Αναζήτηση στην κοινότητα

Η στρατηγική τους θέση δίπλα στη θάλασσα τις ανέδειξε σε εμπορικά και πολιτιστικά κέντρα, όμως οι παράκτιες πόλεις πλέον απειλούνται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω της κλιματικής αλλαγής. Από το Μουμπάι ως το Μαϊάμι, τη Ντάκα και τη Βενετία, αυτές οι πόλεις με τους εκατομμύρια κατοίκους τους βρίσκονται «στην πρώτη γραμμή» της κλιματικής κρίσης, η οποία απειλεί να αλλάξει τον παγκόσμιο χάρτη, προειδοποιεί έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC). «Το επίπεδο της θάλασσας εξακολουθεί να ανεβαίνει, οι πλημμύρες είναι ολοένα και συχνότερες και πιο έντονες, η υπερθέρμανση αυξάνει την οξύτητα των ωκεανών και κάνει τους καύσωνες πιο έντονους», σημειώνουν οι επιστήμονες σε αυτή την έκθεση των 4.000 σελίδων για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Κατά συνέπεια «πρέπει να λάβουμε δύσκολες αποφάσεις». Λόγω της θερμικής διαστολής των ωκεανών και του λιώσιμου των πάγων εξαιτίας της υπερθέρμανσης της Γης, η άνοδος του επιπέδου της θάλασσας απειλεί να μολύνει με θαλασσινό νερό τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις και να καταστρέψει στρατηγικής σημασίας υποδομές, όπως λιμάνια και αεροδρόμια. «Ένας κίνδυνος για τις κοινωνίες και την παγκόσμια οικονομία εν γένει», προειδοποιεί η IPCC, καθώς περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού και των υποδομών βρίσκονται λιγότερα από 10 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Και σε κάποιες μεγαλουπόλεις, μικρά νησιά και αρκτικές κοινότητες οι επιπτώσεις ενδέχεται να καταστούν εμφανείς πολύ γρήγορα, στη διάρκεια της ζωής του υφιστάμενου πληθυσμού. Εκτοπισμοί Η μετανάστευση που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή έχει ήδη ξεκινήσει στο Μπανγκλαντές, όπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι ενδέχεται να εκτοπιστούν ως το 2050 λόγω της ανόδου του επιπέδου της θάλασσας. Οι κλιματικοί μετανάστες ίσως επιλέξουν τη Ντάκα, όμως και η πρωτεύουσα του Μπανγκλαντές απειλείται. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι σε έναν κόσμο όπου η θερμοκρασία θα έχει αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή (ο ελάχιστος στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα), κάτι που σημαίνει ότι το επίπεδο των ωκεανών μπορεί να αυξηθεί κατά 60 εκατοστά ως το τέλος του αιώνα. Η τύχη πολλών παράκτιων πόλεων θα είναι τραγική, αν δεν μειωθεί δραστικά η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα, τονίζει η IPCC. Ανεξαρτήτως του ρυθμού εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα «η άνοδος του επιπέδου των ωκεανών επιταχύνεται και θα συνεχίσει να επιταχύνεται επί χιλιετίες», προσθέτει. «Οι περισσότερες παράκτιες πόλεις κινδυνεύουν να πεθάνουν. Πολλές άλλες θα εξαφανιστούν λόγω των πλημμυρών. Ως το 2050 θα έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα», εξηγεί ο Μπεν Στράους του οργανισμού Climate Central. Παρά τις πολλές δυσοίωνες προβλέψεις, οι παράκτιες πόλεις εξακολουθούν να μεγαλώνουν, αυξάνοντας τον αριθμό των πιθανών θυμάτων, κυρίως στην Ασία και την Αφρική. «Μπανιέρα» Πώς μπορούν να προστατευθούν οι μεγαλουπόλεις; Με τη δημιουργία φραγμάτων, την κατασκευή τειχών, την αποκατάσταση παράκτιων οικοσυστημάτων που παρέχουν φυσική προστασία. Δεν υπάρχουν θαυματουργές λύσεις και οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν είναι πολλές και ολοένα και πιο περίπλοκες. «Πρέπει να δράσουμε και να δράσουμε τώρα, διότι ήδη έχουμε καθυστερήσει», σχολιάζει ο Γιόχαν Φερλίντε, υπεύθυνος του προγράμματος προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στο Ρότερνταμ. Με το 85% του εδάφους της κάτω από το επίπεδο της θάλασσας η ολλανδική πόλη είναι «σαν μπανιέρα», εξηγεί. «Πρέπει να αντλούμε κάθε σταγόνα νερού που πέφτει. Πρέπει πραγματικά να καινοτομήσουμε για να διατηρήσουμε στεγνά τα πόδια μας». Όμως δεν μπορούν όλες οι χώρες να υιοθετούν καινοτόμους τρόπους προστασίας. Και η IPCC προειδοποιεί ότι όλα τα χρήματα του κόσμου δεν αποτελούν σίγουρη εγγύηση κατά της μετανάστευσης των κατοίκων των παράκτιων πόλεων. Η Ινδονησία ήδη σκοπεύει να μετακινήσει την πρωτεύουσά της από τη Τζακάρτα στο Βόρνεο. Όμως κάποια κτίσματα είναι αναντικατάστατα, όπως στη Βενετία, όπου το 90% των οικημάτων απειλείται από το νερό. Στη διάρκεια του φαινομένου της πλημμυρίδας, το νερό φτάνει ως την πλατεία του Αγίου Μάρκου. Όμως αν το επίπεδο της θάλασσας ανέβει κατά 30 εκατοστά, το νερό που θα πλημμυρίζει την πόλη θα παραμένει στάσιμο επί εβδομάδες. «Οι προσπάθειές μας να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή έχουν στόχο να προστατεύσουν τις ζωές μας σήμερα, όμως καθορίζουν και τις ιστορίες που θα λένε οι απόγονοί μας για εμάς», σχολιάζει ο Μπεν Στράους. «Και πιστεύω ότι οι ιστορίες που θα διηγούνται όλα όσα χάσαμε, όλα όσα δεν καταφέραμε να προστατεύσουμε θα είναι πολλές», προσθέτει. Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP

Η Ελλάδα έχει θέσει την πράσινη μετάβαση στο επίκεντρο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και στο προσεχές διάστημα θα παρουσιάσει και τον πρώτο εθνικό κλιματικό νόμο, επεσήμανε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας μιλώντας στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στο Λουξεμβούργο. Όπως υπογράμμισε ο υπουργός, η Ελλάδα υποστηρίζει έμπρακτα τον νέο στόχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μείωση κατά τουλάχιστον 55% των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, ενώ υπενθύμισε ότι έχει ήδη θέσει στο ισχύον Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα τον στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 56% έως το 2030 σε σχέση με το 2005. Στα κύρια θέματα της ατζέντας της Συνόδου περιλαμβάνονταν η αναθεώρηση του Κανονισμού για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα στον τομέα της ενέργειας, η ευρωπαϊκή στρατηγική για το υδρογόνο, ο νέος στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μείωση κατά τουλάχιστον 55% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030, καθώς και η αποδοχή του σχεδίου συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με το «Κύμα Ανακαινίσεων». Αναφορικά με την τροποποίηση του Κανονισμού 347/2013 για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα στον τομέα της ενέργειας η οποία κατέληξε σε συμφωνία των κρατών μελών επί της πρότασης γενικής προσέγγισης της Πορτογαλικής Προεδρίας, ο κ. Σκρέκας σημείωσε πως η πρόταση κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες και τα σημεία εκκίνησης των κρατών – μελών, ώστε να μη μείνει κανείς πίσω στην επίτευξη του στόχου μιας κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης έως το 2050. «Είναι θετικό ότι περιλαμβάνεται η αναπροσαρμογή του δικτύου για την ανάμειξή του με φυσικό αέριο και υδρογόνο, για μια αυστηρά προσδιορισμένη μεταβατική περίοδο», ανέφερε ο υπουργός, ενώ τόνισε την ανάγκη να υπάρξουν προβλέψεις για την ένταξη σχετικών έργων στον Κατάλογο PCI. Επιπρόσθετα, ο κ. Σκρέκας υποστήριξε την αναγκαιότητα συμπερίληψης των Έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (PMI) με τρίτες χώρες και σημείωσε, επίσης, πως η τροποποίηση του κανονισμού θα δώσει τη δυνατότητα στην Κύπρο και τη Μάλτα να ολοκληρώσουν τα απαραίτητα έργα ώστε να συνδεθούν με το διευρωπαϊκό δίκτυο, ενώ τα εν λόγω έργα θα απολαμβάνουν όλα τα σχετικά δικαιώματα εκ του Κανονισμού, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα για πρόσβαση στο μέλλον σε νέες αγορές ενέργειας, όπως το υδρογόνο. Αναφορικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για το υδρογόνο, ο υπουργός σημείωσε πως «η ανάπτυξη ενός δυναμικού πλαισίου για τη μελλοντική αγορά υδρογόνου, σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο» και υποστήριξε πως «είναι σημαντικό να αποφευχθεί η υπερβολική ρύθμιση της αγοράς». Ο κ. Σκρέκας ανέφερε ότι «ένα ρεαλιστικό ρυθμιστικό πλαίσιο θα πρέπει να αναγνωρίζει έναν σημαντικό βαθμό ευελιξίας στα κράτη – μέλη, προσφέροντας παράλληλα επιπρόσθετα κίνητρα για την ανάπτυξη τεχνολογικών καινοτομιών με στόχο την ανάπτυξη εφοδιαστικών αλυσίδων μεγάλης προστιθέμενη αξίας». Ο κ. Σκρέκας εκτίμησε πως η αναπροσαρμογή των δικτύων θα είναι αναπόφευκτα η βασική επιλογή κατά την πρώτη δεκαετία της ευρωπαϊκής οικονομίας του υδρογόνου, ιδίως για τις χώρες που βρίσκονται σε διαδικασία σταδιακής απολιγνιτοποίησης της ηλεκτροπαραγωγής τους, όπως η Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, ο Υπουργός επισήμανε ότι «το ρυθμιστικό πλαίσιο που θα αναπτυχθεί έχει πολλά να δανειστεί από το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο της αγοράς φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Οι Υπουργοί Ενέργειας αναγνώρισαν τον σημαντικό ρόλο της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων στην επίτευξη του στόχου μείωσης εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου. Στο πλαίσιο των εργασιών της Συνόδου, οι Υπουργοί υιοθέτησαν το σχέδιο Συμπερασμάτων του Συμβουλίου για το «Κύμα Ανακαινίσεων», υπογραμμίζοντας τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που θα έχει τόσο σε περιβαλλοντικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας. Τέλος, οι Υπουργοί Ενέργειας ενημερώθηκαν για τις πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα των εξωτερικών ενεργειακών σχέσεων της Ένωσης καθώς και για το πρόγραμμα εργασιών της Σλοβενικής Προεδρίας.

Η αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής είναι υπόθεση ολόκληρης της υφηλίου, ώστε να έχει πιθανότητες να επιτύχει, όμως το «βάρος» και δη το οικονομικό, δεν πρέπει να πέφτει σε όλους το ίδιο. Για τον σκοπό αυτό υπό τον ΟΗΕ, αποφασίστηκε, το 2009, πως τα πλουσιότερα κράτη της Γης θα πρέπει να χρηματοδοτούν τα ασθενέστερα για να εφαρμόζουν πολιτικές φιλικότερες στο περιβάλλον. Είναι η λεγόμενη «Χρηματοδότηση για το Κλίμα» (Climate Finance) και ανέρχεται στα 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Σήμερα, 14 χρόνια μετά, τα πλούσια κράτη της Γης δεν έχουν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τους, με τον ΟΗΕ να χαρακτηρίζει αυτή την ολιγωρία ως «παρωδία». «Μια παρωδία, το λέω αυτό με κάθε ειλικρίνεια», ήταν η δήλωση του διαχειριστή του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP), Άχιμ Στάινερ, στο Reuters κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο περιθώριο συνάντησης των υπουργών Οικονομικών και κεντρικών τραπεζιτών των χωρών της Ομάδας των 20 (G20) στο Μπανγκαλόρ της Ινδίας, τον περασμένο Φεβρουάριο. Τον Οκτώβριο του 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τη δέσμευση μόλις 23,94 δισ. ευρώ για το 2021, από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ για τη χρηματοδότηση για το κλίμα. Το 2021, πάνω από 54 % της χρηματοδότησης για τις αναπτυσσόμενες χώρες ήταν αφιερωμένο είτε σε δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είτε σε οριζόντιες δράσεις (που περιλάμβαναν πρωτοβουλίες για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής αλλά και για την προσαρμογή σε αυτήν), ενώ σχεδόν το ήμισυ της συνολικής χρηματοδότησης δεσμεύθηκε με μορφή επιχορηγήσεων, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η χρηματοδότηση για το κλίμα έχει στόχο να συμβάλλει ώστε η προσπάθεια των αναπτυσσόμενων χωρών να εφαρμόσουν τη συμφωνία του Παρισιού του 2015 για την κλιματική αλλαγή, να αποδώσει, σε συνδυασμό και με χρηματοδότηση από ιδιωτικές πηγές. Σημειώνεται ότι η χρηματοδότηση για το κλίμα από δημόσιους προϋπολογισμούς περιλαμβάνει 2,5 δισ. € από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης και 2,56 δισ. € από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Το συνολικό ποσό υπολογίζεται με βάση τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν για διμερή και πολυμερή στήριξη και δεν περιλαμβάνει τη χρηματοδοτική στήριξη που κινητοποιείται μέσω δημόσιων παρεμβάσεων (κινητοποίηση ιδιωτικής χρηματοδότησης). Στο μέτρο που ορισμένες δεσμεύσεις καλύπτουν μια πολυετή περίοδο, τα δηλωθέντα ετήσια ποσά ενδέχεται να παρουσιάζουν διακυμάνσεις με την πάροδο του χρόνου.

