GTnews

Να δώσει λύσεις στην επωαζόμενη οικιστική κρίση με τις τιμές των ενοικίων και ανάσες στην αγορά ακινήτων σκοπεύει η κυβέρνηση με δέσμη μέτρων που θα φέρει τον Σεπτέμβριο. Τα μέτρα θα είναι εστιασμένα στις στρεβλώσεις της αγοράς, καθώς στόχος είναι να αντιμετωπιστεί πρωτίστως το φαινόμενο της έλλειψης σπιτιών. Η κυβέρνηση σχεδιάζει έναν συνδυασμό κινήτρων με φοροελαφρύνσεις για όσους επιλέγουν να διαθέσουν τα ακίνητά τους σε μακροχρόνιες μισθώσεις και αντικινήτρων για τα διαμερίσματα που είναι κενά ή δηλώνονται ως τέτοια, ενοικιαζόμενα με μαύρο χρήμα. Ολες οι προσπάθειες εστιάζουν στην αποκλιμάκωση των τιμών ενοικίασης που θα φέρει η μεγαλύτερη προσφορά και στον τερματισμό του πονοκεφάλου μη ανεύρεσης σπιτιών που αναμένεται να λύσει το «Σπίτι μου 2». Το πρώτο μέτρο που ετοιμάζεται για το ερχόμενο φθινόπωρο εστιάζει σε περισσότερα από 200.000 (από τα περίπου ένα εκατομμύριο) οικιστικά ακίνητα, τα οποία διατηρούνται κλειστά από τους ιδιοκτήτες τους. Γι' αυτά έχει αποφασιστεί να αναπροσαρμοστεί ο ΕΝΦΙΑ - δηλαδή να αυξάνεται για όσο διάστημα οι ιδιοκτήτες τους τα διατηρούν εκτός της αγοράς, προφανώς για όσο δεν θα έχουν καμία χρήση, είτε ενοικίαση, είτε πώληση, είτε ιδιοκατοίκηση. Με τον αυξημένο ΕΝΦΙΑ για τα κλειστά ακίνητα, η κυβέρνηση φιλοδοξεί ότι θα πετύχει δύο στόχους. Ο πρώτος είναι η διάθεση περισσότερων σπιτιών για ενοικίαση ή και για πώληση (θυμίζουμε ότι παράγοντες της κτηματομεσιτικής αγοράς εκτιμούν ότι οι καλπάζουσες τιμές των ενοικίων, απόρροια του περιορισμένου αποθέματος ακινήτων, μπορούν να εξορθολογιστούν αν σε αυτή διατεθούν περίπου 100.000 κατοικίες), ενώ ο δεύτερος είναι η καταπολέμηση της διακίνησης μαύρου χρήματος. Να αποθαρρυνθούν δηλαδή οι ιδιοκτήτες ακινήτων που φοροδιαφεύγουν ενοικιάζοντας διαμερίσματα χωρίς να τα δηλώνουν στην Εφορία. Κι αυτό γιατί η είσπραξη μαύρων χρημάτων από ενοίκια πλέον δεν θα αποτελεί κίνητρο για φοροδιαφυγή, καθώς όσα κερδίζονται από τη μη δήλωση των εισπραχθέντων ενοικίων θα πληρώνονται στον αυξημένο ΕΝΦΙΑ που θα εφαρμόζεται στα κλειστά ακίνητα. Πόσα είναι τα κενά σπίτια Το γεγονός ότι η κυβέρνηση εστιάζει σε πρώτη φάση στα κλειστά σπίτια δεν είναι τυχαίο αν αναλογιστεί κανείς ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά κενών κατοικιών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ερευνα του Ινστιτούτου Eteron υπολογίζει ότι μετά τη δεκαετή κρίση στη χώρα το ένα στα τέσσερα διαμερίσματα στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας βγήκε εκτός αγοράς και παραμένει ως σήμερα κενό. Σήμερα, στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερα από 6,5 εκατομμύρια οικιστικής χρήσης ακίνητα, εκ των οποίων το Eteron διαπιστώνει ότι το 1 εκατομμύριο είναι κλειστά και αναξιοποίητα. Τα περισσότερα εξ αυτών, περίπου 550.000, βρίσκονται στην Αττική, ενώ περισσότερα από 120.000 κλειστά σπίτια βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με στοιχεία παραγόντων της κτηματομεσιτικής αγοράς. Κυβερνητικές πηγές, ωστόσο, κατεβάζουν την εκτίμηση για τα κλειστά ακίνητα στα περίπου 200.000, καθώς στα παραπάνω κενά συνυπολογίζονται και κατοικίες οι οποίες είναι στον αέρα έπειτα από αποποιήσεις κληρονομιάς (αυτά μόνο εκτιμώνται σε περισσότερα από 450.000), αμφισβητούμενες ιδιοκτησίες μετά από κληρονομιές, αλλά και κατασχεμένες ή δεσμευμένες από funds, οι οποίες μεταφέρονται μέσω πακέτων από το ένα fund στο άλλο. Τα κενά οικιστικά ακίνητα που απομένουν, αφαιρώντας τις παραπάνω κατηγορίες και για τα οποία οι ιδιοκτήτες αναμένεται να κληθούν να επιλέξουν αν θα τα διαθέσουν για μίσθωση ή θα πληρώσουν αυξημένο ΕΝΦΙΑ, είναι αυτά που μένουν κλειστά, καθώς οι ιδιοκτήτες τους δεν θέλουν ή αδυνατούν να τα ενοικιάσουν ή να τα χρησιμοποιήσουν ως κατοικία. Στη δεύτερη κατηγορία πρόκειται για ακίνητα που έμειναν κλειστά για πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα να μην έχει γίνει σε αυτά καμία απολύτως ανακαίνιση τις τελευταίες δεκαετίες (με παλιά κουφώματα, ντουλάπια να καταρρέουν, μη λειτουργικά θερμαντικά σώματα κ.ά.) και άρα είτε είναι αδύνατο να διατεθούν στην αγορά ως κατοικήσιμα, είτε αν διατεθούν δεν θα επιλεγούν ποτέ λόγω της κατάστασής τους. Μια μερίδα ιδιοκτητών έχει κακή... εμπειρία από κακοπληρωτές, κακή συνεργασία με ενοικιαστές και αυξημένες ανάγκες συντήρησης που προέκυψαν στη διάρκεια της υπερδεκαετούς κρίσης και προτίμησαν να τα κρατήσουν κλειδωμένα, με αποτέλεσμα τα ακίνητά τους σήμερα να βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση. Οι κατοικίες που ανήκουν σε ιδιώτες και χρήζουν ανακαίνισης αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των κενών κατοικιών (υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 70%-80%), όμως από την αγορά λείπουν χιλιάδες ακίνητα, τα οποία ανήκουν είτε σε ιδρύματα (συχνά καταλήγουν εκεί ως κληροδοτήματα), είτε σε δημόσιους φορείς. Αυτά συνήθως παραμένουν αναξιοποίητα λόγω δυσκίνητων, δαιδαλωδών διαδικασιών που απαιτούν σειρά αποφάσεων από επιτροπές και φορείς για να συντηρηθούν και να διατεθούν προς αξιοποίηση. Εκτιμάται ότι αυτά τα ακίνητα μπορεί να αγγίζουν ή και να ξεπερνούν τα 100.000. akinita_mak3 Το «Σπίτι μου 2» Την ίδια ώρα η αγορά βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής για την ανακοίνωση του δεύτερου κύκλου του προγράμματος «Σπίτι μου» στις αρχές του φθινοπώρου. Το πρόγραμμα επιδότησης επιτοκίου για την αγορά πρώτης κατοικίας που αναμένεται δεν διπλασιάζει μόνο το διατιθέμενο ποσό, αλλά διευρύνει και τα ηλικιακά όρια των υποψήφιων αγοραστών, κατεβάζοντας παράλληλα τα όρια ηλικίας των πωλούμενων οικοδομών. Είναι λογικές, λοιπόν, οι αυξημένες προσδοκίες που έχει δημιουργήσει η αναμονή της ανακοίνωσης του προγράμματος τόσο στους αγοραστές όσο και τους πωλητές. Πηγές της αγοράς σχολιάζουν ότι ενώ στον πρώτο κύκλο του προγράμματος η ζήτηση διατηρήθηκε σε μέτρια επίπεδα και έμεινε ανικανοποίητη, εν πολλοίς, από τη χαμηλή προς πώληση προσφορά κατοικιών, αυτό είναι κάτι που αναμένεται να αλλάξει. Είναι τα 2 δισ. ευρώ των διαθέσιμων κονδυλίων, αλλά και το γεγονός ότι θα μειωθούν δραματικά οι περιορισμοί στα επιλέξιμα ακίνητα, αλλά κυρίως η ταυτότητα των αγοραστών που κάνει τη διαφορά. Το «Σπίτι μου 2», για το οποίο βρίσκονται σε φάση ολοκλήρωσης οι διαπραγματεύσεις του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκου Παπαθανάση με τις ευρωπαϊκές αρχές, θα παρέχει προνομιακά (σχεδόν άτοκα) δάνεια σε 30.000 ζευγάρια για να αγοράσουν πρώτη κατοικία, ενώ θα περιλαμβάνει και τα ζευγάρια ηλικίας 40-50 ετών που είχαν αποκλειστεί από τον πρώτο κύκλο και τα οποία θεωρείται ότι θα δώσουν ζωή στο πρόγραμμα λόγω της μεγαλύτερης οικονομικής δύναμης που έχουν. Ο δεύτερος κύκλος του προγράμματος, λοιπόν, οι λεπτομέρειες για τον οποίο αναμένεται να ανακοινωθούν στην ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, θα αφορά δικαιούχους ηλικίας από 25 έως 50 ετών εφόσον καλύπτουν τα απαραίτητα εισοδηματικά κριτήρια (οι δικαιούχοι θα πρέπει να έχουν ατομικό εισόδημα από 10.000 έως 16.000 ευρώ, οικογενειακό εισόδημα έως 24.000 ευρώ, ενώ για τις μονογονεϊκές οικογένειες το εισόδημα πρέπει να αγγίζει τα 27.000 ευρώ). Παράλληλα, προβλέπεται προσαύξηση των ορίων κατά 3.000 ευρώ για κάθε παιδί, ενώ ειδικά για τις μονογονεϊκές οικογένειες υπάρχει προσαύξηση κατά 3.000 ευρώ για κάθε παιδί μετά το πρώτο. Χωρίς εγγυητή Αυτό που αναμένεται να αλλάξει, επίσης, με σκοπό να υπάρξει μεγαλύτερη προσφορά κατοικιών είναι τα επιλέξιμα ακίνητα αυτά καθαυτά, τα οποία στον πρώτο κύκλο έπρεπε να έχουν αξία ως 200.000 ευρώ, επιφάνεια έως 150 τ.μ. και έτος κατασκευής έως το 2007. Το δάνειο μπορεί να φτάσει κατ’ ανώτατο όριο τα 150.000 ευρώ, καλύπτει έως το 90% της αξίας του ακινήτου και έχει διάρκεια αποπληρωμής μέχρι 30 έτη, με το τελικό επιτόκιο να είναι euribor (τριμήνου) +1%. Το δάνειο θα μετατρέπεται σε άτοκο και για όσα ζευγάρια αποκτήσουν 3 ή και περισσότερα παιδιά κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, ενώ πλέον δεν απαιτείται εγγυητής για την έγκρισή του. Με τις νέες προϋποθέσεις που θα ισχύουν στον δεύτερο κύκλο του προγράμματος «Σπίτι μου» θεωρείται ότι θα αποφευχθούν οι στρεβλώσεις που προκάλεσε στην αγορά ο πρώτος, καθώς λόγω των περιορισμών στα επιλέξιμα ακίνητα και των μικρών χρονικών περιθωρίων βρέθηκαν σχεδόν εν μια νυκτί σπίτια που πωλούνταν αντί 70.000-80.000 ευρώ να δίνονται με τιμή που έφτανε ως και τα 200.000 ευρώ στην Αθήνα. Βεβαίως, το πρόγραμμα αναμένεται ότι θα αυξήσει τη ζήτηση στα ακίνητα (ιδιαίτερα στην Αττική) και άρα θα βοηθήσει στη διατήρηση των υψηλών τιμών, από την άλλη όμως θα είναι ανεβασμένη και η προσφορά. Νέα φορολογικά κίνητρα Στην εξάλειψη των στρεβλώσεων, αλλά και στην αύξηση του προσφερόμενου αποθέματος ακινήτων για μακροχρόνια ενοικίαση στοχεύει και μια σειρά μέτρων που εξετάζονται από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Σε αυτά περιλαμβάνονται (εκτός της προαναφερθείσας αύξησης του ΕΝΦΙΑ για τα κλειστά ακίνητα) φοροελαφρύνσεις για όσους επιλέγουν να διαθέσουν τις ιδιοκτησίες τους για μακροχρόνια μίσθωση, αλλά και η έναρξη λειτουργίας του Μητρώου Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων. Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, η νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΑΑΔΕ αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία ως το τέλος του έτους (ολοκληρώνεται τον Σεπτέμβριο και συνδέεται με το Κτηματολόγιο), περιλαμβάνοντας τις πλήρεις «ταυτότητες» της ακίνητης περιουσίας των φορολογουμένων. Μεταξύ αυτών, το Μητρώο θα περιέχει καταγεγραμμένα τα χαρακτηριστικά των ακινήτων, όπως η θέση και το είδος τους, η επιφάνεια, το αν πρόκειται για ολοκληρωμένη ή ημιτελή οικοδομή, τα ποσοστά συνιδιοκτησίας, αλλά κυρίως το εάν είναι νοικιασμένα ή δωρεάν παραχωρημένα, με τα ποσά των μισθωμάτων και τα στοιχεία των ενοικιαστών. Με τα στοιχεία να αντλούνται από το Κτηματολόγιο, από το Ε2 των φορολογικών δηλώσεων (σε αυτό καταγράφονται τα εισοδήματα από μισθώματα), καθώς και την πλατφόρμα της ΑΑΔΕ για τα μισθωτήρια ακινήτων, το ριζοσπαστικό είναι ότι στο Μητρώο θα έχουν πρόσβαση και οι ενοικιαστές, οι οποίοι θα πρέπει να δηλώσουν τα ακίνητα που μισθώνουν με τα ποσά που πληρώνουν και να επισημάνουν όποιες αποκλίσεις παρατηρούν. Με τη διασταύρωση των στοιχείων των μισθωμένων -δηλωμένων- ακινήτων η ΑΑΔΕ θα μπορεί να ενημερώνεται για τα ποσά των ενοικίων που δηλώνονται και εισπράττονται, ενώ θεωρείται ότι θα αποτελέσει ένα «όπλο» ακόμα στον εντοπισμό όσων μισθώνουν αδήλωτα ακίνητα ή δηλώνουν μικρότερα μισθώματα από τα πραγματικά. Επιπλέον, καθώς αυξάνεται η πίεση που προκαλεί στα εισοδήματα η άνοδος των ενοικίων (συνεπεία της έλλειψης ακινήτων που διατίθενται σε μακροχρόνια μίσθωση και η υπερδραστηριότητα στη βραχυχρόνια) η κυβέρνηση εξετάζει μια σειρά μέτρων που θα ωθήσουν την αγορά σε διόρθωση των τιμών των μισθωμάτων. