Αναζήτηση στην κοινότητα

Ψηφιακή αναβίωση της Αρχαίας Ολυμπίας, με τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και της Microsoft.

Ιστορία αιώνων κυλάει κάτω από τα πόδια μας και την άσφαλτο των δρόμων της πρωτεύουσας, με τη φαντασία όλων μας ωστόσο να αποδεικνύεται αδύναμη μπροστά σε αυτά τα μεγέθη. Μια δόση από τα αρχαία χρόνια και την ισχυρή πόλη-κράτος που πρωτοστάτησε σε διοικητική και πολιτική οργάνωση παίρνουμε στα σκάμματα με μνημεία μεγάλων σωστικών ανασκαφών: από το αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού μέχρι την Αρχαία Αγορά πάνω απ’ το Μοναστηράκι. Αλήθεια, όμως, πόσο ξεκάθαρη είναι στο μυαλό μας η εικόνα μιας πόλης όπως η Αρχαία Αθήνα με οχύρωση, κρήνες και λατρευτικά κέντρα; Ποιος μπορεί να φανταστεί ότι τα τείχη τελείωναν στη Βασιλίσσης Σοφίας, στο ύψος του Εθνικού Κήπου, ότι στο τμήμα του Ηλεκτρικού μεταξύ Πλάκας και Αγίων Ασωμάτων στο Θησείο έχουν βρεθεί τα περισσότερα ευρήματα από την εποχή του Χαλκού, καθώς και ότι κάτω από την πλατεία Συντάγματος διαπερνούν υπόγεια ρεύματα που για εκατονταετίες τροφοδοτούσαν τους πολίτες αυτής της πόλης; Τέτοιους είδους αναπάντεχα τετ-α-τετ με την ιστορία της αρχαίας Αθήνας σε περιμένουν, εάν ξεκινήσεις μια βόλτα στο κέντρο με το κινητό στο χέρι, συγχρονισμένο στη web-mapping πλατφόρμα Χαρτογραφώντας τις Αρχαιότητες των Αθηνών – ένα πολύτιμο εργαλείο για τους ερευνητές, όσο και τους περιπατητές της πόλης που θέλουν να ανακαλύψουν βιωματικά όσα κρύβονται κάτω από την τωρινή της εμφάνιση. Τι είναι το Χαρτογραφώντας τις Αρχαιότητες των Αθηνών https://player.vimeo.com/video/616833401?h=263e76c1bc Χρειάστηκαν χρόνια και αξιέπαινη επιμονή για το αποτέλεσμα που βρίσκεται πλέον δύο κλικ μακριά, με ελεύθερη πρόσβαση. Δεδομένου του ιστορικού βάρους που φέρει στην πλάτη της η Αθήνα, πράγματι η δημιουργία ενός χάρτη με το σύνολο των σωστικών ανασκαφών που έχουν πραγματοποιηθεί ήταν χρόνιο αίτημα από πλευράς της αρχαιολογικής κοινότητας, κυρίως διότι θα διευκόλυνε ραγδαία το έργο της. Το απαιτητικό και κοπιώδες έργο ανέλαβε η μη κερδοσκοπική οργάνωση Δίπυλον, η οποία προσεγγίζει την αρχαιολογική τοπογραφία με διεπιστημονικές μεθόδους. Η ομάδα για να προχωρήσει την έρευνα για την πλατφόρμα «Χαρτογραφώντας τις Αρχαιότητες των Αθηνών» συνεργάστηκε με πολλούς αρχαιολόγους, χαρτογράφους, τοπογράφους μηχανικούς, φιλόλογους και ειδικούς σε βάσεις δεδομένων, φτάνοντας εν τέλει σε ένα πρωτοφανές αποτέλεσμα: την αποδελτίωση όλων των σωστικών ανασκαφών που έχουν γίνει τα τελευταία 160 χρόνια σε 1.470 σημεία του κέντρου. https://www.instagram.com/dipylon_athens/ «Προσπαθήσαμε να αποδώσουμε σε έναν χάρτη την εικόνα της τοπογραφίας της αρχαίας Αθήνας με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια», εξηγεί η ομάδα σε ένα από τα κείμενα της ιστοσελίδας του πρότζεκτ. «Με τη χαρτογράφηση των σωστικών ανασκαφών, σκοπός του έργου είναι η ανάδειξη των όψεων μιας εντελώς άγνωστης Αθήνας». Στην Αρχαία Αθήνα με ξεναγό μία ψηφική πλατφόρμα Χαρτογραφήθηκαν στο σύνολο περίπου 6.700 στρέμματα σύγχρονου αστικού χώρου, από τα Πετράλωνα και το Θησείο μέχρι το Κολωνάκι και από το Μεταξουργείο έως τον Νέο Κόσμο. «Αντιστοιχεί στο τμήμα εκείνο της αρχαίας πόλης που περιέκλειαν στα όριά τους το Θεμιστόκλειο και το Βαλεριάνειο τείχος με μία εξωτερική περιμετρική ζώνη πλάτους 500 μέτρων», διευκρινίζουν οι ερευνητές της ομάδας Δίπυλον. Μία επιλογή είναι η ελεύθερη περιπλάνηση με φιλοσοφία flaneur που επιθυμεί να βουτήξει στα κεφάλαια του βιβλίου «Αθήνα», χωρίς πολύ σκέψη και προετοιμασία. Αλλά το ουσιαστικό προτέρημα που κάνει καινοτόμα και εξαιρετικά χρήσιμη την όλη προσπάθεια της web-mapping πλατφόρμας είναι η αναλυτική ταξινόμηση που εμπεριέχει: ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στον ιστό της πόλης ανά ιστορική περίοδο, είτε ανά είδος και χρήση μνημείου που έχει εντοπιστεί, πχ δρόμοι, κτίρια, λουτρά, αγορές. Ανάλογα με όσα επιλέξει στα φίλτρα, αποκαλύπτεται ο αντίστοιχος χάρτης. Η ψηφιακή πλατφόρμα είναι διαθέσιμη σε ελληνικά και αγγλικά, ενώ επόμενος στόχος είναι να διευρυνθεί η χαρτογράφηση προς τα νοτιοδυτικά και τα βορειοδυτικά, όπου βρίσκεται και η πολύτιμη για την ιστορία Ακαδημία των Αθηνών στον Κολωνό. Μέγας δωρητής για την υλοποίηση της πλατφόρμας ήταν το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης κατέθεσαν από κοινού η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία. Η προσφυγή στρέφεται ενάντια στην απόφαση της υπουργού Πολιτισμού για απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιολογικών ευρημάτων του σταθμού, η οποία, όπως υποστηρίζουν οι δύο φορείς, «υποθηκεύει την ιστορία και την ταυτότητα της Θεσσαλονίκης και στερεί από τη διεθνή κοινότητα έναν μοναδικό αρχαιολογικό χώρο, χωρίς να παρέχονται καν οι εγγυήσεις για την ολοκλήρωση της κατασκευής του σταθμού και ως συνέπεια για τη λειτουργία της γραμμής του Μετρό μέσα στο 2023». «Ήταν μία προδιαγεγραμμένη πορεία» είπε στο GRTimes.gr η πρόεδρος του παραρτήματος Θεσσαλονίκης της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Πάτρα Θεολογίδου. «Εμείς από το 2013, όταν είχε προκύψει το θέμα, είχαμε κινητοποιηθεί για τη διάσωσή τους. Στη συνέχεια το ζήτημα πήρε μία θετική πορεία, γι’ αυτό και ήταν στεναχώρια και έκπληξη για εμάς το ότι ανατράπηκε αυτή η πορεία. Συμμετείχαμε και στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και δεν έχουμε πειστεί από τα επιχειρήματα. Και θεωρούμε ότι δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε» πρόσθεσε. Εφικτή η διατήρηση Στην κοινή τους ανακοίνωση οι δύο εταιρείες που προσέφυγαν στο ΣτΕ αναφέρουν ότι η κατασκευή του σταθμού με την κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων είναι εφικτή τεχνικά, οικονομικά και χρονικά. «Η οριστική μελέτη για τα έργα πολιτικού μηχανικού για το τμήμα του σταθμού κάτω από τις αρχαιότητες