Η σύνθεση εννέα ετών εργασιών της Giec για το κλίμα ηχεί σήμερα ως σκληρή υπενθύμιση της ανάγκης η ανθρωπότητα να δράσει επιτέλους ριζικά αυτή τη δεκαετία προκειμένου να διασφαλίσει ένα "βιώσιμο μέλλον". Το συνθετικό αυτό κείμενο, που διαδέχεται εκείνο του 2014 και δεν θα το ακολουθήσει άλλο την τρέχουσα δεκαετία, είναι "ένας οδηγός επιβίωσης για την ανθρωπότητα", υπογράμμισε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. "Η έκθεση αυτή είναι ένα μήνυμα ελπίδας", επέμεινε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο πρόεδρος της Διακυβερνητικής ομάδας εμπειρογνωμόνων για την κλιματική αλλαγή (Giec), Χούσουνγκ Λι. "Έχουμε την τεχνογνωσία, την τεχνολογία, τα εργαλεία, τους οικονομικούς πόρους και όλα όσα χρειάζονται προκειμένου να υπερβούμε τα κλιματικά προβλήματα τα οποία έχουμε ταυτοποιήσει", όμως "αυτό που λείπει προς το παρόν, είναι η ισχυρή πολιτική βούληση να τα επιλύσουμε διαμιάς", εκτιμά ο Κορεάτης διπλωμάτης. Αυτή η επιστημονική συναίνεση της Giec θα είναι η πραγματολογική βάση των έντονων πολιτικών και οικονομικών διαπραγματεύσεων των επόμενων ετών. Αρχής γενομένης από τη σύνοδο κορυφής για το κλίμα τον Δεκέμβριο στο Ντουμπάι, την COP28, όπου ένας πρώτος απολογισμός των προσπαθειών κάθε χώρας στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού θα ανακοινωθεί και όπου το μέλλον της ενέργειας από ορυκτά καύσιμα θα αποτελέσει επίσης αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Η υπερθέρμανση του κλίματος θα φθάσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή από τα έτη 2030-2035, προειδοποιεί η Giec, ενώ η θερμοκρασία έχει φθάσει ήδη σχεδόν τον 1,2 βαθμό κατά μέσο όρο. Η προβολή αυτή ισχύει σε όλα σχεδόν τα σενάρια εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου βραχυπρόθεσμα, δεδομένης της συσσώρευσής τους εδώ και ενάμισι αιώνα. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που προέρχονται από τις υφιστάμενες υποδομές ορυκτών καυσίμων, αν δεν εξοπλιστούν με μέσα δέσμευσης, θα αρκούσαν από μόνες τους για να στρέψουν τον κόσμο προς τον 1,5 βαθμό Κελσίου. Όμως "βαθιές, γρήγορες και παρατεταμένες μειώσεις εκπομπών (...) θα οδηγούσαν σε μια ορατή επιβράδυνση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης σε περίπου δύο δεκαετίες", γράφει επίσης η ομάδα των επιστημόνων για λογαριασμό του ΟΗΕ. "Αυτή η συνθετική έκθεση υπογραμμίζει πόσο επείγον είναι να ληφθούν πιο φιλόδοξα μέτρα και δείχνει πως, αν ενεργήσουμε τώρα, μπορούμε πάντα να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για όλους", επιμένει ο πρόεδρος της Giec, Χούσουνγκ Λι. "Για κάθε επίπεδο υπερθέρμανσης στο μέλλον, πολλοί κίνδυνοι που σχετίζονται με το κλίμα είναι πιο υψηλοί απ΄ό,τι είχε εκτιμηθεί", στην προηγούμενη συνθετική έκθεση του 2014, γράφουν οι επιστήμονες. Στηρίζονται στον πολλαπλασιασμό που παρατηρήθηκε πρόσφατα ακραίων μετεωρολογικών γεγονότων όπως οι καύσωνες και σε νέες επιστημονικές γνώσεις, για παράδειγμα για τα κοράλλια. "Λόγω της αναπόφευκτης αύξησης του επιπέδου των ωκεανών, οι κίνδυνοι για τα παράκτια οικοσυστήματα, τους ανθρώπους και τις υποδομές θα συνεχίσουν να αυξάνονται πέρα από το 2100", υπογραμμίζουν επίσης. Το θέμα των "απωλειών και των ζημιών" που προκαλούνται από την υπερθέρμανση και υφίστανται ήδη ορισμένες χώρες, ιδιαίτερα οι πιο φτωχές, θα είναι ένα από τα θέματα συζήτησης στην COP28. "Η κλιματική δικαιοσύνη είναι κρίσιμης σημασίας γιατί εκείνοι που συνέβαλαν λιγότερο στην κλιματική αλλαγή επηρεάζονται με δυσανάλογο τρόπο", υπογραμμίζει η Αντίτι Μουχέρτζι, μία από τους συγγραφείς της σύνθεσης. "Τα πιο ζεστά χρόνια που έχουμε ζήσει μέχρι σήμερα θα είναι από τα πιο δροσερά μέσα σε μια γενιά", συνοψίζει για το Γαλλικό Πρακτορείο η Φριντερίκε Ότο, από τους συγγραφείς της συνθετικής έκθεσης, που αποτυπώνει αυτή την πραγματικότητα με ένα γράφημα με περισσότερο ή λιγότερο έντονο κόκκινο χρώμα. "Ορισμένα πράγματα είναι πιο εύκολο να γίνουν αποδεκτά στις κυβερνήσεις όταν βρίσκονται σε πληροφοριακά γραφήματα" παρά όταν αναφέρονται αναλυτικά στο κείμενο, εξηγεί. Τα οκτώ τελευταία χρόνια ήταν ήδη τα πιο ζεστά που έχουν καταγραφεί ποτέ σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο μέλλον, θα συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο δροσερών του αιώνα, όποια κι αν είναι τα επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η διαπίστωση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη να συνδυαστούν οι προσπάθειες προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή με εκείνες για μείωση των εκπομπών προκειμένου να μην επιδεινωθεί περαιτέρω. "Τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη του περιορισμού της κλιματικής υπερθέρμανσης στους 2 βαθμούς Κελσίου υπερβαίνουν το κόστος των μέτρων που υιοθετούνται", δηλώνουν ακόμη οι ειδικοί. Όμως κάθε επιπλέον καθυστέρηση θα μεγάλωνε το βήμα που πρέπει να κάνουμε, σημειώνει η Giec, καθώς ο κόσμος ωφελείται ήδη από τη ραγδαία πρόοδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. "Από το 2010 έως το 2019, τα κόστη μειώθηκαν μόνιμα για την ηλιακή ενέργεια (85%), την αιολική (55%) και τις μπαταρίες λιθίου (85%), υπενθυμίζει η συνθετική έκθεση. Εκτός από την επίδραση στο κλίμα, οι επιταχυνόμενες και συνεχείς προσπάθειες "θα φέρουν πολλά σχετικά πλεονεκτήματα, ιδιαίτερα για την ποιότητα του αέρα και την υγεία", γράφουν οι επιστήμονες, που δεν κρύβουν το τίμημα που θα πρέπει να καταβληθεί: "βραχυπρόθεσμα, οι ενέργειες περιλαμβάνουν επενδύσεις από υψηλότερη αφετηρία και εν δυνάμει ριζοσπαστικές αλλαγές". Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η δεντροφύτευση σε αστικές περιοχές με στόχο την μείωση της θερμοκρασίας τους καλοκαιρινούς μήνες μπορεί να μειώσει κατά ένα τρίτο τον αριθμό των θανάτων που συνδέονται άμεσα με τον ζεστό καιρό και με τα κύματα καύσωνα, όπως ανακοίνωσαν σήμερα ερευνητές. Μοντελοποίηση διαπίστωσε ότι αυξάνοντας στο 30% τον αριθμό δέντρων σε μια έκταση μειώνεται κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου –κατά μέσο όρο– η κατά τόπους θερμοκρασία στη διάρκεια των θερινών μηνών, αναφέρουν οι επιστήμονες στην επιθεώρηση The Lancet. Από τους 6.700 πρόωρους θανάτους που αποδίδονται στις υψηλότερες θερμοκρασίες σε 93 ευρωπαϊκές πόλεις στη διάρκεια του 2015, το ένα τρίτο θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Σήμερα, κατά μέσο όρο, μόλις κάτι λιγότερο από 15% αστικού περιβάλλοντος στην Ευρώπη καλύπτεται από κάποιο είδος πρασίνου. Η μελέτη είναι η πρώτη που προβάλλει τον αριθμό των πρόωρων θανάτων εξαιτίας των υψηλότερων θερμοκρασιών στις πόλεις, οι οποίοι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί από μεγαλύτερη δεντροφύτευση, λέει ο επικεφαλής της, ο Ταμάρ Ιούνγκμαν, ερευνητής του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης. «Ήδη γνωρίζουμε ότι οι υψηλές θερμοκρασίες σε αστικά περιβάλλοντα συνδέονται με αρνητικά αποτελέσματα υγείας, όπως η καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια, η νοσηλεία και ο πρόωρος θάνατος», αναφέρει ο ίδιος σε ανακοίνωσή του. «Ο στόχος μας είναι να πληροφορήσουμε αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις και χαράσσουν πολιτική σε τοπικό επίπεδο για τα οφέλη της στρατηγικής ενσωμάτωσης πράσινων υποδομών στον αστικό σχεδιασμό προκειμένου να προωθηθούν τα πιο βιώσιμα, ανθεκτικά και υγιή αστικά περιβάλλοντα», προσθέτει. Οι πόλεις καταγράφουν υψηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τα περιβάλλοντα προάστια ή με την εξοχή εξαιτίας των επιπτώσεων της αποκαλούμενης αστικής θερμικής νησίδας. Αυτή η πλεονάζουσα θερμοκρασία προκαλείται κυρίως από την έλλειψη βλάστησης, από τις εξατμίσεις των κλιματιστικών συστημάτων μαζί με μαύρη άσφαλτο και με κατασκευαστικά υλικά που εγκλωβίζουν την θερμότητα. Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη εντείνει το πρόβλημα. Τον περασμένο χρόνο η Ευρώπη έζησε το θερμότερο καλοκαίρι στα χρονικά και τον δεύτερο θερμότερο χρόνο. Οφέλη Για την Υγεία Οι καύσωνες ανά τον κόσμο καταρρίπτουν ύψη ρεκόρ και τις τελευταίες δεκαετίες έχει αυξηθεί η διάρκειά τους. Σήμερα, το κρύο εξακολουθεί να προκαλεί περισσότερους θανάτους στην Ευρώπη από την ζέστη. Αλλά τα κλιματικά μοντέλα προβάλλουν ότι οι ασθένειες και ο θάνατος που συνδέονται με τις υψηλές θερμοκρασίες θα αποτελούν μεγαλύτερο βάρος για τις υπηρεσίες υγείας εντός μιας δεκαετίας. “Αυτό γίνεται όλο και πιο επείγον καθώς η Ευρώπη βιώνει περισσότερες διακυμάνσεις ακραίων θερμοκρασιών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή”, εξηγεί ο Ιούνγκμαν. Οι ερευνητές εκτίμησαν τα ποσοστά θνησιμότητας για ανθρώπους άνω των 20 ετών μεταξύ του Ιουνίου και του Αυγούστου του 2015, που αναλογούν σε 57 εκατομμύρια κατοίκους συνολικά. Τα δεδομένα αυτά αναλύθηκαν σε σχέση με τον ημερήσιο μέσο όρο θερμοκρασίας στις πόλεις σε δύο σενάρια μοντελοποίησης. Το πρώτο συνέκρινε τη θερμοκρασία της πόλης με και χωρίς αστική θερμική νησίδα. Το δεύτερο προσομείωσε την πτώση της θερμοκρασίας αν αυξανόταν η παρουσία των δέντρων στο 30%. Κατά μέσον όρο, η θερμοκρασία στις πόλεις ήταν κατά 1,5 βαθμό υψηλότερη το καλοκαίρι του 2015 σε σχέση με την επαρχία. Η πόλη με την μεγαλύτερη διαφορά θεμοκρασίας (4,1C) ήταν η Κλουζ-Ναπόκα της Ρουμανίας. Σε όλες τις πόλεις, το 75% του συνολικού πληθυσμού ζει σε περιοχές τουλάχιστον κατά ένα βαθμό θερμότερες, ενώ το 20% σε θερμοκρασίες τουλάχιστον δύο βαθμούς υψηλότερες. Συνολικά πόλεις με τα μεγαλύτερα ποσοστά θανάτων που συνδέονται με τις υψηλές θερμοκρασίες βρίσκονταν στη νότια και ανατολική Ευρώπη. Παλαιότερες μελέτες έδειξαν ότι οι πράσινοι χώροι μπορεί να έχουν επιπλέον οφέλη για την υγεία όπως η μείωση των κρουσμάτων καρδιαγγειακών προβλημάτων, άνοιας και κακής ψυχικής υγείας, ενώ βελτιώνουν και τις γνωστικές λειτουργίες στα παιδιά και στους ηλικιωμένους.

