Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • HoloBIM Structural
    HoloBIM Structural

  • Αρθρογραφία

    Αρθρογραφία

    406 ειδήσεις in this category

    1. Αρθρογραφία

      GTnews

      Το Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, αναγνωρίζοντας τη σημασία της βιομηχανικής κληρονομιάς, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του αστικού πολιτισμικού τοπίου, ανακοινώνει την διοργάνωση Πανελλήνιου Συνεδρίου αρχιτεκτονικής με τίτλο «Τα Κάστρα της Βιομηχανίας» Αποκατάσταση, Επανένταξη, Αξιοποίηση, που θα διεξαχθεί στις 12-13-14 Μαΐου 2022 στη Θεσσαλονίκη και καλεί τους ενδιαφερόμενους επιστήμονες να υποβάλουν ανακοινώσεις και να παρακολουθήσουν τις εργασίες του Συνεδρίου.
      Σε αρκετές πόλεις μεγάλα ανενεργά βιομηχανικά συγκροτήματα έχουν ενταχθεί στη ζωή της πόλης μέσω της επανάχρησης. Πολλά όμως παραμένουν ανενεργά έχοντας υποστεί μεγάλες φθορές και κινδυνεύοντας από ανεπανόρθωτες βλάβες. Το συνέδριο θα έχει στόχο να διερευνήσει θέματα που αφορούν στην καταγραφή, τεκμηρίωση και διαχείριση σημαντικών ανενεργών βιομηχανικών συγκροτημάτων και κτιρίων που σήμερα αποτελούν στοιχεία μνήμης.
      Ακόμα, επιδιώκει να αναδείξει το συσχετισμό με ζητήματα βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας και να αναζητήσει συνέργειες, τρόπους και μεθόδους που θα επαναφέρουν αυτά τα συγκροτήματα στην καθημερινή μας ζωή.
      Η διοργάνωση του συνεδρίου επιθυμεί, παράλληλα με την προβολή ζητημάτων αποκατάστασης και επανάχρησης του υλοποιημένου ή προγραμματιζόμενου έργου που αφορά σε ανενεργά βιομηχανικά κτίρια, να ενθαρρύνει το επιστημονικό έργο που μέσα από την έρευνα και τις προτάσεις του μπορεί να φωτίσει τον συσχετισμό του θέματος με ζητήματα εκπαίδευσης καθώς και με το κοινωνικό πεδίο μέσω πρωτοβουλιών και δράσεων κοινωνικής ευαισθητοποίησης.
      Δείτε περισσότερα :https://castlesofindustry.wordpress.com/
    2. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η μελέτη της παθητικής πυροπροστασίας αποτελεί ίσως και ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία στην κατασκευή ενός κτιρίου. Ο μελετητής θα πρέπει να λάβει υπόψη του όλες τις αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες του κτιρίου να τις συνδυάσει με τις απαιτήσεις του κανονισμού (Π.Δ. 41/2018) και να αποφασίσει τις τεχνικές κατασκευαστικές λύσεις που θα εφαρμοστούν καθώς και τα υλικά που θα τις αποτελούν. Στην περίπτωση που δεν έχουμε νέα κατασκευή αλλά ανακαίνιση μιας υπάρχουσας τότε δεν ορίζεται από τον κανονισμό απαίτηση για αναμόρφωση της μελέτης παθητικής προστασίας. Αυτό έχει ως συνέπεια να αγνοούνται σημεία που πρέπει να δοθεί εξαιρετική προσοχή ιδιαίτερα στην εξωτερική όψη ενός κτιρίου.
      Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού για κάθε δομικό στοιχείο θα πρέπει να ορίζουμε την αντίδραση και την αντίστασή του στη φωτιά. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιο πρότυπο που να μπορεί να προσδιορίσει την αντίσταση ενός συστήματος εξωτερικής θερμομόνωσης στη φωτιά. Αυτό που ακολουθείται στην περίπτωση των εξωτερικών όψεων είναι οι απαιτήσεις του πίνακα 15 του κανονισμού.

      Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να παρουσιάσει μια συνολική πρόταση που να λαμβάνει υπόψη όλες τις λεπτομέρειες που πρέπει να μελετηθούν στην περίπτωση της εξωτερικής τοιχοποιίας του κτιρίου. Αναλυτικότερα εκτός από το δείκτη πυραντίστασης ή την αντίδραση στη φωτιά μιας κατασκευαστικής λύσης το νέο πρότυπο λαμβάνει υπόψη του και τις ακόλουθες παραμέτρους που μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν σημεία προσοχής στην επιλογή υλικών για τις κατασκευαστικές λύσεις που εφαρμόζονται.
      Τα 8 σημεία προσοχής λοιπόν είναι:
      Περιορισμός της φωτιάς στην επιφάνεια της εξωτερικής τοιχοποιίας τόσο σε οριζόντιο όσο και σε κατακόρυφο επίπεδο. Περιορισμός της φωτιάς στις εσωτερικές στρώσεις της εξωτερικής τοιχοποιίας. Εκτίμηση του κινδύνου και περιορισμός του στην περίπτωση πτώσης μέρους της όψης Μελέτη στο σημείο σύνδεσης της κατασκευής τόσο οριζόντια όσο και κατακόρυφα (δάπεδο μεταξύ ορόφων, κατακόρυφες κολώνες διαχωριστικές διαμερισμάτων) Προσδιορισμός και μείωση των φλεγόμενων σωματιδίων που μπορεί να προκαλέσουν μετάδοση της φωτιάς. Υπολογισμός του καπνού που εκλύεται κατά την καύση της εξωτερικής τοιχοποιίας Περιορισμός της αυτανάφλεξης με χρήση κατάλληλα ενηλίκων Περιορισμός μετάδοσης φωτιάς από τα ανοίγματα Για κάθε ένα από τα παραπάνω σημεία η μελέτη παθητικής προστασίας πρέπει να δίνει λύση με τη χρήση κατάλληλων υλικών τις εφαρμοζόμενες κατασκευαστικές λύσεις που συναντάμε στην εξωτερική τοιχοποιία. Οι συχνότερες κατασκευαστικές λύσεις είναι τα σύνθετα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης (εικόνα1) και η αεριζόμενη όψη (εικόνα2).


      Ανατρέχοντας λοιπόν τα σημεία που αναφέρθηκαν παραπάνω θα πρέπει να μελετήσουμε τις τεχνικές λεπτομέρειες σε κάθε κατασκευαστική λύση που θα μας εξασφαλίσουν την απαιτούμενη συμπεριφορά του δομικού μας στοιχείου στη φωτιά.
      Το πρώτο σημείο που χρήζει προσοχής είναι η ένωση της μιας ιδιοκτησίας με την άλλη είτε αυτή βρίσκεται σε διπλό είτε σε υπερκείμενο όροφο. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις θα πρέπει η φωτιά να μην μπορεί να μεταδοθεί οπότε θα πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι υπάρχει μια άκαυστη περιοχή που θα αποτρέψει τη μετάδοση της. Αυτό ορίζεται και στον κανονισμό προστασίας και φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.

      Μια εύκολα κατασκευαστική λύση τόσο στα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης όσο και στην αεριζόμενη όψη θα είναι ζώνες πυροφραγής με τη χρήση πετροβάμβακα. Ο πετροβάμβακας ως άκαυστο υλικό με την καλύτερη αντίδραση στη φωτιά θα μπορέσει να καθυστερήσει τη μετάδοση της το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα.
      Το επόμενο σημείο που χρήζει προσοχής και αντιμετώπισης η συμβολή των υλικών στην παραγωγή καπνού αλλά και φλεγόμενων σωματιδίων. Σύμφωνα με το σύστημα των Ευρωπαϊκών κλάσεων, τα δομικά προϊόντα κατατάσσονται σε 3 δευτερεύουσες κατηγορίες, ανάλογα με το βαθμό που αυτά συμβάλουν στην παραγωγή καπνού:
      S1: Μηδενική ή πολύ μικρή παραγωγή καπνού
      S2: Μέτρια παραγωγή καπνού
      S3: Σημαντική παραγωγή καπνού
      Επιπρόσθετα σύμφωνα με το 110 σύστημα των Ευρωπαϊκών κλάσεων, τα δομικά προϊόντα κατατάσσονται σε 3 δευτερεύουσες κατηγορίες, ανάλογα με το βαθμό που αυτά συμβάλλουν στην παραγωγή φλεγόμενων σωματιδίων ή σταγονιδίων:
      d0: Μηδενική παραγωγή φλεγόμενων σωματιδίων ή σταγονιδίων
      d1: Μικρή παραγωγή φλεγόμενων σωματιδίων ή σταγονιδίων
      d2: Σημαντική παραγωγή φλεγόμενων σωματιδίων ή σταγονιδίων
      Πίνακας Δ.1: Πιθανοί συνδυασμοί του συστήματος Ευρωπαϊκών κλάσεων (Euroclass) για την ταξινόμηση των δομικών προϊόντων ως προς την αντίδραση στη φωτιά.  
      Α1 Α2 – si, d0 A2-sl,dl A2 – si, d2 Α2 – s2, d0 A2-s2, dl A2 – s2, d2 A2 – s3, d0 A2-s3, dl A2 – s3, d2 B – si, d0 Β – si, dl B-sl, d2 B- s2, d0 B-s2, dl B – s2, d2 B – s3, d0 B-s3, dl B – s3, d2 C – si, d0 C-sl, dl C-sl, d2 C- s2, d0 C-s2, dl C – s2, d2 C – s3, d0 C-s3, dl C – s3, d2 D – si, d0 D-sl,dl D-sl,d2 D- s2, d0 D – s2, dl D – s2, d2 D – s3, d0 D – s3, dl D – s3, d2 E E-d2 F Σημείωση: Τα προϊόντα κατηγορίας Ε θεωρείται δεδομένο ότι παράγουν καπνό, επομένως δεν εξετάζονται ως προς το κριτήριο «s».   Ο προσδιορισμός των παραπάνω στοιχείων γίνεται από το πρότυπο ΕΝ 13501 και οι πιθανοί συνδυασμοί μπορεί να προκύψουν φαίνεται στον πίνακα παρακάτω.
      Συνεπώς στην εξωτερική τοιχοποιία όχι μόνο η επίδραση του καπνού αλλά και των φλεγόμενων σωματιδίων είναι εξαιρετικά σημαντική καταλληλότερα υλικά είναι αυτά της κατηγορίας Α1 s1-d0, τα οποία έχουν την καλύτερη συμπεριφορά και στον καπνό και στα φλεγόμενα σωματίδια.
      Τα πιο συνηθισμένα θερμομονωτικά υλικά που χρησιμοποιούνται στην εξωτερική θερμομόνωση κατατάσσονται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

      Από τον πίνακα γίνεται φανερό πως ο πετροβάμβακας αποτελεί ίσως το μοναδικό υλικό το οποίο μπορεί να προστατεύσει καλύτερα την εξωτερική τοιχοποιία καθώς δεν συμβάλλει στη μετάδοση της φωτιάς δεν παράγει καπνό και δεν συνεισφέρει στην πτώση φλεγόμενων σωματιδίων. Ο πετροβάμβακας εξάλλου είναι το υλικό που χρησιμοποιείται στις πυροφραγές τόσο στην λύση της εξωτερικής θερμομόνωσης όσο και σε αυτής αεριζόμενη όψεις.
      Παράλληλα δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως τα κτίρια μας πρέπει να συνδυάσουμε τόσο την πυροπροστασία τους αλλά και την ενεργειακή τους αναβάθμιση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι λύσεις που θα προτείνουμε να συνδυάζουν ιδιότητες όπως υψηλή ενεργειακή συμπεριφορά υψηλή αντοχή στη φωτιά αλλά και ηχομόνωση και διαπνοή του κτιρίου. Τα τελευταία χρόνια τα προγράμματα τα οποία εφαρμόζονται στη χώρα μας στοχεύουν αποκλειστικά στην ενεργειακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κατοικιών παραβλέποντας το κόμματι πυροπροστασίας. Οι καταστροφικές φωτιές που έχουμε αντιμετωπίσει στη χώρα μας και αντιμετωπίζουμε μέχρι και σήμερα πρέπει να μας ευαισθητοποιήσουν ακόμα περισσότερο και να βάλουμε τη σωστή πυροπροστασία των κατασκευών μας ως μία από τις πρώτες προτεραιότητες. Ο τεχνικός κόσμος φέρει λοιπόν την ευθύνη της επιλογής κατασκευαστικών λύσεων που θα προστατεύσουν το κτίριο τόσο ενεργειακά όσο και απέναντι στη φωτιά.
      *της Δρ. Στέλλας Χαδιαράκου, Μηχανολόγου Μηχανικού
    3. Αρθρογραφία

      Engineer

      Φέτος, στις 21 Μαρτίου του 2021 γιορτάζουμε διπλή επέτειο. Την Παγκόσμια Ημέρα Δασών, αλλά και, λόγω της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, τον ρόλο που διαδραμάτισαν τα Δάση ως κιβωτός του Ελληνισμού και ορμητήριο για τη ζωή και τη λευτεριά.
      Η χώρα μας είναι κυρίως ορεινή αφού όπου και αν ρίξει κάποιος το βλέμμα  του αυτό θα σταματήσει σε κάποια υψηλή κορυφή.
      Τα βουνά και τα δάση με όλη την πολύπλευρη και πολύτιμη συμβολή τους στη ζωή των Ελλήνων, βοήθησαν και στη διαφύλαξη και συνέχιση της πλούσιας παράδοσης μας. Ο σκλαβωμένος λαός συγκινούνταν ιδιαίτερα από την ελεύθερη ζωή που ζούσαν οι αρματολοί και κλέφτες στα βουνά και τα δάση και την αποτύπωσε στα δημοτικά μας τραγούδια, αλλά και ποιήματα, τα οποία εξυμνούν και τους αγώνες τους για την Πατρίδα και τη λευτεριά.
      Η σημερινή ημέρα είναι μια ημέρα ενημέρωσης και υπενθύμισης στους λαούς για την μεγάλη προσφορά των Δασών σε υλικά και άυλα αγαθά και την ανάγκη προστασίας τους. Η ημέρα αυτή, που ημερολογιακά είναι η πρώτη ημέρα της Άνοιξης επιλέχθηκε ως σύμβολο ανανέωσης και ελπίδας για το μέλλον και ανακηρύχτηκε Παγκόσμια ημέρα Δασών τα τελευταία πενήντα χρόνια, από το 1971.
      Το Ελληνικό δάσος χαρακτηρίζεται από μια πολυλειτουργικότητα που συνδυάζει παραγωγή οικονομικών και προσφορά κοινωφελών αγαθών. Οι διάφορες κοινωφελείς λειτουργίες του αποκτούν με το χρόνο προβάδισμα έναντι του οικονομικού του ρόλου.
      Η οικολογική λειτουργία συντελεί στην προστασία του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε και δραστηριοποιούμαστε.
      Η προστατευτική λειτουργία, αντιδιαβρωτική και  αντιπλημμυρική, συμβάλλει  στην προστασία τόσο των δασικών εδαφών όσο και των πολύτιμων υποδομών και περιουσιών από την καταστροφή.
      Όσον αφορά  τον υδρολογικό κύκλο, ο ρόλος του δάσους στην υδατική οικονομία αλλά και τη βελτίωση της ποιότητας του νερού είναι καθοριστικός και  έχει ήδη αρχίσει να απασχολεί τις περισσότερες χώρες.
      Ανεκτίμητης αξίας είναι και η αισθητική και αναψυχική επίδραση του αφού αποτελεί χώρο ηρεμίας και πνευματικής ανάτασης για  τον σύγχρονο άνθρωπο.
      Τέλος τα δάση αποτέλεσαν και αποτελούν θύλακες πλούσιας βιοποικιλότητας, μια σημαντική κληρονομιά για τις επερχόμενες γενεές.
      Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι σε όλα τα προγράμματα ανάπτυξης οφείλουμε να περιλαμβάνουμε τα δάση, στα οποία θα πρέπει να εφαρμόζεται ορθολογική διαχείριση ώστε να συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξη όχι μόνον σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο
      Η Δασοπονία είναι ένας επιστημονικός κλάδος με κοινωνικό πρόσωπο και θα πρέπει να αξιοποιηθεί όχι μόνο από τους πολιτικούς και τους παράγοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και από τις τοπικές κοινωνίες. ώστε να δρομολογηθεί μια συνεργασία μεταξύ τους με στόχο  την αειφόρο ανάπτυξη. Όλοι μαζί, τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα, οι Δασικές Υπηρεσίες καθώς και οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πρέπει να καταλήξουμε σε συγκεκριμένες προτάσεις και να συμβουλέψουμε σωστά την Ελληνική Πολιτεία.
      Αυτό που σήμερα ονομάζουμε ‘Ελληνική Δασοπονία’ και ‘Ελληνική Δασολογική Εκπαίδευση’, είναι  η μετεξέλιξη της χρήσης και διαχείρισης των δασών της χώρας μας από τα χρόνια της Επανάστασης του 1821 έως σήμερα και αυτή η αποκτηθείσα γνώση και εμπειρία ΄μπορεί να αποτελέσει εφόδιο στην επιτυχή αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος, σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο φυσικό περιβάλλον.
      *Η Θέκλα Τσιτσώνη είναι Πρόεδρος του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ
    4. Αρθρογραφία

      GTnews

      Η Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής “World Architecture Day” δημιουργήθηκε από την UIA International Union of Architects το 1985 και γιορτάζεται κάθε χρόνο την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου, παράλληλα με την Παγκόσμια Ημέρα “World Habitat Day” των Ηνωμένων Εθνών. Το θέμα της World Habitat Day 2023 είναι “Resilient urban economies: cities as drivers of growth and recovery”. Μέσα σε αυτό το θεματικό πλαίσιο, το Συμβούλιο της UIA επέλεξε για την World Architecture Day 2023 το θέμα “Architecture for Resilient Communities”.
      Με αυτό το θέμα, η UIA επιδιώκει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη δυνατότητα αλλά και στην ευθύνη της Αρχιτεκτονικής να συνεισφέρει για την επίτευξη βιώσιμων και ανθεκτικών κοινοτήτων και να ανοίξει μια διεθνή συζήτηση για τη σχέση μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών σε όλες τις χώρες. Ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με το δύσκολο έργο της αποτελεσματικής αντιμετώπισης των σημερινών κλιματικών και κοινωνικών προκλήσεων. Αυτό εγείρει το ζήτημα της αποτελεσματικότητας και της επάρκειας των συμβατικών μέσων σχεδιασμού για την οργάνωση των εδαφών και την άσκηση της Αρχιτεκτονικής με περιβαλλοντικό και κοινωνικό σεβασμό.
      Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής, που θα εορταστεί στις 2 Οκτωβρίου 2023 σε όλο τον κόσμο, αρκετές αρχιτεκτονικές ενώσεις και οργανισμοί σε όλο τον κόσμο διοργανώνουν εκδηλώσεις σύμφωνα με το θέμα που έχει αποφασίσει η UIA. Η ίδια η UIA διεξάγει επίσης σεμινάρια και άλλες εκδηλώσεις με φυσική παρουσία ή διαδικτυακά. Την Ανακοίνωση της UIA για την World Architecture Day 2023 μπορείτε να βρείτε εδώ: 
      https://www.uia-architectes.org/en/news/2023-world-architecture-day-architecture-for-resilient-communities/
    5. Αρθρογραφία

      Engineer

      Ολοένα και συχνότερα είναι πλέον τα πλημμυρικά φαινόμενα στην Αττική, δεδομένης και της καταστροφής των δασών στα βουνά που περικλείουν την πρωτεύουσα, με βασική αιτία το γεγονός ότι η άναρχη δόμηση της Αθήνας στον 20ό αιώνα οδήγησε στο μπάζωμα άνω των 800 χιλιομέτρων υδάτινων ροών, αλλού για δημιουργία οδών και αλλού για οικοδόμηση. 
      Κεντρικοί δρόμοι της πρωτεύουσας όπως η Βασιλέως Κωνσταντίνου, η Καλλιρρόης και η Σταδίου δημιουργήθηκαν με βάση τις υδάτινες ροές που η φύση είχε ανοίξει στο λεκανοπέδιο.   Από τις ιστορικές ροές νερού στην πρωτεύουσα έχουν απομείνει ο Κηφισός και ένα κομμάτι του Ιλισού. Μπορεί μόνο οι παλαιότεροι να θυμούνται τα ονόματα Ηριδανός, Λυκόρεμα, Βουρλοπόταμος, Βοϊδοπνίχτης, Κυκλοβόρος, Διαβολόρεμα, Αλασσώνας καθώς και άλλα ρέματα που διέτρεχαν την Αθήνα, αλλά η φύση δεν τα ξεχνά και μας τα υπενθυμίζει όποτε ανοίγουν οι ουρανοί.
      Η Αττική ήταν ιστορικά χώρος συρροής υδάτων, ως λεκανοπέδιο που είναι. Χιλιόμετρα και χιλιόμετρα ρεμάτων, χειμάρρων και ποταμών διέσχιζαν τον χώρο που περικλείεται από το Αιγάλεω, την Πάρνηθα, την Πεντέλη και τον Υμηττό. Μετά ήρθαν το τσιμέντο και η άσφαλτος, πήραν άναρχα θέση στην πρωτεύουσα, και τα νερά δεν βρίσκουν διέξοδο, παρά τα όποια αντιπλημμυρικά έργα.
      Οι δρόμοι χτισμένοι πάνω σε παλιά ρέματα που έχουν μπαζωθεί είναι και οι πρώτοι που πλημμυρίζουν (φωτ.: SOOC). Τουλάχιστον 550 χιλιόμετρα ρεμάτων και χειμάρρων έχουν μπαζωθεί στην Αττική σύμφωνα με στοιχεία από γεωτρήσεις της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), του πρώην ΙΓΜΕ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα άνω του 80% του υετού, ό,τι δηλαδή πέφτει από τον ουρανό (βροχή, χιόνι ή χαλάζι) να καταλήγει στη θάλασσα και μόνο το 20% ή και λιγότερο να απορροφάται από το έδαφος, αντιστρέφοντας τα αρχικά ποσοστά στην Αττική.
      Σύμφωνα δε με μελέτη του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, τα ανοιχτά ρέματα της Αττικής το 1945, είχαν μήκος 1.280 χιλιόμετρα, ενώ προσφάτως υπολογίζονταν σε μόλις, 434 χιλιόμετρα, κάτι που σημαίνει ότι περί τα 850 χιλιόμετρα ρεμάτων έχουν μπαζωθεί, σκεπαστεί και χτιστεί.
      Υπολογίζεται ότι στις αρχές του προηγούμενου αιώνα την πρωτεύουσα διέτρεχαν περί τα 700 ρέματα, ρυάκια, ποτάμια και χείμαρροι. Καθένα έχει την ιστορία του, συχνά… πονεμένη και σπανίως τρανή. Ο ιερός κατά την αρχαιότητα Ιλισός ξεκινά υπογείως από τον Υμηττό και καταλήγει στον φαληρικό όρμο στην Καλλιθέα, στο μόνο του ανοικτό κομμάτι.
      Καθ’ οδόν ο Ιλισός συλλέγει υπογείως νερά από πολλά ρέματα, όπως αυτό του Ηριδανού, η αρχαία κοίτη του οποίου έγινε αντικείμενο αρχαιολογικής μελέτης προ μερικών δεκαετιών όταν γίνονταν στην Αττική τα έργα δημιουργίας του μετρό της Αθήνας. Τα νερά του, μεταξύ 20 και 60 κυβικών μέτρων την ημέρα, περνούν και σήμερα από την Αρχαία Αγορά προερχόμενα υπογείως από τον Λυκαβηττό.
      Η αρχαία κοίτη του Ηριδανού, στον Κεραμεικό (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ) Επίσης στον Λυκαβηττό είχε την πηγή του και ο Βοϊδοπνίχτης, ενώ από τα Τουρκοβούνια κατέβαινε ο Κυκλοβόρος, με κατεύθυνση το κέντρο της Αθήνας. Από τον Υμηττό κατέβαινε τον Βύρωνα και το Παγκράτι ο Αλασσώνας.
      Στο Φάληρο ακόμη έβρισκαν την έξοδο προς τη θάλασσα, πέρα από τα ποτάμια Ιλισός και Κηφισός, και πολλά ρέματα όπως αυτό της Πικροδάφνης, ο Βουρλοπόταμος και άλλα.
      Πιο γνωστό είναι το ρέμα του Ποδονίφτη, με νερό από τους πρόποδες της Πεντέλης, που διασχίζει Χαλάνδρι, Ψυχικό και Νέα Ιωνία για να καταλήξει υπογείως στον Κηφισό.
      Ο έλεγχος της μετατροπής των υπέργειων οδών ύδατος σε υπόγειες δεν έχει μόνο σημασία για την πρόληψη πλημμυρών, αλλά και για την ευστάθεια κτισμάτων και την κατασκευή υπόγειων δικτύων κάθε είδους. Την περασμένη άνοιξη η ΕΑΓΜΕ τοποθέτησε σε συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ σταθμηγράφο σε γεώτρηση στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, στην περιοχή της Μαυροσουβάλας, στη βόρεια Αττική. Αυτή η εγκατάσταση αποτελεί σταθμό παρακολούθησης του «Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης Υδάτων», για το υπόγειο υδροσύστημα της ΒΑ Πάρνηθας.
    6. Αρθρογραφία

