Αναζήτηση στην κοινότητα

Στις 15 Δεκεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την τελευταία έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ για τα ύδατα, που μετρά την πρόοδο των κρατών μελών όσον αφορά την επίτευξη της καλής κατάστασης όλων των ευρωπαϊκών υδατικών συστημάτων έως το 2027. Η έκθεση μετρά την πρόοδο των κρατών μελών ως προς την επίτευξη του στόχου αυτού, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση της ρύπανσης, της άντλησης και της αποδοτικής χρήσης των υδάτων. Ωστόσο, η έκθεση καταδεικνύει επίσης ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά κενά όσον αφορά την πλήρη συμμόρφωση με τους στόχους της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα. Υπάρχουν αρκετά εμπόδια που δεν επιτρέπουν στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν άμεσα τα σχετικά μέτρα. Μεταξύ αυτών είναι κυρίως η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης, ενώ επίσης υπάρχουν καθυστερήσεις και άλλα ζητήματα διακυβέρνησης. Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Αλιείας και Ωκεανών κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους δήλωσε τα εξής: «Η ξηρασία και η καταπόνηση των υδάτινων πόρων προκαλούν ζημίες ύψους 9 δισ. ευρώ ετησίως, χωρίς να υπολογίζονται οι ζημίες στα οικοσυστήματα και στις υπηρεσίες που προσφέρουν. Μόνο τα υγιή ποτάμια και οι υγιείς λίμνες μπορούν να μας βοηθήσουν να προστατευθούμε από τις αυξανόμενες προκλήσεις της ξηρασίας και των πλημμυρών. Ενώ τα κράτη μέλη σημειώνουν πρόοδο προς τη σωστή κατεύθυνση, πρέπει να δράσουμε ταχύτερα και να επενδύσουμε περισσότερο στη διαχείριση των υδάτων. Με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία μπορούμε να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των υδάτων μας σε όλες τις πολιτικές.» Η έκθεση δείχνει ότι, μέχρι τα μέσα του κύκλου διαχείρισης των υδάτων της περιόδου 2016-2021, η εφαρμογή των μέτρων βρισκόταν σε καλό δρόμο σε όλα τα κράτη μέλη, με καθυστερήσεις σε ορισμένες περιπτώσεις. Η μείωση των κινδύνων πλημμύρας σε ολόκληρη την Ευρώπη απαιτεί συνεπή εφαρμογή της οδηγίας για τις πλημμύρες, καθώς επίσης και διασυνοριακή συνεργασία. Τα μισά κράτη μέλη έχουν βελτιώσει τη συλλογή δεδομένων ή/και τις μεθόδους για την πρώτη αξιολόγηση των κινδύνων πλημμύρας. Η συντριπτική πλειονότητα των κρατών μελών λαμβάνουν υπόψη τις συνέπειες των μελλοντικών πλημμυρών στην ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά και την οικονομική δραστηριότητα. Η έκθεση συμπληρώνεται από τρεις μελέτες: την οικονομική μελέτη σχετικά με το κόστος και τις επενδύσεις στον τομέα των υδάτων, τη μελέτη για τις πλημμύρες και την κλιματική αλλαγή και τη μελέτη για τις πλημμύρες και τη γεωργία. Περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στο σχετικό ειδησεογραφικό άρθρο.

Μάχη» για την αύξηση των πόρων που θα μπορεί να διαθέτει κάθε χρόνο το Πράσινο Ταμείο από 2,5% σε 10% του αποθεματικού του δίνουν τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Εσωτερικών. Μόνο που η μάχη αυτή φαίνεται να ξεκινά από διαφορετική αφετηρία: το υπουργείο Περιβάλλοντος, στο οποίο υπάγεται το Ταμείο, επιθυμεί να ενισχύσει την αποστολή του Ταμείου. Ενώ το υπουργείο Εσωτερικών, να «βάλει χέρι» στο Ταμείο, μετατρέποντάς το σε... χρηματοδότη αποκλειστικά των δήμων! Το Πράσινο Ταμείο είναι ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, εποπτευόμενο από το ΥΠΕΝ, το οποίο ιδρύθηκε το 2010 ως διάδοχος του «αμαρτωλού» ΕΤΕΡΠΣ (Εθνικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων). Λίγο μετά την ίδρυσή του, το Ταμείο δέχθηκε έναν σοβαρό περιορισμό στη δραστηριότητά του, ως απόρροια της γενικής οικονομικής κατάστασης: του δόθηκε η δυνατότητα να χρησιμοποιεί μόλις το 2,5% του αποθεματικού του ετησίως. Με δεδομένο ότι το αποθεματικό του ανέρχεται πλέον στα 2,6 δισ. ευρώ (καθώς το Ταμείο συλλέγει τα πρόστιμα από τα αυθαίρετα), το ποσό που επιτρέπεται να διαθέσει το 2016 είναι μόλις 66 εκατ. ευρώ. «Τα χρήματα αυτά είναι όντως λίγα, σε μια περίοδο όπου η χρηματοδότηση δράσεων και έργων για το περιβάλλον, καθώς και των δήμων σε θέματα αστικού περιβάλλοντος είναι περιορισμένη», εξηγεί ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου, επίκουρος καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο ΔΠΘ, Γιώργος Πατρίκιος. «Ο περιορισμός του 2,5% δεν έχει λογική. Να μην μπορείς να αξιοποιήσεις το αποθεματικό του Ταμείου για τους σκοπούς του, άρα και να τονώσεις την αγορά». Επιθυμία του ΥΠΕΝ (και όχι μόνο, όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια) είναι εφόσον το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και οι θεσμοί δεν έχουν αντίρρηση, το ποσοστό αυτό να ανέβει στο 10%. «Επιπλέον πρέπει να λυθούν και κάποια άλλα δομικά προβλήματα στη λειτουργία του Ταμείου. Θα σας αναφέρω ένα παράδειγμα: Οι τόκοι από το αποθεματικό του Ταμείου (σ.σ. το οποίο είναι κατατεθειμένο στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και στην Τράπεζα της Ελλάδος) φορολογούνται με 29%. Το Ταμείο λειτουργεί αναδιανεμητικά, δεν είναι κερδοσκοπικός οργανισμός και κατά τη γνώμη μου δεν θα έπρεπε να φορολογείται καθόλου», λέει ο κ. Πατρίκιος. Ενα δεύτερο ζήτημα που πρέπει να λυθεί αφορά στον τρόπο δέσμευσης των χρημάτων. «Το Ταμείο χρειάζεται μακροπρόθεσμη ρευστότητα. Παράδειγμα, οι απαλλοτριώσεις ελεύθερων χώρων από τους δήμους: Για να προχωρήσει μια απαλλοτρίωση πρέπει το κονδύλι να εγγραφεί στον προϋπολογισμό του δήμου, χωρίς να εκταμιευτεί άμεσα, αλλά όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, αρκετά χρόνια αργότερα. Αν όμως εγγραφεί το κόστος της απαλλοτρίωσης στον δικό μας ετήσιο προϋπολογισμό και δεν διατεθεί την ίδια χρονιά, απλά θα μειώνει το ποσό που μπορούμε να χρησιμοποιούμε ετησίως». Νομοθετική ρύθμιση Τέτοιες βελτιώσεις στη λειτουργία του Ταμείου, αλλά και η αύξηση του διαθέσιμου ποσοστού πρέπει να λυθούν μέσω νομοθετικής ρύθμισης. Μια τέτοια ρύθμιση προετοιμάζει το ΥΠΕΝ, όμως φαίνεται ότι... πρόλαβε το υπουργείο Εσωτερικών, αν και αναρμόδιο για το Πράσινο Ταμείο. Σε σχέδιο νόμου για τη λειτουργία των ΟΤΑ, που δόθηκε προ ημερών σε διαβούλευση, υπάρχει άρθρο που προβλέπει την αύξηση του διαθέσιμου ποσοστού του Ταμείου στο 10%, «με σκοπό την ανακατεύθυνση πόρων σε περιβαλλοντικά έργα των δήμων». Αυτή η μικροπολιτικής λογικής διατύπωση σημαίνει ότι οι πόροι του Πράσινου Ταμείου θα πρέπει να πηγαίνουν αποκλειστικά στους δήμους για ό,τι έργο «βαφτίζει» ο κάθε δήμαρχος περιβαλλοντικό. «Οι δήμοι ζητούν άμεση ανταποδοτικότητα, δηλαδή οι πόροι που προήλθαν από τα αυθαίρετα μιας περιοχής να επιστρέφουν εκεί. Αυτό όμως σημαίνει ότι οι πολίτες που παρανόμησαν θα είναι πάλι ευνοημένοι, αφού θα πετύχουν τη βελτίωση του οικιστικού τους περιβάλλοντος», εκτιμά ο κ. Πατρίκιος. «Ομως το κράτος πρέπει να συνυπολογίζει το περιβαλλοντικό ισοζύγιο σε όλη τη χώρα: στις αστικές και περιαστικές περιοχές, στις προστατευόμενες περιοχές κλπ. Χρειάζεται μια προσεκτική διαχείριση. Οι δήμοι είναι ούτως ή άλλως οι σημαντικότεροι δικαιούχοι του Ταμείου». Πηγή: http://www.kathimerini.gr/873431/article/epikairothta/perivallon/maxh-gia-toys-prasinoys-poroys

Στις αμέσως επόμενες δεκαετίες, σημαντικοί υπόγειοι υδάτινοι πόροι απειλούνται με εξάντληση σε μεγάλο μέρος του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Ινδίας, της νότιας Ευρώπης και των ΗΠΑ. Η εξέλιξη αυτή προκαλείται κυρίως από την υπερβολική άντληση νερού για τη βιομηχανία και τη γεωργία και θα επηρεάσει την πρόσβαση σε νερό σχεδόν 1,8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Σύμφωνα με τη μελέτη της υδρολόγου Ίνγκε ντε Γκράαφ, που παρουσιάστηκε στην πρόσφατη σύνοδο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης, οι μεγάλοι υδροφορείς της Αμερικής θα είναι οι πρώτοι που θα εξαντληθούν, με αυτούς στην κεντρική Καλιφόρνια, τη λεκάνη του Τουλέιρ, και τη νότια κοιλάδα του Σαν Χοακίν, επίσης στην ίδια πολιτεία, να εξαντλούνται ήδη από τη δεκαετία του 2030. Υδροφορέας είναι ένα σώμα από διαπερατά πετρώματα που μπορεί να περιέχει ή να μεταδώσει υπόγεια ύδατα. Οι υδροφορείς της λεκάνης του Άνω Γάγγη στην Ινδία θα είναι οι επόμενοι που θα εξαντληθούν μεταξύ 2040 και 2060, μαζί με εκείνους σε περιοχές της Ισπανίας και της Ιταλίας. Μεταξύ των δεκαετιών του 2050 και 2070, οι υπόγειοι υδάτινοι πόροι σε περιοχές του Τέξας, της Οκλαχόμα, και του Νέου Μεξικό ενδεχομένως θα στερέψουν επίσης. Άλλες μελέτες έχουν δείξει με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων ότι μερικά από τα μεγαλύτερα υδροφόρα στρώματα είναι ήδη σχεδόν εξαντλημένα. Ωστόσο, η μέθοδος αυτή δεν ήταν σε θέση να παρακολουθήσει υδροφόρους ορίζοντες σε μικρότερη κλίμακα. Η νέα μελέτη δίνει μια πιο σύνθετη εικόνα, χρησιμοποιώντας δεδομένα σχετικά με τη δομή των υδροφόρων οριζόντων, τη ροή του νερού, και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ υπόγειων υδάτων και του περιβάλλοντος νερού, ώστε να προσομοιώσει την εξάντληση των υπόγειων υδάτων. Τα δεδομένα δείχνουν, όπως αναμενόταν, ότι οι αρδευόμενες περιοχές σε ξηρά κλίματα βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Πηγή: http://www.naftemporiki.gr/story/1185085/kindunos-eksantlisis-simantikon-upogeion-udatinon-poron-eos-to-2050

Με τροπολογία του ΥΠΕΝ που αφορά στο Πράσινο Ταμείο και εισήχθη στο ν/σ "Δοκιμασία προσόντων και συμπεριφοράς υποψήφιων οδηγών και οδηγών για τη χορήγηση αδειών οδήγησης οχημάτων, άλλες διατάξεις για τις άδειες οδήγησης και λοιπές διατάξεις" του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών προβλέπεται αφενός η δυνατότητα διάθεσης στο Πράσινο Ταμείο μέρους των εσόδων από τον εκπλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και αφετέρου η εξαίρεση ποσών από τον περιορισμό διάθεσης των εσόδων του. Στόχος της προτεινόμενης ρύθμισης είναι η απελευθέρωση εσόδων του Πράσινου Ταμείου και η διοχέτευσή τους στη στήριξη και προώθηση περιβαλλοντικών δράσεων εφόσον αναμένεται μία σημαντική αύξηση των εσόδων του η οποία για το 2019 θα ανέλθει στο ποσό των 18 εκατ. ευρώ. Όπως σχολιάζει το ΥΠΕΝ, με δεδομένο ότι το Πράσινο Ταμείο έχει ως αποστολή του την προώθηση της εθνικής περιβαλλοντικής πολιτικής χρηματοδοτώντας σχετικές δράσεις από τους αποκαλούμενους «πράσινους πόρους», η δραματική μείωση των πόρων του κατά 5% το 2011 και 2.5% το 2013, λόγω της μνημονιακής πολιτικής, οδήγησε στον περιορισμό των παρεμβάσεών του και στην υποβάθμιση του ρόλου του. Με τη συγκεκριμένη τροπολογία απελευθερώνονται απαραίτητοι και πολύτιμοι πόροι για την περαιτέρω υλοποίηση και στήριξη του περιβαλλοντικού έργου του Πράσινου Ταμείου, σημειώνει το υπουργείο. Απελευθέρωση πόρων προβλέπεται και για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών, για τα ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά προγράμματα και το ΕΣΠΑ, για την αξιοποίηση δωρεών και χορηγιών και για την καταβολή φόρων και άλλων υποχρεώσεων του Πράσινου Ταμείου, πάνω από το όριο του 2,5%. Σημειώνεται ότι στο ίδιο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών έχει εισαχθεί και δεύτερη τροπολογία του ΥΠΕΝ που αφορά στους ΦοΔΣΑ και η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων την παράταση συγκρότησής τους μέχρι τη δημοσίευση του Νόμου, εντός της οποίας οι Δήμοι θα ολοκληρώσουν τις διαδικασίες σχηματισμού και προσαρμογής των ΦοΔΣΑ. Ο Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος, παρουσιάζοντας την τροπολογία δεσμεύτηκε για την ολοκλήρωση όλων των διοικητικών θεμάτων των ΦοΔΣΑ, εντός του Φεβρουαρίου, ώστε να ενεργοποιηθούν οι δράσεις ανακύκλωσης και η υλοποίηση των έργων υποδομής που χρηματοδοτεί το ΕΣΠΑ. Δείτε την τροπολογία ΕΔΩ.

