Αναζήτηση στην κοινότητα

Παρά την αυξημένη ζήτηση φαίνονται τα όρια στην παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου. Το 2022 ήταν μια πολύ καλή χρονιά για την αμερικανική παραγωγή πετρελαίου. Παρότι ακόμη δεν έχουν βγει τα τελικά στοιχεία για το 2022, όλα δείχνουν ότι μπορεί να μην ξεπεραστεί το ρεκόρ του 2019, όταν η ετήσια αμερικανική παραγωγή κινήθηκε στον ρυθμό των 12,3 εκατομμυρίων βαρελιών το μήνα, εντούτοις το 2022 θα είναι μάλλον η δεύτερη καλύτερη χρονιά και όλοι εκτιμούν ότι εάν δεν υπάρξει κάποιο ιστορικό απρόοπτο η αμερικανική παραγωγή πετρελαίου το 2023 θα μπορούσε να σπάσει κάθε ρεκόρ. Υπό κανονικές συνθήκες το ρεκόρ αυτό θα είχε σπάσει το 2020, όμως μεσολάβησε η πανδημία και έτσι υποχώρησε η αμερικανική παραγωγή. Όμως, την ίδια στιγμή η αύξηση της αμερικανικής παραγωγής πετρελαίου αναμένεται να είναι περισσότερο σταδιακή παρά απότομη. Άλλωστε, έχει αλλάξει και η δομή της ίδιας της αμερικανικής παραγωγής πετρελαίου. Αυτή τη στιγμή οι ενεργές πετρελαιοπηγές στις ΗΠΑ είναι 620. Αυτό είναι μια αύξηση κατά 140 (29%) σε σχέση με το τέλος του 2021, όμως την ίδια στιγμή απέχει από τις 1600 ενεργές πετρελαιοπηγές του 2014. Μεγάλη ώθηση σε αυτή την αύξηση της αμερικανικής παραγωγής έδωσε η αύξηση της ζήτησης ειδικά από την Ευρώπη, που σταδιακά βρέθηκε να αποκόπτεται και από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Περίπου 500 τάνκερ με αμερικανικό πετρέλαιο έφτασαν στην Ευρώπη από τον Φεβρουάριο του 2022 μέχρι σήμερα. Το απόγειο της σχιστολιθικής επανάστασης Μαζί με αυτά τα στοιχεία καταγράφηκε ουσιαστικά και η κορύφωση της παραγωγής σχιστολιθικού φυσικού αερίου και πετρελαίου. Δηλαδή, της μεγάλης ανατροπής που έφερε στην παραγωγή ενέργειας η τεχνολογία του fracking, όπου σε μια γεώτρηση κατευθύνονται με μεγάλη πίεση νερό, άμμος και χημικά προς σχιστολιθικά στρώματα με σκοπό να απελευθερωθεί το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο που βρίσκεται ανάμεσά τους και μέσα από τα ρήγματα να κατευθυνθεί προς το «πηγάδι» της πετρελαιοπηγής και τελικά προς την εκμετάλλευση. Για τις ΗΠΑ το σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο ήταν μια κρίσιμη αλλαγή που τις έφερε ξανά στην κορυφή της παγκόσμιας παραγωγής και τους προσέδιδε ακόμη μεγαλύτερες δυνατότητες να παρέμβουν στις διεθνείς αγορές πετρελαίου και αερίου εξομαλύνοντας τις όταν χρειαζόταν. Επιπλέον ουσιαστικά αύξαινε τα ίδια τα αμερικανικά αποθέματα, διευκολύνοντας τη στρατηγική χρήση τους. Και βέβαια επέτρεπε στην εσωτερική αμερικανική αγορά (άρα και στο εκλογικό ακροατήριο του εκάστοτε αμερικανού προέδρου) να είναι οχυρωμένη απέναντι σε τυχόν απότομες αυξήσεις των διεθνών αγορών. Όμως, υπήρχε πάντα και η άλλη πλευρά σε σχέση με το σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο. Αυτή αφορούσε τους όρους παραγωγής του. Από τη μια, το κόστος παραγωγής είναι υψηλό και αυτό σημαίνει ότι κάτω από ένα επίπεδο τιμών είναι ασύμφορο. Αυτό επιτείνεται και από το γεγονός ότι χρειάζεται εξειδικευμένο – και ακριβό – τεχνικό δυναμικό που μπορεί να βρει απασχόληση και αλλού. Μάλιστα, αυτή τη στιγμή οι παράγοντες της αγοράς θεωρούν ότι λείπουν έως και 20.000 εργαζόμενοι στον κλάδο στις ΗΠΑ. Επιπλέον, οι εταιρείες που παράγουν σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο συχνά αντλούν κεφάλαια από τη Wall Street που πιέζει μέρος των κερδών να επιστρέφει στους επενδυτές αντί να επανεπενδύεται σε νέες εκμεταλλεύσεις. Όλα αυτά εξηγούν γιατί ακόμη τιμές στα 80 δολάρια / βαρέλι μπορούν να θεωρηθούν πειστικές. Μάλιστα, αυτά τα ιδιαίτερα οικονομοτεχνικά χαρακτηριστικά του κλάδου των σχιστολιθικών εξορύξεων καυσίμων εξηγούν γιατί είναι πολύ ευάλωτος απέναντι σε απότομες καθοδικές πορείες των τιμών. Αυτό φάνηκε τόσο στην κατάρρευση των τιμών του 2014 όσο – και κυρίως – στον τρόπο που αρκετές εταιρείες οδηγήθηκαν στη χρεοκοπία. Από την άλλη, το δυναμικό των περισσότερων κοιτασμάτων είναι πεπερασμένο. Ακόμη και στη μεγαλύτερη ζώνη εκμετάλλευσης, στη μεγάλη Πέρμια Λεκάνη, που εκτείνεται στο δυτικό Τέξας και στο νοτιοανατολικό Νέο Μεξικό, τα διαθέσιμα εκμεταλλεύσιμα πεδία έχουν περιοριστεί και αυτό πιέζει ιδιαίτερα τις μικρότερες εταιρείες. Άλλωστε, οι πετρελαιοπηγές για σχιστολιθικό πετρέλαιο φτάνουν στην κορύφωση της απόδοσής τους ένα χρόνο μετά την έναρξη της εξόρυξης και οι νέες πετρελαιοπηγές τείνουν να έχουν μικρότερη απόδοση σε σχέση με παλαιότερη. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να κάνουν συνεχώς νέα γεωτρήσεις, κάτι που έχει οδηγήσει σε δεκάδες χιλιάδες γεωτρήσεις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια στις ΗΠΑ. Η εξάρτηση από τις διεθνείς διακυμάνσεις Ένα από τα παράδοξα της αμερικανικής παραγωγής σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου είναι ότι ενώ η αρχική υποστήριξη αυτής της τεχνολογίας είχε να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την προσπάθεια των ΗΠΑ να μπορούν να οχυρωθούν απέναντι στις μεγάλες διακυμάνσεις των τιμών που έρχονταν από τις διεθνείς αγορές, εν τέλει η ανάπτυξη αυτού του κλάδου εξαρτάται από αυτούς που διαμορφώνουν τις διεθνείς τιμές. Και αυτό γιατί η κερδοφορία αλλά και ανάπτυξη αυτού του κλάδου, που προσφέρει σχετικά γρήγορη απόδοση (σε αντιδιαστολή με τα πιο μακροπρόθεσμα σχέδια όπως για παράδειγμα οι θαλάσσιες εξορύξεις σε μεγάλα βάθη) εξαρτάται από το να διατηρούνται οι τιμές σχετικά ψηλά. Στις διεθνείς αγορές πετρελαίου τη δυνατότητα σημαντικού επηρεασμού των τιμών, σε μεγάλο βαθμό την είχαν χώρες όπως η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία. Η πρώτη είναι στο στόχαστρο των ΗΠΑ και η δεύτερη δεν είναι πάντα στις καλύτερες σχέσεις με τις ΗΠΑ. Ωστόσο, ειδικά για τη βιομηχανία των σχιστολιθικών εξορύξεων, τα συμφέροντα συμπίπτουν με τα σαουδαραβικά. Δηλαδή, όποτε η Σαουδική Αραβία – συχνά σε συνεννόηση και με το Ρωσία – κρατάει πιο ψηλά τις τιμές (μειώνοντας την παραγωγή ή αποφεύγοντας να την αυξήσει σε περιόδους υψηλής ζήτησης), ακόμη και εάν η αμερικανική κυβέρνηση αντιδρά, αυτό είναι συνήθως καλό για τη βιομηχανία των σχιστολιθικών εξορύξεων. Ένας κλάδος σε μετάβαση στον ορίζοντα του τέλους των ορυκτών καυσίμων Όλα αυτά, συμπεριλαμβανομένων και των επενδυτικών επιλογών, επικαθορίζονται και από τον ορίζοντα της σταδιακής εξάλειψης κάθε χρήση ορυκτών καυσίμων, ορίζοντας ολοένα και πιο ορατός όσο πιο έντονα αισθητά είναι και τα φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής. Αυτό εξηγεί και τη δυστοκία για μακροπρόθεσμες πολύ μεγάλες επενδύσεις. Όμως, την ίδια στιγμή, στον πιο βραχύ χρόνο, ο πλανήτης φαντάζει πιο διψασμένος για ορυκτά καύσιμα, για πετρέλαιο και για φυσικό αέριο, ιδίως εάν επιστρέψουν πιο έντονοι αναπτυξιακοί ρυθμοί. Μόνο που τέτοιες αυξήσεις της ζήτησης στο φόντο μιας τάσης απεξάρτησης σημαίνουν τελικά και έναν ενεργειακό κλάδο τελικά πιο αποσταθεροποιημένο, πιο ευάλωτο σε απότομες ανοδικές και εξίσου απότομες καθοδικές πορείες και πολύ πιο καθορισμένο από γεωπολιτικές εξελίξεις και μεταβαλλόμενες συγκυρίες που, με τη σειρά τους, ασκούν καταλυτική επίδραση και στις ενεργειακές αγορές.

Με καθαρή ενέργεια κατά 85% από ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά θα καλύπτει τις ανάγκες του ο Άη Στράτης των 250 περίπου κατοίκων. Μετά από τη χορήγηση των απαραίτητων αδειών εγκατάστασης από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τον Νοέμβριο του 2022 και την ολοκλήρωση των απαιτούμενων ενεργειών πλέον η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, που έχει αναλάβει την υλοποίηση του πρότζεκτ, ξεκίνησε τις εργασίες με τον καθαρισμό των χώρων που θα κατασκευαστεί ο υβριδικός σταθμός και, μέσα στις επόμενες μέρες, αναμένονται να αρχίσουν τα έργα. Το πρωτοποριακό αυτό υβριδικό έργο εξασφαλίζει διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τηλεθέρμανση και παροχή ζεστού νερού στους κατοίκους της κοινότητας του νησιού. Συγκεκριμένα, θα κατασκευαστεί ένα ολοκληρωμένο υβριδικό έργο, το οποίο αποτελείται από έναν σταθμό ΑΠΕ με ανεμογεννήτρια 900 kW, φωτοβολταϊκό σταθμό εγκατεστημένης ισχύος και μέγιστης ισχύος παραγωγής 0,2268 ΜW, αποτελούμενο από 432 φωτοβολταϊκά πάνελ, υποσταθμό των μονάδων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για τη σύνδεσή τους με αποκλειστική γραμμή μέσης τάσης, σύστημα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, με τη χρήση συσσωρευτών, υπόγεια γραμμή διασύνδεσης μέσης τάσης, για τη διασύνδεση των μονάδων ΑΠΕ με τον κεντρικό υποσταθμό στου νησιού. Θα κατασκευαστεί δίκτυο τηλεθέρμανσης. Παράλληλα, θα αναβαθμιστούν ενεργειακά δημοτικά κτήρια και η Μαράσλειος Σχολή, ένα υποέργο του προγράμματος «Άη Στράτης-Πράσινο Νησί». Ήδη έχει εκδοθεί διαγωνισμός για την κατασκευή σταθμού φόρτισης και της απόκτησης ηλεκτρικών οχημάτων. Η δήμαρχος Αγίου Ευστρατίου Μαρία Κακαλή, μιλώντας στη Greenagenda.gr, έκανε λόγο για μια ολοκληρωμένη παρέμβαση τονίζοντας ότι «το νησί θα αποτελέσει ένα πρότυπο για τις μεγάλες δυνατότητες αξιοποίησης των ΑΠΕ αλλά και σημείο αναφοράς για ερευνητικά σχέδια». Το συγκεκριμένο έργο οραματίστηκε ο πρώην πρόεδρος και δήμαρχος του νησιού Χαράλαμπος Μακρής. «Εμείς ξεκινήσαμε το 2008 και καταφέραμε να το εντάξουμε στο ΕΣΠΑ ωστόσο υπήρξαν μια σειρά προβλημάτων. Ήρθε η ώρα της υλοποίησης του έργου και νιώθω οπωσδήποτε ικανοποίηση για τον πολυετή αγώνα μας. Να σημειωθεί ότι το έργο υιοθετήθηκε από πέντε κυβερνήσεις, από το 2008. Υπήρξε ένας Γολγοθάς μέχρι την ένταξή του και τη φάση της υλοποίησης αυτού του καινοτόμου έργου. Βέβαια, θα ήθελα να αναφέρω ότι βασικοί συντελεστές στην έμπνευση και τη δημιουργία του είναι ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου Νικήτας Νικητάκος και η ομάδα του αλλά και ο πρώην νομάρχης Λέσβου Παύλου Βογιατζής». Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, το κατασκευαστικό κομμάτι του έργου αναμένεται ότι θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2023 και θα ακολουθήσει το στάδιο της λειτουργίας την οποία θα αναλάβει για δύο χρόνια η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ. Μετά θα συσταθεί ένας φορέας διαχείρισης για να αναλάβει εξολοκλήρου τη λειτουργία του έργου ο δήμος. «Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη πρόταση για τη δημιουργία ενός πράσινου νησιού με στόχο να μειώσουμε το ενεργειακό μας αποτύπωμα, ειδικά τώρα μετά και την ενεργειακή κρίση. Ο Άη Στράτης πρωτοπορεί στο πλαίσιο της υλοποίησης του σχεδίου της κυβέρνησης για τη δημιουργία «GR-Eco Islands» σημείωσε η κ. Κακαλή. Ο Σταθμός Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας της ΔΕΗ, ο οποίος λειτουργεί με ντίζελ, θα τεθεί σε εφεδρεία.

Στην κατασκευή νέων αντλησιοταμιευτικών μονάδων καθώς και στην κατακόρυφη ενίσχυση των μονάδων μπαταριών, «μεταφράζεται» η αυξημένη φιλοδοξία του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για τη διείσδυση των ΑΠΕ έως το τέλος της τρέχουσας 10ετίας. Όπως είχε αποκαλύψει το energypress, το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ παρουσιάστηκε χθες στην αρμόδια Διυπουργική Επιτροπή, με το σενάριο που έχει προκριθεί να προβλέπει ενίσχυση των ΑΠΕ στα 28 Γιγαβάτ και των μονάδων αποθήκευσης (όλων των τεχνολογιών) στα επίπεδα των 8 Γιγαβάτ έως το 2030. Επίσης, για το επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο πρόκειται να πραγματοποιηθεί συνέντευξη Τύπου τις προσεχείς ημέρες – πιθανότατα αύριο, Τετάρτη. Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες, ο στόχος για την αποθήκευση επιμερίζεται σε έργα αντλησιοταμίευσης συνολικής ισχύος 2,5 Γιγαβάτ και, κατά συνέπεια, μπαταριών πάνω από 5 Γιγαβάτ. Υπενθυμίζεται ότι στο υφιστάμενο ΕΣΕΚ προβλέπεται η λειτουργία το 2030 έργων αντλησιοταμίευσης 700 Μεγαβάτ, ουσιαστικά με την «ενεργοποίηση» των δύο αναστρέψιμων αντλητικών σταθμών που διαθέτει η ΔΕΗ σε Σφηκιά και Θησαυρός. Στο διάστημα που μεσολάβησε, δρομολογήθηκε επίσης η κατασκευή της μονάδας της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, ισχύος 680 Μεγαβάτ, στην Αμφιλοχία. Επομένως, είναι ήδη δεδομένο ότι μέσα στην τρέχουσα 10ετία το αντλησιοταμιευτικό χαρτοφυλάκιο θα αυξηθεί στο 1380 Μεγαβάτ. Νέα αντλησιοταμιευτικά 1.100 Μεγαβάτ Ωστόσο, το σενάριο που προκρίθηκε στο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ προβλέπει πως οι μονάδες μακράς (και μαζικής) αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας θα ανέρχονται στα 2.500 Μεγαβάτ έως το 2030. Ένας στόχος που, για να επιτευχθεί, θα πρέπει να δρομολογηθούν νέα έργα συνολικής ισχύος περί τα 1.100 Μεγαβάτ. Την ίδια στιγμή, για να φτάσει συνολικά το χαρτοφυλάκιο αποθήκευσης στα επίπεδα των 8 Γιγαβάτ το 2030, θα πρέπει να έχουν εγκατασταθεί έως τότε μπαταρίες συνολικής ισχύος πάνω από 5 Μεγαβάτ. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αυτό το χαρτοφυλάκιο αφορά και τις τρεις εφαρμογές συσσωρευτών, δηλαδή κεντρικές μονάδες, μπαταρίες σε συνδυασμό με συστήματα ΑΠΕ καθώς και την προσθήκη συσσωρευτών σε τελικούς καταναλωτές. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι παράγοντες της αγοράς εκφράζουν επιφυλάξεις για το κατά πόσο είναι εφικτό να δρομολογηθούν άμεσα, ώστε να είναι έτοιμες έως το τέλος της 10ετίας, επιπλέον μονάδες αντλησιοταμίευσης 1.100 Μεγαβάτ. Επίσης, επισημαίνουν ότι ο στόχος για τις μπαταρίες θα πρέπει να εξειδικευτεί με όρους χωρητικότητας (Γιγαβατώρων), ώστε να αποτυπώνει σε ποσότητες αποθηκευμένης ενέργειας τις δυνατότητες αυτού του χαρτοφυλακίου για απορρόφηση ηλεκτροπαραγωγής και επανέγχυσης στο δίκτυο. Φωτοβολταϊκά και offshore αιολικά το «όχημα» για την αύξηση των ΑΠΕ Αξίζει να σημειωθεί ότι το σενάριο που «κλείδωσε» ως βασικό στο ΕΣΕΚ υιοθετεί μία ισορροπημένη προσέγγιση μεταξύ της ενίσχυσης των ΑΠΕ και της ενεργειακής εξοικονόμησης. Έτσι, όσον αφορά το δεύτερο σκέλος, προβλέπει τη μείωση της κατανάλωσης κατά 6,2% σε σχέση με το 2020. Για να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης των εθνικών εκπομπών ρύπων κατά 55%, όπως προβλέπει και ο κλιματικός νόμος (και τα υπόλοιπα σενάρια του ΕΣΕΚ), στο σενάριο αυτό οι ΑΠΕ θα πρέπει να φτάσουν στο 80% του μίγματος ηλεκτροπαραγωγής και σε μερίδιο 46% στην τελική κατανάλωση ενέργειας (από 35% στο υφιστάμενο ΕΣΕΚ). Για να συμβεί αυτό, η υφιστάμενη εγκατεστημένη ισχύς υδροηλεκτρικών έργων θα αυξηθεί κατά 600 Μεγαβάτ, φτάνοντας τα επίπεδα των 3,8 Γιγαβάτ το 2030. Το σημαντικότερο «όχημα» για την ακόμη μεγαλύτερη προέλαση των ΑΠΕ θα αποτελέσουν τα φωτοβολταϊκά, με τον στόχο του 2030 για εγκατεστημένη ισχύ να αναπροσαρμόζεται στα 14 Γιγαβάτ, από 7,7 Γιγαβάτ που προβλέπεται στο υφιστάμενο ΕΣΕΚ. Στην περίπτωση των χερσαίων αιολικών ο στόχος για το τέλος της 10ετίας παραμένει στα παρόμοια επίπεδα των 7 Γιγαβάτ. Ωστόσο, στον νέο «οδικό χάρτη» έχουν προστεθεί και offshore αιολικά περί τα 2,5 Γιγαβάτ, τα οποία απουσιάζουν από το υφιστάμενο ΕΣΕΚ.

