mob.png)
Νομοθεσία
Α. Με βάση τις προβλέψεις της παρ. 1α του άρθρου 21 του ν. 4014/2011, κατά τον υπολογισμό του προστίμου για οικονομικού χαρακτήρα δραστηριότητες λαμβάνεται υπόψη ο συνολικός κύκλος εργασιών «της τελευταίας χρήσης του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας, βάσει του κύκλου εργασιών της τελευταίας υποβληθείσας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος». Επίσης στην ενότητα (ΣΤ) του Παραρτήματος της (4) σχετικής Υ.Α καθορισμού του επικαιροποιημένου «ΜΕΣ» αναφέρεται ότι «Για τον προσδιορισμό του ύψους του ΣΚΕ μπορεί να ζητείται η συνδρομή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), όπου απαιτείται, με βάση το ΑΦΜ του φορέα του ελεγχόμενου έργου ή δραστηριότητας». Περαιτέρω στην ενότητα (ΣΤ) του παραρτήματος της (3) σχετικής Υ.Α. προσδιορίζεται ότι «Για τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα χρησιμοποιούνται τα διαθέσιμα στοιχεία του πλέον πρόσφατου οικονομικού έτους σε σχέση με το χρόνο διαπίστωσης της παράβασης και λαμβάνονται αυτά που δηλώνονται στο ΑΦΜ της επιχείρησης, χωρίς επιμερισμό τους σε τυχόν επιμέρους εγκαταστάσεις/δραστηριότητες αυτής.»
Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι για τις ανάγκες υπολογισμού του ύψους προστίμου για παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας σε οικονομικού χαρακτήρα έργα και δραστηριότητες το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα και ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών προκύπτει από τα στοιχεία που δηλώνονται στο ΑΦΜ του ελεγχόμενου φορέα χωρίς επιμερισμό τους σε τυχόν επιμέρους εγκαταστάσεις/δραστηριότητες αυτής.
Β. Για τον προσδιορισμό του ύψους του προστίμου σε οικονομικού χαρακτήρα έργα και δραστηριότητες απαιτείται i) το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα (ΕΑΕ) ή / και ii) ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών (ΣΚΕ), αναλόγως του Μοντέλου Ενεργειών Συμμόρφωσης που εφαρμόζεται για την περιβαλλοντική επιθεώρηση (και οι δύο παράμετροι όταν χρησιμοποιείται η 3 σχετική Υ.Α, μόνο το ΣΚΕ όταν ακολουθείται η (4) σχετική Υ.Α.). Τα στοιχεία αυτά αναζητούνται κατά προτεραιότητα από την ΑΑΔΕ (Δ/νση Υπηρεσιών Δεδομένων-Τμήμα ΣΤ [email protected]) και δευτερευόντως από το ΓΕΜΗ (δημοσιευμένες Χρηματοοικονομικές καταστάσεις – Κατάσταση Αποτελεσμάτων). Αν στα στοιχεία περιλαμβάνεται μόνο η μία από τις δύο παραμέτρους (είτε ο ΣΚΕ είτε το ΕΑΕ) τότε το ΣΚΕ θεωρείται ίσο με το ΕΑΕ και αντιστρόφως (κρίνεται σκόπιμο να ζητούνται και οι δύο παράμετροι εφόσον γίνει ερώτημα στην ΑΑΔΕ).
Αν τα ανωτέρω φορολογικά στοιχεία (ΣΚΕ ή / και ΕΑΕ) δεν προσδιορίζονται από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ ή του ΓΕΜΗ, ως τελευταία επιλογή ζητούνται να προσκομιστούν, εντός συγκεκριμένης προθεσμίας, από το φορέα του ελεγχόμενου έργου ή δραστηριότητας με υπεύθυνη δήλωση, η οποία κοινοποιείται εν συνεχεία στην ΑΑΔΕ για ενημέρωση. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει ανταπόκριση από τον φορέα του ελεγχόμενου έργου ή δραστηριότητας τότε η πράξη αυτή θεωρείτε ως ισχυρή ένδειξη διεξαγωγής παράνομης οικονομικής δραστηριότητας η οποία οδηγεί σε απόκρυψη μέρους ή του συνόλου του κύκλου εργασιών. Ο ΣΚΕ υπολογίζεται κατ’ εκτίμηση με κάθε πρόσφορο μέσο και παράλληλα, εφαρμόζεται η πρόβλεψη της ενότητας (ΣΤ) του παραρτήματος της (4) σχετικής Υ.Α. σύμφωνα με την οποία ο συνολικός κύκλος εργασιών «δεν μπορεί να είναι μικρότερος από ένα εκατομμύριο ευρώ (άρα ελάχιστη τιμή ΣΚΕ: 1.000.000 ευρώ)» καθώς και επίσης ότι «δεν ισχύει ο περιορισμός του ποσοστού επί του ΣΚΕ της τελευταίας χρήσης του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας, βάσει του κύκλου εργασιών της τελευταίας υποβληθείσας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.». Επομένως για τον υπολογισμό του προστίμου στις περιπτώσεις που ούτε ο φορέας του ελεγχόμενου έργου ή δραστηριότητας αποστέλλει τα σχετική στοιχεία ο Συνολικός Κύκλος Εργασιών λαμβάνεται κατ’ ελάχιστον ίσος με 1.000.000€ και παράλληλα δεν ισχύει ο περιορισμός του ποσοστού επί του ΣΚΕ. Σημειώνεται ότι στην κλήση που αποστέλλεται στο ελεγχόμενο για την υποβολή των στοιχείων θα περιλαμβάνεται η σχετική ενημέρωση για την ανωτέρω πρόβλεψη.