Αυξημένες σημαντικά πρόκειται να είναι οι μέρες με θερμοκρασίες άνω των 35 βαθμών Κελσίου στην Ελλάδα, το καλοκαίρι, μέχρι το 2050, όπως προκύπτει, μεταξύ άλλων, από μελέτη ομάδας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του CLIMPACT- Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή και τις Επιπτώσεις της. Συγκεκριμένα, όπως διαπιστώνει η μελέτη, οι ημέρες με θερμοκρασία μεγαλύτερη των 35°C το καλοκαίρι μπορεί να φτάσουν να είναι έως και 16 ημέρες περισσότερες σε κάποιες περιοχές μέχρι το 2050. Στο επίκεντρο της μελέτης της ομάδας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που απαρτίσθηκε από τους καθηγητές του ΑΠΘ, Θ. Μαυρομμάτη, Δ. Μελά και Π. Ζάνη και τους μεταδιδάκτορες Α. Γεωργούλια και Δ. Ακριτίδη, στο πλαίσιο του CLIMPACT- Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή και τις Επιπτώσεις τέθηκαν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, στο εγγύς (2021-2050) και μακρινό (2071-2100) μέλλον, στο σιτάρι, την ντομάτα, το βαμβάκι, την πατάτα, το αμπέλι, το ρύζι και την ελιά. Σύμφωνα με τη μελέτη μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα δυσμενείς κλιματικοί δείκτες θερμοκρασίας και βροχοπτώσεων πρόκειται να παρουσιάσουν σημαντική μεταβολή στην εποχιακή συχνότητα τους κατά τη διάρκεια κρίσιμων περιόδων για την ανάπτυξη και παραγωγή βασικών καλλιεργειών της ελληνικής γεωργίας. Αρνητικές επιπτώσεις στις καλλιέργειες παρά την μείωση των ημερών παγετού Παράλληλα, όπως προκύπτει από την μελέτη, οι περισσότερες μέρες με αυξημένες θερμοκρασίες καθώς και η έλλειψη νερού θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις παραπάνω καλλιέργειες παρά την μείωση των ημερών του παγετού. «Η αυξημένη θερμική καταπόνηση και έλλειψη νερού αναμένεται να έχει αρνητικές εποχιακές επιπτώσεις σε αυτές τις καλλιέργειες, σε αντίθεση με την μείωση των ημερών παγετού», αναφέρει χαρακτηριστικά η μελέτη ωστόσο, προσθέτει ότι το τελικό αποτέλεσμα των θετικών και αρνητικών επιπτώσεων στις αποδόσεις των καλλιεργειών είναι ακόμη αβέβαιο. Ειδικότερα λοιπόν, σύμφωνα με την μελέτη, οι αναλύσεις των ημερών με μέγιστη θερμοκρασία μεγαλύτερη των 30°C την άνοιξη και οι τροπικές νύχτες (με ελάχιστη θερμοκρασία μεγαλύτερη των 20°C) την άνοιξη-καλοκαίρι τόσο στο εγγύς όσο και στο μακρινό μέλλον παρουσιάζουν «ασήμαντες αυξήσεις» (εκτός από τις περιοχές με χαμηλό υψόμετρο στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία) που θα φτάσουν τις 4 και 25 ημέρες/έτος για τον πρώτο και τον δεύτερο δείκτη, αντίστοιχα. Καύσωνας, παγετός και βροχοπτώσεις Αντίθετα, οι αντίστοιχες προβλέψεις στη συχνότητα των ημερών με μέγιστη θερμοκρασία μεγαλύτερη των 35 ° C το καλοκαίρι, παρουσιάζουν σημαντικές αυξήσεις (έως 16 ημέρες/έτος) (εκτός από τις ορεινές περιοχές στην Πίνδο, τη Μακεδονία και την Πελοπόννησο). Στον αντίποδα, όπως αναφέρει η μελέτη, οι ισχυρές μειώσεις στον αριθμό των ημερών παγετού την άνοιξη, αναμένεται να ευνοήσουν το σιτάρι, το βαμβάκι, την πατάτα, την ντομάτα και το αμπέλι, στο εγγύς και μακρινό μέλλον. Αναφορικά με τη συχνότητα των ημερών βροχής η μελέτη επισημαίνει ότι μέχρι το 2050 οι μειώσεις στη συχνότητα των ημερών με ύψος βροχής μεγαλύτερο του 1 χιλιοστού θα είναι ασήμαντες, την άνοιξη και το καλοκαίρι (έως 4-5 ημέρες/έτος), ωστόσο στο μακρινό μέλλον (έως το 2100) πιθανόν να ανέλθουν σε 8-9 ημέρες/έτος σε όλη την Ελλάδα . Συνεπώς, «το αυξημένο έλλειμμα νερού την άνοιξη αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά το σιτάρι, την πατάτα και την ελιά το καλοκαίρι, την ντομάτα και το αμπέλι την άνοιξη-καλοκαίρι, ιδιαίτερα το 2ο μισό του 21ου αιώνα, σύμφωνα με το σενάριο για το μακρινό μέλλον», τονίζει η μελέτη. «Περίπου το 40% της ελληνικής γης αφιερώνεται στη γεωργία, εκ των οποίων το 30%, περίπου, είναι αρδευόμενο. Σαν αποτέλεσμα, η γεωργία αποτελεί ένα σημαντικό τομέα της Ελληνικής οικονομίας που επηρεάζεται όμως άμεσα από τον καιρό και το κλίμα με διάφορους τρόπους, και αυτό θα συνεχιστεί και στο μέλλον», σημειώνουν στη μελέτη τους οι ερευνητές του ΑΠΘ. Η γεωργία συμβάλλει σημαντικά στην κλιματική αλλαγή «Παράλληλα, όμως, η γεωργία συμβάλλει σημαντικά στην κλιματική αλλαγή μέσω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των ατμοσφαιρικών ρύπων (European Environment Agency 2019). Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (και ιδιαίτερα ο συνδυασμός της θερμοκρασίας, της βροχόπτωσης με τη συγκέντρωση CO2 της ατμόσφαιρας) στον γεωργικό τομέα διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή της Ευρώπης. Ειδικότερα στην περιοχή της Μεσογείου, η αύξηση της θερμοκρασίας και η μείωση της βροχόπτωσης θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στις αποδόσεις των καλλιεργειών και έμμεσες επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα του νερού. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες θα διαμορφώσουν καταλληλότερες συνθήκες για τον πολλαπλασιασμό των ζιζανίων και των παρασίτων ενώ οι μειώσεις των βροχοπτώσεων αναμένεται να αυξήσουν την πιθανότητα βραχυπρόθεσμων αποτυχιών των καλλιεργειών και μακροπρόθεσμης μείωσης της παραγωγής», υπογραμμίζει η μελέτη. Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνεται, η περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι αυτή που συγκεντρώνει τις υψηλότερες θερμοκρασίες ενώ ειδικότερα η περιοχή της Μεσογείου. Σύμφωνα με την παραπάνω μελέτη του European Environment Agency (EEA), οι κύριες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη Μεσόγειο μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την αύξηση των ημερών με καύσωνα, την μείωση των βροχοπτώσεων, την αυξημένη συχνότητα ξηρασίας, την μείωση της βιοποικιλότητας, το έλλειμμα νερού στις καλλιέργειες και την μείωση της παραγωγής σε καλλιέργειες. Σημειώνεται ότι η ανάλυση βασίσθηκε σε ένα σύνολο 11 προσομοιώσεων, υψηλής ανάλυσης, από περιοχικά κλιματικά μοντέλα, που έγιναν στα πλαίσια της ευρωπαϊκής δράσης EURO-CORDEX. Αυτές, κάλυψαν την ιστορική περίοδο 1950-2005 και τη μελλοντική περίοδο 2006-2100, υπό την επιρροή τριών σεναρίων εκπομπής θερμοκηπίων αερίων που υποθέτουν ισχυρό, μέτριο και κανένα μετριασμό. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η δραματική αλλαγή στις κλιματολογικές συνθήκες που καταγράφεται τους τελευταίους δύο αιώνες και ιδίως τις τελευταίες δεκαετίες, με κύριο υπαίτιο τον άνθρωπο απειλεί πλέον άμεσα και τα μνημεία παγκόσμιου πολιτισμού. Μελέτη Ελλήνων επιστημόνων από το «Κέντρο Έρευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας» της Ακαδημίας Αθηνών αναφέρει πως αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν σημαντικό κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής, 244 πολιτιστικά και φυσικά μνημεία της UNESCO σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της χώρας μας. Όπως επισημαίνει ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και εκπρόσωπος της Ελλάδας για την Κλιματική Αλλαγή κ. Χρήστος Ζερεφός «υπάρχουν 244 μνημεία που απειλούνται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, εκ των οποίων τα 35 εμπίπτουν στην κατηγορία του υψηλού κινδύνου και τα 14 στην κατηγορία του ακραίου κινδύνου». Από τι ακριβώς κινδυνεύουν Ο κατάλογος των κινδύνων περιλαμβάνει τα αλλεπάλληλα κύματα καύσωνα, τις δασικές πυρκαγιές (οι μνήμες από τη μεγάλη φωτιά στην Αρχαία Ολυμπία είναι ακόμη νωπές), τις έντονες βροχοπτώσεις (αρχαιολογικοί χώροι όπως η Αρχαία Μεσσήνη και το Δίον έχουν αντιμετωπίσει σημαντικά προβλήματα εξαιτίας πλημμυρικών φαινομένων), την ξηρασία τις αλλαγές στη μέση στάθμη της θάλασσας και την συνέργειά τους με τον σεισμικό κίνδυνο. Ειδικά όσον αφορά τη χώρα μας, υπάρχουν πέντε μνημεία ή ευρύτερες τοποθεσίες πολιτισμού που τις επόμενες δεκαετίες εάν δεν ληφθούν τα απαιτούμενα μέτρα, θα βρεθούν ενώπιον ακραίων κινδύνων που θα απειλήσει την υπόστασή τους. Βάσει της μελέτης, αυτά είναι τα εξής: 1. Τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα η Θεσσαλονίκη υπήρξε σημαντικό οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής της Βαλκανικής χερσονήσου, κάτι που αντανακλάται στα πλείστα μνημεία που διασώζονται έως και σήμερα. Εδώ και τριάντα τέσσερα χρόνια έχουν ενταχθεί στον κατάλογο της UNESCO ως μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς, δεκαπέντε αρχιτεκτονικά αριστουργήματα της συμπρωτεύουσας, που χρονολογούνται από τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια (4ος αι. μ.Χ.) έως και την Υστεροβυζαντινή περίοδο (13ος – 14ος αι.). Αυτά είναι: Τα βυζαντινά τείχη της Θεσσαλονίκης (4ος – 5ος αι.) Η Ροτόντα του Αγίου Γεωργίου (4ος αι.) Η βασιλική της Παναγίας Αχειροποίητου (5ος αι.) Ο ναός του Οσίου Δαυίδ (Μονή Λατόμου) (6ος αι.) Η βασιλική του Αγίου Δημητρίου (7ος αι.) Ο ναός της Αγίας Σοφίας (8ος αι.) Ο ναός της Παναγίας των Χαλκέων (11ος αι.) Ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα (14ος αι.) Ο ναός των Αγίων Αποστόλων (14ος αι.) Ο ναός του Αγίου Νικολάου του Ορφανού (14ος αι.) Ο ναός της Αγίας Αικατερίνης (13ος αι.) Ο ναός του Σωτήρος (14ος αι.) Η Μονή Βλατάδων (14ος αι.) Ο ναός του Προφήτη Ηλία (14ος αι.) Τα βυζαντινά λουτρά (14ος αι.) Όλα τα παραπάνω, κινδυνεύουν περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, ακολουθούμενη από τον σεισμικό κίνδυνο, τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες, τις δασικές πυρκαγιές, τις ακραίες βροχοπτώσεις και την ερημοποίηση. 2. Το Πυθαγόρειο και το Ηραίο της Σάμου Το Πυθαγόρειο είναι ο αρχαιολογικός χώρος, που βρίσκεται στην αρχαία πόλη της Σάμου. Περιλαμβάνει διάφορα μνημεία της αρχαίας ελληνικής και της ρωμαϊκής εποχής. Στο χώρο του Πυθαγορείου θα δει για παράδειγμα ο επισκέπτης τη σήραγγα του Ευπαλίνου, ένα κατασκευαστικό θαύμα της μηχανικής του 6ου αιώνα π.Χ. Στο Ηραίο από την άλλη πλευρά, βρίσκονται και τα ερείπια του ομώνυμου ναού της αρχαιότητας, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στη θεά Ήρα. Αμφότεροι οι δύο αυτοί χώροι σημαντικών εκθεμάτων. Κινδυνεύουν σύμφωνα με τους επιστήμονες κυρίως από τις σεισμικές δονήσεις. Ακολούθως μεγάλος είναι η κίνδυνος από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες, τις δασικές πυρκαγιές και τις ακραίες βροχοπτώσεις. 3. Μυκήνες και Τίρυνθα Στους αρχαιολογικούς χώρους των Μυκηνών και της Τίρυνθας, στην Αργολίδα, συρρέουν χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο για να θαυμάσουν μεταξύ άλλων τα εντυπωσιακά μυκηναϊκά ανάκτορα που άρχισαν να οικοδομούνται περί το 1.350 π.Χ. (στην Υστεροελλαδική περίοδο) και την Πύλη των Λεόντων που αναπαριστά δύο λιοντάρια ως φύλακες της Ακρόπολης. Οι συγκεκριμένες αρχαιότητες όμως αυτή στιγμή κινδυνεύουν πρωτίστως από την ερημοποίηση και τους σεισμούς και στη συνέχεια από τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες, τις δασικές πυρκαγιές και τις ακραίες βροχοπτώσεις. 4. Η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου Ολόκληρη η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου, αποτελεί ένα τεράστιο μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η μεσαιωνική αισθητική είναι εμφανής στην αρχιτεκτονική των κτιρίων, των μνημείων και των ερειπίων, τα οποία συνδέονται με έναν λαβύρινθο από πλακόστρωτα δρομάκια. Η Παλαιά Πόλη είναι γνωστή ως το τελευταίο καταφύγιο των Ιωαννιτών Ιπποτών και χωρίζεται σε τρία μέρη: το βόρειο τμήμα που ονομάζεται Κολλάκιο και στο οποίο βρίσκεται ο πολύ γνωστός δρόμος των Ιπποτών, το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, το Νοσοκομείο που έχει μετατραπεί σε μουσείο και οι ναοί του Τάγματος και στο νότιο τμήμα που βρίσκεται η Χώρα με το τουρκικό παζάρι γύρω από το τζαμί του Σουλεϊμάν, η παλιά αγορά και άλλα κτίρια περιηγητικού ενδιαφέροντος. Όλα αυτά κινδυνεύουν περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τον σεισμικό κίνδυνο και σε μικρότερο βαθμό από την ερημοποίηση, τις ακραίες βροχοπτώσεις και τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες. 5. Δήλος Σήμα κινδύνου όμως εκπέμπει και η Δήλος, το μικρό νησί των Κυκλάδων που είναι από μόνο του ένας μεγάλος αρχαιολογικός χώρος. Στην αρχαιότητα θεωρούνταν γενέτειρα της θεάς Αρτέμιδος και του θεού Απόλλωνος, εξ ου και η επωνυμία του Δήλιος και εκ τούτου σπουδαίο θρησκευτικό κέντρο που εξελίχθηκε ομοίως και σε εμπορικό. Κανένα άλλο νησί δεν φιλοξενεί τόσα πολλά και μνημειώδη κειμήλια αρχαϊκών, κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, δηλαδή των αιώνων της μεγάλης ελληνικής τέχνης. Στις μέρες μας κινδυνεύει περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τις ακραίες βροχοπτώσεις και σε μικρότερο βαθμό από την ερημοποίηση, τους σεισμούς και τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες. Μάλιστα η Δήλος αναμένεται να είναι μεταξύ των εννέα πρώτων μνημείων από αντίστοιχες χώρες της Μεσογείου, όπου θα πραγματοποιηθούν εξειδικευμένες μελέτες για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Έρευνα σε 23 χώρες της Μεσογείου Η μελέτη του Κέντρου Έρευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας (στην οποία συνέδραμαν οι Ι. Καψωμενάκης, Χ. Ντουβής, Α. Πούπκου, Σ. Ζερεφός, Σ. Σολωμός, Θ. Σταύρακα, Ν.Σ. Μελής, Ε. Κυριακίδης, Γ. Κρεμλής και βέβαια ο Χρ. Ζερεφός) πραγματοποιήθηκε συνολικά σε 23 χώρες της Μεσογείου. Στην Αλβανία, στην Αλγερία, στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, στην Κροατία, στην Κύπρο, στην Αίγυπτο, στη Γαλλία, στην Ελλάδα, στο Ισραήλ, στην Ιταλία, στην Ιορδανία, στον Λίβανος, στη Λιβύη, στη Μάλτα, στο Μαυροβούνιο, στο Μαρόκο, στην Παλαιστίνη, στην Πορτογαλία, στη Σλοβενία, στην Ισπανία, στην Αραβική Δημοκρατία της Συρίας, στην Τυνησία και στην Τουρκία. Από τις υπόλοιπες χώρες, πέραν την Ελλάδας, τόποι ιστορίας και φυσικού κάλλους που κινδυνεύουν λόγω του συνδυασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της σεισμικότητας είναι μεταξύ άλλων. Το εθνικό πάρκο της Ντονιάνα, στην Ανδαλουσία της νότιας Ισπανίας. Συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους υγροτόπους της Ευρώπης και απειλείται από την εντατική καλλιέργεια της γης. Οι ποσότητες νερού στο πάρκο έχουν μειωθεί δραματικά εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και από την υπερβολική άντληση νερού από γειτονικές φάρμες, όπου καλλιεργούνται φράουλες, συχνά με παράνομα πηγάδια. Το Βουθρωτό της Αλβανίας. Πρόκειται για έναν αρχαιολογικό χώρος και αρχαία ελληνική πόλη, περίπου 20 χιλιόμετρα νότια των αγίων Σαράντα, σε ένα λόφο με θέα το κανάλι Βιβάρι. Κατοικημένo από τα προϊστορικά χρόνια, το Βουθρωτό υπήρξε έδρα ελληνικής πόλης και αργότερα χριστιανικής επισκοπής. Μετά από μια περίοδο υπό βυζαντινή διοίκηση και σύντομη κατοχή από τους Βενετούς, η πόλη εγκαταλείφθηκε στα τέλη του Μεσαίωνα λόγω χαμηλού και υγρού εδάφους. Ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Η παλιά πόλη του Ντουμπρόβνικ της Κροατίας. Επί αιώνες ήταντο σημαντικότερο λιμάνι των Βενετών στην Αδριατική και σήμερα ένα δημοφιλές τουριστικό κέντρο. Οι Τσίνκουε Τέρρε της Ιταλίας. Πρόκειται για ένα ακανόνιστο τμήμα της ακτής της ανατολικής Ριβιέρας που αποτελείται από πέντε χωριά. Από το 1997, η περιοχή αποτελεί μέρος της παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco με κριτίρια ότι «η ανατολική Ριβιέρα της Λιγουρίας μεταξύ των Cinque Terre είναι ένα εξαιρετικής ομορφιάς πολιτιστικό τοπίο , που αντιπροσωπεύει την αρμονική αλληλεπίδραση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση και παράγει ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς και ποιότητας που απεικονίζει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής χιλιάδων χρόνων και που συνεχίζει να διαδραματίζει σημαντικό κοινωνικοοικονομικό ρόλο στη ζωή της κοινωνίας». Χάρη στα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής, οι Cinque Terre θεωρούνται ένα από τα πιο όμορφα παράκτια ιταλικά αξιοθέατα για το μοναδικό φυσικό τους σκληρό και τραχύ περιβάλλον, το οποίο μαλακώνει από την κατασκευή των αναβαθμίδων και των ζωνών καλλιέργειας, οι οποίες κατεβαίνουν προς τη θάλασσα με απότομες πλαγιές.