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης στοχεύει να εξισορροπήσει τις τιμές ενοικίασης αυξάνοντας την προσφορά ακινήτων σε αυτόν τον τομέα αγοράς. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που είναι πανευρωπαϊκό και έχει κάνει την εμφάνισή του στο κέντρο της ελληνικής πρωτεύουσας, σε νησιά και σε όλους τους τουριστικούς προορισμούς της χώρας, όπου οι πολίτες (νέα ζευγάρια, γιατροί, αστυνομικοί ή δάσκαλοι που παίρνουν μετάθεση κ.ά.) πλέον δεν βρίσκουν προσιτή -ή δεν βρίσκουν καθόλου- στέγη. Το ιδανικό σενάριο θα ήταν τα μέτρα να εστιάσουν σε κίνητρα για μακροχρόνια μίσθωση ενός ακινήτου και όχι στις δρακόντειες απαγορεύσεις στις βραχυχρόνιες, οι οποίες έχουν τον κίνδυνο να καταπέσουν δικαστικά και δεν φαίνεται να λύνουν το πρόβλημα πουθενά, ούτε σε άλλες χώρες που έχουν ανάλογο πρόβλημα λόγω υπερτουρισμού (Ισπανία κ.ά.). Προσώρας δείχνουν να έχουν προβάδισμα περισσότερο τα μέτρα που θα παρέχουν κίνητρα προς τους ιδιοκτήτες για να τα διαθέσουν στη μακροχρόνια μίσθωση. Στο τραπέζι έχουν πέσει προτάσεις όπως οι εκπτώσεις στον φόρο για ενοίκιο πρώτης κατοικίας ή και στους τόκους για στεγαστικά δάνεια, αν και δεν δείχνουν να προκρίνονται λόγω του μεγάλου αριθμού των δυνητικά δικαιούχων που θα περιόριζαν δραματικά το πραγματικό όφελος γι’ αυτούς για δημοσιονομικούς λόγους. Σε πρώτο πλάνο, λοιπόν, ανάμεσα στα μέτρα που εξετάζει η κυβέρνηση είναι η μείωση φόρου στις μακροχρόνιες μισθώσεις. Εδώ εξετάζεται η υιοθέτηση μιας ορθολογικής φορολογικής κλιμάκωσης για μισθώματα από τις 10.000 ή τα 12.000 ευρώ και ως 15.000 ή και 20.0000 ευρώ τον χρόνο, καταργώντας το σημερινό σύστημα, βάσει του οποίου από το πρώτο ευρώ ο φόρος από 15% εκτινάσσεται στο 35% μετά τα 12.000 ευρώ. Η κατάργηση αυτού του συστήματος εκτιμάται ότι θα φέρει επιπλέον έσοδα στα δημόσια ταμεία, καθώς θα οδηγήσει σε μείωση της φοροαποφυγής, αφού το σημερινό σύστημα ουσιαστικά αποτελεί κίνητρο να δηλώνουν πολλοί έσοδα από μισθώματα μικρότερα των 12.000 ευρώ, καθώς σε κάθε ευρώ πάνω από 1.000 ευρώ τον μήνα θα πρέπει ο ιδιοκτήτης να πληρώνει το 1/3 αντί το 1/6 που ισχύει για κάτω από 12.000 ευρώ τον χρόνο. Τι θα γίνει με τα Airbnb Παράλληλα με τις υπόλοιπες παρεμβάσεις για τον εξορθολογισμό της αγοράς ακινήτων που θα οδηγήσει στη λύση του προβλήματος έλλειψης ακινήτων για μακροχρόνια μίσθωση, η κυβέρνηση εξετάζει τη λήψη μιας σειράς μέτρων και για τη βραχυχρόνια μίσθωση. Μέχρι στιγμής, η στόχευση είναι να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα η μακροχρόνια με την παροχή κινήτρων, κάτι που οδηγεί σε δύο βασικούς δρόμους: είτε θα μείνει ίδιος ο φόρος στις βραχυχρόνιες μισθώσεις χωρίς την πρόσθεση επιπλέον επιβαρύνσεων, είτε θα αυξηθεί. Καθώς ακόμα από τις προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι δεν έχει αποφασιστεί ποιος δρόμος θα επιλεγεί, ένα σενάριο που έχει προβάδισμα είναι αυτό που θέλει την αύξηση του ελάχιστου συντελεστή από 15% στο 22% για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, που θα μπορούσε να... χρηματοδοτήσει και τη μείωση για τις μακροχρόνιες. Προς εξέταση βρίσκεται και η πρόταση που έχει υποβάλει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) «να αφαιρείται αντί του 5% για αποσβέσεις και για δαπάνες το 100% για τρία χρόνια μόνο και μόνο για τα σπίτια εκείνα που ήταν κλειστά όλο το 2023 ή για σπίτια που ήταν στη βραχυχρόνια μίσθωση πέρυσι, αλλά οι ιδιοκτήτες τους είναι διατεθειμένοι να καταργήσουν τον αριθμό μητρώου ακινήτου και να τα νοικιάσουν». Η ουσία και εδώ είναι να λυθεί το πρόβλημα της μικρής προσφοράς διαμερισμάτων σε σχέση με τη ζήτηση, φαινόμενο στο οποίο δίνει εκρηκτικές διαστάσεις η «διαρροή» επιπλέον 170.000 κατοικιών προς την Airbnb. Αυτή, άλλωστε, η μείωση της προσφοράς και όχι η βραχυχρόνια μίσθωση αυτή καθαυτή (η οποία έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής λόγω της εκρηκτικής αύξησης του τουρισμού) είναι η αιτία της αύξησης των ενοικίων και των τιμών αγοράς οικιστικών ακινήτων, όπως συμπεραίνει μελέτη του Harvard Business Review. Η ακαδημαϊκή μελέτη χρησιμοποιεί ως παράδειγμα τη Νέα Υόρκη, στην οποία δια πιστώνει ότι στην αύξηση της τάξης του 32% στα ενοίκια την περίοδο 2011-2021 (η οποία έφτασε το μέσο μηνιαίο μίσθωμα στα 1.800 δολάρια), η Airbnb «συνέβαλε» μόλις στο 1%. Φυσικά, κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Στην Αθήνα, για παράδειγμα, στο κέντρο της οποίας υπολογίζεται ότι λειτουργούν περίπου 20.000 καταλύματα Airbnb, τα διατιθέμενα προς μακροχρόνια μίσθωση ακίνητα είναι πλέον ελάχιστα, καθώς στη δεκαετία της κρίσης η οικοδομική δραστηριότητα είχε σχεδόν μηδενίσει. Σε κάθε περίπτωση, οι νέες παρεμβάσεις στην αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης, οι οποίες αναμένονται επίσης τον Σεπτέμβριο, θα αποτελούν τις δεύτερες σε λιγότερο από ένα έτος. Ηδη, από τον περασμένο Ιανουάριο, μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι η εκμετάλλευση τριών και περισσότερων ακινήτων θεωρείται επιχειρηματική δραστηριότητα, κάτι που σημαίνει ότι όσοι αποκτούν εισοδήματα από βραχυχρόνια μίσθωση πρέπει να καταβάλλουν τις ανάλογες ασφαλιστικές εισφορές, το τέλος επιτηδεύματος και τον ΦΠΑ από το πρώτο ακίνητο. Αυτό σημαίνει ότι για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που τα διαθέτουν σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb), το ελάχιστο εισόδημα που θα πρέπει να δηλώσουν στην Eφορία το 2025 θα υπολογιστεί με βάση το τεκμαρτό εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών. Στην πράξη, αν κάποιος εμφανίζεται να διαθέτει προς εκμίσθωση περισσότερα από τρία ακίνητα, θεωρείται ότι ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να τηρεί βιβλία εσόδων - εξόδων, θα φορολογείται με συντελεστή 22%, θα επιβαρύνονται τα μισθώματα με ΦΠΑ, με φόρο διαμονής κ.ά. Με τις ρυθμίσεις καθιερώθηκε επίσης τέλος διαμονής παρεπιδημούντων ύψους 0,5%, ανεξαρτήτως πλήθους ακινήτων, αλλά και τέλος «ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση», ύψους 1,5 ευρώ, ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα για το διάστημα από Μάρτιο έως Οκτώβριο. Αντίστοιχα, για τη χρήση για τους μήνες Νοέμβριο έως Φεβρουάριο το τέλος ορίζεται σε 0,50 ευρώ, ενώ για μονοκατοικίες άνω των 80 τ.μ. διαμορφώνεται στα 10 ευρώ και βαρύνει τον διαμένοντα που έκανε χρήση του δωματίου ή του διαμερίσματος. Βάσει όσων ισχύουν ως σήμερα, ένα φυσικό πρόσωπο το οποίο αποκτά εισόδημα από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτου της οικονομίας διαµοιρασµού θεωρείται εισόδημα από ακίνητη περιουσία. Αυτό σημαίνει πως εφαρμόζονται οι ανάλογοι συντελεστές: 15% για ετήσιο εισόδημα έως 12.000 ευρώ, 35% για το κλιμάκιο εισοδήματος από 12.001 έως 35.000 ευρώ και συντελεστή 45% για μισθώματα άνω των 35.000 ευρώ. Τα μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ τον Ιανουάριο προβλέπουν αυστηρές κυρώσεις με βαριά πρόστιμα για όσους διαθέτουν τα ακίνητά τους σε βραχυχρόνια μίσθωση χωρίς να το δηλώνουν. Δημιουργήθηκε το Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης, η μη εγγραφή στο οποίο επισύρει αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ανά έτος ίσο με το 50% των ακαθάριστων εσόδων του φορολογικού έτους που διαπράττεται παράβαση. Σε κάθε περίπτωση, το ποσό του προστίμου δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 5.000 ευρώ. Αν διαπιστωθεί υποτροπή, δηλαδή οι προϋποθέσεις δεν τηρούνται έναν χρόνο μετά την έκδοση της πράξης επιβολής του προστίμου, το πρόστιμο αυξάνεται στο διπλάσιο αυτού που είχε επιβληθεί αρχικά. Πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο του μισθώματος, όπως αυτό εμφανίζεται στην ψηφιακή πλατφόρμα, προβλέπεται για τη μη υποβολή ή υποβολή ανακριβούς Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής, ενώ για εκπρόθεσμη Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής προβλέπεται αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ύψους 100 ευρώ. «Υπερθέρμανση» στα ενοίκια Πάντως, μέχρι τη λήψη και των νέων μέτρων η αγορά της μίσθωσης κατοικιών δείχνει να συνεχίζει την πορεία της «υπερθέρμανσης» που έχει πάρει τα τελευταία χρόνια. Καθώς την τελευταία πενταετία οι τιμές των ενοικίων έχουν αυξηθεί πάνω από 50%, το ράλι στις τιμές συνεχίζεται. Σύμφωνα με τον δείκτη SPI της Spitogatos, η ετήσια μεταβολή των τιμών ενοικίων έφτασε το 7,7% (έναντι 7,1% το 2023 και 6,7% το 2022), ενώ για το τρέχον έτος οι τιμές κορυφώθηκαν τον Μάιο (1,7%), σταθεροποιούμενες σχετικά τον Ιούλιο (μεταβολή 0,30%). Σε ό,τι αφορά τις τιμές πώλησης, ο SPI δείχνει άνοδο 7,2% φέτος και σε μηνιαία βάση, μεταβολή 0,5% από τον περασμένο Ιούλιο. Τα μέτρα που παίρνουν Γαλλία, Ολλανδία, Καναδάς και ΗΠΑ Με φορολογικά κυρίως αντικίνητρα «απαντούν» οι περισσότερες κυβερνήσεις στο πρόβλημα των κενών οικιστικών ακινήτων. Με τα ακατοίκητα σπίτια να υπολογίζονται σε περισσότερα από 11 εκατομμύρια (!) σε ολόκληρη την Ευρώπη, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της βρετανικής εφημερίδας «Guardian», οι κρατικές αρχές επιχειρούν να καταστήσουν μη συμφέρουσα την επιλογή των ιδιοκτητών να τα έχουν κενά και να τα... βλέπουν. Στη Γαλλία, όπου το 8% του οικιστικού αποθέματος (περίπου 3,1 εκατομμύρια σπίτια) είναι κενό, οι ιδιοκτήτες των αχρησιμοποίητων σπιτιών πληρώνουν τον φόρο ακίνητης περιουσίας χωρίς καμία απαλλαγή, αλλά και τον φόρο επί των κενών κατοικιών (TLV) για πόλεις με πληθυσμό άνω των 50.000 κατοίκων. Ο φόρος αυτός είναι ετήσιος, ξεχωριστός για κάθε σπίτι που είναι κενό για διάστημα άνω του 1 έτους και υπολογίζεται με βάση την κτηματολογική αξία ενοικίασης της κατοικίας. Αυτή η μισθωτική αξία αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο ανάλογα με τις αυξήσεις των τιμών. Το ποσό του φόρου προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό της μισθωτικής αξίας επί έναν φορολογικό συντελεστή που ορίζεται σε 17% για το πρώτο φορολογικό έτος και 34% για τα επόμενα έτη. Οι άλλες περιοχές της Γαλλίας έχουν το δικαίωμα επιβολής του φόρου THLV, το ποσό του οποίου υπολογίζουν οι τοπικές αρχές, ενώ στο τραπέζι έχουν πέσει προτάσεις όπως αυτή του πρώην αντιδημάρχου του Παρισιού, Ζαν Μπροσά, ο οποίος ζήτησε επίταξη των κενών ακινήτων. Στην Ολλανδία, φέτος επιβλήθηκε φόρος μεταβίβασης 10,4%σε όσους αγοράζουν ακίνητο στο οποίο δεν προτίθενται να διαμείνουν, ενώ στην Ισπανία οι ιδιοκτήτες κενών ακινήτων ελέγχονται εξονυχιστικά και οι ιδιοκτήτες οφείλουν να παράσχουν έναν επίσημο 20ψήφιο κωδικό που χρησιμοποιείται για την ταυτοποίηση όλων των ακινήτων στη χώρα. Εάν δεν το κάνουν, θεωρούνται παράνομοι και απειλούνται με πρόστιμα ως και 600.000 ευρώ (!), καθώς είναι σε εξέλιξη «πόλεμος» της κυβέρνησης με όσους τα νοικιάζουν παράνομα και αδήλωτα σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στον Καναδά, το Τορόντο φέτος ακολούθησε το παράδειγμα του Βανκούβερ, επιβάλλοντας φόρο 3% επί της αντικειμενικής αξίας στα ακίνητα που μένουν κλειστά. Ανάλογο φορολογικό μέτρο ψηφίστηκε και στις ΗΠΑ, στο Σαν Φρανσίσκο.