Ξεκινά η διαδικασία καθορισμού των περιορισμών έγχυσης που θα μπαίνει σε νέα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, καθώς και σε μονάδες αποθήκευσης (είτε standalone είτε behind the meter), με σκοπό τη βέλτιστη αξιοποίηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού «χώρου», για τη σύνδεση όσο το δυνατόν περισσότερων έργων. Έτσι, χθες τέθηκαν σε διαβούλευση οι εισηγήσεις των δύο Διαχειριστών για την πρώτη από τις τρεις προβλεπόμενες κατηγορίες «κόφτη», δηλαδή για τους στατικούς περιορισμούς. Σε δεύτερη φάση, όπως αναφέρεται και στα σχετικά κείμενα, θα ακολουθήσουν ανάλογες εισηγήσεις για τους δυναμικούς «κόφτες» καθώς και τους τοπικούς περιορισμούς – δηλαδή στις «φόρμουλες» περικοπών έγχυσης με βάση την εκτιμώμενη κατάσταση λειτουργίας του τοπικού συστήματος και τους περιορισμούς που θα ενεργοποιούνται σε πραγματικό χρόνο, σε έκτακτες καταστάσεις. Ποια έργα αφορά Υπενθυμίζεται ότι οι περικοπές έγχυσης θεσπίσθηκαν με ρύθμιση στο νομοσχέδιο με το δεύτερο «κύμα» απλοποίησης της αδειοδοτικής διαδικασίας νέων «πράσινων» επενδύσεων, καθώς και με το πλαίσιο ανάπτυξης μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Η ρύθμιση δεν καταλαμβάνει τα έργα που λειτουργούν, καθώς και όσα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου είτε θα ξεκινήσουν να λειτουργούν είτε θα υποβάλουν έως τότε δήλωση ετοιμότητας. Επομένως, σε περιορισμούς έγχυσης θα τεθούν όλες οι υπό ανάπτυξη μονάδες ΑΠΕ με οριστική προσφορά σύνδεσης, καθώς και τα «πράσινα» πρότζεκτ για τα οποία έχει υποβληθεί αίτημα σύνδεσης στον ΔΕΔΔΗΕ ή τον ΑΔΜΗΕ. Εξαίρεση αποτελούν οι σταθμοί που έχουν κλειδώσει «ταρίφες» έως και τον πρόσφατο διαγωνισμό. Το ίδιο ισχύει και για τις μονάδες με «ταρίφες» εκτός διαγωνισμών, που μέχρι τη δημοσίευση του νομοσχεδίου σε ΦΕΚ (4 Ιουλίου 2022) είτε είχαν συνάψει σύμβαση σύνδεσης είτε είχαν υποβάλει πλήρες αίτημα για σύμβαση σύνδεσης. Στον αντίποδα, «κόφτης» θα ισχύει για όλες τις μπαταρίες, είτε συνδυάζονται είτε όχι με σύστημα ΑΠΕ. Οι περιορισμοί στο σύστημα μεταφοράς Σύμφωνα με την εισήγηση του ΑΔΜΗΕ, σε όσα «μεγάλα» φωτοβολταϊκά υπόκεινται στη ρύθμιση, προτείνεται να επιβληθεί περιορισμός στο 72% μέγιστης ισχύος παραγωγής. Ο περιορισμός αυτός θα είναι μόνιμος, δηλαδή θα ισχύει για όλες τις ώρες παραγωγής των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Στην περίπτωση των αιολικών εξαιρούνται τα έργα που βρίσκονται εγκατεστημένα ή πρόκειται να εγκατασταθούν στη Νότια Εύβοια (νοτίως του Αλιβερίου) καθώς επίσης οι σταθμοί στην Κρήτη και στα διασυνδεμένα με το ηπειρωτικό σύστημα νησιά των Κυκλάδων. Για όσα πάρκα υπόκεινται σε «κόφτη», αυτός θα ισχύει για το χρονικό παράθυρο 09:00-17:00, αφού το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είναι αυξημένη η παραγωγή των φωτοβολταϊκών. Έτσι, στο διάστημα 09:00 – 11:00 ο περιορισμός μέγιστης ισχύος παραγωγής προτείνεται να οριστεί στο 80%, για το 4ωρο 11:00 – 15:00 στο 65% και για το διάστημα 15:00 – 17:00 στο 80%. Στα χρονικά παράθυρα 09:00-11:00 και 15:00-17:00 θα ισχύουν περιορισμοί έγχυσης για τις αυτόνομες μονάδες αποθήκευσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι στατικοί «κόφτες» της εισήγησης δεν αφορούν τις standalone μπαταρίες που βρίσκονται εγκατεστημένοι ή πρόκειται να εγκατασταθούν στη Νότια Εύβοια (νοτίως του Αλιβερίου), στην Κρήτη και στα διασυνδεμένα με το ηπειρωτικό σύστημα νησιά των Κυκλάδων, όπως επίσης και τις μονάδες αντλησιοταμίευσης σε όλη την επικράτεια. Για τις μπαταρίες στις τρεις αυτές περιοχές, όπως επίσης και για τα συστήματα ΑΠΕ με μπαταρίες behind the meter (είτε απορροφούν είτε όχι ενέργεια από το σύστημα), ο ΑΔΜΗΕ θα προχωρήσει σε νεότερη εισήγηση. Για όσα έργα δεν περιλαμβάνονται στις παραπάνω εξαιρέσεις, ο Διαχειριστής προτείνει στο διάστημα 09:00 – 10:00 ο περιορισμός μέγιστης ισχύος παραγωγής να οριστεί στο 70% και στο 10:00 – 11:00 να καθοριστεί στο 35%. Ο «κόφτης» επιστρέφει στις 15:00 και καθορίζεται στο 35% για το διάστημα 15:00 – 16:00 και στο 70% για το 16:00 – 17:00. «Ταβάνι» το 5% της ετήσιας παραγωγής Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, για όλες τις κατηγορίες οι περιορισμοί έγχυσης έχουν εκτιμηθεί ώστε να ικανοποιείται το «πλαφόν» που προβλέπεται στη σχετική ρύθμιση, δηλαδή η εγχεόμενη ενέργειας να περιορίζεται το ανώτερο κατά 5% της ετήσιας δυνατότητας παραγωγής ενέργειας ενός σταθμού αναφοράς αντίστοιχης τεχνολογίας. Μάλιστα, στην εισήγηση προβλέπεται πως αν στην πορεία αναθεωρηθούν οι «κόφτες», τότε τα νέα όρια θα ισχύσουν και για τα έργα στα οποία επιβλήθηκαν οι αρχικοί περιορισμοί, με τη διατήρηση όμως του πλαφόν του 5% για το «ψαλίδισμα» της ετήσιας παραγωγής. Από την άλλη πλευρά, η τήρηση των περιορισμών έγχυσης θα ελέγχεται από τον ΑΔΜΗΕ, ώστε σε περίπτωση που υπάρξει υπέρβαση, να επιβληθεί σχετική Χρέωση μη Συμμόρφωσης. Ο Διαχειριστής προτείνει το «πέναλτι» αυτό να είναι υψηλό, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να υπεραντισταθμίζεται από την πώληση της αντίστοιχης ενέργειας στις χονδρεμπορικές αγορές. Έτσι, για να είναι αποτελεσματικό αντικίνητρο, εισηγείται η μοναδιαία χρέωση μη συμμόρφωσης να καθοριστεί ίση με το μέγιστο μεταξύ της τιμής αποκλίσεων επί τον συντελεστή 1,5, και μιας διοικητικά οριζόμενης τιμής (απαιτείται για τις περιπτώσεις που η τιμή αποκλίσεων προκύπτει πολύ μικρή ή και αρνητική). (Διαβάστε εδώ την ανάλυση του Στέλιου Λουμάκη για τις προτάσεις ΑΔΜΗΕ-ΔΕΔΔΗΕ)

Τέθηκε σε λειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα (publicenergysavings.gov.gr), η οποία είναι απαραίτητη για την εφαρμογή των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στο Δημόσιο. Τα μέτρα ανακοινώθηκαν (9 Ιουνίου 2022) και στη συνέχεια εξειδικεύτηκαν σε Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ – ΦΕΚ Β3424/02.07.2022 – τροποποίηση B3794/18.07.2022) των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, Εσωτερικών, Μάκη Βορίδη, Επικρατείας & Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκου Πιερρακάκη, καθώς και του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, Θόδωρου Σκυλακάκη. Μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας θα παρακολουθείται η υλοποίηση των δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς και η πορεία των καταναλώσεων ηλεκτρικής ενέργειας για την επίτευξη του στόχου μείωσης, τουλάχιστον κατά 10%, της ηλεκτρικής ενέργειας, μέσα στο 2022, σε σχέση με τις καταναλώσεις του 2019 (σύγκριση με ίδια χρονική περίοδο). Πρόκειται για μία πρωτοβουλία που συμβάλλει στην πρόκληση της ενεργειακής κρίσης και αφορά όλο το φάσμα του Δημοσίου (σχολεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες κ.λπ.) και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με την αξιοποίηση σύγχρονων, ψηφιακών εργαλείων από το Δημόσιο, που πρωτοστατεί σε αυτό το εγχείρημα, ο στόχος για εξοικονόμηση ενέργειας θα μπορέσει να καταστεί πράξη. Για την εφαρμογή των μέτρων στα κτίρια, τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές του Δημοσίου Τομέα ακολουθείται η εξής διαδικασία: Η σύνδεση, κατά την αρχική πιστοποίηση εισόδου στην εφαρμογή, γίνεται από τον υπεύθυνο ενεργειακών υποδομών/εγκαταστάσεων του φορέα. Για τον σκοπό αυτόν, αξιοποιεί τους μοναδικούς κωδικούς - διαπιστευτήρια (taxisnet) της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που αφορούν στον Α.Φ.Μ. κάθε φορέα. Μετά την αρχική πιστοποίηση, η είσοδος κάθε φορέα στην εφαρμογή πραγματοποιείται από τους διοικητικούς υπευθύνους (για το σύνολο των εγκαταστάσεων κάθε φορέα ορίζονται ένας ή περισσότεροι). Σε αυτή την περίπτωση, η σύνδεση γίνεται με τη χρήση των «Κωδικών Δημόσιας Διοίκησης» της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Σημειώνεται πως η ηλεκτρονική διασταύρωση των απαραίτητων στοιχείων για την παρακολούθηση της υλοποίησης των δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας στο Δημόσιο και της πορείας των καταναλώσεων ηλεκτρικής ενέργειας πραγματοποιείται μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης.