Τα στοιχεία για τους καύσωνες, τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες είναι πλέον τόσο συντριπτικά που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας σχετικά με την κλιματική κρίση. Οι πυρκαγιές στην Ελλάδα, όπως και οι πυρκαγιές σε Ισπανία, Γαλλία και Πορτογαλία έχουν ως κοινό παρονομαστή την κλιματική κρίση. Υψηλότερες θερμοκρασίες, ισχυρότεροι άνεμοι, πολύ μειωμένη υγρασία στο έδαφος που πέφτει κάτω από το 10% και παρατεταμένη ξηρασία, είναι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που αναμένεται μάλιστα να επιδεινωθούν τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Η θερμοκρασία στην Ευρώπη θα συνεχίσει να ανεβαίνει με ρυθμό που θα ξεπερνά τον αντίστοιχο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, ενώ στην Ελλάδα τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν διπλασιασμό έως και τριπλασιασμό των λεγόμενων θερμών ημερών, αναφέρει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο φυσικός-μετεωρολόγος, ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, Θοδωρής Γιάνναρος. Δυσοίωνες είναι και οι προβλέψεις που κάνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Ντομινίκ Μορβάν στο πανεπιστήμιο της Εξ Μαρσέιγ σχετικά με τις πυρκαγιές στο μέλλον. Ο ειδικός στον τομέα της πυρασφάλειας επισημαίνει ότι πρέπει να εφαρμοστούν διάφορες τεχνικές για την προστασία από τις πυρκαγιές και ότι τα εναέρια μέσα δεν αποτελούν πανάκεια. Τι δείχνουν τα στοιχεία για την αύξηση της θερμοκρασίας «Τα δεδομένα που έχουμε σήμερα στη διάθεση μας είναι συντριπτικά και δεν αφήνουν κανένα απολύτως περιθώριο αμφισβήτησης της κλιματικής αλλαγής. Η μέση θερμοκρασία της Ευρώπης καταγράφει κατακόρυφη αύξηση εδώ και τουλάχιστον 40 χρόνια, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus (Copernicus Climate Change Service) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα τελευταία 5 χρόνια ειδικότερα, η μέση θερμοκρασία της ευρωπαϊκής ηπείρου ήταν κατά σχεδόν 2 C υψηλότερη από την αντίστοιχη τιμή κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Η αύξηση αυτή μάλιστα στη θερμοκρασία είναι περίπου 1 C μεγαλύτερη από την αντίστοιχη αύξηση που καταγράφει η μέση θερμοκρασία του πλανήτη μας, υποδεικνύοντας ότι η Ευρώπη θερμαίνεται ταχύτερα από κάθε άλλη ήπειρο κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Η παρατηρούμενη αυτή θέρμανση συνδέεται άμεσα με την πιο συχνή εμφάνιση θερμών επεισοδίων ή/και κυμάτων καύσωνα, τα οποία χαρακτηρίζονται επίσης από μεγαλύτερη ένταση και διάρκεια. Περισσότερο ανησυχητικό όμως είναι το γεγονός ότι, με βάση και την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC), η θερμοκρασία στην Ευρώπη θα συνεχίσει να ανεβαίνει με ρυθμό που θα ξεπερνά τον αντίστοιχο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, ενώ οι ακραίες θερμοκρασίες θα εμφανίζονται ολοένα και πιο συχνά και με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση, ακόμη και σε βορειότερα γεωγραφικά πλάτη της ηπείρου» εξηγεί ο Θοδωρής Γιάνναρος και προσθέτει: «Σε ό,τι αφορά στη χώρα μας, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν διπλασιασμό έως και τριπλασιασμό των λεγόμενων θερμών ημερών (ημέρες κατά τις οποίες η μέγιστη θερμοκρασία ξεπερνά τους 37 C) κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών (1991-2020), σε σύγκριση με τις περιόδους 1901-1930, 1931-1960 και 1961-1990. Επιπρόσθετα, καταγράφεται κατακόρυφη αύξηση στη συχνότητα των επεισοδίων καύσωνα, τα οποία εμφανίζονται έως και 4 φορές πιο συχνά κατά τα τελευταία 30 χρόνια (1991-2020), και πάλι σε σύγκριση με τις περιόδους 1901-1930, 1931-1960 και 1961-1990. Αναφορικά με τις κλιματικές προβολές για το μέλλον, η διαθέσιμη επιστημονική βιβλιογραφία για την Ελλάδα συμφωνεί ότι έως το 2100 θα υπάρξει περαιτέρω αύξηση στη συχνότητα, την ένταση και τη διάρκεια των θερμών επεισοδίων ή/και κυμάτων καύσωνα» Μειώνονται και οι βροχοπτώσεις Όπως εξηγεί ο κ. Γιάνναρος, πέρα από τον θερμότερο καιρό, η κλιματική αλλαγή μας φέρνει αντιμέτωπους και με λιγότερη βροχόπτωση ή με πιο συχνά και μεγαλύτερα σε διάρκεια διαστήματα ξηρασίας. Παρότι τα στοιχεία για την μεταβολή του μέσου ετήσιου ύψους βροχόπτωσης, είτε στην Ελλάδα είτε στην Ευρώπη, δεν είναι το ίδιο συντριπτικά όπως τα στοιχεία για την μέση θερμοκρασία, παραμένουν ιδιαιτέρως ανησυχητικά. Ειδικότερα, αν και δεν καταγράφεται κάποια σαφή τάση σε ό,τι αφορά το συνολικό ύψος της βροχής, καταγράφεται σημαντική αύξηση της συχνότητας και της διάρκειας περιόδων με καθόλου ή πολύ λίγη βροχή. Με άλλα λόγια, μπορεί να παραμένει σχεδόν σταθερό το ετήσιο ποσό βροχής που δεχόμαστε, αλλά αυτό πλέον πέφτει μαζεμένο σε λίγα επεισόδια βροχόπτωσης με πιθανώς ακραίες εντάσεις. Τις υπόλοιπες ημέρες, οι συνθήκες ξηρασίας (ανομβρία) λειτουργούν ως επιβαρυντικός παράγοντας για την πιθανότητα εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών, καθώς καθιστούν ευκολότερη την ανάφλεξη των διαθέσιμων δασικών καυσίμων και στη συνέχεια τη διατήρηση και μετάδοση της φωτιάς. Επιπρόσθετα, η εκδήλωση ακραίων και βίαιων επεισοδίων βροχόπτωσης, συνοδευόμενων συχνά από θυελλώδεις ανέμους, μπορεί να συνεισφέρει και στην αύξηση της διαθεσιμότητας νεκρής δασικής καύσιμης ύλης (π.χ, σπασμένα κλαδιά, πεσμένοι κορμοί δέντρων). Η Ευρώπη σε κλοιό καύσωνα Το ακραίο κύμα καύσωνα που επηρέασε τη βορειοδυτική Ευρώπη στις αρχές της εβδομάδας, οδηγώντας σε θερμοκρασίες (>40 C) που δεν έχουν καταγραφεί ποτέ ξανά στο Ηνωμένο Βασίλειο, και οι μεγάλες, καταστροφικές δασικές πυρκαγιές που πλήττουν τη δυτική Μεσόγειο (Ιβηρική, Γαλλία) δεν αποτελούν κάποια σύμπτωση, αλλά συνδέονται και τα δύο ως γεγονότα με την κλιματική αλλαγή, υποστηρίζει ο κ. Γιάνναρος, ξεκαθαρίζοντας ταυτόχρονα ότι : «Η κλιματική αλλαγή δεν ευθύνεται άμεσα για τις πυρκαγιές. Δεν είναι η κλιματική αλλαγή που βάζει φωτιά, αλλά ο άνθρωπος (αμέλεια, εμπρησμός) ή η φύση (κεραυνοί). Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί το απαραίτητο πυρομετεωρολογικό υπόβαθρο (hot + dry + windy) ώστε εάν εκδηλωθεί φωτιά, αυτή να λάβει ευκολότερα διαστάσεις και να καταστεί δυνητικά καταστροφική. Αυτό συμβαίνει διότι η κλιματική αλλαγή μας οδηγεί, και ήδη το βλέπουμε, σε πιο συχνά και πιο έντονα θερμά και ξηρά επεισόδια, τα οποία προδιαθέτουν την διαθέσιμη δασική καύσιμη ύλη ώστε αυτή να αναφλέγεται ευκολότερα και στη συνέχεια να διατηρεί και να μεταδίδει τη φωτιά. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε περισσότερο θερμές και ξηρές νύχτες, περιορίζοντας σημαντικά το παραδοσιακό νυχτερινό “παράθυρο” ελέγχου της φωτιάς - ένα “παράθυρο" που υπάρχει τη νύχτα, όταν η θερμοκρασία πέφτει και η υγρασία ανεβαίνει, στοιχεία που καθιστούν δυσκολότερη την ανάφλεξη, διατήρηση και μετάδοση της φωτιάς». Ο Θοδωρής Γιάνναρος υποστηρίζει ακόμα ότι η ανθρωπότητα απέτυχε στη διαχείριση του προβλήματος και γι΄αυτό βρισκόμαστε ήδη αντιμέτωποι με τις επιπτώσεις. «Για αυτό πλέον μιλάμε για κλιματική κρίση. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι που πρόκειται να συμβεί κάποια στιγμή στο μέλλον. Συμβαίνει ήδη. Συμβαίνει τώρα. Ο άνθρωπος θα συνεχίσει να βιώνει τις επιπτώσεις της, και εάν δε λάβουμε δραστικά μέτρα προσαρμογής και μετριασμού, η ένταση των επιπτώσεων θα είναι μεγαλύτερη», καταλήγει. «Τα εναέρια μέσα έχουν όριο αποτελεσματικότητας» Την εκτίμηση του ότι το 2022 θα είναι μια πολύ κακή χρονιά από την άποψη των πυρκαγιών λόγω της έλλειψης βροχών το χειμώνα και την άνοιξη, εκφράζει ο καθηγητής Ντομινίκ Μορβάν, που θεωρείται ειδικός στις πυρκαγιές στη Γαλλία. «Η βλάστηση είναι πολύ ξηρή παντού και οι επαναλήψεις πολλών κυμάτων καύσωνα, συμβάλλουν επίσης στην αύξηση του επιπέδου κινδύνου. Από πληροφορίες που συλλέχθηκαν από πυροσβέστες, παρατηρήθηκαν πιο έντονες πυρκαγιές στην Ευρώπη, πολύ συχνά πάνω από την ικανότητα κατάσβεσης των εναέριων μέσων, γεγονός που εξηγεί τις επιπτώσεις σε κτίρια και πληθυσμούς μερικές φορές. Αποτελεί κοινό τόπο στην κοινότητα πυρασφάλειας ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες ενέργειες για την πρόληψη αυτών των πυρκαγιών με τη μείωση του καύσιμου φορτίου (χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, ηθελημένες καύσεις ή άλλες τεχνικές για τη μείωση του καύσιμου φορτίου ) ή με τη δημιουργία λωρίδων γης όπου αλλάζει η βλάστηση από τον ένα τύπο στον άλλο για λόγους πυρόσβεσης, προκειμένου να περιοριστεί η φωτιά ή με την ανάπτυξη γεωργικών δραστηριοτήτων στις περιοχές που απειλούνται άμεσα από τον κίνδυνο πυρκαγιάς», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής του τμήματος Μηχανικής του Πανεπιστημίου Εξ Μαρσέιγ. «Η πρόκληση δεν είναι μόνο να αγοράσουμε περισσότερα βομβαρδιστικά ή ελικόπτερα (αυτά τα πρόσθετα μέσα θα μπορούσαν να είναι διαθέσιμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο), αλλά να γίνουν περισσότερα πράγματα μακροπρόθεσμα για την πρόληψη των πυρκαγιών μέσα από την διατήρηση των δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στη μείωση του καύσιμου φορτίου, αποφεύγοντας επίσης την κατασκευή σπιτιών μέσα σε δάση. Συνοπτικά, η καταπολέμηση των πυρκαγιών είναι κυρίως πρόβλημα διαχείρισης του τοπίου. Δεν θεωρώ ότι οι πυρκαγιές που παρατηρούνται στην Ευρώπη σήμερα μπορούν να θεωρηθούν ως Mega πυρκαγιές, σε σύγκριση με ό,τι παρατηρείται στην Αυστραλία, τον Καναδά, την Αλάσκα, τη Ρωσία και την Καλιφόρνια. Ακόμα κι αν αυτές οι πυρκαγιές στην Ευρώπη μπορούν να θεωρηθούν πολύ μεγάλες ή εκτός ελέγχου (επειδή ακόμη και τα εναέρια μέσα έχουν όριο αποτελεσματικότητας), η ένταση τους είναι τουλάχιστον δύο ή τρεις φορές μικρότερη από τις πολύ μεγάλες πυρκαγιές που παρατηρούνται για παράδειγμα στην Αυστραλία», καταλήγει ο κ. Μορβάν.

Στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ε.Ε. που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο επετεύχθη, μετά από ολονύχτιες διαπραγματεύσεις, συμφωνία επί πέντε νομοθετικών προτάσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σε συνέχεια σχετικής συμφωνίας που επετεύχθη στο Ευρωκοινοβούλιο στις 21 Ιουνίου. Βασικό θέμα του Συμβουλίου αποτέλεσε η αναθεώρηση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ-ETS) με τη σταδιακή ένταξη της ναυτιλίας από το 2024, και τη δημιουργία του αυτόνομου ΣΕΔΕ για τις οδικές μεταφορές και τα κτίρια το 2027. Αποφασίστηκε, επίσης, η σύσταση του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου (Social Climate Fund) στο οποίο θα διοχετευθεί μέρος των εσόδων από το αυτόνομο ΣΕΔΕ για την αντιστάθμιση των πιθανών κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων και τη στήριξη των πολιτών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Παράλληλα, υιοθετήθηκε η πρόταση Κανονισμού για τα πρότυπα επιδόσεων των εκπομπών CO2 από τα καινούργια επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα. Με την πρόταση αυτή επιδιώκεται η επιτάχυνση της μετάβασης στην κινητικότητα μηδενικών εκπομπών, με την απαίτηση μείωσης των μέσων εκπομπών νέων αυτοκινήτων κατά 55% από το 2030 και 100% από το 2035 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2021 και κατά 50% και 100% για τα νέα ημιφορτηγά, αντίστοιχα. Έτσι, από το 2035 το σύνολο των νέων αυτοκινήτων και ελαφρών φορτηγών θα έχουν μηδενικές εκπομπές. Επιπρόσθετα συμφωνήθηκε η αναθεώρηση του Κανονισμού LULUCF, ο οποίος θέτει έναν συνολικό στόχο της Ε.Ε. για την απομάκρυνση του άνθρακα από φυσικές καταβόθρες (όπως τα δάση και οι δασικές εκτάσεις), που ισοδυναμεί με 310 εκατ. τόνους εκπομπών CO2 έως το 2030 σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κλιματικό Νόμο. Αναθεωρήθηκε, επιπλέον, ο κανονισμός επιμερισμού των προσπαθειών, ο οποίος αυξάνει το στόχο μείωσης των εκπομπών σε τομείς εκτός ΣΕΔΕ στο 40% μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2005, έναντι του 30%, που υπάρχει αυτή τη στιγμή. Η χώρα μας θα πρέπει να συνεισφέρει κατά 22,7% σε μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τα επίπεδα του 2005 έναντι 16% που είναι σήμερα. Το σύνολο των προτάσεων διασφαλίζει τη μείωση των εκπομπών σε επίπεδο Ε.Ε. κατά 55% σε σχέση με το 1990 όπως προβλέπεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Περαιτέρω, ζήτησε την παροχή πρόσθετων πόρων στη χώρα ως αντιστάθμισμα για την ένταξη της ναυτιλίας στο ΣΕΔΕ, πρόσθετα μέτρα για τις αεροπορικές και ακτοπλοϊκές μεταφορές στα νησιά καθώς και ενίσχυση των μέτρων για τη στήριξη των εξαγωγών των βιομηχανικών κλάδων (όπως η τσιμεντοβιομηχανία, η παραγωγή αλουμινίου κλπ.) που επηρεάζονται αρνητικά από την υιοθέτηση του μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (CBAM) και την κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών που λαμβάνουν σήμερα. Κλείνοντας, υποστήριξε την ανάγκη υιοθέτησης μια ισόρροπης συμφωνίας που θα εξασφαλίζει υψηλή φιλοδοξία ως προς τους κλιματικούς στόχους και διασφάλιση επαρκών πόρων για την επίτευξη των στόχων αυτών ιδίως από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες της Ε.Ε. με αντίστοιχη μεταφορά πόρων από τα πιο πλούσια κράτη μέλη της Ε.Ε.. Η δέσμη νομοθετικών προτάσεων που υιοθετήθηκε περιλαμβάνει σημαντικά οφέλη για τη χώρα. Ειδικότερα: Εκ μέρους της Ελλάδας υποστηρίχθηκε η δημιουργία ισχυρού Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου με σκοπό την άμβλυνση των κοινωνικών επιπτώσεων από την ένταξη των οδικών μεταφορών και των κτιρίων στο ΣΕΔΕ και ειδικότερα τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών. Η Ελλάδα εντάσσεται στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού από το οποίο θα λάβει, για την περίοδο 2024 – 2030, τα έσοδα από τον πλειστηριασμό 19.493.000 δικαιωμάτων εκπομπών σημερινής αξίας περίπου 1,65 δισ. € (με βάση τη σημερινή τιμή CO2). Αποκρούστηκαν οι προσπάθειες μείωσης του συνολικού ύψους του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου, το οποίο τελικά θα διαθέτει 59 δισ. € για την περίοδο 2027 – 2032 από τα οποία η Ελλάδα θα λάβει το 5,52%, δηλαδή 3,26 δισ. €, το 35% των οποίων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άμεση εισοδηματική ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών. Δόθηκαν στη χώρα επιπλέον 6,86 εκατ. δικαιώματα για τα έτη 2024 – 2030 (αξίας περίπου 580 εκ. € με βάση τη σημερινή τιμή CO2) ως αντιστάθμισμα στην ένταξη της ναυτιλίας στο ΣΕΔΕ. Δόθηκε η δυνατότητα εξαίρεσης από την ένταξη στο ΣΕΔΕ έως το 2030 της ακτοπλοΐας και ορισμένων εμπορικών πλοίων για τις πλόες προς ή από νησιά έως 200.000 κατοίκων. Σε ότι αφορά τη ναυτιλία, κατόπιν αιτήματός μας, ως υπόχρεος για τη συμμετοχή στο ΣΕΔΕ ορίστηκε ο ναυλωτής αντί του πλοιοκτήτη. Βελτιώθηκε η γεωγραφική ισορροπία των έργων στο Ταμείο Καινοτομίας με τη δυνατότητα διεκδίκησης περισσότερων έργων από Ελληνικές επιχειρήσεις και της πρόβλεψης για ειδικές προσκλήσεις για έργα απανθρακοποίησης της ναυτιλίας. Θεσπίστηκε οριζόντιος μηχανισμός Βιώσιμων Εναλλακτικών Καυσίμων για τις αερομεταφορές με αξιοποίηση 20 εκ. δικαιωμάτων για την κάλυψη του 70% της διαφοράς της τιμής μεταξύ κηροζίνης και εναλλακτικών καυσίμων, εφόσον το αεροσκάφος ανεφοδιάζεται με εναλλακτικά καύσιμα σε ποσοστό άνω του 4% που είναι το ελάχιστο υποχρεωτικό σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία. Παράλληλα προβλέπεται ότι για τις πτήσεις σε αεροδρόμια νησιών με έκταση μικρότερη των 10.000 τ. χλμ. θα καλύπτεται το 100% της διαφοράς της τιμής. Προβλέφθηκε πιο σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών στις εξαγωγικές βιομηχανίες που ανήκουν στους κλάδους που επηρεάζονται από το CBAM. Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο αναμένεται να ξεκινήσουν συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για όλες τις νομοθετικές προτάσεις, με στόχο την θεσμοθέτηση του νομοθετικού πακέτου εντός του 2022 και την επίτευξη των φιλόδοξων ενωσιακών κλιματικών στόχων, που θα καταστήσουν την Ε.Ε. κλιματικά ουδέτερη και θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ενεργειακής της ασφάλειας.