Γ. Σε περιπτώσεις έργων και δραστηριοτήτων για τις οποίες υπάρχει «αδειοδότηση» (π.χ. έγκριση ή γνωστοποίηση λειτουργίας) ως φορέας του έργου, στον οποίο επιβάλλονται μέτρα και κυρώσεις για παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας θεωρείται αυτός υπό την επωνυμία του οποίου λειτουργεί το έργο ή δραστηριότητα. Αν δεν προβλέπεται αδειοδότηση αλλά υφίσταται περιβαλλοντική άδεια (για έργα ή δραστηριότητες Α ή Β κατηγορίας του άρθρου 1 του Ν. 4014/2011) φορέας θεωρείται αυτός υπό την επωνυμία του οποίου έχει εκδοθεί η ΑΕΠΟ ή τα ΠΠΔ. Σε περίπτωση μεταβολής του αρχικού φορέα που αναφέρεται στην ΑΕΠΟ ή τις ΠΠΔ, οι κυρώσεις επιβάλλονται στο νέο φορέα.
Εξαίρεση στα ανωτέρω αποτελεί η περίπτωση που υπάρχει σύμβαση παραχώρησης όπου ως φορέας θεωρείται αυτός στον οποίο έχει παραχωρηθεί το έργο για εκμετάλλευση.
Σε περιπτώσεις που επιβάλλεται πρόστιμο για την ίδια παράβαση για την οποία διαπιστώνεται ότι από κοινού ευθύνονται δύο οι περισσότεροι φορείς (όπως για παράδειγμα όταν υπάρχει συνυπευθυνότητα λόγω συνεκμετάλλευσης ή από κοινού λειτουργίας ενός έργου ή δραστηριότητας) χωρίς δυνατότητα επιμερισμού (δηλαδή χωρίς να είναι διακριτό το ποσοστό ευθύνης του κάθε φορέα) το πρόστιμο επιβάλλεται από κοινού σε όλους τους φορείς «αλληλεγγύως και εις ολόκληρον». Στις περιπτώσεις αυτές για το υπολογισμό του ύψους του προστίμου ως Συνολικός Κύκλος Εργασιών (ΣΚΕ) ή Ετήσιο Ακαθάριστο Εισόδημα (ΕΑΕ), λαμβάνεται ίσο με το αυτό του φορέα που έχει το μικρότερο ΣΚΕ (ή ΕΑΕ). Όταν υφίσταται δυνατότητα επιμερισμού του ποσοστού ευθύνης του κάθε φορέα (δηλαδή αποδεικνύεται με στοιχεία ότι κάθε ένας φορέας είναι υπεύθυνος σε συγκεκριμένο ποσοστό – π.χ. 30% και 70%) τότε ακολουθείται η ίδια διαδικασία και το πρόστιμο επιμερίζεται στους φορείς με βάση τα ποσοστά ευθύνης του καθενός.