εκπονήθηκε και παραδόθηκε στην Αττικό Μετρό το καλοκαίρι του 2019, αποδεικνύοντας το εφικτόν της κατασκευής. Οι τροποποιήσεις που έγιναν επί της μελέτης από το μελετητικό γραφείο, σύμφωνα με τις υποδείξεις της Αττικό Μετρό, ουδέποτε παρελήφθησαν από αυτή. Αντίθετα, το έργο, αν και σε εξέλιξη, διακόπηκε τον Σεπτέμβριο του 2019. Χάθηκαν δηλαδή μέχρι σήμερα 10 ολόκληροι μήνες από την κατασκευή του έργου με την κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων, καθώς η κατασκευή του σταθμού, κάτω από τις αρχαιότητες, θα ήταν τώρα σε εξέλιξη!» αναφέρουν χαρακτηριστικά. Η κ. Θεολογίδου υπογράμμισε ότι το κόστος της διατήρησης κατά χώραν μπορεί να είναι πιο ακριβό, αλλά το επιπλέον κόστος θα είναι μικρό σε σχέση με τα οφέλη για την πόλη σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο. Άλλωστε, όπως ανέφερε, κόστος έχει και η απομάκρυνση, η οποία έχει πολλές επισφάλειες και καθιστά αμφίβολη την κατασκευή του έργου μέχρι το 2023. Παράλληλα, ανέφερε ότι «σύμφωνα με τη διεθνή και την ελληνική νομοθεσία, είμαστε υποχρεωμένοι να τα διατηρήσουμε κατά χώραν». Μοναδικής αξίας ευρήματα Στην ανακοίνωσή τους οι δύο εταιρείες επισημαίνουν την τεράστια αρχαιολογική αξία των ευρημάτων. «Τα ευρήματα αυτά χρονολογούνται από τον 4ο μέχρι τον 9ο μ.Χ. αιώνα και αποτελούν υλικά τεκμήρια της δομής και της οργάνωσης της δεύτερης πόλης στη βυζαντινή αυτοκρατορία, της Θεσσαλονίκης, που μόνο η Κωνσταντινούπολη θα μπορούσε να ανταγωνιστεί. »Η μετατροπή του χώρου από αρχαιολογικό, με τα επάλληλα στρώματα της ιστορίας του και τα άυλα στοιχεία της ζωής των κοινωνιών που για αιώνες τα κατοίκησαν, σε απλά εκθεσιακό χώρο, θα ξεριζώσει ένα κομμάτι της πόλης και θα το μετατρέψει σε σκηνογραφική εγκατάσταση διακόσμησης των χώρων του σταθμού» σημειώνουν. «Τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να είναι το μέλλον της Θεσσαλονίκης. Αν συνδεθούν με τα υπόλοιπα μνημεία της, θα μπορούσαν να "απογειώσουν" την πόλη» διευκρίνισε η κ. Θεολογίδου. Έρχονται κι άλλες προσφυγές Σύμφωνα με πληροφορίες του GRTimes.gr, θα ακολουθήσουν προσφυγές και άλλων φορέων στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τον σταθμό Βενιζέλου. Το αργότερο μέχρι τις αρχές της επόμενης εβδομάδας θα προσφύγει η Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όπως είχε προαναγγείλει, καθώς και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Πηγή: GRTimes.gr

Η Κωμόπολη Σουλού Σαράι ή Τσιφτιλίκ στην επαρχία Τοκάτ, που βρίσκεται στην κορυφή της αρχαίας πόλης, Σεβαστούπολις ή Ἡρακλειούπολις, πρόκειται να μετακινηθεί σε μια άλλη θέση προκειμένου να αρχίσουν σε όλη την περιοχή ανασκαφές για να έρθει στο φώς η αρχαία πόλη. Ο δήμαρχος του Σουλού Σαράι, Χαλίλ Ντεμιρκόλ, είπε ότι η αρχαία πόλη η οποία έχει διαχρονικά στίγματα πολιτισμών από την αρχαιότητα μέχρι τον Μεσαίωνα βρίσκεται στο κέντρο της σύγχρονης κωμόπολης, που είναι χτισμένη επάνω στα ερείπια της Σεβαστουπόλεως. «Μετά από 22 χρόνια, ξεκίνησαν ανασκαφές στην αρχαία πόλη το 2013. Αυτό το έτος απαλλοτριώθηκαν 10 οικίες . Οι εργασίες εκσκαφής θα συνεχισθούν και φέτος σε έντονο ρυθμό. Περιμένουμε τα σχετικά κονδύλια από το Υπουργείο Πολιτισμού. Η περιοχή χαρακτηρίστηκε ως αρχαιολογικός χώρος και έχει μεγάλο ενδιαφέρον και υποστηρίζεται το αρχαιολογικό έργο πάρα πολύ», είπε Ντεμιρκόλ. Ο διευθυντής Πολιτισμού και Τουρισμού της επαρχίας Τοκάτ, Αμπντουραχμάν Ακιούζ, είπε ότι η αρχαία πόλη είναι πολύ σημαντική για την επαρχία. «Ανασκαφικές εργασίες πραγματοποιούνται εδώ από τη δεκαετία του 1990, αλλά σταμάτησαν για κάποιους λόγους. Μετά από 22 χρόνια απουσίας, οι ανασκαφές ξεκίνησαν πάλι, πριν από τρία χρόνια και συνεχίζονται με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου Γκαζί Οσμάν Πασά, τη διεύθυνση του Μουσείου, του υπουργείου Πολιτισμού και την ειδική επαρχιακή διεύθυνση. Είναι ένα μακροπρόθεσμο έργο. Μπορεί να χρειασθούν 30 με 40 χρόνια για ξεθαφτεί η αρχαία πόλη», δήλωσε ο Ακιούζ (Akyüz). «Η σύγχρονη κωμόπολη βρίσκεται στη θέση της αρχαίας πόλης. Θέλουμε να την μετακινήσουμε σε μια περιοχή 500.000 τετραγωνικών μέτρων, στην είσοδο της περιοχής. Η τοποθεσία έχει διατεθεί από τη Διοίκηση Οικιστική Ανάπτυξη της Τουρκίας (Toki). Οι κάτοικοι θα μεταφέρουν τα υπάρχοντά τους, στην κωμόπολη που θα κατασκευασθεί από την Toki. Τα υπάρχοντα σπίτια θα απαλλοτριωθούν άμεσα προκειμένου να ξεθαφτεί η ιστορική πόλη που βρίσκεται από κάτω», είπε ο δήμαρχος Halil Demirkol. Πηγή και αναλυτικά η είδηση: http://www.mikres-ekdoseis.gr/2015/03/blog-post_21.html (εμείς θα ψάχναμε σπόνσορα)

Σημαντικές ανακαλύψεις έγιναν στην Αρχαία Φενεό από το πενταετές ερευνητικό πρόγραμμα συνεργασίας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας και του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Αθήνα, που διήρκεσε πέντε χρόνια και ολοκληρώθηκε αυτό τον μήνα. Κορωνίδα, το αμφιπρόσωπο τείχος πλάτους 3,20 μ. που διατρέχει ολόκληρη τη βόρεια κλιτύ της Ακρόπολης σε συνολικό μήκος 230 μ. και σε μέγιστο σωζόμενο ύψος 4,50 μ. Η οχύρωση ενισχύεται με τέσσερις ημικυκλικούς πύργους, διαμέτρου 5,50 μ., όπως και έναν κάτοψης τριών τετάρτων του κύκλου, με κυμαινόμενη διαμέτρου από 5,90 έως 6,00 μ. Τη διεύθυνση του προγράμματος στη Φενεό, που τοποθετείται στην Αρκαδία, κοντά στα νοτιοδυτικά όρια του νομού Κορινθίας, είχαν οι καθηγητές Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Karl-Franzens του Graz της Αυστρίας Κωνσταντίνος Κίσσας, προϊστάμενος της ΕΦ.Α.ΚΟΡ. και Peter Scherrer, διευθυντής του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Σύμφωνα με την ανακοίνωση των αρχαιολόγων, το τείχος φαίνεται πως ολοκληρώνει την πορεία του στο ανατολικό πέρας της βόρειας κλιτύος, διαμορφώνοντας πυλίδα. Άλλα στοιχεία που συνιστούν ενδείξεις οχύρωσης στις υπόλοιπες πλευρές της ακρόπολης της Φενεού αποτελούν οι 150 περίπου παρασυρμένες λιθόπλινθοι, που καταγράφηκαν και χαρτογραφήθηκαν κατά τη διάρκεια του ερευνητικού προγράμματος. Από τη στρωματογραφική ανάλυση των ανασκαφικών τομών και η έως τώρα μελέτη των κινητών ευρημάτων, κυρίως ενός χάλκινου νομίσματος Σικυώνας, η κατασκευή του τείχους τοποθετείται μετά το 345 π.