιούχους, συνθέτοντας έτσι ένα δαιδαλώδες σύστημα διαδικασιών. Ωστόσο, παρά την κομβική σημασία της διαχείρισης και κατανομής των χρηματοδοτήσεων, δεν έχει υπάρξει έως και σήμερα στη χώρα μας καμία προσπάθεια καταγραφής, αξιολόγησης και δημοσιοποίησης στοιχείων που αφορούν στη διαχείριση των πόρων που δαπανώνται στην πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών. Χωρίς αυτά τα δεδομένα, είναι πρακτικά αδύνατο να πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε τεκμηριωμένη απολογιστική αξιολόγηση του τί δουλεύει, τί πρέπει να βελτιωθεί και τί πρέπει να αλλάξει.
      Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ανέλυσε δύο σημαντικές πτυχές της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα: Αφενός, την εκτίμηση των πόρων που έχουν διατεθεί για την πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών κατά την περίοδο 2016-2020, και αφετέρου, την αξιολόγηση της διαδικασίας που ακολουθείται για την κατανομή των πόρων στα κύρια χρηματοδοτικά εργαλεία (χρηστή διακυβέρνηση, λογοδοσία, διαφάνεια).
      Τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσης  του WWF Ελλάς αποτυπώνονται ως εξής: 
      Ανισοκατανομή μεταξύ καταστολής και πρόληψης και υποαπορρόφηση: Το σύστημα χρηματοδότησης της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών εστιάζει κυρίως σε δράσεις καταστολής έναντι δράσεων πρόληψης. Μάλιστα, για την περίοδο 2016-2020, το 83,95% των συνολικών κρατικών πόρων κατευθύνεται προς την καταστολή και μόλις το 16,05%  προς την πρόληψη. Την ίδια στιγμή, η τελευταία έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ κάνει έκκληση προς τις κυβερνήσεις να επανεξετάσουν τις δαπάνες για την κατάσβεση των πυρκαγιών προτείνοντας τη διάθεση του 45% του προϋπολογισμού τους για την πρόληψη και την ετοιμότητα, το 35% για την καταστολή  των πυρκαγιών και το 20% για την αποκατάσταση. Παράλληλα, παρατηρείται υπο-απορρόφηση των πόρων, ειδικά στον τομέα της δασικής διαχείρισης, καθώς και καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση επαναλαμβανόμενων δράσεων. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 (Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα) μέχρι σήμερα έχουν απορροφηθεί συνολικά 26.546.715,8€ από τον συνολικό εγκεκριμένο προϋπολογισμό που ανέρχεται στα 49.812.023,39€ (απορρόφηση κατά 53,29%). Αντίστοιχα, στον θεματικό στόχο “Κλιματική αλλαγή – Πρόληψη” από τα 817.462.866€ που είναι διαθέσιμα έχει συμβασιοποιηθεί και είναι σε διαδικασία υλοποίησης μόλις το 51,5% των πόρων. Και αυτό παρότι υπάρχουν τεράστιες ανάγκες, όπως για παράδειγμα η ενίσχυση των εθελοντικών ομάδων πολιτικής προστασίας με υλικό εξοπλισμό και η δασική διαχείριση. 
      Χαρακτηριστικό είναι επίσης, το γεγονός ότι στο Πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης” από τους 332 Δήμους της χώρας, τις 13 Περιφέρειες και τους Διαδημοτικούς Φορείς (Συνδέσμους), μέχρι στιγμής μόνο 11 δήμοι, 1 Περιφέρεια και 1 σύνδεσμος δήμων (ΣΠΑΥ) έχουν υποβάλει προτάσεις. Όπως αναδείχθηκε στα εργαστήρια διαβούλευσης που πραγματοποιήσαμε, αυτό οφείλεται στην έλλειψη συνεργασίας, σχεδιασμού, τεκμηρίωσης και υλοποίησης ανάμεσα στα τμήματα Προγραμματισμού και Πολιτικής Προστασίας των ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού.
      Έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού της χρηματοδότησης των δράσεων πρόληψης και καταστολής: Η χρηματοδότηση των δράσεων πρόληψης και καταστολής των δασικών πυρκαγιών γίνεται αποσπασματικά, από διαφορετικά χρηματοδοτικά εργαλεία, χωρίς ολοκληρωμένο και μακροχρόνιο κεντρικό σχεδιασμό για την καταγραφή των αναγκών και των απαιτούμενων δράσεων με στόχο την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Ανεπαρκής τεκμηρίωση και αιτιολόγηση των αποφάσεων και κενά στη συμμετοχή των πολιτών: Οι αποφάσεις κατανομής και διάθεσης των πόρων στηρίζονται σε μια αποσπασματική καταγραφή των υφιστάμενων αναγκών από τους δικαιούχους φορείς χωρίς να προηγείται μία ολοκληρωμένη τεκμηρίωση των απαιτούμενων δράσεων. Κενά διαπιστώθηκαν, επίσης, τόσο στη δημόσια πρόσβαση των πολιτών στις πληροφορίες και στα έγγραφα βάσει των οποίων ελήφθησαν οι σχετικές αποφάσεις κατανομής των πόρων, όσο και στη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία καταγραφής των αναγκών ή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.  Έλλειψη απολογιστικών εκθέσεων: Μέχρι σήμερα κανένας αρμόδιος δημόσιος φορέας δεν φαίνεται να συντάσσει εκθέσεις πεπραγμένων, στις οποίες να συμπεριλαμβάνεται και οικονομικός απολογισμός των έργων με βάση τους πόρους που έλαβε.  Αποσπασματικότητα ελέγχων σχετικά με την αξιοποίηση των δημόσιων πόρων: Ενώ τα χρηματοδοτικά εργαλεία που διαχειρίζονται ενωσιακούς πόρους έχουν ένα δομημένο, αυστηρό και πολυεπίπεδο σύστημα ελέγχων για τα πεπραγμένα, δεν συμβαίνει το ίδιο με τις υπόλοιπες πηγές χρηματοδότησης των δασικών πυρκαγιών. Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται ανά χρηματοδοτικό εργαλείο φαίνονται αποσπασματικοί  και ελλιπείς, καθώς απουσιάζει η προηγούμενη τεκμηρίωση των αναγκών, στοιχείο που αποτελεί βασικό κενό στο υπάρχον σύστημα δασοπυροπροστασίας. Βάσει των συμπερασμάτων αυτών, η έκθεση περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις του WWF, οι οποίες αποσκοπούν να ενισχύσουν τις δράσεις πρόληψης, κυρίως μέσα από την καλύτερη οργάνωση και συντονισμό των χρηματοδοτικών εργαλείων. Σημειώνεται πως οι προτάσεις αυτές αξιοποιούν και ενισχύουν το υφιστάμενο καθεστώς χρηματοδότησης και διαχείρισης των πόρων για τις δασικές πυρκαγιές, καθώς και τις προβλέψεις του πρόσφατου νόμου 4662/2020 (Α΄27) για τον εθνικό μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων και αντιμετώπισης κινδύνων. Ειδικότερα, οι προτάσεις είναι οι εξής:
      Κατάρτιση ενός Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, που θα αποτελεί μέρος ενός μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδιασμού για τη χρηματοδότηση δράσεων για μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Ενίσχυση και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας που προβλέπεται στο άρθρο 12 του ν. 4662/2020 (Α΄27) για τον αποτελεσματικό συντονισμό των υφιστάμενων χρηματοδοτικών εργαλείων στο πλαίσιο της εφαρμογής του προτεινόμενου Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας. Δημιουργία μιας ανοιχτής Ενιαίας Πλατφόρμας Δεδομένων Χρηματοδότησης για την Αντιμετώπιση των Δασικών Πυρκαγιών (με προτεινόμενη ονομασία ΗΦΑΙΣΤΟΣ) για την ενίσχυση της διαφάνειας και της πρόσβασης των πολιτών σε πληροφορίες σχετικά με τη χρηματοδότηση δράσεων για την πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών. Δημιουργία ενός κεντρικού ελεγκτικού μηχανισμού στη ΓΓΠΠ για τον οικονομικό έλεγχο των αποφάσεων κατανομής και αξιοποίησης των πόρων. Ο μηχανισμός αυτός θα παρακολουθεί και θα ελέγχει τις αποφάσεις κατανομής στα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία, τόσο σε ό,τι αφορά στην εναρμόνισή τους με το προτεινόμενο Εθνικό Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας και την αποδοτικότητά τους από οικονομικής άποψης, καθώς και την αξιοποίηση των διατιθέμενων οικονομικών πόρων για την υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεων. Η Παναγιώτα Μαραγκού, επικεφαλής προγραμμάτων προστασίας περιβάλλοντος στο WWF Ελλάς, δήλωσε: «Η ανάγκη ενίσχυσης των πόρων για την πρόληψη σε σχέση με την καταστολή είναι το πρώτο απαραίτητο βήμα. Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των πυρκαγιών απαιτεί επιπλέον και κατά κύριο λόγο, την εγκαθίδρυση κατάλληλων επιχειρησιακών πλαισίων, την κινητοποίηση της κοινωνίας και την αποτελεσματική και διαφανή χρήση των διαθέσιμων πόρων. Πρόκειται για ένα τρίπτυχο που είναι ικανό να θωρακίσει τα φυσικά οικοσυστήματα, αλλά και τις κοινωνίες από τις δασικές πυρκαγιές, μέσω της πρόληψης. Αρκεί, βέβαια, να τεθεί σε άμεση εφαρμογή». 
      Στη χαοτική νέα κανονικότητα που διαμορφώνει η κλιματική κρίση, οι πιο διαχειρίσιμες πυρκαγιές είναι εκείνες που προλαμβάνονται. Μόνο μέσω της πρόληψης, μπορεί να ελεγχθεί η εξάπλωσή τους και να ελαχιστοποιηθεί η έντασή τους. Η αλλαγή της κουλτούρας του συστήματος δασοπυροπροστασίας είναι το μεγάλο ζητούμενο. Χρειαζόμαστε μια νέα στρατηγική που θα λαμβάνει υπόψη τις συνθήκες της κλιματικής κρίσης και τα σενάρια εξέλιξης του φαινομένου των δασικών πυρκαγιών, θα εξασφαλίζει τη μετακίνηση της έμφασης στην πρόληψη, θα υπαγορεύει αναγκαίες αλλαγές στον χωρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, θα αξιολογεί συστηματικά το σύστημα δασοπυροπροστασίας ώστε να εντοπίζει εγκαίρως κενά και παραλείψεις με σαφή και τεκμηριωμένο τρόπο. Μια κουλτούρα που θα στηρίζεται στη συνεργασία, στην επιστημονική γνώση, και στη διακομματική συναίνεση. Θα μαθαίνει από τα λάθη του παρελθόντος, θα αξιοποιεί τα πορίσματα των ειδικών επιτροπών και τις εκθέσεις διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών αδιαφορώντας για τις όποιες βραχυχρόνιες πολιτικές σκοπιμότητες. 
      Η πλήρης έκθεση με τα συμπεράσματα, τις προτάσεις του WWF, καθώς και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε είναι διαθέσιμη εδώ. 
      Σημειώσεις & συνοδευτικά υλικά
      Μπορείτε να κατεβάσετε σχετικά infographics από εδώ. Γενικό φωτογραφικό υλικό, διαθέσιμο εδώ. Υπόμνημα WWF προς υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Χρήστο Στυλιανίδη, με προτάσεις για θέματα βελτίωσης του συστήματος δασοπυροπροστασίας (Φεβρουάριος 2022). Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 13,5 εκ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.activecitizensfund.gr 
    16. Περιβάλλον