Η ΕΕ επενδύει σήμερα πάνω από 1,8 δισ. ευρώ σε 17 καινοτόμα έργα καθαρής τεχνολογίας μεγάλης κλίμακας με έναν τρίτο γύρο επιχορηγήσεων στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας. Από το Ταμείο Καινοτομίας θα εκταμιευθούν επιχορηγήσεις που θα συμβάλουν στην εισαγωγή πρωτοποριακών τεχνολογιών στην αγορά για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, το υδρογόνο, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις υποδομές δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα και την κατασκευή βασικών στοιχείων για την αποθήκευση ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα επιλεγμένα έργα βρίσκονται στη Βουλγαρία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ισλανδία, τις Κάτω Χώρες, τη Νορβηγία, την Πολωνία και τη Σουηδία. Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος, κ. Φρανς Τίμερμανς, δήλωσε σχετικά: «Οι σημερινές επιχορηγήσεις στηρίζουν τις καινοτόμες επιχειρήσεις σ' όλη την Ευρώπη ώστε να αναπτύξουν τις τεχνολογίες αιχμής που χρειαζόμαστε για να προωθήσουμε την πράσινη μετάβαση. Το Ταμείο Καινοτομίας αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την κλιμάκωση των καινοτομιών στον τομέα του ανανεώσιμου υδρογόνου και άλλων λύσεων για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Σε σύγκριση με τον πρώτο γύρο εκταμίευσης, τα διαθέσιμα κονδύλια αυξήθηκαν κατά 60 %, γεγονός που μας επέτρεψε να διπλασιάσουμε τον αριθμό των υποστηριζόμενων έργων. Το γεγονός αυτό δίνει σημαντική ώθηση στην απανθρακοποίηση των ενεργοβόρων βιομηχανιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.» Τα 17 έργα επιλέχθηκαν στο πλαίσιο της δεύτερης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για έργα μεγάλης κλίμακας, δηλαδή με κόστος κεφαλαίου άνω των 7,5 εκατ. ευρώ. Τα έργα αξιολογήθηκαν από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες βάσει της ικανότητάς τους να μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τις παραδοσιακές τεχνολογίες και να καινοτομούν πέρα από τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες, ενώ βρίσκονταν σε επαρκές επίπεδο ωρίμανσης για υλοποίηση. Άλλα κριτήρια επιλογής περιλάμβαναν τις δυνατότητες κλιμάκωσης και την ικανοποιητική σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας των έργων. Τα επιλεγμένα έργα καλύπτουν ευρύ φάσμα τομέων που συμβάλλουν στις προσπάθειες της ΕΕ για απανθρακοποίηση, όπως η παραγωγή, η διανομή και η χρήση πράσινου υδρογόνου, η μετατροπή αποβλήτων σε υδρογόνο, η υπεράκτια αιολική ενέργεια, η κατασκευή φωτοβολταϊκών μονάδων (PV), η αποθήκευση και ανακύκλωση συσσωρευτών, η δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα και τα προηγμένα βιοκαύσιμα. Από κοινού, έχουν τη δυνατότητα να εξοικονομήσουν 136 εκατ. τόνους ισοδυνάμου διοξειδίου του άνθρακα (CO2eq) κατά τα πρώτα 10 έτη λειτουργίας τους. Επιπλέον, έως 20 έργα που είναι πολλά υποσχόμενα αλλά δεν είναι ακόμα αρκετά ώριμα για επιχορήγηση θα προεπιλεγούν για να λάβουν βοήθεια για την ανάπτυξή τους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Τα έργα αυτά θα ανακοινωθούν κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2022. Τα έργα εν συντομία Ενεργοβόρες βιομηχανίες: Τσιμέντο (4 έργα): Ένα έργο στη Γερμανία θα αναπτύξει διαδικασία δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα με τεχνολογία καύσης οξυγόνου δεύτερης γενιάς σε μονάδα παραγωγής τσιμέντου και θα το παρέχει ως πρώτη ύλη για περαιτέρω μεταποίηση σε συνθετική μεθανόλη. Ένα άλλο έργο στην Πολωνία θα δημιουργήσει μια διατερματική αλυσίδα δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, που θα ξεκινά από τη δέσμευση και την υγροποίηση CO₂ σε μονάδα παραγωγής τσιμέντου και θα καταλήγει στην αποθήκευση σε υπεράκτιες εγκαταστάσεις. Ένα τρίτο έργο θα δεσμεύει τις εκπομπές CO₂ που προέρχονται από καυσαέρια που παράγονται κατά την παραγωγή ασβέστου και θα τις αποθηκεύει μόνιμα σε υπεράκτιους γεωλογικούς σχηματισμούς στη Γαλλία. Τέλος, ένα άλλο έργο θα είναι το πρώτο έργο δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα πλήρους αλυσίδας στη Βουλγαρία, το οποίο θα συνδέει τις εγκαταστάσεις δέσμευσης CO₂ σε μονάδα παραγωγής τσιμέντου με υπεράκτιες εγκαταστάσεις μόνιμης αποθήκευσης σε εξαντληθέν κοίτασμα φυσικού αερίου στον Εύξεινο Πόντο, μέσω ενός χερσαίου και υπεράκτιου συστήματος αγωγών. Χημικές ουσίες (3 έργα): Στη Φινλανδία, ένα έργο θα πραγματοποιεί χημική ανακύκλωση πλαστικών για τη χρήση τους ως πρώτη ύλη σε διυλιστήρια. Ένα άλλο έργο στη Σουηδία θα δημιουργήσει μια πρώτη στο είδος της μονάδα μεθανόλης που θα μετατρέπει το διοξείδιο του άνθρακα, τις ροές καταλοίπων, το ανανεώσιμο υδρογόνο και το βιοαέριο σε μεθανόλη. Ένα άλλο έργο στη Σουηδία θα παράγει μια νέα ίνα από πολτό, που θα αντικαθιστά τον πολυεστέρα σε εφαρμογές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Υδρογόνο (3 έργα): Στις Κάτω Χώρες, ένα έργο θα παράγει, θα διανέμει και θα χρησιμοποιεί πράσινο υδρογόνο μέσω ηλεκτρολυτικής κυψέλης που θα τροφοδοτείται από υπεράκτια αιολική ενέργεια. Ένα άλλο θα παράγει 15 500 τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου ετησίως. Ένα τρίτο έργο θα επεξεργάζεται ροές μη ανακυκλώσιμων στερεών αποβλήτων και θα τις μετατρέπει πρωτίστως σε υδρογόνο. Διυλιστήρια (2 έργα): Στη Νορβηγία, ένα έργο θα συνίσταται στην κατασκευή και θέση σε λειτουργία της πρώτης εγκατάστασης παραγωγής υποκατάστατων βιοκαυσίμων σε εμπορική κλίμακα παγκοσμίως, η οποία θα μετατρέπει τα δασικά απόβλητα σε προηγμένα βιοκαύσιμα δεύτερης γενιάς και βιοξυλάνθρακα. Στο πλαίσιο ενός έργου στη Σουηδία, θα κατασκευαστεί εγκατάσταση μεγάλης κλίμακας για την παραγωγή συνθετικών βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων, με τη χρήση CO₂ που θα δεσμεύεται σε σταθμό συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ). Κατασκευή εξαρτημάτων για αποθήκευση ενέργειας ή παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (3 έργα): Στην Πολωνία, ένα έργο θα δημιουργήσει μια μονάδα παραγωγής καινοτόμων συστημάτων ηλεκτροχημικών συσσωρευτών για την παροχή βραχυπρόθεσμης αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Ένα άλλο έργο στη Βόρεια Γαλλία θα κατασκευάσει μονάδα παραγωγής φωτοβολταϊκών με βάση την καινοτόμο τεχνολογία ετεροεπαφής. Ένα τρίτο έργο στη Γαλλία θα κατασκευάσει μονάδα ανακύκλωσης συσσωρευτών ιόντων λιθίου στο συγκρότημα συσσωρευτών της Δουνκέρκης για την παραγωγή και τη διύλιση της μαύρης μάζας, παρέχοντας έτσι πρόσβαση σε δευτερεύουσα πηγή πρώτων υλών συσσωρευτών. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Στο γερμανικό τμήμα της Βόρειας Θάλασσας, ένα έργο θα κατασκευάσει και θα θέσει σε λειτουργία ένα υπεράκτιο αιολικό πάρκο, το οποίο θα εφαρμόζει καινοτόμες λύσεις για τις ανεμογεννήτριες και το υδρογόνο. Υποδομές δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα: Ένα έργο στην Ισλανδία θα κατασκευάσει έναν εξαιρετικά κλιμακούμενο χερσαίο τερματικό σταθμό αποθήκευσης άνθρακα με εκτιμώμενη συνολική χωρητικότητα αποθήκευσης 880 εκατ. τόνων CO₂. Ιστορικό Το Ταμείο Καινοτομίας, με έσοδα άνω των 38 δισ. ευρώ[1] έως το 2030 από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ), έχει ως στόχο να δημιουργήσει τα κατάλληλα οικονομικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις και τις δημόσιες αρχές ώστε να επενδύσουν στην επόμενη γενιά τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και να δώσει στις εταιρείες της ΕΕ το πλεονέκτημα του πρωτοπόρου, προκειμένου να αποκτήσουν παγκόσμια ηγετική θέση στις τεχνολογίες. Στην πρώτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για έργα μεγάλης κλίμακας χορηγήθηκαν επιχορηγήσεις ύψους 1,1 δισ. ευρώ σε 7 έργα στους τομείς των ενεργοβόρων βιομηχανιών, του υδρογόνου, της δέσμευσης, χρήσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Σε 15 έργα χορηγήθηκε βοήθεια για την ανάπτυξή τους. Με αύξηση των κονδυλίων κατά 60% σε σύγκριση με τον πρώτο γύρο του Ταμείου Καινοτομίας, υπερδιπλασιάζουμε τον αριθμό των έργων που μπορούμε να στηρίξουμε. Επεκτείνουμε επίσης τη γεωγραφική εμβέλεια σε περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ευρώπης, και έχουμε επιταχύνει τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων και αξιολόγησης. Τα έργα που πέτυχαν στο πλαίσιο αυτής της δεύτερης πρόσκλησης θα αρχίσουν τώρα να προετοιμάζουν τις επιμέρους συμφωνίες επιχορήγησης με τον Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Οργανισμό για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA), τον εκτελεστικό οργανισμό του Ταμείου. Αυτές αναμένεται να οριστικοποιηθούν το τέταρτο τρίμηνο του 2022, επιτρέποντας στην Επιτροπή να εκδώσει την αντίστοιχη απόφαση χορήγησης και να αρχίσει τη διάθεση των επιχορηγήσεων. Το φθινόπωρο η Επιτροπή θα προκηρύξει την τρίτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για έργα μεγάλης κλίμακας. Όπως ανακοινώθηκε στο σχέδιο REPowerEU, η διαθέσιμη χρηματοδότηση θα διπλασιαστεί σε περίπου 3 δισ. ευρώ για την περαιτέρω στήριξη της ανεξαρτησίας της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Τα έργα που δεν πέτυχαν στις προηγούμενες προσκλήσεις ενθαρρύνονται να υποβάλουν εκ νέου αίτηση. Τον Ιούλιο του 2021 η Επιτροπή πρότεινε, στο πλαίσιο της δέσμης προσαρμογής στον στόχο του 55 % (Fit for 55), να συμπληρωθεί το Ταμείο Καινοτομίας, το οποίο επί του παρόντος χρηματοδοτείται με 450 εκατομμύρια δικαιώματα από το υφιστάμενο ΣΕΔΕ κατά την περίοδο 2021-30, με 50 εκατομμύρια δικαιώματα από το υφιστάμενο ΣΕΔΕ και με 150 εκατομμύρια δικαιώματα από το νέο σύστημα που καλύπτει τις εκπομπές από τις οδικές μεταφορές και τα κτίρια. Επιπλέον, σύμφωνα με την πρόταση, δικαιώματα που διαφορετικά θα κατανέμονταν δωρεάν στους βιομηχανικούς τομείς που καλύπτονται από τον μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα τώρα θα δημοπρατηθούν και θα προστεθούν στο Ταμείο αυτό. Για περισσότερες πληροφορίες Περιγραφή των επιλεγμένων έργων μεγάλης κλίμακας Ιστότοπος του Ταμείου Καινοτομίας Έργα μεγάλης κλίμακας του Ταμείου Καινοτομίας Έργα που έλαβαν επιχορήγηση στο πλαίσιο της πρώτης πρόσκλησης για έργα μεγάλης κλίμακας Έργα που έλαβαν επιχορήγηση στο πλαίσιο της πρώτης πρόσκλησης για έργα μικρής κλίμακας Πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ Υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας

Τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης τις οποίες βιώνουμε στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, έρχεται να συμπληρώσει η ενεργειακή κρίση η οποία – μεταξύ άλλων επιπτώσεων – έχει εκτινάξει τους λογαριασμούς ενέργειας στα ύψη, παρασύροντας σε αυξήσεις και άλλα προϊόντα και υπηρεσίες. Οι πολίτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποπληρωμή των λογαριασμών τους, με τους περισσότερους μάλιστα να αναφέρουν ότι δεν γνωρίζουν τι ακριβώς περιλαμβάνει ένας λογαριασμός ρεύματος. Οι χρεώσεις τρίτων που εισπράττονται μέσω των λογαριασμών ενέργειας, οι ασαφείς υπολογισμοί του κόστους, οι φόροι και η δυσνόητη διατύπωση, είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που καθιστούν τους λογαριασμούς ενέργειας μη κατανοητούς για τους καταναλωτές, με αποτέλεσμα να μην έχουν τον έλεγχο της κατανάλωσης τους. Σε αυτό το πλαίσιο, δημοσιεύθηκε πρόσφατα μελέτη που αφορά στους καθαρούς λογαριασμούς ενέργειας με τίτλο “Clean” Energy Bills for all citizens in the EU. Η μελέτη (διαθέσιμη στην αγγλική γλώσσα) εκπονήθηκε από το INZEB, το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Γραφείο Θεσσαλονίκης – Ελλάδα, την Ένωση Καταναλωτών – Η Ποιότητα Της Ζωής (Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ.) και με τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καταναλωτών BEUC. Για τη σύνταξη της μελέτης διαμοιράστηκε ερωτηματολόγιο σε εμπειρογνώμονες και ειδικούς στην Ευρώπη σχετικά με τους λογαριασμούς ρεύματος και τις επιπρόσθετες χρεώσεις, τους παρόχους ηλεκτρικού ρεύματος και τα ποσοστά των ΑΠΕ στο ενεργεικό μείγμα. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζονται στην παρούσα μελέτη, η οποία αναλύει το περιεχόμενο, τη δομή και τη μορφή των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος στις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξετάζοντας παράλληλα τη συμβολή των «καθαρών» λογαριασμών στην ενδυνάμωση των καταναλωτών με στόχο, οι καταναλωτές, να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στη μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια. Η παρούσα μελέτη αποτελεί μία σύντομη έκδοση και αποτυπώνει τα κύρια αποτελέσματα της διεξαχθείσας έρευνας ενώ η πλήρης έκδοση, η οποία θα περιλαμβάνει αναλυτικά στοιχεία για κάθε χώρα της ΕΕ, θα δημοσιοποιηθεί στα μέσα Σεπτεμβρίου 2022. Η μελέτη είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΙΝΖΕΒ μέσω του ακόλουθου συνδέσμου: https://inzeb.org/publications/a-subject-to-an-examination-clean-energy-bills-for-citizens-in-the-eu/

Οι αυξήσεις των τιμών θα καθυστερήσουν την ενεργειακή μετάβαση, ή οι υψηλές τιμές των ορυκτών καυσίμων θα επιταχύνουν την υιοθέτηση εναλλακτικών λύσεων χαμηλών εκπομπών άνθρακα; Τις ενδιαφέρουσες προβλέψεις της για τις προοπτικές της παγκόσμιας ενεργειακής αγοράς «Global Energy Perspective» (Παγκόσμια Ενεργειακή Προοπτική 2022) πραγματοποιεί η McKinsey Sustainability μελετώντας 5 σενάρια, ανάλογα με την ταχύτητα της απομάκρυνσης των ορυκτών καυσίμων. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει οδηγήσει την ενεργειακή αγορά σε πρωτοφανή μονοπάτια αβεβαιότητας, με αποτέλεσμα κάθε οπτική στο εν λόγω τοπίο να αποκτά μεγαλύτερη σημασία. Στην παρούσα έκθεση, τα πέντε σενάρια καλύπτουν ένα φάσμα πιθανών αποτελεσμάτων, που κυμαίνονται από την ισχυρή απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές μέχρι και την εξασθενισμένη ορμή της παγκόσμιας ενεργειακής μετάβασης. Όπως προκύπτει για να πιαστεί ο στόχος ανόδου της θερμοκρασίας έως 1,5 βαθμούς, ως το 2050, οι τιμές των ρύπων πρέπει να ξεπεράσουν τα 200 ευρώ και να ακολουθηθεί παγκοσμίως η απανθρακοποίηση. Επιπλέον, στην εν λόγω έκθεση επιχειρείται να δοθεί απάντηση σε καίρια ερωτήματα όπως στο αν οι αυξήσεις των τιμών θα καθυστερήσουν την ενεργειακή μετάβαση, ή οι υψηλές τιμές των ορυκτών καυσίμων θα επιταχύνουν την υιοθέτηση εναλλακτικών λύσεων χαμηλών εκπομπών άνθρακα; Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις θα αυξάνουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους για απαλλαγή από τον άνθρακα ή θα μειώσουν το επίπεδο φιλοδοξίας; Τέλος, η πορεία προς την απανθρακοποίηση τονίζει η Mackinsey θα έχει διαφορετικό ρυθμό, ανά περιοχή, με γνώμονα τις πολιτικές, τις κυβερνητικές επιλογές, τους οικονομικούς παράγοντες και τη διαθεσιμότητα γης και πόρων. Το σημερινό ενεργειακό τοπίο Ενώ κυβερνήσεις και επιχειρήσεις δεσμεύονται ολοένα και περισσότερο για στόχους απανθρακοποίησης, οι αγορές έρχονται αντιμέτωπες με μια ακραία αστάθεια, η οποία εδράζεται στις γεωπολιτικές εντάσεις και την ανάκαμψη της ενεργειακής ζήτησης. Η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και η προσιτή τιμή ενέργειας είναι μείζονα θέματα. Καθ' όλη τη διάρκεια του 2021, η παγκόσμια ζήτηση ενέργειας και οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 5% σε σύγκριση με το 2020, σχεδόν φτάνοντας επίπεδα προ-COVID-19. Στο πλαίσιο της COP26, συνολικά 64 χώρες (που αντιπροσωπεύουν το 89% των παγκόσμιων εκπομπών CO₂) έχουν πραγματοποιήσει καθαρές μηδενικές δεσμεύσεις, ενώ χρηματοοικονομικά ιδρύματα και ιδιωτικός τομέας οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα συνεχίζουν επίσης να αυξάνουν τις φιλοδοξίες τους για απαλλαγή από τον άνθρακα. Τριπλασιασμός της ηλεκτρικής ενέργειας ως το 2050 Μέχρι το 2050, η ηλεκτρική ενέργεια και η ενεργοποίηση του υδρογόνου θα μπορούσαν αντιπροσωπεύουν το 50% του ενεργειακού μείγματος. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπεται να τριπλασιαστεί έως το 2050. Η παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προβλέπεται να φτάσει το 80-90% του παγκόσμιου ενεργειακού μείγματος έως το 2050. Η ζήτηση υδρογόνου σε νέους τομείς θα μπορούσε να φτάσει τους 350–600 mtpa το 2050 (σε σύγκριση με ~80 mtpa σήμερα). Η παγκόσμια ζήτηση για βιώσιμα καύσιμα αναμένεται να ωριμάσει, φτάνοντας το 8–22% όλων των υγρών καυσίμων έως το 2050. Αύξηση της ζήτησης για ορυκτά καύσιμα Η προβλεπόμενη αιχμή της ζήτησης για ορυκτά καύσιμα συνεχίζει να αυξάνεται. Η ζήτηση για πετρέλαιο προβλέπεται να κορυφωθεί την επόμενη πενταετία. Η μέγιστη ζήτηση πετρελαίου προβλέπεται να σημειωθεί μεταξύ 2024 και 2027 λόγω της απορρόφησης ηλεκτρικών οχημάτων (μια εξέλιξη που είναι ήδη σε εξέλιξη). Η ζήτηση άνθρακα κορυφώθηκε το 2013 και, μετά από μια προσωρινή ανάκαμψη το 2021, προβλέπεται να συνεχίσει την πτωτική της τροχιά Η σύγκρουση στην Ουκρανία οδηγεί σε εκρήξεις τιμών καθώς η αγορά και οι καταναλωτές εξισορροπούν την ασφάλεια του εφοδιασμού και την οικονομική προσιτότητα. Προς το 2035, η ζήτηση φυσικού αερίου σε όλα τα σενάρια προβλέπεται να αυξηθεί ακόμα κατά 10-20% σε σύγκριση με το σήμερα. Μετά το 2035, η ζήτηση φυσικού αερίου πιθανότατα θα υπόκειται σε μεγαλύτερες αβεβαιότητες, κυρίως λόγω της αλληλεπίδρασης με το υδρογόνο. Θα χρειαστούν δύο έως τέσσερα¹ Gt CO2 να αποθηκευθούν σε CCUS έως το 2050 για να προχωρήσει η απανθρακοποίηση των βαριών βιομηχανιών όπου τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο. Δύσκολος ο στόχος για την άνοδο της θερμοκρασίας Ακόμη και με τις τρέχουσες κυβερνητικές πολιτικές, πρόσθετες δεσμεύσεις και προβλεπόμενες τεχνολογικές τάσεις, η θέρμανση παγκοσμίως προβλέπεται να ξεπεράσει τους 1,7°C, καθιστώντας το στόχο για άνοδο θερμοκρασίας έως 1,5° όλο και πιο δύσκολο. Για να διατηρηθεί το μονοπάτι προς τον 1,5°, το παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα μπορεί να χρειαστεί να επιταχύνει σημαντικά τον μετασχηματισμό του, απομακρύνοντας τα ορυκτά καύσιμα, προχωρώντας στον εξηλεκτρισμό και τα νέα καύσιμα, και κάνοντας πιο γρήγορα ακόμα και από τις ανακοινώσεις τις μηδενικές δεσμεύσεις. Η στροφή στις τεχνολογίες απανθρακοποίησης Οι συνολικές επενδύσεις σε κλάδους ενέργειας προβλέπεται να αυξηθούν περισσότερο του 4% ετησίως και προβλέπονται να στρέφεται όλο και περισσότερο προς τα μη ορυκτά καύσιμα και τις τεχνολογίες απανθρακοποίησης. Οι ετήσιες επενδύσεις στην ενέργεια αναμένεται να διπλασιαστούν έως το 2035 να φθάσουν τα 1,5-1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια ενώ οι επενδύσεις σε τεχνολογίες απανθρακοποίησης, μέχρι το 2050 θα υπερβαίνουν τις σημερινές συνολικές ενεργειακές επενδύσεις. Μακροπρόθεσμα, η παραγωγή πράσινου υδρογόνου προβλέπεται να είναι ο μεγαλύτερος μοχλός της πρόσθετης ζήτησης ενέργειας (42% της αύξησης μεταξύ 2035-2050), με το υδρογόνο να διαδραματίζει βασικό ρόλο σε τομείς που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρισμό όπως η παραγωγή σιδήρου και χάλυβα. Η θερμική παραγωγή προβλέπεται να μετατοπιστεί σε ρόλο εφεδρικού παρόχου ευελιξίας για την υποστήριξη της σταθερότητας του συστήματος και εκτιμάται ότι η συμβολή της στο ενεργειακό μίγμα θα μειωθεί κατά 30% από το 2019 έως το 2050 και από 40% θα συμμετέχει σε 28%.