Χ. Επίσης εντοπίστηκαν οικιστικά κατάλοιπα που καλύπτουν ευρύ χρονολογικό φάσμα, από τον 21ο έως τον 16ο αι. π.Χ. Επιπλέον, στις ανασκαφικές τομές, κάτω από τα μεσοελλαδικών κατάλοιπα εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στη Φενεό ίχνη κατοίκησης κατά τη Νεολιθική περίοδο. Ιερό αφιερωμένο σε γυναικεία θεότητα Στο ανατολικό πλάτωμα του λόφου της Ακρόπολης ήρθε στο φως ιερό αφιερωμένο σε γυναικεία θεότητα, η οποία φαίνεται ότι είχε δύο οικοδομικές φάσεις, μια στην αρχαϊκή και μια στην κλασική εποχή. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως πλήθος αναθημάτων και από τις δύο περιόδους, όπως καλής ποιότητας κεραμική (κοτύλες, σκύφοι, πυξίδες, λήκυθοι, κρατήρες και μικκύλα αγγεία), πήλινα ειδώλια γυναικείων μορφών και προτομές, χάλκινες φιάλες, χάλκινες και σιδερένιες περόνες, χάλκινες και οστέινες πόρπες, χάλκινα επίρραπτα κοσμήματα ενδυμάτων, γυάλινες και οστέινες ψήφους. Η αρκαδική πόλη Φενεός τοποθετείται στα νοτιοδυτικά όρια της σημερινής Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας, σε υψόμετρο 770 μ. περίπου. Πηγή: http://www.efsyn.gr/arthro/teihos-toy-4oy-ph-aiona-apokalypsan-anaskafes-sti-feneo

Ανοιξε αθόρυβα τις πύλες του ένα μοντέρνο «πράσινο» δημόσιο κτίριο, που έρχεται να δώσει μια μικρή δόση αισιοδοξίας στο γκρίζο πολιτικό τοπίο. Ο λόγος για το ολοκαίνουργιο κτίριο του ΤΣΜΕΔΕ, του ασφαλιστικού φορέα των περίπου 100.000 μηχανικών, στην οδό Π. Π. Γερμανού, στην παραμελημένη πίσω πλευρά της πλατείας Κλαυθμώνος. Στην εντυπωσιακή του πρόσοψη κυριαρχεί το «γυμνό» μπετόν που συμπληρώνεται διακριτικά από μια μεταλλική σύνθεση μεγάλων διαστάσεων. Η επιλογή του μινιμαλιστικού στιλ δεν ήταν τυχαία, καθώς το νέο κτίριο «στριμώχνεται» ανάμεσα στο νεοκλασικό του Πολεμικού Ναυτικού και το πολυώροφο, μάλλον ατυχές, έργο της δεκαετίας του 1950 των σπουδαίων αρχιτεκτόνων Κασσάνδρα και Μπόνη. Οι λιτές γραμμές δίνουν ιδιαίτερο ύφος στο «σπίτι» των μηχανικών, το οποίο εκπροσώπησε την περασμένη χρονιά την ελληνική αρχιτεκτονική στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό του ιδρύματος Mies van der Rohe. Στα «σπλάχνα» του βρίσκονται σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, που ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια εκσκαφής των θεμελίων. Αποτελούν συνέχεια του αρχαίου τείχους των Αθηνών, το οποίο εντοπίστηκε στη συμβολή των οδών Σοφοκλέους και Αιόλου, κάτω από το νέο κτιριακό συγκρότημα της Εθνικής Τράπεζας. Για την ανάδειξή τους χρειάστηκε να γίνει επανασχεδιασμός του κτιρίου και με βάση τις υποδείξεις των αρμοδίων του υπουργείου Πολιτισμού στον υπόγειο χώρο δημιουργήθηκε μια αρχαιολογική γωνιά, ορατή από τους διερχόμενους. Τα αρχαία ήταν ο βασικός λόγος για τις πολύχρονες περιπέτειες του κτιρίου. Το περιορισμένων διαστάσεων οικόπεδο είχε αγοραστεί από το ΤΣΜΕΔΕ το 1951 για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες του εύρωστου ασφαλιστικού ταμείου. Τα πρώτα σχέδια είχαν εκπονηθεί από το γραφείο Καψαμπέλη, αλλά έμελλε να μείνουν στα χαρτιά, καθώς το 1976 ανακαλύφθηκαν οι πρώτες αρχαιότητες. Ακολούθησαν είκοσι χρόνια απραξίας και το 1995 προκηρύχθηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός με 35 συμμετοχές, από τον οποίο επιλέχθηκε η πρόταση του γραφείου «ΩΜ Μελετητική», που προέβλεπε την κατασκευή επταόροφου κτιρίου με συνολική επιφάνεια 7.200 τετραγωνικών. Εκτός από τα γραφεία με τα κινούμενα εσωτερικά χωρίσματα, προβλέφθηκαν αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και διώροφο κυλικείο. Οι περιπέτειες, κυρίως με τα αρχαιολογικά ευρήματα, συνεχίστηκαν με αποτέλεσμα να ξεκινήσει η κατασκευή το 2008. Εν τω μεταξύ είχε αλλάξει ο κτιριοδομικός κανονισμός και ήταν αναγκαίος ο ανασχεδιασμός του κτιρίου, που πλέον όφειλε να ανταποκρίνεται στις νέες απαιτήσεις της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Στον τομέα των αρχιτεκτονικών επιλογών, ένα μεγάλο μέρος της πρόσοψης καλύπτεται από υαλοπετάσματα με ενσωματωμένα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας. Ενα αίθριο διατρέχει το εσωτερικό του κτιρίου σε όλο του το μήκος, εξασφαλίζοντας φυσικό φωτισμό στους χώρους εργασίας. Είναι όμως και ένα «έξυπνο» κτίριο, αφού ένα μεγάλο μέρος των ενεργειακών του αναγκών εξασφαλίζονται από τα φωτοβολταϊκά συστήματα που έχουν εγκατασταθεί στην οροφή, ενώ προβλέφθηκαν ειδικοί μηχανισμοί αυτόματης ρύθμισης της ενέργειας. Ενα άλλο πρόβλημα προέκυψε από τον υψηλό υδροφόρο ορίζοντα που εντοπίστηκε στα θεμέλια του κτιρίου. Για τη θωράκισή του προβλέφθηκε ένα σύστημα υπόγειων δεξαμενών, μέσα από τις οποίες εξασφαλίζονται νερά για ύδρευση αλλά και πυρόσβεση. Πηγή: https://www.efsyn.gr/arthro/ta-themelia-toy-se-arhaia

Η δημιουργία του Μητροπολιτικού Σιδηρόδρομου της Θεσσαλονίκης, του περίφημου Μετρό, είναι μια ιστορία δεκαετιών καθώς η συζήτηση ξεκίνησε τη δεκαετία του ’80. Τελικά οι εργασίες άρχισαν το καλοκαίρι του 2006, διακόπηκαν αρκετές φορές λόγω τεχνικών ζητημάτων αλλά και αρχαιολογικών ευρημάτων που άναψαν φωτιές. Υψηλό αρχαιολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σταθμοί Αγία Σοφία και Βενιζέλου, αφού από τις πρώτες ανασκαφές κάτω από τον άξονα της Εγνατίας, εντοπίστηκε τμήμα του πολεοδομικού ιστού της βυζαντινής πόλης. Επειτα από διαφορετικές αποφάσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) για την τύχη τους και κυρίως για το σπουδαίο μνημειακό σύνολο της βυζαντινής Θεσσαλονίκης στον σταθμό Βενιζέλου, όπου βρέθηκαν σε εξαιρετική κατάσταση οι οδικοί άξονες των Decumanus Maximus και cardo, οι εργασίες ξεκίνησαν μετά την τελευταία απόφαση