Το σημαντικότερο μνημείο πολιτισμού στον κόσμο η Ακρόπολη των Αθηνών και ο Παρθενώνας που πρόσφατα βραβεύτηκε από το Business Insider ως το ομορφότερο αρχιτεκτονικό κατασκεύασμα στον κόσμο κατόπιν έρευνας που αποφάσισε να διεξαγάγει μεταξύ διάσημων αρχιτεκτόνων από όλο τον κόσμο δοκιμάζεται σκληρά από την κλιματική αλλαγή. Η Ακρόπολη των Αθηνών ίσως να διανύει τις 365 πιο δύσκολες μέρες της ένδοξης και μακρόχρονης ιστορίας της καθώς χτυπιέται ανελέητα από ακραίους καύσωνες και σφοδρές χιονοθύελλες. Από τα περσινά 45αρια και πλέον που είχαμε καταγράψει με χρήση ειδικού drone βρέθηκε αντιμέτωπη με την ακραία χιονοθύελλα που προκάλεσε η κακοκαιρία «Ελπίς» τον χειμώνα που μας πέρασε και από σήμερα είναι και πάλι αντιμέτωπη με μια μακρά περίοδο υψηλών θερμοκρασιών όπως προειδοποιούν οι μετεωρολόγοι. Το ευτύχημα είναι πως τόσο οι αρχαιολόγοι που χρόνια τώρα δίνουν πραγματικό αγώνα για την συντήρηση και αποκατάσταση αυτό του εμβληματικού μνημείου για ολόκληρο τον πλανήτη αλλά και οι ειδικοί επιστήμονες που εργάζονται στο πλευρό τους τόσο με την αμέριστη αγάπη τους αλλά και την συνδρομή της τεχνολογίας εμφανίζονται καθησυχαστικοί για την πορεία του μνημείου στο πέρασμα των χρόνων.

Επενδυτικός πυρετός επικρατεί στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, απειλώντας να «εγκλωβίσει» τον πλανήτη σε μη αναστρέψιμη κλιματική αλλαγή. Κινητήριος δύναμη πίσω από τις επενδύσεις είναι οι τιμές της ενεργειακής αγοράς, οι οποίες σημειώνουν εκρηκτική αύξηση στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Ειδικότερα, σύμφωνα με σχετική έκθεση από την περιβαλλοντική οργάνωση Carbon Action Tracker (CAT), υπάρχουν «στα σκαριά» νέα σχέδια στο φυσικό αέριο. Πολλά από αυτά δεν θα ολοκληρωθούν εγκαίρως, ώστε να αντιμετωπίσουν την τρέχουσα ενεργειακή κρίση. Μακροπρόθεσμα, όμως. θα αυξήσουν την εκπομπή αέριων ρύπων. Συγκεκριμένα, η έρευνα αναφέρεται στα νέα προγράμματα LNG στην Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ολλανδία. γράφημα: CAT Στο πλαίσιο του σχεδίου RePowerEU, η Ευρώπη «ποντάρει» στο LNG, προκειμένου να αντικαταστήσει τα εκατομμύρια τόνους ρωσικού αερίου, που αυτή τη στιγμή εισάγει από τη Ρωσία. Ενόσω προχωρούν τα σχέδια επιτάχυνσης των έργων ΑΠΕ, έως και 12 δισ. ευρώ θα δαπανηθούν σε προγράμματα φυσικού αερίου. Αυτά, σύμφωνα με την έκθεση της CAT, ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των προμηθειών φυσικού αερίου της περιοχής κατά 25% σε σχέση με την περίοδο πριν την μείωση των εισαγωγών από τη Ρωσία. Παράλληλα, Καναδάς, Φινλανδία και Εσθονία επιταχύνουν τα νέα έργα γύρω από το LNG. Επίσης, από την έναρξη του πολέμου έχει αυξηθεί η παραγωγή ορυκτών καυσίμων στον Καναδά, τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία, την Ιταλία και την Ιαπωνία. Η CAT σημειώνει ότι μετά την αποτυχία των κυβερνήσεων παγκοσμίως να εστιάσουν στο κλίμα κατά την ανάκαμψη από τον κορωνοϊό, τώρα κινούνται ξανά προς τη λάθος κατεύθυνση ενόψει ενός παγκόσμιοy ενεργειακού σοκ. Αναγνωρίζει βέβαια ότι σε ορισμένες χώρες επιταχύνθηκε η στροφή προς τις ΑΠΕ και το πράσινου υδρογόνου. Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές σε καμία περίπτωση δεν είναι επαρκείς, σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση. Επίσης, παρατηρείται ότι ορισμένες κυβερνήσεις, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, σπεύδουν να αποζημιώσουν τους καταναλωτές για τους υψηλούς λογαριασμούς ρεύματος, ενώ παράλληλα άλλες υποστηρίζουν την ενεργοβόρα συμπεριφορά με φοροαπαλλαγές στην βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η έκθεση συστήνει στις κυβερνήσεις όταν υποχωρήσουν οι τιμές ενέργειας να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία και να μειώσουν τις επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα ή να αυξήσουν την τιμολόγηση του άνθρακα, ώστε να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων. Στην ίδια έκθεση παρατηρείται ότι δεδομένων των υψηλότατων τιμών στην ενεργειακή αγορά, ορισμένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των ορυκτών καυσίμων, καταγράφουν κέρδη ρεκόρ. Ωστόσο, λίγες είναι οι χώρες που φορολογούν τα υπερκέρδη, όπως παρατηρεί η CAT και προτείνει την αξιοποίηση των εσόδων από την φορολόγηση για την ανακούφιση των νοικοκυριών ή για την αύξηση της αποδοτικότητας στις ΑΠΕ και συνολικά τον κλάδο της ενέργειας. moneyreview.gr

Στροφή σε κατοικίες που ενσωματώνουν υψηλότερη τεχνολογία με στόχο να μειώσουν το ενεργειακό αποτύπωμα και να διασφαλίσουν περισσότερα βιωσιμότητα έχει αρχίσει να καταγράφεται το τελευταίο διάστημα σε όλο και περισσότερες χώρες. Πρόκειται σε πολλές περιπτώσεις για αναγκαστική στροφή ακόμη και από νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος, λόγω της μεγάλης αύξησης στο κόστος της ενέργειας που έχει δημιουργηθεί από τις επιπτώσεις της πανδημίας και κυρίως από την πόλεμο στην Ουκρανία που έχει εκτοξεύσει τις τιμές στα ύψη. Ενώ παλιότερα οι πιο πράσινες και έξυπνες κατοικίες αφορούσαν κυρίως νεόδμητα ακίνητα, τώρα δεν είναι λίγοι εκείνοι που προχωρούν σε μετατροπές και παλαιότερων κατοικιών κάνοντας χρήση και επιδοτήσεων που προσφέρουν ορισμένες χώρες. Έξυπνα σπίτια χαρακτηρίζονται κατοικίες που ενσωματώνουν μεταξύ άλλων πράσινες τεχνολογίες που μεγιστοποιούν τη χρήση της διαθέσιμης ενέργειας –κι ευνοούν και το πορτοφόλι των ιδιοκτητών. Πρόκειται για χρήση πιο σύγχρονης τεχνολογίας που παράγει περισσότερη θερμότητα ή ψύξη σε σχέση με την ενέργεια που καταναλώνεται. Πολλές φορές επιτυγχάνεται με αυτή καλύτερη επικοινωνία μεταξύ περιφερειακών συσκευών από κλιματιστικά μέχρι λέβητες, ψυγεία και κουζίνες. Ανάμεσα σε όσα χρησιμοποιούνται τελευταία είναι πιο έξυπνοι θερμοστάτες οι οποίοι σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει από φορείς όπως η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση του μηνιαίου λογαριασμού ενέργειας από 10% έως 30%. Επίσης σημαντικές παρεμβάσεις γίνονται σε κατοικίες και όσον αφορά τη μόνωση ώστε να εξασφαλίζεται περισσότερη δροσιά και καλοκαίρι και πιο πολύ ζέστη το χειμώνα, «παγιδεύοντας» στο εσωτερικό τους την υπάρχουσα θερμοκρασία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι έξυπνες και πράσινες κατοικίες αποτελούν σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής επειδή στις πόλεις ζει η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων του πλανήτη. Στοιχεία ΟΗΕ Νέα στοιχεία από τον ΟΗΕ δείχνουν ότι εάν και οι πόλεις καταλαμβάνουν το 3% των χερσαίων εκτάσεων της Γης, εκεί ζει το 50% περίπου του πληθυσμού. Επίσης σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία στις πόλεις παράγεται το 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το 2020 ο συνολικός αριθμός των κατοίκων του πλανήτη που ζούσαν σε πόλεις ανερχόταν σε περίπου 4,4 δις, ενώ το 2050 ο αριθμός αυτός αναμένεται να φτάσει τα 6,7 δις άτομα σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. Επιπλέον το δομημένο περιβάλλον αντιπροσωπεύει περίπου το 40% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ακινήτων JLL. Ουσιαστικά αυτό δείχνει πως ο κλάδος των ακινήτων και ιδιαίτερα των έξυπνων και πράσινων ακινήτων μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις προσπάθειες για περισσότερη βιωσιμότητα, ειδικά στις πόλεις. Όπως αναφέρει το Bloomberg, τα κτίρια ευθύνονται για το 40% περίπου της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ και για το 36% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που σχετίζονται με την ενέργεια του μπλοκ των χωρών αυτών. Ενώ άλλοι τομείς υψηλών εκπομπών ρύπων, όπως η ενέργεια και οι μεταφορές, έχουν επωφεληθεί από καινοτομίες στην ανανεώσιμη ενέργεια και τα ηλεκτρικά οχήματα, ο κατασκευαστικός κλάδος δεν έχει αξιοποιήσει ακόμη κάθε πιθανό δυναμικό. Η παραγωγή τσιμέντου και χάλυβα παραμένουν μεταξύ των βιομηχανιών με τη μεγαλύτερη ένταση άνθρακα στον κόσμο. Εν τω μεταξύ, το μεγαλύτερο μέρος του υπάρχοντος αποθέματος κατοικιών της ΕΕ είναι παλιό και ενεργειακά αναποτελεσματικό και σε αυτό υπάρχουν πολλά περιθώρια για βελτίωση.

Δόθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η περιβαλλοντική έγκριση του επιχειρησιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» 2021-2027. Το πρόγραμμα εντάσσεται στο νέο αναπτυξιακό πλαίσιο της χώρας, με κεντρικό άξονα σχεδιασμού την επίτευξη του Στόχου Πολιτικής 2 του ΕΣΠΑ 2021-2027, που αφορά σε μια πιο πράσινη Ευρώπη. Ο σημαντικός αυτός στόχος θα επιτευχθεί με την προώθηση της Δίκαιης Μετάβασης σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας, «πράσινων» και «γαλάζιων» επενδύσεων, πολιτικών κυκλικής οικονομίας, προσαρμογής της πο9λιτικής και των δράσεων στην κλιματική αλλαγή, καθώς και στην πρόληψη και διαχείριση των περιβαλλοντικών κινδύνων. Στους άξονες προτεραιότητας του προγράμματος εντάσσονται, η Ενεργειακή απόδοση, η διείσδυση νέων έργων ΑΠΕ, οι Ενεργειακές Υποδομές, η Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η Αστική αναζωογόνηση, η Ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων, η Μετάβαση στην κυκλική οικονομία, η. Προστασία της Βιοποικιλότητας και τέλος, η Τεχνική Βοήθεια. Σημειώνεται ότι η ολοκληρωμένη μέριμνα για την πρόληψη, τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο περιβάλλον θα πρέπει να αποτελέσει οριζόντια απαίτηση κατά τις διαδικασίες υλοποίησης του Προγράμματος «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» 2021-2027. Προκειμένου να τηρηθούν όλα τα προαπαιτούμενα, η Αρχή Σχεδιασμού, οφείλει να διασφαλίζει ότι οι δράσεις του προγράμματος θα χαρακτηρίζονται από επαρκή περιβαλλοντική συμβατότητα, όπως και θα λαμβάνεται υπόψη ο εθνικός κλιματικός νόμος, καθώς και οι περιφερειακές και εθνικές δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί για την κλιματική αλλαγή, αναφορικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργιας έχει λάβει μέριμνα ώστε κατά την εφαρμογή του το πρόγραμμα, να συνοδεύεται από σύστημα καταγραφής των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με τη συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων που θα καταγράφονται κατά την επιχειρησιακή παρακολούθηση υλοποίησης του προγράμματος, να πραγματοποιείται με ευθύνη της Αρχής Σχεδιασμού. Η συλλογή και επεξεργασία των παραπάνω στοιχείων θα πραγματοποιείται στην αρχή κάθε έτους από την έναρξη υλοποίησης του προγράμματος και τα αποτελέσματα θα αποτυπώνονται σε έκθεση περιβαλλοντικής παρακολούθησης, η οποία θα δημοσιοποιείται με ανάρτησή της στο διαδικτυακό τόπο της Αρχής Σχεδιασμού, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα στο ενδιαφερόμενο κοινό να εκφράσει τις απόψεις του για το περιεχόμενο της έκθεσης.