Σημαντική αύξηση των επενδύσεων σε ενεργειακές υποδομές τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ευρύτερη περιοχή, παρά την οικονομική και ενεργειακή κρίση, αναμένεται κατά την περίοδο 2021-2030 σύμφωνα με σχετική έκθεση που παρουσίασε σήμερα το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Συγκεκριμένα οι επενδύσεις στην Ελλάδα αναμένεται να διαμορφωθούν στα 44,4 δισ. ευρώ, σημαντικά υψηλότερες σε σχέση με την εκτίμηση του 2017 που ήταν 23,3 δισ. Συνολικά σε 15 χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και την Τουρκία οι επενδύσεις εκτιμώνται σε 436,9 δισ. έναντι 234,8 δισ. που ήταν η εκτίμηση το 2017. Το μεγαλύτερο μερίδιο (139 δισ.) απορροφά ο τομέας του ηλεκτρισμού (μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και δίκτυα) καθώς ο εξηλεκτρισμός αποτελεί την κυρίαρχη τάση σε όλη την περιοχή. Σημαντικές είναι οι επενδύσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας (40 δισ.), στην πετρελαϊκή βιομηχανία (39 δισ.) και στο φυσικό αέριο (16,5 δισ.). Εκτιμάται μάλιστα ότι η τρέχουσα κρίση θα οδηγήσει σε επιτάχυνση των επενδύσεων σε μονάδες αποθήκευσης ενέργειας αλλά και σε διασυνοριακές διασυνδέσεις. Σύμφωνα με το ΙΕΝΕ, ως το 2030 το 50 % των συμβατικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στην περιοχή θα αποσυρθούν και θα αντικατασταθούν κυρίως από μονάδες φυσικού αερίου (45 %), ανανεώσιμες πηγές (35 %) και το υπόλοιπο θα μοιραστεί ανάμεσα σε νέες λιγνιτικές μονάδες και πυρηνικά. Όπως αναφέρθηκε η νέα νομοθεσία της ΕΕ αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για τα πυρηνικά, σε συνδυασμό με την εξέλιξη της τεχνολογίας που επιτρέπει την κατασκευή μονάδων μικρότερης ισχύος. Η μελέτη καλύπτει 15 χώρες της περιοχής (Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρο, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ισραήλ, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Β. Μακεδονία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβενία και Τουρκία).

Παλαιό και ενεργοβόρο είναι σχεδόν το σύνολο του κτιριακού απόθεματος της χώρας μας, καθώς το μεγαλύτερο κατασκευάστηκε πριν από το 1980, δηλαδή πρόκειται για κτίρια χωρίς θερμομόνωση. Σύμφωνα με ανάλυση της Ε- Real Estate – Πανελλήνιο Δίκτυο Κτηματομεσιτών, στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, αναφέρεται ότι ο κτιριακός τομέας είναι ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας στην Ευρώπη και ευθύνεται για περισσότερο από το ένα τρίτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ. Κάθε χρόνο, μόλις το 1% των κτιρίων στην Ευρώπη ανακαινίζεται με σκοπό τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Η προώθηση των ανακαινίσεων έχει ρόλο-κλειδί στην απανθρακοποίηση του κτιριακού τομέα, στην ανάκαμψη της οικονομίας και στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Τα κτίρια καταναλώνουν το 40% της ενέργειας στην ΕΕ και εκπέμπουν το 36% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ που συνδέονται με την ενέργεια. Τα 2/3 των ευρωπαϊκών κτιρίων δεν είναι ενεργειακώς αποδοτικά — πολλά από αυτά κατοικούνται από οικογένειες με χαμηλό εισόδημα. Επίσης το 85-95% των υφιστάμενων κτιρίων στην ΕΕ θα υπάρχουν ακόμα το 2050. Στο πλαίσιο αυτό η πρωτοβουλία "Κύμα ανακαινίσεων για την Ευρώπη" στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα κτίρια κατά 60% έως το 2030. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυξάνει τις απαιτήσεις της έναντι των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για τη σωστή τιμολόγηση του κλιματικού κινδύνου, είτε πρόκειται για χρέος είτε για ομόλογα. Ως εκ τούτου η πράσινη κατεύθυνση αποτελεί πλέον μονόδρομο για τον τομέα των ακινήτων στη χώρα μας. Ήδη στη χώρα μας, τόσο θεσμικοί επενδυτές - funds όσο και εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητα στοχεύουν πλέον σε ακίνητα με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Σύμφωνα με έρευνες, τα ακίνητα αυτά, αποκτούν σημαντικό προβάδισμα τόσο ως προς την αξία όσο και ως προς τα παραγόμενα έσοδα, ενώ είναι και περισσότερο εμπορεύσιμα. Σε ό,τι αφορά την αξία των ακινήτων αυτών, η Arbitrage σημειώνει ότι για κάθε ευρώ που εξοικονομείται από τη μειωμένη ενεργειακή κατανάλωση, αυξάνεται αντίστοιχα και η εύλογη αξία του κτιρίου. Ο τομέας των ακινήτων είναι πάρα πολύ σημαντικός για το ESG, καθώς ανοίγει το δρόμο για τις κατασκευές που θα συντελέσουν στη μείωση της θερμοκρασίας του πλανήτη, με επενδύσεις 180 δισ. ευρώ μέχρι το 2050. Το 2019 το 63% των θεσμών είχαν υιοθετήσει τις αρχές ESG, ενώ το 2021, μόλις δύο χρόνια μετά, αυτό το ποσοστό έχει φτάσει το 72%. Παράλληλα, οι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένες επενδύσεις το 2014 ήταν μόλις 15 δισ. Ευρώ, ενώ το 2024 αναμένεται να ξεπεράσουν τα 53 τρισ. Ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 60%. Η κυρία Aleksandra Njagulj, επικεφαλής του ESG για τον γερμανικό επενδυτικό όμιλο DWS Group, ο οποίος διαθέτει περιουσιακά στοιχεία ύψους άνω του 1 τρισ. ευρώ υπό διαχείριση, ανέφερε στο πρόσφατο συνέδριο της Prodexpo ότι "Θα φτάσουμε σε ένα σημείο στο άμεσο μέλλον, όπου ακίνητα τα οποία δεν πληρούν τα κριτήρια ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση), δεν θα μπορούν ούτε να πουληθούν ούτε να ενοικιαστούν". Ενώ, σύμφωνα με την κ. Njagulj, τα παλιότερα ακίνητα δεν θα μπορούν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση για να αγοραστούν, ενώ και οι μεγάλες εταιρείες θα αποφεύγουν να τα μισθώσουν, καθώς δεν θα ευθυγραμμίζονται με τις πολιτικές ESG που εφαρμόζονται ήδη. Τάση που ήδη αρχίζει να διαμορφώνεται στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τα άνωθεν, μην απορήσουμε αν θα δούμε ότι τα ακίνητα με μικρότερο κλιματικό αντίκτυπο θα επιβραβεύονται μέσω καλύτερων δανειακών όρων. Το κτιριακό δυναμικό στην Ελλάδα ανέρχονται σε 6.371.901 , σύμφωνα με την απογραφή του 2011 (ΕΛΣΤΑΤ), ενώ το πλήθος των κατοικιών ανέρχεται σε 4.122.088. Με βάση την περίοδο κατασκευής των κτιρίων, προκύπτει ότι το μεγαλύτερο πλήθος των κτιρίων της χώρας (κατοικίες, σχολεία, γραφεία κλπ.) κατασκευάστηκε πριν από το 1980, δηλαδή πρόκειται για κτίρια χωρίς θερμομόνωση. Στατιστικά στοιχεία από το ΥΠΕΝ Το 2019 εκδόθηκαν 315.804 Πιστοποιητικά Ενεργειακής απόδοσης Κτιρίων εκ των οποίων το 57,37% αφορούσε λόγος ενοικίασης, το 13,84% πώλησης και για το χρηματοδοτικό πρόγραμμα "εξοικονόμηση κατ΄οίκον" το 11,38%. Παράλληλα, το 86% επί του συνολικού αριθμού των Π.Ε.Α του έτους 2019 αφορούσε κτίρια κατοικιών. Σχετικά με την ενεργειακή κατηγορία των κτιρίων κατοικιών, παρατηρείται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό (66,83%) αυτών κατατάσσεται στην Ε-Η, το 26,81% στην Γ-Δ και μόλις το 6,36% στην Α-Β. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα πιο ενεργοβόρα κτίρια κατοικιών για το έτος 2019 ήταν οι μονοκατοικίες ( μέση ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας ίση με 486.66 KWh/m2), ενώ για τα διαμερίσματα και τα κτίρια των πολυκατοικιών υπολογίστηκε μέση ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειες 297.28 KWh/m2 και 304.63 KWh/m2 αντίστοιχα. Στα κτίρια κατοικιών, το μεγαλύτερο ποσοστό ενέργειας καταναλώνεται για την κάλυψη αναγκών θέρμανσης (μέση ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας σε θέρμανση ίση με 239.60 KWh/m2). Ενεργειακή κατηγορία κτιρίων ανά τύπο κατασκευής (2011-2019) Ενεργειακή κατηγορία κτιρίων Παλαιά Νεόδμητα/Ριζικά Ανακαινισμένα Ε-Η 62,02% 0,00% Γ-Δ 34,49% 0,02% Α-Β 2,90% 0,28%