Δ. Με βάση τα αναφερόμενα στο άρθρο 2 των Υ.Α. καθορισμού του «ΜΕΣ» (3 και 4 σχετικά), η υποτροπή υφίσταται όταν διαπιστώνεται η κατ' επανάληψη τέλεση περιβαλλοντικών παραβάσεων σε έργο ή δραστηριότητα σε βάθος δεκαετίας η οποία αφορά την ίδια ή οποιαδήποτε άλλη παράβαση στο ελεγχόμενο έργο ή τη δραστηριότητα. Διευκρινίζεται ότι η υποτροπή εξετάζεται για το ίδιο έργο ή δραστηριότητα και όταν ο φορέας του παραμένει ο ίδιος στους διαφορετικούς ελέγχους. Εφόσον ανάμεσα σε διαφορετικούς ελέγχους αλλάξει ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας (με αλλαγή όχι μόνο της επωνυμίας αλλά και του ΑΦΜ (και του αρ. ΓΕΜΗ εφόσον υπάρχει σχετική καταχώρηση) ή υπάρχει διαφορετική ΑΕΠΟ ή άδεια λειτουργίας (έγκριση ή γνωστοποίηση) τότε η υποτροπή εξετάζεται μόνο για τις περιπτώσεις ελέγχων που αφορούν τον ίδιο φορέα.
Ε. Σύμφωνα με την παρ. 1β του άρθρου 21 του Ν. 4014/2011, στην περίπτωση που διαπιστωθεί για τρίτη συνεχόμενη φορά η παράβαση έλλειψης ΠΠΔ επιβάλλεται αναστολή λειτουργίας, βάσει της παρ. 6 του άρθρου 21 του ν. 4014/2011. Η αναστολή λειτουργίας επιβάλλεται, με βάση της παρ. 1 (σημείο γ) του ίδιου άρθρου, μετά από εισήγηση της αρμόδιας για την περιβαλλοντική επιθεώρηση αρχής. Στην περίπτωση αυτή δεν επιβάλλεται πρόστιμο για τη συγκεκριμένη παράβαση της έλλειψης ΠΠΔ, αλλά γίνεται εισήγηση για την εφαρμογή της κύρωσης της προσωρινής διακοπής λειτουργίας. Για την εισήγηση αυτή πρέπει να έχει ακολουθηθεί η διαδικασία περιβαλλοντικού ελέγχου που προβλέπεται στο άρθρο 20 του Ν. 4014/2011 και στην Υ.Α απόφαση καθορισμού του ΜΕΣ (3 ή 4 σχετικό), δηλαδή η διαδικασία που ακολουθείται και στην περίπτωση επιβολής προστίμου. Δηλαδή, εφόσον διαπιστώνεται για την τρίτη διαδοχική φορά η έλλειψη ΠΠΔ, πρέπει να έχει προηγηθεί έκθεση αυτοψίας και Προσωρινή Έκθεση Ελέγχου με κλήση για υποβολή απόψεων ή η διαπίστωση της παράβασης γίνεται μετά από Πλάνο Διορθωτικών Ενεργειών στο οποίο είχε τεθεί προθεσμία για συμμόρφωση ως προς την έλλειψη ΠΠΔ. Όπως αναφέρεται στην ενότητα (Ε) του Παραρτήματος της (4) σχετικής Υ.Α. η Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης (ΠΒΠ), η οποία θα περιέχει και την εισήγηση για την αναστολή λειτουργίας, κοινοποιείται στην αρμόδια αρχή ή το όργανο που εξέδωσε την άδεια, ή την έγκριση, ή τη γνωστοποίηση κατασκευής ή λειτουργίας του έργου ή έναρξης της δραστηριότητας ή, κατά περίπτωση, την ανανέωση αυτών, για περαιτέρω ενέργειες κατά αρμοδιότητα» με βάση τις προβλέψεις της παρ. 6 του άρθρου 21 του Ν. 4014/2011.
Διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση που κατά τον περιβαλλοντικό έλεγχο εκτός από τη διαπίστωση της παράβασης έλλειψης ΠΠΔ για τρίτη συνεχόμενη φορά εντοπίζονται και άλλες παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας για τις οποίες θα πρέπει να επιβληθεί πρόστιμο (είτε ως χαμηλής και μέτριας σοβαρότητας μετά από μη συμμόρφωση σε ΠΔΕ είτε ως σημαντικής ή πολύ σημαντικής σοβαρότητας) στην ΠΒΠ περιλαμβάνεται και η σχετική εισήγηση, όπως προβλέπεται στην παρ. 15γ.β του άρθρου 20 του Ν. 4014/2011, προκειμένου να εκδοθεί ακολούθως, από το αρμόδιο όργανο της παρ. 2 του άρθρου 21 του ίδιου νόμου, η απόφαση επιβολής προστίμου.