      Engineer

      Οι νέοι, οι γυναίκες και οι ηλικιωμένοι έχουν λιγότερες ευκαιρίες να μετατρέψουν τις επιχειρηματικές τους ιδέες σε πραγματικότητα, σύμφωνα με νέα έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη.
      Οι συντάκτες της έκθεσης, αναφέρουν ότι οι συγκριμένες ομάδες αντιμετωπίζουν προβλήματα πρόσβασης σε χρηματοδότηση, δεξιότητες και δίκτυα, γεγονός που καθιστά δυσκολότερο σε σχέση με άλλες ομάδες της κοινωνίας να ξεκινήσουν τις επιχειρήσεις τους.
      Μεγάλο κόστος
      Αυτοί οι «επιχειρηματίες που λείπουν» κοστίζουν στις οικονομίες ιδέες, καινοτομία και θέσεις εργασίας.
      Η νέα έκθεση ΟΟΣΑ-Ευρωπαϊκή Ένωση « The Missing Entrepreneurs 2021 » δείχνει ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν επιπλέον εννέα εκατομμύρια άνθρωποι που ξεκινούν και διαχειρίζονται νέες επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) – και 35 εκατομμύρια σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ – εάν όλοι ήταν το ίδιο ενεργοί στη δημιουργία επιχειρήσεων όπως συμβαίνει με τους άνδρες 30-49 ετών.
      Αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί σε 50% περισσότερα άτομα που ασχολούνται με την επιχειρηματικότητα πρώιμου σταδίου στην ΕΕ και 40% περισσότερο στις χώρες του ΟΟΣΑ.
      Οι αναλυτές υπογραμμίζουν ότι για να καλυφθεί αυτό το χάσμα, πρέπει να αντιμετωπιστούν τα πρόσθετα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι υποεκπροσωπούμενες κοινωνικές ομάδες.
      Περίπου τα τρία τέταρτα αυτών των «αγνοουμένων» επιχειρηματιών είναι γυναίκες, οι μισοί είναι άνω των 50 ετών και ένας στους οκτώ είναι κάτω των 30 ετών.
      http://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/11/Missing-entrepreneurs-2021-500.jpg
      Οι νέοι
      Οι νέοι δημιουργούν λιγότερες επιχειρήσεις στην ΕΕ από εκείνους ηλικίας 50 ετών και άνω.
      Σχεδόν το ένα τέταρτο των 18 εκατομμυρίων ατόμων που συμμετείχαν στην έναρξη ή τη διαχείριση μιας νέας επιχείρησης στην ΕΕ το 2020 ήταν άνω των 50 ετών – μεγαλύτερο ποσοστό από εκείνους που ήταν μεταξύ 18 και 30 ετών.
      Τι πρέπει να γίνει
      Η έκθεση αναφέρει ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για να υποστηριχθούν οι νέοι στην αξιοποίηση του επιχειρηματικού δυναμικού τους.
      Έρευνες δείχνουν ότι σχεδόν το 45% των φοιτητών πανεπιστημίου σκοπεύουν να ξεκινήσουν μια επιχείρηση εντός πέντε ετών από την αποφοίτησή τους, ωστόσο μόνο το 5% των ατόμων ηλικίας 18 έως 30 ετών εργάζονται ενεργά σε μια start-up.
      Αυτή η πτώση μπορεί να εξηγηθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των κενών δεξιοτήτων.
      Όσοι είναι κάτω των 30 ετών έχουν μόνο 85% περισσότερες πιθανότητες από εκείνους άνω των 50 ετών να είναι σίγουροι για τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους για να δημιουργήσουν μια επιχείρηση.
      Οι γυναίκες
      Οι γυναίκες είναι λιγότερο ενεργές από τους άνδρες στη δημιουργία επιχειρήσεων. Κατά την περίοδο 2016-2020, λιγότερο από το 5% των γυναικών στην ΕΕ συμμετείχαν στη δημιουργία μιας επιχείρησης ή στη διαχείριση μιας επιχείρησης ηλικίας μικρότερης των 42 μηνών σε σχέση με το 8% των ανδρών.
      Παρόμοιο χάσμα εμφανίζεται στις χώρες του ΟΟΣΑ όπου το 9% των γυναικών ξεκινούσαν και διαχειρίζονταν νέες επιχειρήσεις σε σύγκριση με το 13% των ανδρών.
      Αυτές οι διαφορές μεταξύ των φύλων προκαλούνται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των φραγμών στις χρηματοπιστωτικές αγορές, των ελλείψεων δεξιοτήτων και των θεσμικών συνθηκών που επηρεάζουν τα κίνητρα.
      Για παράδειγμα, οι γυναίκες έχουν περίπου 75% περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες στις χώρες του ΟΟΣΑ και της ΕΕ να αναφέρουν ότι διαθέτουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για να ξεκινήσουν μια επιχείρηση.
      Αυτό το χάσμα μεταξύ των φύλων αντιπροσωπεύει μια χαμένη ευκαιρία για οικονομική ανάπτυξη.
      Ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ, Yoshiki Takeuchi, δήλωσε: «Η έλλειψη διαφορετικότητας στην επιχειρηματικότητα είναι μια χαμένη ευκαιρία για τη δημιουργία απασχόλησης και ανάπτυξης στον απόηχο του COVID-19. Περισσότερη χρηματοδότηση, επενδύσεις σε δεξιότητες και υποστήριξη για τις διαφορετικές ανάγκες διαφορετικών επιχειρηματιών είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ίσων ευκαιριών για όσους φιλοδοξούν να λειτουργήσουν τη δική τους επιχείρηση».
      Η έκθεση εξηγεί πώς η πολιτική επιχειρηματικότητας χωρίς αποκλεισμούς μπορεί να ανοίξει ευκαιρίες στην επιχειρηματικότητα σε όλους όσους έχουν μια ιδέα για μια βιώσιμη επιχείρηση, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο και τα χαρακτηριστικά τους. Η αξιοποίηση αυτού του αναξιοποίητου δυναμικού μπορεί να αποκαλύψει νέες ιδέες, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη, τα οποία είναι κεντρικά στα σχέδια για οικονομική ανάκαμψη.
      Πρόοδος, αλλά…
      Μεγάλη πρόοδος έχει σημειωθεί την τελευταία δεκαετία, αναφέρει η έκθεση. Ωστόσο, οι τρέχουσες πολιτικές και προγράμματα δεν αντιμετωπίζουν πάντα επαρκώς τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στην επιχειρηματικότητα διάφορες ομάδες επιχειρηματιών.
      Τρεις προτεραιότητες για τις κυβερνήσεις περιλαμβάνουν ενέργειες για:
      1. Αντιμετώπιση των κενών στη χρηματοδότηση , όπως η αύξηση της μικροχρηματοδότησης που έχει σχεδιαστεί για άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε παραδοσιακά δάνεια και επενδύσεις, καθώς υπάρχει σημαντική ακάλυπτη ζήτηση για αυτά τα χρηματοοικονομικά προϊόντα.
      2. Περιορισμός στα κενά δεξιοτήτων με την κατάρτιση και καθοδήγηση για την επιχειρηματικότητα προσαρμοσμένα στις ανάγκες διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων, π.χ. ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των γυναικών επιχειρηματιών. και
      3. Προσαρμοσμένα προγράμματα για την αντιμετώπιση συστημικών προκαταλήψεων στα συστήματα υποστήριξης της επιχειρηματικότητας, τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στη δημιουργία επιχειρήσεων ομάδες όπως γυναίκες, μετανάστες, νέοι, ηλικιωμένοι και άνεργοι, καθώς και ποικίλες τοπικές συνθήκες.
      Η κατάσταση στην Ελλάδα
      Σύμφωνα με την έκθεση, οι συνθήκες-πλαίσιο για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα βελτιώνονται, ιδίως λόγω των προσπαθειών για τον εξορθολογισμό των κανονισμών και την ενίσχυση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για επιχειρηματίες και ΜΜΕ.
      Η πρόσφατη πρόοδος περιλαμβάνει ένα γενικό μητρώο επιχειρήσεων μίας στάσης (2018) που οδήγησε σε μείωση κατά 70% του κόστους εγγραφής. Ωστόσο, οι συνθήκες της εγχώριας αγοράς έχουν πολλές προκλήσεις.
      Πολλές πολιτικές και προγράμματα επιχειρηματικότητας χωρίς αποκλεισμούς λειτουργούν σε εθνικό επίπεδο από τον οργανισμό απασχόλησης και οι περισσότερες από αυτές τις δημόσιες δράσεις έχουν υλοποιηθεί με την υποστήριξη των διαρθρωτικών ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και διεθνών χορηγών. Η νεανική επιχειρηματικότητα έχει εδραιωθεί με πολλές δράσεις που υλοποιούνται μέσω της Πρωτοβουλίας για την Απασχόληση των Νέων.
      Πρόσφατες τάσεις
      Τα ποσοστά επιχειρηματικότητας σε πρώιμο στάδιο ήταν περίπου ίσα με τον μέσο όρο της ΕΕ για την περίοδο 2016-2020 (περίπου 6%).
      Ωστόσο, περισσότεροι από το ένα τέταρτο των νέων επιχειρηματιών ανέφεραν ότι ξεκίνησαν την επιχείρησή τους από ανάγκη – σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (28% έναντι 18%). Τα κενά στα ποσοστά επιχειρηματικότητας στα αρχικά στάδια μεταξύ των πληθυσμιακών ομάδων ήταν επίσης αρκετά έντονα. Η άρση αυτών των διαφορών (δηλαδή η εφαρμογή του ποσοστού επιχειρηματικότητας πρώιμου σταδίου των ανδρών βασικής ηλικίας σε ολόκληρο τον πληθυσμό) θα είχε ως αποτέλεσμα επιπλέον 68.000 επιχειρηματίες.
      Οι περισσότεροι από αυτούς τους «αγνοούμενους» επιχειρηματίες είναι γυναίκες και περίπου οι μισοί είναι άνω των 50 ετών. Το ποσοστό των εργαζομένων που είναι αυτοαπασχολούμενοι είναι πολύ υψηλό στην Ελλάδα. Το 2020, το ποσοστό αυτοαπασχόλησης ήταν διπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ (28% έναντι 14%). Οι ηλικιωμένοι και οι νέοι, οι οποίοι πλήττονται περισσότερο από τις συνεχιζόμενες επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, έχουν τα υψηλότερα ποσοστά αυτοαπασχόλησης.
      Προκλήσεις
      Η έκθεση υπογραμμίζει ότι στην Ελλάδα εισήχθησαν μια σειρά έκτακτων μέτρων για τη στήριξη των επιχειρηματιών και των αυτοαπασχολούμενων, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής των φόρων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης (χωρίς ΦΠΑ) για τους αυτοαπασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες μεταξύ άλλων.
      Μεταξύ 17 Μαρτίου και 30 Απριλίου 2020, 480.810 ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και μεμονωμένοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων (λιγότεροι από 20 εργαζόμενοι) έλαβαν κρατικό επίδομα 800 ευρώ και επιπλέον 178.538 δικαιούχοι έλαβαν έκτακτη οικονομική ενίσχυση 300 ευρώ ή 534 ευρώ από από την 1η Μαΐου έως τις 31 Μαΐου 2020. Η πρόσθετη οικονομική ενίσχυση παρατάθηκε τον Δεκέμβριο του 2020, συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης του 2019 σε 158.600 αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες (συνολικά 135 εκατομμύρια ευρώ). Τον Μάρτιο του 2021, το πρόγραμμα «Γέφυρα II» άρχισε να προσφέρει επιδοτήσεις για 8 μήνες. Τα κουπόνια κατάρτισης προσφέρονται ευρέως για να συμπληρώσουν αυτά τα οικονομικά μέτρα.
    7. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η χαμηλή ενεργειακή απόδοση του Κτηριακού Τομέα της Ελλάδας αποτυπώνεται στις εξαιρετικά χαμηλές ενεργειακές κλάσεις των κτηρίων που τον συνθέτουν.
      Η πλειονότητα των κτηρίων του Οικιακού Τομέα χαρακτηρίζεται από ελάχιστη έως ανύπαρκτη θερμική μόνωση, καθώς πρόκειται για κτήρια που κατασκευάστηκαν πριν από το 1980, πριν δηλαδή την εφαρμογή του Κανονισμού Θερμομόνωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κανονισμός Θερμομόνωσης, ο οποίος επέβαλε την ύπαρξη θερμομόνωσης στα κτήρια, εισήχθη το 1979 και εφαρμόσθηκε πλημμελώς στις περισσότερες κατασκευές – απουσία σχετικού ελέγχου (συνήθως η σωστή εφαρμογή του αποφέρει την κατάταξη του κτηρίου στις ενεργειακές κλάσεις Γ ή Δ). Εν συνεχεία, η υποχρεωτική εισαγωγή το 2008 της Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης βάσει του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ) και των σχετικών υποχρεωτικών ελέγχων από ελεγκτές δόμησης, απέφερε κτηριακό δυναμικό που κατατάσσεται σε κατηγορίες Β και άνω.
      Από την ανασκόπηση του κτηριακού δυναμικού προκύπτει ότι σχεδόν το 67% των κτηρίων κατοικιών στην Ελλάδα ανήκει στις Ενεργειακές Κλάσεις Ε έως Η (με το 32% να ανήκει στην Η), ενώ μόνο το 6% κατατάσσεται σε Ενεργειακές Κλάσεις Β και άνω. Αντίστοιχα, ο Τριτογενής Τομέας χαρακτηρίζεται από εξίσου παλαιάς κατασκευής κτήρια, με το 87% να κατατάσσεται σε Ενεργειακές Κλάσεις χαμηλότερες από τη Γ. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την επιτακτική ανάγκη για απεξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, εντείνουν σημαντικά την ανάγκη χρήσης ΑΠΕ στα κτήρια, με σκοπό τη μείωση της ενεργειακής ζήτησης και των  εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου των κτηρίων.
      Αναλυτικά, η ανάγκη για ταχεία απεξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων έχει ανοίξει τον δρόμο για την εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ διαφόρων τεχνολογιών επί των κτηρίων, προκειμένου να συμβάλλουν στη μερική ή πλήρη κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών. Πέρα από τα Φωτοβολταϊκά συστήματα (Φ/Β), τα οποία αποτελούν μία εξαιρετικά αποτελεσματική και ευρέως διαδεδομένη τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, άλλου τύπου μονάδες όπως τα συστήματα γεωθερμίας τα οποία μπορούν να συνδυαστούν με αντλίες θερμότητας (Α/Θ) για να εξυπηρετήσουν, σε ετήσια βάση, τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης. Επίσης, αλματώδης είναι και η εξέλιξη της τεχνολογίας των θερμικών ηλιακών (Θ/Η) συστημάτων, τα οποία μπορούν να καλύψουν εκτός των αναγκών των κτηρίων σε ζεστό νερού χρήσης (ΖΝΧ) και σημαντικό μέρος των αναγκών σε θέρμανση χώρων. Οι δύο τελευταίες συνιστώσες ενεργειακής κατανάλωσης αποτελούν και το μεγαλύτερο ποσοστό των ενεργειακών καταναλώσεων των εν λόγω κτηρίων.
      Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, εκπόνησαν μία ολοκληρωμένη τεχνο-οικονομική μελέτη με αντικείμενο την ενεργειακή αναβάθμιση του Εθνικού Κτηριακού Τομέα υπό το πρίσμα της μαζικής εγκατάστασης Θ/Η συστημάτων ή/και άλλων συστημάτων ΑΠΕ. Στόχος αυτής της μελέτης ήταν η ανάδειξη του βέλτιστου σχεδιασμού της ενεργειακής θωράκισης του Κτηριακού Τομέα, ώστε να επιταχυνθεί η εθνική απεξάρτηση από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα της σχετικής επένδυσης.
      Τα συμπεράσματα της μελέτης είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά, αναδεικνύοντας ότι η ορθολογική και τεχνικά τεκμηριωμένη αξιοποίηση των Θ/Η συστημάτων – σε συνδυασμό και με άλλα συστήματα ΑΠΕ – μπορούν να παρέχουν σημαντική ή/και πλήρη κάλυψη των αναγκών των κτηρίων, επιτυγχάνοντας έτσι πολύ υψηλά ποσοστά εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακής αυτάρκειας. Παράλληλα, από τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης τεκμηριώνεται και η αποδοτική εφαρμογή των Α/Θ. Η συγκεκριμένη μελέτη διεξήχθη λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες τιμές ενέργειας (καθώς και διάφορα ρεαλιστικά σενάρια διακύμανσής τους) και τις λιανικές τιμές πώλησης των σχετικών εμπορικών προϊόντων, βασίστηκε δε σε μεθόδους ανάλυσης του κύκλου ζωής της ενεργειακής αναβάθμισης (μέθοδος LCCA). Τέλος, στα Σχήματα 1 και 2, παρουσιάζονται ενδεικτικά τα αποτελέσματα της τεχνο-οικονομικής μελέτης που αφορούν στο σενάριο συγκρατημένης χρέωσης ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και πετρελαίου (Κόστος Προμήθειας Ηλεκτρική ενέργεια 171€/MWhe,  τελικό Κόστος Φυσικού Αερίου 110€/MWhthermal και τελικό Κόστος Πετρελαίου 1,35€/lt).
      Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα δεδομένα του Σχήματος 1, όσον αφορά τα κτήρια του Οικιακού Τομέα και λαμβάνοντας υπόψη το σενάριο συγκρατημένης χρέωσης  η μέγιστη μείωση της ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας που μπορεί να επιτευχθεί ανά κτήριο κυμαίνεται μεταξύ 81% – 90%, με την απόσβεση της επένδυσης ενεργειακής αναβάθμισης των πλέον ενεργειακά φτωχών κτηρίων (κλάσης Η) να επέρχεται σε διάστημα μεταξύ 5 και 12 ετών, χωρίς μάλιστα την αξιοποίηση κάποιας αρχικής επιδότησης (σημειώνεται ότι στα κτήρια ενεργειακής κλάσης Η, στο κόστος της επένδυσης συμπεριλαμβάνεται και η ενεργειακή αναβάθμιση του κελύφους). Αντίστοιχα, στην περίπτωση της αναβάθμισης των κτηρίων ενεργειακών κλάσεων Ε και Δ (τα οποία διαθέτουν ήδη αναβαθμισμένο κέλυφος) σε ιδιαίτερα αποδοτικές κλάσεις, έως και τη Β+, εκτιμάται ότι η μέγιστη μείωση της ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας ανά κτήριο κυμαίνεται μεταξύ 30% – 60%, επιτυγχάνοντας απόσβεση σε χρονικό διάστημα που δεν ξεπερνά τα 5 έτη.
      Όσον αφορά τα κτήρια του Τριτογενούς Τομέα και συγκεκριμένα τα ξενοδοχεία, από τα δεδομένα του Σχήματος 2 συμπεραίνεται ότι η εγκατάσταση Θ/Η συστημάτων σε συνδυασμό με Φ/Β μονάδες, επιφέρει και σε αυτήν την περίπτωση αξιοσημείωτη εξοικονόμηση ενέργειας, η οποία ανέρχεται έως και 68%. Από την άλλη πλευρά, στα κτήρια γραφείων και στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η εγκατάσταση Θ/Η συστημάτων δεν αποδεικνύεται το ίδιο αποδοτική. Σε αυτήν την περίπτωση, η εγκατάσταση συστημάτων ΣΗΘΥΑ ή Α/Θ συνδυαστικά με μικρά Φ/Β συστήματα πλεονεκτεί, λόγω της φύσης των φορτίων και του ωραρίου / περιόδου λειτουργίας αυτής της κατηγορίας κτηρίων, οδηγώντας (σύμφωνα με τα δεδομένα του Σχήματος 2) σε εντυπωσιακή μείωση της ετήσιας ενεργειακής δαπάνης (μεταξύ 35% – 66% για τα κτήρια γραφείων και 46% – 90% για τα σχολικά κτήρια). Αυτό το ύψος εξοικονόμησης, σε συνδυασμό με τη χαμηλή διάρκεια απόσβεσης, αποτελούν σημαντικό κίνητρο για τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου πλαισίου ενεργειακής αναβάθμισης των κτηρίων Δημόσιας Χρήσης.
      Συμπερασματικά, η μελέτη ενεργειακής αναβάθμισης του Εθνικού Κτηριακού Τομέα ανέδειξε ότι η ενεργειακή θωράκιση και η ορθολογική αξιοποίηση όλων των τύπων ΑΠΕ – με την εγκατάσταση των πλέον αποδοτικών συνδυασμών ανά κατηγορία κτηρίων – μπορούν να οδηγήσουν σε μία βιώσιμη λύση (για την Εθνική Οικονομία) ταχείας απεξάρτησης από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, αναβαθμίζοντας τις συνθήκες διαβίωσης ιδιαίτερα των πλέον ευάλωτων νοικοκυριών και τις συνθήκες φοίτησης και εργασίας ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού.
      Τέλος, μέσω αυτής της μελέτης ενισχύεται το κίνητρο των ιδιοκτητών / χρηστών των κτηρίων να αξιοποιήσουν τις κρατικές επιδοτήσεις των προγραμμάτων που βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως είναι το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, πετυχαίνοντας έτσι μεγάλα ποσοστά εξοικονόμησης ενέργειας με το χαμηλότερο δυνατό αρχικό κόστος επένδυσης.
      http://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/02/%CE%B3%CF%811-1-600x476.png http://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/02/%CE%B3%CF%812-552x600.png
      * Συγγραφείς: Φρειδερίκη Κοταρέλα1, Αναστάσιος Κυρίτσης1,3, Νικόλαος Παπανικολάου1, Ευάγγελος Τέντης2, Ιωάννης Περπινιάς2, Γεώργιος Λοΐζος2
      1Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών
      2Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας
      3Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Περιβάλλοντος
    8. Αρθρογραφία

