Αναζήτηση στην κοινότητα

Προ των πυλών βρίσκεται το νομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή τον Σεπτέμβριο και βάσει του οποίου η κυβέρνηση σχεδιάζει να δώσει νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας σε περίπου 90.000 ακίνητα του Δημοσίου που έχουν καταπατηθεί από ιδιώτες τις τελευταίες δεκαετίες. Βάσει του νομοσχεδίου θα δίνεται η δυνατότητα να τα νομιμοποιήσουν, καταβάλλοντας το ανάλογο τίμημα και το ποσό της εξαγοράς θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, το οποίο θα κλιμακώνεται ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της κατοχής και το είδος του ακινήτου. Στους σχεδιασμούς της κυβέρνησης είναι κάποια από αυτά τα χιλιάδες ακίνητα να αποδοθούν στους καταπατητές με το αναλογούν τίμημα και τα άλλα να επιστρέψουν στο Ελληνικό Δημόσιο για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Σκοπός είναι με το νέο νομοσχέδιο να δοθεί λύση σε ένα πρόβλημα που έχει ρίζες από το 1929 και έως σήμερα κανένας νόμος δεν έχει μπορέσει να ρυθμίσει. Αφορά περί τις 90.000 περιπτώσεις και για το 92% των δημοσίων ακινήτων που έχουν γίνει κατοικίες, κτήματα ή και επαγγελματικές στέγες πολιτών. Με τη νέα ρύθμιση οι ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων θα μπορούν να τα εξαγοράσουν, αποκαθιστώντας το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς και παράλληλα ενισχύουν τα δημόσια έσοδα με το τίμημα και τους φόρους μεταβίβασης ακινήτων. Διευθετείται έτσι το ιδιοκτησιακό καθεστώς της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και το Δημόσιο και οι δικαστικές Αρχές απαλλάσσονται από σημαντικό αριθμό εκκρεμών γραφειοκρατικών διαδικασιών και από δίκες. Στην ειδική επιτροπή που θα συγκροτηθεί ο κάθε δικαιούχος θα καταθέτει τα απαραίτητα δικαιολογητικά, ώστε να εξεταστεί η νομιμότητα των ακινήτων, ενώ θα συνεκτιμηθεί και η δικαστική προσφυγή όσων έχουν καταθέσει. Οι πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών είναι πως η εξαγορά των καταπατημένων δημοσίων ακινήτων και εκτάσεων θα γίνει υπό προϋποθέσεις και με σαφή, αντικειμενικά κριτήρια, μέσα από μια ταχεία και αυτοματοποιημένη διαδικασία. Θα περιλαμβάνονται δικλίδες ασφαλείας ώστε να εξαιρούνται ακίνητα που είναι απαραίτητα για τις κρατικές ανάγκες, παρουσιάζουν περιβαλλοντικό ή αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, σημαντική θα είναι η χρονική διάρκεια της κατοχής του καταπατημένου ακινήτου με ορόσημο το 1980. Κατά τα Νέα, για να εγείρει κάποιος αξιώσεις εξαγοράς καταπατημένου ακινήτου θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει στην κατοχή του το δημόσιο ακίνητο πάνω από 40 χρόνια αν η αφετηρία είναι το 1980. Για όσους έχουν καταπατήσει δημόσια ακίνητα μετά το 1980 το σχέδιο νόμου, σύμφωνα με τις παρούσες πληροφορίες, δεν θα δίνει τη δυνατότητα εξαγοράς και άρα θα προβλέπει την απομάκρυνσή τους από τα παρανόμως καταπατημένα ακίνητα, ενδεχομένως και με πρόστιμο. Εκτιμάται ότι από το σύνολο της δημόσιας περιουσίας έχει καταπατηθεί το 47% των αστικών ακινήτων και το 64% των αγροτικών εκτάσεων. Στην Αττική, 8 στα 10 ακίνητα του Δημοσίου βρίσκονται στα χέρια των καταπατητών. Στη Θεσσαλία και στη Στερεά Ελλάδα 7 στα 10 και στα νησιά του Αιγαίου 6 στα 10. Ως προς το τίμημα, το ύψος του θα διαφοροποιείται, όπου και θα λαμβάνονται υπόψη μεταξύ άλλων και κοινωνικά κριτήρια. Θα είναι χαμηλό, δηλαδή, για τους πολίτες με αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία, για ευπαθείς ομάδες, πολύτεκνους, ανάπηρους και για περιπτώσεις που επί του καταπατημένου ακινήτου έχει ανεγερθεί πρώτη κατοικία. Επομένως, θα εξαιρεθούν οι περιπτώσεις εξοχικής κατοικίας. Επίσης, για την εξαγορά αγροτικών εκτάσεων θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο κάτοχος είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, υπό προϋποθέσεις.