ΣΤ. Προσωρινή ή οριστική απαγόρευση λειτουργίας μπορεί να επιβληθεί και στις περιπτώσεις που προβλέπονται στο 1ο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 21 του Ν. 4014/2011 και στις ενότητες (ΣΤ) και (Ε) αντίστοιχα των παραρτημάτων της (3) και (4) αντίστοιχα Υ.Α καθορισμού του «ΜΕΣ». Και στις περιπτώσεις αυτές ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπεται στην παρ. 6 του άρθρου 21 του Ν. 4014/2011.
Ζ. Η περιβαλλοντική επιθεώρηση εκκινεί με αυτοψία από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, σύμφωνα με την παρ. 11 α του άρθρου 20 του Ν. 4014/201, την παρ. 1 του άρθρου 1 της (3) και της (4) σχετικής Υ.Α αλλά και το διάγραμμα ροής του ΜΕΣ που περιλαμβάνεται στην (4) σχετική Υ.Α. Στοιχεία άλλων υπηρεσιών τα οποία είναι προγενέστερα της αυτοψίας (όπως έγγραφα από αστυνομικές αρχές ή άλλες δημόσιες υπηρεσίες και φορείς) δεν υποκαθιστούν την έκθεση αυτοψίας αλλά μπορούν, αναλόγως της περίπτωσης, να χρησιμοποιηθούν ή να αξιολογηθούν για τη διαπίστωση ή μη της συμμόρφωσης με την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία.
Η. Εφόσον σε Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης περιλαμβάνεται εισήγηση επιβολής προστίμου, το ύψος του οποίου υπερβαίνει τις πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ, τότε, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 21 του ν. 4014/2021 το πρόστιμο επιβάλλεται από το «αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας». Στις περιπτώσεις αυτές η Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης αποστέλλεται έντυπα αλλά και ηλεκτρονικά (σε επεξεργάσιμη μορφή) στο Γραφείο του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας προκειμένου να εκδοθεί η σχετική απόφαση επιβολής προστίμου. Το σχέδιο της σχετικής απόφασης συντάσσεται από τη Διεύθυνση Νομοθετικού Έργου και Πρωτοβουλίας του ΥΠΕΝ.
Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση επιβολής προστίμου μετά από περιβαλλοντική επιθεώρηση που διεξάγει η Γενική Διεύθυνση του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπου το πρόστιμο ανεξαρτήτως του ύψους του επιβάλλεται με απόφαση του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών του ΥΠΕΝ, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 21 του Ν. 4014/2011 και της παρ. 1 του άρθρου 109 του Ν. 4622/2019 (Α΄ 133).
Θ. Έργα ή δραστηριότητες για τα οποία δεν απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση θεωρούνται για τις ανάγκες εφαρμογής του ΜΕΣ ως Β κατηγορίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης (ενότητες Ε και Η του παραρτήματος της (3) σχετικής Υ.Α. και ενότητες Δ και ΣΤ του Παραρτήματος της (4) σχετικής Υ.Α.). Περαιτέρω, σύμφωνα με την παρ. 21 του άρθρου 20 του Ν. 4014/2011 «Το ΜΕΣ εφαρμόζεται κατ’ αναλογία και στις παραβάσεις έργων και δραστηριοτήτων που δεν απαιτούν περιβαλλοντική αδειοδότηση».
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω διευκρινίζεται ότι οι Οριστικές Εκθέσεις Ελέγχου ή οι Πράξεις Βεβαίωσης Παράβασης καθώς και τυχόν Δηλώσεις Συμμόρφωσης που συντάσσονται στο πλαίσιο περιβαλλοντικών ελέγχων σε έργα και δραστηριότητες για τα οποία δεν απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση αναρτώνται επίσης στο διαδικτυακό τόπο της οικείας Περιφέρειας.
Ι. Στις περιπτώσεις που διαπιστώνονται παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας επιβάλλεται, Πλάνο Διορθωτικών Ενεργειών (ΠΔΕ), όπως προβλέπεται στις παρ. 15 και 15γ του άρθρου 20 και 1 του άρθρου 21 του Ν. 4014/2011., για τη συμμόρφωση του ελεγχόμενου σε περιπτώσεις βεβαιωμένων παραβάσεων. Με το ΠΔΕ προσδιορίζεται συγκεκριμένο χρονικό διάστημα συμμόρφωσης, το οποίο, βάσει της παρ. 15 του άρθρου 20 του Ν. 4014/2011 δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος.