1. Εισαγωγή στην Εγχώρια Ενεργειακή Κατάσταση Με την είσοδο της τρίτης χιλιετίας καταγράφονται ριζικές μεταβολές στον ενεργειακό χάρτη της χώρας μας. Ήδη από την προηγούμενη δεκαετία και με την ψήφιση και σταδιακή εφαρμογή του Νόμου 2244/1994 επετράπη για πρώτη φορά η ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, βασισμένων αποκλειστικά σε τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), μέχρι ενός συγκεκριμένου ορίου ισχύος. Τα επόμενα χρόνια (μετά το 2000) ακολούθησε μία σημαντική αύξηση της εγκατεστημένης αιολικής ισχύος καθώς και μία αξιόλογη αύξηση του αριθμού των μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών. Τέλος, μετά το 2010, ξεκίνησε μία ραγδαία αύξηση των φωτοβολταϊκών (Φ/Β) εγκαταστάσεων, η οποία συνεχίζεται έως και σήμερα. Παράλληλα, ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα δρομολογήθηκαν δομικές αλλαγές στον ενεργειακό τομέα της χώρας μας (ίδρυση Ρ.Α.Ε., Α.Δ.Μ.Η.Ε., Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε., κ.λπ.), ενώ επετράπη η ελεύθερη παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από όλες τις ενεργειακές πηγές (συμβατικές και ανανεώσιμες) από ιδιώτες παραγωγούς. Τα επόμενα έτη, η επίδραση της οικονομικής κρίσης τόσο σε πλανητικό όσο και σε εθνικό επίπεδο καθώς και η σταδιακή αλλαγή του εγχώριου ενεργειακού μίγματος, με τη σταδιακή απόσυρση των θερμικών-λιγνιτικών μονάδων και την αντικατάστασή τους από μονάδες ΑΠΕ, οδήγησαν σε σημαντική μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας, βλέπε Σχήμα 1. Σχήμα 1: Διαχρονική Μεταβολή Εγχώριας Κατανάλωσης Πρωτογενούς Ενέργειας. 2. Διαχρονική Μεταβολή της Πρωτογενούς Κατανάλωσης Ενέργειας Ειδικότερα, αναλύοντας τη διαχρονική μεταβολή του εγχώριου ενεργειακού μίγματος κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (Σχήμα 2) παρατηρείται, πέραν της προαναφερθείσας μείωσης, η κυρίαρχη παρουσία του εισαγόμενου πετρελαίου, παρά τη μικρή μείωση της κατανάλωσής του την τελευταία πενταετία. Παράλληλα, καταγράφεται σημαντική μείωση της συμμετοχής του εγχώριου λιγνίτη, ο οποίος σταδιακά αντικαθίσταται από εισαγόμενο φυσικό αέριο, του οποίου η πρώτη εμφάνιση χρονολογείται από το 1997, με τη συμβολή του να έχει έκτοτε αυξηθεί σημαντικά. Σταθερή μπορεί να θεωρηθεί η συμμετοχή της βιομάζας, ενώ η περιορισμένη συμμετοχή των υδροηλεκτρικών σταθμών είναι η μόνη παρουσία των ΑΠΕ πριν το 2000. Τέλος, η συμμετοχή των αιολικών και των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στην κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, αν και διαρκώς αυξανόμενη, παραμένει σχετικά περιορισμένη, με αποτέλεσμα το 2020 η συνολική συμμετοχή των ΑΠΕ στην εγχώρια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας να μην υπερβαίνει το 16,5%. Για το ίδιο έτος, η καταγεγραμμένη ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας ανερχόταν στα επίπεδα των 18,8 Mtoe (1 toe αντιστοιχεί σε ενέργεια που περιέχεται σε ένα ισοδύναμο τόνο πετρελαίου ή περίπου σε 11600 kWh). Σχήμα 2: Κατανάλωση Πρωτογενούς Ενέργειας στην Ελλάδα (ανά ενεργειακή πηγή). Σχήμα 3: Ενεργειακή Ανεξαρτησία της Ελλάδας στο χρονικό διάστημα 1990-2020. Εξετάζοντας προσεκτικά τη διάρθρωση του εγχώριου ενεργειακού μίγματος του Σχήματος 2, είναι προφανές ότι οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας μας καλύπτονται κατά κύριο λόγο από εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα η συμμετοχή των ΑΠΕ (συμπεριλαμβανομένων των υδροηλεκτρικών σταθμών -μικρών και μεγάλων-) δεν έχει παρουσιάσει την αναμενόμενη αύξηση. Η πληροφορία αυτή αποτυπώνεται ποσοτικά στο Σχήμα 3, όπου παρουσιάζεται η διαχρονική μεταβολή της ενεργειακής αυτονομίας της χώρας μας τα τελευταία 30 χρόνια. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας μας παρέμεινε χαμηλή στα επίπεδα του 35% μέχρι και το 2014, ενώ στη συνέχεια μειώθηκε ακόμα περισσότερο, ώστε το 2020 το 82% περίπου της ενέργειας που κατανάλωσε η χώρα μας να προέρχεται από το εξωτερικό, με αναπόφευκτες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες. 3. Εγχώριο Ενεργειακό Μίγμα Ηλεκτροπαραγωγής Στο πλαίσιο αυτό αξίζει κανείς να αναλύσει το εγχώριο ενεργειακό μίγμα ηλεκτροπαραγωγής, όπως αυτό αποτυπώνεται στο Σχήμα 4 για το έτος 2021 αξιοποιώντας τα διαθέσιμα επίσημα στοιχεία, λαμβάνοντας υπόψιν και το είδος της αξιοποιούμενης τεχνολογίας. Σχήμα 4: Κατανομή Εγκατεστημένης Ηλεκτρικής Ισχύος στη Χώρα μας ανά είδος τεχνολογίας (2021). Πράγματι, στα τέλη του 2021, η ηλεκτρική ισχύς των εγκατεστημένων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στη χώρα μας προσέγγισε τα 20.700 MWe. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της σταδιακής απόσυρσης της λειτουργίας των λιγνιτικών σταθμών που έχει υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, μόνο τρεις (3) λιγνιτικοί σταθμοί έχουν παραμείνει σε λειτουργία (οι Μονάδες του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου, η Μονάδα IV του ΑΗΣ Μεγαλόπολης και ο ΑΗΣ Μελίτης/Φλώρινα), η εγκατεστημένη ισχύς των οποίων ανέρχεται σε περίπου 1.700 MWe κι αντιστοιχεί σε 8% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος. Όσον αφορά τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με καύσιμο το φυσικό αέριο (καταλαμβάνουν το 25% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος), υπάρχουν εγκατεστημένοι έντεκα (11) σταθμοί συνδυασμένου κύκλου συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 5.100 MWe (πέντε (5) εκ των οποίων ανήκουν στη Δ.Ε.Η. Α.Ε. και οι υπόλοιποι έξι (6) σε ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς) και τρεις (3) σταθμοί αεροστροβίλων ανοικτού κύκλου συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 150 MWe (που ανήκουν σε ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς). Ακολούθως, οι πετρελαϊκοί σταθμοί που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για να καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες των νησιωτικών περιοχών έχουν εγκατεστημένη ισχύ περίπου 1.750 MWe (8% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος). Αντίστοιχα, στη χώρα μας βρίσκονται σε λειτουργία δεκαέξι (16) μεγάλοι υδροηλεκτρικοί σταθμοί με εγκατεστημένη ισχύ περίπου 3.170 MWe (15% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος). Όσον αφορά τους υπόλοιπους σταθμούς ΑΠΕ, στα τέλη του 2021, στη χώρα μας είχαν εγκατασταθεί περίπου 4.450 MWe αιολικής ισχύος (εκ των οποίων 205 MWe στην Κρήτη και 105 MWe στα υπόλοιπα νησιά), 4.100 MWe φωτοβολταϊκών συστημάτων (εκ των οποίων 100 MWe στην Κρήτη και 60 MWe στα υπόλοιπα νησιά), 100 MWe βιομάζας (όλα σχεδόν στην ηπειρωτική χώρα) και 240 MWe μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι δεν υπάρχουν εγκατεστημένοι γεωθερμικοί σταθμοί στη χώρα μας, παρά το υψηλό γεωθερμικό δυναμικό που έχει καταγραφεί σε ορισμένες περιοχές του Αιγαίου. Για λόγους καλύτερης κατανόησης της διαχρονικής εξέλιξης του μίγματος εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος στην Ελλάδα, στο Σχήμα 5 αποτυπώνεται η αντίστοιχη κατανομή για το έτος 2000, όπου είναι εμφανής η κυρίαρχη παρουσία των λιγνιτικών σταθμών σε ποσοστό 43%, ακολουθούμενη από τους μεγάλους υδροηλεκτρικούς σταθμούς (27%), τους πετρελαϊκούς (18%) και τους σταθμούς φυσικού αερίου (10%). Τέλος, αξίζει να επισημανθεί η ισχνή παρουσία των λοιπών σταθμών ΑΠΕ, η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς των οποίων αντιπροσώπευε μόλις το 2% της συνολικής εγχώριας εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος του έτους 2000. Σχήμα 5: Κατανομή Εγκατεστημένης Ηλεκτρικής Ισχύος στην Ελλάδα ανά είδος τεχνολογίας (2000). Εντούτοις, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η συμμετοχή των επιμέρους τεχνολογιών στο μίγμα εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος "Po" δε συμβαδίζει με την αντίστοιχη ηλεκτροπαραγωγή "Ey", γεγονός που οφείλεται στο διαφορετικό (ετήσιο) συντελεστή αξιοποίησης "CFy" των επιμέρους τεχνολογιών (Εξίσωση (1)). Ey=CFy.Po.8760 (1) Ειδικότερα, οι θερμικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής της χώρας μας παρουσιάζουν συντελεστή αξιοποίησης της τάξης του 50-80%, εν αντιθέσει με τους σταθμούς ΑΠΕ των οποίων οι συντελεστές αξιοποίησης περιορίζονται σε σημαντικά μικρότερες τιμές, ενώ παρουσιάζουν ακόμη μεγαλύτερη διακύμανση του "CFy" ανά τεχνολογία ΑΠΕ. Πιο συγκεκριμένα, για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς ο συντελεστής αξιοποίησης κυμαίνεται μεταξύ 15% και 22%. Αντίστοιχα, η μακρόχρονη εμπειρία αξιοποίησης των χερσαίων αιολικών πάρκων έχει συμβάλλει έτσι ώστε ο αντίστοιχος συντελεστής αξιοποίησης να κυμαίνεται μεταξύ 25% και 35%, ενώ για την περίπτωση των υδροηλεκτρικών σταθμών πρέπει να γίνει σαφής διαφοροποίηση μεταξύ μικρών (CFy μεταξύ 30% και 50%) και μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών, καθώς και αν οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως μονάδες αιχμής (CFy μεταξύ 10% και 20%) ή ως μονάδες βάσης, οπότε ο αντίστοιχος συντελεστής αξιοποίησης προσεγγίζει τις τιμές των μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών. 4. Διαχρονική Μεταβολή Παραγωγής και Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας Λαμβάνοντας υπόψιν την ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), όπως αναλύθηκε διεξοδικά στην Ενότητα 2, καθίσταται αδήριτη ανάγκη να γίνει μεγαλύτερη εμβάθυνση στη διαχρονική μεταβολή της παραγωγής και κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας. Πιο συγκεκριμένα, το Σχήμα 6 παρουσιάζει τη μεταβολή της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας ανά οικονομικό κλάδο της χώρας μας τα τελευταία 30 χρόνια, με τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας να κυμαίνεται εδώ και αρκετά χρόνια στα επίπεδα των 50-52 TWhe. Από το συγκεκριμένο Σχήμα γίνεται ιδιαίτερα εμφανής η αύξηση των ενεργειακών αναγκών που αντιστοιχούν στον οικιακό και τον εμπορικό τομέα καθώς και στον τομέα των δημοσίων υπηρεσιών στο υπό εξέταση χρονικό διάστημα. Από την άλλη πλευρά, τόσο η βιομηχανία όσο και ο αγροτικός τομέας καθώς και ο τομέας των μεταφορών παρουσιάζουν σχεδόν σταθερή ετήσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε βάθος 30ετίας. Σχήμα 6: Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας ανά οικονομικό κλάδο στο χρονικό διάστημα 1990-2019. Με τη σειρά της, η διαχρονική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανά ενεργειακή πηγή στην Ελλάδα αποτυπώνεται στο Σχήμα 7. Από το εν λόγω γράφημα καθίσταται εμφανής η σταδιακή μείωση της ηλεκτροπαραγωγής τόσο των λιγνιτικών όσο και των πετρελαϊκών σταθμών καθώς και η παράλληλη αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής των σταθμών φυσικού αερίου. Από την άλλη πλευρά, η συμμετοχή των ΑΠΕ (μεγάλοι και μικροί υδροηλεκτρικοί, αιολικοί, φωτοβολταϊκοί και σταθμοί βιομάζας) παρουσιάζει διαρκή αύξηση, με τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή για το 2020 να προσεγγίζει το 38%. Σχήμα 7: Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας ανά ενεργειακή πηγή στο χρονικό διάστημα 1990-2020. Συγκρίνοντας τα Σχήματα 6 και 7 μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η ηλεκτροπαραγωγή της χώρας μας υπολείπεται της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα αντίστοιχα έτη, γεγονός που καταδεικνύει την ύπαρξη εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από τις γειτονικές χώρες (Αλβανία, Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία και Τουρκία). Στο πλαίσιο αυτό, το Σχήμα 8 παρουσιάζει τη διαχρονική (1990-2020) μεταβολή των εισαγωγών και εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας. Από τα διαθέσιμα στοιχεία γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας έχουν αυξηθεί σημαντικά (ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία όπου η μέση τιμή τους υπερβαίνει τις 8,5 TWhe), ενώ αντίθετα οι εξαγωγές παρουσιάζουν μία διαρκή διακύμανση γύρω από τη μέση τιμή των περίπου 2 TWhe. Σχήμα 8: Ισοζύγιο Εισαγωγών και Εξαγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ελλάδα στο χρονικό διάστημα 1990-2020. 5. Η Ενεργειακή Κατάσταση στη Νησιωτική Χώρα Το κύριο στοιχείο που χαρακτηρίζει τα νησιωτικά ηλεκτρικά δίκτυα της χώρας μας είναι η εποχικότητα που παρουσιάζει η ηλεκτρική κατανάλωση λόγω της δραστηριοποίησης του τουριστικού τομέα, με τις ενεργειακές ανάγκες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες να είναι δύο (2) ή ακόμη και τρεις (3) φορές οι αντίστοιχες ανάγκες των χειμερινών μηνών (αριθμός που εξαρτάται κάθε φορά από το μέγεθος του νησιωτικού ηλεκτρικού δικτύου). Επιπρόσθετα, ένα άλλο χαρακτηριστικό της νησιωτικής χώρας αποτελούν οι περιορισμένοι υδάτινοι πόροι τόσο για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής όσο και για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων σε πόσιμο νερό. Για την τελευταία περίπτωση, οι λύσεις που έχουν υιοθετηθεί από τις εκάστοτε Αρχές είναι οι εξής: η μεταφορά πόσιμου νερού μέσω μικρών δεξαμενοπλοίων (υδροφόρες) από τα κεντρικά λιμάνια της χώρας (οδηγώντας σε αύξηση του σχετικού κόστους) ή/και η εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού -κατά κύριο λόγο με βάση την τεχνολογία της αντίστροφης ώσμωσης- αυξάνοντας σε μεγάλο βαθμό τις ενεργειακές ανάγκες του αντίστοιχου νησιωτικού ηλεκτρικού δικτύου. Στο προαναφερθέν λοιπόν πλαίσιο, και σε αντίθεση με την ηπειρωτική χώρα, το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής κατανάλωσης των νησιωτικών περιοχών καλύπτεται από αυτόνομες θερμικές μονάδες πετρελαίου (οι οποίες οδηγούν σε σημαντική αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου), με τη συμμετοχή των ΑΠΕ (κυρίως αιολικοί και φωτοβολταϊκοί σταθμοί) να περιορίζεται σε ποσοστό 17-18% (Σχήμα 9). Στο συγκεκριμένο μικρό ποσοστό συμβάλλει πρωτίστως ο κορεσμός των υφιστάμενων νησιωτικών ηλεκτρικών δικτύων, με αποτέλεσμα η εγκατεστημένη ισχύς αιολικών αλλά και φωτοβολταϊκών σταθμών να παραμένει αμετάβλητη τα τελευταία πέντε (5) χρόνια. Την ίδια χρονική περίοδο, αρκετά νησιά συνδέονται πλέον με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο (Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα), συμπεριλαμβανομένης της μικρής διασύνδεσης Πελοποννήσου - Δυτικής Κρήτης, ενώ έχει ξεκινήσει η υλοποίηση ενός μεγαλόπνοου σχεδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης τόσο της Κρήτης όσο και των υπολοίπων νησιών του Αιγαίου με χρονικό ορίζοντα το 2030 και συνολικό ύψος επενδύσεων 4,3 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, στον τομέα των μεταφορών (συμπεριλαμβανομένης και της αλιείας) χρησιμοποιείται αποκλειστικά το ορυκτό πετρέλαιο (απουσία δικτύου φυσικού αερίου), ενώ για την κάλυψη των θερμικών αναγκών των νησιών μας αξιοποιείται το πετρέλαιο και λιγότερο η ηλιακή θερμική ενέργεια όπως και η βιομάζα. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η συνεισφορά του περιορισμένου υδάτινου δυναμικού στην ηλεκτροπαραγωγή παραμένει ελάχιστη, ενώ απουσιάζει πλήρως η αξιοποίηση των υφιστάμενων γεωθερμικών πεδίων υψηλής και μέσης ενθαλπίας. Σχήμα 9: Ενεργειακή Παραγωγή και Συμμετοχή των ΑΠΕ στα Νησιωτικά Ηλεκτρικά Δίκτυα. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει ιδιαίτερη μνεία και στο αυξημένο κόστος ηλεκτροπαραγωγής στα νησιωτικά ηλεκτρικά δίκτυα (Σχήμα 10), γεγονός που οφείλεται τόσο στο προαναφερθέν μίγμα ηλεκτροπαραγωγής όσο και στο ιδιαίτερο στοιχείο του απομακρυσμένου χαρακτήρα των νησιωτικών περιοχών και κατ’ επέκταση της δυσκολίας πρόσβασης. Αξίζει να αναφερθεί ότι το κόστος ηλεκτροπαραγωγής λαμβάνει συνήθως τιμές 150-250 €/MWhe στα μεγάλα νησιωτικά ηλεκτρικά δίκτυα (π.χ. της Κρήτης, της Κω-Καλύμνου και της Ρόδου), ενώ για τα πολύ μικρά νησιωτικά δίκτυα (π.χ. Αγαθονήσι, Δονούσα) υπερβαίνει τα 900 €/MWhe ή ακόμη προσεγγίζει (π.χ. Αντικύθηρα, Οθωνοί) και τα 1.400 €/MWhe. Οι συγκεκριμένες τιμές καταδεικνύουν τη σημαντική οικονομική επιβάρυνση που υφίστανται οι καταναλωτές όχι μόνο των νησιωτικών περιοχών αλλά και όλης της χώρας (μέσω των χρεώσεων Υ.Κ.Ω. στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος), όπως επίσης και την άμεση εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής των νησιών μας από το εισαγόμενο ορυκτό πετρέλαιο. Σχήμα 10: Εύρος Κόστους Ηλεκτροπαραγωγής (2020) στα Νησιωτικά Ηλεκτρικά Δίκτυα. 6. Προοπτικές και Προκλήσεις της Εθνικής Ενεργειακής Μετάβασης Ολοκληρώνοντας το Πέμπτο Μέρος της ετήσιας Έκθεσης, που αναφέρεται στην ανάλυση της Ενεργειακής Κατάστασης της χώρας μας, παρατηρείται μια περιορισμένη μείωση της εθνικής κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (η μείωση εντείνεται στην περίοδο της πανδημίας) καθώς και μια σταθεροποίηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας την τελευταία πενταετία. Ακολούθως, εξετάζοντας τη διαχρονική πορεία του εγχώριου ενεργειακού μίγματος, καθίσταται προφανές ότι στο πλαίσιο της Ενεργειακής Μετάβασης της χώρας μας σε τεχνολογίες μηδενικών (χαμηλών) εκπομπών άνθρακα καταγράφεται μια υπερβολική εξάρτηση της χώρας μας από εισαγόμενες ενεργειακές πηγές (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια), με αποτέλεσμα η ενεργειακή μας αυτονομία να περιορίζεται σε ποσοστό περίπου 18% για το έτος 2020. Επιπλέον, οι έντονες διακυμάνσεις στην τιμή των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων επιβαρύνει σημαντικά τόσο την εθνική οικονομία όσο και τους Έλληνες καταναλωτές. Ως θετική εξέλιξη μπορεί να θεωρηθεί η ενίσχυση των εφαρμογών αξιοποίησης της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας, η οποία όμως για να υλοποιήσει τους στόχους που έχουν τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) (το μερίδιο των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας το 2030 να υπερβεί το 61%), προϋποθέτει προσεκτικό επανασχεδιασμό και αναβάθμιση του εθνικού ηλεκτρικού δικτύου με ταυτόχρονη δημιουργία κατάλληλων υποδομών αποθήκευσης ενέργειας. Παράλληλα, η χώρα μας θα πρέπει να αξιοποιήσει σε μεγαλύτερο βαθμό το υφιστάμενο υδάτινο δυναμικό, λαμβάνοντας υπόψιν και τα ιδιαίτερα θετικά λειτουργικά χαρακτηριστικά των υδροηλεκτρικών σταθμών, που μπορούν σε σημαντικό βαθμό να υποκαταστήσουν -με κριτήριο την ασφάλεια του εθνικού ηλεκτρικού συστήματος- το σταθεροποιητικό ρόλο των υπό απόσυρση λιγνιτικών μονάδων. Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην προσεκτική εισαγωγή της ηλεκτροκίνησης, ώστε αφενός να αποτελέσει μια καθαρή περιβαλλοντική επιλογή βασισμένη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και αφετέρου οι απαιτούμενοι σταθμοί φόρτισης να ενταχθούν προγραμματισμένα και ομαλά στα υφιστάμενα ηλεκτρικά δίκτυα, προς εξυπηρέτηση και των Ελλήνων πολιτών. Στο επίπεδο των νησιών μας, επιπλέον των ιδιαίτερα σημαντικών προσπαθειών διασύνδεσης τουλάχιστον των μεγαλύτερων νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ολοκληρωμένη υλοποίηση υβριδικών ενεργειακών λύσεων ΑΠΕ, με κατάλληλα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας -περιορισμένης περιβαλλοντικής όχλησης- σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη κάλυψη της ζήτησης νερού και την εφαρμογή λύσεων καθαρής ηλεκτροκίνησης. Σε όλες αυτές τις δράσεις είναι ζωτικής σημασίας η συστηματική και έγκαιρη ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών όχι μόνο για να αποφευχθούν φαινόμενα δυναμικής αντίδρασης αλλά κυρίως για να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των κατοίκων στις ολοκληρωμένες δράσεις για καθαρή ενέργεια μέσα και από τη δημιουργία Ενεργειακών Κοινοτήτων. Συνοψίζοντας την παραπάνω ανάλυση, είναι σημαντικό να τονισθεί ότι για τη βελτίωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κατάστασης της χώρας μας αρχικά θα πρέπει να ενταθούν οι εθνικές δράσεις εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης της ενέργειας στους κύριους ενεργοβόρους κλάδους της οικονομίας (βιομηχανία, εμπορικός και οικιακός τομέας, μεταφορές, δημόσιες υπηρεσίες, κ.λπ.). Επιπλέον, είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν και σε επίπεδο εφαρμογής οι πρακτικές της κυκλικής οικονομίας και να ληφθούν υπόψιν με ιδιαίτερη κοινωνική ευαισθησία οι επιπτώσεις του επιχειρούμενου ενεργειακού μετασχηματισμού στις εμπλεκόμενες περιοχές/κοινωνίες της χώρας μας. Αναφορικά με την κάλυψη των εθνικών ενεργειακών αναγκών, είναι προφανές από τα διαθέσιμα στοιχεία ότι για την επίτευξη ενός βιώσιμου (αειφόρου) ενεργειακού μετασχηματισμού απαιτείται η προσεκτική αξιοποίηση του συνόλου του διαθέσιμου δυναμικού ΑΠΕ της χώρας μας (συμπεριλαμβανομένου του υδάτινου αλλά και του θαλάσσιου δυναμικού) σε πλήρη συνδυασμό με την ενίσχυση των ηλεκτρικών μας δικτύων και την ανάπτυξη κατάλληλων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας ρεαλιστικών διαστάσεων. Στόχος της εθνικής ενεργειακής πολιτικής θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση της επάρκειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας μας (μεγιστοποίηση της ενεργειακής μας αυτονομίας), η εξασφάλιση των ελάχιστων δυνατών τιμών των ενεργειακών προϊόντων (μηδενισμός της ενεργειακής φτώχειας) και φυσικά η προστασία του περιβάλλοντος, μέσα από βιώσιμες ενεργειακές λύσεις! Απόσπασμα από τα Συμπεράσματα (Πέμπτο Μέρος) της Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Πέμπτο Μέρος Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Ιωάννης K. Καλδέλλης, Δέσποινα Μπουλογιώργου, Παναγιώτης Τριανταφύλλου Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

Σοκ και δέος προκαλούν οι επιπτώσεις στις τιμές της ενέργειας μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ήδη η αγορά της επόμενης μέρας στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας δείχνει τη μέση χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας για την Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου στα 235,50 ευρώ/MWh. Μέσα σε μία ημέρα η αύξηση είναι 34,10%, ενώ και η τιμή του φυσικού αερίου TTF ξεπέρασε πια τα 120 ευρώ/MWh και εκτινάχθηκε στα 121,90 ευρώ/MWh, και είναι υψηλότερη πάνω από 36,4% σε σχέση με τη χθεσινή μέρα. Συναγερμός στο οικονομικό επιτελείο Η κατάσταση αυτή σηματοδοτεί συναγερμό στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης καθώς το πλήγμα που δέχεται η ελληνική οικονομία είναι βαρύ. Σε μία περίοδο κατά την οποία το ενεργειακό κόστος έβαινε προς αποκλιμάκωση, η τάση αυτή ανακόπτεται βίαια με την ενεργειακή κρίση να φουντώνει ξανά. Η κυβέρνηση αναμένεται να συνεχίσει την επιχορήγηση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, αν και αναζητά ενιαία ευρωπαϊκή αντιμετώπιση. Το θέμα, όπως έγραψε σήμερα το πρωί ο ΟΤ θα το αναδείξει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. με θέμα την Ουκρανία. Την ίδια στιγμή συναγερμός έχει σημάνει και για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας. Ο πρωθυπουργός μετά την πρωινή συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ όπου συμμετείχε και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας εμφανίστηκε καθησυχαστικός διαβεβαιώνοντας για την ενεργειακή επάρκεια. Συνεδριάζει αύριο η Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων Ωστόσο αύριο το πρωί ο κ. Σκρέκας συγκαλεί εκτάκτως την Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων. Η συνεδρίαση θα διεξαχθεί στις 08:30, στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με τη συμμετοχή της γενικής γραμματέως Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρας Σδούκου, του προέδρου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Αθανάσιου Δαγούμα, του προέδρου και διευθύνοντος Συμβούλου της ΔΕΗ, Γιώργου Στάσση, του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου του ΑΔΜΗΕ, Μάνου Μανουσάκη, του διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΠΑ Εμπορίας, Κωνσταντίνου Ξιφαρά και της διευθύνουσας συμβούλου του ΔΕΣΦΑ Μαρίας Ρίτα Γκάλι. Η Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων θα συγκαλείται ανά τακτά διαστήματα, σύμφωνα με πληροφορίες, και όσο διαρκεί η εμπόλεμη κατάσταση στην Ουκρανία. Επί τάπητος θα μπαίνουν τα δεδομένα αναφορικά με τις ροές φυσικού αερίου στη χώρα και το ύψος και η διάρκεια των αποθεμάτων.