Είναι ίσως το πιο μεγαλεπήβολο και γι’ αυτό αμφιλεγόμενο πολεοδομικό εγχείρημα των τελευταίων ετών, μετά το Ελληνικό. Κι όμως, στη δημόσια συζήτηση έχει κερδίσει ελάχιστο χώρο, παρότι πρόκειται για ένα έργο που θα επηρεάσει ευρύτερα το κέντρο της Αθήνας την επόμενη δεκαετία. Πρόκειται για τη μεταστέγαση των υπηρεσιών εννέα υπουργείων από 127 κτίρια σε ένα «κυβερνητικό πάρκο» που θα δημιουργηθεί κοντά στους πρόποδες του Υμηττού, στον χώρο της παλιάς ΠΥΡΚΑΛ. Η μελέτη που αφορά το έργο δόθηκε πριν από λίγες ημέρες σε δημόσια διαβούλευση, προσφέροντας για πρώτη φορά μια ολοκληρωμένη ματιά σε διαφορετικές διαστάσεις του. Προ ημερών, το υπουργείο Οικονομικών (που ορίστηκε ως «Αρχή σχεδιασμού» του έργου) έδωσε σε διαβούλευση τη μελέτη του ειδικού πολεοδομικού σχεδίου (ΕΠΣ) που αφορά τον χώρο της ΕΑΣ ΑΒΕΕ (ΠΥΡΚΑΛ) στον Δήμο Δάφνης – Υμηττού. Τη μελέτη εκπόνησε για λογαριασμό του υπουργείου το μελετητικό γραφείο «ΑΣΠΑ» του Σπύρου Τσαγκαράτου, το οποίο έχει υπογράψει γνωστά έργα, όπως τα εμπορικά κέντρα The Mall και Golden Hall, το σχέδιο ανάπτυξης του Ελληνικού και τη νέα μελέτη για το Τατόι. Ας δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά του κυβερνητικού πάρκου, όπως προκύπτουν από τη μελέτη: • Με τη μεταφορά των εννέα υπουργείων στην ΠΥΡΚΑΛ προτείνεται να δημιουργηθεί «ένα υπερτοπικό διοικητικό “cluster” με σημαντικά δημοσιονομικά οφέλη αλλά και βελτίωση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών». Το δημοσιονομικό όφελος είναι σημαντική παράμετρος: Οπως αναφέρεται, τα υπουργεία στεγάζονται σήμερα σε 127 κτίρια, εκ των οποίων ιδιόκτητα είναι μόλις τα 20. Το ετήσιο κόστος (μισθωμάτων και λειτουργικό) υπολογίζεται στα 33,1 εκατ. ευρώ. • Η περιοχή που καταλαμβάνει σήμερα η ΕΑΣ, έκτασης 154,8 στρεμμάτων, θα χωριστεί σε δύο χωρικές ενότητες. Η πρώτη θα περιλαμβάνει τα κτίρια (διατηρητέα ή νέα) και η δεύτερη τον νέο κοινόχρηστο χώρο (50% της έκτασης). Από τα 77 στρέμματα που θα πολεοδομηθούν, θα οικοδομηθούν τα 46,5, ενώ τα υπόλοιπα θα είναι οι κοινόχρηστοι χώροι των κτιρίων (εισφορά σε γη). • Σήμερα ο χώρος της ΠΥΡΚΑΛ καταλαμβάνεται από 93 εγκαταστάσεις, με συνολική δόμηση 88.670 τ.μ. Με τη νέα πρόταση ο αριθμός των κτιρίων θα ανέρχεται σε 30, εκ των οποίων πέντε θα είναι τα νέα κτίρια και 25 υφιστάμενα. Η συνολική δόμηση θα ανέρχεται σε 148.704 τ.μ., εκ των οποίων τα 98.000 τ.μ. από τα νέα κτίρια, 47.704 τ.μ. από διατηρούμενα κτίρια και 3.000 τ.μ. από προσθήκες. Η αυξημένη δόμηση (πιο πολλά τετραγωνικά σε ύψος) με μικρότερη κάλυψη (χώρος που καταλαμβάνουν τα κτίρια στο έδαφος) επελέγη για να αυξηθούν οι κοινόχρηστοι χώροι. «Με τον τρόπο αυτό, και παρά τις ανάγκες για αυξημένη νέα δόμηση, εξασφαλίζεται ένα σύγχρονο και αναβαθμισμένο αστικό περιβάλλον που αποδίδει σημαντικούς ελεύθερους αδόμητους χώρους αστικού πρασίνου και κοινωφελείς χώρους, που αναδεικνύουν μια ιδιαίτερη μεγέθυνση κοινωνικού εξοπλισμού σε τοπικό, υπερτοπικό και μητροπολιτικό επίπεδο», αναφέρει η μελέτη. • Τα κτίρια τοποθετούνται σε δύο ενότητες εκατέρωθεν του πάρκου. Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει το υφιστάμενο ψηλό κτίριο γραφείων της ΠΥΡΚΑΛ και ένα νέο «δίδυμο» οκταώροφο κτίριο δίπλα του. Και η δεύτερη, στο ανατολικό τμήμα του ακινήτου, υφιστάμενα βιομηχανικά και νέα κτίρια (5-7 ορόφων). Διατηρείται ελεύθερη ζώνη 20 μέτρων από το όριο του ακινήτου. Αναφέρεται αποκλειστικά στον χώρο όπου θα κατασκευαστεί το κυβερνητικό «πάρκο» και όχι στις επιπτώσεις στην περιοχή από όπου θα απομακρυνθούν οι υπηρεσίες. • Η μελέτη εκτιμά ότι λόγω της μικρής απόστασης από τον σταθμό μετρό Δάφνης και της πυκνής κυκλοφοριακής σύνδεσης της περιοχής, «δεν αναμένεται αξιόλογη αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου και των πιέσεων των υφιστάμενων χώρων στάθμευσης στην περιοχή». • Οσον αφορά τη στάθμευση, περιμετρικά οι προσφερόμενες θέσεις θα αποδοθούν σε ταξί, λεωφορεία μεταφοράς προσωπικού, οχήματα τροφοδοσίας, στάσεις λεωφορείων. Εσωτερικά θα δημιουργηθεί πάρκινγκ 2.000 θέσεων για τους εργαζομένους, το οποίο προτείνεται «με το κατάλληλο σχήμα διαχείρισης να εξυπηρετεί τους επισκέπτες των χώρων αναψυχής κατά τα Σαββατοκύριακα, οπότε οι υπηρεσίες δεν θα λειτουργούν και η χρήση της αναψυχής θα εμφανίζεται αυξημένη». Προτείνεται η θεσμοθέτηση ζώνης ελεγχόμενης στάθμευσης σε ακτίνα 400-500 μέτρων από το ακίνητο. Υπάρχουν, όμως, ορισμένα σημεία στη μελέτη τα οποία αξίζουν προσοχής. • Η μελέτη αναφέρεται αποκλειστικά στην περιοχή της ΠΥΡΚΑΛ (αφού πρόκειται για το νέο πολεοδομικό της σχέδιο) και όχι στην περιοχή από όπου θα απομακρυνθούν τα υπουργεία, δηλαδή το κέντρο της Αθήνας. Ετσι προκύπτει ένα σημαντικό κενό στη μελέτη των επιπτώσεων (κοινωνικές, οικονομικές κ.ά.) του εγχειρήματος. Υπάρχει μόνο μία αναφορά στη μελέτη: «Η αποδέσμευση μεγάλου κτιριακού δυναμικού στο κέντρο της Αθήνας με την αξιοποίηση ειδικών κινήτρων και μέτρων μπορεί να οδηγήσει στην επιστροφή της κατοικίας σε αυτό, όπως προβλέπει και το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας». • Το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας (2014) αναφέρει στους βασικούς στόχους του τη διατήρηση του ρόλου των κέντρων Αθήνας και Πειραιά ως κέντρα επιτελικών και διοικητικών υπηρεσιών. Η μελέτη δείχνει να ξεπερνά το θέμα ασυμβατότητας με τον υπερκείμενο σχεδιασμό αναφέροντας ότι η περιοχή Δάφνης – Υμηττού εντάσσεται στη χωρική υποενότητα της Κεντρικής Αθήνας, στην «ευρύτερη κεντρική μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας», και επομένως η μετακίνηση των υπουργείων στον Δήμο Δάφνης – Υμηττού δεν θεωρείται απομάκρυνση εκτός του κέντρου της πρωτεύουσας. • Το έργο θα γίνει με σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Παρότι στη μελέτη υπάρχει σαφής αναφορά στο δημοσιονομικό όφελος από την εξοικονόμηση μισθωμάτων, απουσιάζουν οι αναφορές στο κόστος ανέγερσης και λειτουργίας του νέου συγκροτήματος κτιρίων. Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο αφορά τη μετακίνηση των υπουργείων Οικονομικών, Ανάπτυξης, Εργασίας, Υγείας, Περιβάλλοντος, Πολιτισμού, Εσωτερικών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τουρισμού, καθώς και τριών εταιρειών του Δημοσίου (υπερταμείο, ΕΤΑΔ, ΤΑΙΠΕΔ). Η εξοικονόμηση και οι φόβοι αποδυνάμωσης του κέντρου Η «απομάκρυνση» σχεδόν του συνόλου της διοίκησης από το κέντρο της Αθήνας δεν είναι μια κίνηση χωρίς επιπτώσεις. Γι’ αυτό και το προηγούμενο διάστημα συνάντησε ισχυρή κριτική από επιστημονικούς συλλόγους πολεοδόμων και χωροτακτών. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση προτάσσει το σημαντικό δημοσιονομικό όφελος του εγχειρήματος και τη βελτίωση της λειτουργίας του Δημοσίου, εκτιμώντας ότι το κέντρο δεν αποδυναμώνεται αλλά αποσυμφορείται. «Το ελληνικό Δημόσιο έως το 2019 δεν γνώριζε κεντρικά ποια είναι η ακίνητη περιουσία του, ούτε και τα μισθώματα που καταβάλλει. Αυτή η παραδοξότητα μας κινητοποίησε από την πρώτη στιγμή και αμέσως μετά τις εκλογές ξεκίνησε συστηματική καταγραφή», λέει ο υπουργός Επικρατείας Ακης Σκέρτσος ερωτώμενος για την ιδέα πίσω από το κυβερνητικό πάρκο. «Διαπιστώσαμε λοιπόν ότι το ελληνικό Δημόσιο στεγάζει τις κεντρικές υπηρεσίες των 19 υπουργείων του συνολικά σε 191 κτίρια στο λεκανοπέδιο. Ιδιόκτητα είναι μόλις τα 50 και μισθωμένα τα 141. Τα μισθώματα που καταβάλλει μαζί με τις λειτουργικές και κοινόχρηστες δαπάνες υπερβαίνουν τα 60 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Κάθε άλλο παρά υπόδειγμα καλής οικονομικής διαχείρισης. Αναζητήσαμε τη βέλτιστη λύση και έτσι προέκυψε η δημιουργία του κυβερνητικού πάρκου στον χώρο της πρώην ΠΥΡΚΑΛ. Στα οφέλη, ασφαλώς, πρέπει να προσθέσουμε τη δημιουργία συνεργειών στη λειτουργία, στον συντονισμό και στην παραγωγικότητα της κυβέρνησης, τη σημαντική ενεργειακή εξοικονόμηση από τη δημιουργία νέων βιοκλιματικών κτιρίων, την αναβάθμιση του περιβάλλοντος απασχόλησης των δημοσίων λειτουργών, τη βελτίωση της προσβασιμότητας και των παρεχόμενων υπηρεσιών στον πολίτη και τη θεαματική αναβάθμιση της περιοχής γύρω από το κυβερνητικό πάρκο». Σύμφωνα με τον κ. Σκέρτσο, τα εννέα υπουργεία που επελέγησαν ήταν τα πιο πολυδιασπασμένα κτιριακώς. «Τα υπουργεία που δεν μεταστεγάζονται έχουν συγκεντρωμένες τις κεντρικές υπηρεσίες τους σε ένα κτίριο, το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιοκτησίας του Δημοσίου», αναφέρει. «Προφανώς και υπάρχει ζήτημα πολυδιάσπασης κάποιων υπουργείων και στέγασης σε συχνά ακατάλληλα κτίρια. Ο δημόσιος τομέας χρειάζεται μια σοβαρή τομεακή μελέτη για τα κτιριακά του ζητήματα», εκτιμά η Σοφία Αυγερινού-Κολώνια, ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ και πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ). «Εν προκειμένω, όμως, το διακύβευμα είναι ευρύτερο. Η πρόβλεψη του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας περί διατήρησης της διοίκησης του κράτους στο κέντρο της Αθήνας και η αναφορά του Σχεδίου Οργανωμένης Χωρικής Ανάπτυξης (ΣΟΑΠ) της Αθήνας σε ανάγκη αντιστροφής της τάσης απομάκρυνσης επιτελικών δημόσιων φορέων από το κέντρο δεν είναι τυχαίες. Εχουν προκύψει μέσα από τη μελέτη των επιπτώσεων». «Η μετακίνηση δεν είναι αντίθετη με τους στόχους του Ρυθμιστικού», εκτιμά ο κ. Σκέρτσος, «δεδομένου ότι η χωρική υποενότητα Κεντρικής Αθήνας στην οποία ανήκει ο Δήμος Δάφνης – Υμηττού αποτελεί το επιτελικό κέντρο της μητροπολιτικής περιοχής και της χώρας. Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη πως έχει παρέλθει η πενταετία από τη θεσμοθέτηση του Ρυθμιστικού, προετοιμάζεται ήδη η διαδικασία αναθεώρησής του με στόχο να συμβάλει σε μια σύγχρονη αστική πολιτική για τον χώρο». Τελικά, γιατί οι επιστημονικοί φορείς υποστηρίζουν ότι η απομάκρυνση των υπουργείων θα βλάψει το κέντρο; «Το κέντρο της Αθήνας έχει έναν ιστορικό χαρακτήρα και συμβολισμούς που συνδέονται με την πολιτιστική κληρονομιά και την παραγωγική ζωή του, αυτά που του δίνουν τη φυσιογνωμία που έχει», εκτιμά η κ. Αυγερινού-Κολώνια. «Η διοίκηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του. Προσφέρει μέσω της κεντρικότητας την άμεση πρόσβαση στον πολίτη, ενώ ταυτόχρονα ως λειτουργία συνδέεται με τα παραγωγικά δίκτυα του κέντρου. Εκτός από την αποδυνάμωση των εξυπηρετήσεων και των τοπικών δικτύων, ένα μεγάλο ζήτημα είναι τι θα έρθει στη θέση των υπηρεσιών που θα απομακρυνθούν. Το σημείο αυτό δεν έχει μελετηθεί επιστημονικά από το κράτος, μόνο η υποδοχή των υπηρεσιών στην ΠΥΡΚΑΛ. Με δεδομένο ότι όλο το κέντρο παραδίδεται στο airbnb και στις μονάδες φιλοξενίας χωρίς σχεδιασμό και έλεγχο, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να μην ενισχυθεί αυτή η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού». «Με τις ρυθμίσεις αυτές δεν αποδυναμώνεται το κέντρο, αλλά αποσυμφορείται», εκτιμά ο κ. Σκέρτσος. «Η απελευθέρωση 127 κτιρίων αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία να σκεφτούμε και να σχεδιάσουμε την αναζωογόνηση του κέντρου με την αξιοποίηση και την αλλαγή χρήσης τόσο των κτιρίων που θα μείνουν κενά, όπως τη χάραξη πολιτικών για την παροχή προσιτής στέγης που θα δώσει κίνητρα επιστροφής στο κέντρο σε νεότερους ανθρώπους. Ταυτόχρονα μας δίνεται η δυνατότητα να συζητήσουμε με νηφαλιότητα την ενδεχόμενη κατεδάφιση κάποιων από τα κτίρια αυτά, ώστε να αποδοθεί περισσότερος δημόσιος χώρος. Σε αυτόν τον ζωντανό διάλογο που τώρα ανοίγει, πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν ήδη οι δημοτικές αρχές, επιστημονικοί φορείς, η κοινωνία των πολιτών αλλά και εκπρόσωποι της αγοράς. Είναι χωρίς αμφιβολία ένα φιλόδοξο και δύσκολο εγχείρημα που συνομιλεί με το μέλλον και απαιτεί σοβαρό και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό».