Ειδικά στις περιπτώσεις έργων και δραστηριοτήτων που εντάσσονται στο Παράρτημα Ι της με αρ. 36060/1155/ Ε103/13.6.2013 Κ.Υ.Α, σύμφωνα με την παρ. 15 του άρθρου 20 του Ν. 4014/2011 μπορεί η προθεσμία συμμόρφωσης να ορίζεται εξ αρχής ως τρία (3) έτη, «κατόπιν αιτιολογημένης κοινής απόφασης των προϊσταμένων της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής και της Γενικής Διεύθυνσης του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας…. Στην περίπτωση αυτή θεσπίζεται ειδικό πρόγραμμα τακτικής παρακολούθησης και ελέγχου της προόδου συμμόρφωσης και μπορεί να τίθενται συμπληρωματικοί της Α.Ε.Π.Ο. όροι και προϋποθέσεις.». Προκειμένου να εφαρμοστεί η ανωτέρω πρόβλεψη και να εξεταστεί ο καθορισμός χρόνου συμμόρφωσης μεγαλύτερος του ενός (1) έτους θα πρέπει να υπάρχει σχετική εισήγηση (θετική ή αρνητική) της αρχής που διενήργησε τον περιβαλλοντικό έλεγχο προς τις Γενικές Διευθύνσεις Περιβαλλοντικής Πολιτικής και Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η εισήγηση θα πρέπει να είναι τεκμηριωμένη και εφόσον είναι θετική, να περιλαμβάνει πρόταση ειδικού προγράμματος τακτικής παρακολούθησης και ελέγχου της προόδου της συμμόρφωσης, και αν κρίνεται σκόπιμο, πρόταση για συμπληρωματικούς της Α.Ε.Π.Ο. όρους και προϋποθέσεις. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της ενότητας (Ι) του παραρτήματος της (3) σχετικής Υ.Α. καθορισμού του «ΜΕΣ» και της αντίστοιχης ενότητας (Η) της (4) σχετικής Υ.Α. «Προκειμένου να επιτευχθεί η επίσπευση της διαδικασίας για την άρση των παραβάσεων, ο ελεγχόμενος κατά την υποβολή των απόψεών του σε συνέχεια της κλήσης του σε απολογία, μπορεί να συμπεριλάβει πρόταση με αναλυτική περιγραφή διορθωτικών ενεργειών, προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους και οποιαδήποτε άλλο χρήσιμο στοιχείο για την πραγματοποίησή τους. Η προτεινόμενη πρόταση αφού εξεταστεί και ενδεχομένως τροποποιηθεί από την ελεγκτική αρχή, ενσωματώνεται στο ΠΔΕ μαζί με χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του.». Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, κρίνεται σκόπιμο η εισήγηση της αρχής διενέργειας του περιβαλλοντικού ελέγχου να λαμβάνει υπόψη τα στοιχεία που τυχόν περιγράφονται για το θέμα των προτεινόμενων μέτρων και χρόνου συμμόρφωσης στο απολογητικό υπόμνημα του φορέα του ελεγχόμενου έργου ή δραστηριότητας που υποβάλλεται μετά την κλήση σε απολογία, τα οποία θα πρέπει να κοινοποιούνται μαζί με την εισήγηση στις Γενικές Διευθύνσεις του ΥΠΕΝ.
Για την έκδοση της κοινής απόφασης των προϊσταμένων των δύο Γενικών Διευθύνσεων θα πρέπει να αποστέλλεται από την αρμόδια αρχή διενέργειας του περιβαλλοντικού ελέγχου στις δύο Γενικές Διευθύνσεις του ΥΠΕΝ η προαναφερόμενη εισήγηση με συνημμένο σχέδιο Απόφασης για την «έγκριση του ειδικού προγράμματος παρακολούθησης και ελέγχου της προόδου συμμόρφωσης». Στο σχέδιο απόφασης θα περιλαμβάνεται το ειδικό πρόγραμμα με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του και να τίθενται, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, και τυχόν συμπληρωματικοί της Α.Ε.Π.Ο. όροι και προϋποθέσεις για την εφαρμογή του προγράμματος. Συνημμένα, στο Παράρτημα Ι της εγκυκλίου περιλαμβάνεται ενδεικτικό υπόδειγμα του σχεδίου απόφασης.
Για την έκδοση της απόφασης δύναται να ζητούνται περαιτέρω συμπληρωματικά στοιχεία ή διευκρινήσεις από το φορέα του έργου ή της δραστηριότητας ή και την αρχή διενέργειας του περιβαλλοντικού ελέγχου.
Διευκρινίζεται τέλος ότι η εισήγηση της αρμόδιας αρχής διενέργειας του περιβαλλοντικού ελέγχου δεν είναι δεσμευτική της κοινής απόφασης των δύο Γενικών Διευθύνσεων του ΥΠΕΝ.
