mob.png)
Νομοθεσία
Σε συνέχεια της (2) σχετικής Οδηγίας προς του δήμους της χώρας, με την οποία επισημάνθηκαν αφενός η έναρξη εφαρμογής του Κανονισμού πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων (σχετ.1) και αφετέρου οι ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβούν οι δήμοι στο πλαίσιο των προβλέψεων του εν λόγω κανονισμού, και μετά από πληθώρα ερωτημάτων που υποβλήθηκαν επί της εφαρμογής του κανονισμού από δήμους και πολίτες ακινήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής
του, διευκρινίζονται τα εξής:
Α. Γενικά:
Ο κανονισμός αποσκοπεί στην αύξηση της ανθεκτικότητας και στην ενίσχυση του βαθμού πυρασφαλείας των ακινήτων που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων. Στόχος είναι η προστασία της ζωής και της υγείας του κοινού, του φυσικού περιβάλλοντος και των δασικών οικοσυστημάτων, καθώς και των ακινήτων με περιορισμό της συμβολής τους στην μετάδοση της φωτιάς. Σημαντικός παράλληλα στόχος του κανονισμού είναι η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση και η προετοιμασία του κοινού για την αντιμετώπιση κινδύνων από δασικές πυρκαγιές, οι οποίοι έχουν ενταθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Β. Πεδίο εφαρμογής:
Ο κανονισμός αφορά σε δομημένα ακίνητα που βρίσκονται μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις, περιαστικό πράσινο, κηρυγμένες δασωτέες, αναδασωτέες και χορτολιβαδικές εκτάσεις, καθώς και σε ακτίνα τριακοσίων (300) μέτρων από τα όρια των εκτάσεων αυτών. Αφορά επίσης κτίσματα εντός πάρκων και αλσών πόλεων και οικιστικών περιοχών.
Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση των αλσών, ο κανονισμός εφαρμόζεται μόνο στα κτίρια που βρίσκονται εντός αυτών και όχι στα όμορα του άλσους ακίνητα, ούτε και σε αυτά που έχουν πρόσωπο στο άλσος. Αυτό γίνεται λόγω ικανής δυνατότητας ελέγχου, περιορισμού της μετάδοσης, πρόσβασης και επέμβασης των δυνάμεων σε περίπτωση εκδήλωσης φωτιάς εντός άλσους ή πάρκου τα οποία περιβάλλονται από οικιστική δόμηση. Με τον ίδιο τρόπο δύναται να αντιμετωπίζονται και μεμονωμένοι δασικοί θύλακες μικρής έκτασης σε εντός σχεδίου περιοχές οι οποίοι περιβάλλονται από δόμηση. Αντίθετα, στους οικισμούς, καθώς και σε οικιστικές πυκνώσεις που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές εκτάσεις, ο κίνδυνος μετάδοσης της φωτιάς από τη δασική έκταση στον οικισμό ή αντίστροφα είναι αυξημένος και λιγότερο ελεγχόμενος, με αποτέλεσμα να προβλέπεται στον κανονισμό διαφορετική διαδικασία (άρθρο 4 του Κεφαλαίου Δεύτερου), η οποία αναλύεται παρακάτω. Διευκρινίζεται επίσης ότι ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε καλλιεργούμενες εκτάσεις, ούτε στην περίπτωση που υπάρχει εντός αυτών κτίσμα βοηθητικής χρήσης για την αποθήκευση εξοπλισμού, εργαλείων και υλικών που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση γεωργικής δραστηριότητας.
Γ. Διαδικασία:
Σημειώνεται ότι οι τεχνικοί κανονισμοί εν γένει και εν προκειμένω ο κανονισμός του θέματος, εφαρμόζεται σε όλα τα ακίνητα με κτίρια που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του, ως απαίτηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και εξειδίκευση ρύθμισης θεμάτων κτιριοδομικού περιεχομένου που βελτιώνουν την υγεία και την ασφάλεια των ενοίκων, των περιοίκων και των κτιρίων και προστατεύουν το περιβάλλον, χωρίς δυνατότητα εξαίρεσης λόγω άλλων παραγόντων, όπως τυχόν ασφάλιση του κτιρίου.