Στις κορυφαίες θέσεις μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκεται η Ελλάδα, όπως αποκαλύπτουν τα νεότερα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας και του IRENA. Ειδικότερα, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 5η θέση ως προς την χρήση πετρελαίου, στην 6η θέση ως προς την χρήση φυσικού αερίου και στη 13η θέση ως προς την χρήση λιγνίτη και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πυρηνικά και φυσικό αέριο αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό μερίδιο στο ενεργειακό μίγμα ηλεκτροπαραγωγής, γεγονός που τροφοδοτεί περαιτέρω την συζήτηση κατά πόσο οι δύο αυτές μορφές ενέργειας συνιστούν «αναγκαίο κακό» για την επίτευξη των στόχων ή όχι. Υπενθυμίζεται ότι η πρόσφατη πρόταση της Κομισιόν για την Ευρωπαϊκή Ταξινομία συμπεριλαμβάνει υπό όρους τόσο τα πυρηνικά όσο και τις μονάδες φυσικού αερίου στις επιλέξιμες δαπάνες για την επίτευξη του net zero, χαρακτηρίζοντάς τις «πράσινες επενδύσεις». Η ανάλυση του ευρωπαϊκού μίγματος ηλεκτροπαραγωγής ανά καύσιμο Λιγνίτης Η Πολωνία με 44 μονάδες είναι η μόνη χώρα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν έχει θέσει ακόμη σαφείς στόχους για την απόσυρση των μονάδων αυτών. Συνολικά, στα 27 κράτη-μέλη υπάρχουν εν λειτουργία 198 εργοστάσια, συνολικής ισχύος 114 GW. Έχει ανακοινωθεί για τα 102 με συνολική ισχύ στα 68 GW ότι θα αποσυρθούν μέσα στα επόμενα χρόνια. Πυρηνική Ενέργεια Η Γαλλία διαθέτει τα περισσότερα εν ενεργεία πυρηνικά εργοστάσια για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνολικά διαθέτει 56 εργοστάσια με μέσο όρο ετών λειτουργίας στα 36.1 χρόνια. Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία και Σουηδία παράγουν περισσότερο από τα ¾ της συνολικής παραγόμενης ενέργειας από πυρηνικά εργοστάσια στην Ευρώπη των 27. Φυσικό Αέριο Οι νότιες χώρες (Ιταλία, Ελλάδα και Πορτογαλία) χρησιμοποιούν κυρίως αέριο στο ενεργειακό τους μίγμα με ένα εύρος συμμετοχής από 38-51%. Στο σύνολο των 27 κρατών-μελών λειτουργούν 549 μονάδες φυσικού αερίου συνολικής ισχύος 160 GW, ενώ 15 μονάδες με συνολική ισχύ 5 GW βρίσκονται υπό κατασκευή και 79 μονάδες συνδυασμένης ισχύος 39 GW σχεδιάζεται να κατασκευαστούν. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Οι ΑΠΕ αποτελούν κύρια πηγή ενέργειας σε ποσοστό 78-85% για την Δανία και την Λιθουανία. Η Ευρώπη διαθέτει 480 GW σε ΑΠΕ (συμπεριλαμβανομένου της Συμπαραγωγής), εκ των οποίων τα 177 GW είναι αιολικά και 139 GW φωτοβολταϊκά. Η Γερμανία διαθέτει την μεγαλύτερη δυναμικότητα σε ΑΠΕ με 132 GW, εκ των οποίων τα 62 GW είναι αιολικά και τα 54GW φωτοβολταϊκά. Σε ανάλυσή της, η HAEE επισημαίνει ότι η κρίση του φυσικού αερίου με την εκτόξευση των τιμών επέφερε μια «μετατόπιση» ως προς την ενεργειακή μετάβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την τελευταία δεκαετία, ο άνθρακας έχει υποχωρήσει και αντικατασταθεί από μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ωστόσο, το δεύτερο μισό του 2021, λόγω του υψηλού ενεργειακού κόστους, όπως έχει γράψει το energypress, οι νέες μονάδες ΑΠΕ αντικαθιστούν κυρίως το φυσικό αέριο αντί των μονάδων άνθρακα και η τάση αυτή πιθανόν να συνεχιστεί όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση.

Ουσιαστικά, μόνο 5-6 ιδιωτικοί πάροχοι δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω της ενεργειακής κρίσης αφού είτε έχουν παραγωγή, είτε έχουν πολλαπλή εισαγωγική δυνατότητα με διμερείς συμβάσεις,, με τους υπόλοιπους παρόχους και καταναλωτές να "υποφέρουν". Στα όριά τους και σε αρκετά κρίσιμη κατάσταση έχει φέρει καταναλωτές και εταιρείες προμήθειας η σημαντική ενεργειακή κρίση που επικρατεί. Συγκεκριμένα, οι εταιρείες προμήθειας αναγκάζονται να καλύπτουν τις αυξανόμενες ανάγκες ρευστότητας, ανοίγοντας συνεχώς νέες πιστωτικές γραμμές, με κάποιες εξ αυτών να καταφεύγουν και σε άλλες πρακτικές ενίσχυσης της ρευστότητάς τους, όπως σημαντικές καθυστερήσεις εξόφλησης οφειλών προς τους Διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ) ή και παρακρατήσεις εσόδων από τα τέλη υπέρ δήμων. Αναταραχή υπήρξε για τα ποσά που παρακρατούνται και δεν αποδίδονται, τους διακανονισμούς που τηρούνται και τους κινδύνους για “κανόνια’. Οι ανεπίσημες πληροφορίες λένε για οφειλές περί τα 135 εκατομμύρια μόνο προς τη ΔΕΔΔΗΕ από τους 8-10 παρόχους ενέργειας. Ουσιαστικά, μόνο 5-6 ιδιωτικοί πάροχοι δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω της ενεργειακής κρίσης αφού είτε έχουν παραγωγή, είτε έχουν πολλαπλή εισαγωγική δυνατότητα με διμερείς συμβάσεις. Μάλιστα, όπως αναφέρεται στη στήλη Sniper, αποκλειστικά στο emeaGr, o λόγος για ιδιωτικούς παρόχους ενέργειας που έχουν δημιουργήσει χρέη εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ τους τελευταίους μήνες και ορισμένοι εξ’ αυτών να βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση, καταβάλλοντας προσπάθειες να αποφύγουν το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας. Όμως είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποκρύπτουν άλλο την πραγματική εικόνα, την ύπαρξη χρεών στο δημόσιο, σε φορείς, οργανισμούς και τρίτους αλλά το σημαντικότερο την αδυναμία κάλυψης των υποχρεώσεων τους, παρακρατώντας όμως παράλληλα (και κυρίως παρανόμως) τα χρήματα των καταναλωτών. Σύμφωνα με πληροφορίες, ορισμένοι από τους μικρούς παρόχους της αγοράς έχουν ουσιαστική στάση πληρωμών από το Δεκέμβριο, αλλά εξακολουθούν να εισπράττουν λογαριασμούς καταναλωτών (κυρίως ιδιωτών) και φυσικά τις εισφορές υπέρ τρίτων, χωρίς να τις αποδίδουν. Παράλληλα, ο Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας( ΔΕΔΔΗΕ) ειδοποίησε τη ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΡΑΕ) πως μέχρι σήμερα το απόγευμα (Παρασκευή 18/2) θα στείλει αναλυτική έκθεση χρεών και οφειλών. Κρίσιμη η κατάσταση για τους καταναλωτές Οι ισολογισμοί των εταιρειών προμήθειας, όπως φαίνεται κινούνται μεταξύ κόκκινου και βαθύ κόκκινου, ενώ από τον Δεκέμβριο και μετά άρχισαν και οι πρώτες καθυστερήσεις εξόφλησης λογαριασμών ρεύματος από τους καταναλωτές, το εισόδημα των οποίων ροκανίζει καθημερινά η ακρίβεια. Όλο και περισσότεροι καταναλωτές μεταφέρουν προς τα πίσω την ημερομηνία αποπληρωμής των λογαριασμών τους και όλο και περισσότεροι πληρώνουν με διακανονισμούς, διογκώνοντας τα προβλήματα ρευστότητας των εταιρειών. Είχαν προηγηθεί, με εντολή επίσης του υπουργού, Κώστα Σκρέκα, δύο κατεπείγουσες επιστολές της ΡΑΕ προς τους προμηθευτές, μία μέσα στον Δεκέμβριο και μία τον Ιανουάριο για την αποστολή των τιμολογίων τους, προκειμένου να διασταυρώσει εάν πράγματι πέρασαν στους καταναλωτές οι επιδοτήσεις. Οι προμηθευτές από την πλευρά τους καταλογίζουν στο υπουργείο προχειρότητα στον σχεδιασμό των μέτρων στήριξης και καθυστερήσεις που επιβαρύνουν τους ίδιους. Οι αυξήσεις σε πρώτες ύλες, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο έχουν φτάσει σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα, με τους καταναλωτές να καταγγέλλουν υπέρογκα ποσά λογαριασμών που έρχονται στα νοικοκυριά τους, στις επιχειρήσεις τους, στα μαγαζιά τους κλπ. Τα προβλήματα είναι σοβαρά ακόμα και στους δήμους. Δεν είναι λίγοι οι δήμοι που ξεκίνησαν νομικές διαδικασίες για τη διεκδίκηση των οφειλών τους, όπως ο Δήμος Κηφισιάς για χρέη ύψους 1,8 εκατ. ευρώ. Το δημοτικό συμβούλιο Κηφισιάς μάλιστα τον περασμένο Νοέμβριο, εμφάνισε τη σοβαρή υστέρηση των εσόδων του δήμου από τους παρόχους ως μία από τις τέσσερις αιτίες για την αύξηση των δημοτικών τελών κατά 8% σε ορισμένες περιοχές του δήμου. Η παρακράτηση τελών των δήμων, όπως και οι ανεξόφλητες οφειλές προς τους Διαχειριστές, έχουν με τη σειρά τους προκαλέσει ρήγμα μεταξύ των παρόχων, με την πλευρά των συνεπών να κάνει λόγο για δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού. Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, το πρόβλημα φαίνεται σοβαρό και χρειάζεται άμεση επίλυση και διαχείριση.

Για πρώτη φορά, το 2022 ο ηλεκτρισμός που δεν παράγεται με την καύση ορυκτών καυσίμων θα υπερβεί το 50% του ενεργειακού μίγματος της Κίνας. Η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια, υδροηλεκτρικά φράγματα και πυρηνικοί σταθμοί θα συνεισφέρουν πάνω από τη μισή παραγωγή ηλεκτρισμού στο ενεργειακό μίγμα της Κίνας το 2022, ξεπερνώντας για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας τα ορυκτά καύσιμα, προβλέπει αρμόδιος δημόσιος φορέας. Η Κίνα, η χώρα που κατατάσσεται πρώτη στον κόσμο σε ό,τι αφορά τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την υπερθέρμανση στον πλανήτη και πρώτη στον κόσμο ως προς την κατανάλωση άνθρακα, αναμένεται φέτος να προσθέσει 180 γιγαβάτ (GW) στο ενεργειακό της μίγμα που δεν θα προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων, με τη συνολική συνεισφορά των πηγών αυτού του είδους να φθάνει τα 1.300 GW, ανακοίνωσε χθες Πέμπτη το βράδυ το Συμβούλιο Ηλεκτρισμού της Κίνας. Με άλλα λόγια, θα ξεπεράσει το ήμισυ του προβλεπόμενου συνολικού ηλεκτροπαραγωγικού δυναμικού της Κίνας, που θα ανέρχεται σε 2.600 GW περί τα τέλη της χρονιάς, κατά την εκτίμηση που διατυπώνεται σε έκθεση του Συμβουλίου. Τα 1.140 GW θα προέρχονται αντιθέτως από μονάδες που καίνε άνθρακα. Η Κίνα έχει δεσμευτεί να «ελέγξει» την κατανάλωση άνθρακα την περίοδο 2021-2025 και να αυξήσει την παραγωγή ηλεκτρισμού από αιολικές και φωτοβολταϊκές μονάδες σε τουλάχιστον 1.200 GW ως το τέλος της δεκαετίας, προκειμένου να βάλει όριο στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ως το 2030 και να φθάσει στη λεγόμενη κλιματική ουδετερότητα περί το 2060. Το Συμβούλιο Ηλεκτρισμού της Κίνας ανέφερε νωρίτερα αυτόν τον μήνα πως η βιομηχανία παραγωγής ενέργειας της χώρας, στην οποία αναλογεί το 41% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, θα μπορούσε να θέσει στόχο να φθάσει στο όριο εκπομπών περί το 2028. Στη χθεσινή του έκθεση, το Συμβούλιο προβλέπει εξάλλου ότι η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος το 2022 θα αυξηθεί κατά 5 ως 6% φέτος, φθάνοντας τις 8,7 ως 8,8 τρισεκ. κιλοβατώρες. «Αναμένουμε ότι η κατάσταση όσον αφορά την προσφορά και τη ζήτηση να είναι γενικά ισορροπημένη σε όλη τη χώρα. Όμως ορισμένες περιφέρειες μπορεί να αντιμετωπίσουν ελλείψεις κατά τη διάρκεια των ωρών της κορύφωσης της ζήτησης την καλοκαιρινή και τη χειμερινή περίοδο», σημειώνεται στο κείμενο. Οι μισές και πλέον κινεζικές περιφέρειες αντιμετώπισαν για αρκετούς μήνες ελλείψεις το 2021, εν μέρει εξαιτίας της χαμηλότερης της προβλεπόμενης παραγωγής από υδροηλεκτρικά φράγματα και των ανεπαρκών προμηθειών άνθρακα. Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