Όσον αφορά της δυνατότητα παράτασης της προθεσμίας συμμόρφωσης διευκρινίζονται τα εξής:
Η παράταση του χρονικού διαστήματος συμμόρφωσης που έχει καθοριστεί με ΠΔΕ μπορεί να εξεταστεί από την αρχή που διενήργησε τον περιβαλλοντικό έλεγχο, μετά από αίτημα του φορέα του ελεγχόμενου έργου ή δραστηριότητας, λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις της παρ. 6 του άρθρου 10 του Ν. 2690/1999 (Α΄ 45) δηλαδή α) σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας και β) όταν ο ενδιαφερόμενος επικαλείται τη συνδρομή γεγονότων που οδηγούν χωρίς τη δική του υπαιτιότητα σε καθυστερήσεις. Το αίτημα πρέπει να αφορά τις παραβάσεις για τις οποίες ζητείται η παράταση της προθεσμίας συμμόρφωσης που έχει τεθεί, να είναι τεκμηριωμένο, να προσδιορίζει το είδος των απαιτούμενων ενεργειών και το χρόνο που ζητείται για την ολοκλήρωση της συμμόρφωσης. Η αποδοχή του αιτήματος γίνεται με αποστολή εγγράφου προς τον φορέα του ελεγχόμενου έργου ή δραστηριότητας με το οποίο δηλώνεται η τροποποίηση του ΠΔΕ ως προς την προθεσμία συμμόρφωσης για συγκεκριμένες παραβάσεις και καθορίζεται η νέα προθεσμία. Το έγγραφο αυτό κοινοποιείται και όλους τους παραλήπτες της Οριστικής Έκθεσης Ελέγχου ή της Πράξης Βεβαίωσης Παράβασης στην οποία περιλαμβάνεται το ΠΔΕ. Η παράταση μπορεί να δοθεί μόνο για χρονικό διάστημα τέτοιο ώστε, η συνολική προθεσμία της συμμόρφωσης, από την ημερομηνία έναρξης του ΠΔΕ, δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος. Ειδικά για τις περιπτώσεις περιβαλλοντικών ελέγχων έργων και δραστηριοτήτων που εντάσσονται στο Παράρτημα Ι της με αρ. 36060/1155/ Ε103/13.6.2013 Κ.Υ.Α όπου έχει καθοριστεί Πλάνο Διορθωτικών Ενεργειών με προθεσμία έως ένα (1) έτος ή έχει θεσπιστεί ειδικό πρόγραμμα τακτικής παρακολούθησης και ελέγχου της προόδου συμμόρφωσης της παρ. 15 του άρθρου 20 του Ν. 4014/2011 με προθεσμία μεγαλύτερη από ένα (1) έτος, ο φορέας του ελεγχόμενου έργου ή δραστηριότητας δύναται υποβάλλει σχετικό τεκμηριωμένο αίτημα παράτασης της προθεσμίας ώστε η συνολική προθεσμία συμμόρφωσης να υπερβεί το ένα (1) έτος. Στην περίπτωση αυτή ακολουθείται η διαδικασία που περιγράφηκε ανωτέρω όσον αφορά τον εξαρχής καθορισμό ειδικού προγράμματος τακτικής παρακολούθησης. Το αίτημα υποβάλλεται στην υπηρεσία που διενήργησε τον περιβαλλοντικό έλεγχο, προκειμένου να ακολουθηθεί εισήγηση (θετική ή αρνητική) για την έκδοση της έκδοσης κοινής απόφασης Γενικών Διευθύνσεων Περιβαλλοντικής Πολιτικής και Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την έκδοση παράτασης με συνολικό χρόνο συμμόρφωσης, από την ημερομηνία έναρξης του ΠΔΕ ή του ειδικού προγράμματος παρακολούθησης, έως τρία (3 έτη). Η εισήγηση θα πρέπει να είναι τεκμηριωμένη και εφόσον είναι θετική να περιλαμβάνει πρόταση ειδικού προγράμματος τακτικής παρακολούθησης και ελέγχου της προόδου της συμμόρφωσης, και αν κρίνεται σκόπιμο, πρόταση για συμπληρωματικούς της Α.Ε.Π.