Την αύξηση των ορίων στις απευθείας αναθέσεις στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών και έργων φορέων του Δημόσιου Τομέα, προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης που κατατέθηκε στη Βουλή. Με το νομοσχέδιο αυξάνεται το όριο των απευθείας αναθέσεων από τις 20.000 ευρώ που ισχύει σήμερα στις 30.000 ευρώ για προμήθεια αγαθών, υπηρεσιών και μελετών, και στις 60.000 ευρώ από 20.000 ευρώ που είναι σήμερα για δημόσια έργα. Την ίδια στιγμή μειώνεται στο μισό το όριο βάσει του οποίου καθίσταται υποχρεωτική η χρήση του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων. Επίσης, το νέο πλαίσιο ορίζει πως πριν την κατακύρωση – ανάθεση της σύμβασης, αυτή θα πρέπει να αναρτηθεί για χρονικό διάστημα 5 ημερών στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ), προκειμένου ο κάθε ενδιαφερόμενος να μπορεί να λάβει γνώση ποιος θα την αναλάβει και με το ύψος του τιμήματος. Στην περίπτωση που κάποιος οικονομικός φορέας προσφέρει καλύτερο τίμημα ενημερώνει την αναθέτουσα αρχή, η οποία αν κρίνει ότι η προσφορά είναι καλύτερη, τότε μπορεί να τον προσκαλέσει να υποβάλλει προσφορά και να του αναθέσει τη σύμβαση. Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές: 1. Η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης για να είναι επιτρεπτή η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης πρέπει να είναι ίση ή κατώτερη από το όριο των 30.000 ευρώ αντί των 20.000 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ, που ισχύει σήμερα. 2. Η διαδικασία συμβάσεων ενεργειών τεχνικής βοήθειας, επιτρέπεται η σύναψη σύμβασης προμήθειας αγαθών ή παροχής υπηρεσιών εκτιμώμενης αξίας: έως 60.000 ευρώ κατόπιν αποστολής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος από 3 τουλάχιστον οικονομικούς φορείς και άνω των 60.000 ευρώ έως και 100.000 ευρώ κατόπιν πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς όλους τους οικονομικούς φορείς. 3. Μειώνεται σε 30.000 ευρώ από 60.000 ευρώ που ισχύει σήμερα, η εκτιμώμενη αξία δημοσίων συµβάσεων, για τις οποίες καθίσταται υποχρεωτική, από τις αναθέτουσες αρχές, η χρήση του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.), µε τις οριζόμενες εξαιρέσεις. 4. Αυξάνεται σε άνω των 2.500 ευρώ, από 1.000 ευρώ που ισχύει σήμερα, το ύψος της εκτιμώμενης αξίας συµβάσεων για τις οποίες συλλέγονται, γίνεται επεξεργασία και δημοσιοποιούνται στοιχεία από το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συµβάσεων (Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.). 5. Συμπληρώνονται οι διατάξεις για: τις τεχνικές προδιαγραφές, ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών γενικών υπηρεσιών. Την ενημέρωση των υποψηφίων και προσφερόντων από τις αναθέτουσες αρχές και ειδικότερα για έργα με εκτιμώμενη αξία σύμβασης μεγαλύτερη του 1 εκατ. ευρώ. 6. Επανακαθορίζεται το ποσοστό επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης ή του τμήµατος της σύµβασης, βάσει του οποίου παρέχεται "εγγύηση καλής εκτέλεσης" από τον ανάδοχο και ορίζεται σε 4% για τις προμήθειες και τις υπηρεσίες και σε 5% για τα έργα και τις μελέτες, αντί του ενιαίου ποσοστού 5% επί της αξίας της σύμβασης που ισχύει σήμερα. Ανάλογα ποσοστά εφαρμόζονται και σε περίπτωση τροποποίησης της σύμβασης που συνεπάγεται αύξηση της συμβατικής αξίας. 7. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να μην απαιτούν "εγγύηση καλής εκτέλεσης", για συμβάσεις εκτιμώμενης αξίας ίσης ή κατώτερης από το ποσό των 30.000 ευρώ, από 20.000 ευρώ που ισχύει σήμερα. 8. Το ύψος για την παροχή της "εγγύησης καλής λειτουργίας", δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης. 9. Αυξάνεται σε 20 μέρες, από 10 μέρες που ισχύει σήμερα, από την κοινοποίηση της σχετικής πρόσκλησης της αναθέτουσας αρχής, η προθεσμία εντός της οποίας οι οικονομικοί φορείς καλούνται να εξηγήσουν την τιμή ή το κόστος προσφορών τους που φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με τα έργα, αγαθά ή υπηρεσίες. 10. Για δημόσιες συμβάσεις έργων, όταν η παροχή πρόσθετου χρόνου εγγύησης συνιστά κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να ζητούν, πριν από την υπογραφή της, εγγύηση προσθέτου χρόνου εγγύησης. Το ύψος της ανωτέρω εγγύησης, ανέρχεται σε ποσοστό επί της αξίας της σύμβασης, που είναι ανάλογο με τον προσφερόμενο πρόσθετο χρόνο "ε" (σε έτη πέραν των ελαχίστων οριζόμενων στη διακήρυξη) σύμφωνα με τον μαθηματικό τύπο: Εγγ = ε*1,50%*αξία σύμβασης. 11. Όταν οι προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με τα έργα, τα αγαθά ή τις υπηρεσίες, οι αναθέτουσες αρχές απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά τους, εντός αποκλειστικής προθεσμίας 20 ημερών από την κοινοποίηση της πρόσκλησης της αναθέτουσας αρχής. 12. Στις δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών, παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, ως ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές, τεκμαίρονται προσφορές που υποβάλλονται σε διαγωνισμό και εμφανίζουν απόκλιση μεγαλύτερη των 10 ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών που υποβλήθηκαν. Η αναθέτουσα αρχή δύναται να κρίνει ότι συνιστούν ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές και προσφορές με μικρότερη ή καθόλου απόκλιση από το ως άνω όριο. 13. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών μπορεί για τις συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών να καθορίζεται όριο ποσοστού έκπτωσης, πάνω από το οποίο ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να προσκομίζει, επιπλέον της εγγύησης καλής εκτέλεσης των προηγούμενων παραγράφων, πρόσθετη εγγύηση, κλιμακωτά αυξανόμενη βάσει του ποσοστού έκπτωσης.

Περίπου 1,9 εκατομμύρια κτίρια με διαφόρων ειδών αυθαιρεσίες έχουν αποκαλυφθεί κατά τις διάφορες "τακτοποιήσεις” των τελευταίων ετών, σύμφωνα με μια απόπειρα αριθμητικής αποτύπωσης αλλά και χαρτογράφησης των κτισμάτων με αυθαιρεσίες. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΝ και του ΤΕΕ έως σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 1,9 εκατομμύρια αυθαίρετα εκ των οποίων περίπου το 1,7 εκατ. έχουν ενταχθεί σε όλους τους νόμους ή μπορούν να ενταχθούν στις ευεργετικές διατάξεις του νόμου 4495/2017. Τα έσοδα του Δημοσίου από την ολοκλήρωση της τακτοποίησης των αυθαιρέτων αναμένεται να φτάσουν τα 4,5 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, στα εννέα χρόνια ισχύος των σχετικών νόμων τα έως τώρα έσοδα από παράβολα και πρόστιμα ανέρχονται σε 2,5 δισεκατομμύρια, ενώ μέχρι το τέλος των αποπληρωμών συνολικά στα ταμεία του Δημοσίου εκτιμάται ότι θα εισρεύσουν ακόμα 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Σημειώνεται ότι τα έσοδα από τα παράβολα της τακτοποίησης πηγαίνουν στον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ τα έσοδα από τα πρόστιμα αξιοποιούνται από το Πράσινο Ταμείο για έργα περιβαλλοντικού ισοζυγίου. Χωρίς οικοδομική άδεια το 1 στα 4 αυθαίρετα Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΤΕΕ το 25% των αυθαιρέτων που έχουν δηλωθεί δεν είχαν καθόλου οικοδομική άδεια. Στα εν λόγω κτίρια αντιστοιχεί το 28% των προστίμων και το υπόλοιπο 72% από κτίρια με αυθαιρεσίες που είχαν οικοδομική άδεια. Περίπου το 1 στα 3 αυθαίρετα (33,7%) είναι της κατηγορίας 4. Από το σύνολο των στοιχείων προκύπτει επίσης ότι 3 στις 10 δηλώσεις αφορούν ακίνητα εκτός σχεδίου και 7 στις 10 δηλώσεις ακίνητα εντός σχεδίου. Λόγω της πρόβλεψης του νόμου τα πρόστιμα σε εκτός σχεδίου είναι σημαντικά υψηλότερα οπότε στην κατανομή των προστίμων περίπου το μισό του συνολικού ύψους αφορά ακίνητα εκτός σχεδίου και το άλλο μισό των προστίμων αφορά ακίνητα εντός σχεδίου. Οι αιτήσεις του Σεπτεμβρίου Ραγδαία αύξηση καταγράφηκε στις αιτήσεις του Σεπτεμβρίου, ο οποίος ήταν και ο τελευταίος μήνας για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, της Κατηγορίας 5 (κτίρια με πολύ σοβαρές αυθαιρεσίες, χωρίς οικοδομική άδεια κ.ά.). Ειδικότερα τον προηγούμενο μήνα υποβλήθηκαν περισσότερες από 200.000 δηλώσεις, περιλαμβανομένων και των αντίστοιχων βεβαιώσεων. Μάλιστα, το πληροφοριακό σύστημα δηλώσεων αυθαιρέτων κατέγραψε τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου 2020 ιστορικό ρεκόρ νέων δηλώσεων, σταθερά πέριξ των 10.000 κάθε ημέρα, με κορύφωση την Παρασκευή 25/9/2020 με 12.500 δηλώσεις. Η διαδικασία τακτοποίησης για τα αυθαίρετα των Κατηγοριών 1-4 συνεχίζεται μέχρι την 31 Μαρτίου 2026, με προσαυξημένα ποσά τακτοποίησης. Μάλιστα, όπως ανακοινώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συζητά την πρόταση του ΤΕΕ, ώστε κάποιες περιπτώσεις πραγματικά μικρών αυθαιρεσιών που έχουν υπαχθεί στην Κατηγορία 5 να μεταφερθούν στην Κατηγορία 4. [email protected]