Ειδικότερα, η διαδικασία μελέτης κατά τις προβλέψεις του κανονισμού, περιλαμβάνει τρία στάδια: την αξιολόγηση της επικινδυνότητας του ακινήτου, τη σύνταξη τεχνικής έκθεσης μέτρων και ενεργειών, καθώς και τη δήλωση εφαρμογής τους από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου.
1. Η αξιολόγηση της επικινδυνότητας των ακινήτων γίνεται βάσει των έξι ομάδων κριτηρίων του άρθρου 5 του Κεφαλαίου Πρώτου του κανονισμού. Η αξιολόγηση αυτή γίνεται για την περιοχή επιρροής του ακινήτου και αποτυπώνεται στο Έντυπο αξιολόγησης επικινδυνότητας από το οποίο προκύπτει η κατάταξή του (χαμηλή, μέση, υψηλή και ιδιαίτερα υψηλή). Στον κανονισμό υφίστανται στοιχεία, σύνδεσμοι και παραρτήματα για τη διευκόλυνση του έργου των συντακτών της αξιολόγησης.
Το έντυπο αξιολόγησης συντάσσεται άπαξ και επανασύνταξή του απαιτείται μόνο στην περίπτωση που τροποποιηθούν οι παράμετροι που λήφθηκαν υπόψη κατά την αξιολόγηση (όπως για παράδειγμα τυχόν αλλαγή στο πλάτος της οδού πρόσβασης στο ακίνητο, προσθήκη σημείου υδροληψίας πυροσβεστικού οχήματος, δόμηση νέων κτιρίων στα όμορα ακίνητα με επίπτωση στον δείκτη της πυκνότητας του δομημένου περιβάλλοντος) εφόσον επιφέρουν μεταβολή στην κατηγορία επικινδυνότητας του ακινήτου.
Το Έντυπο αξιολόγησης συντάσσεται από τεχνικό επιστήμονα με κατάρτιση σε θέματα τοπογραφίας, βλάστησης, υποδομών και δικτύων. Ενδεικτικά και με την επιφύλαξη των επαγγελματικών δικαιωμάτων του συνόλου των τεχνικών επιστημόνων, το έντυπο αξιολόγησης μπορεί να συνταχθεί από μηχανικούς (τοπογράφους, αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, μηχανολόγους μηχανικούς, μηχανικούς περιβάλλοντος, κ.λ.π,) καθώς και δασολόγους, γεωπόνους ή γεωτεχνικούς επιστήμονες.
Κατ’ εξαίρεση των ανωτέρω, στην περίπτωση οικισμών, οριοθετημένων ή μη και οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές, χορτολιβαδικές, αναδασωτέες και λοιπές εκτάσεις, η αξιολόγηση της επικινδυνότητας συντάσσεται για το σύνολο του οικισμού, σε ένα ενιαίο έντυπο, με μέριμνα του αρμόδιου ΟΤΑ.
2. Η τεχνική έκθεση, περιλαμβάνει:
Α. περιγραφή:
– του ακινήτου, με ιδιαίτερη αναφορά στη θέση του ως προς τη δασική, αναδασωτέα, κ.λ.π έκταση και στα κρίσιμα σημεία του εντύπου αξιολόγησης που οδήγησαν στην κατάταξή του από πλευράς επικινδυνότητας,
– του ή των κτισμάτων εντός του ακινήτου, με αναφορά στα γεωμετρικά τους χαρακτηριστικά, τα δομικά τους στοιχεία και υλικά,
– του περιβάλλοντος χώρου, των κατασκευών (θέση και υλικά) και εγκαταστάσεών του, καθώς και του είδους, μεγέθους και θέσης των φυτών,
– των γειτονικών ιδιοκτησιών, τυχόν κτισμάτων εντός αυτών και του περιβάλλοντος χώρου τους κατά τα ανωτέρω,
– κάθε άλλου στοιχείου κρίσιμου και συναφούς με το αντικείμενο του κανονισμού.