Ο. όρους και προϋποθέσεις. Η εισήγηση με συνημμένο σχέδιο απόφασης αποστέλλεται στις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις του ΥΠΕΝ για την λήψη της σχετικής απόφασης. Διευκρινίζεται ότι η εισήγηση της αρμόδιας αρχής διενέργειας του περιβαλλοντικού ελέγχου δεν είναι δεσμευτική της κοινής απόφασης των δύο Γενικών Διευθύνσεων του ΥΠΕΝ. Μετά το πέρας του χρονικού διαστήματος της παράτασης θα πρέπει να υποβληθεί η προβλεπόμενη Δήλωση Συμμόρφωσης και να ακολουθηθεί η διαδικασία εξέτασής της (αποδοχή της ή επιβολή κυρώσεων). Κ. Ο υπολογισμός του προστίμου σύμφωνα με της παρ. 1α και 1β του άρθρου 21 του Ν. 4014/2011 και τις ενότητες (Η) και (ΣΤ) αντίστοιχα των παραρτημάτων των (3) και (4) σχετικών Υ.Α. καθορισμού του ΜΕΣ διαφοροποιείται ανάλογα με το αν ένα έργο ή μία δραστηριότητα είναι οικονομικού χαρακτήρα. Ενδεικτικά παραδείγματα μη οικονομικού χαρακτήρα έργων και δραστηριοτήτων για τους σκοπούς του υπολογισμού του ύψους του προστίμου, πέραν των αναφερόμενων στην ενότητα (ΣΤ) του παραρτήματος της (4) σχετικής Υ.Α. (τα δημόσια εκπαιδευτικά και νοσηλευτικά ιδρύματα, έργα χερσαίων και εναέριων μεταφορών της 1ης ομάδας του άρθρου 1 του ν. 4014/2011 και οι λιμένες της 3ης ομάδας για τα οποία δεν υπάρχει σύμβαση παραχώρησης), θεωρούνται τα εξής:
Αντιπλημμυρικά έργα και έργα διευθέτησης ρεμάτων Δημόσιες Αθλητικές Εγκαταστάσεις για τις οποίες δεν υπάρχει σύμβασης παραχώρησης Νεκροταφεία, σωφρονιστικά καταστήματα και δομές στέγασης και φιλοξενίας που ανήκουν σε δημόσιους φορείς. Ενδεικτικές κατηγορίες οικονομικού χαρακτήρα έργων και δραστηριοτήτων που ασκούνται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα θεωρούνται: τα εμπορευματικά κέντρα, οι λιμενικές εγκαταστάσεις ιδιωτικές ή παραχωρημένες, υδραυλικά έργα τα οποία εκμεταλλεύονται ιδιωτικοί φορείς (π.χ. υδροηλεκτρικά φράγματα), βιομηχανικές, εμπορικές, κτηνοτροφικές, εξορυκτικές, τουριστικές εγκαταστάσεις και ιχθυοκαλλιέργειες, έργα κτηριακού τομέα, αστικής ανάπτυξης, αναψυχής που ανήκουν σε ιδιώτες ή έχουν παραχωρηθεί με σύμβαση, συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών για τη διαχείριση αποβλήτων που ανήκουν σε ΦοΣΔΑ, σε Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης ή άλλες δημόσιες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας, καυσίμων και χημικών, εγκαταστάσεις επεξεργασίας πόσιμου νερού που ανήκουν σε Δημοτικές Επιχειρήσεις και άλλες επιχειρήσεις, χώροι συγκέντρωσης και διακίνησης παλαιών μετάλλων και ΟΤΚΖ, χώροι αποθήκευσης και διακίνησης οικοδομικών υλικών, κεραίες κινητής τηλεφωνίας, εμπορικές δραστηριότητες και δραστηριότητες εστίασης και μεταφορών. Λ. Σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 3 της (4) σχετικής επικαιροποιημένης Υ.Α. καθορισμού του ΜΕΣ «…οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές της παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 4014/2011 έχουν τη δυνατότητα διενέργειας συμπληρωματικών αυτοψιών ή / και αίτησης συμπληρωματικών στοιχείων πριν τη σύνταξη της Οριστικής Έκθεσης Ελέγχου, για την επαλήθευση της συμμόρφωσης με το ΠΔΕ, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο.». Δεδομένου ότι η πρόβλεψη αυτή αφορά την επαλήθευση του Πλάνου Διορθωτικών Ενεργειών που καθορίζεται σε Οριστική Έκθεση Ελέγχου (ΟΕΕ) ή Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης (ΠΒΠ), διευκρινίζεται ότι η δυνατότητα διενέργειας συμπληρωματικών αυτοψιών ή / και αίτησης συμπληρωματικών στοιχείων αφορά την επαλήθευση ή μη της Δήλωσης Συμμόρφωσης (ΔΣ) έτσι ώστε, είτε η ΔΣ να γίνει αποδεκτή και να ολοκληρωθεί ο έλεγχος, είτε να συνταχθεί ΠΒΠ (που επέχει θέση ΟΕΕ), είτε να περατωθεί ο τρέχων έλεγχος (εφόσον πρόκειται για περίπτωση δεύτερης κατά σειρά Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης κατά τις προβλέψεις της ενότητας Ε του παραρτήματος της Υ.