Οι τρεις δράσεις της ψηφιακής καθημερινότητας και διακυβέρνησης που εγκαινιάζονται με την κωδική ονομασία ψηφιακός γκισές. Πως θα γίνονται οι συναλλαγές του κράτους με τον πολίτη, αρχής γενομένης από τα ΚΕΠ, τις ΔΟΥ και τον ΕΦΚΑ. Τρεις μείζονος σημασίας για τον πολίτη δράσης για τον πολίτη και τις συναλλαγές του με το κράτος εγκαινιάζονται στο πλαίσιο της ψηφιακής καθημερινότητας και διακυβέρνησης με την κωδική ονομασία ψηφιακός γκισές. Νέα διαδικασία επικοινωνίας πολίτη και Δημοσίου Τις σχετικές ανακοινώσεις έκανε πριν από λίγο ο Στέλιος Πέτσας κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών. Πρώτον: Εγκαινιάζουμε νέα διαδικασία επικοινωνίας του πολίτη με το Δημόσιο, το «ψηφιακό γκισέ». Ο πολίτης θα μπαίνει στο gov.gr, θα κλείνει ραντεβού με την υπηρεσία που θέλει και θα κάνει διάσκεψη με τον υπάλληλο σε ώρα που θα συμφωνείται. Εφόσον ζητά κάποιο πιστοποιητικό, ο υπάλληλος θα το εκδίδει ψηφιακά και θα το στέλνει με email. Σε πρώτη φάση, οι υπηρεσίες που θα διαθέτουν «ψηφιακό γκισέ» είναι τα ΚΕΠ, οι ΔΟΥ και ο e-ΕΦΚΑ. Δεύτερον: Ξεκινά -μέσω του gov.gr- η ψηφιακή κατάθεση αιτήσεων στα ΚΕΠ, τα οποία θα εκδίδουν τα έγγραφα που ζητούνται και θα τα αποστέλλουν στο e-mail του πολίτη. Τρίτον: Ξεκινά η διαδικασία έκδοσης ληξιαρχικών πιστοποιητικών μέσω του gov.gr. Άλμα στην ψηφιακή διακυβέρνηση «Γίνεται ήδη αντιληπτό σε όλους τους πολίτες -και αναγνωρίζεται σε διεθνές επίπεδο- ότι συντελείται σήμερα στη χώρα μας ένα σημαντικό άλμα ψηφιακής διακυβέρνησης. Αυτό το άλμα, υπηρετεί τον αγώνα ενάντια στον κοροναϊό, συμβάλλει στη λειτουργική αναβάθμιση του Κράτους, βελτιώνει την καθημερινότητα των πολιτών και αποτελεί παρακαταθήκη για την επόμενη μέρα. Χτίζουμε με πράξεις και χειροπιαστά αποτελέσματα μια νέα σχέση εμπιστοσύνης, μεταξύ πολίτη και Κράτους, πολίτη και πολιτικής. Και η σχέση αυτή δίνει νέα ώθηση στη Δημοκρατία μας» ανέφερε ο Στέλιος Πέτσας. Κάρτες ανεργίας, ΑΜΚΑ και eΕΦΚΑ Επιπλέον ο κ. Πέτσας ανέφερε σε ότι αφορά την διευκόλυνση του πολίτη και την αποτελεσματικότερη λειτουργία του Κράτους και τις νέες ψηφιακές εφαρμογές ότι ανάμεσα σε άλλα – Η ανανέωση των δελτίων ανεργίας θα γίνεται αυτόματα και οι εγγεγραμμένοι άνεργοι δεν χρειάζεται να προχωρήσουν σε καμία ενέργεια ανανέωσης. – Η ενημέρωση του ΑΜΚΑ κάθε πολίτη θα γίνεται πλέον ηλεκτρονικά από τα ληξιαρχεία και οι πολίτες δεν θα χρειάζεται να προσκομίζουν ληξιαρχικές πράξεις γέννησης, γάμου, ή θανάτου συγγενικού τους προσώπου. – Μια σειρά από υπηρεσίες του μεγαλύτερου ασφαλιστικού οργανισμού, του e- ΕΦΚΑ, όπως η έκδοση ασφαλιστικής ενημερότητας, θα παρέχονται ηλεκτρονικά σε 1,5 εκατομμύριο ελεύθερους επαγγελματίες, απασχολούμενους και αγρότες.

Αλλαγές στο νόμο 4412 που διέπει τα δημόσια έργα εξετάζει η κυβέρνηση προκειμένου να αντιμετωπιστούν σοβαρές παθογένειες που αποτελούν τροχοπέδη για την υλοποίηση επενδύσεων, όπως οι υψηλές εκπτώσεις, ο μεγάλος αριθμός προσφυγών και τα χαμηλά ποσοστά απορροφητικότητας πόρων του ΕΣΠΑ, κυρίως από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η οποία αναμένεται να είναι έτοιμη έως το τέλος Φεβρουαρίου, θα ανοίξει το δρόμο και για την πιο ενεργή συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, με την επίβλεψη έργων και μελετών σε επενδύσεις που χρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους (ΕΣΠΑ&ΠΔΕ). Οι αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο θα γίνουν με βασικό γνώμονα την εμπειρία που έχει συσσωρεύσει η αγορά τα τελευταία τρία έτη, από τότε δηλαδή που ξεκίνησε να εφαρμόζεται ο νόμος 4412. Η ταχύτερη ολοκλήρωση επενδύσεων αποτελεί το βασικό ζητούμενο, δεδομένου ότι για την υλοποίηση ενός μεγάλου έργου στην Ελλάδα απαιτούνται κατά μέσο όρο 90 μήνες, όταν η αντίστοιχη διάρκεια στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυμαίνεται περίπου στο μισό. Μόνο για την έγκριση των απαραίτητων μελετών χρειάζονται περίπου δύο χρόνια. Οι μεγάλες εκπτώσεις Μία από τις βασικές προτεραιότητες είναι η ψήφιση διατάξεων για να περιοριστεί το φαινόμενο των υψηλών εκπτώσεων, οι οποίες συχνά οδηγούν τα δημόσια έργα σε τέλμα. Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, ένας τρόπος επίτευξης του στόχου αυτού είναι η εισαγωγή αυστηρότερων προδιαγραφών στους διαγωνισμούς δημοσίων έργων, όπως η εκτέλεση παρόμοιων έργων στο παρελθόν. Κατά τις ίδιες πηγές ένα ακόμα κριτήριο που θα μπορούσε να ζητηθεί από υποψήφιους αναδόχους είναι να μην έχουν ιστορικό κατάπτωσης εγγυητικών επιστολών. Οι τελικές διατάξεις οι οποίες θα ενταχθούν στη νομοθετική ρύθμιση θα συνάδουν με προτάσεις που έχουν διατυπωθεί από τεχνικούς φορείς όπως ο Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ), ο Σύνδεσμος Ελληνικών Εταιρειών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ) και ο Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων (ΣΤΕΑΤ). Οι τρεις σύνδεσμοι μάλιστα εδώ και αρκετούς μήνες έχουν αναλάβει την εκπόνηση σχεδίου δράσεων και πρωτοβουλιών για την ανάκαμψη και την εξυγίανση του τεχνικού κλάδου. Επίβλεψη έργων και μελετών από ιδιώτες Η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών θεωρεί ότι η πιο ενεργή συμμετοχή ιδιωτικών φορέων στην επίβλεψη έργων και μελετών, θα οδηγήσει στην ταχύτερη ολοκλήρωση επενδύσεων υποδομών και θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος των υψηλών εκπτώσεων. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η δυνατότητα επίβλεψης έργων από ελεύθερους επαγγελματίες, κυρίως σε ό,τι αφορά επενδύσεις σε υποδομές δήμων οι οποίοι δεν διαθέτουν μηχανικούς. Η διαδικασία αναμένεται να λειτουργήσει με παρόμοιο τρόπο με εκείνο που έχει καθιερωθεί για τους ελεγκτές δόμησης, όταν με απαίτηση των θεσμών ο έλεγχος των εργασιών δόμησης αφαιρέθηκε από τις πολεοδομίες. Μεταξύ των υπό εξέταση προτάσεων είναι και η αλλαγή της κλήρωσης που προβλέπεται τώρα στο μητρώο μελετητών δημοσίων έργων. Με τη μέθοδο της κλήρωσης συχνά ανατίθεται η κατάρτιση μελετών σε επαγγελματίες οι οποίοι δεν έχουν γνώση των ιδιαιτεροτήτων που επικρατούν στην περιοχή που πρόκειται να γίνει το έργο. Σύμφωνα με πληροφορίες, θα εξεταστεί και το ενδεχόμενο αναθεώρησης των ορίων που αφορούν σε απευθείας αναθέσεις, προκειμένου να επιταχυνθεί η υλοποίηση μικρότερων έργων σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης. Πρότυπες προτάσεις (unsolicited proposals) Με τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, θα καθοριστεί το θεσμικό πλαίσιο και για τις λεγόμενες πρότυπες προτάσεις (unsolicited proposals) για την επιτάχυνση έργων. Οι πρότυπες προτάσεις δίνουν τη δυνατότητα σε ιδιώτες να προτείνουν έργα για τα οποία δεν υπάρχουν διαδικασίες δημοπράτησης σε εξέλιξη. Θα περιλαμβάνουν όλες τις απαραίτητες τεχνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές μελέτες για την υλοποίηση των προτεινόμενων έργων. Οι μελέτες θα υποβάλλονται σε ειδική δημόσια υπηρεσία που θα είναι επιφορτισμένη με την αξιολόγηση των προτάσεων. Εφόσον αξιολογηθούν θετικά, η αρμόδια υπηρεσία θα ζητάει από τον ιδιωτικό φορέα να καταθέσει οριστικές μελέτες προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία δημοπράτησης του προτεινόμενου έργου. Το έργο θα υλοποιείται είτε με σύμβαση παραχώρησης είτε με τη σύμπραξη δημόσιου ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), ενώ ο ιδιώτης που θα έχει προτείνει την επένδυση θα πριμοδοτείται στη διαγωνιστική διαδικασία, δεδομένου ότι θα έχει ολοκληρώσει με δικά του έξοδα όλα τα απαραίτητα βήματα για τη δημοπράτηση του έργου. Ο ιδιώτης ο οποίος έχει υποβάλει την πρότυπη πρόταση θα αποζημιώνεται σε περίπτωση που δεν κηρυχθεί μειοδότης του έργου για το κόστος της προπαρασκευής, ενώ θα έχει και το δικαίωμα να ισοφαρίσει τη χαμηλότερη προσφορά.