      Engineer

      To WWF Ελλάς σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ) παρουσιάζουν σήμερα μία νέα ολοκληρωμένη πρόταση νόμου για τα περιβαλλοντικά δικαιώματα. Η πρόταση νόμου ολοκληρώθηκε έπειτα από 3 μήνες δημόσιας διαβούλευσης και συνδιαμορφώθηκε μαζί με πολίτες και φορείς της κοινωνίας των πολιτών.
      Το 2023 ήταν η χρονιά που η κλιματική κρίση άφησε το καταστροφικό της αποτύπωμα σε ολόκληρο τον κόσμο, κάνοντας ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη λήψης από τα κράτη ολοένα και περισσότερο φιλόδοξων και ισχυρών πολιτικών πρωτοβουλιών και μέτρων για τον μετριασμό των επιπτώσεών της, αλλά και την προσαρμογή στις νέες συνθήκες με στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κοινωνιών. Η μεγαλύτερη πρόκληση αφορά στο πώς η μετάβαση σε μία κλιματικά ουδέτερη κοινωνία θα γίνει με δίκαιο τρόπο, συμπεριλαμβάνοντας όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες και λαμβάνοντας υπόψη τις επιμέρους ανάγκες τους. Μία τέτοια δίκαιη μετάβαση προϋποθέτει την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, και όλων των κοινωνικών ομάδων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων που λαμβάνονται για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και των ολοένα και πιο έντονων φαινομένων που αυτή προκαλεί. Άλλωστε, η συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση των αποφάσεων που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος, και άρα της ίδιας τους της ζωής, προϋποθέτει την ελεύθερη και άμεση πρόσβασή τους σε έγκυρη πληροφόρηση, ενώ αποτελεί θεμελιώδες περιβαλλοντικό δικαίωμα που πρέπει να διαφυλαχθεί.
      Πλήθος διατάξεων του διεθνούς, ενωσιακού και εθνικού δικαίου προβλέπουν τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων για το περιβάλλον. Ωστόσο, το πλαίσιο αυτό στην Ελλάδα είναι διάσπαρτο, κατά περιπτώσεις ανεπαρκές ή εφαρμόζεται ελλιπώς στην πράξη.
      Στο πλαίσιο αυτό, και με στόχο την ενίσχυση και επέκταση των προβλέψεων της νομοθεσίας που ισχύει σήμερα για τη συμμετοχή του κοινού σε όλο το φάσμα της παραγωγής και εφαρμογής των διοικητικών πράξεων, νομοθετικών ρυθμίσεων και δημόσιων πολιτικών που αφορούν στο περιβάλλον στην Ελλάδα, διαμορφώθηκε μία ολοκληρωμένη πρόταση νόμου, στην οποία εισάγονται νέες διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης και συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων. Τα κύρια σημεία της πρότασης, η οποία τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τον περασμένο Ιούλιο έως τον Οκτώβριο του 2023 και φιλοξενήθηκε στην ειδικά διαμορφωμένη πλατφόρμα δημόσιων διαβουλεύσεων του WWF Ελλάς Ecodialogues, αφορούν στα εξής:
      Δημιουργία ενός ενιαίου δικτυακού τόπου, ανοιχτής πρόσβασης, όπου θα διεκπεραιώνονται όλες οι διαδικασίες συμμετοχής του κοινού στη λήψη αποφάσεων για το περιβάλλον. Διασφαλίσεις για την αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων συμμετοχής, όπως π.χ. ρητή ρύθμιση κατά των απειλητικών αγωγών κατά ατόμων ή περιβαλλοντικών ομάδων (υποθέσεις SLAPP). Ενίσχυση της συμμετοχής του κοινού σε δημόσιες διαβουλεύσεις για περιβαλλοντικά θέματα που περιλαμβάνουν την έγκαιρη γνωστοποίηση επικείμενων διαβουλεύσεων, την επέκταση των δημόσιων διαβουλεύσεων σε νέες πράξεις (π.χ. Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, τροπολογίες, προτάσεις νόμων και προτάσεις αναθεώρησης του Συντάγματος κ.λπ.), και την πρόβλεψη συμμετοχής του κοινού μέσω διερευνητικής διαβούλευσης, που αποτελεί την πρώιμη διαβούλευση με το κοινό όταν όλα τα ενδεχόμενα και οι επιλογές πολιτικής είναι ακόμα ανοιχτά. Ισχυροποίηση του ρόλου των τοπικών κοινωνιών με δεσμευτικά τοπικά δημοψηφίσματα. Διαδικασία πρωτοβουλίας πολιτών για έκδοση κανονιστικής πράξης από τη Διοίκηση. Δυνατότητα κάθε πολίτη να υποβάλλει αίτηση για περιβαλλοντικό έλεγχο οποιουδήποτε περιστατικού θεωρεί ότι επηρεάζει δυσμενώς το περιβάλλον, σε ειδική εφαρμογή του ενιαίου δικτυακού τόπου που θα λειτουργεί ως μοναδικός δίαυλος περιβαλλοντικών καταγγελιών. Η ολοκληρωμένη πρόταση νόμου, εστάλη σήμερα στην πολιτική ηγεσία με βασικό αίτημα να ενισχυθεί ο ρόλος των πολιτών στη διαμόρφωση κρίσιμων περιβαλλοντικών αποφάσεων.