Το τμήμα της υποθαλάσσιας αγοράς, το οποίο περιλαμβάνει παίκτες που εμπλέκονται σε συστήματα παραγωγής και επεξεργασίας είναι έτοιμο να βιώσει μία σημαντική εισροή κεφαλαίων. Η Rystad Energy προβλέπει ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 10% (CAGR) από το 2024 έως το 2027, με τις συνολικές δαπάνες να αναμένεται να ξεπεράσουν τα 42 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος αυτής της περιόδου. Η επενδυτική δραστηριότητα ήταν ιδιαίτερα έντονη σε περιοχές όπως η Νότια Αμερική και η Ευρώπη, όπου τα μεγάλα έργα σημειώνουν σημαντική πρόοδο και προσελκύουν νέες επενδύσεις. Η Βραζιλία, ειδικότερα, παραμένει κομβικό σημείο λόγω των τεράστιων αποθεμάτων αλατιού της, οδηγώντας σε ισχυρή ζήτηση για υποθαλάσσιο εξοπλισμό και SURF. Οι αναμενόμενες δαπάνες στη Βραζιλία αναμένεται να αυξηθούν κατά 18% από το προηγούμενο έτος, στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024. Εν τω μεταξύ, στην Ευρώπη, η Νορβηγία βιώνει μια αναζωπύρωση της δραστηριότητας, που τροφοδοτείται από ευνοϊκές συνθήκες της αγοράς και τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η Subsea Hydraulic Power Unit που είναι οικονομικά αποδοτική. Οι σωρευτικές δαπάνες αναμένεται να φτάσουν τα 32 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του 2024, αντιπροσωπεύοντας αύξηση 6,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Αυτή η ανάπτυξη καθοδηγείται από την ισχυρή δραστηριότητα σε υπηρεσίες, εξοπλισμό και SURF, που τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από σημαντικές επενδύσεις σε έργα βαθιά και υπέρ-βαθιά ύδατα. Ο υποθαλάσσιος τομέας επεκτείνεται επίσης πέρα από τις παραδοσιακές εφαρμογές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η ώθηση για δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS) δημιουργεί νέες ευκαιρίες για τους προμηθευτές . Κατά συνέπεια, οι προμηθευτές πρωτοστατούν στην ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών συστημάτων υποθαλάσσιας παραγωγής, τα οποία πρόκειται να δουν ευρύτερη υιοθέτηση. Σημαντική ανάκαμψη Η υποθαλάσσια αγορά έχει ανακάμψει δυναμικά από τις επιπτώσεις της Covid-19, που προκάλεσε σημαντική πτώση 20% στις δαπάνες το 2020. Μέχρι το 2021, ο κλάδος άρχισε να ανακάμπτει, με τις δαπάνες να αυξάνονται κατά 5% φτάνοντας τα 23 δισεκατομμύρια δολάρια. Κοιτάζοντας το μέλλον η Rystad, αναμένει σταθερή ανάπτυξη στον υποθαλάσσιο τομέα, που τροφοδοτείται από τις εξελίξεις στην εξερεύνηση βαθέων υδάτων και τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS). Αυτή η ανάκαμψη υπογραμμίζει την ανθεκτικότητα του κλάδου και υποδηλώνει μια πολλά υποσχόμενη τροχιά συνεπούς προόδου. Οι εξελίξεις στα βαθέα ύδατα πρόκειται να κυριαρχήσουν στον τομέα, αντιπροσωπεύοντας το 45% της αγοράς από το 2024 έως το 2028. Σημαντικά έργα περιλαμβάνουν το Barracuda Revitalization στη Βραζιλία, το Johan Castberg και το Breidablikk στη Νορβηγία και το Golfinho στη Μοζαμβίκη. Βασικές πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν επίσης τα Balder Future, Gullfaks South και Schiehallion στη Νορβηγία και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έργα εξαιρετικά βαθέων υδάτων, που οδηγούνται από μεγάλες πρωτοβουλίες πλωτής παραγωγής, αποθήκευσης και εκφόρτωσης (FPSO) στη Βραζιλία και τη Γουιάνα, προβλέπεται να κατακτήσουν το 35% της αγοράς. Η Νότια Αμερική αναμένεται να ηγηθεί παγκοσμίως με 500 εγκαταστάσεις υποθαλάσσιων projects τα επόμενα πέντε χρόνια. Αξιοσημείωτα βήματα Ο υποθαλάσσιος τομέας έχει σημειώσει αξιοσημείωτα βήματα προόδου από το 2022, εν μέσω περισσότερων κινήτρων για την ανάπτυξη των βαθέων υδάτων και των υπερβαθέων υδάτων. Μόνο εκείνο το έτος, τα έργα βαθέων υδάτων είχαν δαπάνες 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με την Ευρώπη να συνεισφέρει το 28% αυτού του συνόλου. Μεταξύ 2020 και 2023, η Νορβηγία πρωτοστάτησε παγκοσμίως εγκαθιστώντας 200 υποθαλάσσιες γεωτρήσεις από τις συνολικά 600 που τοποθετήθηκαν σε βαθιά νερά (από 125 έως 1.500 μέτρα). Την ίδια περίοδο, η Νορβηγία εγκατέστησε επίσης 1.400 χιλιόμετρα SURF σε βαθιά νερά, ξεπερνώντας τα 1.200 χιλιόμετρα της Βραζιλίας. Το 2024, οι διευρυμένες δραστηριότητες της ExxonMobil αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά τις υποθαλάσσιες εγκαταστάσεις. Μετά την Equinor, η οποία εγκατέστησε το 17% των συνολικών υποθαλάσσιων γεωτρήσεων φέτος, η ExxonMobil αναμένεται να συνεισφέρει το 12%, με κύρια εστίαση στη Γουιάνα. Αυτή η αύξηση οφείλεται σε μεγάλα έργα όπως το Yellowtail, το Redtail και το Payara, υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη εξέχουσα θέση της Γουιάνας στον υποθαλάσσιο τομέα. Στον τομέα SURF, οι παγκόσμιες εγκαταστάσεις αναμένεται να φτάσουν τα 3.500 χιλιόμετρα το 2024. Η Βραζιλία αναμένεται να αντιπροσωπεύει το 22% αυτού του συνόλου, ενώ οι ΗΠΑ και η Αγκόλα προβλέπεται να συνεισφέρουν 15% και 10% αντίστοιχα. Ο ρυθμός εγκατάστασης αναμένεται να αυξηθεί με σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 15% από το 2024 έως το 2028, με τη Βραζιλία, τη Νορβηγία, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αγκόλα να είναι οι κύριες αγορές.

Πολύ υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες σε επίπεδα ρεκόρ καταγράφονται στη Μεσόγειο θάλασσα στα μέσα Αυγούστου 2024. Στις 10 Αυγούστου 2024 σημειώθηκε νέο ρεκόρ θερμοκρασίας της θάλασσας για τη Μεσόγειο με τη μέση θερμοκρασία της θάλασσας να φτάνει τους 28.15°C. Από τις 10/08 μέχρι και τις 16/08 το ρεκόρ θερμοκρασίας της θάλασσας για τη Μεσόγειο καταρρίφθηκε άλλες 4 φορές, με το νέο ρεκόρ να σημειώνεται στις 15 Αυγούστου 2024 με μέση τιμή της θερμοκρασίας της θάλασσας στους 28.52°C. Η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας για τη Μεσόγειο στις 16 Αυγούστου 2024 κυμαίνεται κατά 2.5°C πάνω από τη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020. Εικόνα 1. Μέση ημερήσια θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας στη Μεσόγειο από το 1982 μέχρι και το 2024 ανά δεκαετία. Πηγή δεδομένων: Marine/Copernicus. Επεξεργασία & Οπτικοποίηση δεδομένων: climatebook.gr. Οι υψηλότερες τιμές εντοπίζονται στις κεντρικές και ανατολικές περιοχές της λεκάνης της Μεσογείου. Η επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας σε αυτές τις περιοχές κυμαίνεται από 29°C – 31°C, ενώ οι αποκλίσεις από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα ξεπερνούν τοπικά τους 5°C στην Αδριατική θάλασσα και τους 2-4°C στα νοτιοανατολικά. Επιπλέον, υψηλές τιμές της θερμοκρασίας της θάλασσας παρατηρούνται και στο Ιόνιο πέλαγος με την θερμοκρασία να φτάνει τοπικά και τους 29°C. Οι μόνες περιοχές που καταγράφουν θερμοκρασίες κοντά στα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα είναι το Αιγαίο, όπου η ευεργετική επίδραση του μελτεμιού διατηρεί τις θερμοκρασίες γύρω τους 25 °C, και το δυτικό κομμάτι της Μεσογείου (πχ. κόλπος του Λέοντα, Βαλεαρίδες νήσοι), επίσης λόγω της επίδρασης των τοπικών ισχυρών βόρειων ανέμων. Εικόνα 2. Θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας στην περιοχή της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας από δορυφορικές μετρήσεις στις 16/08/2024. Πηγή δεδομένων: Marine/Copernicus. Επεξεργασία & Οπτικοποίηση δεδομένων: climatebook.gr.