      Engineer

      Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε ως στόχο να καταργήσει σταδιακά όλες τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας έως το 2027. Εντούτοις, η εκτίναξη των τιμών και το ενδεχόμενο να παραμείνει η Ευρώπη δέσμια των απειλών διακοπής της τροφοδοσίας, καθιστά επιτακτική την ταχύτερη δυνατή απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα.
      Πόσο εφικτό είναι κάτι τέτοιο; Θα φανεί στην πράξη. Προς το παρόν και για το προσεχές μέλλον, πάντως, η Ευρώπη είναι ενεργειακά εξαρτημένη από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Το φυσικό αέριο και εν μέρει το πετρέλαιο φτάνει από τη Ρωσία, μέσα από ένα περίπλοκο δίκτυο αγωγών.
      Η Ρωσία παρέχει παραπάνω από το ένα τρίτο του φυσικού αερίου που καταναλώνει η Ευρώπη και παράλληλα παραμένει μια από τις κυριότερες πηγές προμήθειας πετρελαίου στη Γηραιά Ήπειρο. Η ΕΕ εισάγει φυσικό αέριο και από Νορβηγία, Βρετανία και Ολλανδία, αλλά τα αποθέματα των τριών αυτών χωρών εξαντλούνται. Έτσι, η Ρωσία παραμένει ο βασικότερος ενεργειακός τροφοδότης της Ευρώπης, καθώς την προμηθεύει με 158 δισ. μετρικούς τόνους φυσικού αερίου.
      Είναι ενδεικτικό ότι το 50% του φυσικού αερίου που εισάγει η Γερμανία προέρχεται από τη Ρωσία. Η Γαλλία καλύπτει τον ενεργειακό της εφοδιασμό από την Ρωσία κατά 25%, λόγω του γεγονότος ότι στηρίζεται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα στην πυρηνική ενέργεια. Η εξάρτηση της Ιταλίας από το ρωσικό φυσικό αέριο αγγίζει το 46%.
      Μικρότερες χώρες, όπως η Σερβία, η Βόρεια Μακεδονία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Μολδαβία, η Φινλανδία και η Λετονία εξαρτώνται ακόμα περισσότερο από από το ρωσικό φυσικό αέριο. Σε κάποιες περιπτώσεις, η εξάρτηση υπερβαίνει και το 90%. Σημαντική είναι και η εξάρτηση της Ελλάδας. Αντιθέτως, το Ηνωμένο Βασίλειο αντλεί το ήμισυ των ενεργειακών του αναγκών σε φυσικό αέριο από εγχώριες πηγές, ενώ κύριοι προμηθευτές του από το εξωτερικό είναι η Νορβηγία και το Κατάρ. Λόγω της γεωγραφικής θέσης της, η Ισπανία τροφοδοτείται κυρίως από την Αλγερία και τις ΗΠΑ.
      Ο υποθαλάσσιος Nord Stream 1
      Στην Ευρώπη υπάρχουν οι εν ενεργεία αγωγοί, οι αγωγοί που περιμένουν έγκριση, οι αγωγοί που βρίσκονται υπό κατασκευή και τέλος όσοι αγωγοί δεν λειτουργούν πια. Σημαντικός λειτουργικός αγωγός είναι ο υποθαλάσσιος Nord Stream 1, ο οποίος τροφοδοτεί απευθείας τη Γερμανία με ρωσικό φυσικό αέριο, μέσω της Βαλτικής Θάλασσας.
      Έκανε πρεμιέρα το 2011, αλλά το σχέδιο κατασκευής του ξεκίνησε την δεκαετία 1990. Η κατασκευή του, που κόστισε 7,4 δισ. ευρώ, πραγματοποιήθηκε από κοινοπραξία τεσσάρων κορυφαίων εταιρειών, με πρώτη τη ρωσική Gazprom (51%). Το 2012 λειτούργησε και η δεύτερη γραμμή του. Μέσω του Nord Stream 1 διοχετεύεται στην Ευρώπη το 1/3 όλων των εξαγωγών φυσικού αερίου της Ρωσίας προς την Ευρώπη.
      Ο αγωγός συνέδεσε την ρωσική πόλη Vyborg (130 χλμ βορειοδυτικά της Αγίας Πετρούπολης) με την γερμανική πόλη Greifswald. Όπως προαναφέρθηκε διασχίζει υποθαλάσσια τη Βαλτική Θάλασσα, περνώντας από τις ΑΟΖ της Ρωσίας, της Φινλανδίας, της Σουηδίας, της Δανίας, καθώς και από τα χωρικά ύδατα της Ρωσίας, της Δανίας και της Γερμανίας. Έχοντας 1.224 χλμ μήκος, είναι ο μακρύτερος υποθαλάσσιος αγωγός στον κόσμο, ξεπερνώντας τον αγωγό Λάντζελντ κατά 54 χλμ.
      Η ετήσια δυναμικότητα του Nord Stream 1 είναι 55 δισ. κυβικά μέτρα. Αποτελείται από χιλιάδες σωλήνες βάρους 24 τόνων ο καθένας. Η κατασκευή του αγωγού είχε τότε προκαλέσει πολιτικές αντιδράσεις, κυρίως από την Πολωνία. Αναμφίβολα εδραίωσε ακόμα περισσότερο την ενεργειακή εξάρτηση της Γερμανίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά ταυτόχρονα έλυσε με φτηνό τρόπο το ενεργειακό πρόβλημα αυτών των χωρών.
      Ο Nord Stream 2
      Έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή και του παράλληλου υποθαλάσσιου αγωγού Nord Stream 2, αλλά η λειτουργία του έχει παγώσει, αρχικά λόγω κάποιων νομικών προβλημάτων και στη συνέχεια λόγω της ουκρανικής κρίσης. Ο εν λόγω αγωγός φυσικού αερίου θα κάλυπτε ενεργειακές ανάγκες της Γερμανίας, αλλά και γειτονικών ευρωπαϊκών χωρών.
      Ο Nord Stream 2, που κόστισε 11 δισ. δολάρια, έχει μήκος 1.230 χλμ και δυνατότητα να μεταφέρει 151 εκατ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου την ημέρα, δηλαδή έχει τη δυνατότητα να διπλασιάσει την ποσότητα ρωσικού φυσικού αερίου που εισάγει η Γερμανία μέσω Βαλτικής.
      Ο χερσαίος αγωγός Yamal-Europe
      Νοτιότερα υπάρχει ο χερσαίος αγωγός Yamal-Europe, ο οποίος διέρχεται από τη Λευκορωσία και τροφοδοτεί την Πολωνία και τη Γερμανία. Ο αγωγός Yamal-Europe έχει μήκος 4.196 χλμ και συνδέει τα ρωσικά κοιτάσματα φυσικού αερίου στη χερσόνησο Yamal στη δυτική Σιβηρία με την Πολωνία και τη Γερμανία.
      Ο αγωγός διοχετεύει περίπου το 15% της ετήσιας παροχής φυσικού αερίου της Ρωσίας προς τα δυτικά. Η χωρητικότητά του είναι 33 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, ή περίπου 100 εκατ. κυβικά μέτρα την ημέρα. Ο Yamal-Europe άρχισε να λειτουργεί και αντίστροφα, μεταφέροντας φυσικό αέριο από τη Γερμανία προς την Πολωνία.
      Ο υποθαλάσσιος αγωγός Blue Stream
      Στον Νότο βρίσκεται ο υποθαλάσσιος αγωγός Blue Stream με μήκος 774 χλμ και δύο γραμμές, που μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην Τουρκία διαμέσου της Μαύρης θάλασσας. Το κόστος του έργου ήταν 3,2 δισ. δολάρια. Η μεταφορική του ικανότητα είναι 16 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως. Η προετοιμασία του έργου άρχισε το 1997 και η κατασκευή του πραγματοποιήθηκε το 2001-2002.
      Η υποθαλάσσια διαδρομή σχεδιάστηκε από την ιταλική εταιρεία Saipem και το χερσαίο τμήμα στη Ρωσία από την Stroytransgaz (ξεκινάει από τη Σταυρούπολη και καταλήγει στην επαρχεία Κρασνοντάρ). Ο Blue Stream άρχισε να λειτουργεί τον Φεβρουάριο 2003. Ωστόσο, λόγω της διαφωνίας μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας σχετικά με τις τιμές, η επίσημη τελετή έναρξης στο σταθμό μέτρησης αερίου Darusu έγινε στις 17 Σεπτεμβρίου 2005. Ο Blue Stream άρχισε να λειτουργεί πλήρως το 2010.
      Ο γερμανικός αγωγός NEL
      Ένας λιγότερο γνωστός αγωγός είναι ο γερμανικός NEL, ο οποίος κόστισε ένα δισ. ευρώ. Καταλήγει στην πόλη Rehden, έχει μήκος 440 χλμ και μπορεί να μεταφέρει περί 20 δισ. κυβικά μέτρα φυσικό αέριο ετησίως. Παράλληλα συνδέεται με δύο αγωγούς τον Rehden-Hamburg και τον Midal. Στην ουσία τροφοδοτεί το Nότο της Γερμανίας με φυσικό αέριο.
      Ο αγωγός OPAL
      Ο αγωγός OPAL διασχίζει την ανατολική Γερμανία. Κινείται παράλληλα στα γερμανοπολωνικά σύνορα. Έχει μήκος 470 χλμ και μεταφέρει περισσότερα από 35 δισ. κυβικά μέτρα φυσικό αέριο ετησίως. Συνδέεται με τους αγωγούς της κεντρικής Ευρώπης στα γερμανοτσεχικά σύνορα. Με βάση τη νομοθεσία, επειδή ο αγωγός συνδέεται μόνο με τον Nord Stream 1 θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει μόνο το 50% της δυναμικότητας του.
      Η Γερμανία το 2016 άλλαξε αυτήν τη διάταξη, κάτι το οποίο δημιούργησε εντάσεις με την Πολωνία. Συγκεκριμένα, το 2016, κατόπιν αιτήσεως και της Gazprom, η γερμανική ομοσπονδιακή υπηρεσία δικτύων κοινοποίησε στην Κομισιόν την πρόθεσή της να τροποποιήσει ορισμένες διατάξεις της χορηγηθείσας το 2009 εξαιρέσεως.
      Κατ’ ουσίαν, με τη σχεδιαζόμενη τροποποίηση θα καθίστατο δυνατή η εκμετάλλευση της πλήρους δυναμικότητας του αγωγού φυσικού αερίου OPAL, υπό την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον το 50% του φυσικού αερίου που μεταφέρει θα πωλούνταν με δημοπρασίες. Το κατάφεραν για κάποια χρόνια αλλά το 2019, μετά απο πιέσεις-απειλές της κυβέρνησης Τραμπ, οι Γερμανοί επέστρεψαν στον παλιό καθεστώς του 50%.
      Ο αγωγός Soyuz
      Ο αγωγός Soyuz ξεκινάει από την Ρωσία και ενώνεται με τον αγωγό Brotherhood-Transgas. Μέσω της Ουκρανίας τροφοδοτείται η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Σερβία. Μέσω διακλάδωσης, παρέχεται φυσικό αέριο και στην Βοσνία. Επίσης, τροφοδοτείται και η Κροατία μέσω Αυστρίας και Σλοβενίας.
      Μέσω της νότιας διακλάδωσης του Soyuz, η οποία διέρχεται από την Μολδαβία παρέχεται φυσικό αέριο στην Ρουμανία, Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία (με διακλάδωση) και Ελλάδα. Το Μαυροβούνιο και το Κόσοβο δεν διαθέτουν υποδομές φυσικού αερίου, ενώ στην Αλβανία αυτές είναι αρκετά περιορισμένες, χωρίς να διασυνδέονται με διεθνείς αγωγούς.
      Παλαιότερα, όλοι οι αγωγοί που έστελναν ρωσικό φυσικό αέριο ήταν χερσαίοι και περνούσαν από την Ουκρανία. Ήταν εξάλλου πιο σύντομη η διαδρομή και πιο εύκολη η κατασκευή τους. Ήταν οι διαφωνίες μεταξύ Μόσχας και Κιέβου και η ρωσική κατηγορία ότι οι Ουκρανοί έπαιρναν φυσικό αέριο χωρίς να πληρώνουν, που υποχρέωσαν τη Ρωσίας να αναζητήσει εναλλακτικές διαδρομές διοχέτευσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη, παρακάμπτοντας την Ουκρανία. Έτσι προέκυψε ο αγωγός NordStream και το σχέδιο για τον αγωγό SouthStream.
      Ο αγωγός SouthStream
      Το σχέδιο για τον SouthStream, λοιπόν, ήταν μια απόπειρα της Ρωσίας να κατασκευάσει μια επιπλέον οδό προς τις μεγάλες αγορές της Ευρώπης. Είχε σχεδιαστεί να ξεκινάει υποθαλάσσια από την Ρωσία και το υποθαλάσσιο τμήμα του να καταλήγει στην Βουλγαρία από όπου θα διακλαδωνόταν. Ο ένας κλάδος θα πήγαινε στην Ελλάδα και από στην Ιταλία. Ο άλλος κλάδος θα πήγαινε στη Σερβία και από εκεί στην κεντρική Ευρώπη.
      Η ΕΕ αρνήθηκε να εντάξει τον αγωγό στο πλαίσιο των διευρωπαϊκών δικτύων, οι δε ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, ακύρωσαν το σχέδιο, λόγω και της βουλγαρικής στάσης. Έτσι, αντί του SouthStream κατασκευάστηκε ο TurkishStream, ο οποίος μετέφερε ποθαλάσσια ρωσικό αέριο στην τουρκική ακτή και από εκεί τροφοδοτεί την Ελλάδα και άλλες βαλκανικές χώρες.
      Ο αγωγός TurkishStream
      Ο TurkishStream περιλαμβάνει δύο δίδυμους αγωγούς, με ετήσια χωρητικότητα 15,75 δισ. κυβικών μέτρων ο καθένας. Ο πρώτος αγωγός προμηθεύει την Τουρκία και ο δεύτερος τροφοδοτεί τις βαλκανικές χώρες. Έτσι, μεταφέρει ετησίως 31,5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, διασχίζοντας τη Μαύρη Θάλασσα σε μήκος 930 χλμ. Έτσι, η Τουρκία αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα-πελάτη της Ρωσίας μετά τη Γερμανία.
      Ο αγωγός Druzhba
      Ο αγωγός Druzhba που σημαίνει «Φιλία» μεταφέρει πετρέλαιο σε μιαν απόσταση 4.000 χλμ. Ξεκινά από την πόλη Σαμάρα, χωρίζεται εντός της Λευκορωσίας σε δύο κλάδους με τον ένα να πηγαίνει στην Πολωνία και Γερμανία και τον άλλο προς Ουκρανία, Σλοβακία και Τσεχία-Ουγγαρία.
      Ο αγωγός Baltic Pipeline System
      Ο αγωγός BPS (Baltic Pipeline System) είναι πετρελαιαγωγός δυναμικότητας 1,3 εκατ. bbl ημερησίως, που καταλήγει στο λιμάνι Primorsk κοντά στην Πετρούπολη από όπου το πετρέλαιο διοχετεύεται στις αγορές με τάνκερ. Ο επίσης πετρελαιαγωγός BTC, Baku-Tbilisi-Ceyhan μεταφέρει αζέρικο πετρέλαιο στο λιμάνι Τσεϊχάν στη νότια Τουρκία, απέναντι από την Κύπρο. Μεταφέρει αργό πετρέλαιο σε διαδρομή 1.760 χλμ. Ο αγωγός αυτός έγινε με παρότρυνση της Δύσης, η οποία ήθελε να αποφύγει το πέρασμα του αγωγού από ρωσικό έδαφος και επιπλέον έπρεπε να παρακαμφθεί και ο Βόσπορος, στον οποίο υπάρχει κυκλοφοριακή συμφόρηση.
      Η χαρτογράφηση των αγωγών είναι ιδιαίτερα περίπλοκη διαδικασία. Σύμφωνα με το Global Energy Monitor, στο τέλος του 2020 υπήρχαν σε όλον τον πλανήτη τουλάχιστον 2.381 λειτουργικοί αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου που περνούν από την επικράτεια 162 χωρών. Το συνολικό μήκος αυτών των αγωγών υπολογίζεται σε πάνω από 1.180.000 χλμ – είναι δηλαδή αρκετό για να κυκλώσει τη Γη 30 φορές!
      Οι 649 από τους 2.381 είναι αγωγοί πετρελαίου και οι 1.732 αγωγοί μεταφέρουν φυσικό αέριο, ενώ 33 τελούν υπό κατασκευή. Πρώτη σε αγωγούς είναι οι ΗΠΑ. Ακολουθεί η Ρωσία, η οποία διαθέτει αγωγούς πετρελαίου 38.419 χλμ. και φυσικού αερίου 92.831 χλμ. Ακολουθεί ο Καναδάς, η Κίνα και η Αυστραλία.
    9. Αρθρογραφία

      Engineer

      Καθημερινά όλοι οι μηχανικοί βρισκόμαστε μπροστά σε εμπόδια και ασάφειες που οφείλονται στο γεγονός ότι ο τρόπος γραφής της «τεχνικής» νομοθεσίας επιτρέπει την υποκειμενική ερμηνεία της.
      Αυτό οδηγεί σε διαφωνίες με τις αρμόδιες Υπηρεσίες και αβεβαιότητα στους ενδιαφερόμενους.  Απλοί πολίτες, επιχειρηματίες και επενδυτές γνωρίζουν ότι θα αντιμετωπίσουν έναν «Γολγοθά» μέχρι να ολοκληρώσουν ένα έργο.
      Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος και συγκεκριμένα το τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας, έστειλε επιστολή στο ΥΠΕΝ με σκοπό να διευκρινιστούν διάφορα ζητήματα. Δεν είναι μόνο αυτά τα ζητήματα που χρήζουν διευκρινήσεων, αλλά είναι σίγουρα προς τη σωστή κατεύθυνση.
      Συναίνεση συνιδιοκτητών για εργασίες μικρής κλίμακας
      Με τις συνεχείς αλλαγές, προσθήκες και εξαιρέσεις στο Νόμο 4495/17, προέκυψαν κενά και ερωτηματικά. Το θέμα των συναινέσεων είναι πλέον διπλό:
      Δεν αποσαφηνίζεται εάν απαιτείται σε κάποιες περιπτώσεις η συναίνεση συνιδιοκτητών όπως για παράδειγμα στην τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης στις όψεις κτιρίων.
      Δεν αναγράφεται το ακριβές απαιτούμενο ποσοστό συναίνεσης συνιδιοκτητών εκεί όπου απαιτείται.
      Άδεια μικρής κλίμακας και ενημέρωση φακέλου
      Σύμφωνα με την τελευταία σχετική Υπουργική Απόφαση (ΥΑ 43266/1174/11.5.2020) προβλέπεται  η «συσχέτιση» της άδειας εργασιών μικρής κλίμακας με τον φάκελο της οικοδομικής άδειας σχετικά με τροποποιούμενες μελέτες.
      Αυτή η αναφορά δημιουργεί ακόμη μία ασάφεια που μας φέρνει σε δύσκολη θέση απέναντι στους πελάτες μας και δυσκολεύει το έργο μας, καθώς δεν αποσαφηνίζεται ο τύπος αυτής της συσχέτισης.
      Ορθά το ΤΕΕ ζητάει διευκρίνιση καθώς δεν γνωρίζουμε αν η Άδεια Εργασιών Μικρής Κλίμακας επέχει και θέση ενημέρωσης της αρχικής οικοδομικής άδειας.
      Δικαιολογητικά στην πλατφόρμα eΑδειες
      Ένα επίσης σημαντικό σημείο τονίζεται στην επιστολή του ΤΕΕ. Αυτό των απαιτούμενων δικαιολογητικών κατά την έκδοση μιας πολεοδομικής πράξης μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος eΑδειες (άδεια μικρής κλίμακας, οικοδομική άδεια, αναθεώρηση άδειας κλπ).
      Αυτό που εύλογα ζητάμε είναι να γίνει κατηγοριοποίηση των απαιτούμενων δικαιολογητικών στο ηλεκτρονικό σύστημα με πλήρως τυποποιημένο τρόπο ώστε να μην υπάρχει ασάφεια ως προς την απαίτηση ή μη ενός δικαιολογητικού κατά περίπτωση.
      Δυστυχώς δεν είναι λίγες οι φορές που μας ζητούνται από τις Πολεοδομίες επιπλέον δικαιολογητικά κατά το δοκούν, γεγονός που είναι αφενός καταχρηστικό και αφετέρου θίγει την αξιοπιστία μας ως επαγγελματίες και τα συμφέροντα των ενδιαφερόμενων πολιτών. 
      e-γραφειοκρατία
      Εκτός από τις ασάφειες που υπάρχουν και τις βρίσκουμε καθημερινά μπροστά μας, ζούμε σε μια μακρά μεταβατική περίοδο ψηφιακού μετασχηματισμού με προβλήματα που δύσκολα εξαλείφονται, αντιμετωπίζοντας πλέον το φαινόμενο της ψηφιακής γραφειοκρατίας.
      Στη χώρα μας αργήσαμε να ψηφιοποιήσουμε πολλές διαδικασίες και αυτό γίνεται με διαφορετική ταχύτητα μεταξύ των διαφόρων Δημόσιων Υπηρεσιών. Αυτή τη στιγμή λοιπόν, έχουμε μεν έναν ηλεκτρονικό τρόπο έκδοσης αδειών, παρόλα αυτά, πίσω από αυτό κρύβεται ακόμη ο βραχνάς της γραφειοκρατίας και της σύγχυσης.
      Αυτό συμβαίνει κυρίως για δυο λόγους:
      Ο πρώτος και βασικότερος λόγος είναι η ίδια η νομοθεσία. Με συνεχείς τροποποιήσεις, αδικαιολόγητη πολλές φορές πολυπλοκότητα και αλλεπάλληλες παραπομπές σε άλλους νόμους, καθιστούν δύσκολη ή και αδύνατη μια πλήρη μετάβαση σε ένα άρτιο ψηφιακό σύστημα.
      Ο δεύτερος λόγος είναι οι βάσεις δεδομένων. Δεν υπάρχει ακόμη ψηφιακή σύνδεση βάσεων δεδομένων μεταξύ των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών. Στις  Πολεοδομίες δεν υπάρχει καν ψηφιακή βάση δεδομένων για το αρχείο οικοδομικών αδειών, αναθεωρήσεων, ενημερώσεων, τακτοποιήσεων κ.λπ.. Αντ’ αυτού υπάρχει ένα γηρασμένο έντυπο αρχείο που κάνει τις διαδικασίες δυσλειτουργικές και χρονοβόρες για όλους (πολύ περισσότερο στα χρόνια του Covid-19).
      Οι προβλέψεις για εξάλειψη των προβλημάτων δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικές, καθώς  η νομοθεσία και ο τρόπος γραφής είναι λίγο-πολύ δεδομένα,  ενώ για τη δημιουργία ψηφιακών αρχείων και βάσεων δεδομένων μάλλον είμαστε ακόμη μακριά.
      Οι αλλαγές αυτές απαιτούν μεταρρυθμιστικές τομές, ισχυρή πολιτική βούληση και οργανωμένη πίεση από τον κλάδο των μηχανικών στην Πολιτεία.
      του Πέτρου Παπαναούμ, MScΔιπλ. Μηχανολόγου Μηχανικού – Τεχνικού Συμβούλου
    10. Αρθρογραφία