      «Σήμερα ολοκληρώνουμε ένα σημαντικό βήμα στην πολυετή διεκδίκηση του WWF για ενεργό εμπλοκή των πολιτών στη λήψη κρίσιμων περιβαλλοντικών αποφάσεων. Θέτουμε ενώπιον της πολιτικής ηγεσίας μία ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη και συμπεριληπτική πρόταση νόμου για την ενίσχυση της συμμετοχής του κοινού, η οποία διαμορφώθηκε όχι μόνο για τους πολίτες, αλλά και μαζί με τους πολίτες. Στόχος μας είναι η πρόταση αυτή να αποτελέσει αφενός το παράδειγμα, και αφετέρου την αφετηρία για έναν εποικοδομητικό διάλογο με την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία, με γνώμονα πάντα ότι το περιβάλλον αφορά την ίδια μας τη ζωή, και ως εκ τούτου, θα πρέπει το σύνολο της κοινωνίας να μπορεί να ασκεί το αναφαίρετο δικαίωμα για συμμετοχή στη λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων», δήλωσε η Άννα Βαφειάδου, υπεύθυνη νομικού τομέα στο WWF Ελλάς.
      «Είμαστε υπερήφανοι που συνεργαζόμαστε με το WWF Ελλάς σε αυτή την πρωτοποριακή Πρόταση Νόμου η οποία σηματοδοτεί ένα σπουδαίο ορόσημο στη δέσμευση της ΕΕΛ/ΛΑΚ για το ρόλο των ανοικτών τεχνολογιών και προτύπων στην προστασία του περιβάλλοντος. Μέσα από εκτεταμένη και σε βάθος δημόσια διαβούλευση διαμορφώσαμε μια ολοκληρωμένη πρόταση νόμου αξιοποιώντας συλλογικές ιδέες και ενσωματώνοντας προτάσεις από πολίτες και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η συμπεριληπτική αυτή διαδικασία αναπαριστά με ενάργεια την αλλαγή υποδείγματος που διεκδικούμε στις πολιτικές για τη δημόσια συμμετοχή στα κοινά στη χώρα μας», δήλωσε ο Αλέξανδρος Μελίδης, γενικός διευθυντής της ΕΕΛ/ΛΑΚ.
      Το αμέσως επόμενο διάστημα, το WWF Ελλάς και ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ) θα αναζητήσουν την στήριξη της νομοθετικής πρότασης από περισσότερες οργανώσεις και φορείς της κοινωνίας των πολιτών και θα επιδιώξουν να πραγματοποιήσουν δράσεις πολιτικής συνηγορίας για την προώθηση της πρότασης νόμου στη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία. Επιπλέον, θα διεξαγάγουν διαδικτυακά εργαστήρια με αντικείμενο την περαιτέρω εμβάθυνση των συμμετεχόντων σε τρέχουσες διαδικασίες δημόσιων διαβουλεύσεων ευρύτερου θεματικού ενδιαφέροντος με απώτερο σκοπό την ανάπτυξη συλλογικής δράσης και τη βελτίωση της ποιότητας της συμβολής των οργανώσεων των πολιτών σε σημαντικές δημόσιες διαβουλεύσεις. Τέλος, θα σχεδιάσουν και θα αναπτύξουν σε ειδικά διαμορφωμένο διαδικτυακό περιβάλλον εργαλείο ανοιχτού λογισμικού για τη διάδραση, ανταλλαγή εμπειριών και τη δικτύωση των ομάδων της κοινωνίας των πολιτών που ασχολούνται με τα περιβαλλοντικά θέματα.
      Η πρόταση νόμου για την ενίσχυση και επέκταση της συμμετοχής του κοινού στη λήψη αποφάσεων για το περιβάλλον διαμορφώθηκε στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου «Πολίτες για το περιβάλλον: Η εκπαίδευση ως εργαλείο αποτελεσματικής συμμετοχής στα κοινά και στη λήψη αποφάσεων».
      Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το WWF Ελλάς και εταίρο τον Οργανισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ). Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 15 εκατ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.activecitizensfund.gr.
      Το έργο ξεκίνησε να υλοποιείται τον Απρίλιο 2021 και πρόκειται να ολοκληρωθεί τον Απρίλιο 2024.
      Σημειώσεις προς συντάκτες:
      Περισσότερες πληροφορίες για το έργο “Πολίτες για το περιβάλλον: Η εκπαίδευση ως εργαλείο αποτελεσματικής συμμετοχής στα κοινά και στη λήψη αποφάσεων” θα βρείτε στην πλατφόρμα του έργου citizens4environment.wwf.gr. Εδώ  θα βρείτε το τελικό κείμενο της πρότασης νόμου την έκθεση δημόσιας διαβούλευσης και την αιτιολογική έκθεση. Διαβάστε εδώ την επιστολή προς την πολιτική ηγεσία. Δείτε εδώ τα νέα εκπαιδευτικά βίντεο για τα περιβαλλοντικά δικαιώματα και για τους τρόπους συμμετοχής των πολιτών σε δημόσιες διαβουλεύσεις.  
    17. Περιβάλλον