Αυξάνονται συνεχώς οι επενδύσεις στον τομέα των logistics στη δυτική Θεσσαλονίκη με “πρωταγωνιστές” ελληνικές αλλά και διεθνείς εταιρείες του κλάδου. Καταλύτη για περαιτέρω ανάπτυξη των logistics στην περιοχή την επόμενη διετία θα αποτελέσουν ο διαγωνισμός για το πρώην στρατόποεδο Γκόνου και η επέκταση του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ. Σε επένδυση ύψους 10 εκατ. ευρώ για την κατασκευή Κέντρου Logistics μηδενικών εκπομπών στη Θεσσαλονίκη προχωρά ο Όμιλος Raben, με στόχο να επεκτείνει το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων του σε contract logistics, εσωτερικές μεταφορές και στον τομέα των logistics τροφίμων σε ελεγχόμενη θερμοκρασία και περαιτέρω να ηγηθεί της ανάπτυξης του κλάδου logistics στη χώρα. Όπως ανακοινώθηκε σχετικά, το εν λόγω Κέντρο Logistics θα ανεγερθεί σε οικόπεδο 50 στρεμμάτων, ιδιοκτησίας του Ομίλου και θα κατασκευαστεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025 και περιλαμβάνει τη δημιουργία cross-dock αποθήκης 4.000 τ.μ. με 40 ράμπες φόρτωσης/εκφόρτωσης και ψυκτικό θάλαμο για τρόφιμα, καθώς και την κατασκευή γραφείων 700 τ.μ. Πολύ πρόσφατα, στο μεταξύ, εγκαινιάστηκε το νέο Κέντρο Διανομής και Αποθήκευσης ελαστικών της ΕΛΑΣΤΡΑΚ, μέλος του Ομίλου ΕΛΤΡΑΚ, σε ιδιόκτητη έκταση στη δυτική Θεσσαλονίκη, παρουσία εκπροσώπων της μητρικής εταιρείας CP Holdings. Στο πλαίσιο των εγκαινίων παρουσιάστηκε στους συνεργάτες της εταιρείας με ζωντανή επίδειξη το νέο πρόγραμμα τηλεματικής Webfleet, που φέρει την υπογραφή της Bridgestone. (σ.σ. Τον φετινό Απρίλιο η ΕΛΑΣΤΡΑΚ ανέλαβε την αποκλειστική αντιπροσωπεία της Webfleet, ενώ επίσης ξεκίνησε μια νέα συνεργασία για την εισαγωγή και εμπορία των ελαστικών MRF Tyres, της μεγαλύτερης εταιρείας ελαστικών στην Ινδία. Τον Ιανουάριο έχει προηγηθεί η ανακοίνωση της εξαγοράς σύγχρονης εγκατάστασης logistics στη ΒΙΠΕ Σίνδου από την Streem Global AE, μέλος του αμερικανικού Ομίλου HIG Capital,με επιφάνεια 33.000 τ.μ., σε οικόπεδο 60.000 τ.μ. κοντά στο Καλοχώρι, το δεύτερο μεγαλύτερο βιομηχανικό κόμβο της περιοχής. Το σημείο είναι σε στρατηγική θέση, δίπλα στον αυτοκινητόδρομο Αθηνών-Θεσσαλονίκης και 12 χλμ. από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Σημειωτέον ότι υπάρχει σιδηροδρομική υποδομή εντός της εγκατάστασης που συνδέεται με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο και μπορεί να υποστηρίξει τη μεταφορά φορτίων, με χρήση τρένου, προς την κεντρική Ευρώπη. Η κίνηση αυτή εντάσσεται στον ευρύτερο σχεδιασμό της διοίκησης της Streem Global για δημιουργία ενός ισχυρού Ομίλου εταιρειών που θα παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες logistics στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Με πρωτοβουλία του δημάρχου Αμπελοκήπων Μενεμένης και προέδρου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), Λάζαρο Κυρίζογλου, ο Δήμος Αμπελοκήπων Μενεμένης «τρέχει» διαγωνισμό για την εκπόνηση μελέτης που αφορά την ίδρυση Επιχειρηματικού Πάρκου με αντικείμενο τα Logistics σε επιχειρηματικό πάρκο έκτασης 90 στρεμμάτων και βρίσκεται επί της επαρχιακής οδού Θεσσαλονίκης-Καλοχωρίου, στην περιοχή της Μενεμένης.Η περιοχή, η οποία έχει παραχωρηθεί στον δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης από την ΕΤΑΔ Α.Ε., είναι πλησίον της οδικής αρτηρίας που οδηγεί στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2024 αναμένεται να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός από το ΤΑΙΠΕΔ για το «ΕΚΕΘΕ», δηλαδή για τη δημιουργία σύγχρονου Εμπορευματικού Κέντρου στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου, έκτασης 672 στρεμμάτων, μια επένδυση άνω των 150 εκατ. ευρώ. Για το συγκεκριμένο project εκτιμάται ότι θα υπάρξει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον από τα ΗΑΕ ή/και τη Σαουδική Αραβία, ενώ έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο ενδιαφέροντος και η προαναφερόμενη αμερικανική HIG Capital, η οποία έχει αποκτήσει επίσης πλειοψηφικό ποσοστό της Μακιός Α.Ε. Tη μετατροπή του ανενεργού βιομηχανικού ακινήτου της “Βαλκάν Εξπόρτ” στο 15ο χλμ. Θεσσαλονίκης-Έδεσσας στο μεγαλύτερο κόμβο Logistics στη Βόρεια Ελλάδα έχει δρομολογήσει από την πλευρά της η DIMAND. Η εκτιμώμενη ακαθάριστη αξία ανάπτυξης του έργου κατά την ολοκλήρωσή του αναμένεται να είναι της τάξης των 160 εκατ. ευρώ και προβλέπεται η κατασκευή σε δυο φάσεις συγκροτήματος Logistics, συνολικής επιφάνειας 120.000 τ.μ. περίπου εντός συνολικά 30 μηνών. Ριζική αλλαγή και ανάπτυξη του κλάδου των Logistics στη Βόρεια Ελλάδα, βέβαια, θα σηματοδοτήσει η επικείμενη επέκταση του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ, καθώς ο κύριος όγκου του εμπορίου γίνεται δια θαλάσσης και η αναβαθμισμένη προβλήτα θα πολλαπλασιάσει την ικανότητα διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων και θα μεταμορφώσει τόσο το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όσο και όλη την πόλη.

Αναφορικά με την απορρόφηση πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που αφορά την υλοποίηση έργων πυροπροστασίας, επισημαίνουμε ότι το 55% του προγράμματος «ΑΙΓΙΣ», που υλοποιείται από το Υπ. Κλιματικής Κρίσης και Πολ. Προστασίας μέσω του ΤΑΙΠΕΔ έχει ήδη συμβασιοποιηθεί ή βρίσκεται προς τελική υπογραφή με οριστικούς αναδόχους. Αναλυτικότερα το 17,7% του προγράμματος που υλοποιείται από το ΤΑΙΠΕΔ έχει συμβασιοποιηθεί και το 37,6% βρίσκεται σε φάση τελικής υπογραφής των συμβάσεων. Για το υπόλοιπο 45%, οι σχετικοί διαγωνισμοί βρίσκονται σε φάση ολοκλήρωσης με αξιολόγηση των προσφορών που έχουν κατατεθεί. Συνολικά, από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας έχουν δημοπρατηθεί έργα και εξοπλισμοί πυρόσβεσης και πυροπροστασίας, προϋπολογισμού 1,66 δισ. ευρώ, από τα οποία το 1,5 δισ. δημοπρατήθηκε μετά την 1η Ιουλίου του 2023. Σημειώνεται ότι πρόκειται για διεθνείς διαγωνισμούς που υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες και προδιαγραφές διαφάνειας, ανελαστικές προθεσμίες, δυνατότητα ενστάσεων και υποχρέωση ελέγχου και έγκρισης από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Επιπλέον τονίζουμε ότι κατά την περίοδο 2022-2024 στο πλαίσιο της πρόληψης και προστασίας των δασικών εκτάσεων, το Υπ. Περιβάλλοντος έχει υλοποιήσει δια του ΤΑΙΠΕΔ και του ΔΕΔΔΗΕ ένα μεγάλο πρόγραμμα πρόληψης και αντιπυρικής προστασίας, με πόρους και του Ταμείου Ανάκαμψης για το πρόγραμμα Anti-nero, που προσεγγίζει τα 476 εκ. Ευρώ, εκ των οποίων έχουν συμβασιοποιηθεί και εκταμιευθεί ήδη τα 243 εκ. Ευρώ. Ειδικά για τις περιοχές της Ανατολικής Αττικής έχουν υπογραφεί συμβάσεις ύψους 35,8 εκατομμυρίων ευρώ και έχουν γίνει παρεμβάσεις με καθαρισμούς δασών, διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών και δασικών δρόμων σε εκτάσεις 36.300 στρεμμάτων. Αναλυτικότερα τα στοιχεία έχουν ως εξής: Πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ» • Στο σκέλος του προγράμματος που υλοποιείται από το Υπ. Κλιματικής Κρίσης και Πολ. Προστασίας δια της Μονάδας Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ, προϋπολογισμού 979 εκατ. ευρώ, έχουν ήδη υπογραφεί συμβάσεις ύψους 116,4 εκατ. Ευρώ. Τα έργα αφορούν στην προμήθεια αεροσκαφών εναέριας επιτήρησης, ελικοπτέρων, πυροσβεστικών οχημάτων διαφόρων τύπων, σύγχρονων κινητών επιχειρησιακών κέντρων για τις 13 περιφέρειες, κλπ. Οι ανωτέρω συμβάσεις βρίσκονται ήδη στο στάδιο της εκτέλεσης. Προς υπογραφή σύμβασης με τους αναδόχους βρίσκονται επίσης έργα ύψους 56,8 εκατ. ευρώ που αφορούν στην αγορά επιπλέον πυροσβεστικών οχημάτων, λοιπά βοηθητικά οχήματα για το Πυροσβεστικό Σώμα, πτυσσόμενες μεταλλικές γέφυρες τύπου Bailey για την αντιμετώπιση πλημμυρών και άλλων φυσικών καταστροφών, κλπ. Οι ανωτέρω συμβάσεις αντιστοιχούν συνολικά στο 17,7% του προγράμματος που υλοποιείται από το ΤΑΙΠΕΔ. • Για συμβάσεις ύψους 368 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 37,6% επί του εκτελούμενου από το ΤΑΙΠΕΔ σκέλος του προγράμματος «ΑΙΓΙΣ», έχουν ήδη ανακηρυχθεί ανάδοχοι και συνεπώς αναμένεται να υπογραφούν το αμέσως επόμενο διάστημα. Οι συμβάσεις αυτές αφορούν στην προμήθεια πυροσβεστικών οχημάτων, εξοπλισμού για το Πυροσβεστικό Σώμα, αμφίβιων πυροσβεστικών αεροσκαφών, μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAVs) για εναέρια επιτήρηση, συστημάτων πυρανίχνευσης για τους αρχαιολογικούς χώρους, αναβάθμιση ελικοπτέρων, κλπ. • Συνεπώς, το 55% του προγράμματος «ΑΙΓΙΣ» που υλοποιείται μέσω του ΤΑΙΠΕΔ είτε έχει ήδη συμβασιοποιηθεί είτε είναι προς τελική υπογραφή με οριστικούς αναδόχους. • Πέντε (5) διαγωνισμοί ύψους 418 εκατ. ευρώ βρίσκονται σε στάδιο ολοκλήρωσης, δηλαδή σε φάση αξιολόγησης προσφορών, ενώ ένας ακόμα προϋπολογισμού 18,5 εκατ. ευρώ αναμένεται να εκκινήσει σύντομα. Οι διαγωνισμοί αυτοί αποτελούν το υπόλοιπο 45% του προγράμματος. • Το «ΑΙΓΙΣ» χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 και το ΕΣΠΑ αποτελεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα ενίσχυσης του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και μια πρωτόγνωρη διαδικασία μαζικής προμήθειας ειδικών επιχειρησιακών μέσων με ανοιχτές διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες. Πρόγραμμα Προστασίας Δασών Anti – Nero & Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης Η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ στο πλαίσιο του προγράμματος Anti – Nero που υλοποιεί το Υπ. Περιβάλλοντος, το οποίο χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, έχει ωριμάσει, διενεργήσει τις σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίας και υπογράψει 160 συμβάσεις ύψους 321 εκατ. ευρώ την περίοδο 2022 – 2024. Ειδικότερα: • To 2022 υπεγράφησαν 39 συμβάσεις ύψους 52 εκατ. ευρώ. • Το 2023 47 συμβάσεις ύψους 69 εκατ. ευρώ. • Το 2024 74 συμβάσεις αξίας 200 εκατ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά τις περιοχές της Ανατολικής Αττικής, στο πλαίσιο του προγράμματος έχουν υπογραφεί συμβάσεις ύψους 35,8 εκατ. ευρώ και έχουν γίνει παρεμβάσεις (καθαρισμοί δασών, συντήρηση και διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών και δασικών δρόμων) σε εκτάσεις περίπου 36.300 στρεμμάτων σε περιοχές αρμοδιότητας των δασαρχείων Πάρνηθας, Πεντέλης, Λαυρίου και Καπανδριτίου. Ειδικότερα: • Δασαρχείο Πάρνηθας • Συνολική αξία σύμβασης 6,72 εκατ. ευρώ. • Συνολική επιφάνεια παρέμβασης ~ 9.800 στρέμματα. • Δασαρχείο Πεντέλης • Συνολική αξία σύμβασης 15,22 εκατ. ευρώ. • Συνολική επιφάνεια παρέμβασης ~ 14.000 στρέμματα. • Δασαρχείο Λαυρίου • Συνολική αξία σύμβασης 5,45 εκατ. ευρώ. • Συνολική επιφάνεια παρέμβασης ~ 5.600 στρέμματα. • Δασαρχείο Καπανδριτίου • Συνολική αξία σύμβασης 8,41 εκατ. ευρώ. • Συνολική επιφάνεια παρέμβασης ~ 6.900 στρέμματα. Όλες οι συμβάσεις που αφορούν σε έργα πρόληψης και πυροπροστασίας στην Αττική για τη φετινή αντιπυρική περίοδο υπεγράφησαν έως τον Μάρτιο του 2024, αρκετές εβδομάδες πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Στο πλαίσιο του προγράμματος Anti – Nero υλοποιούνται και έργα που εντάσσονται στο Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης. Ειδικότερα, έχουν υπογραφεί οι ακόλουθες συμβάσεις συνολικής αξίας 42 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ) με συνολική επιφάνεια αναδάσωσης 57.000 στρεμμάτων: • Τμήμα 1: Εκτάσεις προς αναδάσωση αρμοδιότητας των Δασαρχείων Αιγάλεω, Καπανδριτίου, Λαυρίου, Μεγάρων και Πειραιά, συμβατικής αξίας 11,33 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ). • Τμήμα 2: Έκταση προς αναδάσωση αρμοδιότητας του Δασαρχείου Πεντέλης, συμβατικής αξίας 11,54 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ). • Τμήμα 3: Έκταση προς αναδάσωση αρμοδιότητας του Δασαρχείου Πάρνηθας, συμβατικής αξίας 11,4 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ). • Τμήμα 4: Έκταση προς αναδάσωση αρμοδιότητας του Δασαρχείου Θεσσαλονίκης, συμβατικής αξίας 6,6 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ). • Μαύρη Πεύκη: Εργασίες αναδάσωσης με μαύρη πεύκη σε περιοχές αρμοδιότητας Δασαρχείου Λίμνης, στο πλαίσιο του «Εθνικού Σχεδίου Αναδάσωσης», συμβατικής αξίας 1,2 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ). • Σύνολο 42 εκατ. ευρώ πλέον ΦΠΑ ή 52,1 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ. Επίσης για πρώτη φορά το ΤΑΙΠΕΔ σε συνεργασία με την Γενική Διεύθυνση Δασών ενεργοποίησε σύμβαση αξίας 4,8 εκ για την διαχείριση έκτακτων συνθηκών για την Αττική κ τις όμορες περιοχές, κινητοποιώντας ειδικά μηχανήματα διάνοιξης αντιπυρικών ζωνών, συνδράμοντας στο έργο του πυροσβεστικού σώματος.

Δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ η απόφαση για τον καθορισμό τέλους ανταπόδοσης για λογαριασμό του Παρόχου του Πληροφοριακού Συστήματος «e-Διέλευσις» δυνάμει του τρίτου εδαφίου της παρ. 18 του άρθρου 151 του ν. 4727/2020 (Α’ 184). Με την απόφαση και σύμφωνα με το Παράρτημα Χ του ν. 4070/2012 (Α’ 82), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, το άρθρο 151 του ν. 4727/2020 (Α’ 184), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και την υπό στοιχεία οικ. 14813 ΕΞ 2024 (Β’ 2588) υπουργική απόφαση, καθορίζεται το εκάστοτε τέλος ανταπόδοσης για κάθε ηλεκτρονική υποβολή στο πληροφοριακό σύστημα «e-Διέλευσις» με σκοπό την έκδοση των σχετικών διοικητικών πράξεων, τα έντυπα που εξάγονται από το πληροφοριακό σύστημα, οι υπόχρεοι προς καταβολή, ο τρόπος καταβολής και απόδοσής του προς τον Πάροχο Πληροφοριακού Συστήματος (Π.Π.Σ.), καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εν λόγω διαδικασία. Το τέλος ανταπόδοσης καθορίζεται ως εξής: α) Σε κάθε αίτηση για Χορήγηση Δικαιωμάτων Διέλευσης το τέλος ανταπόδοσης ορίζεται σε εκατό ευρώ (100 €). β) Σε κάθε αίτηση για Έγκριση Έργου Χαμηλής Όχλησης το τέλος ανταπόδοσης ορίζεται σε εβδομήντα ευρώ (70 €). γ) Σε κάθε άλλη αίτηση για αναθεώρηση/τροποποίηση το τέλος ανταπόδοσης ορίζεται σε είκοσι ευρώ (20 €). Υπόχρεοι στην καταβολή τέλους ανταπόδοσης για τη χρήση του συστήματος «e-Διέλευσις» είναι οι πάροχοι δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών, οι οποίοι εγκαθιστούν ευκολίες επί, υπέρ ή υπό χώρων που ανήκουν στο δημόσιο, σε Ο.Τ.Α, ή είναι κοινόχρηστοι. Δείτε εδώ το ΦΕΚ

Δεκάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους στην πόλη της Θεσσαλονίκης συστηματικοί έλεγχοι και δοκιμές γίνονται, αυτόν τον καιρό, στα συστήματα, τις υποδομές και τους συρμούς του μετρό, καθώς απομένουν τέσσερις μήνες για την παράδοση της βασικής γραμμής. Σε πιθανό σενάριο εκδήλωσης πυρκαγιάς, οι δοκιμές και οι ασκήσεις πυρασφάλειας περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη λειτουργία των συστημάτων απαγωγής του αέρα, ενώ σε περίπτωση διακοπής ρεύματος εξετάζεται η λειτουργία των εναλλακτικών πηγών. «Κάθε δύο σταθμούς υπάρχει χωριστή τροφοδοσία. Αν κοπεί, για παράδειγμα, το ρεύμα στη Μοναστηρίου, ανοίγει άλλος υποσταθμός στο Βαρδάρη. Αν κοπεί στον Βαρδάρη, ανοίγει άλλος στο Συντριβάνι», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών. Ο ίδιος τονίζει ότι «για όλα υπάρχουν προβλέψεις ασφαλείας» και σημειώνει: «πρέπει να διακοπεί το ρεύμα σε όλη τη Θεσσαλονίκη για να διακοπεί το μετρό». Ακόμη και τότε, όμως, όπως αναφέρει, «υπάρχουν διάδρομοι διαφυγής και σημάνσεις ώστε κάποιος να βγαίνει κατευθείαν στο σταθμό». Ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών δηλώνει κατηγορηματικά ότι «δεν υπάρχει θέμα πλημμύρας», ούτε «περίπτωση σύγκρουσης συρμών», αφού «υπάρχουν δύο σήραγγες, στη μία ο συρμός πηγαίνει και στην άλλη έρχεται, ενώ όλα είναι πολύ καλά μελετημένα. Δεν υπάρχει περίπτωση ένα τρένο να πέσει στο μπροστινό του». Οι δοκιμές είναι σε εξέλιξη και σύμφωνα με τον υφυπουργό, «γίνεται μια δοκιμή των συστημάτων με την παρουσία και της γερμανικής εταιρείας TUV Rheinland, η οποία θα κάνει την πιστοποίηση. Είναι πολύ αυστηρή εταιρεία. Στις δοκιμές συμμετέχουν και η κοινοπραξία κατασκευής και ο πάροχος των τρένων που είναι εν προκειμένω η Hitachi Rail και η εταιρεία λειτουργίας που είναι η ΤΗΕΜΑ». Εκπαίδευση προσωπικού και νέες προσλήψεις Την ίδια στιγμή συνεχίζεται η εκπαίδευση του προσωπικού που έχει προσληφθεί, ενώ γίνονται και νέες προσλήψεις. «Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ουσιαστικά ο συντονισμός σε κάθε επίπεδο για να είναι όλα έτοιμα τον Νοέμβριο φέτος» συμπληρώνει. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ελέγχων αναφέρει τις πόρτες από τις οποίες μπαίνουν οι επιβάτες στο Μετρό. «Οι σταθμοί της Θεσσαλονίκης είναι διαφορετικοί από εκείνους της Αθήνας. Ο επιβάτης δεν βλέπει την αποβάθρα. Υπάρχουν πόρτες που ανοίγουν και κλείνουν αυτόματα. Δηλαδή, όταν έρχεται το τρένο ανοίγει η πόρτα και μπαίνει κάποιος από την πόρτα στο τρένο. Δεν έχει πρόσβαση στην αποβάθρα. Αυτές οι πόρτες, όταν εγκαταστάθηκαν, επί τρεις μέρες άνοιγαν και έκλειναν συνέχεια μόνες τους για να δοκιμαστούν. Αυτά ήταν τα αρχικά συστήματα, όμως όλα συνολικά υφίστανται διαρκώς δοκιμές», σχολιάζει. Οι κατασκευαστικές εργασίες ολοκληρώθηκαν σε ποσοστό 99% Σύμφωνα με τον κ. Ταχιάο, «οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν ολοκληρωθεί σε ποσοστό 99%, σε όλους τους σταθμούς πλην της Βενιζέλου. Στη Βενιζέλου θα τελειώσουν στις αρχές Σεπτεμβρίου, προφανώς επειδή εκεί ξεκίνησαν πιο αργά». Σε πρώτη φάση θα λειτουργήσει η βασική γραμμή, ενώ τα δρομολόγια θα γίνονται στην αρχή κάθε τρία λεπτά, με δυνατότητα στη συνέχεια να πραγματοποιούνται κάθε 1,5 λεπτό. Το μετρό της Θεσσαλονίκης, το οποίο αποφασίστηκε το 2003 να κατασκευαστεί ως δημόσιο έργο, με χρηματοδότηση του Ελληνικού Δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαθέτει 13 σύγχρονους σταθμούς με κεντρική αποβάθρα, 9,6 χιλιόμετρα γραμμής με δύο ανεξάρτητες σήραγγες μονής τροχιάς και 18 υπερ - αυτόματους συρμούς τελευταίας τεχνολογίας, πλήρως κλιματιζόμενους. Χωρίς οδηγό αλλά με συνοδό Στους συρμούς δεν θα υπάρχουν οδηγοί, αλλά συνοδοί προκειμένου σε πρώτη φάση το κοινό να εξοικειωθεί με το τρένο. Ο ρόλος των συνοδών είναι να διαπιστώνουν, αν υπάρχουν προβλήματα, ενώ οι ίδιοι μπορούν να λειτουργήσουν και χειροκίνητα τον συρμό, αν για κάποιο λόγο σταματήσει. Συνοδοί υπάρχουν και στο μετρό της Κοπεγχάγης, το οποίο είναι της ίδιας φιλοσοφίας με το μετρό της Θεσσαλονίκης, ενώ τα τρένα τους έχουν επίσης κατασκευαστεί από την ίδια εταιρεία. «Οι συνοδοί στην Κοπεγχάγη δεν επιβαίνουν στα τρένα, είναι στους σταθμούς. Κατά διαστήματα μπαίνουν στα τρένα για να ελέγχουν αν όλα εξελίσσονται ομαλά», σχολιάζει ο υφυπουργός. Τουλάχιστον οκτώ μήνες μετά τη βασική γραμμή η επέκταση της Καλαμαριάς Σε ό,τι αφορά την παράδοση του μετρό στην επέκταση της Καλαμαριάς, ο κ. Ταχιάος αναφέρει ότι «δεν υπάρχει ημερομηνία» και διευκρινίζει ότι «σίγουρα θα χρειαστούν τουλάχιστον οκτώ μήνες μετά την παράδοση της βασικής γραμμής». Στο ερώτημα ποιες εκκρεμότητες υπάρχουν, απαντά ότι «είναι πολλές οι εργολαβίες, δεν είναι μία, και το ζητούμενο είναι να συνδυαστούν όλες μαζί. Παράλληλα αναμένονται και άλλα 15 τρένα». Ο σταθμός μετεπιβίβασης στη Νέα Ελβετία Σχετικά με τον σταθμό μετεπιβίβασης στη Νέα Ελβετία επισημαίνει ότι «υπάρχει μια εκκρεμότητα γιατί εκεί δεν είχαν τελειώσει οι απαλλοτριώσεις από το Δήμο» και προσθέτει: «αυτό θα λήξει και θα είναι έτοιμος ο σταθμός μετεπιβίβασης τον Νοέμβριο, κατά την παράδοση του έργου». Ωστόσο σημειώνει ότι προς το παρόν δεν θα υπάρξει πάρκινγκ για ΙΧ αυτοκίνητα στον σταθμό της Νέας Ελβετίας. «Προφανώς από γύρω θα γίνουν ιδιωτικές επενδύσεις που θα το επιτρέπουν και υπάρχει και ένας χώρος του Δήμου που προβλέπεται για πάρκινγκ αλλά δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη», συμπληρώνει. Κατά πόσο ο κόσμος θα χρησιμοποιεί τελικά το μετρό; «Το μόνο σίγουρο είναι ότι με την αναδιάρθρωση των λεωφορειακών γραμμών θα γίνει προσπάθεια να οδηγούν όλες οι γραμμές στο μετρό για να αφαιρεθεί το βάρος της κυκλοφορίας μέσα στην πόλη», υπογραμμίζει ο κ. Ταχιάος. Εκτιμά, παράλληλα, ότι το αν ο κόσμος θα χρησιμοποιεί τελικά το μέσο είναι ζήτημα της ίδιας της πόλης. «Δεν έχουμε εμείς την ευθύνη της κυκλοφορίας. Το θέμα αυτό θα πρέπει να το λύσει η ίδια η πόλη», τονίζει. Στο μεταξύ, ο καιρός πλησιάζει για την παράδοση της βασικής γραμμής και σύμφωνα με τον υφυπουργό δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί κάποιο σχέδιο για την πρώτη μέρα λειτουργίας του μετρό. «Σίγουρα όμως θα είναι μια μέρα γιορτής για τη Θεσσαλονίκη», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Στο μικροσκόπιο των ερευνητών - επιστημόνων τίθενται το επόμενο διάστημα επτά νησιά της Ελλάδας, και συγκεκριμένα το Αγαθονήσι, η Αμοργός, η Θάσος, η Κάσος, η Σέριφος, η Σίφνος και οι Παξοί με σκοπό να υπολογιστούν οι σημερινές ανάγκες τους ως προς τη μελλοντική ζήτηση του νερού. Στόχος επίσης, της έρευνας, είναι να εξευρεθούν και να προταθούν οικοϋδρολογικές λύσεις, οι οποίες θα συνεισφέρουν στη συλλογή βρόχινου νερού αποσκοπώντας στην αύξηση των υδατοαποθεμάτων των παραπάνω νησιών. Ορισμένα από τα νησιά που έχουν επιλεγεί, πρόκειται για περιοχές που έχει παρατηρηθεί έντονα το ζήτημα της λειψυδρίας. Κάποια από αυτά μάλιστα, (Σέριφος και Σίφνος) έχουν κηρυχθεί κατά τη διάρκεια του φετινού καλοκαιριού από την Πολιτική Προστασία σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Πρόκειται για τη δεύτερη φάση του πιλοτικού προγράμματος που είχε ξεκινήσει στο νησί των Φούρνων Ικαρίας, η οποία ανατέθηκε από τον γενικό γραμματέα Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Μ. Κουτουλάκη, στη Διεπιστημονική Ερευνητική ομάδα της Έδρας UNESCO Con-E-Ect, του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και στην οποία συμμετέχουν ακαδημαϊκοί από το ΔΠΘ, ΕΚΠΑ, ΠΑΔΑ κλπ. "Ως Γενική Γραμματεία, επενδύουμε συστηματικά σε έργα και μελέτες που αντιμετωπίζουν τη λειψυδρία και δίνουν έμφαση στην ορθολογική χρήση του σχεδιασμού, αλλά στη βάση τοπικού σχεδιασμού ανά νησί. Κάθε νησί έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και βούληση μας είναι να συνδράμουμε τους Δήμους να αντιμετωπίζουν τη