Η υπεράρδευση που προκαλεί την εξάντληση των υδατικών πόρων με ότι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον, βρέθηκε στο επίκεντρο ημερίδας για τις καλλιεργητικές τεχνικές στο πεδίο της ελιάς. Η ημερίδα υλοποιήθηκε πρόσφατα στην Κρήτη και όπως επισήμανε ο Γεωπόνος Δρ. Κωνσταντίνος Χαρτζουλάκης, επιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΓΟ (Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών), εκτιμάται ότι από το νερό άρδευσης που εφαρμόζεται, μόνο το 65% χρησιμοποιείται από την καλλιέργεια, ενώ το 8% χάνεται κατά τη μεταφορά, το 7% κατά την εφαρμογή του στον αγρό και το 20% χάνεται λόγω υπεράρδευσης. «Το παραπάνω νερό δεν κάνει παραπάνω καλό» είπε ο ίδιος και πρόσθεσε πως «η αύξηση του εισοδήματος του ελαιοπαραγωγού δεν θα έρθει μόνο από την αύξηση της τιμής του ελαιολάδου. Είναι απαραίτητη και η μείωση του κόστους παραγωγής με παράλληλη αύξηση της στρεμματικής απόδοσης. Για να τα πετύχουμε όλα αυτά είναι απαραίτητη η ενημέρωση των παραγωγών για νέες καλλιεργητικές τεχνικές, καθώς και η ορθολογική χρήση πόρων όπως το νερό». Η καλλιέργεια της ελιάς στην Κρήτη καταλαμβάνει το 64,2% της καλλιεργούμενης έκτασης και αντιπροσωπεύει το 86% των δενδρωδών καλλιεργειών (35 εκατομμύρια δένδρα με παραγωγή 120.000 τόνους ελαιολάδου). Λόγω του ξηροθερμικού κλίματος η άρδευση είναι αναγκαία σε ελαιώνες με ετήσια βροχόπτωση κάτω από 400 mm, σε νέους εντατικούς ελαιώνες (25-40 φυτά/στρέμμα) και σε φτωχά εδάφη με μικρή υδατοϊκανότητα, που αποτελούν πάνω από το 70% των ελαιώνων. «Η άρδευση γίνεται εμπειρικά από τους αγρότες χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση και καθοδήγηση με αποτέλεσμα την σπατάλη των υδατικών πόρων. Επειδή συνήθως η υπεράρδευση δεν έχει άμεσες επιπτώσεις στην καλλιέργεια, οι αγρότες έχουν την τάση για να «αισθάνονται ασφαλείς» να αυξάνουν την ποσότητα του νερού άρδευσης πάνω από τις πραγματικές ανάγκες, ειδικά όταν και η τιμή του νερού άρδευσης είναι πολύ χαμηλή» υπογράμμισε ο κ. Χαρτζουλάκης. Για να αποφευχθεί η υπεράρδευση χρειάζεται οι παραγωγοί να κάνουν ανάλυση των χωραφιών τους γιατί μόνο έτσι θα μάθουν τα συστατικά του εδάφους και το πόσο νερό μπορεί να κρατήσει, καθώς και ποιο είναι το σωστό είδος ποτίσματος. Πηγή: http://greenagenda.gr/%CF%86%CF%81%CE%AD%CE%BD%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%85%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%81%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%B1-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84/

Την τελευταία αναθεώρηση του ΕΣΠΑ 2014-2020, τον Σεπτέμβριο, ετοιμάζουν στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και αισιοδοξούν ότι η απορρόφηση θα αγγίξει το 100%, από 83,5% που βρίσκεται σήμερα, σε ένα σύνολο 23,5 δισ. ευρώ δημόσιας δαπάνης. Με μία από τις καλύτερες επιδόσεις μεταξύ των εταίρων της στην Ε.Ε., σε αυτόν τον τομέα της απορρόφησης, η χώρα δεν έχει, ωστόσο, ακόμη απαλλαγεί από τις χρόνιες αδυναμίες της. Πολλά έργα που περιλαμβάνονται στον αρχικό σχεδιασμό, συνήθως τα πιο πρωτοποριακά και φιλόδοξα, αλλά και τα πιο αναγκαία, δεν ολοκληρώνονται και στη θέση τους μπαίνουν την τελευταία στιγμή άλλα, ίσα ίσα για να απορροφηθούν οι πόροι. Οι Βρυξέλλες δεν ενθουσιάζονται με αυτές τις αλλαγές, αλλά έως τώρα τουλάχιστον βρισκόταν μια συμβιβαστική λύση. Στο εξής, αναφέρουν οι πηγές, τα πράγματα θα είναι όλο και πιο δύσκολα, καθώς το βάρος μετατοπίζεται στα έργα που αυξάνουν την παραγωγικότητα, συμβάλλουν στην ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση. Οι συντηρήσεις επαρχιακών δρόμων με κοινοτικά κονδύλια αλλά και γενικότερα η χρηματοδότηση των οδικών αξόνων αποτελούν ήδη παρελθόν. Εκεί τίθεται, ενδεχομένως, ένα ερώτημα, κατά πόσον αυτή η στροφή υπηρετεί την πολιτική συνοχής, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση. Ο ΟΟΣΑ, αξιολογώντας τις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους, έχει τοποθετήσει την Ελλάδα στη μεσαία κατηγορία σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα των κοινοτικών πόρων. Κάθε ένα ευρώ που επενδύεται φέρνει πίσω 1,6 ευρώ, ενώ σε άλλες χώρες φθάνει έως και τα 3 ευρώ. Στο υπουργείο σημειώνουν ότι αυτή η διαπίστωση ελήφθη υπόψη στη διαμόρφωση των προγραμμάτων εφεξής, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματική αξιοποίηση των κονδυλίων. Σύμφωνα με τα στοιχεία από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, το πρόγραμμα με τη χαμηλότερη μέχρι στιγμής απορρόφηση (70%) είναι αυτό των υποδομών, μεταφορών και περιβάλλοντος. Εδώ, όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου, τα έργα είναι πιο σύνθετα, οι διαδικασίες των συναρμόδιων υπουργείων περισσότερο χρονοβόρες, καθότι μιλάμε για δημόσια έργα και το lockdown έπαιξε επίσης ρόλο σε καθυστερήσεις. Ανάμεσα στα έργα που δεν προχώρησαν ήταν και αυτά της επεξεργασίας απορριμμάτων, διαιωνίζοντας ένα πρόβλημα της χώρας που την έχει φέρει συχνά ακόμη και ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Το πολιτικό κόστος εξακολουθεί να μετράει εις βάρος τέτοιων επενδύσεων. Χαμηλά βρίσκεται επίσης, παγίως, το πρόγραμμα της αλιείας, που έχει αυτή τη στιγμή απορρόφηση 71,1%. Την υψηλότερη απορρόφηση (92,7%) έχει το πρόγραμμα ανταγωνιστικότητας – επιχειρηματικότητας, που ευνοήθηκε, ωστόσο, από τα προγράμματα στήριξης για την COVID, τα οποία χρηματοδοτήθηκαν με δικά του κονδύλια. Στα περιφερειακά προγράμματα, την υψηλότερη απορρόφηση (99,6%) έχει το Νότιο Αιγαίο και τη χαμηλότερη –παγίως– η Δυτική Μακεδονία (77,7%). Από τα 23,5 δισ. της δημόσιας δαπάνης του ΕΣΠΑ που κλείνει, 18,7 δισ. ευρώ είναι κοινοτικά κονδύλια. Στόχος του υπουργείου είναι να απορροφηθούν άλλα 2,5 δισ. ευρώ έως το τέλος του χρόνου, όταν θα κλείσει οριστικά το κεφάλαιο του ΕΣΠΑ 2014-2020. Ήδη έχει ανοίξει, εξάλλου, το ΕΣΠΑ 2021-2027, με 26,2 δισ. προϋπολογισμό, εκ των οποίων τα 20,9 δισ. ευρώ είναι η κοινοτική συνδρομή. Το νέο ΕΣΠΑ θα «υποδεχθεί», κατά τις πληροφορίες, έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, που εκτιμάται πλέον, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του τελευταίου, ότι δεν θα προλάβουν να ολοκληρωθούν εντός χρονοδιαγράμματος. Π.χ. η ανάταξη της σιδηροδρομικής διάταξης της Βόρειας Ελλάδας αντιμετωπίζει προβλήματα με τα ορόσημα και είναι πιθανό να περάσει στο ΕΣΠΑ. Το Ταμείο Ανάκαμψης έχει αυστηρό χρονοδιάγραμμα, που λήγει τον Αύγουστο του 2026, και η πρόταση αναθεώρησής του υποβάλλεται αυτόν τον μήνα, σε συνδυασμό με την προσθήκη στον προϋπολογισμό του 5 δισ. ευρώ δανείων και 760 εκατ. ευρώ επιδοτήσεων στο πλαίσιο του REPowerEU.