      Engineer

      Με κοινό σύνθημα «Μείωσε Συσκευασία-Σκέψου Αειφορία» δημόσιοι φορείς, δήμοι, ΦΟΣΔΑ, επιχειρήσεις, ΜΚΟ, συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, εκπαιδευτικά ιδρύματα και ευαισθητοποιημένοι πολίτες συμμετείχαν στη φετινή  Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης Αποβλήτων (European Week for Waste Reduction (EWWR), τη μεγαλύτερη Ευρωπαϊκή καμπάνια του είδους, που έλαβε χώρα από 18 έως 26 Νοεμβρίου ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.
      Η θεματική της 15ης Ευρωπαϊκής εκστρατείας αφορούσε στο σημαντικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο των αποβλήτων συσκευασίας. Περισσότερες από 14.500 δράσεις πραγματοποιήθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη, τονίζοντας την επείγουσα ανάγκη υιοθέτησης βιώσιμων πρακτικών για την αντιμετώπιση του επίμονου προβλήματος της αυξημένης παραγωγής αποβλήτων συσκευασίας, το οποίο επιδεινώνεται ιδιαίτερα από την ανάπτυξη του τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου.
      Στη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας οι συμμετέχοντες διοργάνωσαν ημερίδες, εκθέσεις, παζάρια, συμμετείχαν σε εκπαιδευτικά και βιωματικά εργαστήρια, ενημερώθηκαν για τους τρόπους μείωσης της παραγωγής αποβλήτων αλλά και επαναχρησιμοποίησής τους, μετέτρεψαν τις άχρηστες συσκευασίες σε τέχνη, εστιάζοντας στο τρίπτυχο “Mείωση, Eπαναχρησιμοποίηση, Aνακύκλωση», (3Rs=Reduce, Reuse, Recycle).

      Η Ελλάδα
      Στη χώρα μας, το διάστημα μεταξύ 18 έως 26 Νοεμβρίου διεξήχθησαν 117 δράσεις από επιμέρους φορείς, αριθμός ρεκόρ, όπως αναφέρεται παρακάτω, και αποτυπώνεται στο σχετικό χάρτη:
      21 ΟΤΑ (Δήμοι), ΦΟΣΔΑ, Περιφέρειες 7 ΣΕΔ και ΜΚΟ 1 Επιχείρηση 88 Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (από νηπιαγωγεία μέχρι ΑΕΙ) Βασικός σκοπός όλων των δράσεων και εκδηλώσεων είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του ευρύ κοινού για τη σημασία της Πρόληψης, της Επαναχρησιμοποίησης και της Ανακύκλωσης και η προαγωγή της Κυκλικής Οικονομίας.
      ΕΟΑΝ
      Ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ως εθνικός συντονιστής των δράσεων πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων που καταχωρούνται και υλοποιούνται μέσω της Ευρωπαϊκής πλατφόρμας, www.ewwr.eu, κατεύθυνε τους συμμετέχοντες και πρόβαλε το σύνολο των επιμέρους δράσεων στα κοινωνικά του δίκτυα. Στη συνέχεια θα προτείνει 5 δράσεις για τη συμμετοχή τους στη διαδικασία βράβευσης, που θα λάβει χώρα μέσα στο 1ο Εξάμηνο του 2024.
    18. Περιβάλλον

      Engineer

      Τις μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες που σχετίζονται με το κλίμα που αντιστοιχούν σε 91 ευρώ ανά κάτοικο κατέγραψε η Ελλάδα για το 2020 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, που αναδημοσίευσε η Eurostat. Οι απώλειες για τους Έλληνες ήταν σχεδόν τρεις φορές υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ (€27/κάτοικο). Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα, όπως τα κύματα καύσωνα, οι πλημμύρες και οι καταιγίδες, έχουν προκαλέσει οικονομικές απώλειες άνω των 145 δισεκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ την τελευταία δεκαετία.