διαχείριση του νερού, όχι μόνο στο σκέλος της προσφοράς νερού με την υλοποίηση περισσότερων και πιο δαπανηρών έργων, αλλά και στη διαχείριση της ζήτησης, με βελτίωση των δεξαμενών αποθήκευσης, μείωσης των απωλειών που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει στο 40% κα. Τα τελευταία 3 χρόνια έχουμε υλοποιήσει πάνω από 300 έργα σε 75 νησιά. Το 2024 εκδώσαμε 25 νέες άδειες για προσωρινή λειτουργία αφαλατώσεων, ενώ τόσες είχαν εκδοθεί τα τελευταία 4 χρόνια συνολικά. Η αφαλάτωση είναι μια καλή λύση, ωστόσο χρειαζόμαστε και οικοσυστημικές λύσεις. Η εμπειρία αυτή μας επιτρέπει να κάνουμε ένα σχεδιασμό τριών σημείων, πρώτον, στην ανάγκη για πιο στοχευμένες χρηματοδοτήσεις, δεύτερον καλύτερη γνώση γύρω από το νερό και μελέτη των ιδιαιτεροτήτων της νησιωτικότητας και τρίτον, στη θέσπιση κανόνων για την ανάκτηση του κόστους του νερού και με κοινωνικά κριτήρια για τα μικρά νησιά", δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γενικός γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης. Όπως σημειώνει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καθηγητής Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και διευθυντής Έδρας UNESCO Con-E-Ect στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Δημήτρης Εμμανουλούδης, "διαπιστώθηκε ότι με τη βοήθεια τεχνικών παρεμβάσεων και έργων είναι δυνατή η κάλυψη όχι μόνον των σημερινών αναγκών αλλά και της μελλοντικής ζήτησης νερού έως το 2030, κατά την διάρκεια των θερινών μηνών (Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος), σε ποσοστό 100%. Με αυτό τον τρόπο, δίνεται η δυνατότητα αφενός μεν να μην χρησιμοποιηθούν τα υπόγεια υδατικά διαθέσιμα του νησιού, ώστε αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σύνολό τους από τους κατοίκους κατά τους μήνες που δεν υπάρχει τουρισμός, σε κάθε είδους χρήσεις (οικιακή, γεωργία, κτηνοτροφία κλπ), αφετέρου το προσφερόμενο νερό στους επισκέπτες – τουρίστες, να είναι νερό βροχής και όχι αφαλατωμένο με ό,τι αυτό σημαίνει για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς αυτούς". Σύμφωνα με τον κ. Εμμανουλούδη εξαιτίας των ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων της προηγούμενης έρευνας, πρόκειται να ξεκινήσει άμεσα μετά από ανάθεση του ίδιου φορέα στην ίδια διεπιστημονική ερευνητική ομάδα, ερευνητικό έργο, το οποίο θα αποτελεί την διευρυμένη β’ φάση του προηγούμενου. Στο έργο αυτό, θα επιχειρηθεί ο επακριβής υπολογισμός σημερινών αναγκών και μελλοντικής ζήτησης νερού σε αυτά τα επτά νησιά της χώρας μας, με την βοήθεια σύγχρονων υπολογιστικών μεθόδων και δεικτών. Τα νησιά αυτά έχουν επιλεγεί με κλιματικά, γεωμορφολογικά, κοινωνικά, γεωγραφικά και τουριστικά κριτήρια. "Στη συνέχεια θα προταθούν τεχνικά έργα μικρής κλίμακας και λύσεις φιλικές προς τα οικοσυστήματα, προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή συλλογή βρόχινου νερού, κατά την διάρκεια των χειμερινών μηνών. Σκοπός είναι, η ενίσχυση των υδατικών διαθεσίμων και ο περιορισμός της χρήσης αφαλατωμένου νερού κατά το δυνατό, ανάλογα με την περίπτωση του κάθε νησιού. Εξυπακούεται, ότι οι διαστάσεις, ο αριθμός και το επακριβές είδος των έργων αυτών, θα διαφέρει από νησί σε νησί, εξαρτώμενος από τις κλιματικές και γεωμορφολογικές συνθήκες του, αλλά και από το μέγεθος του επιδιωκόμενου για κάλυψη υδατικού ελλείμματος. Τελικός μελλοντικός στόχος (ο οποίος όμως δεν αφορά την Β’ φάση που αναφέρθηκε), είναι η δημιουργία μιας ολοκληρωμένης εικόνας των αναγκών και της ζήτησης νερού, σε όλα τα νησιά μικρού και μεσαίου μεγέθους της χώρας και ένα ολοκληρωμένο σχέδιο υποβοήθησης, στην εξεύρεση λύσεων αποταμίευσης νερού βροχής, ώστε να ενισχυθούν το δυνατόν τα υδατικά διαθέσιμά τους, αλλά και να περιοριστεί η αφαλάτωση", υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Εμμανουλούδης. Ένα εκρηκτικό "κοκτέιλ" Με το πρόβλημα της λειψυδρίας να έχει λάβει φέτος μεγάλες διαστάσεις εξαιτίας των κλιματικών συνθηκών, αρκετές περιοχές της χώρας κατά τη διάρκεια κυρίως των θερινών μηνών, τέθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης από την Πολιτική Προστασίας. Ο κ. Εμμανουλούδης επεξηγώντας ακριβώς τον όρο της λειψυδρίας τονίζει ότι πρόκειται για το φαινόμενο κατά το οποίο ο πολύτιμος αυτός φυσικός πόρος, το νερό, προσφέρεται σε μικρότερες ή πολύ μικρότερες ποσότητες σε σχέση με αυτές που ο άνθρωπος, η χλωρίδα και η πανίδα μιας συγκεκριμένης ή ευρύτερης περιοχής, χρειάζεται για να καλυφθούν οι αντίστοιχες ανάγκες και προσθέτει ότι συνήθως η λειψυδρία μιας περιοχής, είναι στενά συνυφασμένη με την έλλειψη βροχοπτώσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα στην περιοχή αυτή (ανομβρία). Υπάρχει όμως και η περίπτωση – αρκετά συχνή τις τελευταίες δεκαετίες –, όπως τονίζει, να εμφανίζεται λειψυδρία σε μια περιοχή ακόμα και αν έχουμε αρκετές βροχοπτώσεις. "Αυτό συμβαίνει γιατί η ζήτηση του νερού στην περιοχή αυτή, υπερβαίνει την προσφορά σε νερό των επιφανειακών και υπόγειων υδροφορέων", σημειώνει. Παρατηρώντας τις συνθήκες που επικρατούν τη φετινή χρονιά, ο κ. Εμμανουλούδης επισημαίνει ότι το φαινόμενο της λειψυδρίας, εντάσσεται στην πρώτη από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις καθώς διαπιστώθηκε ότι οι βροχοπτώσεις κατά την χειμερινή περίοδο στις περισσότερες περιοχές της χώρας ήταν κάτω από το μέσο όρο, ενώ οι χιονοπτώσεις σχεδόν ανύπαρκτες. Σε αυτές τις συνθήκες, έρχονται να προστεθούν και οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που παρατηρήθηκαν σε ολόκληρη την χώρα από τον περασμένο Μάρτιο και Απρίλιο ακόμα. "Όλα τα ανωτέρω προαναφερθέντα γεγονότα, δημιούργησαν ένα εκρηκτικό "κοκτέιλ”, του οποίου τις συνέπειες βιώνουμε το διάστημα αυτό", επισημαίνει ο κ. Εμμανουλούδης και προσθέτει ότι οι αρνητικές επιπτώσεις είναι πάρα πολλές και εξαιρετικά δυσμενείς. "Ενδεικτικά αναφέρουμε την πολύ σημαντική αύξηση του κινδύνου των δασικών πυρκαγιών επειδή αυξάνεται η ευφλεκτότητα της βλάστησης, τον κίνδυνο καταστροφής των γεωργικών καλλιεργειών όλων των ειδών με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων, άνθρωπο και ζώα, τον κίνδυνο για την φυσιολογική ανάπτυξη της χλωρίδας και την επιβίωση της πανίδας (ασθένειες, μαζικοί θάνατοι). Όσον αφορά τις αρνητικές επιδράσεις στον άνθρωπο, αυτές σχετίζονται με την υγεία του, την υγιεινή του, την ποιότητα ζωής του, αλλά και την οικονομική του ευημερία, διότι η λειψυδρία επηρεάζει αρνητικά και μια σειρά από υπηρεσίες ή προϊόντα, όπως ο τουρισμός, η βιομηχανία, οι κατασκευές κλπ. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το φαινόμενο της λειψυδρίας παίρνει ακόμη πιο εφιαλτικές διαστάσεις όσο σε μια περιοχή, εμφανίζεται αυξημένη εποχιακά συγκέντρωση πληθυσμού, γεγονός που συμβαίνει στις περισσότερες νησιωτικές περιοχές της χώρας μας, εξαιτίας του τουρισμού", σημειώνει. "Ασφυκτικές υδρολογικά συνθήκες στις νησιωτικές περιοχές κατά τη θερινή περίοδο" Με τη χώρα μας να δέχεται μεγάλο αριθμό τουριστών, που όπως τονίζει ο κ. Εμμανουλούδης, τα τελευταία χρόνια ξεπερνά τα 30.000.000, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος κατά τη θερινή περίοδο, οι επισκέπτες αυτοί συκεντρώνονται σε ένα μεγάλο ποσοστό τους στην πρωτεύουσα και σε νησιωτικές περιοχές, δημιουργώντας στις τελευταίες, ασφυκτικές υδρολογικά συνθήκες, λαμβανομένων υπόψιν και των δυσμενών κλιματικών συνθηκών που προαναφέρθηκαν. Για το λόγο αυτό, ο κ. Εμμανουλούδης εκφράζει, τους φόβους και την ανησυχία του ότι "όσα νέα έργα αποταμίευσης νερού και αν προταθούν (ιδιαίτερα στα δημοφιλή τουριστικά νησιά της χώρας) και όσα αν κατασκευαστούν, καθώς επίσης και όσες μονάδες αφαλάτωσης δημιουργηθούν, από ένα συγκεκριμένο όριο επισκεπτών και μετά, η κατάσταση θα είναι μη διαχειρίσιμη". "Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει από κοινού η Πολιτεία σε συνεννόηση με τους ΟΤΑ των περιοχών αυτών και τους κατοίκους, να καθορίσουν μια νέα τουριστική πολιτική, η οποία θα οδηγεί σε βιώσιμες καταστάσεις για ανθρώπους, χλωρίδα, πανίδα και ιχθυοπανίδα των περιοχών αυτών", τονίζει ο κ. Εμμανουλούδης. "Εμφανείς επιπτώσεις σε λίμνες στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας " Πέρα ωστόσο από τα ζητήματα λειψυδρίας που παρατηρούνται σε αρκετές περιοχές της χώρας, έχει διαπιστωθεί και η κάθοδος της στάθμης των λιμνών. Σύμφωνα με τον κ. Εμμανουλούδη, αυτό είναι γενικότερα απόρροια μιας σειράς παραγόντων (κλιματικών, γεωμορφολογικών, τεκτονικών, τεχνικών κλπ.). Κατά την φετινή χρονική περίοδο, όπως εξηγεί, η διαπιστωθείσα κάθοδος της στάθμης στις λίμνες της χώρας μας, οφείλεται αφενός στην προαναφερθείσα έλλειψη βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων – διότι πολλές εξ’ αυτών τροφοδοτούνται με νερό από ορεινές λεκάνες απορροής, που καλύπτονται συνήθως με χιόνια – και αφετέρου στις πολύ υψηλές θερμοκρασίες και στην έντονη ηλιοφάνεια, που επικρατούν από τον περασμένο Μάρτιο, που έχουν ως αποτέλεσμα την έντονη εξάτμιση των ανώτερων στρωμάτων νερού των λιμνών. "Το φαινόμενο είναι οπτικά εντονότερο, σε λίμνες που έχουν μικρό βάθος όπως π.χ. η Δοϊράνη, της οποίας το βαθύτερο σημείο είναι 4 m και όπου με μια κάθοδο της στάθμης της κατά 2 m, η λίμνη εμφανίζεται να έχει μειωθεί στο μισό. Εξυπακούεται ότι από το φαινόμενο αυτό δεν εξαιρούνται και οι τεχνητές λίμνες – ταμιευτήρες – όπως π.