Κονδύλια 7 δισ. ευρώ, που προέρχονται από το νέο ΕΣΠΑ, θα διαχειριστούν απευθείας οι νέοι περιφερειάρχες που θα προκύψουν από την εκλογική διαδικασία στις δεκατρείς περιφέρειες της χώρας. Για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, η διαχείριση των κοινοτικών πόρων επανέρχεται στους περιφερειάρχες, εγκαταλείποντας τη μέχρι σήμερα πολιτική που τα χρήματα καταλογίζονταν στις περιφέρειες, αλλά μεγάλο μέρος τους διαχειριζόταν τελικώς κεντρικά από τα υπουργεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο προηγούμενο ΕΣΠΑ, το οποίο ήταν μεγαλύτερο, στις περιφέρειες αποδόθηκαν τύποις κονδύλια 8 δισ. ευρώ, αλλά στην πραγματικότητα, πάνω από τα μισά από αυτά τα χρήματα εκχωρήθηκαν στα υπουργεία, προκαλώντας την γκρίνια των περιφερειών. Το νέο ΕΣΠΑ αλλάζει ριζικά τη φιλοσοφία διαχείρισης των πόρων, αποδίδοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, που αναλαμβάνει σε συνεργασία πάντα με την Κεντρική Διοίκηση να επιλέξει τα έργα που θα συγχρηματοδοτηθούν, αλλά και να τα υλοποιήσει. Η κατανομή των πόρων του Προγράμματος προβλέπει την απευθείας κατανομή πόρων ύψους 5,5 δισ. ευρώ μέσα από τα δεκατρία περιφερειακά, που σε αντίθεση με τα επιχειρησιακά προγράμματα των υπουργείων που συμπτύχθηκαν, παραμένουν αυτοτελή. Οι πόροι, ωστόσο, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν εξαντλούνται εκεί. Η περιφέρεια αποκτά ρόλο και στους πόρους του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, από το οποίο θα διαχειριστεί το 30% των πόρων, δηλαδή περί το 1,5 δισ. ευρώ, αθροίζοντας συνολικά περί τα 7 δισ. ευρώ. Όπως προκύπτει από την κατανομή των πόρων στα κονδύλια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης περιλαμβάνονται και 783,4 εκατ. ευρώ του Προγράμματος Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλοντος και Αειφόρος Ανάπτυξη, τα οποία θα εκχωρηθούν στις περιφέρειες για την υλοποίηση κυρίως έργων διαχείρισης υγρών αποβλήτων. Ιδιαίτερη σημασία αποκτά η εκχώρηση πόρων από το Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και σύμφωνα με το σχέδιο του ΕΣΠΑ πρόκειται για: • Το 30% του Προγράμματος που αφορά δράσεις για επενδύσεις που βελτιώνουν τις συνολικές επιδόσεις και τη βιωσιμότητα της γεωργικής εκμετάλλευσης. • Το 25% των πόρων του Προγράμματος που αφορά δράσεις για τη μεταποίηση, την ανάπτυξη και την εμπορία των γεωργικών προϊόντων. • Το 70% του προϋπολογισμού των δράσεων για την ενίσχυση εκκίνησης επιχείρησης για νέους αγρότες. • Το 100% του προϋπολογισμού δράσεων για την ενίσχυση εκκίνησης επιχειρήσεων για μη γεωργικές δραστηριότητες σε αγροτικές περιοχές. • Το 100% του προϋπολογισμού των δράσεων αναδασμών, αγροτικού εξηλεκτρισμού, δασικής οδοποιίας. • Το 100% του προϋπολογισμού της περιβαλλοντικής δράσης για την αναχλόαση των βοσκοτόπων. Αντίστοιχα, όπως σημειώνεται, θα εξεταστεί η εκχώρηση των μεγάλων εγγειοβελτιωτικών έργων, με προϋπολογισμό άνω των 2,2 εκατ. ευρώ, καθώς και δράσεων που αφορούν συνεργασίες για τη διάδοση των αποτελεσμάτων της γεωργικής έρευνας και την προώθηση της καινοτομίας. Πηγή: http://energeiakozani.blogspot.gr/2014/05/7_20.html

Στις περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές και προσωπικές συνέπειες της χρήσης των πόρων κατά μη βιώσιμο τρόπο δίνει έμφαση η τελευταία φάση της εκστρατείας «Generation Awake» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στόχος της εκστρατείας είναι να αντιληφθούν οι καταναλωτές τις συνέπειες που έχουν οι καταναλωτικές τους συνήθειες στους φυσικούς πόρους και να εξηγήσει ποια θα είναι τα οφέλη ενός διαφορετικού τρόπου συμπεριφοράς. Ας δούμε όμως μερικά σημαντικά στοιχεία που αποκαλύπτουν τον τρόπο που παράγουμε και καταναλώνουμε στην Ευρώπη. —Φυσικοί πόροι Σήμερα υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση από ποτέ για φυσικούς πόρους: η παγκόσμια εξόρυξη μετάλλων και μεταλλευμάτων και η εκμετάλλευση ξυλείας, γης, εδάφους και πόσιμου νερού προβλέπεται να αυξηθεί κατά 75 % στα 25 χρόνια από το 2005 μέχρι το 2030. Ενημέρωση της θεματικής αξιολόγησης «Η Κατάσταση και οι προοπτικές του περιβάλλοντος στην Ευρώπη 2010» (SOER 2010) (2012) Η ΕΕ καταναλώνει πολύ περισσότερα από όσα εξάγει. Το 2010, η ΕΕ εισήγαγε πάνω από τρεις φορές περισσότερα υλικά από αυτά που εξήγαγε (έξι φορές περισσότερα στην περίπτωση καυσίμων και μεταλλευτικών προϊόντων). Ο ετήσιος μέσος όρος χρήσης υλικών πόρων στην ΕΕ-27 είναι περίπου 16 τόνοι κατ’ άτομο. ΕΟΠ, Η Κατάσταση και οι προοπτικές του περιβάλλοντος στην Ευρώπη 2010 Κατά μέσο όρο, ένα άτομο στη Βόρεια Αμερική καταναλώνει περίπου 90 κιλά πόρων καθημερινά, ένας Ευρωπαίος καταναλώνει περίπου 45 κιλά κάθε μέρα και κάποιος στην Αφρική, περίπου 10 κιλά την ημέρα. Με περίπου 3 τόνους κατά κεφαλή κάθε χρόνο, η Ευρώπη είναι η ήπειρος με τις υψηλότερες καθαρές εισαγωγές πόρων. «Υπερκατανάλωση; Πώς χρησιμοποιούμε τους φυσικούς πόρους» έκθεση της SERI, Global 2000, Φίλοι της Γης Ευρώπη, 2009 Η παγκόσμια ζήτηση για τρόφιμα, ζωοτροφές και ίνες ενδέχεται να αυξηθεί κατά 70 % μέχρι το 2050. Έκθεση Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, 2009 —Τα απόβλητα στην Ευρώπη Το 2010, η συνολική παραγωγή αποβλήτων από οικονομικές και οικιακές δραστηριότητες στην ΕΕ-28 ανήλθε σε 2 506 εκατομμύρια τόνους. Το 2010, περίπου 2 339 εκατομμύρια τόνοι αποβλήτων υπέστησαν επεξεργασία στην ΕΕ-28. Αυτό περιλαμβάνει την επεξεργασία των αποβλήτων που εισήχθηκαν στην ΕΕ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή Eurostat – Τελευταία ενημέρωση Ιούλιος 2013 Το 2012, (ΕΕ-28) 42 % επεξεργασμένων δημοτικών αποβλήτων ανακυκλώθηκαν ή κομποστοποιήθηκαν, το ποσοστό δηλαδή αυξήθηκε από το 38 % το 2008. Ευρωπαϊκή Επιτροπή Eurostat – Δημοσιεύτηκε το Μάρτιο 2014 Σήμερα στην ΕΕ, το κάθε άτομο καταναλώνει 16 τόνους υλικών ετησίως, από τα οποία οι 6 τόνοι αποβάλλονται, με τα μισά από αυτά να καταλήγουν στις χωματερές. Χάρτης Πορείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς μια Ευρώπη με Αποδοτική Χρήση Πόρων Κατά μέσο όρο, κάθε ένα από τα 500 εκατομμύρια άτομα που ζουν στην ΕΕ απορρίπτει περίπου μισό τόνο οικιακών αποβλήτων ετησίως. Συν αυτών υπάρχουν και οι τεράστιοι όγκοι αποβλήτων που παράγονται από δραστηριότητες όπως αυτές των κατασκευαστικών βιομηχανιών (360 εκατομμύρια τόνοι) και του οικοδομικού κλάδου (900 εκατομμύρια τόνοι), ενώ η παροχή νερού και η παραγωγή ενέργειας ευθύνονται για άλλα 95 εκατομμύρια τόνους. Συνολικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση παράγει μέχρι 3 δισεκατομμύρια τόνους αποβλήτων ετησίως. Φυλλάδιο της ΓΔ Περιβάλλοντος για τα Απόβλητα – Δημοσιεύτηκε το 2010 Το 2010, ένα μεγάλο μερίδιο (37 %) δημοτικών στερεών αποβλήτων (αντιπροσωπεύοντας το 10 % των συνολικών αποβλήτων που παρήγαγε η ΕΕ) εξακολουθούσε να καταλήγει στη χωματερή. Σήμερα η τάση είναι να γίνεται ανακύκλωση/κομποστοποίηση (38 %), ή αντί αυτών, αποτέφρωση με ενεργειακή ανάκτηση (21 %) για διαφορετικές ροές αποβλήτων. Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος Η Αυστρία, η Γερμανία και το Βέλγιο ανακύκλωσαν τη μεγαλύτερη αναλογία δημοτικών αποβλήτων στην Ευρώπη το 2010. Συνολικά 35 % των δημοτικών αποβλήτων ανακυκλώθηκε στην Ευρώπη το 2010, σημαντική βελτίωση από το 23 % το 2001. Αλλά πολλές χώρες θα αντιμετωπίσουν μεγάλη δυσκολία να πετύχουν τους υποχρεωτικούς στόχους της ΕΕ… Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος Ο όγκος των περισυλλεγμένων πλαστικών μετα-καταναλωτικών αποβλήτων έφτασε τους 25,1 εκατομμύρια τόνους, αύξηση της τάξης του 2,4 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2010. Η ανάκτηση άγγιξε το 60 % το 2011 και εξακολουθεί να αυξάνεται Πλαστικά Απόβλητα Σύμφωνα με μια μελέτη, η πλήρης εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα, θα εξοικονομούσε 72 δις ευρώ το χρόνο, θα προκαλούσε αύξηση του ετήσιου κύκλου εργασιών της ΕΕ στον τομέα της διαχείρισης και της ανακύκλωσης των αποβλήτων κατά 42 δις ευρώ και μέχρι το 2020 θα δημιουργούσε πάνω από 400 000 νέες θέσεις εργασίας. Έκθεση «Εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα για Πράσινη Ανάπτυξη», Νοέμβριος 2014 —Απόβλητα τροφίμων Περίπου 90 εκατομμύρια τόνοι αποβλήτων τροφίμων παράγονται ετησίως στην Ευρώπη. Προκαταρκτική Μελέτη της ΓΔ Περιβάλλοντος για τα Απόβλητα Τροφίμων σε όλη την ΕΕ 27 (2010) Σχεδόν τα μισά τρόφιμα της γης απορρίπτονται. Τα στοιχεία του Ινστιτούτου Μηχανολόγων Μηχανικών (Institution of Mechanical Engineers) δείχνουν ότι μέχρι και 2 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων ποτέ δεν φθάνουν στο πιάτο. Πηγή: The Guardian —Απόβλητα προϊόντων Το «e-waste» – τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (WEEE) – είναι μία από τις ταχύτερα αυξανόμενες ροές αποβλήτων στην Ευρώπη, σημειώνοντας αύξηση 3-5 % το χρόνο. Eurostat πύλη WEEE Μόνο το ένα τρίτο των WEEE (33 %) υφίσταται ξεχωριστή συλλογή και διαχείριση. Το υπόλοιπο (13 %) πηγαίνει στις χωματερές ή υποβάλλεται σε επεξεργασία με χαμηλά πρότυπα εντός ή εκτός της ΕΕ (54 %). Ερωτήσεις και απαντήσεις για την αναθεωρημένη οδηγία σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (WEEE) 2008 Ο μέσος όρος της ζωής του κινητού τηλεφώνου μειώθηκε στους 18 μήνες το 2002 Διεθνές Περιοδικό προηγμένης Κατασκευαστικής Τεχνολογίας, μελέτη Οι οικονομικές επιπτώσεις της επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης κινητών τηλεφώνων, δημοσίευση Μάρτιος 2010, τόμος 47 320 τόνοι χρυσού και περισσότεροι από 7.500 τόνοι ασημιού χρησιμοποιούνται πλέον ετησίως για την κατασκευή υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων, τάμπλετ και άλλων νέων ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών προϊόντων παγκοσμίως. Πρωτοβουλία StEP, άρθρο Ιουλίου 2012 Υπάρχουν περίπου τρία τέταρτα του δισεκατομμυρίου κάτοχοι κινητών τηλεφώνων στην Ευρώπη, με 125 σε κάθε 100 συνδρομητές. Eurostat, στοιχεία 2009 —Απόβλητα χαρτιού Η ανακύκλωση χαρτιού αυξήθηκε από 40 % το 1990 σε πάνω από 70 % το 2009. Απαιτείται 70 % λιγότερη ενέργεια για να ανακυκλωθεί το χαρτί από ό,τι για να κατασκευαστεί από παρθένες πρώτες ύλες, ενώ οι ίνες κυτταρίνης (που λαμβάνονται από το ξύλο) που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή χαρτιού μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν 4-8 φορές, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ανακτημένου Χαρτιού —Απόβλητα πλαστικού Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών αυξήθηκε από 1,5 εκατομμύρια τόνους ετησίως το 1950 σε 288 εκατ. τόνους ετησίως το 2012, από τους οποίους τα 57 εκατ. τόνοι παράγονται μόνο στην Ευρώπη. Πλαστικά Ευρώπη, έκθεση 2013 Σε σύγκριση με ένα σενάριο διατήρησης της υφιστάμενης κατάστασης, η επίτευξη 0 % πλαστικών αποβλήτων στις χωματερές μέχρι το 2020 θα μειώσει τα πλαστικά απόβλητα κατά 80 εκατομμύρια τόνους, ισόποσο με 1 δισεκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου ή 70 δισεκατομμύρια ευρώ. Πλαστικά, τα στοιχεία 2013 —Ανακύκλωση μετάλλων Το αλουμίνιο είναι το μέταλλο που βρίσκεται σε μεγαλύτερη αφθονία στη γη, και ένα από τα πιο χρηστικά. Η παραγωγή ενός προϊόντος από απορρίμματα αλουμινίου απαιτεί 95 % λιγότερη ενέργεια από ό,τι αν παραγόταν από παρθένες πρώτες ύλες. Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Αλουμινίου —Απειλή προς τη βιοποικιλότητα Το 80% των καλλιεργειών τροφίμων μας στηρίζεται στη λειτουργία που επιτελούν τα έντομα επικονίασης. Σε πολλές χώρες, όμως, παρατηρείται μείωση του πληθυσμού των μελισσών, γεγονός που οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων όπως είναι η περιβαλλοντική μόλυνση, η χρήση παρασιτοκτόνων στις γεωργικές καλλιέργειες, η εξάπλωση διάφορων ασθενειών, καθώς και η αλλαγή της σύνθεσης των οικοσυστημάτων. Σε περισσότερες από τις μισές Ευρωπαϊκές χώρες, δεν υπάρχουν αρκετές μέλισσες για να επικονιάσουν τις σοδιές, σύμφωνα με νέα έρευνα. Το ΗΒ, τα Κράτη της Βαλτικής και η Φινλανδία έχουν λιγότερο από το 25 % των μελισσών που χρειάζονται για να επικονιαστούν οι σοδιές. Ειδησεογραφικό άρθρο του BBC, Ιανουάριος 2014, βασισμένο σε ερευνητικό άρθρο —Χρήση Νερού Μερικές κεφαλές ντους με ισχυρή ροή χρησιμοποιούν περισσότερο νερό σε πέντε λεπτά από μια γεμάτη μπανιέρα. Ένωση Καταναλωτών, ΗΒ Ένα καζανάκι ταχείας εκκένωσης χρησιμοποιεί 70 % λιγότερο νερό από μια κανονική εκκένωση. (Κανονική μονή εκκένωση 13 λίτρα. Ένα καζανάκι με διπλό μπουτόν χρησιμοποιεί έξι λίτρα για πλήρη εκκένωση, ή τέσσερα λίτρα για μερική εκκένωση.) Waterwise Ένα οικονομικό αυτοματοποιημένο πλυντήριο αυτοκινήτων χρησιμοποιεί κατά βάση λιγότερο νερό ανά όχημα σε σύγκριση με το πλύσιμο του ίδιου αυτοκινήτου στο σπίτι. Ειδήσεις Mother Earth, έρευνα της Ένωσης Ανήσυχων Επιστημόνων Το σχετικό πληροφοριακό γραφικό υλικό από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος βρίσκεται εδώ:http://www.eea.europa.eu/media/infographics

Για πολύ καιρό στην κοινή γνώμη κυριαρχούσε η εντύπωση ότι η ψηφιακή βιομηχανία είναι καθαρή επειδή είναι «άυλη». Μπροστά στους γίγαντες του πετρελαίου και της αυτοκινητοβιομηχανίας, η Σίλικον Βάλεϊ έμοιαζε να είναι η φυσική σύμμαχος κάθε πολιτικής κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αυτή η ψευδαίσθηση σιγά-σιγά διαλύεται. Μια έρευνα που διεξήχθη σε διαφορετικές ηπείρους αποκαλύπτει το υπέρογκο περιβαλλοντικό κόστος της υψηλής τεχνολογίας. Προγραμματιστές της Σίλικον Βάλεϊ και κατασκευαστές ημιρυμουλκούμενων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών ΜακΚίνσεϊ, ο Τζο Μπάιντεν και ο Σι Τζινπίνγκ, οι Βρετανοί Φιλελεύθεροι και οι Γερμανοί Πράσινοι: απέναντι στην κλιματική επείγουσα ανάγκη σχηματίστηκε μια παγκόσμια ιερή συμμαχία γύρω από μια πίστη. Την πίστη σε μια μεγάλη στροφή προς τον διαδικτυακό κόσμο για το καλό του πλανήτη. «Σε τέτοιο βαθμό ώστε να θεωρούμε όλο και περισσότερο πως δεν θα μπορέσουμε να θέσουμε υπό έλεγχο την κλιματική αλλαγή χωρίς μια μαζική καταφυγή στην ψηφιακότητα», τονίζει η οργάνωση The Shift Project που δεν συμμερίζεται αυτή την άποψη1. Ένα καινούργιο ευαγγέλιο υπόσχεται τη σωτηρία μέσω των «έξυπνων» πόλεων, γεμάτες από αισθητήρες και αυτόνομα ηλεκτρικά οχήματα. Η ιερή αυτή πεποίθηση μπορεί να υπολογίζει στη συνδρομή μερικών πολύ αποτελεσματικών αποστόλων για τη διάδοσή της. Όπως το Global eSustainability Initiative (GeSI), ένα εργοδοτικό λόμπι με έδρα τις Βρυξέλλες για το οποίο «οι εκπομπές που αποφεύγονται με τη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών είναι σχεδόν δέκα φορές πιο σημαντικές από εκείνες που προξενεί η εγκατάστασή τους»2. Όμως, ανεξάρτητοι ερευνητές αμφισβητούν τόσο τη γνησιότητα αυτών των μετρήσεων που αναπαράγονται παντού όσο και την αμεροληψία των δημιουργών τους. Πέρα από τις προσπάθειες του «πράσινου μάρκετινγκ» που έχουν αναπτύξει οι επιχειρηματίες και τα φερέφωνά τους, ποιος είναι ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος των ψηφιακών εργαλείων; Είναι αυτά τα νέα δίκτυα επικοινωνίας συμβατά με την «οικολογική μετάβαση»; Έχοντας ολοκληρώσει μια έρευνα που μας οδήγησε σε δεκάδες χώρες, ιδού η πραγματικότητα: η ψηφιακή ρύπανση είναι κολοσσιαία –και μάλιστα είναι εκείνη που αυξάνεται με τους ταχύτερους ρυθμούς. «Από τη στιγμή που ανακάλυψα τα μεγέθη αυτής της ρύπανσης, είπα στον εαυτό μου: “Πώς είναι δυνατόν;”», θυμάται η Φρανσουάζ Μπερτού, ερευνήτρια σε θέματα πληροφορικής. Οι βλάβες στο περιβάλλον προέρχονται κατ’ αρχάς από δισεκατομμύρια μέσα διασύνδεσης (τάμπλετ, υπολογιστές, έξυπνα τηλέφωνα) που μας ανοίγουν την πόρτα του διαδικτύου. Προέρχονται εξίσου από τα δεδομένα που παράγουμε ανά πάσα στιγμή: καθώς μεταφέρονται, αποθηκεύονται, επεξεργάζονται μέσα σε τεράστιες εγκαταστάσεις που καταναλώνουν πόρους και ενέργεια, οι πληροφορίες αυτές θα επιτρέψουν τη δημιουργία νέου ψηφιακού περιεχομένου, για το οποίο θα απαιτούνται… διαρκώς περισσότερα μέσα διασύνδεσης! Προκειμένου να πραγματοποιήσουμε ενέργειες τόσο ανεπαίσθητες όπως η αποστολή ενός μέιλ στο Gmail, ενός μηνύματος στο WhatsApp, ενός ιμότζι στο Facebook, ενός βίντεο στο TikTok ή μιας σειράς φωτογραφιών με γατάκια στο Snapchat, έχουμε δημιουργήσει, σύμφωνα με την Greenpeace, μια υποδομή που πολύ σύντομα «πιθανώς να καταστεί η μεγαλύτερη κατασκευή του ανθρώπινου είδους»3. Οι αριθμοί είναι διαφωτιστικοί: η παγκόσμια ψηφιακή βιομηχανία καταναλώνει τόσο νερό, πρώτες ύλες και ενέργεια ώστε το αποτύπωμά της είναι τριπλάσιο εκείνου μιας χώρας όπως η Γαλλία ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι ψηφιακές τεχνολογίες χρησιμοποιούν σήμερα το 10% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και αποβάλλουν σχεδόν το 4% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2), δηλαδή λίγο λιγότερο από το διπλάσιο των εκπομπών της πολιτικής αεροπορίας σε ολόκληρο τον κόσμο4. «Εάν οι ψηφιακές εταιρείες αποδειχθούν πιο ισχυρές από τις αρχές που τις επιθεωρούν, υπάρχει ο κίνδυνος να μην είμαστε πλέον σε θέση να ελέγξουμε τον οικολογικό αντίκτυπό τους», προειδοποιεί ο Γιαν Ταλίν, ιδρυτής του Skype και του ινστιτούτου Future of Life, που ασχολείται με τη δεοντολογία των τεχνολογιών5. Ακόμα και σήμερα, ο Γενς Τόιμπλερ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Βούπερταλ, θυμάται την έντονη έκπληξή του. Πριν από μερικά χρόνια, ο Γερμανός επιστήμονας συμμετείχε σε ένα συνέδριο που διεξήχθη στο ερευνητικό κέντρο με έδρα την ομώνυμη πόλη, στη Βεστφαλία της δυτικής Γερμανίας. Τότε, θυμάται, έμεινε «άναυδος μπροστά στην εικόνα ενός άνδρα που φορούσε μια βέρα και κουβαλούσε ένα τεράστιο σακίδιο στην πλάτη, το οποίο ανταποκρινόταν στο πραγματικό υλικό αποτύπωμα του μικρού χρυσού κρίκου του. Αυτή η εικόνα με σημάδεψε». Με αυτή την αναπαράσταση, το ινστιτούτο παρουσίαζε μια πρωτότυπη μέθοδο υπολογισμού της υλικής επίπτωσης του τρόπου με τον οποίο καταναλώνουμε, που αναπτύχθηκε από τους ερευνητές του κατά τη δεκαετία του 1990: το material input per service unit (MIPS), δηλαδή την ποσότητα των υλικών πόρων που απαιτούνται για τη δημιουργία ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας6. Προκειμένου να υπολογιστεί ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος, η βιομηχανία ενδιαφέρεται κυρίως για τις εκπομπές της σε διοξείδιο του άνθρακα. Αυτή όμως η μέθοδος υπολογισμού συχνά επισκιάζει άλλες μορφές ρύπανσης όπως η επίπτωση της αποβολής χημικών προϊόντων στην ποιότητα των υδάτων. Από τη δεκαετία του 1990, το MIPS εστίαζε περισσότερο στην περιβαλλοντική υποβάθμιση που έχει να κάνει με την παραγωγή εμπορευμάτων και υπηρεσιών. Ιδού μια πλήρης αντιστροφή της προοπτικής: να παρατηρούμε τι εισάγεται στη διαδικασία παραγωγής ενός αντικειμένου παρά τι εξάγεται από αυτήν. Πιο συγκεκριμένα, το MIPS υπολογίζει το σύνολο των πόρων που κινητοποιήθηκαν και μετακινήθηκαν κατά την παραγωγή, τη χρήση και την ανακύκλωση ενός ρούχου, ενός μπουκαλιού πορτοκαλάδας, ενός χαλιού, ενός smartphone… Υπολογίζονται τα πάντα: οι ανανεώσιμοι (φυτικοί) ή μη ανανεώσιμοι (ορυκτοί) πόροι, οι μεταβολές του εδάφους που προκαλούν οι γεωργικές εργασίες, το νερό και οι χημικές ουσίες που καταναλώνονται κ.ο.