      Στην τριάδα με τις χώρες που πλήρωσαν βαρύ τίμημα από την κλιματική αλλαγή η Γαλλία (δεύτερη θέση) με απώλειες ύψους €62 ανά κάτοικο και η Ιρλανδία (τρίτη θέση) με €42/ κάτοικο.
      Οι χαμηλότερες απώλειες ανά κάτοικο καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (€0,7 ανά κάτοικο), τη Σλοβενία και τη Σλοβακία (€4 και στις δύο χώρες).
      Δυσοίωνες οι προβλέπεις 
      Σταθερά ανοδικά, κινείται ο μέσος όρος 30 ετών των οικονομικών απωλειών που σχετίζονται με το κλίμα, αυξάνοντας σχεδόν 2% ετησίως την τελευταία δεκαετία. 
      Μόνο το 2020, οι συνολικές οικονομικές απώλειες ανήλθαν σε 12 δισεκατομμύρια ευρώ. 
      Η μεγαλύτερη συνολική απώλεια καταγράφηκε το 2017 (27,9 δισεκατομμύρια ευρώ), υπερδιπλάσια από αυτή του 2020, ως αποτέλεσμα των καύσωνα που καταγράφηκε στην Ευρώπη που στέγνωσε τη γη και προκάλεσαν μεγάλες πυρκαγιές. Η χαμηλότερη συνολική απώλεια παρατηρήθηκε το 2012 (3,7 δισ. ευρώ).
    19. Περιβάλλον