Β. καθορισμό:
– των απαιτούμενων προληπτικών μέτρων, μέτρων παθητικής πυροπροστασίας και μέσων ενεργητικής πυροπροστασίας, καθώς και τυχόν συστάσεις προς τους ιδιοκτήτες για το σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης,
– των εργασιών και ενεργειών που πρέπει να γίνουν στην περίπτωση ακινήτων με υφιστάμενα κτίρια για την τήρηση των ανωτέρω προβλεπόμενων μέτρων,
– των κατά περίπτωση απαιτούμενων διοικητικών πράξεων εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών του άρθρου 28 του ν.4495/17, όπως ισχύει.
και συνοδεύεται από σχέδιο κάτοψης του ακινήτου όπου αποτυπώνονται τα απαραίτητα στοιχεία, όπως ενδεικτικά, οι θέσεις των κτισμάτων κύριας και βοηθητικής χρήσης, η πρόσβαση στο ακίνητο, οι ζώνες προστασίας, οι θέσεις και αποστάσεις των δέντρων, οι αποστάσεις των όμορων κτιρίων, κ.λ.π
Επισημαίνεται ότι διοικητική πράξη εκδίδεται μόνο για τις εργασίες εκείνες που είναι οικοδομικής φύσεως (επί τω πλείστον εργασίες που προβλέπονται στις απαιτήσεις παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας) εφόσον δεν εμπίπτουν στις εργασίες του άρθρου 30 του ν.4495/17, για τις οποίες δεν απαιτείται οικοδομική άδεια ούτε έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας. Σε ότι αφορά στην εφαρμογή προληπτικών μέτρων όπως καθαρισμό παρεδαφιαίας βλάστησης, υπορόφου, κοπή κλάδων ιστάμενων δέντρων, δεν απαιτείται καμία άδεια ή έγκριση.
Όσον αφορά στη τυχόν απαίτηση κοπής δέντρων εντός ιδιωτικών ακινήτων, εφόσον πρόκεται για ακίνητα εντός σχεδίου περιοχών και, εντός οικισμού ή και εκτός σχεδίου περιοχών με κτίσματα ανεγερθέντα βάσει οικοδομικής άδειας, για την εφαρμογή των ζωνών προστασίας, αυτή διενεργείται με έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, όπου αντί του στοιχείου αα) της περίπτωσης ζ της υπ’ αρίθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/43266/1174/2020 (Β’ 1843) Απόφασης, υποβάλλεται η τεχνική έκθεση του παρόντος κανονισμού. Σύμφωνα δε με το άρθρο 36 της υπ’ αρίθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/66006/2360/2023 Απόφασης (Β’ 3985) οι διατάξεις του Κανονισμού πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων κατισχύουν των προβλέψεων του άρθρου 19 του Κτιριοδομικού κανονισμού στην περίπτωση που από την εφαρμογή τους δεν είναι δυνατή η εξασφάλιση του ελάχιστου υποχρεωτικού αριθμού δέντρων.
Η τεχνική έκθεση συντάσσεται από μηχανικούς που έχουν δικαίωμα υπογραφής μελετών πυροπροστασίας κατά τις προβλέψεις του π.δ 99/2018 (Α’ 187) «Ρύθμιση του επαγγέλματος του μηχανικού με καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων για κάθε ειδικότητα» (πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες μηχανικοί, μηχανολόγοι μηχανικοί, ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, αγρονόμοι τοπογράφοι μηχανικοί, χημικοί μηχανικοί, μηχανικοί μεταλλείων και μεταλλουργοί μηχανικοί, ναυπηγοί μηχανικοί, μηχανικοί παραγωγής και διοίκησης).