Σειρά ρυθμίσεων, οι οποίες αποσκοπούν στην επιτάχυνση του Αναπτυξιακού Προγράμματος Στρατηγικής Σημασίας, δηλαδή όλων των παραχωρήσεων, ΣΔΙΤ, έργων διαχείρισης λυμάτων και απορριμμάτων και όσων έργων χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης προωθεί το υπουργείο Υποδομών. Οι ρυθμίσεις, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Γιώργου Λιάλιου στην «Κ», προβλέπουν παρεκκλίσεις από τη νομοθεσία για τα δημόσια έργα για την επίσπευση των διαδικασιών ωρίμανσης, ανάθεσης και εκτέλεσης, ενώ στοχεύουν και στην αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων, όπως τις ανατιμήσεις στα υλικά. Οι βασικές ρυθμίσεις, ωστόσο, αντιμετωπίζονται αρνητικά από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, που εκτιμά ότι οδηγούν τα έργα σε αποσπασματικότητα, ανασφάλεια δικαίου και δικαστικές εμπλοκές. Οι ρυθμίσεις που εστάλησαν στα τέλη Ιανουαρίου για γνωμοδότηση σε δημόσιες αρχές περιλαμβάνονται στο δεύτερο κεφάλαιο πολυνομοσχεδίου, ενόψει της κατάθεσής του στη Βουλή ή της δημοσιοποίησής του στο opengov. Οι βασικότερες από αυτές είναι: Δίνεται η δυνατότητα για μια σειρά από παρεκκλίσεις από τη νομοθεσία περί δημοσίων έργων (4412/16 και 4782/21) κατά την ανάθεση των συμβάσεων στρατηγικής σημασίας. Για παράδειγμα, για το πλαφόν (10% επί του ετήσιου προϋπολογισμού της αναθέτουσας αρχής) στις απευθείας αναθέσεις, για την ύπαρξη σύμφωνης γνώμης του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Εργων, τις προϋποθέσεις τεχνικής επάρκειας των αναθετουσών αρχών, το περιεχόμενο των εγγράφων της σύμβασης, τη διαβούλευση επί των δημοσιευμένων εγγράφων της σύμβασης, τη διαδικασία ανάθεσης εξειδικευμένων υπηρεσιών σε εξωτερικούς συμβούλους (αφορά έργα άνω των 30 εκατ. ευρώ), τον τρόπο επίβλεψης ενός έργου από ελεγκτές μηχανικούς. Προβλέπεται η δυνατότητα αναθεώρησης των τιμών των υλικών, ημερομισθίων κ.λπ. ανά τρίμηνο. Επεκτείνεται το δικαίωμα του ΤΑΙΠΕΔ να προσλαμβάνει συμβούλους χωρίς διαγωνισμό, με απευθείας διαπραγμάτευση και γενικώς δίνονται στο Ταμείο ακόμα περισσότερες δυνατότητες «ευελιξίας». Υπενθυμίζεται ότι το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί βάσει της νομοθεσίας να αναλάβει την ωρίμανση ή και την ανάθεση έργων του Ταμείου Ανάκαμψης. Γνωμοδοτώντας επί των ρυθμίσεων του υπουργείου Υποδομών, η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για τη σκοπιμότητα και την αποτελεσματικότητά τους. Επί της αρχής, σημειώνει ότι με τον Ν. 4412/16 η Πολιτεία «σκόπευε να δημιουργήσει ένα ενιαίο, μοναδικό και συνεκτικό πλαίσιο για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων», ενώ με τον Ν. 4782/21 να ενισχύσει τις δυνατότητες του Δημοσίου στην πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων και την ταχύτερη απορρόφηση ενωσιακών κονδυλίων. «Από την επισκόπηση των προτεινόμενων διατάξεων δεν προκύπτει ο δικαιολογητικός λόγος όλων των παρεκκλίσεων (…), δεν προκύπτει ότι θα συμβάλουν στην επιτάχυνση της διαδικασίας εκκίνησης και ολοκλήρωσης των σχετικών διαγωνιστικών διαδικασιών (…). Η ολοκληρωτική απουσία κανόνων εκ των προτέρων γνωστών σε όλους τους ενδιαφερομένους, κυρίως ως προς τον τρόπο υποβολής προσφορών, τη διαδικασία αξιολόγησης και κατακύρωσης της σύμβασης, καθώς και ο αναπόφευκτα αποσπασματικός τρόπος διαχείρισής τους από κάθε αναθέτουσα αρχή πιθανολογείται ότι θα δημιουργήσει ανασφάλεια δικαίου, αύξηση των διενέξεων και ότι θα δυσχεράνει τον προδικαστικό και δικαστικό έλεγχο αυτών», καταλήγει. Τέλος, ειδικά για το ΤΑΙΠΕΔ η ΕΑΑΔΗΣΥ προτείνει τη συνολική αναθεώρηση του κανονισμού που το διέπει, καθώς η τελευταία του αναθεώρηση (2016) έγινε πριν από την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο τριών κοινοτικών Οδηγιών.

Εκθετική είναι η αύξηση που καταγράφηκε το 2021 αναφορικά με τον όγκο των ψηφιακών συναλλαγών με το Δημόσιο, σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Συγκεκριμένα, από την 1η Ιανουαρίου μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου του περασμένου έτους, τα συστήματα του Δημοσίου είτε παρείχαν ψηφιακές υπηρεσίες προς τους πολίτες, είτε «μίλησαν μεταξύ τους» αθροιστικά 566.962.980 φορές. Ο φετινός αριθμός είναι έξι φορές μεγαλύτερος σε σχέση με τον αντίστοιχο αριθμό του 2020, οπότε οι ψηφιακές συναλλαγές ανήλθαν σε 94 εκατομμύρια, καταγράφοντας μεγάλη άνοδο σε σχέση με το 2019 και το 2018, όταν ο αριθμός έφτασε τα 34 και τα 8,8 εκατομμύρια αντίστοιχα. Οι περισσότερες από 566 εκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές μεταφράζονται σε αποφυγή αντίστοιχου αριθμού επισκέψεων των πολιτών σε δημόσιες υπηρεσίες. Καταπολεμάται, έτσι, η περιττή γραφειοκρατία, εξοικονομώντας χρόνο, κόστος και ενέργεια για τους πολίτες, αλλά και πόρους για τη Διοίκηση. Υπενθυμίζεται ότι στις ψηφιακές συναλλαγές αθροίζονται: • οι ψηφιακές υπηρεσίες, δηλαδή η ταυτοποίηση των πολιτών σε ένα πληροφοριακό σύστημα με τη χρήση των κωδικών του Taxisnet, και • οι διαλειτουργικότητες, η ανταλλαγή, δηλαδή, πληροφοριών μεταξύ υπηρεσιών και μητρώων του Δημοσίου χωρίς άλλη ενέργεια από πλευράς του πολίτη πέρα από τη χορήγηση της συγκατάθεσής του. Αναλυτικότερα: • Σε ό,τι αφορά στη χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών, παρατηρήθηκε εξαιρετικά μεγάλη αύξηση μέσω του gov.gr. Ο αριθμός των αυθεντικοποιήσεων με τη χρήση των κωδικών Taxisnet ανήλθε για το 2021 σε 265.111.222. Παράλληλα, οι πολίτες εξυπηρετήθηκαν ακόμα 4.520.649 φορές με τη χρήση κωδικών web banking. Αθροίζοντας τους δύο αριθμούς, οι συνολικές ψηφιακές υπηρεσίες ανήλθαν συνολικά σε 269.631.871. Ο αντίστοιχος αριθμός το 2020 ανήλθε σε 57 εκατομμύρια. • Ο αριθμός των κλήσεων διαλειτουργικότητας για αυτοματοποιημένη ανταλλαγή στοιχείων μεταξύ των πληροφοριακών συστημάτων του Δημοσίου ανήλθε σε 297.331.109. Ο αντίστοιχος αριθμός το 2020 ανήλθε σε 37 εκατομμύρια. Ο Υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης δήλωσε: «Ο αριθμός των ψηφιακών συναλλαγών έχει άμεσο αντίκρισμα στην καθημερινότητα κάθε πολίτη, καθώς έτσι μετράμε πόσες ουρές είχε τη δυνατότητα να αποφύγει. Για το 2021, μια χρονιά πανδημίας, ο αριθμός αυτός για κάθε ενήλικο πολίτη μεταφράζεται σε περίπου 60 επισκέψεις σε δημόσιες υπηρεσίες που δεν χρειάστηκε να γίνουν. Η εκθετική καμπύλη των τελευταίων ετών στις ψηφιακές συναλλαγές αντανακλά το εκθετικό άλμα που πραγματοποιεί το κράτος στον ψηφιακό μετασχηματισμό, με επίκεντρο το gov.gr. Αντίστοιχα, η μεγάλη ανταπόκριση των πολιτών καταδεικνύει πόσο έντονο ήταν το αίτημα του κόσμου για αυτή την ψηφιακή αλλαγή. Κάθε ημέρα, με τις αλλαγές που υλοποιούμε, η Ελλάδα καλύπτει όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της απόστασης που τη χώριζε από άλλες χώρες. Αυτή την πρόοδο θέλουμε να διατηρήσουμε, υλοποιώντας τον σχεδιασμό μας με ακόμα μεγαλύτερη δυναμική και ταχύτητα». Ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος δήλωσε: «Η δραστική αύξηση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των συστημάτων του Δημοσίου εκπληρώνει ένα βασικό στόχο που είχε θέσει το Υπουργείο μας τα δύο τελευταία χρόνια. Η διασύνδεση των μητρώων είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα των ψηφιακών υπηρεσιών, ώστε αυτές να είναι απλούστερες στη χρήση και πιο λειτουργικές για τους πολίτες. Πρόκειται για μια διαδικασία διαρκή, η οποία υποστηρίζεται και από τις αντίστοιχες αναβαθμίσεις των συστημάτων μας. Με τον τρόπο αυτό, κλείνουμε τις εκκρεμότητες της χώρας με το παρελθόν, διευκολύνοντας την καθημερινότητα όλων των πολιτών».