κ. Ας πάρουμε ένα μπλουζάκι: η παραγωγή του σε μια ινδική βιοτεχνία απαίτησε ηλεκτρισμό, ο οποίος με τη σειρά του παρήχθη από κάρβουνο, για την εξαγωγή του οποίου αποψιλώθηκε ένα πευκόδασος… Οικολογικό σακίδιο Αυτή η προσέγγιση μεταφράζεται σε έναν αριθμό, το «οικολογικό σακίδιο», δηλαδή τον συντελεστή πολλαπλασιασμού της κάθε καταναλωτικής ενέργειάς μας. Η μέθοδος δεν είναι τέλεια: «Η πλειοψηφία των δεδομένων που έχουν χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του MIPS προκύπτουν από γνώμες και εκτιμήσεις ειδικών» όπου η ανακρίβεια είναι συχνά ο κανόνας, διευκρινίζει ο Γενς Τόιμπλερ. Όπως και να έχει, δεν μπορούμε παρά να πέσουμε από τα σύννεφα μπροστά στην τρομακτική αλήθεια του: ένα δαχτυλίδι που εμπεριέχει μερικά γραμμάρια χρυσού έχει ένα MIPS… 3 τόνων! Μπορούμε επίσης να υπολογίσουμε το MIPS μιας υπηρεσίας ή μιας καταναλωτικής ενέργειας: ένα χιλιόμετρο στο αυτοκίνητο και μία ώρα τηλεόρασης χρησιμοποιούν αντιστοίχως 1 και 2 κιλά πόρων. Ένα λεπτό στο τηλέφωνο «κοστίζει» 200 γραμμάρια. Όσον αφορά ένα SMS, «ζυγίζει» 632 γραμμάρια. Για αρκετά προϊόντα, το MIPS μπορεί να παρουσιάσει μια αρκετά χαμηλή αναλογία: έτσι η κατασκευή μιας ατσάλινης ράβδου έχει ανάγκη «μονάχα» τους δεκαπλάσιους πόρους του τελικού βάρους της. Όμως, «από τη στιγμή που εμπλέκεται η τεχνολογία, το MIPS είναι υψηλότερο», εξηγεί ο Γένς Τόιμπλερ. Οι ψηφιακές τεχνολογίες είναι μια καλή απόδειξη, εάν λάβουμε υπόψη τον μεγάλο αριθμό μετάλλων που χρησιμοποιούν, ειδικά «ορισμένα σπάνια μέταλλα που εξορύσσονται δύσκολα από το υπέδαφος», συνεχίζει ο ερευνητής. Έτσι, ένας υπολογιστής 2 κιλών κινητοποιεί, ανάμεσα σε άλλα, 22 κιλά χημικών προϊόντων, 240 κιλά καυσίμων και 1,5 τόνο καθαρού νερού7. Το MIPS μιας τηλεόρασης ποικίλλει ανάμεσα στα 200 και 1000 προς 1, ενώ ενός smartphone είναι 1.200 προς 1 (183 κιλά πρώτης ύλης για 150 γραμμάρια τελικού προϊόντος). Όλα τα ρεκόρ όμως καταρρίπτει το MIPS ενός μικροτσίπ: 32 κιλά πρώτων υλών για ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα 2 γραμμαρίων, δηλαδή μια αναλογία 16.000 προς 1. «Οι άνθρωποι συχνά εκπλήσσονται από την απόκλιση ανάμεσα στην επίπτωση που νομίζουν ότι έχει η απόφασή τους να αγοράσουν ένα καταναλωτικό αγαθό και τον πραγματικό αντίκτυπό της», διαβεβαιώνει ο Γενς Τόιμπλερ. Και όχι άδικα: η γεωγραφική ζώνη που βρίσκεται στην πιο απομακρυσμένη θέση της παραγωγικής αλυσίδας είναι εκείνη που θα πληρώσει τον πιο βαρύ υλικό φόρο, πολύ μακριά από το μαγαζί πώλησης. Έτσι, η ψηφιακότητα έκανε –ανεπαίσθητα– το «υλικό αποτύπωμά» μας να εκτιναχτεί. Με δισεκατομμύρια διακομιστές (servers), κεραίες, ρούτερ και σημεία διαδικτυακής πρόσβασης να βρίσκονται αυτήν τη στιγμή σε λειτουργία, οι «άυλες» τεχνολογίες δεν καταναλώνουν μόνο πρώτες ύλες: θα αποτελέσουν ένα από τα μεγαλύτερα εγχειρήματα υλικής παραγωγής που έχουν ποτέ αναληφθεί. Ανάμεσα σε αυτές τις πολύ πραγματικές υποδομές, τα κέντρα δεδομένων (data centers) κατέχουν μια ξεχωριστή θέση. Αυτές οι τερατώδεις κατασκευές από μπετόν και ατσάλι, παστωμένες με διακομιστές, πολλαπλασιάζονται με τον ρυθμό του χειμάρρου των πληροφοριών που δημιουργούνται από το ψηφιακό μας σύμπαν: πέντε δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων ψηφιολέξεων (bytes) την ημέρα, δηλαδή ίσα με το σύνολο όλων των δεδομένων που παράχθηκαν από το ξεκίνημα της πληροφορικής μέχρι το 2003. Με αυτά μπορούν να γεμίσουν δέκα εκατομμύρια δίσκοι Blue Ray που, αν στοιβάζονταν ο ένας πάνω στον άλλον, θα έφταναν τέσσερις φορές το ύψος του Πύργου του Άιφελ. Κι όμως, όλα αυτά έχουν το μέγεθος ενός σπίρτου, αν συγκριθούν με όσα δεδομένα θα παράγουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια αντικείμενα με σύνδεση 5G που θα ξεχυθούν σύντομα στον κόσμο. Για να αντιληφθούμε τα γιγαντιαία αυτά μεγέθη, αρκεί να παρατηρήσουμε ένα απλό ηλεκτρικό πατίνι, από εκείνα που ενοικιάζονται μέσω μιας εφαρμογής. Πολύ λίγοι χρήστες αυτών των πατινιών γνωρίζουν πως οι εταιρείες που τα ενοικιάζουν «συλλέγουν έναν τεράστιο όγκο δεδομένων, που δημιουργούνται από τις συνήθειες μετακίνησης των χρηστών», εξηγεί ο Μοχάμεντ Τάζσαρ, δικηγόρος στην Αμερικανική Ένωση για τις Πολιτικές Ελευθερίες (ACLU). Την στιγμή που δημιουργείτε έναν λογαριασμό σε μια συγκεκριμένη εφαρμογή, μοιράζεστε το επώνυμο, το όνομα, την ηλεκτρονική διεύθυνση, τον ταχυδρομικό κώδικα, τον αριθμό τηλεφώνου, τις τραπεζικές λεπτομέρειες, το ιστορικό των πληρωμών σας κ.ο.κ. Μετά, η εταιρεία εντοπισμού θα μπορεί να συλλέξει όλες τις πληροφορίες που σχετίζονται με τις διαδρομές σας χάρη στους ανιχνευτές που βρίσκονται στα πατίνια και στα δεδομένα που μεταδίδει το κινητό τηλέφωνό σας. Ο όμιλος Bird έχει την άδεια ακόμη και να εμπλουτίσει το προφίλ σας με πληροφορίες συλλεγμένες από διαφορετικές εταιρείες που ήδη κατέχουν δικά σας δεδομένα και να διερευνήσει τη φερεγγυότητά σας στους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας! Καβαλώντας αυτό το δίτροχο, δίνετε επίσης τη συγκατάθεσή σας στον πάροχο να μοιραστεί κάποια από τα δεδομένα σας «με τρίτους για λόγους έρευνας, μάρκετινγκ και για άλλους σκοπούς» δηλώνει για παράδειγμα ο όμιλος Lime, χωρίς περισσότερες διευκρινίσεις. Οι προδιαγραφές αυτές «είναι γραμμένες με ακαθόριστους και ασαφείς όρους, διότι πρέπει να παραμένουν ακατανόητες», σημειώνει ο Τάζσαρ. Αυτό το κύμα πληροφοριών, το οποίο εμπλουτίζει τα προσωπικά προφίλ που πωλούνται σε διάφορες εταιρείες σε τιμές χρυσού, αναπόφευκτα κατευθύνεται σε ένα κέντρο δεδομένων – στο cloud, το ψηφιακό «νέφος». Η συστηματική και σε παγκόσμια κλίμακα συλλογή κάθε είδους δεδομένων «δεκαπλασιάζει τις ανάγκες για κέντρα δεδομένων», αναλύει ένας επαγγελματίας της Bolt. Οι cloud cities («πόλεις-νέφη»), ειδικευμένες στην αποθήκευση δεδομένων, συνωστίζονται στην Κίνα. Εξάλλου, το μεγαλύτερο κέντρο δεδομένων του πλανήτη, στην πόλη Λανγκ Φανγκ, μία ώρα με το αυτοκίνητο νότια του Πεκίνου, εκτείνεται σε σχεδόν 600.000 τετραγωνικά μέτρα, δηλαδή σε επιφάνεια… 110 γηπέδων ποδοσφαίρου! Η κατανάλωση των κέντρων δεδομένων σε νερό και ηλεκτρισμό, απαραίτητων για την ψύξη των μηχανημάτων, αυξάνεται ακόμη περισσότερο όσο οι πάροχοι υπηρεσιών κάνουν τα πάντα για να αποφύγουν εκείνο που στον κλάδο τους ονομάζουν «απόλυτο σκοτάδι»: τη γενικευμένη βλάβη εξαιτίας μιας διακοπής της ηλεκτρικής τροφοδότησης, μια διαρροής νερού στο σύστημα κλιματισμού, ενός προγραμματιστικού σφάλματος… Το 2017, για παράδειγμα, μια γιγαντιαία βλάβη σε ένα κέντρο δεδομένων της εταιρείας British Airways οδήγησε στην ματαίωση 400 πτήσεων και εγκλώβισε 75.000 επιβάτες στο αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου. Μια παρατεταμένη μηχανική βλάβη στους διακομιστές της Amazon θα δημιουργούσε σοβαρό οικονομικό πρόβλημα στη Δύση. Σε ένα αδιάκοπα πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον, πολλές εταιρείες φιλοξενίας ιστότοπων δεσμεύονται ώστε οι υποδομές τους να λειτουργούν το 99,995% του χρόνου, δηλαδή οι υπηρεσίες τους δεν είναι διαθέσιμες για μόλις 26 λεπτά ετησίως. «Όσον αφορά εκείνους που παθαίνουν συχνά μπλακ-άουτ, απλώς αφήνουν το επάγγελμα», λέει ωμά ο Φιλίπ Λους, πρόεδρος του Institut Datacenter. Για να φτάσουν στην απόλυτη διαθεσιμότητα, οι εταιρείες διακομιστών πολλαπλασιάζουν τις προφυλάξεις. Κατ’ αρχάς φροντίζουν για τον «πλεονασμό» των δικτύων διανομής ενέργειας. «Βρίσκεσαι με δύο παροχές ηλεκτρισμού, δύο γεννήτριες και δύο τεράστιες αίθουσες, μεγέθους δημόσιας βιβλιοθήκης, γεμάτες με μπαταρίες μόλυβδου, για να διασφαλίσεις τη συνέχεια της λειτουργίας μεταξύ της βλάβης και της στιγμής όπου οι γεννήτριες θα αναλάβουν την τροφοδοσία», εξηγεί ο Πολ Μπενουά της Qarnot Computing. Αυτό τo σχέδιο δράσης συνοδεύεται από μια, συχνά γιγαντιαία, αλυσίδα υλικοτεχνικής υποστήριξης. Έτσι, οι στέγες πολλών κέντρων δεδομένων, στην ίδια την καρδιά της Νέας Υόρκης, «είναι ιλιγγιώδεις αποφύσεις» που περιέχουν «πύργους ψύξης του νερού για τον κλιματισμό (…), δεξαμενές νερού για την περίπτωση διακοπής, γερανούς για να ανεβάσουν τις γεννήτριες ντίζελ από τον δρόμο… Τα υπόγειά τους είναι επενδυμένα με καλώδια, εξοπλισμένα με δεξαμενές μαζούτ αρκετών εκατοντάδων χιλιάδων λίτρων για να τροφοδοτούν τις γεννήτριες», απαριθμούν η Σεσίλ Ντιγκέ και η Φανί Λοπέζ, δύο ερευνήτριες που διεξήγαγαν μια παγκόσμια έρευνα πάνω στα κέντρα δεδομένων8. Ξεκάθαρα, καταλήγει ο Φιλίπ Λους, «δεν υπάρχει κτίριο όπου το τετραγωνικό μέτρο να κοστίζει περισσότερο απ’ ό,τι σε ένα υψηλού επιπέδου κέντρο δεδομένων». «Διακομιστές ζόμπι» Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, επιπροσθέτως οι εταιρείες φιλοξενίας ιστότοπων πολλαπλασιάζουν κι αυτές τα κέντρα δεδομένων, όχι όμως χωρίς προηγουμένως να έχουν διασφαλίσει πως τα αντίγραφα των δικτυακών τόπων (οι «ιστότοποι-καθρέφτες») έχουν δημιουργηθεί σε διαφορετική τεκτονική πλάκα! Έτσι, ένας σεισμός δεν θα μπορούσε να μας εμποδίσει να ποστάρουμε το περιεχόμενο του πιάτου μας στο Instagram ή να καθυστερήσει ένα ραντεβού στο Tinder. Κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου που είχε γίνει γύρω στο 2010, μηχανικοί της Google είχαν εξηγήσει πως η υπηρεσία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Gmail αντιγραφόταν έξι φορές, ενώ ο γενικός κανόνας θέλει ένα βίντεο με γατάκια να αποθηκεύεται σε τουλάχιστον επτά κέντρα δεδομένων ανά τον κόσμο. Έτσι, ο κλάδος στοιχειώνεται από «διακομιστές ζόμπι», εξίσου λαίμαργους με τους υπόλοιπους. Τέλος, οι εταιρείες φιλοξενίας ιστότοπων υπερμεγεθύνουν τις υποδομές προκειμένου να ανταποκριθούν σε ενδεχόμενες αιχμές της κίνησης. Αποτέλεσμα: «εάν ένας δρομολογητής λειτουργεί στο 60% της ικανότητάς του, είναι το ανώτερο που μπορεί να φτάσει», εκτιμά η ερευνήτρια πληροφορικής Αν-Σεσίλ Οργκερί. Το απότοκο αυτής της υπερβολής είναι μια απίστευτη κακοδιαχείριση της ηλεκτρικής ενέργειας. Μια παλιά έρευνα των «New York Times» (22 Σεπτεμβρίου 2012) αποκάλυπτε