      Engineer

      Με τον Ν. 4685/2020 επιχειρείται η τακτοποίηση των κατοικιών που βρίσκονται  σε οικιστικές πυκνώσεις μέσα από μια διαδικασία προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση και τις λοιπές διοικητικές κυρώσεις. Κατά το άρθρο 51 Ν.4685/2020, ως οικιστικές πυκνώσεις ορίζονται  οι συγκεντρώσεις κατοικιών οι οποίες παρουσιάζουν  λειτουργική ενότητα (λόγω του αριθμού τους, της εγγύτητας μεταξύ τους, της εξυπηρέτησής τους από κοινά δίκτυα {ύδρευσης, ενέργειας κλπ}), όπως προκύπτουν από τις οικονομοτεχνικές μελέτες του άρθρου 53.  Κατοικίες και κατασκευές που τις συνοδεύουν οι οποίες βρίσκονται σε οικιστικές πυκνώσεις εντός περιοχών που περιλαμβάνονται σε αναρτημένους ή κυρωμένους δασικούς χάρτες ή βρίσκονται σε δάση/δασικές εκτάσεις σε περιοχές για τις οποίες δεν έχει γίνει ανάρτηση δασικού χάρτη μπορούν να εξαιρεθούν προσωρινά από την κατεδάφιση και τις λοιπές διοικητικές κυρώσεις (σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 52-55 Ν. 4685/2020).   
      Αποκλείεται η υπαγωγή στην διάταξη του άρθρου 55 για:
      1)  κτίρια τα οποία δεν έχουν τον χαρακτήρα κατοικίας ή κατασκευής που συνοδεύει την κατοικία.
      2) κτίρια και λοιπές κατασκευές που έχουν ανεγερθεί μετά τις 28-7-2011.
      3) κτίρια και κατασκευές που βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000,  σε υγροτόπους που προστατεύονται με την συνθήκη Ramsar, σε περιοχές για τις οποίες ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις για την φύση  ή το τοπίο , εκτός αν κατασκευάστηκαν πριν τον χαρακτηρισμό αυτών των περιοχών.
      4) κτίρια – κατασκευές σε περιοχές υποχρεωτικά αναδασωτέες λόγω πυρκαϊάς, τα οποία έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης.
      5) κτίρια – κατασκευές που η διατήρησή τους παρακωλύει την διαφυγή πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων  σε περίπτωση πυρκαϊάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.
      6)  Κτίρια και λοιπές κατασκευές που εμπίπτουν στις περιπτώσεις δ`, ε`, ζ`, η`, θ`, ι`, ια`, ιγ`, ιδ`, ιε`, ιστ`, ιζ` και ιη` της παραγράφου 1 του άρθρου 89 του ν. 4495/2017.
      Ο κύριος, νομέας ή κάτοχος της κατοικίας  υποβάλλει αίτηση για την υπαγωγή στην διάταξη του άρθρου 55 σε  διαδικτυακή πλατφόρμα που τηρεί το ''ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ”. Δικαίωμα υποβολής της αίτησης έχουν και όσοι κατέθεσαν αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος δασικού χάρτη, αντιρρήσεις, αίτηση ακύρωσης ή οποιοδήποτε διοικητικό ή ένδικο βοήθημα με το οποίο αμφισβητούν ότι η ιδιοκτησία τους έχει δασικό χαρακτήρα. Η αίτηση πρέπει να περιλαμβάνει :α) περιγραφή κατοικίας – κατασκευών ως προς την δομημένη επιφάνεια, την κάλυψη και το ύψος. β)Χρήση κατοικίας. γ) εντοπισμό της κατοικίας στην ιστοσελίδα “ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ”, στον διαδικτυακό τόπο ανάρτησης δασικών χαρτών και υποβολής αντιρρήσεων δ)Υπεύθυνη δήλωση για την αλήθεια των υποβαλλόμενων στοιχείων
      Η υποβολή της αίτησης έχει ως συνέπεια την άμεση αναστολή των διοικητικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί, την μη επιβολή νέων , συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση  μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας του άρθρου 55. Η αναστολή και η προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση δεν ισχύει όταν είναι επιβεβλημένη η άμεση κατεδάφιση  λόγω άμεσου κινδύνου για την ζωή, το περιβάλλον ή την περιουσία.
      Αν έχει αναρτηθεί ο δασικός χάρτης, η προθεσμία υποβολής της αίτησης  είναι 6 μήνες από την έναρξη ισχύος του Ν. 4685/2020. Αν ο δασικός χάρτης αναρτηθεί μετά την έναρξη ισχύος του Ν. 4685/2020, η προθεσμία υποβολής της αίτησης είναι 6 μήνες από την ανάρτηση του δασικού χάρτη. Δεν αναστέλλεται η προθεσμία για όσους έχουν υποβάλλει αντιρρήσεις, αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος, αίτηση ακύρωσης ή έχουν αμφισβητήσει με διοικητική ή δικαστική διαδικασία τον δασικό χαρακτήρα της έκτασης όπου βρίσκεται η κατοικία τους.
      Για κάθε Περιφέρεια της χώρας συντάσσεται οικονομοτεχνική μελέτη (άρθρο 53 Ν 4685/2020), στην οποία καταγράφεται η δόμηση των εκτάσεων που περιλαμβάνονται στους αναρτημένους ή κυρωμένους δασικούς χάρτες ή σε δασικές περιοχές αν δεν έχει γίνει ανάρτηση ή κύρωση δασικού χάρτη.
      Στην οικονομοτεχνική μελέτη περιγράφονται: ο αριθμός, το εμβαδόν, η κάλυψη των κτιρίων και κατασκευών, η χρήση τους, η ημερομηνία κατασκευής, η χωρική κατανομή σε οικιστικές πυκνώσεις, οι συνέπειες διατήρησης των κατασκευών, η αναγκαιότητα άμεσης κατεδάφισης, οι συνέπειες {κοινωνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές} που θα έχει τόσο η κατεδάφιση όσο και η προσωρινή διατήρηση των αυθαίρετων κατασκευών, οι αναγκαίες ενέργειες αντιστάθμισης για την διατήρηση του δασικού ισοζυγίου ανά περιοχή μελέτης ή Περιφερειακή Ενότητα ή Περιφέρεια. Οι οικονομοτεχνικές μελέτες καταρτίζονται με βάση στοιχεία που συλλέγονται με κάθε πρόσφορο τρόπο ( αεροφωτογραφίες, δορυφορικές απεικονίσεις, αυτοψία).
      Ύστερα από πρόταση των Υπουργών Οικονομικών και  Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκδίδεται προεδρικό διάταγμα (άρθρο 54 Ν 4685/2020), το οποίο λαμβάνει  υπόψη τις οικονομοτεχνικές μελέτες και καθορίζει:1)  τις περιοχές στις οποίες παρατηρούνται οικιστικές πυκνώσεις για τις οποίες είναι δυνατόν να ισχύσει η προσωρινή εξαίρεση  από την κατεδάφιση και η προσωρινή αναστολή διοικητικών κυρώσεων.
      2) τα  κριτήρια υπαγωγής των οικιών (ιδίως ο βαθμός κατά τον οποίο η προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση δεν προκαλεί βλάβη στα δασικά οικοσυστήματα, σε συνδυασμό με μέτρα αντιστάθμισης)
      3)  τις συνέπειες υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος νόμου ( η προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση και ο χρόνος αυτής, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 30 έτη, ανάκληση- αναστολή των ληφθέντων διοικητικών μέτρων, αναστολή επιβολής νέων διοικητικών κυρώσεων, αναστολή εκκρεμών ποινικών διώξεων, μη άσκηση νέων).
      4) τα μέσα απόδειξης για τον χρόνο ανέγερσης και ολοκλήρωσης  των κατοικιών (αεροφωτογραφίες, τίτλοι ιδιοκτησίας, δικαστικές αποφάσεις, έγγραφα δασικών υπηρεσιών, έγγραφα πολεοδομικών υπηρεσιών)
      5)  τον φορέα διαχείρισης και ελέγχου των αποδεικτικών μέσων του χρόνου ολοκλήρωσης των κτιρίων,  την διαδικασία για δειγματοληπτικό έλεγχο των στοιχείων, τις συνέπειες υποβολής ανακριβών στοιχείων
      6) τον τρόπο υπολογισμού ενιαίου προστίμου για την υπαγωγή στον Ν. 4685/2020. Το πρόστιμο υπολογίζεται με βάση το κτίριο, τις συνοδεύουσες κατασκευές, τον καταληφθέντα περιβάλλοντα χώρο,  την επιφάνεια κτιρίου σε τετραγωνικά μέτρα, την παλαιότητα του κτιρίου, την αξία της δασικής γης, το κόστος αναδάσωσης ανά στρέμμα, την αντικειμενική αξία της πλησιέστερης ζώνης. Καθορίζεται επίσης ο τρόπος καταβολής του προστίμου, εφάπαξ ή σε δόσεις, ο αριθμός δόσεων, έκπτωση σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, συνέπειες καθυστέρησης καταβολής,  η διαδικασία κατάθεσης, απόδοσης, εξόφλησης.
      7)  τα μέτρα αντιστάθμισης ( αναδασώσεις, δασοτεχνικά έργα, μελέτες και έργα για την προστασία και διαχείριση δασικών οικοσυστημάτων, κατεδαφίσεις κατασκευών που δεν υπάγονται στις διατάξεις του νόμου.)
       δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας μέσω της οποίας ασκείται εποπτεία  για την μη ανέγερση νέων κατασκευών εντός δασών.
       9) κυρώσεις για τα κτίρια που δεν θα υπαχθούν στις ρυθμίσεις και για τα κτίρια που ανεγείρονται μετά τις 28-7-2011.
      10) τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την υπαγωγή στην ρύθμιση.
      Εντός 6 μηνών από την έκδοση του προεδρικού διατάγματος, ο ενδιαφερόμενος συμπληρώνει την αίτηση με τα δικαιολογητικά που ορίζει το προεδρικό διάταγμα. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία, αίρεται η αναστολή των διοικητικών κυρώσεων. Εντός 2 μηνών από την συμπλήρωση των δικαιολογητικών,  γνωστοποιείται στον ενδιαφερόμενο η αποδοχή ή απόρριψη του αιτήματος. Σε περίπτωση απόρριψης, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ασκήσει προσφυγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο. Η προσφυγή δεν παρατείνει την αναστολή. Η αναστολή λήγει αυτοδικαίως με την έκδοση της απορριπτικής απόφασης. Αν γίνει αποδεκτό το αίτημα, η γνωστοποίηση της αποδοχής συνοδεύεται από τον υπολογισμό του καταβλητέου προστίμου, το οποίο αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο.
      Τέλος, να σημειωθεί ότι με απόφαση της Ολομέλειας ΣτΕ 685/2019  έχει κριθεί ότι  η συνταγματική υποχρέωση διαφύλαξης του εν γένει δασικού πλούτου της χώρας καθιστά κατ’ εξαίρεση μόνον επιτρεπτή τη μεταβολή της μορφής των δασικού χαρακτήρα εκτάσεων, τούτο δε εφόσον προέχει για την εθνική οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση, επιβαλλόμενη από λόγους δημοσίου συμφέροντος  Προέχουσα χρήση υπό την ανωτέρω έννοια, ουδέποτε αποτελεί η αξιοποίηση δασικού χαρακτήρα εκτάσεων για οικιστικούς σκοπούς, οι οποίοι δεν συνιστούν λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, που θα δικαιολογούσαν τη μεταβολή του προορισμού του δάσους. Ο σκοπός δημοσίου συμφέροντος που επιδιώκεται να εξυπηρετηθεί με την απώλεια δασικού πλούτου και δεν μπορεί, κατά τα ανωτέρω, να είναι η οικιστική αξιοποίηση, οφείλει να σταθμίζεται προς τη διατήρηση άθικτου του τελευταίου, η οποία αποτελεί εξ ορισμού σκοπό δημοσίου συμφέροντος συνταγματικής εμβέλειας. Η στάθμιση αυτή πρέπει να διενεργείται από τα αρμόδια δημόσια όργανα, νομοθετικά και διοικητικά, δεν είναι δε ανεκτή η καταστροφή της δασικής βλάστησης ορισμένης δασικού χαρακτήρα εκτάσεως από οποιονδήποτε τρίτο. Η καταστροφή αυτή, εφόσον, παρά ταύτα, λάβει χώρα, καθιστά υποχρεωτικώς ληπτέο το συνταγματικό μέτρο της αναδάσωσης και, περαιτέρω, την υπαγωγή της δασικής έκτασης που καταστράφηκε σε προστατευτικό καθεστώς ακόμη αυστηρότερο από το προβλεπόμενο για τις εκτάσεις που διατηρούν τη δασική τους μορφή.
      της Χριστίνας Δεστούνη, Δικηγόρου Καλαμάτας
    11. Αρθρογραφία

      Engineer

      Στις τρεις πιο ακριβές χώρες της ΕΕ περιλαμβάνεται η Ελλάδα σε ότι αφορά τις τιμές και τα ενοίκια της αγροτικής γης, ενώ σημαντικές διαφοροποιήσεις και τεράστιες αντιθέσεις παρουασιάζει το κόστος των χωραφιών στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών.
      Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το 2022, παρουσιάζονται σοβαρές διακυμάνσεις στις τιμές των χωραφιών της Ελλάδας, καθώς στη Δυτική Ελλάδα κυμαίνονταν από 6.290 ευρώ και στην Αττική το αντίστοιχο ποσό έφτανε τα 84.820 ευρώ, ενώ ο εθνικός μέσος όρος ήταν 13.571 ευρώ ανά εκτάριο.
      Επίσης, η διαφορά μεταξύ της τιμής των μόνιμων χορτολιβαδικών εκτάσεων και των αροτραίων γαιών ήταν μεγαλύτερη, σχεδόν 20πλάσια, στην περιοχή του Βορείου Αιγαίου. Η διαφορά αυτή κυμάνθηκε μεταξύ 1.757 ευρώ ανά εκτάριο μόνιμων χορτολιβαδικών εκτάσεων και 36.435 ευρώ ανά εκτάριο αροτραίων γαιών. Από άποψη απόλυτης τιμής η διαφορά ήταν μεγαλύτερη στην Αττική, η οποία άγγιξε τα 59.820 ευρώ ανά εκτάριο (84.820 ευρώ ανά εκτάριο αρόσιμης γης και 25.000 ευρώ ανά εκτάριο μόνιμων βοσκοτόπων).
      Σημαντικές διαφοροποιήσεις
      Ο αγρότης είτε είναι ιδιοκτήτης της γης που χρησιμοποιείται για αγροτικούς σκοπούς ή/και νοικιάζει αγροτική γη και καταβάλλει ετησίως ένα ποσό στον ιδιοκτήτη της γης. Αυτές οι τιμές,  όπως επισημαίνει η Eurostat, και τα ενοίκια διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ και μεταξύ των περιφερειών λόγω εθνικών παραγόντων  (όπως οι νόμοι), περιφερειακών παραγόντων (πχ κλίμα και εγγύτητα σε δίκτυα) και τοπικών παραγόντων παραγωγικότητας (όπως η ποιότητα του εδάφους, η κλίση ή η αποστράγγιση). Οι δυνάμεις της αγοράς που αφορούν την προσφορά και τη ζήτηση, μπορούν επίσης να επηρεάσουν την τιμή της αγροτικής γης.
      Το 2022, η μέση τιμή 1 εκταρίου αρόσιμης γης στην ΕΕ έφτανε στα 10.578 ευρώ. Αυτή η μέση τιμή ήταν 45 φορές μεγαλύτερη από τη μέση ετήσια τιμή ενοικίασης των 233 ευρώ ανά εκτάριο. 
      Οι τιμές της καλλιεργήσιμης γης
      Μεταξύ των 21 χωρών της ΕΕ για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για το 2022, η τιμή 1 εκταρίου καλλιεργήσιμης γης κυμάνθηκε από 3.700 ευρώ κατά μέσο όρο στην Κροατία και έως 233.230 ευρώ κατά μέσο όρο στη Μάλτα. Τα στοιχεία για τη Μάλτα αντικατοπτρίζουν την περιορισμένη διαθεσιμότητα αγροτικής γης και την πίεση για εναλλακτικές χρήσεις, με αποτέλεσμα οι τιμές να είναι υψηλότερες από ό,τι σε άλλα κράτη μέλη.
      Υπήρχαν τρεις χώρες της ΕΕ στις οποίες παρατηρήθηκαν ιδιαίτερα έντονες περιφερειακές διακυμάνσεις στις τιμές γης για 1 εκτάριο καλλιεργήσιμης γης. Στις Κάτω Χώρες, οι τιμές κυμαίνονταν από 66.051 ευρώ στο Friesland και έως 150.644 ευρώ στο Flevoland, ενώ ο εθνικός μέσος όρος ήταν 85 431 ευρώ ανά εκτάριο. Στην Ελλάδα, οι τιμές κυμαίνονταν από 6.290 ευρώ στη Δυτική Ελλάδα έως 84.820 ευρώ στην Αττική, ενώ ο εθνικός μέσος όρος ήταν 13.571 ευρώ ανά εκτάριο. Στην Ισπανία, οι τιμές κυμάνθηκαν από 4.906 ευρώ στην Extremadura έως 83.299 ευρώ στις Κανάριες Νήσους, ενώ ο εθνικός μέσος όρος ήταν 10.263 ευρώ ανά εκτάριο.
      Οι φθηνότερες περιοχές
      Οι φθηνότερες περιοχές για την αγορά 1 εκταρίου καλλιεργήσιμης γης το 2022 ήταν οι Övre Norrland (2.041 ευρώ κατά μέσο όρο) και Mellersta Norrland (2.437 ευρώ) στη Σουηδία.
      Η αρόσιμη γη είναι ακριβότερη από τα μόνιμα λιβάδια σχεδόν παντού στην ΕΕ.
      Η μέση τιμή 1 εκταρίου αρόσιμης γης στην ΕΕ ήταν περίπου 2.200 ευρώ υψηλότερη από τη μέση τιμή 1 εκταρίου μόνιμων χορτολιβαδικών εκτάσεων το 2022 (στα 8.393 ευρώ). Η αρόσιμη γη ήταν ακριβότερη από τους μόνιμους βοσκότοπους σε όλες σχεδόν τις χώρες και περιφέρειες, με εξαιρέσεις το Λουξεμβούργο και την Comunidad de Madrid.
      Οι μόνιμοι βοσκότοποι ήταν οι φθηνότεροι στη Βουλγαρία με 1.887 ευρώ ανά εκτάριο το 2022, σχεδόν τέσσερις φορές λιγότερο από το αντίστοιχο κόστος 1 εκταρίου αρόσιμης γης (7.303 ευρώ). 
      Τα αγροτικά ενοίκια
      Όπως και με τις τιμές της γεωργικής γης, υπήρχαν επίσης σημαντικές διαφορές στα μισθώματα γης μεταξύ των χωρών και των περιφερειών. Εντός της ΕΕ, η μέση τιμή ενοικίασης αρόσιμης γης ή/και μόνιμων βοσκοτόπων ήταν 199 ευρώ ανά εκτάριο, με εύρος από 57 ευρώ ανά εκτάριο κατά μέσο όρο στη Σλοβακία έως 843 ευρώ ανά εκτάριο κατά μέσο όρο στις Κάτω Χώρες.
      Μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ, η ενοικίαση 1 εκταρίου γεωργικής γης ήταν πιο ακριβή το 2022 στην ολλανδική περιφέρεια Flevoland (1.764 ευρώ ανά εκτάριο), ακολουθούμενη από τις Κανάριες νήσους στην Ισπανία (1.136 ευρώ ανά εκτάριο) και την Αττική στην Ελλάδα (1.048 ευρώ ανά εκτάριο).
      Αντίθετα, οι τιμές ενοικίασης ήταν χαμηλότερες στις περιοχές Mellersta Norrland και Övre Norrland (και οι δύο 24 ευρώ ανά εκτάριο) στη Σουηδία, ακολουθούμενες από τις περιοχές Stredné Slovensko και Východné Slovensko (και οι δύο 39 ευρώ) στη Σλοβακία. Οι μόνιμοι βοσκότοποι είναι η κύρια γεωργική χρήση γης στις περιοχές αυτές.
      Μεταξύ των χωρών της ΕΕ που ανέφεραν συγκεκριμένες τιμές ενοικίασης για αρόσιμη γη και για μόνιμους βοσκότοπους, η ενοικίαση μόνιμων βοσκοτόπων ήταν σχεδόν πάντα φθηνότερη από την ενοικίαση αρόσιμης γης. Το μίσθωμα για 1 εκτάριο μόνιμων χορτολιβαδικών εκτάσεων το 2022 κυμαινόταν από 32 ευρώ κατά μέσο όρο στη Σλοβακία έως 354 ευρώ κατά μέσο όρο στην Ιρλανδία, ενώ οι αντίστοιχες τιμές ενοικίασης για αρόσιμη γη ήταν 77 ευρώ και 510 ευρώ ανά εκτάριο κατά μέσο όρο.
    12. Αρθρογραφία

      Engineer

      Σε μια προηγούμενη δημοσίευση μου, The Coronavirus and the Future of Main Street, υποστήριξα την αναγέννηση των τοπικών μας γειτονιών, σημειώνοντας ότι ακόμη και αν οι άνθρωποι εργάζονται από το σπίτι, πρέπει να βγουν από το γραφείο. Αναφέρθηκα στο άρθρο του Eric Reguly From the Globe and Mail:
      “Εάν περισσότεροι άνθρωποι έπρεπε να εργαστούν από το σπίτι, οι γειτονιές θα μπορούσαν να αναζωογονηθούν. Φανταστείτε την επανέναρξη της αστικής ιδέας της Jane Jacobs, όπου οι γειτονιές θα αποκτούσαν ένα ευρύ φάσμα εργασιακών και οικογενειακών λειτουργιών”.

      Και ο Sharon Wood της Public Square αναφέρει:
      “Φανταστείτε τα pop-up offices, ομάδες συσκέψεων και τεχνολογικά κέντρα που συνδέονται με πλατείες της πόλης …. Οι συμπληρωματικές υπηρεσίες να συγκεντρωθούν σε κοντινή απόσταση και με τα πόδια, όπως κέντρα αντιγραφής και εκτύπωσης, καταστήματα προμηθειών γραφείων, υπηρεσίες αποστολής, εταιρείες πληρεξούσιων / τίτλων, τραπεζικές συναλλαγές, κέντρα, γυμναστήρια, εστιατόρια και καφετέριες”.
      Αυτή η αποκέντρωση των υπηρεσιών έχει γίνει γνωστή ως η “πόλη των 15 λεπτών”, όπου μπορείτε να κάνετε τη δουλειά σας, να πάτε στο σχολείο, να δείτε το γιατρό σας και να διασκεδάσετε και όλα να βρίσκονται σε μια ακτίνα 15 λεπτών από το σημείο όπου ζείτε. Εφαρμόστηκε στο Παρίσι από την δήμαρχο Hidalgo και η ιδέα αναπτύχθηκε (πριν από τον κοροναϊό) από τον καθηγητή Carlos Moreno της Σορβόνης.
      Σύμφωνα με την Natalie Whittle στους Financial Times:
      .. η έννοια του “la ville du quart dheheure” είναι μια ιδέα στην οποία οι καθημερινές αστικές ανάγκες είναι προσβάσιμες σε 15 λεπτά με τα πόδια ή με ποδήλατο. Εργασία, σπίτι, καταστήματα, ψυχαγωγία, εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη – σύμφωνα με το όραμα του Moreno, όλα αυτά θα πρέπει να είναι διαθέσιμα τστον ίδιο χρόνο που ένας πολίτης θα περίμενε κάποτε σε μια σιδηροδρομική πλατφόρμα.
      Τώρα η ιδέα ξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο. Υιοθετήθηκε και από τους Δημάρχους της C40 ως μέρος του σχεδίου ανάκαμψης “Green and Just”.
      Εφαρμόζουμε πολιτικές πολεοδομικού σχεδιασμού για την προώθηση της «πόλης 15 λεπτών» (ή «πλήρεις γειτονιές») ως πλάνο ανάκαμψης, όπου όλοι οι κάτοικοι της πόλης μπορούν να καλύψουν τις περισσότερες ανάγκες τους σε μικρή απόσταση με τα πόδια ή με ποδήλατο από το σπίτι. Η παρουσία κοντινών ανέσεων, όπως η υγειονομική περίθαλψη, τα σχολεία, τα πάρκα, τα καταστήματα τροφίμων και τα εστιατόρια, τα απαραίτητα καταστήματα και τα γραφεία, καθώς και η ψηφιοποίηση ορισμένων υπηρεσιών, θα επιτρέψει αυτήν τη μετάβαση. Προκειμένου να το επιτύχουμε στις πόλεις μας, πρέπει να δημιουργήσουμε ένα ρυθμιστικό περιβάλλον που να ενθαρρύνει τη συνολική χωροθέτηση, την ανάπτυξη μικτής χρήσης, με ευέλικτα κτίρια και χώρους.
      Στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, το Σχέδιο Δράσης για το Κλίμα για το 2015 έχει στόχο τον Πλήρη Γειτονιά, όπου το 90% των κατοίκων θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στις καθημερινές ανάγκες εργασίας τους με τα πόδια ή με ποδήλατο. “Ως μέρος αυτής της εργασίας, το Πόρτλαντ έχει μετατρέψει περισσότερα από 90 μίλια πολυσύχναστων δρόμων σε δρόμους γειτονιάς – όπου τα δέντρα του δρόμου σκιάζουν τα πεζοδρόμια και οι πράσινες λημνούλες παρέχουν βιώσιμη αποστράγγιση και ηρεμία κυκλοφορίας, και όπου υπάρχουν νέα διαμερίσματα και επιχειρήσεις σε επίπεδο δρόμου.”
      Μια παλιά ιδέα με ένα πιασάρικο νέο όνομα
      Δεν υπάρχει τίποτα νέο σε αυτήν την ιδέα. Το κίνημα των New Urbanists μιλούσε πάντα για αυτό , όπως και οι ακτιβιστές που προσπαθούσαν να προωθήσουν την αναζωογόνηση των κεντρικών δρόμων. Έχω γράψει ότι “πριν από την Walmart και τα big box stores, σχεδόν όλοι αγόραζαν τοπικά. Τώρα, με τα μεγάλα ψυγεία και τα μίνι βανς μας, οι άνθρωποι κατευθύνονται προς το κέντρο για τα είδη πρώτης ανάγκης και δεν υπάρχει αρκετή ζήτηση από ανθρώπους σε κοντινή απόσταση με τα πόδια για να διατηρηθούν μαγαζιά στην γειτονιά.” Πρόβαλα την αναζωογόνηση της γειτονιάς ως έναν τρόπο να βγάλω τους ανθρώπους από τα αυτοκίνητά τους και να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση.
      Αλλά ο κοροναϊός άλλαξε την εικόνα και πρόσθεσε νέα επείγοντα δεδομένα. Όπως γράφει η Patrick Sisson στο Citylab, το rebranding και η «υιοθέτηση της πόλης του 15-λεπτου μπορεί να είναι ο πιο συνοπτικός και πιασάρικος τρόπος για να επανασυσκευάσουμε την ιδέα ως εργαλείο οικονομικής ανάκαμψης και αντιμετώπισης της πανδημίας». Ο Sisson αναφέρει τον δήμαρχο της Μελβούρνης της Αυστραλίας, μια πόλη με αμερικανικό στιλ:
      “Οι τοπικοί ηγέτες αλλάζουν τώρα την πολιτική μεταφορών, συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης 40 χιλιομέτρων νέων λωρίδων ποδηλάτων, επιταχύνοντας τα σχέδια για τη δημιουργία περισσότερων «γειτονιών 20 λεπτών» και ενισχύοντας τη μαζική μετακίνηση. «Κάθε πόλη μιλάει για το πώς να αξιοποιήσει τη συγκυρία και να επανατοποθετηθεί και να επικεντρωθεί σε ένα βιώσιμο μέλλον», λέει. “Αν δεν αξιοποιήσουμε αυτές τις στιγμές για να κάνουμε υλική αλλαγή, είμαστε τρελοί.”
      Δεν είναι η μόνη που σκέφτεται ότι είναι μια μοναδική ευκαιρία. Εχω γράψει ότι “Οι managers δεν θα θέλουν να βάλουν όλα τα αυγά των υπαλλήλων τους σε ένα καλάθι και δεν θα θέλουν να νοικιάσουν πολύ περισσότερο χώρο για να τους φιλοξενήσουν όλους με χαμηλότερες πυκνότητες. Έμαθαν επίσης ότι μπορούν να τους επιβλέπουν και να τους διαχειρίζονται ακόμη και όταν δεν τους έχουν πρόσωπό με πρόσωπο. Έτσι είναι πιθανό ότι ένα σημαντικό ποσοστό του εργατικού δυναμικού θα συνεχίσει να εργάζεται από το σπίτι.
      Αυτή, νομίζω, ήταν η ευκαιρία να ξαναχτίσουμε τις κοινότητές μας, ακόμη και τις οικονομικές μας δομές. Όπως σημείωσε και η δήμαρχος του Μόντρεαλ στα εγκαίνια μια ακόμη λωρίδας ποδηλάτων: «Θέλουμε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να αγοράσουν τοπικά και να ξεχάσουν το Amazon».
      Η μήπως δεν είναι έτσι;
      Υπάρχουν όμως και αυτοί που δεν είναι τόσο σίγουροι για την ιδέα. Στους Financial Times, η Natalie Whittle απαντάει στον αναλυτή των Κέντρων Πόλεων, Anthony Breach ο οποίος πιστεύει ότι η πόλη των 15 λεπτών «θα ήταν αντίθετη με αυτό που γνωρίζουμε για τη ζωή της πόλης». Πιστεύει ότι οι μεγάλες πόλεις όπως το Λονδίνο θα είναι πάντα ελκυστικές.
      “Υπάρχει μια ιδιαίτερη ποιότητα στις πληροφορίες που ανταλλάσσονται πρόσωπο με πρόσωπο, τις οποίες οι βιντεοκλήσεις δεν μπορούν να αναπαραγάγουν. Μπορούμε να παρατηρήσουμε αυτή τη ζήτηση στην τιμή που οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν για να ζήσουν και να εργαστούν στο Λονδίνο … Ιστορικά, με την εφεύρεση του τηλεγράφου, του τηλεφώνου, του διαδικτύου. . . κάθε φορά που υπάρχει τεχνολογική πρόοδος, οι άνθρωποι προβλέπουν ότι θα είμαστε όλοι σε θέση να εργαστούμε στην ύπαιθρο. Αλλά η ελκυστικότητα των κέντρων της πόλης αυξάνεται μόνο. Οι πληροφορίες που μπορούν να ανταλλάσσονται πρόσωπο με πρόσωπο γίνονται πιο πολύτιμες”.
      Αυτή τη φορά είναι διαφορετικό
      Δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι ο Breach έχει δίκιο αυτή τη φορά. Η αλλαγή αυτή δεν είναι μόνο τεχνολογική, αλλά είναι επίσης και βιολογική. Δεν είμαι καν σίγουρος ότι έχει δίκιο για την ιστορία. Ο τηλεγράφος και το τηλέφωνο ήταν μέρος της Δεύτερης Βιομηχανικής Επανάστασης μεταξύ 1870 και 1914 που δημιούργησε πραγματικά το γραφείο, μας έδωσε έναν λόγο να πάμε εκεί και την τεχνολογία μεταφορών για να φτάσουμε εκεί. Ο Ryan Avent το περιέγραψε στο βιβλίο του The Wealth of Human:
      “Αυτή ήταν η εποχή στην οποία αναπτύχθηκαν σύγχρονες εγκαταστάσεις υγιεινής και εσωτερικών υδραυλικών εγκαταστάσεων, και στις οποίες οι πόλεις αυξήθηκαν σε πραγματικά μοντέρνο μέγεθος, σε κλίμακα και πληθυσμό. Ήταν η περίοδος που μας έδωσε σήμερα τις πιο προηγμένες τεχνολογίες προσωπικής κινητικότητας: το αυτοκίνητο και το αεροπλάνο. Ήταν αυτή η περίοδος που έκανε τον σύγχρονο κόσμο αυτό που είναι”.
      Βρισκόμαστε τώρα σε κάποιο σημείο στη μέση της Τρίτης Βιομηχανικής Επανάστασης, της ψηφιακής επανάστασης, και θα μπορούσαμε κάλλιστα να περάσουμε σε μια ακόμη τεράστια αλλαγή στον τρόπο που εργαζόμαστε, ζούμε και οργανώνουμε την κοινωνία μας. Απλώς συμβαίνει πολύ πιο γρήγορα, χάρη σε ένα μεγάλο λάκτισμα από τον κοραναϊό.
      https://www.treehugger.com/the-15-minute-city-is-having-a-moment-5071739
      Αρθρο του Lloyd Alter στο Treehugger
    13. Αρθρογραφία