Στα 4.451 μεγαβάτ ανερχόταν η συνολική αιολική ισχύς στην Ελλάδα στο τέλος του 2021 όπως προκύπτει από την ετήσια Στατιστική της Αιολικής Ενέργειας στην Ελλάδα που ανακοίνωσε η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ). Με βάση τη Στατιστική, το περασμένο έτος, 2021, συνδέθηκαν στο δίκτυο 128 νέες ανεμογεννήτριες συνολικής αποδιδόμενης ισχύος 338,3 MW που αντιστοιχούν σε επενδύσεις συνολικού ύψους άνω των 340 εκατ. ευρώ. Το νούμερο συνιστά αύξηση της τάξης του 8,2% σε σχέση με το τέλος του 2020. Ο θετικός αυτός ρυθμός ανάπτυξης είναι μειωμένος σε σχέση με την επίδοση του κλάδου 2020 κατά 43% κάτι που οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην αυξημένη γραφειοκρατία και τα διοικητικά εμπόδια αλλά και στις ποικίλες καθυστερήσεις λόγω της πανδημίας. Κατά το 2021: η μεγαλύτερη ωριαία διείσδυση αιολικής ισχύος ήταν 73,5% και παρατηρήθηκε τα ξημερώματα της Δευτέρας 25.10.2021 (03:00 – 04:00) συνολικά για 2010 ώρες η διείσδυση αιολικής ισχύος ήταν πάνω από 30% συνολικά για 3684 ώρες η διείσδυση μεταβλητών Α.Π.Ε. ήταν πάνω από 30% και για 841 ώρες ήταν πάνω από 50% η συνολική ωριαία διείσδυση μεταβλητών Α.Π.Ε. ξεπέρασε το 81% τις ώρες του μεσημεριού της Πέμπτης 28.10.2021 (10:00 – 16:00) φθάνοντας το 92,6% την ώρα 13:00-14:00 Το Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα της χώρας ανταποκρίθηκε χωρίς πρόβλημα στις μεγάλες αυτές διεισδύσεις. Κατά το τέλος του 2021 ήταν υπό κατασκευή πάνω από 650 MW νέων αιολικών πάρκων, η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων αναμένεται να συνδεθεί στο δίκτυο εντός των επόμενων 18 μηνών. Η γεωγραφική κατανομή Σε επίπεδο Περιφερειών, η Στερεά Ελλάδα παραμένει στην κορυφή των αιολικών εγκαταστάσεων αφού φιλοξενεί 1837 MW (41%) και ακολουθεί η Πελοπόννησος με 619 ΜW (14%) και η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη όπου βρίσκονται 501 MW (11%). https://www.energia.gr/media/inlinepics/Wind-Statistics-ELETAEN-2021-site.jpg Οι επενδυτές Όσον αφορά τους επιχειρηματικούς ομίλους, στο Top-5 κατατάσσονται: η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με 703 MW (15,8%) ο ΕΛΛΑΚΤΩΡ με 482 MW (10,8%) η ENEL Green Power με 368 MW (8,3%) η Iberdrola Rokas με 271 MW (6,1%) και η EREN με 250 MW (5,6%) Ακολουθούν η EDF, η Motor Oil, ο όμιλος Μυτιληναίου, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η Jasper Energy κ.α. Στα αξιοσημείωτα του 2021 είναι ότι ολοκλήρωσαν νέα αιολικά πάρκα πάνω από 16 διαφορετικοί επιχειρηματικοί όμιλοι. Ο πλουραλισμός αυτός αποδεικνύει τη δυναμική και την ανθεκτικότητα του κλάδου. Οι κατασκευαστές H εικόνα για τους κατασκευαστές των ανεμογεννητριών είναι η εξής: η Vestas έχει προμηθεύσει το 44,6% της συνολικής αποδιδόμενης αιολικής ισχύος στην Ελλάδα. Ακολουθούν η Enercon με 25,1%, η Siemens Gamesa με 18,5%, η Nordex με 7,1% και η GE Renewable Energy με 3,5%. Ειδικά για το 2021 τις νέες ανεμογεννήτριες προμήθευσαν: η Siemens Gamesa κατά 47,5% (160,6 MW), η Vestas κατά 34,3% (116 ΜW), η Enercon κατά 11,6% (39,3 MW), η Nordex κατά 4,3% (14,4 ΜW) και κατά μικρότερα ποσοστά η Leitwind (3MW), η Goldwind (2,6MW) και η EWT (2,3 MW). Σημειώνεται ότι όλα τα ως άνω αναφερόμενα μεγέθη αφορούν αιολική ισχύ που αποδίδεται στο δίκτυο. Το οικονομικό όφελος για τους καταναλωτές από τα εν λειτουργία αιολικά πάρκα: Τα εν λειτουργία αιολικά πάρκα στην Ελλάδα δημιουργούν απτό οικονομικό όφελος και μειώνουν το συνολικό κόστος ενέργειας για τους καταναλωτές. Με τον τρόπο αυτό επιτρέπουν στην Πολιτεία να μεταφέρει πρόσθετους πόρους στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης μέσω των οποίων επιδοτεί τους λογαριασμούς των καταναλωτών. Από την επεξεργασία των στοιχείων του τελευταίου Δελτίου του Ειδικού Λογαριασμού Α.Π.Ε. προκύπτουν τα εξής: To όφελος που πρόσφεραν τα αιολικά πάρκα στους καταναλωτές τον Οκτώβριο του 2021 (πλέον πρόσφατος μήνας για τον οποίο δημοσιεύθηκαν επίσημα στοιχεία) ήταν τουλάχιστον 114 εκατ. ευρώ για τον έναν αυτό μήνα. Το όφελος αυτό προκύπτει από τη διαφορά της μέσης τιμής της χονδρεμπορικής αγοράς (204 €/MWh) από τη μέση αποζημίωση των αιολικών πάρκων. Το όφελος αυτό είναι στην πραγματικότητα ακόμα μεγαλύτερο, διότι δεν λαμβάνει υπόψη της μείωση της τιμής της χονδρεμπορικής αγοράς που συμβαίνει χάρη στη διείσδυση της αιολικής ενέργειας, όπως έχει τεκμηριωθεί από πλήθος μελετών. Με προβολή των στοιχείων αυτών για το πρώτο τετράμηνο του 2022, τότε εφόσον η ενεργειακή κρίση διατηρηθεί στα επίπεδα του Οκτωβρίου 2021, το οικονομικό πλεόνασμα από την λειτουργία των αιολικών πάρκων ανέρχεται σε περίπου 800 εκατ. Ευρώ για το επτάμηνο από τον Οκτώβριο 2021 και μετά. Τα ποσά αυτά είναι μια μικρή ανακούφιση από τη μεγάλη πίεση που ασκείται στους καταναλωτές και την οικονομία, εξαιτίας της εκτόξευσης του κόστους των ορυκτών καυσίμων και ειδικά του φυσικού αερίου. Με αφορμή τη δημοσίευση της Στατιστικής ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΕΛΕΤΑΕΝ Παναγιώτης Λαδακάκος, δήλωσε: «Το 2021 έκλεισε για την αιολική ενέργεια με θετικό πρόσημο. 8,2% ετήσια ανάπτυξη δεν είναι λίγη, αλλά είναι σαφώς μειωμένη σε σχέση με το 2019 και του 2020 και κυρίως σε σχέση με αυτή που έχει ανάγκη η χώρα. Ειδικά αυτή την περίοδο της κρίσης τιμών των ορυκτών καυσίμων, η ανάγκη για περισσότερα αιολικά πάρκα είναι πιο έντονη. Τα αιολικά πάρκα που λειτουργούν στην χώρα μας προσφέρουν μια ανακούφιση τους καταναλωτές και την εθνική οικονομία που πιέζονται από τους υψηλούς λογαριασμούς ρεύματος. Και θα συνεχίσουν δυστυχώς να πιέζονται, όσο παραμένουμε τόσο εξαρτημένοι από τα ορυκτά καύσιμα και ο λογαριασμός του καταναλωτή καθορίζεται από τις τιμές του φυσικού αερίου». Μπορείτε να κατεβάσετε τη Στατιστική εδώ

Συστάσεις προς μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές ρεύματος να περιορίσουν ή και να μηδενίσουν τη ζήτηση κατά το διάστημα 6-10 μ.μ. σήμερα απηύθυναν το πρωί οι αρμόδιες αρχές από τη βιομηχανία, σύμφωνα με πληροφορίες. Πρόκειται για το κρίσιμο διάστημα του 24ωρου που η ζήτηση (λόγω ζέστης και χρήσης των κλιματιστικών) εξακολουθεί να είναι υψηλή αλλά δεν υπάρχει η συνεισφορά των φωτοβολταϊκών που καλύπτουν μεγάλο μέρος της μεσημβρινής αιχμής. Κατά τις ίδιες πληροφορίες η βιομηχανία θα ανταποκριθεί προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω κίνδυνοι για το σύστημα ηλεκτροδότησης. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΑΔΜΗΕ το μέγιστο φορτίο του συστήματος αναμένεται να φθάσει στα 9.550 μεγαβάτ στις 7-9 μ.μ. απόψε, μέγεθος που δεν περιλαμβάνει τις μονάδες που συνδέονται στο δίκτυο χαμηλής και μέσης τάσης. Το συνολικό φορτίο εκτιμάται ότι προσεγγίζει τα 11.000 μεγαβάτ. Χθες σχεδόν η μισή ενέργεια (48 %) καλύφθηκε από τις μονάδες φυσικού αερίου και ακολουθούν: εισαγωγές (19 %), λιγνίτες (16 %), υδροηλεκτρικά (12 %) και ΑΠΕ (5 %). Στελέχη και τεχνικό προσωπικό στις εταιρίες παραγωγής, τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ βρίσκονται σε επιφυλακή. Νωρίτερα, το energypress έγραφε: Και νέο ρεκόρ δεκαετίας αναμένεται να κάνει σήμερα η κατανάλωση ρεύματος, ξεπερνώντας το χθεσινό των 10.700 MW. Στο stand by οι βιομηχανίες, αναμένουν την εντολή του ΑΔΜΗΕ να «σβήσουν» με το το σύστημα να ποντάρει πλέον στα μελτέμια της Πέμπτης, δηλαδή στις ενισχύσεις από τα αιολικά πάρκα. Αν και νωρίς για απολογισμό, εντούτοις μετά τα πρώτα 24ωρα καύσωνα το σύστημα δείχνει να αντέχει. Τον τόνο για την ώρα δίνουν μικροπροβλήματα και μικρής διάρκειας διακοπές σε Αττική, Λάρισα, Αγρίνιο και αλλού, ωστόσο η ανησυχία όλων είναι τι μπορεί να συμβεί τις επόμενες ώρες. Κατά πόσο ένα πεπαλαιωμένο σύστημα, θα συνεχίσει να αντέχει επί μέρες φορτία 9.000 και 10.000 και να καταπονείται, χωρίς αστοχίες και απρόοπτες βλάβες. Η συμμετοχή του λιγνίτη καθοριστική. Τις περισσότερες ώρες της Δευτέρας συμμετείχε στη ζήτηση με 16%-18%, ενώ η επί μήνες εκτός αγοράς «Μεγαλόπολη 3» δούλεψε κανονικά στη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας. Ανάλογη η εικόνα και σήμερα. Η πρόβλεψη του ΑΔΜΗΕ για σήμερα στις 3 το μεσημέρι μιλά για 8.520 MWh, αλλά μαζί τα φωτοβολταϊκά που διασυνδέονται στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, η αιχμή πιθανότατα θα πλησιάσει τις 11.000 MWh, κάνοντας νέο ιστορικό ρεκόρ. Το πρόβλημα είναι ακριβώς αυτό, η διάρκεια του φαινομένου. Ευτυχώς, από Πέμπτη αναμένεται να φυσήξει και να αυξηθεί η συμμετοχή των αιολικών, που εδώ και μέρες είναι μειωμένη, όπως δείχνουν και τα επίσημα στοιχεία. Χθες στις 10 το βράδυ, οι ΑΠΕ, δηλαδή τα αιολικά, συμμετείχαν με μόνο 6% στην κάλυψη του φορτίου. Εδωσαν μόλις 527 MW, με το υπόλοιπο να καλύπτεται κατά 14% από λιγνίτες (1.350 MW), 43% από φυσικό αέριο (4.029 MW), 21% από υδροηλεκτρικά (1.980 MW) και 16% από εισαγωγές (1.493 MW). Συνολικά, το μέγιστο βραδινό φορτίο έφτασε τις 9.379 MW, χαμηλότερο κατά 12% από το μεσημεριανό, λόγω ακριβώς της απουσίας των φωτοβολταϊκών. Για σήμερα, η πρόβλεψη για τη μέγιστη ζήτηση που δίνει ο ΑΔΜΗΕ- πάντα χωρίς τα φωτοβολταϊκά που διασυνδέονται μέσω ΔΕΔΔΗΕ- είναι 8.520 MW στις 3 το μεσημέρι, 8.560 MW (4 μμ), 9.320 MW (7μμ), 9.510 MW (9μμ) και 9.530 MW (10μμ). Ανά πάσα στιγμή ο ΑΔΜΗΕ μπορεί να ενεργοποιήσει τη διακοψιμότητα για όποιες ώρες χρειαστεί. Εως και χθες αυτό δεν είχε απαιτηθεί. Αρκετές πάντως βιομηχανίες έχουν ήδη αναστείλει εθελοντικά τη λειτουργία τους για αυτή την εβδομάδα (μείωση φορτίου 200 MW από τις χαλυβουργίες) και οι υπόλοιπες περιμένουν την εντολή του ΑΔΜΗΕ. Ακριβώς, όπως τον Δεκέμβριο του 2016 και τον Ιανουάριο του 2017, οπότε και υπήρξαν ακραίες καιρικές συνθήκες και μηδενική συμβολή των ΑΠΕ λόγω ολικού παγετού έτσι και τώρα ο ισχυρός καύσωνας συνοδευόμενος από άπνοια, δηλαδή απουσία στήριξης του συστήματος από τα αιολικά, δημιουργεί σοβαρό θέμα επάρκειας ισχύος με τη δύση του ηλίου. Η σημασία της διακοψιμότητας προφανής. Οπως επίσης και του μέτρου της στρατηγικής εφεδρείας. Η επιστράτευση του συνόλου του λιγνιτικού στόλου της ΔΕΗ για την διασφάλιση επάρκειας, ακόμη και της «Μεγαλόπολης 3», επί μήνες εκτός αγοράς λόγω του κορεσμένου δικτύου της Πελοποννήσου, αναδεικνύει το βάσιμο του αιτήματος που έχει υποβληθεί από την Αθήνα προς την Κομισιόν για έγκριση μηχανισμού στρατηγικής εφεδρείας. Εξελίξεις στο μέτωπο αυτό δεν υπάρχουν, είναι ωστόσο βέβαιο ότι το ΥΠΕΝ θα εμπλουτίσει το φάκελο και με τη συμβολή των λιγνιτικών μονάδων για τη διασφάλιση της επάρκειας κατά τον τρέχοντα καύσωνα.

Η υπουργός Ενέργειας ΗΠΑ, Τζένιφερ Γκράνχολμ ανακοίνωσε την επιτυχή πραγματοποίηση της σύντηξης του ατόμου, την παραγωγή δηλαδή εκείνης της ενέργειας που παράγουν ο ήλιος και τα άστρα. Αναμφίβολα πρόκειται για τη διάνοιξη απέραντων δυνατοτήτων για την ενεργειακή επάρκεια της ανθρωπότητας χωρίς περιβαλλοντικό αποτύπωμα αν η τεχνολογία αυτή καταστεί μαζική στον πλανήτη. Ερευνητές στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Livermore στην Καλιφόρνια για πρώτη φορά παρήγαγαν περισσότερη ενέργεια στη διάρκεια αντίδρασης σύντηξης από αυτή που χρησιμοποιήθηκε για την ανάφλεξή της, που σημαίνει ότι παράχθηκε καθαρό ενεργειακό κέρδος, δήλωσε το Υπουργείο Ενέργειας. Η Γκράνχολμ εμφανίστηκε μαζί με ερευνητές του Livermore σε συνέντευξη Τύπου στην Ουάσιγκτον. «Αυτό είναι ένα επίτευγμα ορόσημο για τους ερευνητές και το προσωπικό της Εθνικής Εγκατάστασης Ανάφλεξης που έχουν αφιερώσει τη σταδιοδρομία τους στο να δουν την ανάφλεξη σύντηξης να γίνεται πραγματικότητα και αυτό το ορόσημο αναμφίβολα θα πυροδοτήσει ακόμη περισσότερες ανακαλύψεις», δήλωσε ο Granholm σε δήλωση. «Πρόκειται για ένα επίτευγμα ορόσημο για τους ερευνητές και το προσωπικό του Εθνικού Κέντρου Καύσης που έχουν αφιερώσει την καριέρα τους για να καταστήσουν δυνατή τη σύντηξη του ατόμου γεγονός που αναμφίβολα θα πυροδοτήσει ακόμη περισσότερες ανακαλύψεις», δήλωσε η Γκράνχολμ. Οι επιστήμονες που μελετούν τη σύντηξη ελπίζουν ότι μια μέρα θα μπορούσε να παράγει σχεδόν απεριόριστη ενέργεια χωρίς αποτύπωμα άνθρακα, αντικαθιστώντας τα ορυκτά καύσιμα και άλλες παραδοσιακές πηγές ενέργειας. Ωστόσο, η παραγωγή ενέργειας που τροφοδοτεί τα σπίτια και τις επιχειρήσεις από τη σύντηξη απέχει ακόμη δεκαετίες. Παρόλα αυτά, οι ερευνητές είπαν ότι πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα. «Θα πρέπει να πιέσουμε προς την κατεύθυνση της διάθεσης συστημάτων ενέργειας σύντηξης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της ενεργειακής ασφάλειας», είπε ο καθηγητής Ντένις Γουάιτ, διευθυντής του Κέντρου Επιστήμης και Σύντηξης Πλάσματος στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης και ηγέτης στην έρευνα για τη σύντηξη. Το καθαρό ενεργειακό κέρδος ήταν μέχρι στιγμής ένας άπιαστος στόχος επειδή η σύντηξη συμβαίνει σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις που είναι απίστευτα δύσκολο να ελεγχθεί η αντίδραση. Η σύντηξη λειτουργεί πιέζοντας άτομα υδρογόνου μεταξύ τους με τέτοια δύναμη που αναπαράγουν τις διεργασίες και λειτουργίες του ήλιου, απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες ενέργειας και θερμότητας. Σε αντίθεση με άλλες πυρηνικές αντιδράσεις, δεν δημιουργεί ραδιενεργά απόβλητα. Δισεκατομμύρια δολάρια και εκατομμύρια εργατοώρες έχουν δαπανηθεί στην έρευνα σύντηξης που έχει δώσει συναρπαστικά αποτελέσματα -για κλάσματα του δευτερολέπτου. Προηγουμένως, ερευνητές στο Εθνικό Κέντρο Καύσης, το τμήμα του Lawrence Livermore όπου σημειώθηκε η ανακάλυψη χρησιμοποίησαν 192 λέιζερ και θερμοκρασίες κατά πολύ υψηλότερες από τον πυρήνα του ήλιου για να δημιουργήσουν μια εξαιρετικά σύντομη αντίδραση σύντηξης. Τα λέιζερ διοχετεύουν μια τεράστια ποσότητα θερμότητας σε ένα μικρό μεταλλικό κουτί. Το αποτέλεσμα είναι ένα υπερθερμασμένο περιβάλλον πλάσματος όπου μπορεί να συμβεί η σύντηξη. Το ετνυπωσιακό αποτέλεσμα Το πρωί της 5ης Δεκεμβρίου γράφτηκε ιστορία όταν 192 λέιζερ στην Εθνική Εγκατάσταση Ανάφλεξης του εργαστηρίου βομβάρδισαν έναν μικρό κύλινδρο στο μέγεθος μιας γόμας μολυβιού που περιείχε μια παγωμένη μάζα υδρογόνου εγκλωβισμένη σε διαμάντι. Οι ακτίνες λέιζερ εισέρρευσαν από την κορυφή και τη βάση του κυλίνδρου εξατμίζοντάς τον. Αυτό δημιούργησε μία εσωτερική ροή ακτίνων ΧΧ που συμπίεσε το καύσιμο από δευτέριο και τρίτιο- τις βαρύτερες μορφές του υδρογόνου. Σε μία στιγμή που κράτησε λιγότερο από 100 τρισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου, 2.05 megajoule βομβάρδισαν το υδρογόνο. Η αντίδραση που ενεργοποιήθηκε προκάλεσε μια ροή νετρονίων - το προϊόν της σύντηξης - που κουβαλούσε ακόμα περισσότερη ενέργεια από όση είχε δοθεί από τους επιστήμονες, κατά μίαμιση φορά. Τι είναι η πυρηνική σύντηξη; Η σύντηξη είναι μια θερμοπυρηνική αντίδραση που τροφοδοτεί με ενέργεια τα αστέρια στο Σύμπαν, όταν τα άτομα υδρογόνου (H) προσκρούουν και συνενώνονται, σχηματίζοντας άτομα ηλίου (He). Η μάζα ενός ατόμου ηλίου (He) είναι ελαφρώς μικρότερη από το άθροισμα της μάζας δύο ατόμων υδρογόνου (H) που απαιτούνται για τον σχηματισμό του. Η διαφορά αυτή της μάζας εκλύεται ως ενέργεια και υπολογίζεται με τον τύπου του Αϊνστάιν E=mc². Η πυρηνική σύντηξη φιλοδοξεί να αναπαραγάγει ό,τι συμβαίνει στον πυρήνα του Ηλιου και θεωρείται από τους υποστηρικτές της η ενέργεια του μέλλοντος, διότι δεν παράγει παρά λίγα απόβλητα -και αυτά σαφώς πολύ λιγότερο ραδιενεργά σε σχέση με έναν κλασικό πυρηνικό σταθμό - και καθόλου αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας σε συνεργασία με τις Ενώσεις Καταναλωτών εγκαινιάζει εκστρατεία ενημέρωσης για την Εξοικονόμηση Ενέργειας με στόχο να βοηθήσει τους καταναλωτές να μειώσουν το κόστος ρεύματος (ηλεκτρικής ενέργειας) με μικρές αλλαγές στις καθημερινές τους συνήθειες, οι οποίες, όμως, δεν θα αλλάξουν την ποιότητα ζωής τους. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε η ειδική ιστοσελίδα (ElectricityCostCalculator.gr), όπου οι καταναλωτές μπορούν να υπολογίσουν την ενέργεια (κιλοβατώρες), καθώς και το κόστος χρήσης των οικιακών ηλεκτρικών συσκευών τους. Συγκεκριμένα, οι καταναλωτές διαλέγουν τις οικιακές συσκευές που διαθέτουν με ένα κλικ √, εισάγουν τον χρόνο χρήσης κάθε συσκευής και επιλέγουν την τιμή κιλοβατώρας που προσφέρει ο Προμηθευτής τους. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να υπολογίσουν ένα ενδεικτικό ημερήσιο και μηνιαίο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, για διευκόλυνση του καταναλωτή, έχουν ήδη προεπιλεχθεί τυπικές συσκευές που χρησιμοποιεί ένα μέσο νοικοκυριό, ενδεικτικές τιμές κατανάλωσης και διάρκεια χρήσης τους, καθώς και η μέση τιμής Προμήθειας (μετά την κρατική επιδότηση) του τρέχοντος μήνα, λαμβάνοντας υπόψη τα τιμολόγια κάθε Προμηθευτή όπως αυτά ανακοινώνονται στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ https://www.rae.gr/times-kai-xreoseis/ Κύριος στόχος της πρωτοβουλίας της ΡΑΕ και των Ενώσεων Καταναλωτών είναι η ενημέρωση και στήριξη των καταναλωτών, όπως και η ευαισθητοποίηση τους σε θέματα κατανάλωσης και εξοικονόμησης ενέργειας. Η εκστρατεία ενημέρωσης, διαθέσιμη στον ακόλουθο σύνδεσμο https://www.rae.gr/katanalotes/ExoikonomisiEnergeias/ Δείτε το ενημερωτικό φυλλάδιο με συμβουλές εξοικονόμησης ενέργειας στη χρήση ηλεκτρικών συσκευών: https://www.rae.gr/wp-content/uploads/2022/11/rae-brochure-100x190-5mm-ksakrisma.pdf