πως ορισμένα κέντρα δεδομένων που χρησιμοποιούνταν ελάχιστα ενδεχομένως σπαταλούσαν ακόμα και το 90% του ηλεκτρισμού που κατανάλωναν. Κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου που είχε διεξαχθεί στο Παρίσι στα τέλη του 2019, στο πλαίσιο της έκθεσης Data Centre World (μίας από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις των επαγγελματιών του cloud), ένα στέλεχος έκανε την εξής απίστευτη δήλωση: «Συνειδητοποιήσαμε πως τα κέντρα δεδομένων θα δεσμεύσουν το ένα τρίτο του ηλεκτρισμού της Μητροπολιτικής Περιφέρειας Παρισίων»9. Όσο για το Amazon Web Services, που έχει εγκατασταθεί από το 2017 στην περιφέρεια Ιλ ντε Φρανς, «φέρεται να έχει υπογράψει στη Γαλλία ένα συμβόλαιο παροχής 155 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες μιας πόλης πολλών εκατομμυρίων κατοίκων», αποκαλύπτει ένας ειδικός που προτιμάει να παραμείνει ανώνυμος. Ο κλάδος εκτιμάται ότι σήμερα αντιπροσωπεύει ένα ποσοστό μεταξύ 1% και 3% της παγκόσμιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ένας αριθμός που, λαμβάνοντας υπόψη τον ρυθμό ανάπτυξης του cloud, θα μπορούσε να τετραπλασιαστεί ή να πενταπλασιαστεί μέχρι το 203010. Με άλλα λόγια, καταλήγουν η Σεσίλ Ντιγκέ και η Φανί Λοπέζ, τα κέντρα δεδομένων θα εμφανίζονται «ανάμεσα στους κορυφαίους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας του 21ου αιώνα»11. Και η κύρια πηγή ενέργειας που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ρεύματος δεν είναι άλλη από το κάρβουνο12. Το Διαδίκτυο διαμορφώνει ένα κόσμο όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα με την αυστηρή έννοια δεν είναι πια η μόνη που δίνει ζωή στο ψηφιακό σύμπαν. «Οι υπολογιστές και τα διασυνδεδεμένα αντικείμενα επικοινωνούν μεταξύ τους χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Η παραγωγή δεδομένων δεν περιορίζεται πλέον από κάποια εκ μέρους μας ενέργεια», διαβεβαιώνει ο Μάικ Χάζας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ13. Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί βεβαίως έναν περιβαλλοντικό αντίκτυπο… δίχως να είμαστε ικανοί να τον υπολογίσουμε, πόσο μάλλον να τον ελέγξουμε. Εδώ τίθεται ένα ανησυχητικό ερώτημα: σε σχέση με την ψηφιακή δραστηριότητα, μπορεί κάποτε τα ρομπότ να αφήσουν ένα οικολογικό αποτύπωμα ακόμα πιο βαθύ από εκείνο των ανθρώπων; Περισσότερο από το 40% της διαδικτυακής δραστηριότητας ήδη προέρχεται από ρομποτικά προγράμματα ή από άτομα που πληρώνονται για να προκαλέσουν επίπλαστη προσοχή. «Τρολ», «μπότνετ», και «σπάμποτ» στέλνουν ανεπιθύμητα μέιλ, μεγεθύνουν τη διάδοση φημών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή μεγαλοποιούν τη δημοτικότητα ορισμένων βίντεο. Το Διαδίκτυο των Πραγμάτων επιταχύνει βέβαια αυτή τη μη ανθρώπινη δραστηριότητα: το 2023, οι συνδέσεις μεταξύ μηχανημάτων (ονομάζεται και Μ2Μ, από το «machine to machine»), ιδίως εκείνες από τα διασυνδεδεμένα σπίτια και τα «έξυπνα» αυτοκίνητα, υπολογίζεται ότι θα αποτελούν το ήμισυ των συνδέσεων στον Παγκόσμιο Ιστό14. Όσον αφορά τα δεδομένα, το μη-ανθρώπινο στοιχείο έχει ήδη αρχίσει να παράγει περισσότερα από το ανθρώπινο –και συμβαίνει ήδη από το 2012. Είναι μόνο η αρχή, αφού στα ρομπότ από εδώ και πέρα απαντούν… άλλα ρομπότ. Από το 2014, τα «παραγωγικά ανταγωνιστικά δίκτυα» λόγου χάρη επιτρέπουν σε λογισμικά να παράγουν πλαστά βίντεο που αντικαθιστούν ένα πρόσωπο ή τροποποιούν τα λόγια μιας προσωπικότητας (τα επονομαζόμενα deepfakes). Και σε αυτά τα δίκτυα αντιτίθενται αλγόριθμοι επιφορτισμένοι με την καταστροφή τους. «Κανένας άνθρωπος δεν έγραψε τους κώδικες για τη δημιουργία τέτοιου περιεχομένου και είναι μηχανήματα που επιστρατεύονται για να ξεσκεπάσουν τα deepfakes. Είναι ένας πόλεμος μεταξύ μηχανών», συνοψίζει ο Λίαμ Νιούκομπ, Βρετανός μηχανικός, ειδικός του διαδικτύου. Άλλο παράδειγμα: προκειμένου να αντικρούσουν τους σπάμερ (που συχνά είναι επίσης ρομπότ), μια νεοζηλανδική εταιρεία δημιούργησε το Re:scam, ένα λογισμικό που ξεκινά μια ατελείωτη συνομιλία με τους αυτοματοποιημένους απατεώνες, ώστε να τους κάνει να χάσουν πολύτιμο χρόνο15. Στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η αυτοματοποιημένη κερδοσκοπία αντιπροσωπεύει το 70% των παγκόσμιων συναλλαγών και έως το 40% της αξίας των διαπραγματευόμενων τίτλων. Περάσαμε από ένα δίκτυο που χρησιμοποιείται από και για τους ανθρώπους σε ένα Ίντερνετ το οποίο εκμεταλλεύονται οι μηχανές –ακόμα και για λογαριασμό τους. Το σύμπαν των επενδυτικών κεφαλαίων κατοικείται όλο και λιγότερο από χρηματιστές που αντιμάχονται προκειμένου να πραγματοποιήσουν τα μεγαλύτερα κέρδη. Σε αυτό τον κόσμο, υποστηρίζει ο καθηγητής Χουάν Πάμπλο Παρντό-Γκουέρρα, συγγραφέας ενός σχετικού βιβλίου, «τα άτομα παίζουν, στην καλύτερη περίπτωση, έναν περιορισμένο ρόλο»16… Ένας παλαιός αναλυτής θεωρεί πως «η απόλυτη φαντασίωση των ποσοτικών επενδυτικών κεφαλαίων είναι να μην έχουν σχεδόν καθόλου εργαζόμενους, οι οποίοι ούτως ή άλλως θα πατούν μερικά κουμπιά κάθε τόσο έτσι ώστε να λειτουργούν τα πάντα». Μαντεύουμε τη συνέχεια… «Μόλις όλη αυτή η υποδομή λειτουργήσει, δεν θέλει και πολλή φαντασία για να πεις: “Ίσως ο υπολογιστής θα μπορούσε να πάρει μόνος του την επενδυτική απόφαση”», προβλέπει ο Μάικλ Κερνς, καθηγητής της θεωρίας της πληροφορικής. Δίπλα στα επενδυτικά κεφάλαια που αποκαλούμε «ενεργητικά», όπου οι αγοραπωλησίες ακόμα διεξάγονται σε μεγάλο βαθμό από ανθρώπους, πολλαπλασιάζονται και τα «παθητικά» κεφάλαια, όπου οι χρηματιστηριακές πράξεις μπαίνουν σταδιακά στον αυτόματο πιλότο. Συχνά έχει να κάνει με διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (index funds), τα οποία ακολουθούν χρηματιστηριακούς δείκτες (για παράδειγμα το S&P 500, βασισμένο στις 500 μεγαλύτερες επιχειρήσεις των αμερικανικών χρηματιστηρίων) και επενδύουν μακροπρόθεσμα στις εταιρείες που συμμετέχουν σε αυτούς. Εδώ συναντάμε την BlackRock, τη Vanguard, τη Renaissance Technologies ή ακόμα την Two Sigma. Οι επενδύσεις που πραγματοποιούνται από παθητικά κεφάλαια ξεπερνούν σήμερα στις ΗΠΑ εκείνες της ενεργητικής διαχείρισης 17. Με αυτόν τον τρόπο, το σύνολο της οικονομίας γίνεται, όλο και περισσότερο, ένα ζήτημα γραμμών κώδικα, αλγορίθμων και υπολογιστών. Ένα ρομπότ στο διοικητικό συμβούλιο Τα επενδυτικά κεφάλαια που κατευθύνονται από μηχανές προκαλούν πλέον μεγαλύτερες καταστροφές στο περιβάλλον από εκείνα που επιβλέπονται από ανθρώπους. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει ο Τόμας Ο’Νιλ, ένας ερευνητής που διεξήγαγε από το 2018 μια έρευνα για λογαριασμό της βρετανικής οργάνωσης InfluenceMap18. Μελετώντας ιδίως τα παθητικά επενδυτικά κεφάλαια που διαχειρίζεται η BlackRock, παρατηρεί πως το 2018 είχαν καταγράψει «μια “ένταση άνθρακα” άνω των 650 τόνων ανά εκατομμύριο δολάρια, τη στιγμή που τα ενεργητικά κεφάλαια (…) παρουσιάζουν μια πολύ κατώτερη ένταση, της τάξης των 300 τόνων ανά εκατομμύριο δολάρια». Σύμφωνα με την εκτίμηση του ερευνητή, το σύνολο των παθητικών κεφαλαίων παγκοσμίως έχει υπερεκτεθεί στα ορυκτά καύσιμα, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τα ενεργητικά κεφάλαια. Προγραμματισμένα να παράγουν κέρδος και όχι να προλαμβάνουν το λιώσιμο των πάγων, τα αλγοριθμικά επενδυτικά κεφάλαια επιταχύνουν την κλιματική κρίση. Βεβαίως, με διαφορετικές ρυθμίσεις θα μπορούσαν να ευνοούν τη μείωση των εκπομπών άνθρακα – σε μια τέτοια λύση όμως, οι επικεφαλής αυτών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αντιπαραθέτουν τις δεσμεύσεις που έχουν απέναντι στους πελάτες τους, τους οποίους βαρύνει, όπως ισχυρίζονται, η ευθύνη των επενδύσεών τους. Σύντομα η ερώτηση ίσως να μην τίθεται καν. Το 2017, ένα επενδυτικό κεφάλαιο με βάση το Χονγκ Κονγκ, το Deep Knowledge Ventures, ανακοίνωσε τον διορισμό ενός ρομπότ ονόματι Vital στο διοικητικό συμβούλιό του19, μέχρι του σημείου καμία απόφαση να μην οριστικοποιείται χωρίς προηγουμένως να έχει ληφθεί υπόψη η ανάλυσή του. Όσο για την αμερικανική εταιρεία EquBot, θα βασίζεται από εδώ και πέρα στις υπηρεσίες μιας «τεχνητής νοημοσύνης» ξεπερνώντας «τις ψυχολογικές και συναισθηματικές αδυναμίες που παρεμποδίζουν την ανθρώπινη λογική»20, όπως δηλώνει ο ιδρυτής της εταιρείας. Ποιος θα είναι ο οικολογικός αντίκτυπος ενός κόσμου στον οποίο σμήνη από αυτόνομα αυτοκίνητα θα διασχίζουν άδεια τις κοιμισμένες πόλεις και αρμάδες λογισμικών θα συγκρούονται μεταξύ τους στο διαδίκτυο, εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, ενόσω εμείς θα ασχολούμαστε με τα χόμπι μας; Θα είναι κολοσσιαίος –πιθανότατα μεγαλύτερος από το σύνολο της ψηφιακής ρύπανσης με ανθρώπινη προέλευση. Μια ένδειξη για αυτό: πρόσφατα, ερευνητές υπολόγισαν πως η τροφοδότηση μιας τεχνητής νοημοσύνης με σημαντικούς όγκους δεδομένων μπορεί να προκαλέσει τόσες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα όσες πέντε αυτοκίνητα κατά τη διάρκεια ολόκληρου του κύκλου ζωής τους21. Πέρα από όλα αυτά, η επικέντρωση στις σημερινές επιπτώσεις της ψηφιακής συμπεριφοράς μας κινδυνεύει να αποδειχθεί μάταιη και απατηλή, καθώς ο ερχομός του 5G αλλάζει ριζικά τα δεδομένα. Οι ψηφιακές τεχνολογίες είναι ο καθρέφτης των σύγχρονων ανησυχιών μας, της καινούργιας οικολογικής αγωνίας μας. Κουβαλούν ωστόσο απίστευτες ελπίδες για την πρόοδο της ανθρωπότητας. Με τη χρήση τους, θα επιμηκύνουμε το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων, θα εξερευνήσουμε την αρχή του σύμπαντος, θα γενικεύσουμε την πρόσβαση στην εκπαίδευση και θα κατασκευάσουμε τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης των επόμενων πανδημιών. Θα προκαλέσουν ακόμα και εξαιρετικές οικολογικές πρωτοβουλίες. Για πρώτη φορά στην ιστορία, μια γενιά κινητοποιείται