χ. ο Μόρνος, η λίμνη Πλαστήρα κλπ. Δυστυχώς, αν εξαιρέσουμε τεχνητές ή φυσικές λίμνες των βορειοδυτικών τμημάτων της χώρας, σε όλο το υπόλοιπο τμήμα της, ακόμα και στη Βόρεια Ελλάδα (βλ. Δοϊράνη, λίμνη Λαγκαδά Θεσσαλονίκης κλπ), οι επιπτώσεις είναι από λίαν εμφανείς έως εμφανείς", υπογραμμίζει. Επιτακτική η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της επείγουσας κατάστασης Σύμφωνα με τον κ. Εμμανουλουδή, για την αντιμετώπιση αυτής της επείγουσας κατάστασης - κρίσης, είναι επιτακτικό να ληφθούν μια σειρά από μέτρα, όπως γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις εμφάνισης κρίσεων (υγειονομικής, οικονομικής, περιβαλλοντικής κλπ.). Αυτά, όπως εξηγεί, διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: άμεσα, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα. Ειδικότερα, ο κ. Εμμανουλούδης προτείνει τα εξής μέτρα: Άμεσα: Υιοθέτηση ατομικής κουλτούρας εξοικονόμησης νερού στην καθημερινότητά μας (παρασκευή φαγητού, ατομική υγιεινή, καθαριότητα). Το μέτρο αυτό καθίσταται ακόμη πιο επιτακτικό για τις επιχειρήσεις εστίασης και ξενοδοχεία. Υιοθέτηση μεθόδων άρδευσης στην γεωργία, οι οποίες δεν είναι υδατοβόρες, εν ανάγκη αλλαγή και είδους καλλιεργειών (μην ξεχνάμε ότι η γεωργία καταναλώνει το 70% των διαθέσιμων υδάτινων πόρων, παγκοσμίως ! ). Αποφυγή κάθε είδους (τουλάχιστον για την θερινή περίοδο) χρήσης νερού για σκοπούς αναψυχής, αισθητικής κλπ. (πισίνες, συντριβάνια, άρδευση κήπων). Βραχυπρόθεσμα: Περιορισμός των απωλειών των δικτύων μεταφοράς και διανομής του νερού, από τις δεξαμενές αποθήκευσης ή σημεία υδροληψίας προς τις οικιακές – εμπορικές καταναλώσεις, δεδομένου ότι οι απώλειες των δικτύων στην χώρα μας, ακόμα και στην περιοχή της πρωτεύουσας κυμαίνονται από 45 – 55% (με διεθνώς παραδεκτό όριο το 20%), γεγονός που με απλά λόγια σημαίνει ότι από την διατιθέμενη ποσότητα νερού, η μισή φτάνει στο σημείο κατανάλωσης ! Ο περιορισμός των απωλειών θα προκύψει αφενός από την επισκευή των διαρροών και βλαβών, αφετέρου από την βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων δικτύων. Μεσοπρόθεσμα: Επακριβής υπολογισμός των σημερινών αναγκών αλλά και της μελλοντικής ζήτησης, ιδιαίτερα σε περιοχές που εμφανίζουν αυξημένη τουριστική κίνηση. Ο υπολογισμός αυτός μπορεί να γίνει με την βοήθεια σύγχρονων υπολογιστικών μεθόδων, που στηρίζονται σε νεοεισαγόμενους δείκτες όπως το Υδατικό Αποτύπωμα (Water Footprint). Το Υδατικό Αποτύπωμα είναι ουσιαστικά η ποσότητα του νερού που χρησιμοποιεί ένας άνθρωπος, μια επιχείρηση ή μια βιομηχανία καθημερινά. Από τον συγκεκριμένο υπολογισμό δύναται να προκύψει με ακρίβεια το ετήσιο έλλειμμα σε νερό για μια συγκεκριμένη περιοχή, για διαφορετικά κλιματικά σενάρια, στο παρόν και στο εγγύς μέλλον, γεγονός που τον καθιστά απαραίτητο για την επιλογή των κατάλληλων έργων αποταμίευσης νερού σε μια περιοχή και τον αντίστοιχο σχεδιασμό τους, ως προς την θέση και το μέγεθός τους. Τα έργα αυτά θα πρέπει να αποσκοπούν στην κατά το δυνατόν κάλυψη του ελλείμματος αυτού, ακόμα και για δυσμενή σενάρια. Κατασκευή τεχνικών έργων μικρής κλίμακας (ομβροπλατείες, υπερπηδητά εσχαρωτά φράγματα κλπ.), με την βοήθεια των ανωτέρω υπολογιστικών μεθόδων. Τα έργα αυτά μπορούν να συνδυάζονται, με τεχνικές κατασκευής και λειτουργίας φιλικές προς τα οικοσυστήματα (Ecosystem based adaptation) . Η κατασκευή των έργων αυτών προσιδιάζει ιδιαίτερα στις νησιωτικές περιοχές όπου πρέπει να δίνεται και η απαραίτητη προσοχή στην αισθητική των παρεμβάσεων, είναι δε εξαιρετικά αποτελεσματικά για την συλλογή βρόχινου νερού, ακόμα και από μικρές σε διάρκεια και ένταση βροχοπτώσεις, μπορούν δε να συνδυάζονται και με μια σειρά από nature based solutions (λύσεις με βάση την φύση). Το συλλεγόμενο βρόχινο νερό θα αποθηκεύεται σε υπόγειες δεξαμενές, προκειμένου να αποφευχθούν οι απώλειες εξάτμισης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τις επενδυτικές κατευθυντήριες γραμμές του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους, ένα εργαλείο που περιγράφει το πώς οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις μπορούν να ενσωματώσουν τις αξίες της βιωσιμότητας, της συμπεριληπτικότητας και της αισθητικής που προωθεί το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους, ώστε να μετασχηματιστεί το δομημένο περιβάλλον της Ευρώπης. Οι επενδυτικές κατευθυντήριες γραμμές του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους είναι αποτέλεσμα της στενής συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής και της JASPERS (Κοινή Βοήθεια για την Υποστήριξη Έργων στις Ευρωπαϊκές Περιφέρειες), ενός συμβουλευτικού προγράμματος που χρηματοδοτείται από την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν στους επενδυτές και τους φορείς υλοποίησης βέλτιστες πρακτικές και εγγυήσεις ποιότητας για την εφαρμογή του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους στην πράξη και για την τόνωση των επενδύσεων που μετασχηματίζουν τα κτίρια, τους ανοικτούς χώρους και τις γειτονιές, ενσωματώνοντας παράλληλα υψηλή αισθητική, δέσμευση για βιωσιμότητα και σεβασμό σε κοινωνικές αξίες, όπως η συμπερίληψη, η οικονομική προσιτότητα και η προσβασιμότητα. Οι κατευθυντήριες γραμμές στηρίζουν τους στόχους του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους, συμβάλλοντας στον σχεδιασμό έργων τα οποία θα στηρίξουν τον θετικό μετασχηματισμό των κοινωνιών. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ αναμένεται να πραγματοποιήσουν σταδιακά μεγάλες επενδύσεις στο δομημένο περιβάλλον, προκειμένου να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όπως η κλιματική ουδετερότητα, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η ταχεία αστικοποίηση, η αντιμετώπιση ανθρωπιστικών κρίσεων, καθώς και η προσβασιμότητα σε βιώσιμες κατοικίες υψηλής ποιότητας, οι οποίες θα είναι οικονομικά προσιτές, ιδίως όσον αφορά την κατασκευή και την ανακαίνισή τους. Συμβουλές και συστάσεις για τον αναπροσανατολισμό των επενδύσεων σε έργα που αντλούν έμπνευση από το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους Η εφαρμογή των αξιών και των αρχών του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους στις ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις μπορεί να αποφέρει οφέλη εάν καταβληθούν πρόσθετες προσπάθειες για την υλοποίηση έργων υψηλότερης ποιότητας. Με την υιοθέτηση των αξιών και των αρχών του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους, οι κατευθυντήριες γραμμές βοηθούν τους επενδυτές να κατανοήσουν τα ποιοτικά οφέλη και να μετριάσουν το κόστος, στηρίζοντάς τους, πέραν των αμιγώς οικονομικών παραμέτρων, στην υλοποίηση μακρόπνοων έργων. Με την ενσωμάτωση της αισθητικής, της βιωσιμότητας και της συμπεριληπτικότητας, το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους προσθέτει μια μοναδική ποιότητα στα επενδυτικά έργα, καθιστώντας τα ελκυστικά σε επενδυτές που αναζητούν βιώσιμα έργα που θα έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο. Ειδικότερα, στις κατευθυντήριες γραμμές διατυπώνονται ορισμένες επενδυτικές συστάσεις του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους, οι οποίες συμβάλλουν στον σχεδιασμό έργων υψηλής ποιότητας που ευθυγραμμίζονται με τις αξίες και τις αρχές του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους. Επόμενα βήματα Οι επενδυτικές κατευθυντήριες γραμμές του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαουζ έχουν σχεδιαστεί ως ένα πρακτικό εργαλείο που θα στηρίξει την αύξηση των επενδύσεων σε έργα που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του μηχανισμού του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους και άλλων προγραμμάτων της ΕΕ, καθώς και άλλων χρηματοδοτικών πόρων που θα στηρίξουν την υλοποίηση του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους κατά τα επόμενα έτη. Αναμένεται να διευκολύνουν την προσέλκυση επενδύσεων σε αστικές και αγροτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των απομακρυσμένων ή περιθωριοποιημένων περιοχών, παρέχοντας έτσι οικονομικές ευκαιρίες και προωθώντας τη συμπεριληπτική ανάπτυξη για τις τοπικές κοινότητες και προωθώντας την ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη. Ιστορικό Το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους, το οποίο δρομολογήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2021, είναι μια ενωσιακή πρωτοβουλία πολιτικής και χρηματοδότησης που αποσκοπεί στον μετασχηματισμό του δομημένου περιβάλλοντος, οδηγώντας σε ολιστικά μελετημένα και σχεδιασμένα κτίρια, ανοικτούς χώρους και γειτονιές, στο πλαίσιο της μετάβασης που προβλέπει η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ. Αναζητά λύσεις που δεν είναι μόνο βιώσιμες, αλλά και συμπεριληπτικές και αισθητικά όμορφες, με παράλληλο σεβασμό της πολυμορφίας των τόπων, των παραδόσεων και των πολιτισμών στην Ευρώπη και πέραν αυτής. Το δομημένο περιβάλλον, όντας ένας σημαντικός οικονομικός τομέας, επηρεάζει σημαντικά τους πόρους, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Υπάρχει υψηλή ζήτηση για νέες και επικαιροποιημένες δομές λόγω της αύξησης του πληθυσμού και της αυξανόμενης αστικοποίησης. Ταυτόχρονα, το δομημένο περιβάλλον επηρεάζει την ατομική ευημερία και τη λειτουργία της κοινωνίας. Το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους βασίζεται σε αυτά τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες, προσφέροντας καινοτόμες λύσεις για τη μετάβαση του δομημένου περιβάλλοντος προς τη βιωσιμότητα, τη συμπεριληπτικότητα και την καλαισθησία.