      Engineer

      Η έκθεση του ΟΟΣΑ για τις περιβαλλοντικές επιδόσεις της Ελλάδας αποτυπώνει τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειώσει η χώρα, περιέχει όμως και σημεία στα οποία δεν τα πηγαίνουμε καλά.
      Ως ευκαιρίες χαρακτηρίζει η έκθεση τους φιλόδοξους στόχους για τη σταδιακή απολιγνιτοποίηση και την αξιοποίηση του δυναμικού για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την πλούσια βιοποικιλότητα που παρέχει οικοσυστημικές υπηρεσίες και στηρίζει την οικονομία, τη χρηματοδότηση από την ΕΕ για περιβαλλοντικές υποδομές με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και την εθνική στρατηγική για την κυκλική οικονομία και το πρόγραμμα δράσης για τη διαχείριση των αποβλήτων σε υψηλότερα επίπεδα στην πυραμίδα ιεράρχησης των αποβλήτων.
      Ως προκλήσεις, η έκθεση καταγράφει το ενεργειακό μίγμα, που είναι βασισμένο σε μεγάλο βαθμό στα ορυκτά καύσιμα, την κυριαρχία των οδικών μεταφορών και το γηραιός στόλο οχημάτων, την επικράτηση της υγειονομικής ταφής και τα περιθώρια βελτίωσης των υποδομών για τα απόβλητα, καθώς και τα υψηλά επίπεδα άντλησης γλυκών υδάτων, εξαιτίας των οποίων αναμένονται εντεινόμενες πιέσεις λόγω λειψυδρίας.
      Ανάμεσα στα κυριότερα σημεία που πρέπει να βελτιωθούν είναι:
      Ατμοσφαιρική ρύπανση
      «Εξακολουθούν να καταγράφονται ατμοσφαιρικοί ρύποι στις αστικές περιοχές που υπερβαίνουν τα όρια που τίθενται από την νομοθεσία της ΕΕ, με σοβαρές επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία. Η Ελλάδα υστερεί στην ανάπτυξη ενός εθνικού προγράμματος ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης», αναφέρει η έκθεση.
      Αστικά απόβλητα
      Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, «το 80% των αστικών αποβλήτων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής και είναι απίθανο να επιτευχθεί ο στόχος του 50% για την επαναχρησιμοποίηση - ανακύκλωση στην Ελλάδα έως το 2020. Στα μέσα του 2018, περισσότεροι από 50 χώροι διάθεσης αποβλήτων δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις της ΕΕ. Εξακολουθούν να υφίστανται μεγάλες ελλείψεις όσον αφορά τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων».
      Νερό
      Η Ελλάδα διαθέτει πλούσιους πόρους γλυκών υδάτων, ωστόσο αναμένεται να ενταθούν τα ζητήματα λειψυδρίας λόγω της κλιματικής αλλαγής.
      Σύμφωνα με την έκθεση, «παρατηρείται υπέρμετρη άντληση γλυκών υδάτων εξαιτίας της άρδευσης, η οποία ευνοείται από τη μερική ανάκτηση του κόστους, τις μειωμένες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος και τις διαρροές στο σύστημα διανομής νερού. Προϋποθέσεις για βιώσιμη διαχείριση των υδάτων θα ήταν: οι τιμές να καλύπτουν το κόστος εφοδιασμού και να αντανακλούν την ανεπάρκεια των υδάτων, σε συνδυασμό με αποτελεσματικά γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα».
      Γερασμένα οχήματα
      «Ο στόλος οχημάτων στην Ελλάδα είναι από τους γηραιότερους στην Ευρώπη. Η οικονομική κρίση και τα μειωμένα τέλη κυκλοφορίας για παλαιότερα οχήματα αποτέλεσαν αντικίνητρα για την ανανέωσή του. Ο μέσος όρος ηλικίας των επιβατικών οχημάτων στην Ελλάδα είναι 15 χρόνια και των φορτηγών αυτοκινήτων 20 χρόνια», τονίζεται στην έκθεση.
      Κλιματική αλλαγή
      Αναφορικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας, ο ΟΟΣΑ επισημαίνει: «Μέχρι το τέλος του αιώνα, η βροχή αναμένεται ότι θα μειωθεί μεταξύ 5% και 19% σε όλη την επικράτεια, ενώ η θερμοκρασία του αέρα προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 3 με 4,5 βαθμούς Κελσίου. Οι πρωταρχικοί συναφείς κίνδυνοι είναι η άνοδος της στάθμης των υδάτων και η έλλειψη γλυκών υδάτων. Χωρίς την ανάληψη δράσης, η κλιματική αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του ΑΕΠ κατά 2% ετησίως έως το 2050 και να φθάσει έως και 6% το 2100. Η γεωργία είναι ένας από τους κλάδους που θα δεχθεί το σοβαρότερο πλήγμα, αλλά ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό και στις παράκτιες περιοχές θα επηρεάσει ιδιαίτερα τα έσοδα των νοικοκυριών και την οικονομία. Η χώρα έχει ενισχύσει το πλαίσιο πολιτικής για την προσαρμογή. Ωστόσο, η υλοποίηση είναι σε εξέλιξη. Δεδομένου ότι η αρμοδιότητα για την εκπόνηση σχεδίων δράσης ανήκει στις περιφέρειες, η ανάπτυξη ικανότητας και ο συντονισμός των διαφόρων επιπέδων διοίκησης είναι απαραίτητα στοιχεία για την εναρμόνιση των πολιτικών. Η προσαρμογή μελετάται σε ορισμένες στρατηγικές, αλλά θα πρέπει να παρακολουθείται η πρόοδος όσον αφορά την ύδρευση, τη γεωργία και τον τουρισμό».
      Στην έκθεση σημειώνεται επίσης ότι «ακραία καιρικά φαινόμενα όπως κύματα καύσωνα, ξηρασία, πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές καταγράφονται συχνά. Οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2018 ήταν από τις φονικότερες στον κόσμο ως προς την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Συνολικά, εκδηλώθηκαν 34 δασικές πυρκαγιές που έκαψαν 120.660 στρέμματα γης, εκ των οποίων 23.310 στρέμματα ανήκαν σε προστατευόμενες περιοχές Natura 2000. Το ελληνικό δίκτυο Natura ήταν, σε όρους έκτασης, το έκτο κατά σειρά μεταξύ αυτών που υπέστησαν το σοβαρότερο πλήγμα στην ΕΕ το 2018».
    20. Περιβάλλον

      Engineer

      Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (European Forest Fire Information System - https://effis.jrc.ec.europa.eu) για την κατάσταση που επικρατεί στην Μεσόγειο κατά τη διάρκεια της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου. Όπως προκύπτει από το ακόλουθο γράφημα, η περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου παρουσιάζει εξαιρετικά άσχημη εικόνα, με σχεδόν όλες τις χώρες να καταγράφουν σημαντική αύξηση στα απόλυτα μεγέθη των καμένων εκτάσεων έως και το απόγευμα της Κυριακής 8 Αυγούστου 2021.

      Ειδικότερα, η χώρα μας κατατάσσεται τρίτη (μετά από Τουρκία και Ιταλία) σε ό,τι αφορά το απόλυτο μέγεθος της καμένης έκτασης (933.680 στρέμματα έως 08.08.2021) και δεύτερη (μετά την Κύπρο) σε ό,τι αφορά την αύξηση (+336%) συγκριτικά με τον μέσο όρο της περιόδου 2002 - 2020. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν ότι δεν αρκούν τα πολλά εναέρια ή άλλα μέσα δασοπυρόσβεσης, αλλά απαιτείται μια άμεση, δραστική αλλαγή προς ολοκληρωμένες λύσεις διαχείρισης και αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών. Σε αυτή την κατεύθυνση, η επιχειρησιακή μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) μπορεί να συνεισφέρει με εργαλεία και υπηρεσίες όπως ενδεικτικά είναι (1) το εκτεταμένο και πιο πυκνό δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών στην Ελλάδα, (2) το προηγμένο προγνωστικό σύστημα ταχείας απόκρισης IRIS 2.0, και (3) οι υψηλής ανάλυσης μετεωρολογικές και πυρό-μετεωρολογικές προγνώσεις.
      Πηγή: meteo.gr - https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1875
    21. Περιβάλλον