του ΚΑΣ στις αρχές του 2017, η οποία προέβλεπε συνύπαρξη αρχαιοτήτων και μετρό. Στις αρχές του καλοκαιριού, με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου, η αρχαιολόγος Πολυξένη Αδάμ-Βελένη τοποθετήθηκε στη θέση της αναπληρώτριας προϊσταμένης στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης με κύριο έργο την παρακολούθηση των αρχαιολογικών εργασιών στα εργοτάξια. Αρχαιολόγος και ανασκαφέας της Θεσσαλονίκης για 30 χρόνια, με δεκάδες ανακοινώσεις σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, γνωρίζει τη γενέθλια πόλη της εξίσου καλά υπέργεια και υπόγεια. Στη συζήτηση που ακολουθεί, μας μιλάει για την πορεία των εργασιών οι οποίες συνεχίζονται με ταχύτατους ρυθμούς, για τις προσλήψεις των περίπου 150 υπαλλήλων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που θα γίνουν την ερχόμενη εβδομάδα, για τα 300.000 ευρήματα που ήρθαν στο φως και για την εικόνα της Θεσσαλονίκης, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Βυζαντίου μετά την Κωνσταντινούπολη, καθώς η γνώση των επιστημόνων, αλλά και των πολιτών, εμπλουτίζεται μέσα από τα αρχαιολογικά ευρήματα. • Ξεκινώντας από τα ανατολικά της πόλης από το εργοτάξιο στο Σιντριβάνι, βρέθηκε το νεκροταφείο της αρχαίας πόλης. Πώς πάνε οι εργασίες; Στους εκατοντάδες τάφους έχουμε όλη τη διαστρωμάτωση των εποχών από τους πρώιμους ελληνιστικούς μέχρι τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους και τους παλαιοχριστιανικούς. Οι τάφοι είναι διαφόρων τύπων και κατηγοριών, ανοιχτοί λάκκοι, κλειστοί, σαρκοφάγοι κ.ά. Στη νότια είσοδο του σταθμού έχουμε βρει ταφικό οικοδόμημα του 1ου αι. μ.Χ. με ψηφιδωτά δάπεδα, με τοιχογραφίες. Εχει ληφθεί η απόφαση μεταφοράς του εκτός εργοταξίου ώστε να επανατοποθετηθεί - θα δούμε σε ποια θέση. Οι εργασίες μας έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Δεν έχουμε πάνω από δύο μήνες δουλειάς. Τελειώνουμε οριστικά και αποχωρούμε ως Αρχαιολογική Υπηρεσία. • Συνεχίζοντας στον σταθμό Αγία Σοφία τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα; Εχουμε τη νότια και βόρεια είσοδο όπου βρέθηκαν δύο πλατείες. Στη βόρεια, βρέθηκαν και μεσοβυζαντινά κατάλοιπα από τον 7ο έως τον 13ο αιώνα. Είναι δείγμα αστικού μεσοβυζαντινού ιστού όταν δεν σώζονται ούτε καν εκκλησίες της εποχής ακόμα και στην Κωνστανινούπολη. Είναι σπουδαίο ότι βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη. Η απόφαση είναι να διατηρηθούν στη θέση τους, ωστόσο θα μειωθεί το πλάτος των προσβάσεων και ιδιαίτερα της βόρειας. Πριν αναλάβω εγώ εντοπίστηκε και εκεί υδράργυρος οπότε καθυστερήσαμε, αλλά ξεκινούν πάλι οι εργασίες. Ωστόσο θέλω να πω ότι τα 4/5 των ευρημάτων θα παραμείνουν στις θέσεις τους. Εμείς εκεί έχουμε ολοκληρώσει. Εκκρεμεί η μελέτη στερέωσης, ανάδειξης και διαμόρφωσης η οποία δρομολογείται. Στη νότια πρόσβαση, βρέθηκε επίσης κομμάτι ημικυκλικής πλατείας. Οι πλάκες, που έτσι κι αλλιώς χρειάζονταν συντήρηση, θα αφαιρεθούν και θα επανατοποθετηθούν μαζί με τους κίονες που βρέθηκαν. Το κέλυφος του σταθμού δεν θα έχει πολλές αρχαιότητες αλλά περισσότερο οπτικό υλικό, κείμενα και φωτογραφίες απ’ όλα τα στάδια κατασκευής. Αρχαιότητες θα έχουμε από τη νότια και τη βόρεια πρόσβαση. Στο κέλυφος δεν μπορεί να επανατοποθετηθεί ούτε τμήμα του δρόμου μήκους 73 μέτρων που ξηλώθηκε με απόφαση του 2011. Το σημείο όπου θα τοποθετηθεί, όπως και άλλες αρχαιότητες που έχουν αποσπαστεί, είναι αντικείμενο δουλειάς της επιτροπής με εκπροσώπους του υπουργείου Πολιτισμού, της Αττικό Μετρό, της Εφορείας Αρχαιοτήτων. Ξεκινάει για πρώτη φορά στις 11 Σεπτεμβρίου. • Στον σταθμό Βενιζέλου; Εμείς έχουμε τελειώσει με τις ανασκαφές. Περιμένουμε να μπουν μικροπάσσαλοι στον αρχαίο δρόμο, ο οποίος μένει ανέπαφος και αμετακίνητος κατά 97%. Στις δύο πλευρές του και όπου υπήρχε η μεγαλύτερη καταστροφή αφαιρέθηκαν οι πλάκες και από τα δυτικά, ένα τμήμα του τετραπύλου στο σημείο που ενώνεται με τη σημερινή Βενιζέλου και στην αρχαιότητα υπήρχε κάθετος δρόμος προς τη θάλασσα. Ενα τμήμα αφαιρέθηκε για να μπορέσουν να κατεβούν οι τεχνικοί και να υποστυλώσουν τον δρόμο από κάτω. Είμαστε στη φάση της κατασκευής αυτού του μεγάλου τεχνικού έργου. Αρχίζει, επίσης, η φάση κατασκευής της πλάκας που θα καλύπτει τις αρχαιότητες και τον σταθμό. Αρχές Αυγούστου περάσαμε από το ΚΑΣ μελέτη για να προστατεύονται οι αρχαιότητες με σάκους άμμου που μετά θα αφαιρεθούν. Μιλάμε για επίτευγμα που θα μας δώσει μεγάλη τεχνογνωσία και οι τεχνικοί θα μπορούν να το δείχνουν στο μέλλον ως έργο πρότυπο. Να θυμίσουμε ότι στις 24/1/2012 με εισήγηση της Ευγενίας Γερούση, με προεδρεύουσα του ΚΑΣ τη γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, και με μεγάλη επιμονή του Μιχάλη Τιβέριου, αποφασίστηκε να αποσπαστεί ο δρόμος με τη δικαιολογία ότι δεν υπάρχει άλλη λύση. Ωστόσο λύση υπήρχε. • Ηταν μια επιτυχία των αρχαιολόγων και του δημάρχου; Ακριβώς. Είναι τεράστια επιτυχία του δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη και θα πρέπει να πούμε ότι «έσωσε» τις αρχαιότητες. Ισως αποτελεί μοναδικό παράδειγμα στην Ελλάδα η Τοπική Αυτοδιοίκηση να μάχεται υπέρ των αρχαιοτήτων, ενώ συνήθως γίνεται το αντίθετο. Ο συγκεκριμένος σταθμός έχει περισσότερη δουλειά και απαιτεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Κατά την εκτίμηση των τεχνικών, θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2020 ίσως και το 2021. Θα είναι ο τελευταίος σταθμός που θα παραδοθεί. Τρέχουμε πάντως και είμαστε σε απόλυτη συναίνεση και σύμπνοια και με την Αττικό Μετρό και την κοινοπραξία που ανέλαβε την περαίωση του έργου. Κάνουμε συσκέψεις σε εβδομαδιαία βάση, κατεβαίνουμε μαζί στα εργοτάξια για να επιλύσουμε επιτόπου οτιδήποτε συμβαίνει. Ωστόσο ισχύει αυτό που λέγαμε εξ αρχής, ότι μπορούμε να έχουμε και μετρό και αρχαία. Αρκεί να θέλει κανείς να το κάνει, δεν είναι ανέφικτο. Τέλος, στον σταθμό Δημοκρατίας