Με Κοινή Απόφαση του Υφυπουργού Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, δίνεται η περιβαλλοντική έγκριση του Περιφερειακού Σχεδίου Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) Βορείου Αιγαίου -μετά από αξιολόγηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων-η οποία και θέτει συγκεκριμένους όρους, περιορισμούς και κατευθύνσεις για την προσαρμογή της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου στην κλιματική αλλαγή. Πρόκειται για την πρώτη περιβαλλοντική έγκριση ΠεΣΚΑ που πραγματοποιείται από το ΥΠΕΝ και τα συναρμόδια υπουργεία και στο επόμενο διάστημα θα ακολουθήσουν οι περιβαλλοντικές εγκρίσεις και για τα υπόλοιπα Περιφερειακά Σχέδια Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή όλης της Επικράτειας. Η σημαντικότητα της περιβαλλοντικής έγκρισης του ΠεΣΚΑ Βορείου Αιγαίου, έγκειται στο ότι αναδεικνύονται οι δράσεις που πρέπει να εφαρμοστούν για να προσαρμοστεί η συγκεκριμένη Περιφέρεια στις επιπτώσεις που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα από τα προτεινόμενα μέτρα, είναι σε εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών Νήσων Αιγαίου και του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, ενώ άλλα είναι ήδη ενταγμένα στο Τεχνικό Πρόγραμμα Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, είτε στο αντίστοιχο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Οι τομείς όπου προτείνονται μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή αφορούν: στην ορθή διαχείριση των υδάτων και των δασών, στη θωράκιση της βιοποικιλότητας και των υγροτόπων, στη μείωση των αναγκών των κτιρίων για ενέργεια και στην αύξηση της αντοχής τους σε ακραία κλιματικά φαινόμενα, στη διασφάλιση της ευστάθειας της ηλεκτροδότησης, στην προστασία των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, στη διαχείριση κινδύνων πλημμύρας, κατολισθητικών και διαβρωτικών φαινομένων, στις μεταφορές, τον τουρισμό, τη γεωργία, στην αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες και φυσικά για στην ανθρώπινη υγεία. Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας δήλωσε: Η περιβαλλοντική έγκριση του Περιφερειακού Σχεδίου Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή Βορείου Αιγαίου είναι η πρώτη και θα ακολουθήσουν οι αντίστοιχες και για τις υπόλοιπες 12 Περιφέρειες. Αποτελεί μέρος της εθνικής προσπάθειας να θωρακίσουμε τους πολίτες και το φυσικό και δομημένο περιβάλλον από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής /κρίσης που κλιμακώνονται».

Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως καταιγίδες, καύσωνες και πλημμύρες προκάλεσαν οικονομικές απώλειες περίπου μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ τα τελευταία 40 χρόνια και οδήγησαν σε 85.000 έως 145.000 ανθρώπινους θανάτους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Λιγότερο από το ένα τρίτο αυτών των απωλειών ήταν ασφαλισμένο, σύμφωνα με ανάλυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) για τις οικονομικές απώλειες και τους θανάτους από καιρικά φαινόμενα και γεγονότων που σχετίζονται με το κλίμα. Περίπου το 3% όλων αυτών των γεγονότων ευθύνονται για το 60% των απωλειών σύμφωνα με την έκθεση «Οικονομικές απώλειες και θάνατοι από γεγονότα που σχετίζονται με τις καιρικές και κλιματικές συνθήκες στην Ευρώπη» του ΕΟΠ η οποία αξιολογεί δεδομένα για τις οικονομικές απώλειες από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα. Οικονομικές ζημίες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό – και το κλίμα σε χώρες μέλη του ΕΟΠ (1980-2020) – ανά τύπο κινδύνου (με βάση τα δεδομένα CATDAT) Οικονομικές ζημίες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό – και το κλίμα σε χώρες μέλη του ΕΟΧ (1980-2020) – ανά τύπο κινδύνου (με βάση τα δεδομένα NatCatSERVICE) Ο στόχος της έκθεσης είναι να παράσχει περισσότερες πληροφορίες βασισμένες σε δεδομένα σχετικά με τις συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων και των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, όπως οι καύσωνες, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι ξηρασίες και ο αυξημένος κίνδυνος που συνιστούν για τα περιουσιακά στοιχεία, τις υποδομές και την ανθρώπινη υγεία. Τα γεγονότα αυτά, τα οποία αναμένεται να αυξηθούν λόγω της κλιματικής αλλαγής, προκαλούν ήδη σημαντικές οικονομικές απώλειες. Η παρακολούθηση των επιπτώσεων τέτοιων γεγονότων είναι σημαντική για την ενημέρωση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, ώστε να μπορούν να βελτιώσουν την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τα μέτρα μείωσης του κινδύνου καταστροφών για την ελαχιστοποίηση των ζημιών και των απωλειών ανθρώπινων ζωών. Επι τοις εκατό -μερίδιο των ασφαλισμένων ζημιών που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα στις χώρες μέλη του ΕΟΠ για το διάστημα 1980-2020 – από τη βάση δεδομένων CATDAT Ενώ είναι γενικά αποδεκτό ότι οι παγκόσμιες οικονομικές απώλειες αυξήθηκαν τον τελευταίο μισό αιώνα, (σύμφωνα με μελέτες του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού), τα διαθέσιμα στοιχεία δεν δείχνουν μια σαφή τάση απωλειών για την Ευρώπη τις τελευταίες 4 δεκαετίες. Παρά τις υπάρχουσες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλων διεθνών οργανισμών, δεν υπάρχει επί του παρόντος κανένας μηχανισμός στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ για τη συλλογή, αξιολόγηση ή αναφορά οικονομικών απωλειών από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα με ομοιογενή τρόπο και με επαρκείς λεπτομέρειες για την υποστήριξη πολιτικών προσαρμογής. Η συλλογή συγκρίσιμων δεδομένων από ευρωπαϊκές χώρες είναι απαραίτητη για να παρουσιαστεί μια συνεκτική και έγκυρη επισκόπηση των απωλειών και των θανάτων από ακραίες καιρικές και κλιματικές συνθήκες. Η αξιολόγηση βασίζεται σε βάσεις δεδομένων ιδιωτικών πηγών (NatCatSERVICE από την Munich Re GmbH and CATDAT από την Risklayer GmbH) και καλύπτει την περίοδο 1980-2020 και 32 χώρες μέλη του ΕΟΠ (συμπεριλαμβανομένων και των 27 κρατών μελών της ΕΕ, συν τη Νορβηγία, την Ελβετία, την Τουρκία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν). Σημαντικά ευρήματα Η Ευρώπη αντιμετωπίζει οικονομικές απώλειες και θανάτους από ακραίες καιρικές και κλιματικές συνθήκες κάθε χρόνο και σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης. Ο οικονομικός αντίκτυπος αυτών των γεγονότων ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών, σύμφωνα με την αξιολόγηση του ΕΟΠ. Για τις χώρες μέλη του ΕΟΠ, οι συνολικές οικονομικές απώλειες από φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα ανήλθαν μεταξύ 450 και 520 δισεκατομμυρίων ευρώ (σε ευρώ του 2020), για την περίοδο 1980-2020 (7,7 -10,4 δις ευρώ για Ελλάδα και 380-390 εκατομμύρια ευρώ για Κύπρο), με βάση τα στοιχεία από δύο ξεχωριστές βάσεις δεδομένων (NatCatSERVICE and CATDAT). Οικονομικές ζημίες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και το κλίμα σε χώρες μέλη του ΕΟΠ για το διάστημα 1980-2020 ανά έτος- με βάση τα δεδομένα CATDAT Οικονομικές ζημίες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και το κλίμα σε χώρες μέλη του ΕΟΧ (1980-2020) ανα έτος- με βάση τα δεδομένα NatCatSERVICE Σε απόλυτες τιμές, οι υψηλότερες οικονομικές απώλειες την περίοδο 1980-2020 καταγράφηκαν στη Γερμανία, κατόπιν τη Γαλλία και μετά την Ιταλία. Οι υψηλότερες κατά κεφαλήν απώλειες καταγράφηκαν στην Ελβετία, τη Σλοβενία και τη Γαλλία και οι μεγαλύτερες απώλειες ανά περιοχή στην Ελβετία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Περίπου το 23 % των συνολικών ζημιών ήταν ασφαλισμένο, αν και αυτό διέφερε επίσης σημαντικά μεταξύ των χωρών, από 1 % στη Ρουμανία και τη Λιθουανία έως 56 % στη Δανία και 55 % στην Ολλανδία . Συνολικές οικονομικές απώλειες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και το κλίμα στις χώρες μέλη του ΕΟΠ (1980-2020) – κατά κεφαλήν, με βάσητα δεδομένα CATDAT Συνολικές οικονομικές απώλειες που προκλήθηκαν από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα στις χώρες μέλη του ΕΟΠ για το διάστημα 1980-2020 – ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο με βάση τα δεδομένα CATDAT Ετήσια μέση απώλεια κλάσματος του ΑΕΠ της χώρας από φυσικές καταστροφές σε χώρες μέλη του ΕΟΠ (2005-2014) – σε ‰ με βάση τα δεδομένα NatCatService Η αξιολόγηση διαπίστωσε επίσης ότι το συντριπτικό ποσό των θανάτων —περισσότερο από 85% στην περίοδο των 40 ετών— οφειλόταν σε καύσωνες. Ο καύσωνας του 2003 προκάλεσε τους περισσότερους θανάτους, αντιπροσωπεύοντας μεταξύ του 50 και 75% όλων των θανάτων από καιρικά και κλιματικά φαινόμενα τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, σύμφωνα με τα στοιχεία. Παρόμοιοι καύσωνες μετά το 2003 προκάλεσαν σημαντικά μικρότερο αριθμό θανάτων, καθώς λήφθηκαν μέτρα προσαρμογής σε διαφορετικές χώρες και από διαφορετικούς παράγοντες. Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος- ΕΟΠ (European Environment Agency)

O Δήμος Αθηναίων με το ερωτηματολόγιο “Η Αθήνα αλλάζει το κλίμα", δίνει φωνή στους πολίτες της Αθήνας, σε φορείς και ιδιώτες, καλώντας τους να μοιραστούν την άποψή τους για την κλιματική κρίση στην Αθήνα, πώς επιδρά, τι συνέπειες έχει και τι πιστεύουν ότι είναι πρωτεύουσας σημασίας για την αντιμετώπισή της. Δυνατότητα συμμετοχής στο σύνδεσμο που ακολουθεί: https://develop.thisisathens.org/el/klima Πώς μπορούμε να περιορίσουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της πόλης; Πώς μπορούμε να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στους κατοίκους και επιχειρηματίες της Αθήνας; Πώς μπορούμε να κάνουμε την Αθήνα πιο πράσινη, πιο ανθεκτική και βιώσιμη; Η Αθήνα, όπως και όλες οι μεγάλες πόλεις, όπου συγκεντρώνεται μεγάλη ανθρώπινη δραστηριότητα, από την μια συμβάλλει στην παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου από την άλλη αντιμετωπίζει ήδη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής - άνοδος θερμοκρασίας και καύσωνες, ξαφνικές μπόρες που οδηγούν σε πλημμύρες, αλλά και πρόσφατα ακόμη και έντονες χιονοπτώσεις! Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ειδικά η ακραία άνοδος και πτώση της θερμοκρασίας, όχι μόνον επιδεινώνουν την καθημερινότητα μας και αλλάζουν τον τρόπο της ζωής μας, αλλά πλήττουν σοβαρά τους πιο αδύναμους συμπολίτες, μεγαλύτερης ηλικίας ή μικρότερης οικονομικής επιφάνειας. Σήμερα πλέον όλοι οι μεγάλοι διεθνείς πολιτικοί και οικονομικοί οργανισμοί όπως και τα επιστημονικά κέντρα, περιγράφουν την κλιματική κρίση ως τη μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουν και θα αντιμετωπίσουν τα αστικά κέντρα, με απρόβλεπτες συνέπειες για την υγεία και την ασφάλεια των κατοίκων. Ο Δήμος Αθηναίων επικαιροποιεί το Σχέδιο Δράσης της Αθήνας για το Κλίμα, με ορίζοντα το 2050. Το Σχέδιο βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και συντάσσεται με διεθνείς προδιαγραφές. Στοχεύει δε σε μια πόλη πιο ελκυστική, με βιώσιμη τοπική οικονομία, και καλύτερες συνθήκες καθημερινότητας για τους δημότες, επιχειρηματίες και επισκέπτες. Συμμετέχοντας στη δημόσια διαβούλευση, κάτοικοι, επιχειρηματίες και φορείς έχουν τη δυνατότητα να αναδείξουν τα θέματα που τους απασχολούν και τους επηρεάζουν. Θέματα όπως η ποιότητα της καθημερινότητας στην πόλη, η ποιότητα του αέρα, το περιβάλλον, η ενεργειακή αναβάθμιση, η διαχείριση απορριμμάτων, η επανάχρηση κτιρίων, η αναβάθμιση χώρων πρασίνου και πολιτισμού αποτελούν ήδη πεδία όπου ο Δήμος Αθηναίων σχεδιάζει και υλοποιεί παρεμβάσεις με “πράσινο” πρόσημο. Τα ζητήματα αυτά έχουν ήδη συζητηθεί τους τελευταίους μήνες και σε μια σειρά μικρών θεματικών εργαστηρίων με προσκεκλημένους από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, από τον ακαδημαϊκό και ερευνητικό χώρο, όπως και εκπροσώπους από την κοινωνίας των πολιτών, με την συνεργασία του Impact Hub Athens.