      Engineer

      Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε τα ρεκόρ βροχόπτωσης και θερμοκρασιών για το 2020, σύμφωνα με τις καταγραφές του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, αλλά και ορισμένα αξιοσημείωτα στοιχεία του έτους.
      Ως προς τις βροχοπτώσεις, αξίζει να σημειωθεί ότι για μια ακόμη φορά τα μεγαλύτερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης εντοπίστηκαν στην Κρήτη, όπου δύο επώνυμες κακοκαιρίες, ο Ηφαιστίων τον Ιανουάριο και η Κίρκη τον Οκτώβριο, καθώς και διαδοχικά κύματα κακοκαιρίας το Νοέμβριο και το πρώτο μισό του Δεκεμβρίου προκάλεσαν σημαντικά προβλήματα και καταστροφές. Αντίθετα, τα μικρότερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης εντοπίζονται στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα.
      Στο χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζονται τα 10 μεγαλύτερα και τα 10 μικρότερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης για το 2020.

      Με αστερίσκους επισημαίνονται σταθμοί στους οποίους έχει διαπιστωθεί έλλειψη δεδομένων βροχόπτωσης και ως εκ τούτου οι καταγραφές υστερούν των πραγματικών.
      Σε επίπεδο θερμοκρασιών το 2020 αποτέλεσε ιδιαίτερη χρονιά, καθώς την περίοδο 15-19 Μαΐου εκδηλώθηκε ασυνήθιστο για την εποχή κύμα καύσωνα, κατά το οποίο έσπασαν πολλά θερμοκρασιακά ρεκόρ στη χώρα https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1360, ενώ ρεκόρ μεγίστων θερμοκρασιών σημειώθηκε σε περισσότερους από 200 μετεωρολογικούς σταθμούς του δικτύου μας https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1364. Το δεύτερο επεισόδιο υψηλών θερμοκρασιών του 2020, εκδηλώθηκε το διήμερο 31 Ιουλίου-1 Αυγούστου, με την ιδιαιτερότητα ότι την 1η Αυγούστου οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες συνοδεύτηκαν από ισχυρές καταιγίδες. Οι χαμηλότερες θερμοκρασίες του έτους καταγράφηκαν το διάστημα  5-7 Ιανουαρίου (κακοκαιρία Ηφαιστίων) και το διάστημα 5-9 Φεβρουαρίου.
      Στο χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζονται οι 10 υψηλότερες μέγιστες και οι 10 χαμηλότερες ελάχιστες θερμοκρασίες για το 2020.

      Συνολικά, το 2020 εκδηλώθηκαν στη χώρα μας 25 καιρικά επεισόδια με κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες, τα οποία παρουσιάζονται αναλυτικά στην ενότητά μας ΕΝΤΟΝΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ενώ από το σύνολο των κυμάτων κακοκαιρίας δώσαμε όνομα σε 4 τα οποία πληρούσαν τις προϋποθέσεις που έχουμε ορίσει σχετικά με την ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΒΑΡΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ. Αυτές ήταν οι:
      Ηφαιστίων (05-07/01/2020)
      Θάλεια (05-09/08/2020)
      Μεσογειακός Κυκλώνας Ιανός (16-20/09/2020)
      Κίρκη (28-29/10/2020)
      Ξεχωρίζει ο Μεσογειακός Κυκλώνας Ιανός, ο οποίος σύμφωνα με την ερευνητική εργασία του ΕΑΑ/meteo.gr που βρίσκεται σε εξέλιξη, ήταν ο ισχυρότερος μεσογειακός κυκλώνας που έχει καταγραφεί από το 1969 έως σήμερα, αν και πρέπει να τονίσουμε ότι τα μέσα καταγραφής σε παρελθοντικές δεκαετίες υστερούσαν σημαντικά έναντι των σημερινών. Το βαρομετρικό χαμηλό με τροπικά χαρακτηριστικά δημιουργήθηκε στο Νότιο Ιόνιο και κινήθηκε προς τη χώρα μας. Στην Κεφαλονιά καταγράφηκαν θυελλώδεις ανέμοι με ριπές έως 194 km/h, ραγδαίες βροχοπτώσεις (πάνω από 350 mm σε 1 ημέρα), κατολισθήσεις, υψηλός κυματισμός και πλημμυρίδα. Επιπλέον πολλές περιοχές της Κεντρικής Ελλάδας δέχθηκαν μεγάλα ύψη υετού, προκαλώντας πολύ μεγάλες καταστροφές και οδηγώντας στο θάνατο 4 ανθρώπους. Τα μεγαλύτερα προβλήματα από τις βροχοπτώσεις εντοπίστηκαν στην Καρδίτσα και στο Μουζάκι όπου κατέρρευσαν κτίρια.
      Σύνταξη/Επιμέλεια: Στρ. Βουγιούκας, Χρ. Πετρόπουλος, Κ. Λαγουβάρδος, Κ. Παπαγιαννάκη Ι. Κωλέτσης, Αθ. Καραγιαννίδης, Θ. Κοπανία
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.