βρέθηκαν νεκροταφείο και μικρό τμήμα κτιριακού μοναστικού συγκροτήματος. Οι ανασκαφές έχουν τελειώσει, έχει αποδοθεί από εμάς, όπως έχει τελειώσει και ο σταθμός του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού και έχει αποδοθεί πολύ πριν αναλάβω εγώ. • Με το προσωπικό τι γίνεται, επαρκεί; Δεν έχουμε έλλειψη, κάναμε παύση 45 ημερών και ξαναρχίζουμε με όλο το δυναμικό όπως είμαστε αρχές Αυγούστου. Στις 15 Σεπτεμβρίου θα προσληφθούν περίπου 150 υπάλληλοι. Θα επανέλθει όλο το επιτελείο στο μεγάλο εργοτάξιο στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης που λειτουργεί ως κεντρικός server της επιστημονικής τεκμηρίωσης. Εκεί οι αρχαιολόγοι παραλαμβάνουν τα καινούργια ευρήματα, τα ταυτίζουν, τα καταγράφουν, τα φωτογραφίζουν. Εχει γίνει τεράστια αρχαιολογική δουλειά, μιλάμε για περισσότερα από 300.000 κινητά ευρήματα, αντικείμενα εξαιρετικά σημαντικά, πολύτιμα και μη, όπως νομίσματα από τα ελληνιστικά χρόνια έως τον 19ο αιώνα, αγγεία, εργαλεία, χρυσά κοσμήματα και στεφάνια, επιγραφές κ.ά. • Μέσα από αυτόν τον πλούτο των ευρημάτων τι εικόνα θα έχουμε πλέον για τη Θεσσαλονίκη; Η εικόνα μας για την αρχαία Θεσσαλονίκη έχει βελτιωθεί, γνωρίζουμε πολλά για τον κεντρικό της άξονα στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια και στους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους. Εχουμε πολλά στοιχεία από την καθημερινότητα της πόλης και τις ενασχολήσεις των κατοίκων, για τις συναλλαγές τους, τα επαγγέλματα, την προέλευσή τους, αφού έχουμε Ελληνες, Ρωμαίους, Εβραίους και αργότερα Οθωμανούς. Ξετυλίγεται ένα καινούργιο πρόσωπο της πόλης καθώς πολλά πράγματα ήταν λίγο terra incognita. • Προχωράει δηλαδή και η επιστημονική μελέτη; Πολύ. Μπορεί κανείς να πει ότι εμείς οι αρχαιολόγοι είχαμε αντίρρηση να περάσει από την καρδιά της αρχαίας Θεσσαλονίκης ένα υπόγειο έργο. Εν πάση περιπτώσει πρέπει να δει κανείς τα οφέλη εφόσον είναι στο μεγαλύτερο μέρος κατασκευασμένο. Ωφελούμαστε επιστημονικά και για όλες τις εποχές. Γιατί η ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης δεν σταμάτησε ποτέ από την ίδρυσή της το 315 π.Χ. • Αυτό το επαναλαμβάνετε με κάθε ευκαιρία. Το λέω διότι αυτή είναι η διαφοροποίησή της με την Αθήνα που την ξανανακάλυψαν και την ξαναδημιούργησαν από τον 19ο αιώνα και μετά. Η Αθήνα είχε γίνει χωριό, η Θεσσαλονίκη ήταν πάντα αστικό κέντρο. Και αυτό αποδεικνύεται από τη διαστρωμάτωση των δύο πόλεων. Πηγή: http://www.efsyn.gr/arthro/300-hiliades-eyrimata-stis-rages-toy-metro

Τα υπουργεία Πολιτισμού και Υποδομών, ο Δήμος Θεσσαλονίκης και η Αττικό Μετρό συμφώνησαν ομόφωνα και «προσυπέγραψαν» τη διαμόρφωση της τελικής πρότασης που προβλέπει τη διατήρηση των αρχαιοτήτων με την ταυτόχρονη κατασκευή του υπόγειου σταθμού του μετρό στο ίδιο σημείο αλλά σε μεγαλύτερο βάθος στο σταθμό Βενιζέλου. Η πρόταση μαζί με τα συνοδευτικά σχέδια θα κατατεθεί στο υπουργείο Πολιτισμού για να εκδοθεί η σχετική απόφαση, μετά τη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Σύμφωνα με την πρόταση, θα δημιουργηθεί ένα επίπεδο στήριξης των αρχαιοτήτων και κάτω από εκεί θα γίνει ο σταθμός Βενιζέλου. Στα δύο άκρα της ανασκαφής, στο δυτικό τμήμα (Μπεζεστένι και Αλκαζάρ), τα αρχαία θα αποσπαστούν και θα επανατοποθετηθούν στην ίδια θέση. Στο τμήμα αυτό θα είναι η είσοδος και η κάθοδος προς τους συρμούς με διπλή σκάλα, και όσο χρησιμοποιούν τις κυλιόμενες σκάλες θα μπορούν να βλέπουν τις αρχαιότητες. Η πρόταση είναι σύμφωνη και με την τελευταία απόφαση του ΚΑΣ και προβλέπει την κατασκευή του σταθμού στην ίδια θέση με τα αρχαιολογικά ευρήματα αλλά σε μεγαλύτερο βάθος, με ταυτόχρονη διατήρηση και ανάδειξη των ευρημάτων κατά χώρο. Οι εκπρόσωποι των φορέων που συναντήθηκαν στη Θεσσαλονίκη υπέγραψαν από κοινού το μνημόνιο συναντίληψης και συνεργασίας με τίτλο «Για τη μελέτη αποκατάστασης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν στο σκάμμα του σταθμού Βενιζέλου στο πλαίσιο της κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης» και συμφώνησαν ομόφωνα στη διαμόρφωση της τελικής πρότασης για την ανάδειξη των αρχαιοτήτων και την κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης. Ετσι πήρε τέλος ένα θέμα που καθυστερούσε το έργο και προκαλούσε έντονους διαξιφισμούς στην πόλη. Στη συμβολή των οδών Εγνατία και Βενιζέλου, σε βάθος 6 μέτρων και σε έκταση 1.600 τ.μ., αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των εργασιών του μετρό αρχαιότητες των πρωτοβυζαντινών, μεσοβυζαντινών και υστεροβυζαντινών χρόνων. Συγκεκριμένα ήρθαν στο φως μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, δρόμοι και ανάμεσά τους ο κύριος οδικός άξονας της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, η Μέση Οδός, που διατηρήθηκε μέχρι τον 18ο αιώνα. Λαμπρή στην αρχική της κατασκευή, στρωμένη με μάρμαρα και ορθογώνιες λίθινες πλάκες, η Μέση Οδός δίνει σημαντικές πληροφορίες για την πολεοδομική οργάνωση της πόλης από τα μεσοβυζαντινά (11ος-12ος αι.) μέχρι τα υστεροβυζαντινά χρόνια (13ος-14ος αι.), που παρέμεινε αμετάβλητη μέχρι τον 19ο αιώνα. Παράλληλα, βρέθηκαν δύο υπόγειοι κεραμοσκεπείς χώροι με σκαλιά ανόδου και καθόδου, πολύ γερά χτισμένοι, η χρήση των οποίων παραμένει άγνωστη. Βρέθηκαν επίσης 24 πλινθόκτιστα κτίρια, πολλά αρχιτεκτονικά μέλη, δύο κάθετοι άξονες, άφθονη κεραμική, νομίσματα και κινητά ευρήματα, όπως ένα όμορφο χρυσό έλασμα με τη μορφή της Παναγίας διακοσμημένο με σμάλτο. Πηγή: http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/to_metro_kato_apo_ta_arxaia_sti_thessaloniki-64746207/