Ο Ραφαήλ Μωυσής γράφει στο Business Daily, με αφορμή μελέτη του ΜΙΤ, για τη την κλιματική αλλαγή και τα οφέλη χρήσης εναλλακτικών υλικών στην κατασκευή ή συντήρηση δρόμων. Στη διάρκεια καύσωνα του περασμένου Ιουλίου καταγράφηκαν στη Λεωφόρο Συγγρού και σε πολλούς δρόμους της Αθήνας θερμοκρασίες που έφταναν μέχρι τους 70°C οι οποίες, όπως ήταν φυσικό, συνέβαλαν στην άνοδο της μέσης θερμοκρασίας στα ανυπόφορα σαραντάρια. Σύμφωνα με δημοσίευμα του MIT News της 22ας Αυγούστου, η επιλογή κατάλληλων υλικών πλακόστρωσης στους δρόμους, μπορούσε να είχε μετριάσει τις ακραίες θερμοκρασίες των επιφανειών, να κατεβάσει τη μέγιστη θερμοκρασία του αέρα της περιοχής μέχρι και κατά δύο βαθμούς Κελσίου και ταυτόχρονα να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Το άρθρο με τον ελκυστικό τίτλο «Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με δροσερούς δρόμους» περιγράφει εργασία ερευνητών της ομάδας «Κέντρο Βιωσιμότητας Σκυροδέματος» (Concrete Sustainability Hub) του ΜΙΤ στην οποία προβάλλονται και αξιολογούνται τα οφέλη από τη χρησιμοποίηση στην κατασκευή ή συντήρηση δρόμων, διάφορων υλικών που αντανακλούν περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία και εκπέμπουν λιγότερη θερμότητα από τις συμβατικές επιφάνειες πλακόστρωσης. Στη μελέτη αναφέρεται ότι η άσφαλτος που σήμερα χρησιμοποιείται στο 95% των δρόμων του Κόσμου και καλύπτει περίπου το 40% των πόλεων, απορροφά μεγάλο ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας που πέφτει επάνω της, ζεσταίνεται πολύ, εκπέμπει αυτή τη ζέστη στο περιβάλλον και αυξάνει τη θερμοκρασία του αέρα μέχρι και κατά 4 βαθμούς Κελσίου. Υπάρχουν αντίθετα άλλα υλικά, που είναι συνήθως ανοικτού χρώματος όπως το λευκό σκυρόδεμα, τα οποία αντανακλούν περισσότερο από τρεις φορές περισσότερη ακτινοβολία και κατά συνέπεια απορροφούν και εκπέμπουν πολύ λιγότερη θερμότητα. Το φαινόμενο είναι σε όλους ασφαλώς απόλυτα γνωστό από την καθημερινότητά μας: Τα μαύρα ρούχα είναι πιο ζεστά το καλοκαίρι από τα άσπρα και η μαύρη άμμος στη Σαντορίνη καίει τα γυμνά πόδια μας περισσότερο από ότι η άσπρη, επειδή τα μαύρα απορροφούν περισσότερη και εκπέμπουν λιγότερη ακτινοβολία. Οι δροσεροί δρόμοι μπορούν να δημιουργηθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Σε νέες κατασκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν φωτεινότερα υλικά όπως ενισχυμένης ακτινοβολίας άσφαλτος, σκυρόδεμα και άλλα ανοιχτόχρωμα αδρανή υλικά που προσφέρουν υψηλότερη ακτινοβολία ενώ υπάρχοντες δρόμοι ασφάλτου μπορούν να γίνουν «δροσεροί» με ανακλαστικές επικαλύψεις. Η μελέτη διαπίστωσε συγκεκριμένα ότι θα μπορούσαν να μειωθούν οι θερμοκρασίες του αέρα στη Βοστώνη και το Φοίνιξ έως και 1,7 και 2,1 βαθμούς Κελσίου αντίστοιχα. Θα μπορούσαν να μειωθούν επίσης οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως και 3% στη Βοστώνη και 6% στο Φοίνιξ. Οι ερευνητές δεν ασχολήθηκαν με τις συνθήκες που επικρατούν στην Αθήνα αλλά οι γνωρίζοντες τις δύο Αμερικανικές πόλεις μπορούν λογικά να υποθέσουν ότι οι αριθμοί μειώσεως θα βρίσκονται ενδιάμεσα στους αναφερόμενους παραπάνω. Εκτός από τη μείωση της θερμοκρασίας του αέρα, οι δροσεροί δρόμοι ασκούν άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή μεταβάλλοντας τη χρήση ενέργειας σε παρακείμενα κτίρια αλλά για τη μεγιστοποίηση των εξοικονομήσεων πρέπει να επιλέγονται στρατηγικές ανάλογα με το κλίμα, την κυκλοφορία και τις διαμορφώσεις κτιρίων κάθε γειτονιάς, αναφέρεται στη μελέτη. Η ολοκληρωμένη ανάλυση του θέματος είναι αρκετά πολύπλοκη και υπεισέρχονται διάφοροι δευτερεύοντες παράγοντες μεταφοράς θερμότητας αλλά το γενικό συμπέρασμα είναι κατηγορηματικό: «Αν και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που μελετήθηκαν έχουν αποδειχθεί πολυάριθμες και συχνά σε αντίθεση μεταξύ τους, τα συμπεράσματα είναι σαφή: Οι δροσεροί δρόμοι θα μπορούσαν να προσφέρουν τεράστια οφέλη μετριασμού της κλιματικής αλλαγής». * Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει δύο βιβλία: «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας αποδεικνύει έμπρακτα την προσήλωσή της στην απολιγνιτοποίηση και την ενεργειακή μετάβαση της χώρας προς «καθαρές» μορφές ενέργειας, παρέχοντας καθοριστικής σημασίας στήριξη στην προσπάθεια του δήμου Κοζάνης να ενταχθεί στις «100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις έως το 2030» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της εταιρείας. Η δράση της Ε.Ε. «100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις έως το 2030», προωθεί τον μετασχηματισμό τους σε «έξυπνες και ουδέτερες για το κλίμα» πόλεις, υιοθετώντας τρόπους παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας μέσα από ανανεώσιμες πηγές και προηγμένες τεχνολογίες, με χρήση έξυπνων και ευέλικτων συστημάτων διαχείρισης ενέργειας. Παράλληλα, στοχεύει στην αλλαγή και εμπέδωση μίας νέας κουλτούρας στη συμπεριφορά του πολίτη που σέβεται εμπράκτως το περιβάλλον, φροντίζοντας ταυτόχρονα για τη μείωση του περιβαλλοντικού του αποτυπώματος. Οι επιχειρησιακές κινήσεις της ΔΕΠΑ Εμπορίας στην περιοχή προς αυτήν την κατεύθυνση, αποτελούν πολύτιμο «όπλο» στη φαρέτρα του δήμου Κοζάνης για την ένταξη της πόλης στη δράση αυτή. Η ευρύτερη περιοχή της Κοζάνης βρίσκεται στο επίκεντρο του νέου business plan της ΔΕΠΑ Εμπορίας για επενδύσεις που αποβλέπουν στη δημιουργία ενός «πράσινου» χαρτοφυλακίου άνω των 200 MW σε φωτοβολταϊκά έργα, τα οποία ανήκουν στην πολυμετοχική εταιρεία North Solar, όπου η ΔΕΠΑ Εμπορίας και η Kiefer είναι βασικοί μέτοχοι. Παράλληλα, η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει αναλάβει τον συντονισμό του IPCEI έργου «White Dragon». Το «White Dragon» θα συνδυάζει την παραγωγή πράσινου υδρογόνου με τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, αλλά και τη χρήση της θερμότητας για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των δικτύων τηλεθέρμανσης της Δυτικής Μακεδονίας. Ο πυρήνας του έργου βασίζεται στη σταδιακή αντικατάσταση των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Δυτικής Μακεδονίας και τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας με τελικό στόχο την απανθρακοποίηση του ενεργειακού μείγματος της χώρας. Στη συνάντηση του με τον δήμαρχο Κοζάνης, κ. Λάζαρο Μαλούτα, μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητας της πόλης, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ Εμπορίας, κ. Κωνσταντίνος Ξιφαράς δήλωσε: «Η ΔΕΠΑ Εμπορίας στηρίζει έμπρακτα τη μετάβαση του Δήμου Κοζάνης στην κλιματική ουδετερότητα. Οι επενδύσεις στην ευρύτερη περιοχή βρίσκονται στον πυρήνα του επιχειρησιακού σχεδιασμού της ΔΕΠΑ Εμπορίας για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας. Η Κοζάνη μπορεί να αναδειχθεί, μαζί με ολόκληρη την περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας, σε πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης για την Ε.Ε.». Ο Δήμαρχος Κοζάνης κ. Λάζαρος Μαλούτας τόνισε ότι «με την πολύτιμη συμβολή της ΔΕΠΑ Εμπορίας, η πόλη της Κοζάνης «χτίζει» μια ισχυρή υποψηφιότητα για την ένταξη της στις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις έως το 2030. Τα δύο ενεργειακά projects που υλοποιεί η ΔΕΠΑ Εμπορίας, θα έχουν θετικό περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα για την Κοζάνη. θα προσελκύσουν σημαντικές και νέες επενδύσεις στον κλάδο των καθαρών τεχνολογιών, και θα δημιουργήσουν νέες βιώσιμες θέσεις εργασίας στην περιοχή. Με την ένταξη του στη δράση της Ε.Ε., ο Δήμος Κοζάνης θα τύχει ευρωπαϊκής προβολής, θα επαναπροσδιορίσει την ταυτότητα του και θα λειτουργήσει ως πρότυπο καλής πρακτικής τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.»

Τις μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες που σχετίζονται με το κλίμα που αντιστοιχούν σε 91 ευρώ ανά κάτοικο κατέγραψε η Ελλάδα για το 2020 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, που αναδημοσίευσε η Eurostat. Οι απώλειες για τους Έλληνες ήταν σχεδόν τρεις φορές υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ (€27/κάτοικο). Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα, όπως τα κύματα καύσωνα, οι πλημμύρες και οι καταιγίδες, έχουν προκαλέσει οικονομικές απώλειες άνω των 145 δισεκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ την τελευταία δεκαετία. Στην τριάδα με τις χώρες που πλήρωσαν βαρύ τίμημα από την κλιματική αλλαγή η Γαλλία (δεύτερη θέση) με απώλειες ύψους €62 ανά κάτοικο και η Ιρλανδία (τρίτη θέση) με €42/ κάτοικο. Οι χαμηλότερες απώλειες ανά κάτοικο καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (€0,7 ανά κάτοικο), τη Σλοβενία και τη Σλοβακία (€4 και στις δύο χώρες). Δυσοίωνες οι προβλέπεις Σταθερά ανοδικά, κινείται ο μέσος όρος 30 ετών των οικονομικών απωλειών που σχετίζονται με το κλίμα, αυξάνοντας σχεδόν 2% ετησίως την τελευταία δεκαετία. Μόνο το 2020, οι συνολικές οικονομικές απώλειες ανήλθαν σε 12 δισεκατομμύρια ευρώ. Η μεγαλύτερη συνολική απώλεια καταγράφηκε το 2017 (27,9 δισεκατομμύρια ευρώ), υπερδιπλάσια από αυτή του 2020, ως αποτέλεσμα των καύσωνα που καταγράφηκε στην Ευρώπη που στέγνωσε τη γη και προκάλεσαν μεγάλες πυρκαγιές. Η χαμηλότερη συνολική απώλεια παρατηρήθηκε το 2012 (3,7 δισ. ευρώ).

Έξι στρατηγικούς στόχους έχουν οι δράσεις που προωθεί το επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» της περιόδου 2021-2027. Το πρόγραμμα, το οποίο εγκρίθηκε από την Κομισιόν, είναι συνολικού προύπολογισμού 3,6 δισ. ευρώ και σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του Στόχου Πολιτικής 2 του ΕΣΠΑ 2021-2027. Οι στρατηγικοί στόχοι Οι στρατηγικοί στόχοι, όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Ανάπτυξης, συνοψίζονται ως εξής: Προώθηση της ενεργειακής μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας και χρήση ΑΠΕ για ελαχιστοποίηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την πρόληψη και τη διαχείριση κινδύνων που συνδέονται τόσο με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και με τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στα οικοσυστήματα Αστική αναζωογόνηση με έμφαση στο δομημένο και φυσικό αστικό περιβάλλον Βιώσιμη πολυτροπική αστική κινητικότητα-μικροκινητικότητα Ικανοποίηση των απαιτήσεων του περιβαλλοντικού κεκτημένου της ΕΕ στην διαχείριση των στερεών αποβλήτων και υδάτων, ενσωματώνοντας τις παραμέτρους της κυκλικής οικονομίας Διατήρηση της βιοποικιλότητας και την αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων. Το πρόγραμμα συμβάλλει με πόρους του σε ποσοστό 85,2% μέσω δράσεων ΕΤΠΑ και 19,4% μέσω δράσεων του Ταμείου Συνοχής στην επίτευξη των στόχων της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, ενώ σε ποσοστό 18% μέσω δράσεων ΕΤΠΑ συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων διατήρησης και προστασίας της βιοποικιλότητας. Πώς κατανέμεται ο προϋπολογισμός Αναλυτικά ο προϋπολογισμός κατανέμεται ως εξής: 320 εκατ. ευρώ για αστική αναζωογόνηση και βιώσιμη κινητικότητα 445 εκατ. ευρώ για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή 640 εκατ. ευρώ για διαχείριση υδάτινων πόρων 440 εκατ. ευρώ για μετάβαση σε καθαρές πηγές ενέργειας και ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων 75 εκατ. ευρώ για προστασία φυσικού περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας 860 εκατ. για βελτίωση ενεργειακής απόδοσης κατοικιών και επιχειρήσεων 800 εκατ. για διαχείριση στερών αποβλήτων και μετάβαση στην κυκλική οικονομία

Οι επιστήμονες στο MIT πιστεύουν ότι ίσως βρήκαν επιτέλους έναν τρόπο να αντιστρέψουν την κλιματική αλλαγή. Ή, τουλάχιστον, για να βοηθήσουν ώστε να περιοριστεί κάπως το πρόβλημα, επισημαίνει ο ιστότοπος bgr.com που εστιάζει σε επιστημονικά επιτεύγματα και ειδήσεις. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, η ιδέα περιστρέφεται σε μεγάλο βαθμό γύρω από τη δημιουργία και την ανάπτυξη φυσαλίδων πυριτίου που μοιάζουν με λεπτό φιλμ. Οι «διαστημικές φυσαλίδες» όπως τις αποκαλούν (οι επιστήμονες), θα ενώνονταν μεταξύ τους σαν μία σχεδία. Μόλις αναπτυχθεί αυτή στο διάστημα θα έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με τη Βραζιλία. Οι φυσαλίδες θα λειτουργούσαν στη συνέχεια σαν ένα επιπλέον ρυθμιστικό φίλτρο, έναντι της επιβλαβούς ηλιακής ακτινοβολίας που προέρχεται από τον Ήλιο. Ο στόχος με αυτές τις νέες «διαστημικές φυσαλίδες» θα ήταν η χαλάρωση ή ακόμα και η αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής. Η Γη έχει δει αυξανόμενες θερμοκρασίες τους τελευταίους αρκετούς αιώνες. Στην πραγματικότητα, η NASA περιγράφει λεπτομερώς πώς έχει αλλάξει η παγκόσμια θερμοκρασία με τα χρόνια. Τώρα, βλέπουμε τεράστια «στόματα στην κόλαση» να ανοίγουν. Η «πηγή» της ιδέας Υπάρχει, επίσης, το γεγονός ότι οι επιστήμονες μόλις ανακάλυψαν μια ακόμη τρύπα στο στρώμα του όζοντος της Γης. Ως εκ τούτου, η εύρεση τρόπων για τη χαλάρωση ή την αναστροφή της κλιματικής αλλαγής εξακολουθεί να αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για πολλούς. Αυτό το νέο σχέδιο βασίζεται σε μια ιδέα που προτάθηκε για πρώτη φορά από τον αστρονόμο Roger Angel, o οποίος αρχικά πρότεινε τη χρήση ενός «σύννεφου» από μικρά διαστημόπλοια για την προστασία της Γης από την ακτινοβολία του Ήλιου. Οι ερευνητές στο MIT έχουν υιοθετήσει την ίδια βασική ιδέα και τη βελτίωσαν, ωστόσο αντικαθιστώντας τα διαστημόπλοια με φουσκωτές φυσαλίδες πυριτίου. Το να μπορέσουμε να αντιστρέψουμε την κλιματική αλλαγή θα ήταν ένα τεράστιο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, η θωράκιση της Γης από την ακτινοβολία του Ήλιου θα ήταν μόνο ένα μέρος της λύσης. Θα πρέπει ακόμα να περιορίσουμε και άλλα πράγματα. Πώς θα θωρακίσουν τη Γη οι φυσαλίδες; Αλλά πώς ακριβώς προστατεύει μια «σχεδία» διαστημικών φυσαλίδων τη Γη από την ακτινοβολία του Ήλιου; H βασική ιδέα απαιτεί την αποστολή των φυσαλίδων σε συγκεκριμένο σημείο έξω από την ατμόσφαιρα: στο λεγόμενο «Σημείο Λαγκράνζ». Αυτή είναι η τοποθεσία ακριβώς μεταξύ της Γης και του Ήλιου όπου η βαρύτητα «μηδενίζει» καθώς η έλξη του Ήλιου αντισταθμίζει την βαρύτητα της Γης. Ως εκ τούτου, οι διαστημικές φυσαλίδες θα μπορούσαν θεωρητικά να «επιπλέουν» χωρίς μεγάλη έλξη από κανένα σώμα. Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι πιθανότατα θα χρειαστεί ακόμα να στείλουμε κάποιο είδος διαστημικού σκάφους εκεί έξω για να βοηθήσουμε να μείνουν τα πράγματα σε καλό δρόμο. Ωστόσο, θα μπορούσε να μας δώσει μια καλή ευκαιρία να αντιστρέψουμε την κλιματική αλλαγή ή τουλάχιστον να επιβραδύνουμε τις αλλαγές. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το MIT δεν το βλέπει ως εναλλακτική λύση στις τρέχουσες προσπάθειες και στα μέτρα που λαμβάνονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Αντίθετα, είναι μια εφεδρική λύση που προορίζεται να βοηθήσει εάν τα πράγματα ξεφύγουν από τον έλεγχο.