Το έντυπο αξιολόγησης και η τεχνική έκθεση δύναται να συνταχθούν από τον ίδιο τεχνικό επιστήμονα ή από διαφορετικούς. Σε κάθε όμως περίπτωση συνιστούν αλληλένδετα έγγραφα το περιεχόμενο των οποίων πρέπει να συγκλίνει. Η τεχνική έκθεση συντάσσεται και αυτή μία φορά, επανυποβάλλεται όμως επικαιροποιημένη στην περίπτωση τροποποίησης, είτε του εντύπου αξιολόγησης επικινδυνότητας, είτε του περιεχομένου της και των στοιχείων που περιλαμβάνει (π.χ προσθήκη νέου κτίσματος στο ακίνητο ή επέκταση υφισταμένου).
Στην περίπτωση των οικισμών ή οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται από δασική έκταση, μετά τη γνωστοποίηση από τον ΟΤΑ στους δημότες της κατάταξης επικινδυνότητας του Εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του οικισμού, το οποίο έχει διενεργηθεί με μέριμνά του, υποβάλλονται οι τεχνικές εκθέσεις των ιδιωτών για τα ακίνητά τους οι οποίες αφορούν στο σύνολο των προαναφερόμενων στοιχείων (περιγραφής και καθορισμού μέτρων) πλην εκείνων για τη δημιουργία των ζωνών προστασίας οι οποίες εφαρμόζονται πέριξ του οικισμού κατά τα αναφερόμενα στη συνέχεια. Δεδομένου ότι τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας για τα υφιστάμενα κτίρια διαφοροποιούνται ελάχιστα αναλόγως της κατάταξης επικινδυνότητας του ακινήτου συστήνεται η λήψη τους ακόμα και πριν τη γνωστοποίηση του Εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του οικισμού από τους ΟΤΑ.
3. Μετά τη σύνταξη του εντύπου αξιολόγησης επικινδυνότητας και της τεχνικής έκθεσης και την υποβολή τους στο ειδικό πληροφοριακό σύστημα και μεταβατικά στον οικείο δήμο, ο ιδιοκτήτης υποχρεούται για κάθε έτος πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου να υποβάλει στο πληροφοριακό σύστημα ή τον δήμο, την υπεύθυνη δήλωση λήψης των μέτρων και συμμόρφωσης με την τεχνική έκθεση.
Διευκρινίζεται ότι η τεχνική έκθεση, το έντυπο αξιολόγησης επικινδυνότητας και η δήλωση εφαρμογής των μέτρων πυρασφαλείας αφορούν στο σύνολο του ακινήτου (κτίρια και περιβάλλων χώρος) και υποβάλλονται μία φορά για το σύνολο αυτού, ανεξαρτήτως ύπαρξης τυχόν διηρημένων ιδιοκτησιών.
Δ. Μέτρα:
Για τη φετινή αντιπυρική περίοδο έτους 2024, στα ακίνητα του πεδίου εφαρμογής με υφιστάμενα κτίρια εφαρμόζονται μόνο τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας, δηλαδή:
α) εξασφάλιση καθαρής από καύσιμες ύλες πρόσβασης στο ακίνητο,
β) τακτικός καθαρισμός ο οποίος περιλαμβάνει τακτικό κλάδεμα και καθαρισμό δένδρων και θάμνων από τυχόν υπάρχοντα ξερά, αραίωμα της μη ανθεκτικής στη φωτιά δενδρώδους βλάστησης, κοπή κλαδιών που εφάπτονται ή βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα εξωτερικά δομικά στοιχεία του κτιρίου, καθαρισμός εδάφους (πευκοβελόνες), κούρεμα χόρτων, τακτικός έλεγχος και συντήρηση του αρδευτικού συστήματος, καθαρισμός στεγών και υδρορροών από καύσιμες ύλες.