Το υπουργείο Πολιτισμού έδωσε γραπτή διαβεβαίωση στο Δήμο Καβάλας ότι ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων θα αποτελέσει την επίσημη ελληνική υποψηφιότητα αξιολόγησης και ένταξης στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco. Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων είναι άρρηκτα συνδεδεμένος όχι μόνο με τη λαμπρή πόλη που ίδρυσε ο Μακεδόνας βασιλιάς Φίλιππος, αλλά και με τη φημισμένη μάχη που καθόρισε το μέλλον της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ενώ αποτελεί την περιοχή όπου ο Απόστολος των Εθνών, Παύλος, πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του επί ελληνικού και ευρωπαϊκού εδάφους κηρύσσοντας το Ευαγγέλιο και βαφτίζοντας στις όχθες του Ζυγάκτη ποταμού την πρώτη γυναίκα χριστιανή, την Αγία Λυδία. Η πόλη των Φιλίππων είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της Ανατολικής Μακεδονίας. Οι πρώτοι οικιστές της ήταν άποικοι από τη Θάσο, που ίδρυσαν στα 360 π.Χ. την αποικία των Κρηνίδων. Ακμή γνώρισε η πόλη κατά τα ελληνιστικά χρόνια. Η ανασκαφική έρευνα άρχισε στους Φιλίππους στα 1914 από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή. Σήμερα, η Αρχαιολογική Υπηρεσία, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή συνεχίζουν την αρχαιολογική έρευνα. Τα ευρήματα των ανασκαφών φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Φιλίππων. Το υπουργείο Πολιτισμού θα υποβάλει τον φάκελο υποψηφιότητας τον Σεπτέμβριο στην έδρα της Unesco, το Παρίσι, και το Φεβρουάριο του 2015 ο διεθνής οργανισμός θα τον αξιολογήσει. Ο δήμαρχος Καβάλας, Κωστής Σιμιτσής, δεν κρύβει την αισιοδοξία του για τη θετική έκβαση του αποτελέσματος και, όπως τόνισε, το επόμενο διάστημα ο Δήμος Καβάλας θα ζητήσει τη στήριξη και τη βοήθεια σημαντικών προσωπικοτήτων που σχετίζονται με την πόλη, όπως του γνωστού συγγραφέα Βασίλη Βασιλικού. Πηγή: http://www.naftemporiki.gr/story/799772/o-arxaiologikos-

Φρένο» στους αυξημένους συντελεστές δόμησης και στα μεγάλα ύψη κτιρίων βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας για να αναδειχθούν περιοχές γύρω από σημεία αρχαιολογικού - πολιτιστικού ενδιαφέροντος και να προστατευτούν οι συνθήκες διαβίωσης των πολιτών. Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι η πολιτεία μπορεί νόμιμα να παρεμβαίνει μειώνοντας τους όρους δόμησης σε μια επιβαρημένη περιοχή (ανεξάρτητα από τις πραγματικές καταστάσεις που έχουν δημιουργηθεί από την υπερβολική δόμηση) προκειμένου να εξασφαλίσει τον ορθολογικό πολεοδομικό σχεδιασμό, καλύτερους όρους διαβίωσης και ποιότητας ζωής στους οικισμούς και την ανάδειξη σημαντικών αρχαιολογικών χώρων. Το σκεπτικό Η πολεοδομική αυτή παρέμβαση είναι, κατά το ΣτΕ, συνταγματικά ανεκτή και δεν προσβάλλει διεθνείς συνθήκες που προστατεύουν περιουσιακά δικαιώματα. Παρόλο που θίγει τους ιδιοκτήτες (αφού χτίζουν λιγότερο), αρκεί βέβαια να μη φτάνει σε σημείο να αδρανοποιεί ουσιαστικά την ιδιοκτησία τους. Με δύο σημαντικές αποφάσεις το Ε' Τμήμα ΣτΕ, ερμηνεύοντας το Σύνταγμα και την ισχύουσα νομοθεσία για την πολεοδόμηση και την πολιτιστική κληρονομιά, απέρριψε δέσμη διαφορετικών και αντικρουόμενων μεταξύ τους προσφυγών ιδιοκτητών ακινήτων, που στρέφονταν κατά των όρων δόμησης και μέτρων που λαμβάνονται για μία ευρύτερη ζώνη γύρω από την αρχαιολογική περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος, με τη δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου, σε έκταση 615 στρεμμάτων. Απορρίπτοντας τη μία δέσμη προσφυγών, το ΣτΕ (2261/14) επιτρέπει σε σημείο κοντά στη ζώνη Κηφισού να ανεγερθεί ένα νέο πολυκέντρο (το συγκρότημα πολυχρήσεων πολιτισμού - αναψυχής - εμπορίου Academy Garden), δεσμεύοντας ωστόσο την πολιτεία να θεσπίσει χαμηλότερους όρους δόμησης. Πηγή: http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26510&subid=2&pubid=113319010

Απίστευτη σε ερμηνεία είναι η απόφαση της Αρχαιολογίας να μην αναγνωρίσει τις ευεργετικές διατάξεις του νόμου περί νομιμοποίησης αυθαιρέτων εντός αρχαιολογικών χώρων παρά τη ρητή διάταξη του νόμου 4178/2013, προκαλώντας μάλιστα τη σφράγιση καταστήματος στη Μεσαιωνική Πόλη, που έσπευσε να υπαχθεί στον δήθεν ευεργετικό νόμο. Η αρχαιολογία αμφισβήτησε αρχικώς τη νομιμότητα τακτοποίησης αυθαιρέτων στο νησί με επίκληση Βασιλικού Διατάγματος του 1965, που χαρακτηρίζει το νησί αρχαιολογικό τόπο, τόπο δηλαδή ιστορικής σημασίας. Η ένσταση επί της νομιμότητας τακτοποιήσεως υποθέσεων του είδους με βάση τον ευεργετικό νόμο, που ισχύει στην επικράτεια, προήλθε από την 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και ανέκυψε αρχικά σε ακίνητο της περιοχής των Κρητικών (σχετικά έγραψε η «δ»). Ανάλογη εμπλοκή νομικής φύσεως ανέκυψε ωστόσο και σε ακίνητο εντός της Μεσαιωνικής Πόλης με αποτέλεσμα να βρεθεί σε εξαιρετικά δύσκολη θέση και ουσιαστικά εκτεθειμένος ένας επιχειρηματίας, που προχώρησε σε τακτοποίηση των αυθαιρέτων του, την οποία δεν αναγνωρίζει όμως η Αρχαιολογία! Για το όλο ζήτημα, που έχει προκαλέσει θόρυβο στις τάξεις των μηχανικών, γνωμοδότησε ο έγκριτος δικηγόρος κ. Παντελής Αποστολάς. Όπως αναφέρει … «Το νομικό καθεστώς των αυθαίρετων κατασκευών, αλλά και η δυνατότητα της νομιμοποίησής τους, υπό προϋποθέσεις, με πλείστες όσες θετικές έννομες συνέπειες, όπως η αναστολή για 30 έτη της επιβολής κυρώσεων μετά την καταβολή του ενιαίου ειδικού προστίμου, προκαλούν και προκάλεσαν πλείστα όσα προβλήματα, ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν, ειδικά για τη Ρόδο, εκείνες οι διατάξεις του ν. 4014/2011 (όπως τροποποιήθηκε και ισχύει) που αναφέρονται σε αυθαίρετα που έχουν ανεγερθεί σε αρχαιολογικό χώρο, ιστορικό τόπο, ιστορικό διατηρητέο οικισμό και περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, αλλά και σε παραδοσιακό οικισμό, με την επιφύλαξη της παρ. 24 του άρθρου 24, και σε οικιστικό σύνολο που έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και κατά πόσο με βάση αυτές επιτρέπεται η νομιμοποίηση αυθαιρέτων στη Ρόδο γενικά, ως κηρυγμένου οργανωμένου αρχαιολογικού τόπου (έχοντα ιστορική και αρχαιολογική αξία), ειδικά δε στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, η οποία, με την υπ’ αριθ. 94262/5720/28.12.1959 (ΦΕΚ 