      GTnews

      Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τις πόλεις που είναι φιναλίστ για τα βραβεία «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και «Ευρωπαϊκό Πράσινο Φύλλο». Τα βραβεία επιβραβεύουν τις αξιοσημείωτες προσπάθειες των πόλεων να βελτιώσουν το περιβάλλον διαβίωσης για τους πολίτες τους και να δρομολογήσουν δραστηριότητες μετασχηματισμού με στόχο την πράσινη μετάβαση.
      Οι τρεις πόλεις που είναι φιναλίστ για το Βραβείο «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2025» είναι το Γκρατς (Αυστρία), το Γκιμαράες (Πορτογαλία) και το Βίλνιους (Λιθουανία). Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, το Βραβείο Πράσινης Πρωτεύουσας επιβραβεύει τις τοπικές προσπάθειες για τη βελτίωση του περιβάλλοντος και, συνακόλουθα, της οικονομίας και της ποιότητας ζωής σε πόλεις με περισσότερους από 100.000 κατοίκους. Το βραβείο απονέμεται ετησίως σε μία πόλη που προωθεί μια φιλική προς το περιβάλλον αστική ζωή. Επιπλέον, δύο πόλεις, το Τρεβίζο (Ιταλία) και το Βιλαντεκάνς (Ισπανία), επελέγησαν ως επικρατέστερες για το Βραβείο «Ευρωπαϊκό Πράσινο Φύλλο 2025», το οποίο αναδεικνύει τις προσπάθειες βιώσιμης ανάπτυξης των μικρών πόλεων (20.000-99.999 κατοίκων).
      Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείαςκ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους δήλωσε σχετικά: «Καθώς οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ζουν σε αστικές περιοχές, η σημασία των πόλεων είναι θεμελιώδης στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της τριπλής κρίσης της κλιματικής αλλαγής, της ρύπανσης και της απώλειας βιοποικιλότητας. Σήμερα, τιμούμε αυτές τις πέντε υποδειγματικές ευρωπαϊκές πόλεις, οι οποίες έχουν ήδη αποφασίσει να περάσουν από τα λόγια στην πράξη. Αυτές οι πρωτοπόρες πόλεις δείχνουν πώς μπορεί μια πόλη να είναι βιώσιμη, να εξασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ζωής για τους πολίτες της, δημιουργώντας παράλληλα χώρο για τη βιοποικιλότητα και ενισχύοντας την ανθεκτικότητά της απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».
      Οι φιναλίστ που ανακοινώθηκαν για τα βραβεία «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και «Ευρωπαϊκό Πράσινο Φύλλο» επιλέχθηκαν με βάση 7 περιβαλλοντικούς δείκτες:
      Ποιότητα του αέρα Νερό Βιοποικιλότητα, χώροι πρασίνου και βιώσιμη χρήση γης Απόβλητα και κυκλική οικονομία Θόρυβος Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή Τον Οκτώβριο, η κριτική επιτροπή θα εξετάσει το πλήρες περιβαλλοντικό όραμα και τη διακυβέρνηση των πόλεων αυτών, καθώς και την επικοινωνιακή στρατηγική που θα ακολουθήσουν εάν κερδίσουν. Οι νικήτριες πόλεις θα ανακοινωθούν στις 5 Οκτωβρίου 2023 κατά την τελετή απονομής των βραβείων που θα διεξαχθεί στη φετινή Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης, το Τάλιν της Εσθονίας. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στον σχετικό ιστότοπο για την Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης https://environment.ec.europa.eu/news/sustainable-cities-five-finalists-european-green-capital-leaf-awards-2023-07-20_en
    14. Αρθρογραφία

      Engineer

      Πρόσφατα τέθηκε σε εφαρμογή με την υπ’ αριθμόν ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/66006/2360 (ΦΕΚ 3985Β/22-06-2023) Υπουργική Απόφαση ο νέος Κτιριοδομικός Κανονισμός, που μαζί με τον Οικοδομικό Κανονισμό καθορίζουν τον τρόπο ανέγερσης κτιρίων στη χώρα. Ο νέος Κτιριοδομικός Κανονισμός τροποποίησε τον προηγούμενο που είχε εγκριθεί το 1989, όπως αυτός είχε αναθεωρηθεί με τον Οικοδομικό κανονισμό του 2012.
      Ένα από τα βασικά άρθρα του νέου κανονισμού είναι το άρθρο 6 που αφορά τη δόμηση κτιρίου κοντά σε ρέμα.
      Με διάταξη που προστέθηκε στον κανονισμό, δίνεται η δυνατότητα, χωρίς απαίτηση οριοθέτησης, να γίνονται εργασίες σε παλιά υφιστάμενα κτίρια. Επίσης, επιτρέπεται από τον νέο κανονισμό να εκδίδεται από την πολεοδομία άδεια αποπεράτωσης, άδεια αλλαγής χρήσης, καθώς και άδεια εργασιών πλήρης ανακαίνισης, και να επιδοτούνται οι κατοικίες από το « Εξ οικονομώ».
      Ομως τα οριοθετημένα ρέματα είναι ελάχιστα σε όλη την επικράτεια. Σχεδόν όλα τα ρέματα της Αθήνας, ακόμα και ο Κηφισός ποταμός, δεν είναι οριοθετημένα σε όλο τους το μήκος.
      Επίσης, πολλές οικοδομικές άδειες εκδόθηκαν στο παρελθόν μέσα σε μπαζωμένα ρέματα και σήμερα αυτές βρίσκονται σε ισχύ και άρα μπορούν να ανακαινιστούν, ενώ πιθανά αύριο μπορεί να κινδυνέψουν ή να γκρεμιστούν.
      Τα νέα δεδομένα τις κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων της, με τα πρόσφατα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα στη χώρα μας, έδειξαν ότι τα ποτάμια και τα ρέματα βρίσκουν την παλιά τους διαδρομή και μάλιστα διευρυμένα και θα πρέπει να επανεξεταστεί όλο το μοντέλο δόμησης και τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών πλησίον των ρεμάτων και ποταμών.
      Τι ισχύει με το νέο Κτιριοδομικό Κανονισμό;
      Α. Για τα ρέματα που έχουν οριοθέτηση
      Στα ρέματα, των οποίων οι οριογραμμές έχουν καθορισθεί με οποιονδήποτε από τους προβλεπόμενους τρόπους, η ανέγερση κτιρίων, εγκαταστάσεων ή περιτοιχισμάτων και γενικά η δόμηση ρυθμίζεται ως εξής:
      Απαγορεύεται απολύτως η δόμηση μέσα στην έκταση που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος. Η δόμηση επιτρέπεται εκτός των οριογραμμών του ρέματος, όταν αυτές καθορίζονται με έργα, εφόσον έχουν κατασκευαστεί τα τυχόν προβλεπόμενα έργα διευθέτησης αυτού. Η δόμηση επιτρέπεται εκτός των οριογραμμών του ρέματος, όταν αυτές καθορίζονται χωρίς έργα, στις περιπτώσεις όπου είτε η οριοθέτηση πραγματοποιήθηκε χωρίς πρόταση έργων διευθέτησης είτε αυτή πραγματοποιήθηκε με πρόταση έργων διευθέτησης αλλά τα προβλεπόμενα έργα διευθέτησης δεν έχουν κατασκευαστεί ακόμα. Β. Για τα ρέματα που έχουν καταργηθεί
      1.Στα ρέματα που διαπιστώνεται ότι έχουν καταργηθεί αλλά απεικονίζονται στα εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια, η δόμηση επιτρέπεται ύστερα από σχετική βεβαίωση της Δ/νσης Περιβάλλοντος και Υδάτων της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την κατάργηση του ρέματος.
      Αν το ρέμα έχει αντικατασταθεί με άλλον αποδέκτη (αγωγό αποχέτευσης ή απορροής των νερών), η δόμηση επιτρέπεται μόνο εφ’ όσον διαπιστωθεί ότι δεν παραβλάπτονται οι κοινόχρηστοι αγωγοί, σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες της αρμόδιας για την κατασκευή του αποδέκτη υπηρεσίας (π.χ. ΕΥΔΑΠ). Γ. Για έκδοση Άδειας Δόμησης κοντά σε ρέμα χωρίς απαίτηση Οριοθέτησης ρέματος
      Σε κάθε περίπτωση είναι δυνατή, χωρίς απαίτηση οριοθέτησης, άδεια για εργασίες άρσης επικινδυνότητας σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια, άδεια αποπεράτωσης εργασιών σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια με ολοκληρωμένο φέροντα οργανισμό, άδεια αλλαγής χρήσης, εφόσον η νέα χρήση επιτρέπεται στην περιοχή, εργασιών συντήρησης, επισκευής, ενεργειακής αναβάθμισης, διαρρυθμίσεων (πλήρης ανακαίνιση), εκσυγχρονισμού (εγκαταστάσεων) και στατικής ενίσχυσης σε κτίρια που ανεγέρθηκαν με νόμιμη άδεια κι εφόσον οι εργασίες περιορίζονται στο κέλυφος του υφιστάμενου κτιρίου και σε επαφή με αυτό. Επίσης, είναι δυνατή η έκδοση άδειας κατεδάφισης οποιασδήποτε κατασκευής, χωρίς απαίτηση οριοθέτησης. Δ. Για Άδεια Προσθήκης
      Για προσθήκες κατ’ επέκταση και ύψος σε κτίρια που η ανέγερσή τους είχε εγκριθεί από την αρμόδια για τα ρέματα υπηρεσία και σε αποστάσεις από τις οριογραμμές του ρέματος τουλάχιστον ίσες με αυτές των κτισμάτων που υπάρχουν, μπορεί να χορηγείται η οικοδομική άδεια χωρίς να απαιτείται οπωσδήποτε νέα έγκριση.
      Σημειώνεται ότι: όλες οι προαναφερόμενες διατάξεις έχουν εφαρμογή για κάθε περίπτωση ρέματος, ανεξάρτητα αν αυτό βρίσκεται εντός σχεδίου ή οικισμού ή εκτός σχεδίου και οικισμού.
      Τι θεωρείται υδατόρευμα και πρέπει να οριοθετηθεί;
      Υδατορέματα ή υδατορεύματα ή ρέματα (μη πλεύσιμοι ποταμοί, χείμαρροι, ρέματα και ρυάκια) είναι οι φυσικές ή διευθετημένες διαμορφώσεις της επιφάνειας του εδάφους που είναι κύριοι αποδέκτες των υδάτων της επιφανειακής απορροής και διασφαλίζουν τη διόδευσή τους προς άλλους υδάτινους αποδέκτες σε χαμηλότερες στάθμες. Στην έννοια του υδατορέματος δεν περιλαμβάνονται τα εγγειοβελτιωτικά έργα, όπως αρδευτικές και αποστραγγιστικές τάφροι.
      Πώς ορίζονται οι οριογραμμές ενός υδατορεύματος;
      Οριογραμμές υδατορέματος είναι οι πολυγωνικές γραμμές και από τις δύο πλευρές της βαθιάς γραμμής του υδατορέματος, που περιβάλλουν σωρευτικά:
      α) τις όχθες του υδατορέματος,
      β) τις γραμμές πλημμύρας και
      γ) οποιοδήποτε φυσικό ή τεχνητό στοιχείο, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του υδατορέματος, το οποίο έχει περιβαλλοντική αξία και χρήζει προστασίας.
      Ποια είναι η διαφορά μεταξύ οριοθέτησης και διευθέτησης ενός υδατορεύματος;
      Η οριοθέτηση είναι μια διοικητική πράξη, με στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης απορροής των επιφανειακών νερών και την περιβαλλοντική προστασία του υδατορέματος.
      Η διευθέτηση υδατορέματος είναι η επέμβαση στο υδατόρεμα, με την εκτέλεση των αναγκαίων έργων με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ροής, τη μείωση των κινδύνων από πλημμύρες και τον έλεγχο των διαβρώσεων και των αποθέσεων φερτών υλικών.
      Πως χτίζουμε κοντά σε ρέμα σήμερα;
      Στα ρέματα, των οποίων οι οριογραμμές έχουν καθοριστεί, η ανέγερση κτιρίων, ή εγκαταστάσεων ή περιτοιχισμάτων και γενικά η δόμηση ρυθμίζεται ως εξής:
      α) Απαγορεύεται απολύτως η δόμηση μέσα στην έκταση που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος.
      β) Καθορίζονται οι αποστάσεις δόμησης σε 10 μέτρα εκατέρωθεν των γραμμών πλημμύρας για τις εντός σχεδίου και εντός ορίων οικισμών περιοχές.
      γ) Καθορίζονται οι αποστάσεις δόμησης σε 20 μέτρα εκατέρωθεν των γραμμών πλημμύρας για τις εκτός σχεδίου περιοχές.
      Μπορεί να γίνει τακτοποίηση αυθαιρέτου κοντά σε ρέμα;
      Ναι, υπό τις παρακάτω προϋποθέσεις:
      Περίπτωση σε οριοθετημένο ρέμα
      α) Στην περίπτωση οριοθετημένων ρεμάτων ή όπου υπάρχει προσωρινή οριογραμμή, απαγορεύεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων που βρίσκονται εντός της περιοχής που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος.
      β) Στην περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής, η οποία βρίσκεται μεταξύ της οριογραμμής (οριοθέτησης του ρέματος) και της οικοδομικής γραμμής, επιτρέπεται η τακτοποίηση του αυθαιρέτου και εφαρμόζεται συντελεστής επιβάρυνσης ίσος με τον συντελεστή πρασιάς.
      Περίπτωση σε μη οριοθετημένο ρέμα
      Στην περίπτωση μη οριοθετημένων ρεμάτων, επιτρέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος, ανάλογα με το αν το αυθαίρετο συνορεύει με μικρό, μεσαίο ή μεγάλο ρέμα ως εξής:
      α) στα μικρά ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης του ενός (1) τετραγωνικού χιλιομέτρου (τ.χ.), όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης του μισού (0,50) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, οι οριογραμμές συμπίπτουν με τις γραμμές όχθης,
      β) στα μεσαία ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή είκοσι (20) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος,
      γ) στα μεγάλα ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μεγαλύτερης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μεγαλύτερης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή πενήντα (50) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]
    15. Αρθρογραφία

      Engineer

      Θα ήθελα πολύ να ήμουν παρών στη σεμνή τελετή της 7ης Σεπτεμβρίου του 1945: όταν, παρόντος του Σοφοκλή Βενιζέλου, οι αρχές της πόλης επισημοποιούσαν την αλλαγή στην ονομασία ενός μεγάλης σημασίας δρόμου της Αθήνας από «Πανεπιστημίου» σε «Ελευθερίου Βενιζέλου». Θα ήθελα ένας δημοσιογράφος με φαντασία ή, έστω, πολύ διορατική σκέψη να έκανε την πολύ απλή ερώτηση στους παρισταμένους: «Πώς θα σας φαινόταν η τολμηρή πρόβλεψη ότι 70 και 80 χρόνια μετά, στο απλησίαστο 2005 ή 2015, κανείς, μα κανείς δεν θα αποκαλεί την οδό Πανεπιστημίου με το όνομα που μόλις της δώσατε; Και, αντίθετα, θα συνεχίζουν να την αποκαλούν με το όνομα που μόλις καταργήσατε;».
       
      Με την ίδια λογική μάλλον δεν θα ζήσουμε να διαβάσουμε ένα παρόμοιο ρεπορτάζ κοντά στο 2060 για να ξέρουμε την τύχη της πλατείας Θησείου που πριν από λίγους μήνες (τον περασμένο Σεπτέμβριο) μετονομάστηκε σε πλατεία Ζακλίν ντε Ρομιγί προς τιμήν της Γαλλίδας ελληνίστριας. Πάντως, τώρα υπάρχει το Διαδίκτυο για να κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές τις περιορισμένες και μάλλον χλιαρές αντιδράσεις στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, καθώς η Ντε Ρομιγί δεν ήταν Ελληνίδα και (ακόμα χειρότερα...) είχε εβραϊκή καταγωγή.
       
      Ευτυχώς η αθηναϊκή πραγματικότητα δεν μας αφήνει λεπτό να πλήξουμε: η ιστορία της πρωτεύουσας είναι γεμάτη με κάθε είδους ευτράπελα, πολιτικές διενέξεις και ξεκαρδιστικό παρασκήνιο που συνοδεύει τις τακτικές αλλαγές στα ονόματα των οδών και των πλατειών της πόλης. Το κομφούζιο επιτείνει η ισχυρή αντίσταση που προβάλλει το ασυνείδητο της κοινωνίας, με αποτέλεσμα πλήθος μετονομασθέντων δρόμων να διαθέτουν σήμερα διπλή ονομασία: την «επίσημη» και την «ανεπίσημη», συνήθως το όνομα που είχε πριν από τη μετά βαΐων και κλάδων τελετή μετονομασίας.
       
      Η οδός Πανεπιστημίου βρίσκεται στην κορυφή μιας μακράς λίστας με μετονομασίες που «ατύχησαν». Της κάνουν παρέα πασίγνωστοι δρόμοι όπως η οδός Πατησίων που μέχρι την οδό Μάρνη διατηρεί τη μεταπολεμική της ονομασία («28ης Οκτωβρίου», σύμφωνα με έναν... αστικό μύθο, προχωρήσαμε στην αλλαγή για να φέρουμε σε δύσκολη θέση τους Ιταλούς της Κάζα ντ’ Ιτάλια που έχει την έδρα της στην Πατησίων, απέναντι από το Πολυτεχνείο), ή το αρχικό τμήμα της οδού Πειραιώς που ονομάζεται μέχρι σήμερα «Παναγή Τσαλδάρη», ή την κεντρική λεωφόρο της Καλλιθέας που όλοι την ξέρουμε ως «Θησέως» αλλά επισήμως ονομάζεται (κι αυτή) Ελευθερίου Βενιζέλου. Επίσης θα είχε ενδιαφέρον να γνωρίζαμε πόσοι Αθηναίοι ξέρουν ότι ένα τμήμα της παραλιακής λεωφόρου Ποσειδώνος ονομάζεται «Κωνσταντίνου Καραμανλή» (στα όρια του Δήμου Βούλας). Και στις πλατείες έχουμε ανάλογα παραδείγματα: το επίσημο όνομα της πλατείας Κολωνακίου είναι «Φιλικής Εταιρείας», της πλατείας Κυψέλης «Κανάρη», της πλατείας Κέννεντυ (στο Χαλάνδρι) «Φλύας», της πλατείας Σανταρόζα «Δικαιοσύνης», της πλατείας Κοτζιά «Εθνικής Αντιστάσεως», της πλατείας Βάθης «Ανεξαρτησίας», κ.ά. Ευτυχώς, η Ομόνοια παρέμεινε «Ομόνοια».
       
      Θύματα της πολιτικής
      Πολλές ιστορικές ονομασίες έπεσαν θύματα των εκάστοτε πολιτικών συσχετισμών: στον Πειραιά, η οδός Βασιλέως Κωνσταντίνου μετονομάστηκα σε «Ηρώων Πολυτεχνείου» και η οδός Βασιλίσσης Σοφίας σε «Γρηγορίου Λαμπράκη». Οι νέες ονομασίες επικράτησαν όπως συνέβη και σε άλλες περιπτώσεις: τη δεκαετία του
       
      ’80 στον Δήμο Ζωγράφου η λεωφόρος Ισσού (πόλη στην οποία ο Μέγας Αλέξανδρος κατήγαγε περιφανή νίκη κατά την εκστρατεία του στη βαθιά Ανατολή), μετονομάστηκε σε οδό Ούλαφ Πάλμε, προς τιμήν του δολοφονηθέντος Σουηδού πρωθυπουργού και πολιτικού φίλου του Ανδρέα Παπανδρέου. Επίσης, τμήμα της λεωφόρου Υμηττού μετονομάστηκε την ίδια περίοδο σε «Ηλία Ηλιού», λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του αρχηγού της ΕΔΑ. Γενικά η δεκαετία του ’80 αναπτύσσει ιδιαίτερη κινητικότητα όσον αφορά τις μετονομασίες, καθώς η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία συνοδεύεται από ένα κύμα αλλαγών σε δρόμους και πλατείες στις ελληνικές πόλεις. Η νέα διοίκηση τρέφει ιδιαίτερη συμπάθεια για ονόματα όπως «Ηρώων Πολυτεχνείου» ή «Εθνικής Αντίστασης», απότοκα του νέου πολιτικού κλίματος. Πάντως, αντίθετα με τον Πειραιά, στην Αθήνα οι ιστορικές ονομασίες που συνδέονται με τον θεσμό της βασιλείας γνωρίζουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα.
       
      Οι ανώνυμοι δρόμοι του 19ου αιώνα
      Η ονοματοδοσία των δρόμων ή καλύτερα η απουσία ονομάτων στους δρόμους της Αθήνας, ήταν ένα εξαιρετικά χειροπιαστό πρόβλημα στη μικρή πρωτεύουσα του 1880, όταν η πόλη έσπασε το συμβολικό φράγμα των 100.000 κατοίκων. Εξαιτίας της ραγδαίας οικιστικής ανάπτυξης που παρατηρείται στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, οι περισσότερες εσωτερικές οδικές αρτηρίες δεν προλαβαίνουν να αποκτήσουν όνομα, πραγματικότητα που κάνει τη ζωή δύσκολη τόσο σε κατοίκους αλλά ακόμα περισσότερο σε επισκέπτες.
       
      Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το περιοδικό «Εστία» στις 29 Ιανουαρίου του 1884, η πρωτεύουσα τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή είχε περίπου 440 οδούς και 23 πλατείες, εκ των οποίων μόνο οι 160 οδοί και οι 12 πλατείες είχαν όνομα. Οι υπόλοιπες ονομάζονταν «οδός Ανωνύμου».
       
      Το 1884 τα «βαφτίσια»
      Η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της Αθήνας για τη βάφτιση των οδών λαμβάνεται τον Ιανουάριο του 1884 και σκορπίζει ανακούφιση στους Αθηναίους της εποχής. Διαβάστε το γλαφυρό δημοσίευμα της εφημερίδας «Ακρόπολις» με ημερομηνία 25.01.1884, όπου αποτυπωνόταν παραστατικά ο τραγέλαφος που επικρατούσε μέχρι τότε: «Τέλος πάντων θα δυνάμεθα πλέον να ερωτώμεν πού είναι η οδός και να οδηγώμεν τους ερωτώντας αντί με το: πήγαινε δεξιά, κατέβα αριστερά, στρέψε προς τα επάνω, σημάδεψε το Λυκαβηττόν και την Ακρόπολιν και άλλα αοριστότερα και μηδένα νουν έχοντα, ονομάζοντες αυτάς τας οδούς... Ενταύθα πρέπει να γυρίσεις όλα τα μπακάληκα, όλα τα χασάπηκα και τα ψωμάδηκα, ν’ ακούσης ως γνωρίσματα αλάνθαστα: το σπίτι με τα παντσούρια, με τη μεγάλη την πόρτα, το σπίτι με το ψιλό ή το χαμηλό μπαλκονάκι, με τα πράσινα ντουβάρια και άλλα βλακωδέστατα, να στρέφης περί σεαυτόν ιδρώτι περιρρεόμενος εξ αμηχανίας, και να θέτης εις ενέργειαν την μαντικήν σου δύναμιν, να ανοίγης ξένας θύρας και να εκδιώκησαι πότε μεν με οργίλον και πότε με εμπαικτικόν βλέμμα και ν’ απέρχησαι βλασφημών και κακολογών την πρωτότυπον εν πάσιν ελληνικήν ακοσμίαν...».
       
      Πηγή: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_01/12/2013_541384
    16. Αρθρογραφία

      Engineer

      Πρόσφατα ψηφίστηκε από την Βουλή το νομοσχέδιο για τους όρους αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας σε παραθαλάσσιες περιοχές, που περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις για την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες, την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας με διαφάνεια, την προστασία του περιβάλλοντος, την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, τον σεβασμό και την ασφάλεια των λουόμενων, την ένταση των ελέγχων και την επιβολή αυστηρών κυρώσεων στους παραβάτες.
      Στόχος του νέου νόμου είναι να μπει φραγμός στην αναρχία που επικρατεί κατά τους θερινούς μήνες στις περισσότερες παραλίες, όπου συναντάται η πρακτική των παράνομων καταλήψεων του αιγιαλού και της παραλίας από τους επιχειρηματίες με την ανοχή πολλές φορές των δήμων που τις παραχωρούν, αλλά και την έλλειψη ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές. Το θέμα είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις τον τελευταίο χρόνο, με τις αντιδράσεις πολιτών σε πολλά νησιά και παραλίες της χώρας, γνωστό ως «κίνημα της πετσέτας». Για αυτό το λόγο θα πρέπει οι πολίτες να γνωρίζουν τις νέες διατάξεις που ισχύουν για την παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας σε ιδιώτες.
      Ποιος είναι ο αρμόδιος φορέας για την παραχώρηση;
      Αρμόδιος φορέας για την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας είναι το Δημόσιο και η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. που εκπροσωπείται από την Κτηματική Υπηρεσία. Το 60% επί του ανταλλάγματος του Δημοσίου από την παραχώρηση απλής χρήσης θα αποδίδεται στον οικείο δήμο.
      Ποιες είναι οι υποχρεώσεις για όσους μισθώνουν παραλίες;
      Ο μισθωτής έχει τουλάχιστον τις παρακάτω ειδικότερες υποχρεώσεις:
      α) διασφαλίζει την ελεύθερη, απρόσκοπτη και ασφαλή διέλευση του κοινού στον αιγιαλό και την παραλία,
      β) διασφαλίζει τη χρήση του αιγιαλού και της παραλίας για άτομα με αναπηρία,
      γ) περιορίζει την ανάπτυξη των ομπρελών, ξαπλωστρών και θαλάσσιων μέσων αναψυχής και λοιπών κινητών στοιχείων σε ποσοστό του εμβαδού της παραχωρούμενης έκτασης που δεν υπερβαίνει το 60% ή το 30%, αν πρόκειται για προστατευόμενο αιγιαλό και παραλία, ώστε να διασφαλίζονται η διέλευση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα και η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον 4 μέτρων,
      δ) διατηρεί καθημερινά καθαρό το παραχωρούμενο τμήμα αιγιαλού και παραλίας,
      ε) αναρτά σε εμφανές σημείο στον αιγιαλό ή την παραλία πινακίδα με όλα τα προσδιοριστικά στοιχεία της παραχώρησης, όπως τις συντεταγμένες, τον αριθμό της απόφασης παραχώρησης, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του κοινού και του παραχωρησιούχου και το διάγραμμα της παραχώρησης. Οι πολίτες θα έχουν ηλεκτρονική πρόσβαση για τον έλεγχο των αναγραφομένων και δυνατότητα ηλεκτρονικών καταγγελιών.
      στ) τοποθετεί κινητά στοιχεία για την εξυπηρέτηση του κοινού,
      ζ) φροντίζει για τη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος του παραχωρούμενου χώρου, όπως με τη διατήρηση της μορφολογίας της ακτής και της ακτογραμμής,
      η) παραδίδει τον παραχωρηθέντα χώρο στην αρχική κατάσταση μετά το πέρας της διάρκειας της παραχώρησης και απομακρύνει τα κινητά στοιχεία κατά τις περιόδους που καθορίζονται στη σύμβαση παραχώρησης,
      θ) διασφαλίζει την παρουσία ναυαγοσώστη, εφόσον του υποδειχθεί ότι η υποχρέωση αυτή δεν καλύπτεται από τον οικείο δήμο.
      Οι υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου μνημονεύονται στη σύμβαση παραχώρησης. Είναι δυνατή η σύναψη σύμβασης έργου από τον παραχωρησιούχο με τρίτο πρόσωπο για την άσκηση δραστηριοτήτων θαλάσσιων μέσων αναψυχής ή άλλης συναφούς επιχείρησης. Η δραστηριότητα ασκείται σε σαφώς καθορισμένο τμήμα του παραχωρηθέντος χώρου που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20% της συνολικής παραχώρησης. Με τη διακήρυξη μπορούν να προβλέπονται και επιπλέον υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου σε σχέση με την προστασία, διατήρηση και ανάπτυξη του παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας και την ενίσχυση της κοινοχρησίας. Η παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας που βρίσκονται εντός αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και ιστορικών τόπων ή τους περιβάλλουν επιτρέπεται μόνο μετά από σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο μισθωτής παραδίδει τον παραχωρηθέντα χώρο στην αρχική κατάσταση μετά το πέρας της διάρκειας της παραχώρησης και απομακρύνει τα κινητά στοιχεία κατά τις περιόδους που καθορίζονται στη σύμβαση παραχώρησης. Ποια τμήματα αιγιαλών και παραλιών που μπορούν να παραχωρηθούν για απλή χρήση;
      1.Στις αρχές του κάθε έτους μετά από γνώμη των οικείων δήμων, ορίζονται τα τμήματα αιγιαλού και παραλίας που επιτρέπεται να παραχωρηθούν για απλή χρήση κατόπιν πλειοδοτικής δημοπρασίας, πέραν αυτών για τα οποία υπάρχει ενεργή σύμβαση παραχώρησης για το αντίστοιχο έτος.
      Το εμβαδόν κάθε παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας δεν υπερβαίνει τα 500 τετραγωνικά μέτρα. Μεταξύ των τμημάτων αιγιαλών και παραλίας που επιτρέπεται να παραχωρηθούν για απλή χρήση, ανεξαρτήτως του χρόνου ή της διαδικασίας που παραχωρούνται, μεσολαβεί απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων. Το σύνολο των τμημάτων αιγιαλού και παραλίας που παραχωρούνται δεν καλύπτει περισσότερο από το 50% του εμβαδού ή του μήκους του μετώπου του διακριτού τμήματος. Δεν παραχωρούνται αιγιαλός και παραλία για απλή χρήση κατόπιν πλειοδοτικής δημοπρασίας όταν το μήκος ή πλάτος αυτού είναι μικρότερο των 4 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των 150 τετραγωνικών μέτρων. Σε ποιες επιχειρήσεις ή σωματείο γίνεται η παραχώρηση χωρίς δημοπρασία και ποιο είναι το όριο της κατάληψης;
      α) κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα,
      β) ενοικιαζόμενα δωμάτια,
      γ) οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (camping),
      δ) καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, και
      ε) ναυταθλητικά σωματεία
      Σημειώνεται ότι η επιχείρηση ή το σωματείο θεωρείται όμορο του παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας και όταν ανάμεσα στον χώρο που δραστηριοποιείται η επιχείρηση ή το σωματείο και τον αιγιαλό ή την παραλία, κατά περίπτωση, παρεμβάλλεται οδός, πλατεία ή άλλος κοινόχρηστος χώρος, ιδιωτικό ακίνητο που ανήκει ή μισθώνεται από την επιχείρηση ή το σωματείο, ή ακίνητο που ανήκει στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου ή στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤ.Α.Δ.).
      Ποια είναι τα όρια στα τμήματα που παραχωρούνται σε όμορες επιχειρήσεις ή σωματεία;
      Τα τμήματα που μπορούν να παραχωρηθούν είναι τα εξής:
      α) την προβολή των ορίων του χώρου όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση ή το σωματείο, όπως βαίνουν κάθετα προς την ακτογραμμή και από β) παράλληλη γραμμή 4 μέτρων από την ακτογραμμή και την προβολή αυτής προς την επιχείρηση, ώστε το παραχωρούμενο εμβαδόν να μην υπερβαίνει τα 500 τετραγωνικά μέτρα και σε κάθε περίπτωση, σε συνδυασμό και με άλλες παραχωρήσεις απλής χρήσης, καταλείπεται ελεύθερο τουλάχιστον το 50% του εμβαδού ή του μήκους του μετώπου του διακριτού τμήματος αιγιαλού και παραλίας, εντός του οποίου βρίσκεται. Κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η παραχώρηση μεγαλύτερης επιφάνειας, εφόσον καταλείπεται το απαιτούμενο ελεύθερο ποσοστό για τουριστικά καταλύματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια και σύνθετα τουριστικά καταλύματα.
      Ποιοι επιπλέον περιορισμοί υπάρχουν στην παραχώρηση;
      Δεν παραχωρούνται αιγιαλός και παραλία για απλή χρήση σε όμορη επιχείρηση, όταν το μήκος ή πλάτος αυτού είναι μικρότερο των 4 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των 150 τετραγωνικών μέτρων.
      Σε περίπτωση ύπαρξης συνεχόμενων όμορων επιχειρήσεων ή σωματείων, καταλείπεται ελεύθερη ζώνη πλάτους 6 τουλάχιστον μέτρων μεταξύ των ορίων τους. Σε αυτή την περίπτωση το εμβαδόν του παραχωρούμενου χώρου μειώνεται έως το ήμισυ, προκειμένου να καταλείπεται ελεύθερο τουλάχιστον το 50% του εμβαδού ή του μήκους του μετώπου του διακριτού τμήματος αιγιαλού και παραλίας, εντός του οποίου βρίσκεται.
      Πως ο πολίτης μπορεί να ελέγχει την τήρηση των κανόνων από τον μισθωτή μιας παραλίας;
      Δημιουργείται ψηφιακή εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα, ταμπλέτες κλπ. που θα διατίθεται δωρεάν στους πολίτες. Κάθε παραχώρηση θα αντιστοιχεί σε QR – code που θα αναρτάται στην ιστοσελίδα της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου, στην ιστοσελίδα του οικείου δήμου και στην πινακίδα σήμανσης του αιγιαλού ή της παραλίας που τοποθετείται υποχρεωτικά στο σημείο. Μέσω της ίδιας εφαρμογής οι πολίτες θα βλέπουν το διάγραμμα του τμήματος του αιγιαλού και της παραλίας που έχει παραχωρηθεί και θα μπορούν άμεσα να υποβάλουν καταγγελία αν διαπιστώνουν παρατηρήσει αυθαίρετη κατάληψη ή υπέρβαση της παραχώρησης.
      Ο φορέας παραχώρησης τμήματος του αιγιαλού και της παραλίας παρακολουθεί και ελέγχει, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν σχετικής καταγγελίας, την τήρηση των υποχρεώσεών και έχει το δικαίωμα να καταγγέλλει αζημίως την σύμβαση παραχώρησης σε περίπτωση σοβαρών παραβάσεων του νόμου ή των συμβατικών υποχρεώσεων του μισθωτή.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]
    17. Αρθρογραφία

      Engineer

      Ολοκληρώθηκε η μερική κύρωση των Δασικών Χαρτών της χώρας, με πολλά προβλήματα όμως να παραμένουν σε εκκρεμότητα. Πάνω από 330.000 αντιρρήσεις δεν έχουν εξετασθεί, ενώ χιλιάδες είναι και οι εκπρόθεσμες ενστάσεις που «βαπτίζονται» πρόδηλα σφάλματα, για να μπορέσει νόμιμα η διοίκηση να τα εξετάσει και να δώσει λύση στα προβλήματα που ανέκυψαν. Ακόμη, μία σειρά από ζητήματα που σχετίζονται των δασικών χαρτών όπως: τα δασικά αυθαίρετα, οι οικιστικές πυκνότητες, οι περιοχές που εξαιρέθηκαν από τον δασικό χάρτη, το μπλοκάρισμα των οικοδομικών αδειών από τις πολεοδομίες και η μη δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς εκτάσεων που φαίνονται ως δασικά στο χάρτη, είναι μερικά από τα σημαντικά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν.
      Το μεγαλύτερο, όμως, «αγκάθι», το οποίο δεν έχει επιλυθεί μέχρι σήμερα, είναι οι εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις, οι οποίες είναι και επιδοτούμενες καλλιέργειες.
      Στα πλαίσια της επίλυσης αυτών των ζητημάτων, το Υπουργείο Περιβάλλοντος ετοιμάζει σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις.
      Ποια είναι τα προβλήματα και ποια λύση σχεδιάζεται;
      Αγροτεμάχια και σπίτια που βρίσκονται σε καμένες περιοχές που κηρύχθηκαν ως αναδασωτέες και φαίνονται δασικά στον χάρτη.
      Μετά από τις μεγάλες πυρκαγιές που έγιναν το 2021 στην Βόρεια Αττική και την Εύβοια, το Δασαρχείο κήρυξε την καμένη έκταση ως αναδασωτέες, για να τις προστατέψει.Η υποχρεωτικότητα της αναδάσωσης αφορά ως εκ τούτου αποκλειστικά τα καμένα δάση και δασικές εκτάσεις.
      Όμως στον κυρωμένο δασικό χάρτη συμπεριλαμβάνονται και αγροτεμάχια και κτισμένες εκτάσεις με νόμιμες οικοδομικές άδειες.
      Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να σταματήσουν οι αγοροπωλησίες και η έκδοση οικοδομικών αδειών μέχρι να «ξεπρασινίσουν» οι εκτάσεις τους, διαδικασία η οποία απαιτεί πολύ χρόνο.
      Ποια είναι η λύση;
      Το υπουργείο, έχει έτοιμη ρύθμιση για την επίλυσή του θέματος. Βάσει της ρύθμισης αυτής, θα ορίζεται ότι εκτάσεις που έχουν απωλέσει το δασικό τους χαρακτήρα πριν τις 11.6.1975 λόγω επεμβάσεων που έλαβαν χώρα με βάση σχετική διοικητική πράξη, η οποία καλύπτεται από το τεκμήριο νομιμότητας, δεν θα χαρακτηρίζονται ως δάση ή δασικές εκτάσεις κατά τη διαδικασία κατάρτισης δασικού χάρτη ή αναμόρφωσης κυρωμένου δασικού χάρτη και δε θα κηρύσσονται αναδασωτέες εφόσον διατηρούν τη χρήση που τους αποδόθηκε.
      Καθυστέρηση της εξέτασης των αντιρρήσεων από τις επιτροπές
      Μεγάλο πρόβλημα στην ολοκλήρωση της διαδικασίας της τελικής κύρωσης των δασικών χαρτών αποτελούν οι 331.874 αντιρρήσεις που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και αφορούν μία μεγάλη έκταση συνολικού εμβαδού 2,5 εκατομμυρίων στρεμμάτων.
      Τι προβλέπει ο σχεδιασμός;
      Προκειμένου να τρέξει πιο γρήγορα η διαδικασία εξέτασης του συνόλου των αντιρρήσεων, το ΥΠΕΝ θέτει ορόσημο για την ολοκλήρωση του έργου αυτού 15 μήνες, ενώ ο σχεδιασμός για την επίτευξη του οροσήμου αυτού, μεταξύ άλλων, προβλέπει:
      Τον διπλασιασμό της αποζημίωσης που καταβάλλεται στον πρόεδρο, τα μέλη και τον γραμματέα των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ). Την αύξηση του αριθμού των ΕΠΕΑ σε 200 από 113. Σε περίπτωση παραιτήσεων των προέδρων των Επιτροπών, που σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο είναι δικηγόρος, θα δίνεται η δυνατότητα να ορίζεται ως πρόεδρος, δασολόγος υπάλληλος του Δημοσίου. Ξεχερσωμένες γεωργικές εκτάσεις Πρόκειται για περίπου 2,3 εκατομμύρια στρέμματα δασικών εκτάσεων που εκχερσώθηκαν χωρίς νόμιμες διοικητικές πράξεις και χρησιμοποιούνται για αγροτική χρήση.
      Μέχρι τέλος Φεβρουαρίου αναμένεται ότι θα έχει εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή η ρύθμιση για τις εκχερσωμένες γεωργικές εκτάσεις.
      Ποια είναι η πρόταση του Υπουργείου;
      Δεν θα αλλάξει το χαρακτήρα των συγκεκριμένων εκτάσεων αλλά θα ευνοεί τους αγρότες που θα συνεχίσουν να καλλιεργούν εκείνες τις εκτάσεις, για τις οποίες ελάμβαναν κοινοτικές ενισχύσεις. Έτσι, στον Δασικό Χάρτη θα συνεχίσουν να εμφανίζονται ως ΔΑ (εκχερσωμένη δασική έκταση), ωστόσο οι αγρότες που τις χρησιμοποιούν θα μπορούν να τις «τακτοποιήσουν» για όσο διάστημα λαμβάνουν ευρωπαϊκές επιδοτήσεις.
      Σε κάθε περίπτωση όμως, η λύση που δρομολογείται είναι να δοθεί το δικαίωμα χρήσης στους αγρότες και όχι η κυριότητα.
      «Μπλοκάρισμα» στην έκδοση οικοδομικής άδειας σε εκτάσεις που αποχαρακτηρίστηκαν από τις επιτροπές.
      Σύμφωνα με τη νομοθεσία μπορεί να εκδοθεί οικοδομική άδεια σε έκταση με χαρακτηρισμό ΑΑ, που πληροί τους όρους αρτιότητας. Σε κάθε περίπτωση η έκταση δεν πρέπει να φαίνεται δασική στον αναρτημένο δασικό χάρτη, προκειμένου να εκδοθεί η οικοδομική άδεια. Όμως ενώ θεωρούνται ως μη δασικές οι εκτάσεις που έχουν περιληφθεί στην ανάρτηση, για τις οποίες έχουν γίνει δεκτές αντιρρήσεις των ενδιαφερομένων από τις επιτροπές και έχουν δημοσιευθεί οι αποφάσεις στη «Διαύγεια» με τον αριθμό διαδικτυακής ανάρτησης (Α.Δ.Α.), αυτό δεν γίνεται δεκτό από τις πολεοδομίες οι οποίες ζητούν την αναθεώρηση του κυρωμένου δασικού χάρτη. Αυτό υφίσταται, λόγω ασάφειας του Νόμου 3889/2010 σχετικά με το εάν οι αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α., είναι άμεσα εκτελεστές στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ως διοικητικές πράξεις.
      Πιο απλά, το θέμα είναι εάν ο πολίτης ο οποίος δικαιώνεται με τις αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α, ως προς τον χαρακτήρα της έκτασής του, μπορεί να εκδώσει άδεια καθαρισμού, άδεια οικοδομής του ακινήτου, και λοιπές πράξεις που σχετίζονται με τα εμπράγματα δικαιώματα του, καθώς μέχρι σήμερα οι αρμόδιες υπηρεσίες, δεν εκδίδουν τις πράξεις αυτές.
      Η λύση που προτείνεται είναι:
      Το ΥΠΕΝ, θα καταθέσει νομοθετική ρύθμιση και θα διευκρινίζει ότι σε κάθε περίπτωση που ο πολίτης δικαιώνεται με τις αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α, ως προς τον χαρακτήρα της έκτασής του, θα μπορεί να εκδώσει κάθε διοικητική πράξη που σχετίζεται με τα εμπράγματα δικαιώματα του.
      Δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς δασικής έκτασης
      Σήμερα δεν υπάρχει δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς σε ακίνητο που βρίσκεται εκτός σχεδίου και φαίνεται δασικό στο χάρτη, γιατί σύμφωνα με το νόμο «μετά την κύρωση του δασικού χάρτη κάθε μεταβίβαση, σύσταση, αλλοίωση και γενικά κάθε μεταβολή των εμπραγμάτων δικαιωμάτων, στις δασικές εν γένει εκτάσεις, που περιλαμβάνονται σε αυτόν, είναι άκυρη και ανίσχυρη, αν δεν συνοδεύεται από σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας υπηρεσίας της οικείας Διεύθυνσης Δασών, με το οποίο βεβαιώνεται ο χαρακτήρας της έκτασης».
      Τι θα λέει η νέα ρύθμιση:
      Θα δίνει τη δυνατότητα να γίνει η αποδοχή της κληρονομίας ακινήτου κατ΄ εξαίρεση του δασικού νόμου 3889/2010. Πράγμα που σημαίνει ότι θα γίνεται η αποδοχή της κληρονομίας χωρίς βεβαίωση του Δασαρχείου και χωρίς υπεύθυνη δήλωση μηχανικού, για τον όποιο δασικό η μη χαρακτηρισμό της έκτασης του ακινήτου. Η νέα νομοθετική ρύθμιση εδράζεται σε σχετική γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους του 2021, που τεκμηριώνει την αποδέσμευση της αποδοχής κληρονομίας από τους δασικούς χάρτες.
      Εκτάσεις που εξαιρέθηκαν από το δασικό χάρτη και σήμερα είναι εκτός σχεδίου
      Το ζήτημα αφορά περιοχές που εξαιρέθηκαν από την ανάρτηση δασικών χαρτών χωρίς όμως να έχει εξεταστεί ο χαρακτήρας τους ως δασικών ή μη και αφορούν σε σχέδια πόλεων και οικισμών, τα όρια των οποίων έχουν οριοθετηθεί με άλλες διατάξεις (οικισμών προ του έτους 1923, ακτινικοί οικισμοί), πολεοδομικών μελετών που εκπονούνται και περιοχές στις οποίες κατέπεσαν τα όρια με απόφαση του ΣτΕ και σήμερα στερούνται οριοθέτησης (π.χ. οικισμοί Πηλίου και άλλοι οικισμοί κάτω των 2000 κατοίκων).
      Η πρόταση είναι:
      Νέα μελέτη εξέτασης του δασικού χαρακτήρα των εκτάσεων και συμπληρωματική ανάρτηση δασικών χαρτών που θα συμπεριλαμβάνουν τις περιοχές αυτές.
    18. Αρθρογραφία

      Engineer

      Η πιο «κλισέ» φράση όσων ασχολούνται με τις συνδυασμένες και εμπορευματικές μεταφορές είναι η ακόλουθη: Η Ελλάδα μπορεί να καταστεί εμπορευματικός κόμβος της ΝΑ Ευρώπης.
      Μπορεί να αποτελεί ουτοπία, μπορεί και όχι. Από την άλλη πλευρά, τα βήματα προόδου είναι εμφανή, κυρίως στον τομέα των υποδομών και όχι μόνο.
      Η χώρα έχει ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης διεθνών φορτίων, όπως ανέφερε πρόσφατα στην ημερίδα «Συνδυασμένες Μεταφορές και ο Ρόλος της Ελλάδας», που διεξήχθη στο Θριάσιο Ε/Κ, ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ανάπτυξης Εφοδιαστικής Ιωάννης Μίνης.
      Για παράδειγμα, ο Πειραιάς είναι ο πλησιέστερος στο Σουέζ σημαντικός ευρωπαϊκός λιμένας, η θέση της χώρας είναι ευνοϊκή σε σχέση με την Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη και η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΘ αύξησε τα διεθνή φορτία, εάν και μόνο το 10% – 15% εξ αυτών διακινούνται μέσω της ενδοχώρας.
      Επιπροσθέτως, οι σιδηροδρομικές μεταφορές δύνανται να αποτελέσουν κρίσιμο παράγοντα προσέλκυσης διεθνών φορτίων.
      Oι διάδρομοι των εμπορευματικών ροών στους οποίους μπορεί να πρωταγωνιστήσει η Ελλάδα
      Για παράδειγμα, η σιδηροδρομική μεταφορά διεθνούς φορτίου από τον ΣΕΠ, ύψους 30.000 TEU ανά έτος, θα μπορούσε να ανέλθει στα επίπεδα των 100.000 TEU, με την ολοκλήρωση του βασικού σιδηροδρομικού άξονα.
      Στα ανωτέρω χαρακτηριστικά γνωρίσματα είναι σημαντικό:
      -Να προσδιορισθούν οι διεθνείς εμπορευματικές ροές και να κατηγοριοποιηθούν.
      -Για τις εν δυνάμει ροές, να προσδιοριστούν ανά κατηγορία, όπως η προστιθέμενη αξία για τη χώρα και πρωτοβουλίες αύξησης της ζήτησης – ενίσχυσης της προσφοράς.
      Σε θεσμικό επίπεδο προτείνεται τα υπουργεία Οικονομίας και Εξωτερικών να αναλάβουν συστηματικές πρωτοβουλίες για εξευρωπαϊσμό προϊόντων, μέσω προστιθέμενης αξίας στην Ελλάδα (σύμφωνα πάντα με τις επιταγές των κανονισμών της ΕΕ).
      Επίσης, κρίνεται σκόπιμο να δοθούν κίνητρα για κατάλληλες επενδύσεις σε συναρμολόγηση, επισκευή/rework, «τελειοποίηση», μεταποίηση διεθνών φορτίων, αλλά και να γίνει ενδελεχές benchmarking σε χώρες της ΕΕ, στις οποίες προσφέρονται παρόμοιες υπηρεσίες (Ιρλανδία, Τσεχία, κλπ)
      Αντίστοιχα, για διεθνή φορτία (εκτός ΕΕ), να μελετηθούν κίνητρα και προϋποθέσεις, ώστε τα φορτία να τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία στην Ελλάδα –  25% του ποσού εκτελωνισμού παραμένει στην Ελλάδα.
      Τέλος, κρίνεται σκόπιμο να εφαρμοστούν ταχείες διαδικασίες εκτελωνισμού, πρότυποι δασμοί ανά κατηγορία αγαθών (και σχετική υποστήριξη του προσωπικού του τελωνείου, περιορίζοντας την ανάγκη για προσδιορισμό δασμών ανά περίπτωση) και ηλεκτρονικοποίηση του συνόλου των διαδικασιών, ώστε να συμπεριλάβει και άλλες υπηρεσίες ή φορείς που εμπλέκονται στην εισαγωγή και εξαγωγή εμπορευμάτων.
    19. Αρθρογραφία

      Γιώργος Κουτίνας

      Η υλοποίηση ενός τεχνικού έργου συνιστά μια πολύπλοκη, χρονοβόρα και πρωτότυπη για κάθε έργο διαδικασία “έντασης” Κεφαλαίου, Εργασίας (πνευματικής και σωματικής), Υλικών - Εξοπλισμού και Μηχανικών Μέσων. Μοιραία εμπεριέχει – συνδέεται με κινδύνους και ευθύνες.
       
      Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο στη χώρα μας γύρω από τα θέματα διαχείρισης κινδύνων και ευθυνών εμφανίζει κενά που στην πράξη συχνά επιβαρύνουν την ποιότητα του εκάστοτε έργου (αύξηση κόστους ή/και επιμήκυνση του χρόνου υλοποίησής του, απόκλιση από τα επιθυμητά τεχνικά - λειτουργικά χαρακτηριστικά). Συχνά, οι αστοχίες βαραίνουν τους συντελεστές του έργου και σε περιπτώσεις σοβαρών ατυχημάτων ταλαιπωρούν τους Μηχανικούς εμπλεκόμενους με την ιδιότητα του Μελετητή – Επιβλέποντα ή Εργολάβου Κατασκευαστή.
       
      Τα διάφορα νομοθετήματα με τα οποία προσπαθεί, κατά καιρούς, η Πολιτεία να επιβάλλει τον εκσυγχρονισμό του συστήματος παραγωγής έργων, «προσπερνούν» τα θέματα ευθύνης ή καταμερισμού ευθυνών συνήθως παραπέμποντας σε μελλοντικά Προεδρικά Διατάγματα ή Υπουργικές Αποφάσεις, που ουδέποτε ή σπάνια υλοποιούνται. Πρακτική που συνήθως λειτουργεί προς όφελος ενός “αρρωστημένου” κατεστημένου ακυρώνοντας κάθε θετική προσπάθεια να λειτουργήσει η αγορά με σύγχρονους ορθολογικούς κανόνες, χωρίς ή πέρα από Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές Αποφάσεις. Η ανάγκη για ουσιαστικό εκσυγχρονισμό του συστήματος παραμένει το μεγάλο ζητούμενο.
       
      Το παρακάτω κείμενο είναι η Εισήγηση του Γράφοντος στη Διημερίδα που είχε διοργανώσει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος στο ΕΒΕΑ στις 20-21 Μαΐου 2004, με θέμα «ΓΟΚ–Πολεοδομικές Εφαρμογές».
       
      Οι εκφραζόμενες απόψεις για εξορθολογισμό του συστήματος παραγωγής έργων στη χώρα μας είναι διαχρονικές. Θα πρέπει κάποτε να πάψει να συζητιέται η επίσης διαχρονική αντίληψη ότι τα περί ευθύνης των Φορέων υλοποίησης έργου, θα πρέπει να θεσμοθετηθούν με νόμο από την Πολιτεία. Δεν έχουμε τίποτα να εφεύρουμε. Η διεθνής πρακτική διαθέτει τα απαραίτητα δοκιμασμένα πρότυπα. Δεν έχουμε παρά να τα αντιγράψουμε και άμεσα να τα εφαρμόσουμε!
       
      Οι κίνδυνοι στα Τεχνικά Έργα
       
      Οι κίνδυνοι σε κάθε είδους τεχνικό Έργο σχετίζονται με ή προέρχονται από:
       
      • Διαχειριστικές αστοχίες στη διαδικασία παραγωγής του. Αναφερόμενοι στα οικοδομικά έργα, σημειώνονται αστοχίες οι οποίες οδηγούν σε δυσκολίες οικοδόμησης οικοπέδου («καθαρότητα» ιδιοκτησίας, αρτιότητα, απαιτήσεις πολεοδομίας), υπέρβαση του χρόνου (πχ καθυστέρηση στην πολεοδομία, άστοχο χρονοδιάγραμμα), κακή εκτίμηση του κόστους κατασκευής (πχ αδυναμία πρόβλεψης γεωτεχνικών προβλημάτων), ελλιπή αξιολόγηση δυνατοτήτων / ποιοτικών απαιτήσεων Πελάτη κλπ
      • Φυσικά φαινόμενα - Θεομηνίες (σεισμός, πλημμύρες, κατολισθήσεις κλπ)
      • Τυχαία ζημιογόνα γεγονότα (πυρκαγιά, τρομοκρατικές ενέργειες, βανδαλισμοί)
      • Αμέλεια, λάθη ή /και παραλείψεις των Φορέων υλοποίησης έργου.
      • “Κατασκευαστικές-Τεχνολογικές” αστοχίες (Λανθασμένη μελέτη, κακοτεχνία, ελαττωματικά υλικά). Οι αστοχίες αυτές είναι οι πλέον πολύπλοκες, καθώς προέρχονται από τον ατυχή συνδυασμό επιμέρους επιλογών ή υλικών. Αν και η κάθε επιμέρους επιλογή είναι εύστοχη, ενδέχεται ο συνδυασμός των επιμέρους επιλογών να είναι ασύμβατος και επικίνδυνος
       
      Οι παραπάνω κίνδυνοι μπορούν να προέρχονται από οποιαδήποτε φάση κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου (προμελέτη, μελέτη, επίβλεψη, κατασκευή, παραλαβή) και ενδέχεται να εμφανιστούν ακόμη και μετά τη λειτουργία του έργου.
       
      Οι σύγχρονες απαιτήσεις
       
      Οι βασικές απαιτήσεις ποιότητας ενός έργου και ιδιαίτερα των κτιρίων, είναι οι εξής:
      • Ευστάθεια και αξιοπιστία
      • Αντοχή στο χρόνο
      • Οικονομία κατασκευής και λειτουργίας
      Ωστόσο, η εξέλιξη της τεχνολογίας και η βελτίωση του μέσου βιοτικού επιπέδου, σε συνδυασμό με την αύξηση των αναγκών των πολιτών, είτε πρόκειται για κατοικία, για εμπορικά κτίρια ή κτήρια συνάθροισης κοινού, οδήγησαν σε σύγχρονες απαιτήσεις “ποιότητας” όπως:
       
      • Ασφάλεια
      • Απαιτήσεις Λειτουργικότητας (πχ επάρκεια, σωστή και οικονομική λειτουργία εγκαταστάσεων, απαιτήσεις δικτύωσης, θερμικής άνεσης, ενεργειακής εξοικονόμησης κλπ)
      • Συντηρησιμότητα
      • Αισθητική και αρμονική ένταξη στο Περιβάλλον
      Μη ικανοποίηση των παραπάνω παραμέτρων με τα δεδομένα της σύγχρονης οικονομίας, τα εξελισσόμενα ήθη της κοινωνίας και την ευρύτερα ισχύουσα νομολογία, μπορεί κάλλιστα να τεκμηριώσει αξίωση για αποζημίωση εις βάρος του Φορέα φερόμενου ως “υπαίτιο” στο έργο.
       
      Οι εμπλεκόμενοι Φορείς
       
      Ο Μηχανικός, από οποιαδήποτε θέση και αν εμπλέκεται στο έργο (Δημόσιος Λειτουργός, Μελετητής, Επιβλέπων, Κατασκευαστής), έχει μερίδιο στην ευθύνη για την αντιμετώπιση των κινδύνων και την επίτευξη των απαιτήσεων του Πελάτη αλλά και του Κοινωνικού Συνόλου για Ποιότητα και Ασφάλεια Κατασκευής. Ο Μηχανικός, δεν είναι ο μόνος και αποκλειστικά υπεύθυνος. Μερίδιο ευθύνης μπορεί να έχουν και άλλοι εμπλεκόμενοι στο έργο, δηλαδή:
      Ο Κύριος του Έργου (σαφής προσδιορισμός αναγκών, χρηματοδότησης, επιλογή συνεργείων, ειλικρινής περιγραφή δεδομένων)
      Η Δημόσια Αρχή (επάρκεια ενημέρωσης για πολύπλοκα θέματα νομοθεσίας, επαρκής έλεγχος, εξυπηρέτηση σε εύλογο χρονικό διάστημα)
      Ο Συμβολαιογράφος ή και ο Δικηγόρος (πχ για την «καθαρότητα» του οικοπέδου)
      Ο Αρχιτέκτων
      Ο Μελετητής
      Ο Επιβλέπων
      Ο Σύμβουλος Ασφάλειας / Τεχνικών Ελέγχων / Ποιότητας
      Ο Εργολάβος Κατασκευαστής
      Οι Υπεργολάβοι
      Οι Προμηθευτές (ποιότητα υλικών, προμήθεια σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα κλπ)

      Οι Ευθύνες
       
      Ποινική ευθύνη: “Όποιος, εκ προθέσεως, από δόλο, ή βαριά αμέλεια ζημιώνει κάποιον τιμωρείται”. Δηλαδή, διώκεται ποινικά. Δεν αρκεί να αποζημιώσει αλλά τιμωρείται με ποινή φυλάκισης, με βάση τον νόμο (Ποινικός Κώδικας).
       
      Αστική Ευθύνη: “Κάθε ενέργεια που ζημιώνει κάποιον, υποχρεωτικά συνεπάγεται την αποκατάσταση της βλάβης από αυτόν, από λάθος του οποίου προήλθε”,. Δηλαδή, σύμφωνα με το νόμο (Αστικός Κώδικας), “όποιος ζημιώνει κάποιον … αποζημιώνει”.
       
      Συμβατική Ευθύνη: Υποχρεώσεις σύμφωνα με τα οριζόμενα στις συμβάσεις που υπογράφουν μεταξύ τους οι φορείς των έργων. Εδώ ισχύουν τα διάφορα πρότυπα Συμβάσεων από τη εγχώρια και διεθνή πρακτική εμπειρία.
       
      Κατανομή Ευθυνών
      Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία
      Σύμφωνα με πρότυπα συμβόλαια τα οποία θα υπογράφουν οι Μηχανικοί (Μελετητές ή Κατασκευαστές) με τους Πελάτες – Εργοδότες τους, τους Υπεργολάβους και Συνεργάτες τους
      Σύμφωνα με την αντικειμενική δυνατότητα ενός εκάστου εκ των Φορέων

      – να προβλέπει μέτρα για αποφυγή, ελαχιστοποίηση και έλεγχο κινδύνων
      – να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά ή να περιορίσει τις ζημιογόνες συνέπειες του κινδύνου, όταν αυτός επέλθει. Η τελευταία παράμετρος είναι αυτή που ποικίλει ανάλογα με τις ιδιομορφίες του έργου και ενδέχεται να απαιτεί ενεργοποίηση εμπειρογνωμόνων ή εξειδικευμένων συμβούλων.
       
      Επαγγελματική Ευθύνη Μελετητή–Συμβούλου Μηχανικού
       
      Η Μελέτη είναι «παροχή υπηρεσιών» με εφαρμογή των κανόνων «της τέχνης και της επιστήμης» και όχι «τεχνικό έργο» ή «προϊόν» με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Στην κατηγορία της Μελέτης εντάσσεται και η Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου σε θέματα Διοίκησης Έργου, Επίβλεψης Έργου, Επιθεώρησης– Ελέγχου Ποιότητας Έργου, Ασφάλειας Έργου κλπ.
       
      Η ευθύνη κατά την άσκηση της αντίστοιχης δραστηριότητος σχετίζεται με «υποχρέωση-ευθύνη επιμέλειας», σε αντίθεση με την περίπτωση τεχνικού έργου ή προϊόντος όπου η αντίστοιχη επαγγελματική ευθύνη του Κατασκευαστή ή Προμηθευτή, σχετίζεται με «υποχρέωση αποτελέσματος», δηλαδή επίτευξη ή παροχή ποιότητας συγκεκριμένων προδιαγραφών.
       
      Η Επαγγελματική Ευθύνη του Μελετητή / Συμβούλου Μηχανικού, είναι η ευθύνη του για ενδεχόμενες ζημιογόνες επιπτώσεις εξαιτίας λάθους ή παράλειψης κατά την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας και των σχετικών κανόνων της “Τέχνης και Επιστήμης”.
      Ως Μελετητής νοείται το κάθε Πρόσωπο ή Φορέας, ο οποίος μετέχει στο Σχεδιασμό, Μελέτη, Συντονισμό – Επίβλεψη, Ποιοτικό / Τεχνικό Έλεγχο – Επιθεώρηση. (Σε Κοινοπραξίες /Συμπράξεις Μελετητών, σύμφωνα με τη διεθνή νομολογία και πρακτική, κάθε μέλος ευθύνεται “αλληλέγγυα και εις ολόκληρο”).
       
      Ευθύνη “Κατασκευαστή”
       
      Η έννοια του “Κατασκευαστή” είναι ευρύτερη και θα πρέπει να προσδιοριστεί ευρύτερα. Δεν θα πρέπει να ταυτίζεται με αυτή του Εργολάβου, αλλά να περιλαμβάνει όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία της κατασκευής και αυτόματα να καθιστά όλους συνυπεύθυνους.
       
      Ο κατασκευαστής είναι αποκλειστικά υπεύθυνος έναντι του Κυρίου του Έργου για ζημιές στην κατασκευή ή για ζημιές /αστοχίες που εμφανίζονται μέσα σε κάποιο χρονικό διάστημα από την παράδοση του έργου και
      επηρεάζουν την ευστάθεια του έργου
      εκθέτουν σε κίνδυνο την ασφάλειά του ή ακόμη
      επηρεάζουν κάποιο από τα βασικά δομικά στοιχεία του και το καθιστούν επικίνδυνο ή ακατάλληλο για τον προορισμό του.

      Παραγραφή της Ευθύνης
       
      Η επαγγελματική ευθύνη του Μελετητή έχει νόημα και μπορεί να ενεργοποιηθεί μετά την παράδοση-παραλαβή της Μελέτης. Κατά συνέπεια, είναι εύλογο, η σχετική έμφαση να δίνεται στην περίοδο μετά την πρακτική εφαρμογή της Μελέτης και όχι στην αρχική φάση της έκδοσης της Οικοδομικής Άδειας, όταν πρόκειται για κτιριακό έργο ή της δημοπράτησης του αντίστοιχου έργου.
       
      Η εξασφάλιση του εκάστοτε Εργοδότη έναντι του Μελετητή, για μεν την αρχική φάση - συμβατική περίοδο εκπόνησης της μελέτης, επιτυγχάνεται με την «Εγγυητική Επιστολή Καλής Εκτέλεσης» για δε την μετέπειτα χρονική περίοδο από την παραλαβή της επιτυγχάνεται με κατάλληλο «Ασφαλιστήριο Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης» (“Professional Indemnity Insurance”).
       
      Σε ότι αφορά την παραγραφή της ευθύνης επισημαίνεται πως δεν θα πρέπει να γίνεται σύγχυση με την Ποινική Ευθύνη (δόλος ή «βαριά αμέλεια»), η οποία κατά το άρθρο 286 του Ποινικού Κώδικα, όπως αυτό έχει τροποποιηθεί, πρακτικά δεν παραγράφεται.
       
      Η επαγγελματική αστική ευθύνη με την έννοια της υποχρέωσης να συμπληρώσει παράληψη ή να διορθώσει κάποιο λάθος, είναι λογικό και δίκαιο να παραγράφεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Στις μελέτες δημοσίων έργων ως χρόνος παραγραφής θεωρείται η εξαετία μετά την παραλαβή της αντίστοιχης μελέτης.
      Στα ιδιωτικά έργα δεν υπάρχει σαφής συγκεκριμένη μνεία και το θέμα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο αντίστοιχης σύμβασης ή νομικής επεξεργασίας. Θα μπορούσε όμως να επικαλεσθεί κανείς τη δεκαετία μετά την παραλαβή του αποπερατωμένου έργου, που σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα (άρθρο 693), είναι ο χρόνος παραγραφής της ευθύνης του «Κατασκευαστή». Η άποψη αυτή, στηρίζεται στο γεγονός πως, κατά τη διεθνή ασφαλιστική πρακτική, η έννοια του «Κατασκευαστή» περιλαμβάνει όλους όσους εμπλέκονται στη διαδικασία υλοποίησης της κατασκευής. όπου συνήθως εφαρμόζεται η αρχή της συνυπευθυνότητας. Αυτό γιατί είναι πρακτικά δύσκολη η απόδοση ευθυνών.
       
      Η Ελληνική Πραγματικότητα
       
      Στη χώρα μας, ειδικά στο χώρο παραγωγής ιδιωτικών Έργων, ο προσδιορισμός των Ευθυνών είναι ένα σχετικά ασαφές “τοπίο”, που όταν υπάρξει «πρόβλημα» κατά κανόνα απαιτείται νομική υποστήριξη και επίπονες διαδικασίες.
       
      Λαμβάνοντας υπόψη τις αντικειμενικές Συνθήκες παραγωγής ιδιωτικών Έργων, σημειώνεται πως το γενικότερο περιβάλλον, χαρακτηρίζεται από:
      Πολυνομία, πολύπλοκες διαδικασίες και δυσερμήνευτες διατάξεις
      Δυσλειτουργία και ανεπάρκεια υπηρεσιών
      Αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου
      Ανοικτό πεδίο για πολιτικές ή ιδιοτελείς παρεμβάσεις

      Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι, στην προσπάθειά της η Πολιτεία να καλύψει το κενό που δημιουργείται, προσθέτει συνεχώς ευθύνες στους Μηχανικούς, ενώ έχει ποινικοποιήσει πλήρως τις ευθύνες τους, ακόμη και την αμέλεια! (Ν. 2331/95, τροποποίηση άρθρου 286 του Ποινικού Κώδικα) Η παγκόσμια αυτή πρωτοτυπία δείχνει ανάγλυφα την ανωριμότητα της Ελληνικής Αγοράς και απαιτεί ολοκληρωμένη αντιμετώπιση από την Πολιτεία και τους Φορείς των Μηχανικών.
       
      Οι ευθύνες του Κατασκευαστή προκύπτουν μάλλον από τη νομολογία και όχι από σαφείς νομοθετικές διατάξεις, αφού ο οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίζεται ως Κατασκευαστής Ιδιωτικών Έργων.
       
      Οι Προμηθευτές προϊόντων ελέγχονται ελάχιστα για την τήρηση προδιαγραφών στα προϊόντα τους.
       
      Αποτέλεσμα, ο Μηχανικός να αποτελεί το εξιλαστήριο θύμα, συγκεντρώνοντας τις ευθύνες όλων σχεδόν των εμπλεκομένων στα ιδιωτικά έργα.
       
      Οι εξελίξεις
       
      Οι όποιες νομοθετικές ρυθμίσεις σε σχέση με αρμοδιότητες, υποχρεώσεις και αντίστοιχες Ευθύνες των εμπλεκόμενων Φορέων θα πρέπει απαραίτητα να ακολουθούν τις ακόλουθες βασικές αρχές:
      Ο Ιδιοκτήτης (εργοδότης) ή εξουσιοδοτημένο πρόσωπο “αιτεί” την έκδοση άδειας δόμησης, υποβάλλοντας κατάλληλα δικαιολογητικά και στοιχεία που αποδεικνύουν την κυριότητα και νομιμότητα της κατασκευής
      Η Αρμόδια Υπηρεσία “ελέγχει” την πληρότητα των στοιχείων και των δηλώσεων που υποβλήθηκαν και εγκρίνει τη χορήγηση άδειας δόμησης
      Οι Μελετητές οφείλουν να εκπονούν τις Μελέτες σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος και του διαγράμματος κάλυψης και σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν τις προδιαγραφές εκπόνησης μελετών και τους κανονισμούς που ισχύουν και να υποβάλουν σχετική δήλωση
      Οι Επιβλέποντες Μηχανικοί οφείλουν να επιβλέπουν τις εργασίες δόμησης, ώστε αυτές να εκτελούνται σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος, του διαγράμματος κάλυψης και της μελέτης που υποβλήθηκε και να υποβάλουν σχετική δήλωση

      Οι Αρχιτέκτονες Μηχανικοί, οι οποίοι ασχολούνται με τα κτιριακά έργα έχουν να αντιμετωπίσουν τις εξής ευθύνες:
      Σύνταξη Μελετών και Σχεδίων
      Σύνταξη Φακέλου / Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΕ – ΣΑΕ)
      Χρονοδιαγράμματα Κατασκευής
      Σύνταξη Προϋπολογισμού Έργου
      Επίβλεψη Εφαρμογής Μελέτης και Κατασκευής
      Επίβλεψη των φάσεων Κατασκευής και των Μέτρων Ασφαλείας
      Παραλαβή του αποπερατωμένου Έργου

      Για τις παραπάνω ευθύνες του είναι υπόλογος έναντι:
      Του ιδιοκτήτη (ΚτΕ)
      Των Υπηρεσιών του Δημοσίου
      Του Εργατοτεχνικού Προσωπικού
      Του Κατασκευαστή
      Διαφόρων “Τρίτων”.

      Εύκολα διαπιστώνει κανείς πως η παραπάνω κατάσταση δημιουργεί αντικειμενικά μεγάλη επαγγελματική ανασφάλεια και αβεβαιότητα, Ευθύνες τις οποίες αρκετοί Μηχανικοί έχουν βιώσει στην πράξη με ενίοτε επώδυνο τρόπο.
       
      Για αυτό το λόγο, πέρα από την επιδίωξη του κάθε Μηχανικού (ατομικά ή με τα συλλογικά του Όργανα) για εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου, θα πρέπει συγχρόνως να υπάρξει η κατάλληλη μέριμνα για οργάνωση στην πράξη της απαραίτητης “άμυνας”. Προς τούτο, πρέπει να αξιοποιηθεί η Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης, που φαίνεται να είναι η πλέον γόνιμη και αξιόπιστη λύση στο όλο πρόβλημα των Ευθυνών. Θεσμός, που είναι δοκιμασμένος με επιτυχία στις υπόλοιπες προηγμένες χώρες εδώ και αρκετά χρόνια.
       