γ) μεταφορά υλικών που τυχόν αποθηκεύονται ελεύθερα στο ακίνητο, όπως απορρίμματα, καυσόξυλα, δοχεία με καύσιμα, χρώματα κ.λ.π σε κλειστό χώρο ή πυράντοχο ερμάριο.
δ) σύνταξη από τον ή τους ιδιοκτήτες του ακινήτου του σχεδίου προετοιμασίας εκκένωσης, δηλαδή μίας λίστας ελέγχου και ενεργειών που θα αυξήσει τον βαθμό ετοιμότητας σε περίπτωση συμβάντος πυρκαγιάς, στην οποία καταγράφονται οι απαραίτητες ενέργειες πριν την εκκένωση του κτιρίου, καθώς και ο τρόπος διαφυγής των χρηστών από το ακίνητο σε ασφαλές μέρος. Στην περίπτωση ακινήτων με περισσότερες της μίας ιδιοκτησίες το σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης συντάσσεται από το σύνολο των συνιδιοκτητών και αναρτάται σε εμφανές σημείο για την ενημέρωση ενοίκων και κοινού.
ε) σχεδιασμός των περιμετρικών ζωνών προστασίας, δηλαδή των τριών επιπέδων διαβαθμισμένης προστασίας γύρω από κτίριο όπου γίνεται διαδοχική μείωση των καύσιμων υλών όσο πλησιάζουμε σε αυτό.
Ο σχεδιασμός των περιμετρικών ζωών προστασίας μπορεί να εφαρμοστεί είτε για κάθε μεμονωμένο κτίριο, είτε για συγκροτήματα κτιρίων της ίδιας ή άλλης ιδιοκτησίας εφόσον απέχουν μεταξύ τους απόσταση μικρότερη των πέντε (5,00) μέτρων, κατόπιν συνεννόησης των ιδιοκτητών τους, με ενσωμάτωση του συνόλου αυτών στο «περίγραμμα» βάσει του οποίου θα προσδιοριστούν οι ζώνες προστασίας. Ομοίως, στο «περίγραμμα του κτιρίου» δύναται να περιληφθούν και κατασκευές του περιβάλλοντος χώρου, όπως πέργκολες, στέγαστρα, bbq, κ.ά.
Ως προς τις προβλέψεις του κανονισμού για τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας των υποπαρ. 3.1.1, 3.1.2 και 3.1.3 του άρθρου 3 του κεφαλαίου δεύτερου του κανονισμού επισημαίνεται ότι αυτές είναι γενικές, με δυνατότητα αποκκλίσεων, κατόπιν σχετικής κατά περίπτωση τεκμηρίωσης στην τεχνική έκθεση.
Ειδικά για την περίπτωση οικισμών, οριοθετημένων ή μη καθώς και οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές εκτάσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4 του Κεφαλαίου Δεύτερου του κανονισμού, προβλέπεται ως προς τη δημιουργία των ζωνών προστασίας ότι αντί της μεμονωμένης εφαρμογής τους σε κάθε ακίνητο, αντιμετωπίζεται το σύνολο του οικισμού ως ενότητα-σύστημα, με τις διαβαθμισμένες περιμετρικές ζώνες προστασίας να διαμορφώνονται πέριξ των ορίων του οικισμού σε συνεννόηση και συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες (τοπική αυτοδιοίκηση και οικεία Δασική Υπηρεσία). Ειδικά γύρω από τα όρια του οικισμού επιβάλλεται η δημιουργία αντιπυρικής ζώνης πλάτους 10 μέτρων.
Δείτε αναλυτικά όλη την Εγκύκλιο:
ΥΠΕΝ-ΔΑΟΚΑ-42966-1311 19.04.2024 Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων.pdf
Η προηγούμενη σχετική ερμηνευτική εγκύκλιος
Εγκύκλιος ΥΠΕΝ ΔΑΟΚΑ 28909-848 Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων.pdf
Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεω
ΚΥΑ ΥΠΕΝ ΔΑΟΚΑ 55904-2019 Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων.pdf