Την ίδρυση του Ηλεκτρονικού Συστήματος Προσδιορισμού Κόστους Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων (ΗΣΠΚΣΠΤΕ) προγραμματίζει εντός του 2022 το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Όπως απεικονίζεται στο φετινό Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής η ενεργοποίηση του τοποθετείται στο τέταρτο τρίμηνο του έτους. Πρόκειται για μια πλατφόρμα της οποίας την λειτουργία την περιμένει με μεγάλη αγωνία ο κατασκευαστικός κλάδος, ειδικά μετά την ενεργειακή κρίση του 2021 και την κατακόρυφη αύξηση των πρώτων υλών και υλικών στις κατασκευές. Το Ηλεκτρονικό Σύστημα Προσδιορισμού Κόστους Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων καθιερώθηκε με το άρθρο 84 του Νόμου 4782/21 προκειμένου να εκσυγχρονίσει την υπάρχουσα ανάλυση τιμών, να αντικαταστήσει τη διαδικασία αναθεώρησής τους, να ενσωματώσει τις επικαιροποίησεις και τις προσθήκες νέων εργασιών και υλικών και να δημιουργήσει μια σύγχρονη και αντικειμενική βάση αναφοράς για τα δημόσια και ιδιωτικά έργα. Αποτελεί την ηλεκτρονική διαδικτυακή πλατφόρμα υποστήριξης του Ενιαίου Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών. Το ΗΣΠΚΣΠΤΕ περιλαμβάνει τις ακόλουθες, συμβατές με τεχνολογία Building Information Modeling (BIM), την καθιέρωση της οποίας συντονίζει το Υπουργείο μέσω διαμόρφωσης Στρατηγικού Σχεδίου και Οδικού Χάρτη, διαδικτυακές εφαρμογές: Παρατηρητήριο Τιμών, Σύστημα Αναλύσεων Τιμών και Προσδιορισμού Κόστους και Σύστημα Ενιαίων Τεχνικών Προδιαγραφών. Να θυμίσουμε πως ως ένα πρώτο βήμα ανακούφισης των εταιρειών από τις μεγάλες αυξήσει στα υλικά, το υπουργείο ΥΠΟΜΕ πέρασε τον περασμένο Δεκέμβριο. Το ΦΕΚ καθόρισε συντελεστές αναθεώρησης τιμών δημόσιων έργων, δημοσίευθηκε από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Το ΦΕΚ δίνει μερική διέξοδο στο μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισαν το 2021 οι τεχνικές εταιρείες λόγω της γεωμετρικής αύξησης των τιμών των οικοδομικών υλικών. Πλατφόρμα για τη διαχείριση των έργων Παράλληλα το τρίτο τρίμηνο του 2022 το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εκτιμά πως θα ενεργοποιηθεί ακόμα μια ψηφιακή πλατφόρμα στα δημόσια έργα. Πρόκειται για το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης για τη Διοίκηση Έργων και Πόρων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Σκοπό της μεταρρύθμισης αποτελεί η εγκατάσταση σύγχρονου Πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης Χαρτοφυλακίου, μέσω του οποίου θα καταστεί δυνατή η διακυβέρνηση, διαχείριση και παρακολούθηση του χαρτοφυλακίου έργων και πόρων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Επιπλέον, το σύστημα θα παρέχει ακριβή και σε «πραγματικό χρόνο» πληροφόρηση σχετικά με τα παραδοτέα, το κόστος, τον χρονοπρογραμματισμό και τα στάδια εξέλιξης του κύκλου ζωής των υλοποιούμενων τεχνικών έργων. Πιο συγκεκριμένα, με την εισαγωγή του προτεινόμενου συστήματος διαχείρισης εκτιμάται ότι: α) θα επιταχυνθεί η ροή της πληροφόρησης και των δεδομένων με ανάλογη αύξηση της απόδοσης στη διαχείριση των τεχνικών έργων, β) θα αυξηθεί η εγκυρότητα και η ασφάλεια στη λήψη αποφάσεων, τόσο από τη διοικητική όσο και από την πολιτική ιεραρχία, αφού θα λαμβάνονται και θα αξιολογούνται έγκαιρα και έγκυρα δεδομένα και πληροφορίες, γ) θα διασφαλιστεί ο έλεγχος και η τεκμηρίωση ενδεχόμενων μεταβολών στο κόστος, στο χρονοπρογραμματισμό, στην ποιότητα των υλοποιούμενων τεχνικών έργων, δ) θα διασφαλιστεί η επιχειρησιακή συνέχεια, με τη χρήση εργαλείων αποκατάστασης από καταστροφές και ε) θα ενισχυθεί η ασφάλεια των διακινούμενων δεδομένων με την εφαρμογή πολιτικών ασφάλειας πρόσβασης.

Την άμεση εκταμίευση άλλων 330-350 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση έργων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που αντιμετωπίζουν «στάση πληρωμών» εδώ και πάνω από ένα μήνα λόγω εξάντλησης του προβλεπόμενου προϋπολογισμού, προωθεί το υπουργείο Οικονομικών με τροπολογία που καταθέτει στη Βουλή. Ταυτόχρονα, σκοπεύει να εξοφλήσει περίπου 150 εκατ. ευρώ ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου έως το τέλος του έτους, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει προς την Ε.Ε. Το θέμα της μη πληρωμής των δημοσίων έργων ανέδειξε σε δημοσίευμά της η «Κ», μεταφέροντας τις σχετικές διαμαρτυρίες εργοληπτών, οι οποίοι υποστήριζαν ότι η διακοπή των πληρωμών τούς δημιουργεί οξύτατο πρόβλημα, καθώς έρχεται να προστεθεί στην αύξηση του κόστους των πρώτων υλών και μάλιστα σε μια περίοδο αυξημένων υποχρεώσεων, στο τέλος της χρονιάς. Η λύση βρέθηκε μέσω του προγράμματος React-EU. Οπως αναφέρει στην «Κ» ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, θα αντληθούν 330-350 εκατ. ευρώ που έχει λαμβάνειν η Ελλάδα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα, το οποίο είναι δημοσιονομικά ουδέτερο και δεν επηρεάζει το έλλειμμα, «και έτσι οι εργολάβοι θα πληρωθούν». Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Κ», το πρόβλημα δημιουργήθηκε λόγω συσσώρευσης πολλών έργων που ξεκίνησαν ταυτόχρονα μετά το «πάγωμα» του lockdown, υποστηρίζουν στο υπουργείο Οικονομικών. Eτσι, παρότι ο προϋπολογισμός ήταν υψηλός, 8,3 δισ. ευρώ, εξαντλήθηκαν οι διαθέσιμοι πόροι. Και ενώ τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους είναι επαρκή, το υπουργείο Οικονομικών δεν ήθελε να επιβαρύνει δημοσιονομικά το ισοζύγιο. Η λύση βρέθηκε τελικά μέσω του React-EU, ενός ευρωπαϊκού προγράμματος για τη στήριξη της ανάκαμψης. Σημειώνεται ότι πολλές από τις δαπάνες της πανδημίας καλύφθηκαν φέτος από κονδύλια του ΠΔΕ. Εν τω μεταξύ, στο υπουργείο Οικονομικών δρομολογούν την επιτάχυνση της εξόφλησης ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, που αποτελούν μόνιμη αιτία τριβής με τους θεσμούς και ιδίως τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Το συνολικό μέγεθος των ληξιπρόθεσμων οφειλών είναι περίπου 2,7 δισ. ευρώ, αλλά στο υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζουν ότι οι «καθαρές» οφειλές είναι περίπου 950 εκατ. ευρώ. Οι υπόλοιπες, όπως αναφέρουν, είτε εκκρεμούν στα δικαστήρια είτε αφορούν οφειλές νοσοκομείων προς φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες συμψηφίζονται εκ των υστέρων στο πλαίσιο του clawback. Συγκεκριμένα, από τις οφειλές των νοσοκομείων, που εμφανίζονται να ξεπερνούν τα 900 εκατ. ευρώ, μόνο τα 150 εκατ. ευρώ είναι «καθαρές» οφειλές. Στο ύψος των «καθαρών» οφειλών φέρονται να έχουν συμφωνήσει και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, αναγνωρίζοντας μάλιστα, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, ότι περίπου τα μισά θα παραμείνουν ως ληξιπρόθεσμα «τριβής» σε μόνιμη βάση, όπως άλλωστε γίνεται και στις άλλες χώρες. Ετσι, ουσιαστικά ο στόχος είναι τώρα να εξοφληθούν ληξιπρόθεσμες οφειλές περίπου 500 εκατ. ευρώ, ώστε να θεωρηθεί ότι ανταποκρίθηκε η χώρα στη μεταμνημονιακή δέσμευσή της να τις μηδενίσει. Από το ποσό αυτό, των 500 εκατ. ευρώ, τα 350 εκατ. ευρώ αφορούν τις συντάξεις, ενώ τα υπόλοιπα 150 εκατ. ευρώ είναι όλες οι υπόλοιπες οφειλές, κυρίως των νοσοκομείων. Τα τελευταία συσσώρευσαν πολλές οφειλές λόγω κορωνοϊού, όχι επειδή δεν διέθεταν τα ποσά για να τις εξοφλήσουν, αλλά λόγω φόρτου εργασιών, υποστηρίζουν στο υπουργείο Οικονομικών. Για τα 150 εκατ. ευρώ, το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι μπορούν να εξοφληθούν έως το τέλος Δεκεμβρίου. Τα υπόλοιπα 350 εκατ., που αφορούν τις συντάξεις, επιδιώκεται να εξοφληθούν έως τα μέσα του επόμενου χρόνου.