για να «σώσει» τον πλανήτη, να φέρει τα κράτη ενώπιον της δικαιοσύνης για την απραξία τους μπροστά στην κλιματική κρίση και να ξαναφυτέψει δέντρα. Γονείς αναστενάζουν λέγοντας πως έχουν «τρεις Γκρέτα Τούνμπεργκ στο σπίτι», που σηκώνουν το ανάστημά τους ενάντια στην κατανάλωση κρέατος, στο πλαστικό και στα αεροπορικά ταξίδια. Ταυτόχρονα, αυτή η γενιά προσφεύγει πολύ περισσότερο από τις άλλες στο διαδικτυακό εμπόριο, στην εικονική πραγματικότητα και στα βιντεοπαιχνίδια. Ξετρελαίνεται για διαδικτυακά βίντεο και δεν γνωρίζει άλλον κόσμο πέρα από εκείνον της υψηλής τεχνολογίας. Πρέπει να εγκαταλείψουμε κάθε αφέλεια τη στιγμή που εμπλεκόμαστε στη μεγάλη μάχη του καινούργιου αιώνα: η ψηφιακότητα, όπως ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας, στη συντριπτική πλειοψηφία της δεν τίθεται στην υπηρεσία του πλανήτη και του κλίματος. Καθώς όμως αποτελεί έναν παράγοντα σε μεταβατική φάση, είναι παραδόξως αυτή που, περισσότερο από όλους τους άλλους, θα μας εκσφενδονίσει πέρα από τα φυσικά και βιολογικά όρια του κοινού σπιτιού μας. «Lean ICT: pour une sobriété numérique», έκθεση της ομάδας υπό την διεύθυνση του Hugues Ferreboeuf για λογαριασμό του οργανισμού The Shift Project, Παρίσι, Οκτώβριος 2018. «#SMARTer2030 opportunity: ICT solutions for 21st century challenges», GeSI και Accenture Strategy, Βρυξέλλες, 2015. «Clicking clean: Who is winning the race to build a green Internet?», Greenpeace International, Άμστερνταμ, 2017. «Lean ICT: pour une sobriété numérique», ό.π. Εκτός αν ορίζεται διαφορετικά, οι δηλώσεις προέρχονται από συνεντεύξεις με τον συγγραφέα. Michael Ritthoff, Holger Rohn και Christa Liedtke, «Calculating MIPS: Resource productivity of products and services», Wuppertal Spezial 27e, Ινστιτούτο Wuppertal για το Κλίμα, το Περιβάλλον και την Ενέργεια, Ιανουάριος 2002. Frédéric Bordage, Aurélie Pontal, Ornella Trudu, «Quelle démarche Green IT pour les grandes entreprises françaises?», μελέτη του WeGreen IT σε συνεργασία με το WWF Γαλλίας, Οκτώβριος 2018. Cécile Diguet και Fanny Lopez, «L’impact spatial et énergétique des data centers sur les territoires», έκθεση της l’Agence de l’environnement et de la maîtrise de l’énergie (Ademe), Ανζέρ, Φεβρουάριος 2019. Παρέμβαση του José Guignard, στελέχους του Gaz réseau distribution France (GRDF), Data Centre World, Νοέμβριος 2019. Ben Tarnoff, «To decarbonize we must decomputerize: Why we need a Luddite revolution», «The Guardian», Λονδίνο, 18 Σεπτεμβρίου 2019. Cécile Diguet και Fanny Lopez, ό.π. Βλ. Sébastien Broca, «Τεχνολογίες του αύριο, ενέργεια του χθες: Ο ψηφιακός κόσμος δουλεύει με κάρβουνο», «Le Monde diplomatique – ελληνική έκδοση», 5 Απριλίου 2020, monde-diplomatique.gr. Mike Hazas, παρέμβαση στο συνέδριο «Drowning in data – digital pollution, green IT, and sustainable access», EuroDIG, Ταλίν (Εσθονία), 7 Ιουνίου 2017. «Cisco Annual Internet Report (2018-2023) White Paper», Σαν Χοσέ (ΗΠΑ), ενημερώθηκε στις 9 Μαρτίου 2020. James Vincent, «Send scam emails to this chatbot and it’ll waste their time for you», The Verge, Ουάσιγκτον, 10 Νοεμβρίου 2017. Juan Pablo Pardo-Guerra, «Automating Finance: Infrastructures, Engineers, and the Making of Electronic Markets», Cambridge University Press, 2019. «The passives problem and Paris goals: How index investing trends threaten climate action», έκθεση του Sunrise Project, Σάρι Χιλς (Αυστραλία), 2020. «Who owns the world of fossil fuels? A forensic look at the operators and shareholders of the listed fossil fuel reserves», InfluenceMap, Λονδίνο, Δεκέμβριος 2018 (ενημερώθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2019). Nicky Burridge, «Artificial intelligence gets a seat in the boardroom», «Nikkei Asia», Tόκιο, 10 Μαΐου 2017. Conrad De Aenlle, «A.I. has arrived in investing. Humans are still dominating», «The New York Times», 12 Ιανουαρίου 2018. Karen Hao, «Training a single AI model can emit as much carbon as five cars in their lifetimes», MIT Technology Review, Στάνφορντ, ΗΠΑ, 6 Ιουνίου 2019.

Η ανθρωπότητα εξάντλησε ήδη τους φυσικούς πόρους που μπορεί να ανανεώσει η Γη φέτος, μέσα σε 234 ημέρες. Αυτό το στοιχείο εμπεριέχει και ένα «καλό» νέο, αν και αυτό αποτελεί συνέπεια της τεράστιας κρίσης που προκάλεσε η πανδημία. «Από το Σάββατο 22 Αυγούστου η Γη δεν μπορεί να αναπληρώσει ό,τι παίρνουμε. Αυτό αφορά κάθε δέντρο που κόβεται, κάθε ψάρι που πιάνεται, κάθε τόνο διοξειδίου άνθρακα που εκπέμπεται» αναφέρει χαρακτηριστικά το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ σε σχετικό βίντεο που ανάρτησε στα social media για την Earth Overshoot Day, όπως ονομάζεται η ημέρα κάθε χρονιάς κατά την οποία η ανθρωπότητα εξαντλεί τους φυσικούς πόρους που μπορεί να ανανεώσει ο πλανήτης μας. Φέτος, αυτή η ημέρα ήρθε τρεις εβδομάδες αργότερα σε σύγκριση με το 2019, όταν η εξάντληση των φυσικών πόρων σημειώθηκε στις 29 Ιουλίου. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μετάθεση της συγκεκριμένης ημερομηνίας σε ετήσια βάση από τη δεκαετία του '70, όταν υιοθετήθηκε η Earth Overshoot Day. Παρ' όλα αυτά, θα χρειαζόταν 1,6 φορές η Γη για να στηριχτεί ο ρυθμός κατανάλωσης της ανθρωπότητας. Αυτή η φετινή «επιτυχία» σημειώθηκε λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Χάρη στο lockdown, το οικολογικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας μειώθηκε κατά 9,3% σε σύγκριση με πέρυσι, σύμφωνα με τον διεθνή οργανισμό έρευνας Global Footprint Network. «Η Earth Overshoot Day είναι ένας τρόπος αποτύπωσης του μεγέθους της βιολογικής πρόκλησης που αντιμετωπίζουμε» εξήγησε ο επικεφαλής του οργανισμού Μάτις Γουακερνάγκελ. Παρότι τα φετινά στοιχεία είναι ενθαρρυντικά, πρέπει να γίνει περαιτέρω πρόοδος «βάσει σχεδιασμού, όχι λόγω καταστροφής», υπογράμμισε. «Υπάρχει ελπίδα. Για να μην καταναλώνουμε περισσότερα από αυτά που παράσχει ο πλανήτης η Earth Overshoot Day πρέπει να μετατίθεται κατά 5 ημέρες κάθε χρόνο, ως το 2050» αναφέρει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. «Η αντικατάσταση του 50% του κρέατος με γεύματα λαχανικών θα προκαλούσε τη μετάθεση της ημερομηνίας κατά δύο εβδομάδες. Το ίδιο θα συνέβαινε με τη μείωση κατά το ήμισυ των μετακινήσεων με αυτοκίνητο» επισημαίνει. Πηγή: Lifo.gr, με πληροφορίες από «Guardian»

Οι Υπουργοί Οικονομικών, Οικονομίας Ανάπτυξης & Τουρισμού, Περιβάλλοντος & Ενέργειας, συνυπέγραψαν νέα τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης σύστασης του ταμείου "Εξοικονόμηση Κατ' Οίκον". Σύμφωνα με την τροποποίηση, Προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 3 μετά την παρ. 2 του άρθρου 9: «Πόροι του Ταμείου, για τους οποίους μετά από σχετικές αναφορές προόδου του ∆ικαιούχου, εκτιμάται ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα επένδυσης, δύναται να επιστρέφονται στο Πρόγραμμα ∆ημοσίων Επενδύσεων εν όλω ή εν μέρει και ανά επιχειρησιακό πρόγραμμα που συνεισέφερε, με εισήγηση της ασκούσας καθήκοντα ∆ιαχειριστικής Αρχής ΕΥ∆ ΕΠΑνΕΚ και απόφαση του Γενικού Γραμματέα ΕΣΠΑ» Κατά τα λοιπά ισχύει η υπ' αριθμ. πρωτ. 31654/ΕΥΘΥ1415/20.7.2010 (ΦΕΚ1262/Β/6.8.2010) Κοινή Υπουργική Απόφαση, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. Πηγή: http://www.b2green.gr/el/post/30935/

Επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής για την ολοκλήρωση του τρέχοντος και την εκκίνηση του νέου ΕΣΠΑ από πλευράς κυβέρνησης, αλλά και εγρήγορση από την επικείμενη υπηρεσιακή κυβέρνηση κι εκείνη που θα αναδειχθεί από τις εκλογές, ζητά ο Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας κ. Κώστας Αγοραστός επισημαίνοντας για μία ακόμη φορά τους σοβαρούς κινδύνους που ελλοχεύουν για την οικονομία και τη χώρα σε περίπτωση που δε δοθεί παράταση στο τρέχον ΕΣΠΑ, ενώ παράλληλα δε ληφθούν και οι απαιτούμενες πρωτοβουλίες για τη διαδικασία των εισροών των κοινοτικών κονδυλίων. Μόνον λόγω της ειδικής συγκυρίας στην οποία βρίσκεται η χώρα το τελευταίο διάστημα, ο κ. Αγοραστός εκτίμησε πως υπήρξε μία καθυστέρηση της τάξης τουλάχιστον των τεσσάρων μηνών στην εκτέλεση των έργων, η οποία πρακτικά θέτει εκτός χρονοδιαγράμματος πολλά έργα του τρέχοντος ΕΣΠΑ. Επιπρόσθετα, ο Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας εξηγεί πως η προωθούμενη από την κυβέρνηση λύση μέσω της απομείωσης του προϋπολογισμού του ΕΣΠΑ 2007 - 2014 λόγω της μη συγχρηματοδότησης με εθνικούς πόρους, δεν οδηγεί στα επιθυμητά αποτελέσματα, δημιουργώντας προβλήματα τόσο στην παλιά, όσο και στη νέα προγραμματική περίοδο. Σε ότι αφορά τις πολιτικές εξελίξεις, ο κ. Αγοραστός τονίζει πως η υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα αναλάβει σύντομα ενόψει των εκλογών, αλλά και εκείνη που θα προκύψει μετά, οφείλουν να επιδοθούν σε έναν αγώνα δρόμου υψηλών ταχυτήτων, προκειμένου να μη χαθούν κοινοτικοί πόροι ύψους σχεδόν 5 δισ. ευρώ που αφορούν την ολοκλήρωση του τρέχοντος και την εκκίνηση του νέου ΕΣΠΑ. Αναλυτικά η δήλωση του κ. Αγοραστού: «Εδώ και δύο χρόνια, είτε δια ζώσης, είτε με πολλές επιστολές, παροτρύναμε τους φορείς υλοποίησης των έργων του ΕΣΠΑ να τρέξουν γρήγορα και να πορευτούν με μεγαλύτερες ταχύτητες γιατί είχαμε προβλέψει ότι έρχονται δύσκολες καταστάσεις. Πολλές υπηρεσίες και πολλοί φορείς ανταποκρίθηκαν. Κάποιοι άλλοι όμως φορείς, πολλοί στον αριθμό, δεν ανταποκρίθηκαν. Για παράδειγμα, το υπουργείο Υγείας δεν έχει κάνει ακόμη την κατανομή για να πληρώσουμε έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη με αποτέλεσμα να έχουμε αργοπορία στην εκτέλεση του φυσικού αντικειμένου. Ο ΕΡΓΟΣΕ δεν έχει καν διοικητή αυτή τη στιγμή και καθυστερεί χαρακτηριστικά τα έργα που κινδυνεύουν