Α.). Συμπληρωματικά σημειώνεται ότι αρμόδια για τον έλεγχο αρχή μπορεί αν κριθεί αναγκαίο μεταξύ της έκθεσης Προσωρινού Ελέγχου και της ΟΕΕ ή της ΠΒΠ να προχωρήσει σε συμπληρωματική αυτοψία και να ζητήσει στοιχεία. Στην περίπτωση αυτή εφόσον διαπιστωθούν νέες παραβάσεις συντάσσεται, μετά από αυτοψία σχετική έκθεση και συμπληρωματική Προσωρινή Έκθεση Ελέγχου, η οποία κοινοποιείται στον ελεγχόμενο με κλήτευση για υποβολή συμπληρωματικής απολογίας κατά τις προβλέψεις του άρθρου της παρ. 11.γ του άρθρου 20 του Ν. 4014/2011. Στην περίπτωση αυτή η ΟΕΕ ή ΠΒΠ που συντάσσεται περιλαμβάνει το σύνολο των διαπιστώσεων του ελέγχου.
Μ. Στις περιπτώσεις που διαπιστώνονται παραβάσεις των παρ. 5, 6, 10 και 10Α του άρθρου 66 του Ν. 4819/2021 (129 Α΄) «…επιβάλλεται πρόστιμο» για αυτές, το ύψος του οποίου καθορίζεται στις ανωτέρω διατάξεις. Σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις για τη διαδικασία επιβολής και είσπραξης των προστίμων εφαρμόζεται το άρθρο 30 του Ν. 1650/1986. Σε συμμόρφωση με τα ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη την πρόβλεψη των παρ. 8 και 9 αντίστοιχα του άρθρου 3 των δύο Υ.Α καθορισμού του ΜΕΣ, διευκρινίζεται ότι όταν μετά από περιβαλλοντικό έλεγχο (αυτοψίας), Προσωρινή Έκθεση Ελέγχου και κλήτευση του ελεγχόμενου διαπιστώνονται οι παραβάσεις που αναφέρονται στις ανωτέρω διατάξεις επιβάλλεται απευθείας πρόστιμο. Για το λόγο αυτό στις εν λόγω περιπτώσεις συντάσσεται, κατ΄ εξαίρεση και ανεξάρτητα από την κατηγορία σοβαρότητας της παράβασης, Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης η οποία περιέχει για τις συγκεκριμένες παραβάσεις εισήγηση για επιβολή προστίμου, το ύψος του οποίου προσδιορίζεται από τις ανωτέρω διατάξεις και όχι σύμφωνα με τις ενότητες (Η) και (ΣΤ) αντίστοιχα των παραρτημάτων των (3) και (4) σχετικών Υ.Α. καθορισμού του ΜΕΣ. Ειδικά για την περίπτωση των παραβάσεων που αφορούν το ΗΜΑ λαμβάνονται υπόψη και η πρόβλεψη της παρ. 10Β του άρθρου 66 του Ν. 4819/2021. Διευκρινίζεται ότι αν στον περιβαλλοντικό έλεγχο διαπιστώνονται και άλλες παραβάσεις τότε για αυτές ακολουθείται η προβλεπόμενη διαδικασία. Δηλαδή, ανάλογα με τη κατηγορία σοβαρότητάς τους και το αν είναι πρώτη φορά που διαπιστώνονται στον τρέχοντα έλεγχο, είτε γίνεται εισήγηση για επιβολή προστίμου (για σημαντικής και πολύ σημαντικής σοβαρότητας παραβάσεις ή για χαμηλής και μέτριας σοβαρότητας μετά από ΠΔΕ) είτε μόνο βεβαιώνονται και εξετάζεται (και στις δύο περιπτώσεις) ο καθορισμός Πλάνου Διορθωτικών Ενεργειών.
Η παρούσα εγκύκλιος αναρτάται στη Διαύγεια και στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ.
Δείτε ολόκληρη την εγκύκλιο
Διευκρινήσεις σχετικά την εφαρμογή του Μοντέλου Ενεργειών Συμμόρφωσης (ΜΕΣ) στις περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις.πδφ.pdf