24Β/16-1-1960) απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, χαρακτηρίστηκε (όπως και άλλη περιοχή της Ρόδου και η Χώρα της Πάτμου), ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημειακό Συγκρότημα. Ο νομοθέτης εξαιρεί από τη νομιμοποίηση αυθαίρετες κατασκευές που εμπίπτουν στις παραπάνω περιπτώσεις, όμως, όπως προκύπτει και από την αιτιολογική του έκθεση, θέτει ένα όρο, ο οποίος από μόνος του αποτελεί και την απάντηση σε όσους αμφισβητούν το επιτρεπτό της νομιμοποίησης, δηλαδή ότι ναι μεν δεν επιτρέπεται η νομιμοποίηση, εφόσον όμως απαγορευόταν η δόμηση κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης κατασκευής ή εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης. Αν δηλαδή κατά τον χρόνο της αυθαίρετης κατασκευής επιτρεπόταν στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου η ιδιωτική δόμηση (και αυτό είναι εύκολο να καθοριστεί), τότε το αυθαίρετο νομιμοποιείται». Επισημαίνει παραπέρα ότι κατά τις επιταγές του άρθρου 24 παρ. 1α του ν. 4014/2011, εφόσον ηλεκτρονικά υποβλήθηκε σε αυθαίρετο κτίσμα και καταβλήθηκε ολόκληρο το ενιαίο ειδικό τέλος ενόψει και της μη ενεργοποίησης της δυνατότητας του πληροφοριακού συστήματος του Υπουργείου, που προβλέπεται στο άρθρο 24 παρ. 23 του ν. 4014/2011, να υποδέχεται τα τοπογραφικά διαγράμματα από της ως άνω υποβολής σε νομιμοποίηση του αυθαιρέτου κτίσματος και της πληρωμής του προστίμου, αναστέλλεται για τριάντα χρόνια κάθε επιβολή κυρώσεων μετά την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου. Μετά την ενεργοποίηση του πληροφοριακού συστήματος και το άνοιγμα της ηλεκτρονικής σελίδας του Υπουργείου, θα προχωρήσει η διαδικασία υποβολής των δικαιολογητικών και του ελέγχου. Μέχρι τότε ισχύει η ως άνω επιταγή του νόμου περί αναστολής κάθε επιβολής κύρωσης». Λύση στα ως άνω προβλήματα έδωσε με ρητή πρόβλεψή του ο νόμος 4178/2013 που υπήγαγε στο νόμο περί τακτοποίησης αυθαιρέτων και ακίνητα ευρισκόμενα σε αρχαιολογικούς χώρους. Η 4η Εφορεία Αρχαιοτήτων ωστόσο δεν ικανοποίησε αίτηση θεραπείας του εντολέως του κ. Αποστολά και ζήτησε να γνωμοδοτήσει για την εφαρμογή του νόμου στη Μεσαιωνική Πόλη το Υπουργείο Πολιτισμού. Προχώρησε ωστόσο στο μεταξύ η σφράγιση του καταστήματος. Στο αίτημα της Αρχαιολογίας προς το Υπουργείο Πολιτισμού αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής: «Παρακαλούμε να γνωμοδοτήσετε για την ισχύ ή μη των διατάξεων του νόμου 4178/2013 περί αυθαιρέτων, άρθρο 2, παρ. ια) εντός του κηρυγμένου ιστορικού διατηρητέου οικισμού και αρχαιολογικού χώρου της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου, δεδομένου ότι στο προαναφερόμενο ακίνητο ήταν επιτρεπτή μεν από πολεοδομική άποψη η δόμηση στην περιοχή, ήταν όμως περιοριστική από αρχαιολογική άποψη. Η παραπάνω γνωμοδότηση είναι καθοριστική, όχι μόνο για το μέλλον του συγκεκριμένου ακινήτου εντός του μεσαιωνικού οικισμού της πόλης της Ρόδου, όσο και για εκείνο του συνόλου των ακινήτων που βρίσκονται εντός ιστορικών διατηρητέων οικισμών της περιφέρειας αρμοδιοτήτων μας». Πηγή:www.dimokratiki.gr

Τις προτεραιότητες στον τομέα του Πολιτισμού παρουσίασε την Τρίτη από το βήμα της Βουλής, κατά τη συζήτηση επί των προγραμματικών δηλώσεων, ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης. «Στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, ο Σικελιανός ξεσήκωσε την Ελλάδα πάνω από το φέρετρο του Κωστή Παλαμά. Στα δύσκολα χρόνια ο πολιτισμός ήταν ο οδηγός και ο αρωγός του ελληνικού λαού. Είμαστε λαός ποιητών, φιλοσόφων, εμπόρων, ταξιδευτών και αν χρειαστεί πολεμιστών» δήλωσε ο κ. Ξυδάκης, σημειώνοντας: «Έστω και υπό πίεση, έστω και υπό το βάρος μιας μεγάλης ιστορικής ανάγκης, έχουμε τώρα την ευκαιρία να ξαναδούμε τα πράγματα από την αρχή και να δώσουμε μια νέα πνοή. Ξαναπιάνουμε το νήμα από τη διακοπείσα άνοιξη του '60, την περίφημη 'Χαμένη Άνοιξη' του Στρατή Τσίρκα. Φιλοδοξούμε να είμαστε όλοι μας μέρος της άνοιξης του 2015. Αυτής που έρχεται, αυτής που ξεκίνησε, και να τη ζήσουμε σαν πρωταγωνιστές, με χαρά και με ευθύνη, να γράψουμε την ιστορία της γενιάς μας. Ο πολιτισμός είναι το όχημα για αυτή την καινούργια εποχή». Ο κ. Ξυδάκης δεσμεύτηκε πως το μοντέλο λειτουργίας του υπουργείου θα βασίζεται στις αρχές της διαφάνειας και της αξιοκρατίας, αλλά και στον σεβασμό της ελεύθερης έκφρασης των πνευματικών και καλλιτεχνικών δυνάμεων της χώρας. «Βασική παραδοχή μας είναι ο δημόσιος χαρακτήρας της πολιτιστικής κληρονομιάς, χωρίς τους μνημονιακούς καταναγκασμούς για εκποίηση της δημόσιας περιουσίας και για ελάττωση της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς» δήλωσε. «Πρωταρχικός μας στόχος» συνέχισε «είναι η διαμόρφωση μιας πολιτιστικής ταυτότητας με διαχρονικότητα και αυθεντικότητα, μια πολιτιστική ταυτότητα ικανή να εμπνέει αυτοπεποίθηση και δυναμισμό στους πολίτες, να φέρει όλη την αυτογνωσία ενός ιστορικού λαού, όπως είναι ο ελληνικός, χωρίς όμως να διολισθαίνει ούτε προς την υπεραναπλήρωση, ούτε προς τη μειονεξία. Στόχος μας είναι μία ταυτότητα που θα εμπεριέχει την πρωτοτυπία και την εγκράτεια, τη δημιουργικότητα, την επινόηση, αλλά όχι τον καταναλωτισμό και την απληστία, την ανία της μόδας και των εφήμερων life style». Περιγράφοντας τα επόμενα βήματα του υπουργείου, ο κ. Ξυδάκης αναφέρθηκε στην αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ, στην επίλυση των διαρθρωτικών προβλημάτων που προέκυψαν από την εφαρμογή του νέου οργανισμού του υπουργείου, ενώ ανακοίνωσε τη θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων, «τον αξιοκρατικό και αδιάβλητο διορισμό» των μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και του Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Παράλληλα, εξήγγειλε την εκπόνηση εξωστρεφούς πολιτικής με έμφαση στην πολιτιστική διπλωματία, για την ενίσχυση της χώρας. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής εντάσσεται, όπως είπε, και η χάραξη συγκροτημένης εθνικής πολιτικής για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα και άλλων αρχαιοτήτων που βρίσκονται παράνομα στο εξωτερικό. Ειδικά για τον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς ο κ. Ξυδάκης ανακοίνωσε, μεταξύ άλλων, τη συνέχιση δρομολογημένων έργων προστασίας και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων, την αναμόρφωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων ώστε να γίνει η «παραγωγική ατμομηχανή» του υπουργείου, αλλά και την ολοκλήρωση του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου -έργο με ουσιαστικό αναπτυξιακό χαρακτήρα, που όμως εκκρεμεί εδώ και χρόνια. «Κεντρικό σημείο στην αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και στη διασύνδεσή του με την παραγωγή πρωτογενούς πλούτου είναι η αναμόρφωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων» είπε ο κ. Ξυδάκης και στο σημείο αυτό αναφέρθηκε στις «άπειρες δυνατότητες για να αναπτυχθούν καινοτόμα προϊόντα» μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, του εξορθολογισμού των πωλητηρίων, της θεσμοθέτησης και της διεύρυνσης του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, αλλά και με την ίδρυση ηλεκτρονικών καταστημάτων για πώληση προϊόντων. «Το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων μπορεί να πολλαπλασιάσει πολύ εύκολα τα έσοδά του, κλιμακωτά, και να γίνει η παραγωγική ατμομηχανή του υπουργείου Πολιτισμού» υπογράμμισε. «Πέρα από την κληρονομιά, επιδιώκουμε να ανοίξουμε τη βεντάλια της σύγχρονης δημιουργίας, μιας και πιστεύουμε ότι ο τόπος αυτός έχει δυνάμεις πέρα από τη δόξα και το κλέος του παρελθόντος και έχει πολλά να πει, ειδικά σε αυτή την κρίσιμη περίοδο» πρόσθεσε, αναφερόμενος στις δράσεις του υπουργείου για την ενίσχυση του σύγχρονου πολιτισμού. Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Ξυδάκης ανακοίνωσε την προσπάθεια αναβάθμισης των υφιστάμενων χώρων, «αξιοποιώντας όλο το ανενεργό απόθεμα», ενώ ταυτόχρονα, με την αποκέντρωση του σύγχρονου πολιτισμού, θα επιχειρηθεί η δημιουργία υποδομών και δικτύων που θα διευκολύνουν το έργο των νέων δημιουργών. Ο κ. Ξυδάκης δεσμεύτηκε, επίσης, για τη στήριξη όλων των θεσμών εθνικής εμβέλειας, όπως το Εθνικό Θέατρο, η Εθνική Λυρική Σκηνή και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, ενώ προανήγγειλε την «εθνική στρατηγική εξωστρέφειας» με στόχο τη διάχυση στο διεθνές περιβάλλον του πολιτιστικού πλούτου που παράγεται. Όσον αφορά στη διασύνδεση του πολιτισμού με την απασχόληση, ο κ. Ξυδάκης υπογράμμισε πως ο πολιτισμός αποτελεί διεθνώς μια από τις βασικές δραστηριότητες παραγωγής πλούτου με «κύρος, εύρος και διάρκεια» που μπορεί να στηρίξει την απασχόληση υψηλών απαιτήσεων. Για τον λόγο αυτό θα ενισχυθεί η απασχόληση στους τομείς εκτέλεσης έργων με αυτεπιστασία, αλλά και σε τομείς με άμεση σχέση με τον πολιτισμό, όπως π.χ. ο τομέας του τουρισμού, ενώ θα δρομολογηθεί η στενή συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, για την εξεύρεση νέων λύσεων για την τόνωση της εργασίας. Ως προς τη διασύνδεση του πολιτισμού με τον τομέα της εκπαίδευσης, ο κ. Ξυδάκης ανακοίνωσε τη συνεργασία του υπουργείου με την Γενική Γραμματεία Έρευνας για την ανάπτυξη προγραμμάτων καινοτομίας για καινοτόμα προϊόντα πολιτισμού. «Θα αξιοποιήσουμε την πλούσια εμπειρία των ερευνητών και των τεχνολόγων για τη διοχέτευση πόρων του νέου ΕΣΠΑ σε έργα πολιτισμού και δημιουργικής επιχειρηματικότητας» υπογράμμισε. Πηγή: http://news.in.gr/culture/article/?aid=1231384424

Oμάδες εργασίας με αντικείμενο την ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων για τη βιώσιμη ανάδειξη και ανάπτυξη των πόλεων της Πάτρας, του 'Αργους, της Ελευσίνας και του Ηρακλείου - Κνωσού δημιουργούνται με πρωτοβουλία του ΥΠΕΚΑ, σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού. «Η δράση περιλαμβάνει την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων αλλά και τη δημιουργία και ανάδειξη του συνδετικού αστικού ιστού, που βρίσκεται ανάμεσά τους, ενώ παράλληλα θα συμβάλλει στην ένταξή τους στην καθημερινή ζωή των πολιτών και των επισκεπτών», δήλωσε ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης. Όπως έγινε γνωστό, οι κοινές αυτές ομάδες θα προωθήσουν για κάθε πόλη πρόγραμμα - πλαίσιο μελετών και έργων, κατ' αντιστοιχία με την ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας, ενώ η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε ήδη υπό τον υπουργό ΠΕΚΑ, με στόχο να συζητηθούν και δρομολογηθούν οι απαραίτητες δράσεις. Ειδικότερα, οι προτεινόμενες δράσεις θα αφορούν στους ίδιους τους αρχαιολογικούς χώρους (καθορισμός ορίων & ζωνών προστασίας, τοποθέτηση περιφράξεων, επέκταση ανασκαφών όπου απαιτείται ή κατάχωση άλλων, αξιολόγηση της κατάστασης των μνημείων, προτάσεις συντήρησης και αποκατάστασης κλπ) αλλά και στον δημόσιο χώρο. Σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ, οι σχεδιασμοί προβλέπουν τη δημιουργία διαδρομών ή δικτύων πεζοδρόμων ή χώρων στάσης/θέασης/ανάπαυσης, επεμβάσεις στις όψεις κτηρίων, την απομάκρυνση διαφημιστικών πινακίδων, την κατάλληλη σήμανση με πληροφοριακές πινακίδες, την αποτύπωση ιχνών αρχαίων οδών και μνημείων στους υπό διαμόρφωση χώρους, καθώς επίσης και φυτεύσεις «Με πρότυπο την επιτυχημένη και αναγνωρισμένη διεθνώς περίπτωση της ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας, θα προωθηθεί επεξεργασία και καταγραφή των επί μέρους χώρων, μνημείων και ιδιαίτερων πολεοδομικών χαρακτηριστικών της κάθε πόλης, με απόλυτο σεβασμό στην πολιστική μας κληρονομιά, με στόχο και τη μείωση της ενεργειακής σπατάλης και της υπερσυγκέντρωσης της αύξησης της θερμοκρασίας», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, καταλήγοντας στη δήλωσή του ο υπουργός ΠΕΚΑ. Πηγή: http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=379420&catID=14