Πρόγραμμα για την επιδότηση εγκατάστασης «έξυπνων» μετρητών ηλεκτρικού ρεύματος και δικτύων οπτικών ινών με τη χορήγηση voucher σε κτίρια θεσπίζει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, όπως αναφέρεται σε τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή. Το έργο «Ετοιμότητα Υποδομών για Έξυπνα Κτίρια» (Smart Readiness), με προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ, που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα ξεκινήσει στις αρχές Ιανουαρίου του 2023 και έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις των αναγκαίων υποδομών σε κτίρια ώστε οι πολίτες να μπορούν να βλέπουν σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση ρεύματος, φυσικού αερίου, νερού και γενικότερα υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (με τους έξυπνους μετρητές), αλλά και να έχουν πρόσβαση σε ευρυζωνικές υπηρεσίες υπερυψηλών ταχυτήτων. Στο πλαίσιο του έργου επιχορηγούνται εργασίες για: ● Εγκατάσταση δικτύων οπτικών ινών εντός του κτιρίου. ● Αντικατάσταση μεμονωμένων συστημάτων τηλεοπτικής λήψης. ● Εγκατάσταση υποδομών για τη μελλοντική διασύνδεση των μετρητών των δικτύων κοινής ωφέλειας (ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου). Η ενίσχυση θα δίνεται μέσω επιταγών (vouchers), οι οποίες δεν θα εκδίδονται για τους δικαιούχους-πολίτες, αλλά για τα κτίρια, ώστε να καταστούν «έξυπνα» μέσω της εγκατάστασης των κατάλληλων υποδομών. Επιλέξιμα θα είναι όλα τα κτίρια των περιοχών παρέμβασης, τα οποία θα εκπροσωπούνται από τους διαχειριστές τους, είτε δηλαδή από τους ιδιοκτήτες στην περίπτωση μονοκατοικιών είτε από τους εκπροσώπους των ιδιοκτητών αν πρόκειται για πολυκατοικίες. Στην περίπτωση των πολυκατοικιών, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι στο πρόγραμμα δεν θα μπορεί να συμμετάσχει μόνο ένα διαμέρισμα. Παράλληλα, η νομοθετική ρύθμιση προβλέπει τη δημιουργία Μητρώου Εγκαταστατών, από το οποίο οι δικαιούχοι θα μπορούν επιλέγουν τον εγκαταστάτη που θα αναλάβει την υλοποίηση των επιλέξιμων εργασιών. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ε.Τ.», με τη νέα χρονιά, οι ιδιοκτήτες μονοκατοικιών και διαχειριστές πολυκατοικιών θα μπορούν να μπαίνουν στην πλατφόρμα αναζήτησης εγκαταστάτη, όπου θα βλέπουν τα στοιχεία τους και θα κλείνουν ραντεβού προκειμένου να λάβουν μια προσφορά για τις υποδομές που θέλουν να εγκαταστήσουν στο κτίριό τους. Οι εγκαταστάτες με τη σειρά τους, έχοντας τη σύμφωνη γνώμη του ιδιοκτήτη/ιδιοκτητών, θα κάνουν αίτηση για voucher στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος, την οποία αναπτύσσει, τηρεί και διαχειρίζεται η Κοινωνία της Πληροφορίας. Η τελευταία, αφού διενεργήσει έλεγχο της τήρησης των προϋποθέσεων συμμετοχής στο πρόγραμμα και εφόσον επιβεβαιώσει την επιλεξιμότητα των τελικών δικαιούχων, δίνει την επιχορήγηση. Σε κάθε περίπτωση, οι εγκαταστάτες, αφού λάβουν την έγκριση, μπορούν να ξεκινήσουν την εγκατάσταση οπτικής ίνας ή και κάποιας άλλης από τις 3 επιλογές δομημένης καλωδίωσης. Σημειώνεται ότι η επιλογή του εγκαταστάτη θα μπορεί να γίνεται ελεύθερα μεταξύ των εγγεγραμμένων στο Μητρώο Εγκαταστατών της δράσης, το οποίο θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα της. Μάλιστα, υπάρχει και η δυνατότητα επιλογής διαφορετικών εγκαταστατών ανά κατηγορία επιλέξιμων εργασιών, ωστόσο, για την ίδια κατηγορία είναι δυνατή η επιλογή ενός μόνο προμηθευτή. Οι εργασίες θα πρέπει να ολοκληρωθούν εντός χρονικού διαστήματος έξι μηνών από την ημερομηνία έκδοσης του κουπονιού. Με την ολοκλήρωση των εργασιών, ο προμηθευτής εκδίδει το νόμιμο παραστατικό για τις υπηρεσίες του. Εφόσον το συνολικό κόστος εργασιών υπερβαίνει την αξία του κουπονιού, τότε η διαφορά καταβάλλεται από τον διαχειριστή απευθείας στον προμηθευτή.

Σημαντικές αλλαγές πραγματοποιήθηκαν στα μερίδια εκπροσώπησης των προμηθευτών των φορτίων κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Για πρώτη φορά μετά πολλούς μήνες η ΔΕΗ έπεσε κάτω από το 60% των φορτίων κατανάλωση, έτσι κατά τον μήνα Οκτώβριο το μερίδιο της βρέθηκε στο 56,73% από 60,81% τον Σεπτέμβριο χάνοντας περίπου τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες. Μεγαλύτερη άνοδο σημείωση η Mytilineos (Protergia) ανεβάζοντας το μερίδιο της στο 12,88% έναντι 8,77% τον Σεπτέμβριο, συνεχίζοντας για δεύτερο μήνα την ανοδική της πορεία. Έτσι η πρώτη δεκάδα προμηθευτών ενέργειας διαμορφώνεται ως εξής: 1. ΔΕΗ - 56,73% 2. Protergia - 12,88% 3. ΗΡΩΝ - 7,31% 4. Elpedison - 6,50% 5. NRG - 4,66% 6. Φυσικό Αέριο Ελλάδος - 2,32% 7. Voltera - 2,29% 8. Watt & Volt - 1,93% 9. ΖΕΝΙΘ - 1,87% 10. Volton - 1,04%

Οι προκλήσεις και οι εφαρμογές της ηλεκτροκίνησης, της σωστής διαχείρισης των αποβλήτων και της ενδεδειγμένης εκμετάλλευσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας από τα νησιά μας παρουσιάστηκαν, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο του Olympia Forum που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο Μέγαρο. Στην Αστυπάλαια, η ηλεκτροκίνηση έχει εξελιχθεί θεαματικά, σύμφωνα με τον δήμαρχο του νησιού-πρότυπου, Νικόλαο Κομινέα, ο οποίος έκανε λόγο για γενικευμένη ηλεκτροκίνηση στο νησί, επιδοτούμενη από το ελληνικό κράτος και την εταιρεία Volkswagen. Ταυτόχρονα, ο δήμος έχει προβλέψει για δίκτυο φορτιστών για τα οχήματα, ενώ ο επισκέπτης δεν χρειάζεται να πάρει αυτοκίνητο πηγαίνοντας στην Αστυπάλαια, δεδομένου ότι στο νησί υπάρχουν ηλεκτρικά βαν για συγκοινωνία on demand από μία εφαρμογή που μπορεί εύκολα να “κατεβάσει” στο κινητό του τηλέφωνο, στοχεύοντας σε ιδανικότερες συνθήκες κυκλοφορίας. Ο κ. Κομινέας επισήμανε ως ιδιαίτερα σημαντικό το “πώς” θα παραχθεί ρεύμα, έτσι ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη αυτάρκεια και καλύτερη υποστήριξη της ηλεκτροκίνησης, κάνοντας λόγο για δημιουργία υβριδικού σταθμού και ανεμογεννήτριας στο νησί. Ετσι θα υπάρξει μια ολιστική αντίληψη για το ενεργειακό, κάνοντας τη ζωή των κατοίκων ευκολότερη. Στόχος, είναι το 2026 να υπάρξει η αυτόνομη οδήγηση, σημείωσε ο κ. Κομινέας. «Η Τήλος, τα τελευταία 40 χρόνια, έχει ακολουθήσει μια φιλοπεριβαλλοντική πολιτική», υπογράμμισε η δήμαρχος του νησιού, Μαρία Καμμά – Αλιφέρη. Εκεί υπάρχει ο πρώτος υβριδικός σταθμός ενέργειας στην Ευρώπη. Έχει χαρακτηριστεί το πρώτο “πράσινο νησί” στη Μεσόγειο από την ΕΕ και έχει λάβει 4 ευρωπαϊκά βραβεία. Διαθέτει 100% αυτονομία σε ενεργειακό επίπεδο και μόνο 2 μήνες το χρόνο χρειάζεται κάποια μικρή ενίσχυση. Η Τήλος διαθέτει ένα υποδειγματικό πρόγραμμα διαχείρισης των αποβλήτων. Από αυτά το 86,1% είναι οργανικά και ανακυκλώσιμα και μόνο το 13,9% χαρακτηρίζονται ως μη ανακυκλώσιμα. Αναφορικά με το θέμα του φωτισμού στο νησί, έχει προβλεφθεί αντικατάσταση του φωτισμού με αυτόνομα ηλιακά φωτιστικά, επισήμανε η κ. Καμμά-Αλιφέρη, τονίζοντας την ανάγκη η τοπική κοινωνία της Τήλου, να απολαμβάνει τα οφέλη που δικαιούται. «Πιστεύουμε ότι η Τήλος είναι απτό παράδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης», κατέληξε η δήμαρχος του νησιού. Από την ΕΕ, ο επικεφαλής του αρμόδιου τμήματος για Ελλάδα και Κύπρο, Carsten Rasmussen, σημείωσε ότι θα υπάρξουν διάφοροι πόροι χρηματοδότησης, δεδομένου ότι η ιδέα είναι να συνεχιστεί αυτό που ήδη έχει δημιουργηθεί στον τομέα της πράσινης ανάπτυξης και να υπάρξει σημαντική ενεργειακή μετατροπή. Ένα από τα συμπεράσματα που έχουν εξαχθεί, τόνισε ο κ Rasmussen είναι ότι είναι απολύτως εφικτό να φτάσουμε σε μεγάλο βαθμό αυτονομίας. Αυτό συμβαίνει στη Χάλκη όπου παράγει περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνει και συνδέεται με την Ρόδο. «Στόχος είναι να θέσουμε όχι ανέφικτους στόχους, αλλά στόχους που μπορούμε να πετύχουμε», σημείωσε ο κ. Rasmussen, αναφερόμενος στην πράσινη μετάβαση και πρόσθεσε ότι κάθε μικρό νησί είναι ένα ζωντανό εργαστήριο, σημειώνοντας, ότι αυτό που χρειάζεται είναι ευρεία συναίνεση της κοινωνίας των νησιών και ευρεία συνεργασία με τους τοπικούς φορείς.

Το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δανίας (DTU- Wind and Energy Systems) έχει αναπτύξει τον Παγκόσμιο Άτλα ανέμου Global Wind Atlas (GWA) ο οποίος βοηθά τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους σχεδιαστές και τους επενδυτές να εντοπίσουν παγκόσμιες, εθνικές, περιφερειακές και τοπικές περιοχές με ισχυρούς ανέμους για την παραγωγή αιολικής ενέργειας. Πρόκειται για μια web εφαρμογή που παρέχεται δωρεάν και τη χρησιμοποιούν πάνω περισσότεροι από 30.000 χρήστες κάθε μήνα. Η χρηματοδότηση της εφαρμογής παρέχεται από τον οργανισμό Energy Sector Management Assistance Program (ESMAP), καθώς και από την Παγκόσμια Τράπεζα. Δείτε την εφαρμογή: https://globalwindatlas.info/en

Για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού ηλεκτρικού συστήματος, την περασμένη Παρασκευή 7 Οκτωβρίου από τις 11 το πρωί ως τις 4 το μεσημέρι η ζήτηση καλύφθηκε κατά 100% από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΗΜΕ στις 7 Οκτωβρίου, η παραγωγή από ΑΠΕ άγγιξε νέο ιστορικό υψηλό (3.106 MW) καλύπτοντας πλήρως τη ζήτηση καθώς η παραγωγή από μονάδες ΑΠΕ που είναι συνδεδεμένες στην Υψηλή και Υπερυψηλή Τάση, κινήθηκαν σε επίπεδα από 98% έως 121%, υπερβαίνοντας το μέγεθος του καθαρού φορτίου στο Σύστημα Μεταφοράς. «Η άνθηση των ΑΠΕ και το επενδυτικό ενδιαφέρον για νέες μονάδες πράσινης ενέργειας συνεχίζουν αμείωτα, με τη χώρα να ξεπερνά το φράγμα των 10 GW εγκατεστημένης ισχύος και με 11,5 επιπλέον GW έργων να έχουν λάβει Προσφορές Σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ. Κρίσιμα για τη διατήρηση αυτής της δυναμικής είναι τα έργα ανάπτυξης και ενίσχυσης των ηλεκτρικών δικτύων, μέσα από τα οποία δημιουργείται ικανός ηλεκτρικός χώρος για ακόμα μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα», αναφέρει ο ΑΔΜΗΕ και προσθέτει: Το δεκαετές επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ, με νέες ηλεκτρικές διασυνδέσεις σε θάλασσα και στεριά πρόκειται να αυξήσει τη χωρητικότητα του Συστήματος Μεταφοράς για μονάδες πράσινης ενέργειας σε περίπου 28 GW -από 17 GW σήμερα- ξεπερνώντας κατά 4 GW τον αντίστοιχο στόχο του ΕΣΕΚ για την ίδια περίοδο. Η αυξημένη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών στο ενεργειακό μείγμα, εκτός από τα προφανή περιβαλλοντικά οφέλη, αποφέρει και σημαντικό οικονομικό όφελος για τους καταναλωτές. Όπως επισημαίνει με αφορμή το ρεκόρ της Παρασκευής η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές (τιμή αποζημίωσης των παραγωγών) για τον Οκτώβριο διαμορφώνεται σε 94 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τα αιολικά πάρκα, 190 ευρώ για τους λιγνιτικούς σταθμούς και 499 ευρώ για τους σταθμούς φυσικού αερίου. Σημειώνεται ότι για τα νέα αιολικά πάρκα που συμμετείχαν στην τελευταία δημοπρασία της ΡΑΕ και αναμένεται να λειτουργήσουν τα επόμενα χρόνια, η τιμή αποζημίωσης είναι ακόμα χαμηλότερη και διαμορφώνεται στα 58 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Δεκατρείς αιτήσεις υποβλήθηκαν στον κύκλο Σεπτεμβρίου για έργα αποθήκευσης ενέργειας, όπως ανακοίνωσε η ΡΑΕ. Πρόκειται για οκτώ έργα στη Δ. Μακεδονία και πέντε στην Αν. Μακεδονία-Θράκη με συνολική ισχύ 182 μεγαβάτ και συνολική χωρητικότητα 400 μεγαβατώρες. Δείτε ΕΔΩ αναλυτικά τον κατάλογο ή κατεβάστε τον πίνακα από εδώ: https://www.rae.gr/wp-content/uploads/2022/09/ΚΥΚΛΟΣ-ΑΙΤΗΣΕΩΝ-ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ-ΑΔΕΙΑΣ-ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-2022.xlsx