Η πλειονότητα των δημοσίων ακινήτων στην Αττική είναι μερικώς ή εξ ολοκλήρου καταπατημένα, σε ποσοστό που φτάνει το 80% - Από το 1998 και μετά σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις επεδίωξαν τη νομιμοποίηση καταπατημένων ακινήτων. άξη στα ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου αντιμετωπίζοντας το χρόνιο πρόβλημα των καταπατημένων ακινήτων, γαιών και οικισμών επιχειρεί να βάλει το υπουργείο Οικονομικών με νομοσχέδιο που ετοιμάζεται να καταθέσει το επόμενο διάστημα. Στόχος του νέου σχεδίου νόμου είναι η οριστική αντιμετώπιση των αυθαίρετων καταπατήσεων της περιουσίας του Δημοσίου, ενώ το ενδιαφέρον εστιάζεται στο κόστος της απόκτησης των οριστικών τίτλων κυριότητας από τους καταπατητές, η οποία αναμένεται να είναι ένα ποσοστό επί της τρέχουσας αντικειμενικής αξίας. Το χρονικό των καταπατήσεων Το πρόβλημα ξεκινά πριν από 100 χρόνια, με τις μετακινήσεις πληθυσμών λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής και την ανάγκη τους να εξασφαλίσουν μια στέγη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, από το σύνολο της δημόσιας περιουσίας έχει καταπατηθεί το 47% των αστικών ακινήτων και το 64% των αγροτικών εκτάσεων. Η πλειονότητα των δημοσίων ακινήτων στην Αττική είναι μερικώς ή εξ ολοκλήρου καταπατημένα, σε ποσοστό που φτάνει το 80%. Σε Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα καταπατημένο θεωρείται το 70% των δημόσιων κτημάτων. Η τακτοποίηση των κατεχομένων Δημοσίων και Ανταλλαξίμων Κτημάτων αναμένεται να εξασφαλίσει σημαντικά έσοδα για τον Κρατικό Προϋπολογισμό και αποτελεί λύση αξιοποίησης της Δημόσιας Περιουσίας με πολλαπλή στόχευση: Την εξάλειψη κοινωνικών αδικιών ιστορικά τεκμηριωμένων και συγκρούσεων και διεκδικήσεων κάθε μορφής, που εκδηλώνονται κάθε φορά που η Πολιτεία προσπαθεί να προστατεύσει με συγκεκριμένα μέτρα, αλλά με σημαντική χρονική υστέρηση, την περιουσία της. Την εισροή σημαντικών εσόδων στον Κρατικό Προϋπολογισμό και την αποτελεσματική προστασία της κοινόχρηστης περιουσίας του Δημοσίου, καθώς και της περιουσίας που θα αποκαλυφθεί με την ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου. Χάος με τα καταπατημένα του Δημοσίου Η ακίνητη περιουσία του Δημοσίου διακρίνεται σε ιδιωτικού δικαίου (ακίνητα, αγροί, οικόπεδα, λατομεία, αλυκές) και δημοσίου δικαίου (αιγιαλός-παραλίες, όχθες πλεύσιμων ποταμών κ.λπ.), η οποία γενικώς αποκαλείται κοινόχρηστη. Βασικό τίτλο ιδιοκτησίας για το Δημόσιο αποτελεί η διαδοχή από το Τουρκικό Δημόσιο, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Λονδίνου (6 Ιουλίου 1827). Αρα, το φαινόμενο της καταπάτησης δημόσιας περιουσίας είναι τόσο παλιό όσο η δημόσια περιουσία, γεγονός που δυσκολεύει τη δικαστική έκβαση των υποθέσεων. Οι καταπατητές των δημόσιων ακινήτων εμφανίζονται στην εφορία και στα δικαστήρια ως νόμιμοι ιδιοκτήτες των ακινήτων με τίτλους ιδιοκτησίας που είτε δημιούργησαν οι ίδιοι ή δικαιοπάροχοί τους, ή με τίτλους που δημιούργησαν καταπατητές μετά το 1884. Αυτή η κατάσταση επιτείνει το χάος, με αποτέλεσμα χιλιάδες ακίνητα του Δημοσίου να έχουν καταπατηθεί στο πέρασμα των δεκαετιών και οι υποθέσεις να λιμνάζουν εδώ και χρόνια στις δικαστικές αίθουσες. Ο χρόνος καταπάτησης ξεκινά από μερικούς μήνες και φτάνει μέχρι αρκετές δεκαετίες. Ενδεικτικά, από τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί, το 80% των δημοσίων ακινήτων στην Αττική είναι καταπατημένο. Μόνο στην Ανατολική Αττική υπολογίζεται ότι βρίσκονται 2.500 καταπατημένα ακίνητα. Ακολουθεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας, όπου επτά στα δέκα ακίνητα του Δημόσιου έχουν καταπατηθεί. Σε όλο το Αιγαίο η αυθαίρετη κατοχή γης που ανήκει στο κράτος είναι άνω του 50%, ενώ και στην Πελοπόννησο τα καταγεγραμμένα δημόσια ακίνητα που έχουν καταπατηθεί ξεπερνούν τα 3.000. Κρατάει χρόνια αυτό το σχέδιο Δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται να αντιμετωπιστεί οριστικά το θέμα. Από το 1998 και μετά, σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις επεδίωξαν τη νομιμοποίηση καταπατημένων ακινήτων. Το 1998, ο τότε υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Δρυς είχε συντάξει σχετικό νομοσχέδιο που προέβλεπε, μεταξύ άλλων, ότι η τιμή για την εξαγορά των ακινήτων αυτών ήταν η αντικειμενική αξία τους. Η τιμή αυτή όμως μειώνεται σημαντικά αν ο κάτοχος δεν έχει άλλη πρώτη κατοικία, είναι πολύτεκνος ή αγρότης, ενώ μπορεί να εξοφλήσει το ποσό και σε 6 έως 18 έντοκες δόσεις αν το καταπατημένο βρίσκεται σε παραμεθόριες περιοχές. Το νομοσχέδιο δεν έγινε νόμος του κράτους. Το 2014 ήταν έτοιμο προς κατάθεση στη Βουλή σχέδιο νόμου το οποίο παρείχε τη δυνατότητα εξαγοράς με ευνοϊκούς όρους 28.000 ακινήτων, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά είχαν καταπατηθεί για διάστημα μεγαλύτερο των 20 χρόνων. Το τίμημα για την εξαγορά ενός καταπατημένου ακινήτου θα υπολογιζόταν βάσει της χαμηλότερης αντικειμενικής αξίας του γεωγραφικού διαμερίσματος όπου βρισκόταν το ακίνητο. Μπορούσαν να εξαγοραστούν τα αστικά ακίνητα, ενώ για οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, έκταση μέχρι πέντε στρέμματα και για περιοχές που βρίσκονταν μέσα σε σχέδιο πόλης ή για οικισμούς που προϋφίστανται του έτους 1923, έκταση ίση με το ελάχιστο εμβαδόν αρτίου όσο και αγροτικά. Ενιαία έκταση μέχρι 10 στρέμματα και μέχρι 20 στρέμματα συνολικά.

Εκδόθηκε σε ΦΕΚ Αρ. Φύλλου 5104 Τεύχος Β’ 4 Νοεμβρίου 2021 η Απόφασης Αριθμ. 299659 Άσκηση Υπουργού Μεταφορών και Υποδομων για την άσκηση καθηκόντων επίβλεψης κατά την κατασκευή δημοσίων έργων από Ιδιωτικό Φορέα Επίβλεψης. Η απόφαση αποσκοπεί στον καθορισμό των λεπτομερειών εφαρμογής της παρ. 3 του άρθρου 136 του ν. 4412/2016, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 57 του ν. 4782/2021, για την άσκηση καθηκόντων επίβλεψης κατά την κατασκευή δημοσίων έργων από Ιδιωτικό Φορέα Επίβλεψης. Η επίβλεψη των έργων του προηγούμενου άρθρου της παρούσας δύναται να ασκηθεί, εφόσον προβλέπεται στην διακήρυξη, από πιστοποιημένο ιδιωτικό φορέα επίβλεψης (ΙΦΕ). Ο ΙΦΕ είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων, ο οποίος είναι εγγεγραμμένος στα οικεία μητρώα του π.δ. 71/2019 και διαθέτει τις εξειδικευμένες γνώσεις που είναι αναγκαίες για την παρακο- λούθηση και επίβλεψη του έργου. Η απαιτούμενη πιστοποίηση του ΙΦΕ αποδεικνύεται με την εγγραφή του στα δύο Τμήματα του «Μητρώου Επιχειρήσεων Συμβούλων Διοίκησης – Διαχείρισης Έργων» (ΜΗ.Ε.Σ.Δ.Δ.Ε.) των άρθρων 70 επ. του π.δ. 71/2019. Η εγγραφή στο ΜΗ.Ε.Σ.Δ.Δ.Ε. αποτελεί την μόνη απαιτούμενη πιστοποίηση των ιδιωτικών φορέων, προκειμένου να τους ανατεθούν οι υπηρεσίες επίβλεψης της παρούσας. Η εγγραφή στο ΜΗ.Ε.Σ.Δ.Δ.Ε. αποδεικνύεται με τα πιστοποιητικά εγγραφής και κατάταξης, που προβλέπονται στο άρθρο 76 του π.δ. 71/2019 και χορηγούνται με την διαδικασία του άρθρου 79 του ίδιου π.δ. Σε περίπτωση που η διακήρυξη ορισμένου διαγωνισμού για την ανάθεση δημόσιας σύμβασης έργου του άρθρου 2 της παρούσας προβλέπει ότι η άσκηση της επίβλεψης κατά την εκτέλεσή του έργου θα διενεργηθεί από πιστοποιημένο ΙΦΕ, έκαστος υποψήφιος ανάδοχος υποχρεούται να δηλώνει με την προσφορά του τον ΙΦΕ, στον οποίο θα ανατεθεί η επίβλεψη της εκτέλεσης της σύμβασης, εφόσον αυτή κατακυρωθεί στον ίδιο. Για την πλήρωση της ως άνω απαίτησης κάθε υποψήφιος ανάδοχος επιλέγει με δαπάνες του τον ΙΦΕ που θα προτείνει με την προσφορά του. Ο υποψήφιος ανάδοχος επιλέγει ελεύθερα τον ΙΦΕ που θα προτείνει, αρκεί αυτός να είναι πιστοποιημένος και να διαθέτει τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα του άρθρου 3 της παρούσας. Υ.Α. 299659 ΦΕΚ 5104-Β-04.11.2021 Άσκηση καθηκόντων επίβλεψης κατά την κατασκευή δημοσίων έργων από Ιδιωτικό Φορέα Επίβλεψης.pdf

Προτεραιότητα στα "πράσινα" ακίνητα δίνει το δημόσιο το οποίο σύμφωνα με νομοσχέδιο που προωθεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα αγοράζει ή θα νοικιάζει μόνο ενεργειακά αποδοτικά ακίνητα. Επιπλέον θα πρέπει να αναβαθμίζεται ενεργειακά κάθε χρόνο το 3% των κτιρίων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης. που Ισοδυναμεί με 12.000 τμ ετησίως. Όπως προβλέπει το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή από το 2022 τα κτίρια που αγοράζει το Δημόσιο θα πρέπει να κατατάσσονται τουλάχιστον στην ενεργειακή κατηγορία Β', και από το 2026 να είναι σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας. Ειδικά, για τους φορείς της κεντρικής δημόσιας διοίκησης, το κτίριο απαιτείται να είναι σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας από 1 Ιανουαρίου 2022 και μετά. Για τις μισθώσεις προβλέπεται ότι τα κτίρια απαιτείται να ανήκουν τουλάχιστον στην ενεργειακή κατηγορία Β' από 1ης.1.2023 και να είναι σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας από 1ης.1.2026 και ειδικά, για φορείς της κεντρικής δημόσιας διοίκησης, το κτίριο απαιτείται να ανήκει τουλάχιστον στην ενεργειακή κατηγορία Β' από 1ης.1.2023 και να είναι σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας από 1ης.1.2026. Με το ίδιο νομοσχέδιο, καθορίζεται ο στόχος για τη μείωση της τελικής κατανάλωσης ενέργειας το 2030 κατά 38% σε σχέση με το 2017 σε όλους τους οικονομικούς τομείς (βιομηχανία, μεταφορές, επιχειρήσεις, οικιακός). Ως μέτρα για την επίτευξη του στόχου, ορίζονται η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων κατοικίας, κτιρίων του δημοσίου, του τριτογενή τομέα και των βιομηχανικών μονάδων, το καθεστώς επιβολής υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης και οι ανταγωνιστικές διαδικασίες σε συνδυασμό με αποδοτική θέρμανση-ψύξη από ΑΠΕ. Το νομοσχέδιο εισάγει επίσης τη διενέργεια ανταγωνιστικών διαδικασιών βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης μέσω των οποίων θα δίνονται χρηματοδοτικές ενισχύσεις σε τεχνικές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, σε τομείς όπως ο βιομηχανικός και ο τριτογενής τομέας. Η διενέργεια της ανταγωνιστικής διαδικασίας προβλέπεται να διεξαχθεί με βασικό γνώμονα την οικονομική αποδοτικότητα των παρεμβάσεων και σύμφωνα με σαφείς οδηγίες για τον υπολογισμό και την επαλήθευση της εξοικονομούμενης ενέργειας. Επιπλέον, το μέτρο θα χαρακτηρίζεται από αυξημένη ευελιξία καθώς θα είναι ανοιχτό σε όλες τις εγχώριες επιχειρήσεις, ενώ αναμένεται να οδηγήσει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επενδυτικών έργων για εξοικονόμηση ενέργειας.. Με το ίδιο νομοσχέδιο θεσμοθετείται η συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και ΕΕ για την υπόθεση παράβασης του ανταγωνισμού σε σχέση με τη λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ. Συγκεκριμένα θεσπίζεται υποχρέωση της ΔΕΗ να προχωράει στην πώληση ανά τρίμηνο συγκεκριμένων ποσοτήτων προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας, διαδικασία η οποία έχει ήδη ξεκινήσει. Αναλυτικότερα, θεσπίζεται η υποχρέωση της ΔΕΗ να προχωράει στην πώληση ανά τρίμηνο συγκεκριμένων ποσοτήτων προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας. Με τον τρόπο αυτόν αξιοποιείται και ενισχύεται η προθεσμιακή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Στο ίδιο πλαίσιο, καθορίζεται η απαιτούμενη καθαρή θέση πωλητή, ανά τριμηνιαίο προϊόν, την οποία οφείλει να διατηρεί η ΔΕΗ καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου ισχύος των δεσμεύσεων. Πέραν των ανωτέρω, καθορίζεται η διαδικασία ορισμού και οι αρμοδιότητες του Εντολοδόχου Παρακολούθησης (monitoring trustee), ο οποίος θα αναλάβει την εποπτεία της εφαρμογής των διαδικασιών και των στόχων των δεσμεύσεων, τη σχετική ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ελληνικής Δημοκρατίας και της ΡΑΕ, καθώς την πρόταση κατάλληλων μέτρων για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης στην απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τέλος, καταργείται η υποχρέωση «αποεπένδυσης», η οποία είχε προβλεφθεί στο πλαίσιο της ίδιας υπόθεσης και δίνεται στη ΔΕΗ η δυνατότητα να προβεί, κατά την διακριτική της ευχέρεια, σε εταιρικούς μετασχηματισμούς που εξυπηρετούν το επιχειρησιακό της σχέδιο. Αναλυτικότερα προβλέπεται η δυνατότητα της συγχώνευσης με απορρόφηση από τη ΔΕΗ των εταιρειών που συστάθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1 επ. του Ν. 4533/2018 (Α’ 75) «ΛΙΓΝΙΤΙΚΗ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.» και «ΛΙΓΝΙΤΙΚΗ ΜΕΛΙΤΗΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.». Εκσυγχρονισμός πλαισίου περιβαλλοντικών ελέγχων Διεξαγωγή περιβαλλοντικών ελέγχων με ενιαίο τρόπο εντός καθορισμένων προθεσμιών. Μετά τη σύνταξη προσωρινής έκθεσης αυτοψίας από τους επιθεωρητές, δίνεται χρονικό περιθώριο 2 εβδομάδων στον ελεγχόμενο να καταθέσει τις απόψεις του. Ολοκλήρωση της τελικής έκθεσης αυτοψίας εντός 6 μηνών για τις μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις και 4 μηνών για τις υπόλοιπες δραστηριότητες. Δίνεται δυνατότητα βελτίωσης της περιβαλλοντικής διαχείρισης, εντός συγκεκριμένης προθεσμίας χωρίς επιβολή προστίμου, όταν διαπιστώνονται παραβάσεις για πρώτη φορά. Διοικητικές ποινές (πρόστιμα) επιβάλλονται μόνο σε περίπτωση συνεχιζόμενων παραβάσεων ή παραβάσεων που ενέχουν άμεσο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία ή απειλούν με άμεσες αρνητικές επιπτώσεις το περιβάλλον. Για παραβάσεις που εμπίπτουν στον ποινικό κώδικα επιβάλλονται απευθείας διοικητικές κυρώσεις, δίχως να εφαρμόζεται το στάδιο των συστάσεων.