να μείνουν ανολοκλήρωτα. Ορισμένα Πανεπιστήμια μπορούσαν να πληρώσει μέσα στον Αύγουστο αλλά δεν το έκαναν με αποτέλεσμα να μην έχουν ξεκινήσει ακόμη τα έργα. Κάποιοι δήμοι καθυστερούν σε ότι αφορά τα σχολεία ενώ και άλλες κεντρικές υπηρεσίες δεν έχουν προχωρήσει γρήγορα τα έργα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, από τον Απρίλιο και μετά που είχαν γίνει οι κατανομές των χρημάτων στους κωδικούς των έργων, αυτές να μην εκτελεστούν από την Τράπεζα της Ελλάδας. Η εξέλιξη αυτή κόστισε μία καθυστέρηση τριών μηνών, ενώ προστέθηκε ένας ακόμη μήνας λόγω των capital controls. Τον Αύγουστο μπορεί να υπήρξαν πληρωμές και να επανεκκινήθηκαν πολλά έργα, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, καθώς οι καθυστερήσεις ήταν μεγάλες. Εάν λοιπόν δεν δοθεί παράταση στο τρέχον ΕΣΠΑ θα υπάρξει πρόβλημα με πολλαπλές συνέπειες. Κατ' αρχάς δε θα ολοκληρωθούν τα έργα και θα μεταφερθούν στο επόμενο ΕΣΠΑ αλλά μία τέτοια εξέλιξη θα απομειώσει τα χρήματα της επόμενης προγραμματικής περιόδου. Σε μία τέτοια περίπτωση θα έχουμε λιγότερα έργα τα επόμενα χρόνια και θα καλύψουμε σαφώς μικρότερες από τις απαιτούμενες ανάγκες. Για τα έργα που δεν μπορούν να μεταφερθούν στο νέο ΕΣΠΑ, η χρηματοδότησή τους θα πρέπει να ολοκληρωθεί από εθνικούς πόρους που όμως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν, ενώ δεν γνωρίζουμε αν θα υπάρξουν και στο μέλλον. Αυτό θα έχει ως συνέπεια ή να μείνουν τα έργα ημιτελή ή να αναζητηθεί χρηματοδότηση. Εμείς είχαμε επισημάνει και προειδοποιήσει έγκαιρα προς όλους να κινηθούν με ταχύτερους ρυθμούς, να ρίξουν χρήματα στην πραγματική οικονομία και να συγκρατήσουν την ανεργία που δυστυχώς τον τελευταίο καιρό εκτινάχθηκε. Επιζητούμε η συνεργασία σε έργα - όπου χρειάζεται - με τους Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας, τη ΔΕΗ, τον ΟΤΕ, τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, να είναι πιο γρήγορη και αποτελεσματικότερη. Επίσης είπαμε πως θέλουμε προκαταβολή των χρημάτων από το ΕΣΠΑ 2014 -2020, εκείνων που μας οφείλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γιατί η χώρα δεν είχε χρήματα για να πληρώσει. Αυτό όμως, δεν πρέπει να συμβεί με απομείωση του προϋπολογισμού, γιατί όπως το σχεδιάζει το αρμόδιο υπουργείο κινδυνεύει να κλείσει το ΕΣΠΑ στο 100% με τα χρήματα που θα δώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χωρίς εθνικούς πόρους. Αυτό σημαίνει ότι ο προϋπολογισμός όλων των έργων του ΕΣΠΑ στο σύνολό του θα απομειωθεί, με συνέπεια τη δημιουργία χρηματοδοτικού κενού στο ΕΣΠΑ 2007 - 2013 που πρέπει να καλυφθεί από το επόμενο ΕΣΠΑ. Εκεί θα υπάρξει πρόβλημα και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και η επόμενη προγραμματική περίοδος δεν έχει άπειρα χρήματα σε όλες τις δομές. Ξέρουμε ότι οι ανάγκες της κοινωνίας έχουν αυξηθεί, ξέρουμε ότι κάθε πόλη και δήμος θέλει δομές, αλλά πρέπει πάντοτε να είμαστε προσηλωμένοι στο ρεαλισμό και στην πραγματικότητα. Τα χρήματα αυτά που έχει η κάθε Περιφέρεια θα κατανεμηθούν ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες και σε δομές που θα είναι βιώσιμες και έργα που θα είναι χρήσιμα. Σε ότι αφορά τις πολιτικές εξελίξεις, θα πρέπει να καταστεί σαφές πως τόσο η υπηρεσιακή κυβέρνηση η οποία θα αναλάβει σύντομα ενόψει των εκλογών, αλλά και εκείνη που θα προκύψει μετά, οφείλουν να επιδοθούν σε έναν αγώνα δρόμου υψηλών ταχυτήτων, προκειμένου να μη χαθούν κοινοτικοί πόροι ύψους σχεδόν 5 δισ. ευρώ που αφορούν την ολοκλήρωση του τρέχοντος και την εκκίνηση του νέου ΕΣΠΑ. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, καλός σχεδιασμός και ταχύτητα που όμως έχει εκλείψει. Εμείς προχωράμε σταθερά προσηλωμένοι στο έργο μας χωρίς ιδεολογικό πρόσημο με μοναδικό γνώμονα το καλό όλων των Ελλήνων.» Πηγή:http://www.buildnet.gr/default.asp?pid=234&catid=211&artid=16450

Στις 2 Αυγούστου θα εξαντλήσουμε και επισήμως τους πόρους που η Γη έχει τη δυνατότητα να μας παρέχει για ολόκληρο το έτος. Αυτό το θλιβερό ετήσιο ρεκόρ μετάθεσης της μέρας εξάντλησης όλο και πιο νωρίς μέσα στον χρόνο αποδεικνύει πως το οικολογικό χρέος της ανθρωπότητας μόνο βιώσιμο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση WWF και το παγκόσμιο δίκτυο Global Footprint Network. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι και το τέλος του 2017 θα ζούμε με δανεικά… από τις επόμενες γενιές. Στα κράτη της ΕΕ και ειδικότερα στην Ελλάδα, ο τρόπος ζωής μας παράγει κάθε χρόνο ένα υπέρογκο «οικολογικό χρέος». Συνολικά η ανθρωπότητα χρειάζεται 1,7 πλανήτες τον χρόνο για να συνεχίζει να ζει με τον ίδιο τρόπο, ενώ αν όλοι ζούσαν όπως οι Έλληνες, θα χρειαζόμασταν 2,5 πλανήτες. Με άλλα λόγια, η ανθρωπότητα χρησιμοποιεί τη φύση 1,7 φορές γρηγορότερα (ή στην περίπτωση των Ελλήνων 2,5 φορές ταχύτερα) από τον ρυθμό με τον οποίο τα οικοσυστήματα μπορούν να αναπληρώσουν τις απώλειες. Το ανησυχητικό είναι ότι κάθε χρόνο εξαντλούμε τα όρια της Γης όλο και νωρίτερα. Η φετινή 2η Αυγούστου είναι αρνητικό ρεκόρ από το 1970 – όταν και για πρώτη φορά η ανθρωπότητα δημιούργησε «οικολογικό χρέος» - ενώ 20 χρόνια πριν, το 1997, η αντίστοιχη ημερομηνία ήταν στα τέλη Σεπτεμβρίου. Η «Μέρα που ξεπεράσαμε τα όρια της Γης» (Earth Overshoot Day) αποτελεί τον τρόπο με τον οποίο ο διεθνής ερευνητικός οργανισμός Global Footprint Network υπολογίζει την ημερομηνία του έτους κατά την οποία η κατανάλωση των φυσικών πόρων από την ανθρωπότητα ξεπερνάει αυτά που ο πλανήτης μπορεί να αναπληρώσει. Κι αν η χώρα μας και ο τρόπος ζωής μας συνεχίζει να παράγει ένα υπέρογκο οικολογικό χρέος, σίγουρα δεν είμαστε στις πρώτες χώρες στον κόσμο που «χρωστάνε» στον πλανήτη. Πρώτη στη σχετική κατάταξη αναδεικνύεται η Αυστραλία (με 5,2 πλανήτες), οι ΗΠΑ ακολουθούν με 5 πλανήτες ενώ εντύπωση αλλά και ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι η Κίνα και η Ινδία – που μαζί αντιπροσωπεύουν το 36% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού – βρίσκονται ακόμη σχετικά μακριά από την κορυφή. Τι θα γίνει όμως με την άνοδο του τρόπου ζωής και σε αυτές τις χώρες; Είναι ο πλανήτης μας στα όρια εμφράγματος; Δυστυχώς, σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση του WWF, Ζωντανός Πλανήτης, η άγρια ζωή είναι πιθανό να έχει μειωθεί κατά 67% μέχρι το 2020, εξαιτίας κυρίως της πορείας που έχει διαλέξει η ανθρωπότητα. Στην έκθεση του WWF, που αποτελεί ουσιαστικά ένα καρδιογράφημα της Γης και ανανεώνεται κάθε διετία, φαίνεται πως το κοινό μας σπίτι βρίσκεται στα πρόθυρα εμφράγματος. Ήδη, μεταξύ 1970 και 2012, ο παγκόσμιος πληθυσμός των ψαριών, πουλιών, θηλαστικών, αμφιβίων και ερπετών έχει μειωθεί κατά 58%. Το ερώτημα όμως είναι αν προλαβαίνουμε να βελτιώσουμε την υγεία του προτού χρειαστεί μηχανική υποστήριξη. Λύσεις υπάρχουν και ο τρόπος ζωής μας μπορεί να είναι η αρχή για να αντιστρέψουμε τα πράγματα. Αν σκεφτεί κανείς ότι η ζήτηση για τροφή αποτελεί το 28% του παγκόσμιου αποτυπώματος της ανθρωπότητας, ενώ την ίδια στιγμή η σπατάλη τροφίμων αγγίζει τους 1,3 δισεκατομμύρια τόνους τον χρόνο, τότε απλές κινήσεις για τη μείωσή της σπατάλης μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Η διαχείριση της τροφής μας είναι μόνο ένα παράδειγμα, ενώ οι καθημερινές μας μετακινήσεις, η πίεση προς τις πολιτικές ηγεσίες της κάθε χώρας για βιώσιμη στροφή και η αλλαγή του τρόπου που καταναλώνουμε, είναι μερικές μόνο ακόμα για να μειώσουμε… και ίσως να μηδενίσουμε το χρέος μας απέναντι στον πλανήτη. Πηγή: www.wwf.gr - http://www.wwf.gr/news/1990-neo-rekor-eksantlisis-ton-orion-tis-gis

Οι ηλιακοί συλλέκτες απαιτούν ενέργεια από ορυκτά καύσιμα για την κατασκευή και τη μεταφορά τους, πριν αρχίσουν την παραγωγή καθαρής ενέργειας. Συνεπώς, ενώ η ενέργεια που παράγεται από τους ηλιακούς συλλέκτες βοηθά να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα, οι συλλέκτες εξακολουθούν να φέρουν το χρέος των ορυκτών καυσίμων, που αντισταθμίζεται μόνο όταν η καθαρή ενέργεια που παράγεται είναι μεγαλύτερη από την ενέργεια που καταναλώθηκε για την κατασκευή τους. Τώρα, νέα μελέτη Ολλανδών ερευνητών αποκαλύπτει ότι χάρη στην αυξανόμενη ηλιακή ισχύ σε όλο τον κόσμο, η ηλιακή ενέργεια έχει πλέον «εξοφλήσει» το ενεργειακό της χρέος. Συγκεκριμένα, η ενέργεια που παράγεται από τα φωτοβολταϊκά πάνελ τα τελευταία 40 χρόνια έχει αντισταθμίσει την ρυπογόνο παραγωγή ενέργειας που απαίτησε η κατασκευή τους. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών, για κάθε διπλασιασμό της παγκόσμιας ηλιακής ηλεκτρικής ισχύος, η ενέργεια που χρησιμοποιείται για την παραγωγή τους μειώθηκε κατά 12-13%, και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μειώθηκαν κατά 17-24%, ανάλογα με το τι υλικό χρησιμοποιήθηκε. Το ηλιακό δυναμικό έχει αυξηθεί περίπου 45% ετησίως από το 1975, φτάνοντας τα 230 γιγαβάτ το 2015. Μέχρι το τέλος του 2016, είναι πιθανό να φτάσουμε τα 300 γιγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος. Η εγκατεστημένη ηλιακή ισχύς έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια χάρις στη σημαντική πτώση των τιμών. Η μελέτη υπολογίζει περίπου 20% μείωση στο κόστος για κάθε διπλασιασμό της παραγωγικής ικανότητας από το 1975. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η αντιστάθμιση της ενέργειας πιθανότατα συνέβη περίπου πριν από πέντε χρόνια, τόσο για την ενέργεια που καταναλώθηκε όσο και για τις εκπομπές που παράχθηκαν και πλέον η παγκόσμια ηλιακή ενέργεια έχει καθαρά θετικό αντίκτυπο, που θα συνεχίσει να αυξάνεται. Πηγή: http://www.naftemporiki.gr/story/1182447/oi-iliakoi-sullektes-exoun-apoplirosei-to-xreos-ton-orukton-kausimon-pou-xrisimopoiithikan-gia-tin-kataskeui-tous