      Συμπεράσματα
       
      Ο Μηχανικός ασκεί ένα σύνθετο επάγγελμα που μοιραία συνεπάγεται Κινδύνους οι οποίοι δεν μπορούν να εξαλειφθούν και Ευθύνες τις οποίες πρέπει να τις αναλάβει, στον βαθμό που του αναλογούν.
       
      Η Πολιτεία θα πρέπει να «ξεκαθαρίσει” το τοπίο των ευθυνών ως βασική υποχρέωσή της απέναντι στο Κοινωνικό Σύνολο
       
      Οι Υπηρεσίες της Πολιτείας δεν πρέπει να είναι στο απυρόβλητο, αλλά να αναλαμβάνουν τις ευθύνες που τους αναλογούν
       
      Η Ποινική Ευθύνη συνδέεται με τιμωρία και δεν ασφαλίζεται. Απεναντίας, η Αστική Ευθύνη ασφαλίζεται. Πρέπει συστηματικά να εφαρμοσθεί και στη χώρα μας
       
      Η Ασφάλιση είναι ένας δόκιμος τρόπος για τον περιορισμό των αβεβαιοτήτων και των κινδύνων που προέρχονται από τις ευθύνες, στο βαθμό που είναι ουσιαστική και βασίζεται σε αξιόπιστα ασφαλιστήρια συμβόλαια και σωστές υπηρεσίες, που να οδηγούν σε δίκαια αποζημίωση, χωρίς χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες.
       
      Η θεσμοθέτηση της ασφαλιστικής κάλυψης της Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης του Μηχανικού (Φυσικό Πρόσωπο ή Οργανωμένη Εταιρία), παρέχοντος Υπηρεσίες Μελετητή – Επιβλέποντα – Συμβούλου και της ασφαλιστικής κάλυψης της 10ετους εγγύησης του Κατασκευαστή (στην ευρεία του έννοια), πιστεύεται πως είναι τα “εργαλεία” που θα λύσουν το πρόβλημα του βάρους της Ευθύνης και θα οδηγήσουν στον εκσυγχρονισμό του συστήματος παραγωγής Έργων στη χώρα μας.
       
      Οι Μηχανικοί και οι Φορείς τους θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την αξιοποίηση του θεσμού της Ασφάλισης και την ανάδειξη του ουσιαστικού ρόλου της, προς όφελος των Μηχανικών με την ιδιότητα του Μελετητή – Επιβλέποντα ή του Εργολάβου - Κατασκευαστή.
       
      Από τον κ. Γιώργοο Κουτίνα, Μηχανικός ΕΜΠ & ENSPM Γαλλίας, Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων σε θέματα αστικής ευθύνης, επιχειρηματικών κινδύνων & τεχνικών έργων.
      **********************(Διεγράφη διαφημιστική παραπομπή)****************
       
       
      Το Φόρουμ δεν είναι μέσο διαφήμισης και φυσικά δεν εξυπηρετεί τέτοιους σκοπούς.
      Θα σας παρακαλούσα λοιπόν να σεβαστείτε του Κανόνες Συμμετοχής και ειδικότερα το Νο 7 αυτών και να μην επαναληφθεί ανάλογο προμοτάρισμά σας.
       
      ilias
    20. Αρθρογραφία

      Engineer

      Τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχοντας ως στόχο τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις χρηματοδοτεί δράσεις για την ανακαίνιση και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, όπως είναι και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ».
      Ωστόσο, επειδή είναι πολύ έντονο και το πρόβλημα της έλλειψης στέγης στις πόλεις λόγω της υπερσυγκέντρωσης του πληθυσμού σε αυτές, η Ε.Ε. χρηματοδοτεί και την ανακαίνιση παλιών κτιρίων προκείμενου να προστεθούν στην αγορά νέες κατοικίες χωρίς να επιβαρυνθούν πολεοδομικά οι πόλεις. Στα πλαίσια αυτά νέα χρηματοδοτικά προγράμματα «ξεκλειδώνουν» άμεσα από το κράτος καθώς επίσης δίνονται και φοροαπαλλαγές για την ενεργειακή αναβάθμιση και την εξοικονόμηση ενέργειας, με στόχο την μείωση της κατανάλωσης και την ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών και την δημιουργία νέων ποιοτικών κατοικιών.
      Αναλυτικά τα προγράμματα που θα ενεργοποιηθούν άμεσα είναι τα εξής: Πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω»
      Μέσω του προγράμματος αυτού επιδοτείται η ανακαίνιση ιδιωτικών κατοικιών προκειμένου να διατεθούν στη συνέχεια για μίσθωση.
      Αποσκοπεί δηλαδή στην αύξηση της προσφοράς κατοικίας με την παροχή κινήτρων προκειμένου κενά ακίνητα να χρησιμοποιηθούν ξανά, αφού επανέλθουν σε κατάσταση που να μπορούν να αξιοποιηθούν.
      Συγκεκριμένα, μέσω του προγράμματος «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» επιδοτείται η επισκευή κατοικιών με σκοπό τη διάθεσή τους για εκμίσθωση και στο οποίο συμμετέχουν, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης Δημόσιας Διοίκησης (ΕΨΠ-gov.gr), ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές ακινήτων με χρήση κατοικίας για ένα (1) ακίνητό τους με χρήση κατοικίας, εφόσον:
      διαθέτουν την κυριότητα ή την επικαρπία του ακινήτου κατά ποσοστό που υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%), το ακίνητο έχει έκταση έως εκατό (100) τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.) και βρίσκεται σε οικιστική περιοχή, έχουν ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, πραγματικό ή τεκμαρτό, εισόδημα που δεν υπερβαίνει τις σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ και διαθέτουν ακίνητη περιουσία, της οποίας η συνολική αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων χιλιάδων (300.000,00) ευρώ, το ακίνητο δεν έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο και δηλώνεται ως κενό στο έντυπο Ε2 που συνοδεύει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος των τριών (3) τελευταίων ετών, και οι δικαιούχοι δεν έχουν λάβει επιδότηση για πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακαίνισης σε ακίνητο της ιδιοκτησίας τους τα τελευταία πέντε (5) έτη και δεν έχουν ενταχθεί σε προγράμματα επιδοτούμενης ενεργειακής εξοικονόμησης για οποιοδήποτε ακίνητό τους. Οι εντασσόμενοι στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» επιδοτούνται για την πραγματοποίηση δαπανών επισκευής και ανακαίνισης επί του ακινήτου τους, ύψους μέχρι δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, που περιλαμβάνουν τα απαιτούμενα υλικά και τις εργασίες. Η επιδότηση ανέρχεται στο σαράντα τοις εκατό (40%) των πραγματοποιηθεισών δαπανών και χορηγείται υπό τις εξής προϋποθέσεις, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά:
      τα σχετικά τιμολόγια εξοφλούνται ηλεκτρονικά, με διάρκεια μετά την ανακαίνιση προχωρούν σε εκμίσθωση του ακινήτου τριών (3) τουλάχιστον ετών. Πρόγραμμα «Κοινωνική αντιπαροχή» για φθηνά νοίκια σε νέους
      Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού αναμένεται να αξιοποιηθούν ακίνητα του Δημοσίου, μέσω συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα, για την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών.
      Στόχος είναι η στέγαση των δικαιούχων του προγράμματος «κοινωνική αντιπαροχή» σε ποιοτικά ακίνητα.
      Μεγάλο μέρος των ακινήτων θα παραχωρήσει η ΔΥΠΑ.
      Εντός της χρονιάς υπολογίζεται να «βγουν στην αγορά», 11 στρέμματα στη Κηφισιά, 20 στην Παιανία, 40 στη Λάρισα, 28 στρέμματα στη Ξάνθη και 74 στρέμματα στο Βόλο, όπου και θα ανεγερθούν κοινωνικές κατοικίες.
      Πώς θα λειτουργήσει λοιπόν το νέο σύστημα;
      Η ΔΥΠΑ θα παραχωρεί το αδόμητο οικόπεδο, για το οποίο θα επιλέγεται ανάδοχος μετά από διαγωνισμό, ενώ θα αναλαμβάνει να κατασκευάσει σύγχρονα κτίρια κατοικιών και εμπορικών χρήσεων, με βάση τις προδιαγραφές που προβλέπει η προκήρυξη.
      Ο δημόσιος φορέας θα διατηρεί την κυριότητα των ακινήτων, ενώ ο ανάδοχος θα λαμβάνει ως αντάλλαγμα την παραχώρηση της εκμετάλλευσης μέχρι την κάλυψη του κόστους και με την προϋπόθεση ότι ποσοστό των κατοικιών θα διατίθεται με μειωμένο ενοίκιο στους δικαιούχους του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής.
      Η διάρκεια της παραχώρησης θα ορίζεται στην προκήρυξη κάθε διαγωνισμού καθώς δεν μπορεί να είναι ενιαία για όλες τις περιοχές και τις αξίες της γης, ενώ το ποσοστό εκμετάλλευσης του αναδόχου θα κυμαίνεται μεταξύ 30 και 60%, με σκοπό να διασφαλίζεται δημόσιο συμφέρον, αλλά και να είναι το πρόγραμμα ελκυστικό, ώστε οι ιδιώτες κατασκευαστές να χτίσουν σύγχρονες ποιοτικές κοινωνικές κατοικίες.
      Το επόμενο διάστημα και μέχρι το τέλος της χρονιάς υπολογίζεται πως αφού τρέξουν οι διαγωνιστικές διαδικασίες θα έχουμε και επιλογή αναδόχων βάσει των τεχνικών προδιαγραφών που θα έχουν οριστεί από τη ΔΥΠΑ.
      Εντός του 2024 αναμένεται η ανέγερση των κατοικιών από τους ιδιώτες κατασκευαστές, ενώ θα υπάρξει από τη ΔΥΠΑ η πρόσκληση και η επιλογή των δικαιούχων βάσει κριτηρίων.
      Από τις αρχές του 2025 έως και το τέλος του έτους αναμένεται η μίσθωση σταδιακά του 50% των κατοικιών για λογαριασμό του Δημοσίου, με χαμηλό ενοίκιο, σε νέους βάσει κριτηρίων ενώ θα υπάρχει ειδική ποσόστωση για τρίτεκνους και πολύτεκνους.
      «Φοροαπαλλαγή για ανακαίνιση κτιρίου»
      Τη δυνατότητα να γλιτώσουν ποσό έως 3.200 ευρώ κατ’ έτος από το φόρο που τους αναλογεί έχουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι θα προχωρήσουν το νέο έτος στην ανακαίνιση των ακινήτων. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να διαθέτουν αποδείξεις και τιμολόγια για τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν και η δαπάνη να έχει καταβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα (e-banking, κάρτα ή μεταφορά στον επαγγελματικό λογαριασμό). Η έκπτωση ανέρχεται στο σύνολο της δαπάνης με ανώτατο όριο (δαπάνης) τα 16.000 ευρώ. Δηλαδή, οι φορολογούμενοι για εργασίες της τάξης των 16.000 ευρώ θα έχουν έκπτωση 3.200 ευρώ για πέντε έτη, καθώς η έκπτωση θα κατανεμηθεί ισόποσα σε πέντε χρόνια.
      Πως ενεργοποιείται η έκπτωση
      Οι δαπάνες που θα πραγματοποιούν από τον Ιανουάριο του 2024 οι ιδιοκτήτες κατοικιών και λοιπών κτιρίων για να εξοφλήσουν αμοιβές παροχής υπηρεσιών και αγοράς αγαθών, που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των ακινήτων τους, θα μειώνουν στο σύνολο τους και μέχρι ποσού 16.000 ευρώ το φόρο εισοδήματος. Δηλαδή, το ποσό της δαπάνης που θα πραγματοποιήσουν θα κατανέμεται ισόποσα στα επόμενα πέντε έτη και θα μειώνει το φόρο εισοδήματος Π.χ., αν η δαπάνη πραγματοποιηθεί το 2024, θα κατανεμηθεί ισόποσα στα έτη 2025, 2026, 2027, 2028 και 2029. Ένα η δαπάνη φθάνει στα 16.000 ευρώ, ο φόρος εισοδήματος θα μειώνεται για τα επόμενα πέντε έτη κατά 3.200 ευρώ Για τον υπολογισμό της έκπτωσης θα λαμβάνονται υπόψη τόσο οι δαπάνες για τις εργασίες όσο και για την αγορά των αγαθών. Απαραίτητες προϋποθέσεις για να ισχύσει η έκπτωση είναι: – τα κτίρια για τα οποία πραγματοποιούνται οι δαπάνες να μην έχουν ήδη ενταχθεί ή να μην πρόκειται να ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων,
      – οι δαπάνες να αποδεικνύονται με νόμιμα παραστατικά δηλαδή με αποδείξεις λιανικών συναλλαγών ή με τιμολόγια παροχής υπηρεσιών,
      – οι δαπάνες να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, δηλαδή με πιστωτικές ή χρεωστικές ή προπληρωμένες κάρτες ή μέσω e-banking ή μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών του Ν. 3862/2010 ή με τη χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού κ.λπ.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]
    21. Αρθρογραφία

      Engineer

      Eνα από τα θέματα που απασχολούν πολλούς πολίτες είναι η κληρονομιά, που τους αφήνει ένα οικείο πρόσωπο, είτε με διαθήκη, είτε χωρίς διαθήκη. Εκτός από τα έξοδα σύνταξης του συμβολαίου αποδοχής και την φορολογία, που ενδεχομένως θα προκύψει, πολλοί έρχονται αντιμέτωποι και με αυθαίρετα κτίσματα ή προσθήκες, που έγιναν στο ακίνητο από τον θανόντα ιδιοκτήτη του, κατά το παρελθόν και τα οποία παραμένουν «κρυφά» στον Δήμο, στην Πολεοδομία, στο Ε9, στη ΔΕΗ, στο Κτηματολόγιο κλπ, δηλαδή είναι αδήλωτα. Κι ενώ οι κληρονόμοι ουδεμία ευθύνη φέρουν για την κατάσταση των ακινήτων τα οποία κληρονομούν, από την άλλη μεριά τους απασχολεί το ερώτημα: Τί πρέπει να κάνουν για να αποκτήσουν το ακίνητο χωρίς βάρη; Μάλιστα το πρόβλημα πολλές φορές είναι μεγάλο, γιατί ο κάθε κληρονόμος κληρονομεί εξ αδιαθέτου ιδανικά μερίδια αδιαίρετα πολλών ακινήτων (συνήθως πολύ χαμηλής αξίας στην επαρχία) και είναι δύσκολο έως και ανέφικτο όλοι μαζί οι κληρονόμοι να συμφωνήσουν για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, λόγω του μεγάλου κόστους, με αποτέλεσμα να σκέπτονται αν πρέπει να προβούν στην αποδοχή κληρονομίας. Έτσι τα τελευταία χρόνια πολλοί κάνουν αποποίηση κληρονομιά, για να μην μπλέξουν με την εφορία και τις άλλες υπηρεσίες.
      Μπορούν οι κληρονόμοι να προχωρήσουν σε δήλωση αποδοχής κληρονομιάς όταν υφίστανται αυθαίρετα κτίσματα και κατασκευές εντός του κληρονομούμενου ακινήτου;
       Η δήλωση αποδοχής κληρονομιάς και η μεταγραφή της, μπορεί να γίνει κανονικά αφού εκφεύγει του πεδίου εφαρμογής της νέας πολεοδομικής νομοθεσίας για τα αυθαίρετα (απαγόρευση μεταβιβάσεως καθώς και επισύναψη υπεύθυνης δήλωσης ιδιοκτήτη και βεβαίωσης μηχανικού). Όμως, οι κληρονόμοι θα πρέπει να προβούν οπωσδήποτε στη σύνταξη νέου εξαρτημένου από το ΕΓΣΑ 87 (δορυφορικό σύστημα αναφοράς), προκειμένου να έχουν την ακριβή μέτρηση του οικοπέδου και όλων των κτισμάτων και κατασκευών που βρίσκονται μέσα σε αυτό, προκειμένου να γίνει ο υπολογισμός της αξίας του ακινήτου και να πληρωθούν οι αναλογούντες φόροι, ώστε να μην προβούν αργότερα σε διόρθωση της αποδοχής και πληρωμή συμπληρωματικών φόρων.
      Πειράζει που στην διαθήκη δεν συμπεριελήφθησαν και οι αυθαίρετες προσθήκες της κατοικίας;
      Όχι, γιατί στις προηγούμενες δεκαετίες, ήταν πολύ συνηθισμένο γεγονός, οι ιδιοκτήτες να κτίζουν με νόμιμη οικοδομική άδεια το κυρίως σπίτι και στη συνέχεια λόγω αναγκών να προσθέτουν κι έναν επιπλέον χώρο (π.χ. κουζίνα, λουτρό, αποθήκη). Μάλιστα, επειδή γνώριζαν ότι ήταν αυθαίρετες αυτές οι κατασκευές δεν τις δήλωναν σε καμία δημόσια αρχή από το φόβο της επιβολής προστίμων. Στην αποδοχή κληρονομιάς θα ληφθεί υπόψη η καταγραφή της έκτασης οικοπέδου και κτισμάτων σύμφωνα με το πρόσφατο τοπογραφικό διάγραμμα και θα γίνει η διόρθωση των στοιχείων (ΤΑΠ, Ε9, ΕΝΦΙΑ κλπ) του θανόντος, προκειμένου να ταυτίζονται με την πραγματικότητα.
      Τι γίνεται όταν το κόστος της νομιμοποίησης των αυθαιρέτων κατασκευών σε ένα κληρονομούμενο ακίνητο είναι μεγάλο και δεν μπορεί να καταβληθεί από τους κληρονόμους;
      Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να υποβληθεί αίτηση στο ηλεκτρονικό σύστημα αυθαιρέτων του ΤΕΕ και αντί της τακτοποίησης να πληρωθεί το αναλογούν παράβολο και να δηλωθεί, ότι θα εκδοθεί άδεια νομιμοποίησης των κτισμάτων (αν επιτρέπεται από τους όρους δόμησης της περιοχής) ή άδεια κατεδάφισης των αυθαιρέτων κατασκευών. Προϋπόθεση είναι τα κτίσματα να έχουν ανεγερθεί μέχρι τις 27 Ιουλίου του 2011.
      Υπάρχει και η περίπτωση να πραγματοποιηθεί η μεταβίβαση με την καταβολή του ποσοστού 30% του συνολικού ποσού του προστίμου των αυθαιρέτων και το υπόλοιπο ποσό να πληρωθεί με δόσεις από τους κληρονόμους, με ειδική μνεία στο σχετικό συμβολαιογραφικό έγγραφο.
      Ποια θεωρούνται αυθαίρετα κτίρια και κατασκευές και πρέπει να τακτοποιηθούν;
      Σύμφωνα με το νόμο που ισχύει σήμερα, τα αυθαίρετα χωρίζονται σε πέντε (5) κατηγορίες ανάλογα με το χρόνο ανέγερσής τους και τη βαρύτητα της αυθαιρεσίας. Ανάλογα της κατηγοριοποίησης αυτής είναι και τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε κάθε περίπτωση.
      Οι κατηγορίες αυθαιρέτων είναι:
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1: Όλες οι αυθαίρετες κατασκευές επικρατούσας χρήσης κατοικίας προ του 1975 (είτε έχουν, είτε δεν έχουν οικοδομική άδεια).
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2: Αυθαίρετα προ της 01/01/1983 (είτε έχουν, είτε δεν έχουν οικοδομική άδεια).
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3: Όλες οι μικροπαραβάσεις σε ακίνητα που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια, όπως μείωση υποχρεωτικής φύτευσης, προσθήκη μονώσεων, πέργκολες, μικρές αλλαγές εξωτερικών διαστάσεων, θέσεις και διαστάσεις κουφωμάτων, μικρές διαμορφώσεις εδάφους, κτιριοδομικές παραβάσεις, πρόχειρες ξύλινες κατασκευές κ.λπ. για όλες τις υπερβάσεις.
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 4: Για αυθαίρετες κατασκευές μετά το 1983 με παραβίαση α) μέχρι 20% κάλυψης και δόμησης και ύψους β) μέχρι 40% κάλυψης και δόμησης και 20% του ύψους ΚΑΙ δεν υπερβαίνουν τα 250τμ για κατοικία και 1000τμ για λοιπές χρήσεις γ) ημιυπαιθρίων χώρων εκτός σχεδίου μέχρι 60% κάλυψης και δόμησης ύψους σε σύγκριση με την οικοδομική άδεια και δ) αυθαίρετη αλλαγή χρήσεως εντός σχεδίου.
      ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5: Αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετες αλλαγές χρήσεως που δεν περιλαμβάνονται στις ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ 1 έως 4. Δηλαδή: α) Τα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα, β) Αυθαίρετες κατασκευές που παραβιάζουν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης, δόμησης και μεγαλύτερο του 20% το πολεοδομικό μέγεθος του ύψους που προβλέπονται από τους όρους δόμησης της περιοχής ή αυτούς που ίσχυαν κατά τον χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας και υπερβαίνουν τα 250 τ.μ. για χρήση κατοικίας ανά ιδιοκτησία και τα 1.000 τ.μ. κτιρίου για τις λοιπές χρήσεις.
      Μέχρι πότε μπορούμε να δηλώσουμε τα αυθαίρετα κτίσματα που κληρονομούμε;
      Για τις κατηγορίες 1, 2, 3 και 4 αυθαιρέτων, οι ιδιοκτήτες από κληρονομική διαδοχή, έχουν στη διάθεσή τους προκειμένου να τα τακτοποιήσουν ένα χρονικό περιθώριο ως το τέλος Μαρτίου 2026. Τα αυθαίρετα κατηγορίας 5 (τα μεγάλα αυθαίρετα), που αποκτώνται κατόπιν κληρονομικής διαδοχής, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την προθεσμία του άρθρου 1847 του Αστικού Κώδικα (περί αποποίησης κληρονομιάς) μπορούν να τακτοποιηθούν το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025. Προσοχή όμως, γιατί αυτό το χρονικό περιθώριο, δεν σημαίνει πως πρόκειται για παράταση. Κι αυτό διότι κάθε χρόνο έχει αύξηση του προστίμου κατά 5% και σύνδεση με την εφαρμογή για την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου.
      Ποιοι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων βρίσκονται στη δυσκολότερη θέση;
      Οπως προαναφέρθηκε, στη δυσκολότερη θέση βρίσκονται οι ιδιοκτήτες των αυθαιρέτων που ανήκουν στη λεγόμενη κατηγορία 5.
      Τι πρόστιμο πληρώνω για ένα εξ ολοκλήρου αυθαίρετο και σε πόσες δόσεις μπορώ να το εξοφλήσω;
      Καταρχήν για την υπαγωγή του αυθαιρέτου απαιτείται η καταβολή ενός παραβόλλου που υπολογίζεται ως εξής:
      α) 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τ.μ.
      β) 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ.
      γ) 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ.
      δ) 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ.
      ε) 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 5.000 τ.μ.
      Το πρόστιμο υπολογίζεται ανάλογα με το μέγεθος, την τιμή ζώνης της περιοχής, την παλαιότητα και άλλα πολεοδομικά μεγέθη.
       Μπορεί να εξοφληθεί σε έως και 100 μηνιαίες δόσεις με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ, ενώ δίνεται η δυνατότητα έκπτωσης 20% στην εφάπαξ καταβολή ή 10% στην καταβολή του 30% του αναλογούντος προστίμου.
      Επίσης τα πρόστιμα διαμορφώνονται, για τις υπόλοιπες 4 κατηγορίες αυθαιρέτων ως εξής:
      -        Προσαυξάνεται κατά 10%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση βρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν Προεδρικά Διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.
      -        Προσαυξάνεται κατά 25%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί από την 1η Οκτωβρίου 2021 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
      -        Προσαυξάνεται κατά 30%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2022 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2023.
      -        Προσαυξάνεται κατά 35%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί από την 1η Οκτωβρίου 2023 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2024.
      -        Προσαυξάνεται κατά 40%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2024 μέχρι τις 31 Μαρτίου 2026.
      Εγώ ως κληρονόμος δεν γνωρίζω την χρονολογία κατασκευής των αυθαιρέτων για να υπολογιστεί το πρόστιμο. Πως μπορω να εξακριβώσω το χρόνο κατασκευής τους;
      Ο χρόνος κατασκευής των αυθαιρέτων αποδεικνύεται από τις σχετικές αεροφωτογραφίες που δίνονται κατόπιν παραγγελίας από την Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού και το Ελληνικό Κτηματολόγιο.
      Πέραν της αεροφωτογραφίας, ο χρόνος εγκατάστασης μιας αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης, αποδεικνύεται με έγγραφο φορολογικής ή άλλης δημόσιας αρχής (π.χ. πρώτη ηλεκτροδότηση ακινήτου από την ΔΕΗ, μισθωτήριο συμβόλαιο, Ε9, παλιό συμβόλαιο κλπ.) στο οποίο να αναφέρεται το ακίνητο και η χρήση του όπως αυτή περιγράφεται κατά την υπαγωγή του, στο ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ
      τοπογράφου - πολεοδόμου μηχανικού
      [email protected]
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.