Η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας και η ξηρασία δεν είναι νέα προβλήματα: Ήδη στην πρώιμη εποχή του Χαλκού, μεγάλοι πολιτισμοί κατέρρευσαν λόγω της κλιματικής αλλαγής και ιδίως της ξηρασίας. Αυτό υποστηρίζει ο Γκέρχαρντ Γκέρολντ, καθηγητής γεω-οικολογίας του πανεπιστημίου του Γκέτινγκεν και μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών Λεοπολντίνα, στο βιβλίο του «Η αλλαγή του κλίματος και η κατάρρευση των προηγμένων πολιτισμών – τι μας διδάσκει η ιστορία;». Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πολιτισμούς πολλά χρόνια πίσω Η λεπτομερής του ανάλυση βασίζεται στις επιστημονικές γνώσεις της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της παλαιοκλιματικής έρευνας που αποκτήθηκαν τα τελευταία 20-30 χρόνια. Περιγράφει το πολύπλοκο δίκτυο πολιτιστικών-ιστορικών και περιβαλλοντικών-οικολογικών συνθηκών που επικρατούσαν στο παρελθόν και εξηγεί τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής στην κατάρρευση προηγμένων πολιτισμών από τη Μεσοποταμία και την Ελλάδα έως την Λατινική Αμερική και την Γροιλανδία. Η παλαιολιθική κοινωνία κυνηγών-τροφοσυλλεκτών με χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα άλλαξε κατά τη μετάβαση από το Πλειστόκαινο στο Ολόκαινο με την αύξηση της δασοκάλυψης και την πρώιμη χρήση γης από πολυπληθείς ομάδες μεταξύ 10.000 και 5.000 πΧ (Νεολιθική Επανάσταση) Σε διάφορες περιοχές της Μεσοπαταμίας εμφανίστηκαν προηγμένοι πολιτισμοί κατά την Εποχή του Χαλκού. Η Ουρούκ εξελίχθηκε σε μεγάλη πόλη κατά τη διάρκεια της 4ης χιλιετίας, αλλά λόγω μιας σημαντικά πιο ξηρής κλιματικής φάσης από το 3300-3000 πΧ κατέρρευσε. Επίσης, η μεγάλη Ακκαδική Αυτοκρατορία κατέρρευσε σχετικά απότομα γύρω στα 4200 χρόνια πΧ. Υπεύθυνη για την κατάρρευση όλων των προηγμένων πολιτισμών της ύστερης Εποχής του Χαλκού (γύρω στα 3100 χρόνια πΧ) θεωρείται μεταξύ άλλων η κλιματική αλλαγή η οποία συνοδευόταν από περιόδους μεγάλης ξηρασίας κατά τον διαπρεπή Γερμανό επιστήμονα. Η ξηρασία του 2200 πΧ και οι αρνητικές επιπτώσεις Ενώ όμως η μεγάλη ξηρασία του 2200 πΧ είχε εκτεταμένες αρνητικές επιπτώσεις στην ανατολική Μεσόγειο με αποτέλεσμα οι πόλεις είτε να καταστραφούν ή να εγκαταλειφθούν μέχρι το τέλος της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, αντίστροφα στην ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη και την Κάτω Μεσοποταμία σημειώθηκε πολιτιστική άνοδος κατά την χρονική περίοδο προς τη Μέση Εποχή του Χαλκού. Η δε Ύστερη Εποχή του Χαλκού μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «χρυσή εποχή» όσον αφορά το εμπόριο, τον πλούτο και την διασύνδεση πόλεων-κρατών όπως η Ουγκαρίτ ή το Χαλέπι. Κυρίαρχες ήταν οι αυτοκρατορίες των Χετταίων, των Ασσυρίων και των Αιγυπτίων, καθώς επίσης και οι πόλεις-κράτη του ελλαδικού χώρου όπως των Μυκηνών, της Κρήτης και της Κύπρου. Οι κλιματικές συνθήκες ήταν αρχικά ευνοϊκές. Τα προϊόντα -φυσικά και τα γεωργικά- διακινούνταν συστηματικά μέσω των δρόμων των καραβανιών και των θαλασσίων οδών στη Μεσόγειο. Εκείνη την εποχή υπήρχε ένα μεγάλης κλίμακας, περίπλοκο και σταθερό οικονομικό σύστημα βασισμένο στον καταμερισμό της εργασίας. Μεταξύ του 1200 και του 900 πΧ ωστόσο, κατέρρευσαν αυτοκρατορίες και πόλεις-κράτη, όπως επίσης κατέρρευσε ολοκληρωτικά το εμπόριο και το εμπορικό δίκτυο, η βάση δηλαδή της ευημερίας στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Ο ρόλος των περιβόητων Λαών της Θάλασσας παραμένει αμφιλεγόμενος. Ποια ήταν επομένως η αιτία της κατάρρευσης; Η απάντηση κατά τον Γκέρχαρντ Γκέρολντ είναι ότι «η μεγάλη ξηρασία του 1200-850 πΧ με ένα μικρό διάλειμμα από το 1050-1000 πΧ είχε σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρη την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Λόγω της μείωσης των χειμερινών βροχοπτώσεων κατά 30-50% και των ψυχρότερων θερμοκρασιών που επικράτησαν από το 1100 πΧ, σε μεγάλα τμήματα της Ανατολίας, της Συρίας, της Μέσης Ανατολής όπως επίσης και της Πελοποννήσου δοκιμάστηκε η καλλιέργεια σιτηρών. Έτσι κατέρρευσε μια σημαντική βάση διατροφής η οποία δεν μπορούσε να αντισταθμιστεί πλέον με τις εισαγωγές. Η μεγάλη κατάρρευση οφείλεται σε ένα συνδυασμό διαφόρων παραγόντων, με καθοριστική αιτία τη μεγάλη ξηρασία». Κάτι ανάλογο φαίνεται πως συνέβη και με τις πολυάριθμες βασιλικές πόλεις των Μάγια τον 9ο και 11ο αιώνα μΧ. Ο συγγραφέας του βιβλίου θεωρεί ως αιτίες τα κλιματικά προβλήματα, την αποψίλωση των δασών -προκειμένου να εξασφαλιστεί ο επισιτισμός- και την αύξηση του πληθυσμού: Με εξαίρεση μερικές βασιλικές πόλεις, όπως η Λαμανάι στο Μπελίζ (700-15 μΧ) και η Μαγιαπάν, πρωτεύουσα των Μάγια στο βόρειο Γιουκατάν (1000-1442 μΧ) στο σημερινό Μεξικό, οι πόλεις-κράτη εξαφανίστηκαν κάτω από τον καταπράσινο θόλο του τροπικού δάσους και ανακαλύφθηκαν ξανά στη σύγχρονη εποχή. Οι ξηρασίες δεν ήταν ο μοναδικός λόγος για την κατάρρευσή τους, ωστόσο η συχνή εμφάνισή τους τον 9ο αιώνα (τέσσερις μεγάλες περίοδοι ξηρασίας) και τον 11ο αιώνα συμπίπτει με την υπερεκμετάλλευση των πόρων λόγω της απότομης αύξησης του πληθυσμού και της συνακόλουθης ανεπάρκειας τροφίμων που προκάλεσαν μια πολιτική και κοινωνική κρίση μεταξύ 750 και 750 -1000 μΧ με πολυάριθμες συγκρούσεις και πολέμους. Η ξηρασία και οι κοινωνικές συγκρούσεις Πάντως, η μεταγενέστερη κατάρρευση της Μαγιαπάν, τον 14ο και 13ο αιώνα μΧ, πιθανότατα πυροδοτήθηκε επίσης από μια ξηρασία, η οποία προκάλεσε κοινωνικές συγκρούσεις, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications και στην οποία συμμετείχαν επιστήμονες του Ινστιτούτου Κλιματικής Αλλαγής (PIK) του Πότσνταμ. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι μετά την κατάρρευσή της, οι κάτοικοι μετανάστευσαν σε άλλες μικρότερες πόλεις και έτσι κατάφεραν να επιβιώσουν μέχρι τον 16ο αιώνα. Συμπεραίνουν δε ότι οι επιπτώσεις της ξηρασίας στις πολιτικές και κοινωνικές δομές στην χερσόνησο Γιουκατάν ήταν -αιώνες πριν από την εποχή μας- ιδιαίτερα περίπλοκες, και μπορούν να μας χρησιμεύσουν ως σημαντικό παράδειγμα για την αντιμετώπιση μελλοντικών κλιματικών αλλαγών. Ο Γκέρολντ αφιερώνει και ένα κεφάλαιο στην παρακμή των Βίκινγκς στην Γροιλανδία τον 14ο αιώνα. Οι αυτάρκεις κοινότητες βασίζονταν εκεί στο κυνήγι ζώων και φώκιας, καθώς επίσης και στο εμπόριο προϊόντων της φύσης με την πατρίδα τους την Νορβηγία – μέχρι που οι πάγοι κάλυψαν τη θάλασσα και τους οικισμούς τους και συντόμευσαν τις περιόδους βλάστησης. Έτσι παρήκμασαν. Στο βιβλίο του χρησιμοποιεί και πολλά άλλα ιστορικά παραδείγματα προκειμένου να γίνει σύγκριση με σύγχρονες περιβαλλοντικές κρίσεις και κάνει πολλούς παραλληλισμούς. Απειλούμαστε άραγε και εμείς με ανάλογη κοινωνική κατάρρευση όπως οι πολιτισμοί που περιγράφει; Ο ίδιος απαντά εμμέσως στο τέλος του βιβλίου του ως εξής: «Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο μέσω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σήμερα, τίθεται το ερώτημα ως προς τις συνέπειες σε έναν εξαιρετικά περίπλοκο βιομηχανοποιημένο και παγκοσμιοποιημένο κόσμο».

Καινούργιο ντοκιμαντέρ για την κλιματική αλλαγή έδωσε στη δημοσιότητα ο Μάικλ Μουρ: τo Planet of the Humans, σκηνοθετικό ντεμπούτο του Jeff Gibbs, εδώ και χρόνια συνεργάτη του Moore, θα είναι ελεύθερα διαθέσιμο στο YouTube για τις επόμενες 30 μέρες. Το ντοκιμαντέρ, στο οποίο εκτελεστικός παραγωγός ήταν ο ίδιος ο Moore, δόθηκε στη δημοσιότητα χτες, παραμονή της σημερινής επετείου της Ημέρας της Γης. Ο αρχικός προγραμματισμός προέβλεπε να δοθεί ευρύτερη δημοσιότητα στο Planet of the Humans, αργότερα μέσα στη χρονιά, αλλά οι Moore και Gibbs αποφάσισαν να το παρουσιάσουν τώρα, μεσούσης της πανδημίας, ελπίζοντας ότι θα κάνουν τον κόσμο να σκεφτεί «τον ρόλο που οι άνθρωποι και η συμπεριφορά τους έπαιξαν στο εύθραυστο οικοσύστημά μας». Το ντοκιμαντέρ δεν εστιάζει απλά και μόνο στις καταστροφικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, αλλά παρουσιάζει και μια κριτική θεώρηση των τρόπων με τους οποίους – σύμφωνα με την ανακοίνωση Τύπου – «το περιβαλλοντικό κίνημα έχασε τη μάχη, μέσω επιλογών που έγιναν με καλή θέληση αλλά αποδείχθηκαν καταστροφικές, συμπεριλαμβανομένης της πεποίθησης ότι τα ηλιακά πάνελ και οι ανεμογεννήτριες θα μας σώσουν, και με το να παραδοθεί στα επιχειρηματικά συμφέροντα της Wall Street». «Αγνοήσαμε τις προειδοποιήσεις και, αντιθέτως, διάφοροι αυτοαποκαλούμενοι ηγέτες μάς οδήγησαν μακριά από τις πραγματικές λύσεις που θα μπορούσαν να μας σώσουν» υπογραμμίζει, σε ανακοίνωση, ο Moore. «Αυτή η ταινία δεν χαρίζεται σε κανέναν και αποκαλύπτει την αλήθεια για το πώς μάς παραπλάνησαν στον αγώνα να σώσουμε τον πλανήτη, σε τέτοιο βαθμό που αν δεν ανακρούσουμε πρύμναν ακριβώς τώρα, γεγονότα σαν την τρέχουσα πανδημία θα γίνουν πολυάριθμα, καταστροφικά και ανυπέρβλητα. Η ενθαρρυντική εμπειρία αυτής της ταινίας είναι ότι, στην πραγματικότητα, έχουμε την ευφυΐα και τη θέληση να μην αφήσουμε να συμβεί αυτό – όμως, μόνον αν ξεκινήσουμε αμέσως μια καινούργια περιβαλλοντική εξέγερση» προσθέτει.

Η κλιματική αλλαγή γίνεται όλο και πιο απειλητική για την ανθρωπότητα. Το 2019 καταγράφηκαν 308 φυσικές καταστροφές, το 77% των οποίων αφορούσε το κλίμα, σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση για τις Καταστροφές στον Κόσμο (World Disasters Report) του 2020, η οποία δημοσιεύθηκε από τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (ΔΕΕΣ) σήμερα στη Γενεύη. Σύμφωνα με αυτήν, 97,6 εκατομμύρια άνθρωποι επλήγησαν το 2019 από φυσικές καταστροφές όπως καταιγίδες, καύσωνες και πλημμύρες, ενώ πέθαναν εξ αιτίας τους 24.396 άνθρωποι. «Μακροπρόθεσμα, η αλλαγή του κλίματος είναι μεγαλύτερη πρόκληση από την πανδημία του κορωνοϊού. Η παγκόσμια κοινότητα πρέπει επειγόντως να δράσει για να σταματήσει την υπερθέρμανση του πλανήτη. Τα τελευταία δέκα χρόνια, οι φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα είχαν ως συνέπεια περισσότερους από 410.000 νεκρούς, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων σε φτωχές χώρες. Ο αριθμός των ακραίων καιρικών φαινομένων αυξήθηκε κατά 35% από τη δεκαετία του 1990», δήλωσε ο Κρίστιαν Ρόιτερ (Christian Reuter), γενικός γραμματέας του γερμανικού Ερυθρού Σταυρού, στην εφημερίδα του Βερολίνου «Tagesspiegel».

Τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής κατά τα τελευταία σαράντα χρόνια μπορούν να δουν σε ένα timelapse οι χρήστες του Google Earth και ενώ ο κολοσσός του διαδικτύου εγκαινίασε τη νέα του υπηρεσία. Συγκεκριμένα, η Google διέθεσε στο κοινό τη νέα υπηρεσία Timelapse του Google Earth που επιτρέπει τους χρήστες να «γυρίσουν πίσω το χρόνο» και να παρακολουθήσουν τις αλλαγές που έχουν καταγραφεί στο πλανήτη μας σε βάθος 37 ετών. Κάθε χρήστης της νέας αυτής υπηρεσίας θα έχει τη δυνατότητα αποθήκευσης βίντεο και εικόνων από το Timelapse για δική του χρήση. «Τα τελευταία 15 χρόνια, δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν στραφεί στο Google Earth για να απολαύσουν συναρπαστικές όψεις του πλανήτη μας από αμέτρητες διαφορετικές γωνίες», αναφέρει η Ρεμπέκα Μουρ, διευθύντρια των Google Earth και Earth Engine & Outreach συμπληρώνοντας πως από το 2017 οι χρήστες μπορούν να δουν τον πλανήτη μας και μέσα από μια εντελώς νέα διάσταση - τον χρόνο. «Με τη λειτουργία Timelapse, έχουν ενσωματωθεί στο Google Earth 24 εκατομμύρια δορυφορικές φωτογραφίες των τελευταίων 37 ετών, δημιουργώντας μια διαδραστική εμπειρία τεσσάρων διαστάσεων. Πλέον, ο καθένας μπορεί να παρακολουθεί το χρόνο να εξελίσσεται παντού στον κόσμο, με έναν τρόπο που συνοψίζει σχεδόν τέσσερις δεκαετίες πλανητικών αλλαγών», ανέφερε η Ρεμπέκα Μουρ. «Ο πλανήτης μας αντιμετώπισε ραγδαίες περιβαλλοντικές αλλαγές τον τελευταίο μισό αιώνα – περισσότερες από κάθε άλλη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας. Πολλοί από εμάς βιώσαμε αυτές τις αλλαγές στις κοινότητες μας – προσωπικά, ήμουν μεταξύ των χιλιάδων κατοίκων της Καλιφόρνια που εγκατέλειψαν πέρσι τα σπίτια τους εξαιτίας των πυρκαγιών. Άλλοι αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ως κάτι αόριστο και μακρινό, όπως το λιώσιμο των πάγων και η συρρίκνωση των παγετώνων», συμπλήρωσε. «Με το Timelapse στο Google Earth, έχουμε μια πιο καθαρή εικόνα του μεταβαλλόμενου πλανήτη μας στις άκρες των χεριών μας – μια εικόνα που δείχνει όχι μόνο τα προβλήματα, αλλά και τις λύσεις, καθώς και την μαγευτική ομορφιά των φυσικών φαινομένων σε βάθος δεκαετιών», υπογράμμισε χαρακτηριστικά. Προκειμένου να εξερευνήσετε την εφαρμογή Timelapse στο Google Earth, επισκεφθείτε αυτόν τον σύνδεσμο. Χρησιμοποιώντας τη μπάρα αναζήτησης, μπορείτε να «γυρίσετε τον χρόνο πίσω», σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη θέλετε.