Στην υιοθέτηση και προώθηση παρεμβάσεων με στόχο τη θωράκιση των εκτελούμενων και δημοπρατούμενων έργων προχωράει άμεσα το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Η αντιμετώπιση της αύξησης στις τιμές των υλικών αποτέλεσε το αντικείμενο της σημερινής και τελευταίας συνάντησης που είχαν ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κ. Κώστας Καραμανλής και ο υφυπουργός, αρμόδιος για τις υποδομές κ. Γιώργος Καραγιάννης, με εκπροσώπους των εργοληπτών. Στη συνάντηση, ο Υπουργός ενημέρωσε τους εκπροσώπους των εταιρειών ότι άμεσα προωθείται διπλό πακέτο παρεμβάσεων: τέσσερεις θεσμικές για τη συνέχιση των έργων και μια τεχνικής φύσεως-με επιμήκυνση προθεσμιών. Ειδικότερα: Οι τέσσερεις θεσμικές παρεμβάσεις είναι: - Έκδοση συντελεστών αναθεώρησης για το Δ’ τρίμηνο του 2021 εντός Μαΐου - Τιμολόγηση ασφάλτου, PVC και πολυαιθυλενίου με απολογιστικό τρόπο - Θέσπιση πριμ ολοκλήρωσης έργων - Ενεργοποίηση επιτροπής διαπίστωσης τιμών Δημοσίων έργων. Επίσης, επιμηκύνεται η προθεσμία εκτέλεσης των έργων έως 6 μήνες Με τις κινήσεις αυτές, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, κινητροδοτεί τους αναδόχους να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τα έργα, αφού το πριμ θα δίνεται μόνο σε ολοκληρωμένα και χωρίς καθυστερήσεις έργα. Παράλληλα, με τις πέντε παρεμβάσεις, παρέχεται η αναγκαία ανάσα στην αγορά με την επιμήκυνση των έργων χωρίς τον κίνδυνο δικαστικών εμπλοκών.

Τα κτίρια, που ανήκουν σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου για να ενταχθούν στο νέο πρόγραμμα «Ηλέκτρα» πρέπει να «υφίστανται νόμιμα και διαθέτουν ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου». Αυτό υπογράμμισε η γενική γραμματέας Ενέργειας του ΥΠΕΝ Αλεξάνδρα Σδούκου, στο συνέδριο του ΤΕΕ για την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία». Η κ. Σδούκου παρουσίασε το χρονοδιάγραμμα, τους βασικούς άξονες και τα κριτήρια ένταξης στο νέο πρόγραμμα «Ηλέκτρα», ενώ αναφερόμενη στην πρόοδο του παραδέχθηκε ότι έχει σημειωθεί καθυστέρηση, ωστόσο συμπλήρωσε ότι άμεσα θα γίνει η ανακοίνωση του οδηγού του προγράμματος και η προκήρυξη για την υλοποίηση του, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση 500 εκατ. ευρώ. «Δουλεύουμε τον Οδηγό του Προγράμματος «Ηλέκτρα». Εδώ έχει υπάρξει μια καθυστέρηση. Τα δημόσια κτίρια είναι και αυτά μία άλλη αγορά και δεν πρέπει να τα παραμελήσουμε» είπε η γενική γραμματέας του ΥΠΕΝ και τόνισε ότι: « Η ελληνική κυβέρνηση φιλοδοξεί το Δημόσιο να αποτελέσει παράδειγμα για όλους στην κατεύθυνση αυτή, αλλά και να συμβάλει άμεσα στην κινητοποίηση του συνόλου της, εμπλεκόμενης στον τομέα της ενέργειας, οικονομίας». Παρουσιάζοντας τους βασικούς άξονες για το «Ηλέκτρα» η κα Σδούκου είπε ότι: Το Πρόγραμμα θα υλοποιηθεί μέσω επενδυτικού δάνειου από Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, όπου το ποσοστό επιδότησης μπορεί να φτάσει έως και 70%. Ο προϋπολογισμός του ανέρχεται σε 500 εκατ. ευρώ, που θα αυξηθεί σημαντικά με την αναμενόμενη μόχλευση, ενισχύοντας άμεσα την αγορά και την οικοδομική δραστηριότητα. Δικαιούχοι Δικαιούχοι του προγράμματος «Ηλέκτρα» θα είναι οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου καθώς και συμπράξεις αυτών. Πιο συγκεκριμένα τα κτίρια που καλούνται να αιτηθούν στο Πρόγραμμα είναι: Χώροι γραφείων, κτίρια της κεντρικής διοίκησης Νοσοκομεία Σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα Πολιτιστικοί χώροι Αθλητικές εγκαταστάσεις Δομές και κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων κλπ. Προϋποθέσεις ένταξης στο πρόγραμμα Οι προϋποθέσεις για ένταξη στο Πρόγραμμα είναι να: Υφίστανται νόμιμα και διαθέτουν ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου Ανήκουν είτε στην ιδιοκτησία του αντίστοιχου φορέα, είτε υπάρχει ενεργό παραχωρητήριο που διασφαλίζει αυτό το καθεστώς για τουλάχιστον 10 χρόνια μετά το πέρας της υλοποίησης της ενεργειακής αναβάθμισης Κατατάσσονται στην υφιστάμενη κατάστασή τους σε κατηγορία ενεργειακής απόδοσης από Γ’ έως και Η’ Είναι κτίρια που έχουν ανεγερθεί πριν την έγκριση και εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ Διαθέτουν Δελτίο Πρωτοβάθμιου Προσεισμικού Ελέγχου Ταυτόχρονα θα πρέπει να ισχύουν τα ακόλουθα: Η αίτηση υποβάλλεται για το σύνολο του κτιρίου Μετά το πέρας των εργασιών της ενεργειακής αναβάθμισης πρέπει: Να διασφαλίζεται η λειτουργία του κτιρίου τουλάχιστον για 8 μήνες το χρόνο, να μην είναι κενό Να διασφαλίζεται έτσι η λειτουργία και συντήρησή του έργου για 5 χρόνια ή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα Ως προς τις παρεμβάσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων αυτές αφορούν: θερμομονώσεις αντικαταστάσεις κουφωμάτων συστήματα ψύξης, θέρμανσης και φωτισμού συστήματα ΑΠΕ συστήματα αυτοματισμού και ελέγχου Και οι δαπάνες για συμβουλευτικές και μελετητικές υπηρεσίες για την υλοποίηση της πράξης. Αιτήσεις σε πληροφοριακό σύστημα Αναφορικά με τη διαδικασία υποβολής των αιτήσεων, οι υποψήφιοι θα υποβάλλουν τις Αιτήσεις σε ένα πληροφοριακό σύστημα που προσπαθούμε να φτιάξουμε αυτή τη στιγμή και θα καλούνται να επιλέξουν το χρηματοδοτικό σχήμα που θα ακολουθήσουν. Δηλαδή,αν θα το κάνουν μόνοι τους ή θα αξιοποιήσουν τις Ενεργειακές Εταιρείες, τις ESCOs, για να κάνουν το έργο. Το πρόγραμμα θα είναι ανοιχτό μέχρις να εξαντληθούν οι πόροι. Ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησης του Προγράμματος είναι μέχρι το 2026. Η γενική γραμματέας του ΥΠΕΝ σημείωσε ακόμη ότι «προφανώς λόγω της πολυπλοκότητας και της δυσκολίας του προγράμματος, θα δοθεί εύλογο χρονικό διάστημα σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς να προετοιμαστούν κατάλληλα. Στόχος μας είναι να προδημοσιεύσουμε το επόμενο διάστημα τον οδηγό του προγράμματος».