Mε ταχείς ρυθμούς προχωρά ο εκσυγχρονισμός του Δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ, καθώς προ ημερών ολοκληρώθηκε σημαντικό έργο υπογειοποίησης δικτύου στην Αττική, με την υπογειοποίηση του δικτύου από την είσοδο του Λαυρίου μέχρι και τον οικισμό Άγιο Κωνσταντίνο στην Καμάριζα. Αναλυτικότερα, το εναέριο δίκτυο της γραμμής του Λαυρίου, το οποίο τροφοδοτούσε την περιοχή της Αναβύσσου και διερχόταν από το δασικό τμήμα κατά το μήκος του Εθνικού Δρυμού Σουνίου, έχει πλέον απενεργοποιηθεί, καθώς τις προηγούμενες ημέρες ηλεκτροδοτήθηκε το νέο υπόγειο καλώδιο μήκους 6 χλμ. Ο μετασχηματισμός του ΔΕΔΔΗΕ, με προτεραιότητα τον εκσυγχρονισμό του Δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, περιλαμβάνει σημαντικά έργα υπογειοποίησης τα οποία είναι σε εξέλιξη σε πολλές περιοχές της χώρας. Τα έργα εκτελούνται, κατά προτεραιότητα, σε περιοχές με δασικές εκτάσεις στις οποίες ο κίνδυνος εκδήλωσης βλαβών και πυρκαγιών είναι μεγαλύτερος. Τα τελευταία 4 χρόνια η υπογειοποίηση του Δικτύου υλοποιείται με ταχύτατους ρυθμούς συγκριτικά με το παρελθόν. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το υπόγειο Δίκτυο από 26.075 χλμ. το 2018 πανελλαδικά, έφτασε στα 27.500 χλμ. το 2022 και έως το τέλος του α’ εξαμήνου 2024 έχει αγγίξει τα 29.531 χλμ. Το 2022 ο ρυθμός υλοποίησης νέου υπογείου δικτύου ήταν διπλάσιος από αυτόν του 2019, με 158% αύξηση, ενώ και το 2023 ήταν διπλάσιος σε σχέση με το 2022 παρουσιάζοντας αύξηση 108%. Σημειώνεται ότι στο επιχειρησιακό πλάνο του ΔΕΔΔΗΕ 2023 - 2030 έχει προβλεφθεί ποσό ύψους 267 εκατ. ευρώ για έργα υπογειοποιήσεων, μέρος των οποίων χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).

Τρία νέα προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ» προετοιμάζει το επιτελείο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Τον Σεπτέμβριο αναμένεται ότι θα δημοσιευθεί ο οδηγός για το πρώτο το οποίο θα αφορά μόνο τα ευάλωτα νοικοκυριά, θα ακολουθήσει το δεύτερο, δίχως εισοδηματικά κριτήρια, μόνο για την τοποθέτηση αντλιών θερμότητας και σε τέσσερις – πέντε μήνες αναμένεται το μεγάλο «Εξοικονομώ 2024». «Εξοικονομώ» για αντλίες θερμότητας Το ειδικό πρόγραμμα για αντλίες θερμότητας – έχει περιληφθεί και στο draft του υπό αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) – αναμένεται ότι θα καλύπτει το 50% με 60% του κόστους τους. Επίσης, θα υιοθετηθεί το σύστημα με τις βαθμοημέρες το οποίο εφαρμόζεται για το επίδομα θέρμανσης. Δηλαδή στις περιοχές που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη θέρμανσης λόγω της γεωγραφικής τους θέσης οι δικαιούχοι θα επιδοτούνται περισσότερο και θα έχουν προτεραιότητα στο νέο πρόγραμμα. Αυτή τη στιγμή ετοιμάζεται ο οδηγός ώστε η ηλεκτρονική πύλη που θα δέχεται τις αιτήσεις να ανοίξει εντός του φθινοπώρου. Ωστόσο, ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος. Ο πήχης στο ΕΣΕΚ για τον εξηλεκτρισμό, κυρίως των θερμικών χρήσεων (ψύξη και θέρμανση) έχει μπει ψηλά. Το 17% των κτιρίων κατοικίας αναμένεται να καλύπτει τις θερμικές ανάγκες με αντλίες θερμότητας αέρα-νερού το έτος 2030, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2050 προβλέπεται να αυξηθεί σε 91%. Η αυξημένη διείσδυση των αντλιών θερμότητας στην περίπτωση των κτιρίων του τριτογενή τομέα αναμένεται να πλησιάσει το 69% και 90% τα έτη 2030 και 2050 αντίστοιχα, σύμφωνα πάντα με το draft του εθνικού σχεδίου που αναμένεται να τεθεί άμεσα σε διαβούλευση. «Εξοικονομώ» για ευάλωτα νοικοκυριά Τον επόμενο μήνα θα είναι έτοιμο και ένα ακόμη «Εξοικονομώ», συνολικού προϋπολογισμού περίπου 30 εκατ. ευρώ από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο θα αφορά αποκλειστικά νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα που διαθέτουν την κυριότητα μονοκατοικίας ή διαμερίσματος και επιθυμούν να τα αναβαθμίσουν ενεργειακά. Η αξιολόγηση των αιτήσεων θα γίνεται με τη μέθοδο άμεσης διαδικασίας «First In, First Out», δηλαδή βάσει σειράς προτεραιότητας όπως αυτή προκύπτει από την ημερομηνία και την ώρα της οριστικής τους υποβολής. Το πρόγραμμα θα επιδοτεί περίπου το 95% του κόστους των παρεμβάσεων (τοποθέτηση μόνωσης, η αλλαγή κουφωμάτων κλπ.) με την ανώτατη επιδότηση να τοποθετείται πιθανώς στα 10.000 ευρώ για κάθε δικαιούχο. Στόχος του ΥΠΕΝ είναι να προσελκύσει ευάλωτα νοικοκυριά τα οποία δεν είχαν επιδείξει ενδιαφέρον στο τελευταίο πρόγραμμα εξοικονόμησης. Συνολικά έχει υπολογιστεί ότι το νέο πρόγραμμα θα μπορούσε να επιδοτήσει εργασίες αναβάθμισης σε 5.000 φτωχά νοικοκυριά, προκειμένου να μειώσουν τις ενεργειακές τους ανάγκες και το κόστος ενέργειας και να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους. Σε 4-5 μήνες το «Εξοικονομώ 2024» Επιπλέον, το επιτελείο του ΥΠΕΝ προετοιμάζει και το «Εξοικονομώ 2024» με ένα μοντέλο διαφορετικό από εκείνα των προηγούμενων ετών. Για την υλοποίησή του έχουν εξασφαλιστεί περί τα 700 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, ενώ υπολογίζεται να προστεθούν και 170 εκατ. ευρώ από το RePowerEu. Κεντρικός άξονας των παρεμβάσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση των νοικοκυριών θα αποτελεί και πάλι η τοποθέτηση αντλιών θερμότητας, όπως άλλωστε προστάζουν και οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θέλει να τις καταστήσει υποχρεωτικές για νέα συστήματα θέρμανσης από το 2029. Το νέο πρόγραμμα για τα νοικοκυριά θα προβλέπει αυξημένες επιδοτήσεις για εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, ενώ στις επιλέξιμες δαπάνες θα παραμείνουν και άλλες παρεμβάσεις που αφορούν αναβάθμιση θερμομόνωσης, συστημάτων χρήσης ζεστού νερού, αλλαγή κουφωμάτων κλπ. Σε επίπεδο ΕΕ, η αναθεωρημένη ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι από το 2030 τα νέα κτίρια θα πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Η αντίστοιχη προθεσμία για τα νέα κτίρια που στεγάζουν ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές ορίζεται για το 2028. Παράλληλα, για τις κατοικίες, τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν μέτρα για να μειώσουν τη μέση κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας κατά τουλάχιστον 16% έως το τέλος της δεκαετίας και κατά τουλάχιστον 20%-22% έως το 2035. Επίσης, θα πρέπει έως το 2030 θα ανακαινιστεί το 16% και έως το 2033 το 26% των μη οικιστικών κτιρίων με τη χειρότερη ενεργειακή απόδοση. Ακόμη, τα νέα κτίρια θα πρέπει έως το 2030 να είναι εξοπλισμένα με τεχνολογίες συλλογής ηλιακής ενέργειας.

Τίθεται σε ισχύ ο ευρωπαϊκός κανονισμός για την τεχνητή νοημοσύνη, ο πρώτος ολοκληρωμένος κανονισμός για την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) στον κόσμο. Ο κανονισμός για την ΤΝ σχεδιάστηκε κατά τρόπον ώστε η ΤΝ που αναπτύσσεται και χρησιμοποιείται στην ΕΕ να είναι αξιόπιστη, με εγγυήσεις για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών. Ο κανονισμός αποσκοπεί στη δημιουργία μιας εναρμονισμένης εσωτερικής αγοράς για την ΤΝ στην ΕΕ, ενθαρρύνοντας την υιοθέτηση της ΤΝ και δημιουργώντας ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την καινοτομία και τις επενδύσεις. Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ δήλωσε σχετικά: «Η ΤΝ μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που δουλεύουμε και ζούμε και υπόσχεται τεράστια οφέλη για τους πολίτες, την κοινωνία μας και την ευρωπαϊκή οικονομία. Η ευρωπαϊκή προσέγγιση όσον αφορά αυτή την τεχνολογία είναι ανθρωποκεντρική και διασφαλίζει την προστασία των δικαιωμάτων όλων των πολιτών. Με τον κανονισμό για την ΤΝ, η ΕΕ έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα ώστε η υιοθέτηση της τεχνολογίας ΤΝ να συμμορφώνεται με τους κανόνες της ΕΕ.» Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς κ. Τιερί Μπρετόν δήλωσε τα εξής: «Η σημερινή μέρα αποτελεί σημαντικό βήμα και αναδεικνύει τον ηγετικό ρόλο της Ευρώπης στον τομέα της αξιόπιστης ΤΝ. Με την έναρξη ισχύος του κανονισμού για την ΤΝ, η ευρωπαϊκή δημοκρατία θεσπίζει ένα αποτελεσματικό, αναλογικό και πρωτοπόρο παγκόσμιο πλαίσιο για την ΤΝ, το οποίο αντιμετωπίζει τους κινδύνους και λειτουργεί ως εφαλτήριο για τις ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΝ.» Η πλειονότητα των διατάξεων του κανονισμού για την ΤΝ θα αρχίσει να εφαρμόζεται στις 2 Αυγούστου 2026. Ωστόσο, οι απαγορεύσεις των συστημάτων ΤΝ που θεωρείται ότι ενέχουν μη αποδεκτούς κινδύνους θα εφαρμοστούν ήδη μετά από έξι μήνες, ενώ οι κανόνες για τα λεγόμενα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού θα εφαρμοστούν μετά από 12 μήνες. Προκειμένου να καλυφθεί η μεταβατική περίοδος πριν από την πλήρη εφαρμογή του κανονισμού, η Επιτροπή δρομολόγησε το σύμφωνο για την ΤΝ. Η εν λόγω πρωτοβουλία καλεί τους προγραμματιστές ΤΝ να υιοθετήσουν οικειοθελώς τις βασικές υποχρεώσεις του κανονισμού για την ΤΝ πριν από τις νόμιμες προθεσμίες. Τα κράτη μέλη έχουν πλέον προθεσμία έως τις 2 Αυγούστου 2025 για να ορίσουν τις εθνικές αρμόδιες αρχές, οι οποίες θα εποπτεύουν την εφαρμογή των κανόνων για τα συστήματα ΤΝ, καθώς και την αγορά. Η Υπηρεσία ΤΝ της Επιτροπής θα είναι ο κύριος φορέας εφαρμογής του κανονισμού για την ΤΝ σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και ο εγγυητής των κανόνων για τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού. Το σχετικό δελτίο Τύπου είναι διαθέσιμο εδώ.

Το ΤΕΕ σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 20 του Ν. 4736/2020 (ΦΕΚ Α’ 200 / 20.10.2020) θα συγκροτήσει την 16η Έκδοση του Καταλόγου Διπλωματούχων Μηχανικών Μελών του, υποψηφίων για την έκδοση βεβαιώσεων ολοκλήρωσης εργασιών και τη διενέργεια αυτοψιών σε σταθμούς παραγωγής ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ σε όλη την Ελληνική Επικράτεια. Η Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος αφορά ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΜΟΝΟ ΣΕ ΝΕΕΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ για ενσωμάτωση νέων υποψηφίων για τη διενέργεια αυτοψιών. Μέλη του ΤΕΕ που έχουν ήδη υποβάλλει Αιτήσεις ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ να υποβάλουν εκ νέου Αίτηση. Κατάλογος Διενέργειας Αυτοψίας σταθμών Α.Π.Ε. ή ΣΗΘΥΑ Ο Κατάλογος, που επικαιροποιείται κάθε τρείς (3) μήνες περιλαμβάνει τους υποψήφιους Μηχανικούς, με συναφή με το αντικείμενο ειδικότητα, που πληρούν τα κριτήρια που καθορίστηκαν με Απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής κατά αλφαβητική σειρά ανά Περιφερειακή Ενότητα σε όλη την Επικράτεια. Τα μέλη του ΤΕΕ που εντάσσονται στον Κατάλογο και τους ανατίθεται έργο σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, από ενδιαφερόμενους κατόχους σταθμούς παραγωγής ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, θα συντάσσουν έκθεση αυτοψίας σχετικά με την ολοκλήρωση ή μη της εγκατάστασης του σταθμού, που θα συνοδεύει δήλωση με την οποία θα πρέπει να βεβαιώνεται ότι έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες εγκατάστασης του έργου. Η δήλωση, συνοδευόμενη από την έκθεση αυτοψίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, θα κατατίθεται από τους ενδιαφερόμενους κατόχους σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στον αρμόδιο Διαχειριστή μαζί με τη Δήλωση Ετοιμότητας για τη σύνδεση του σταθμού με το Δίκτυο ή το Σύστημα. Κριτήρια για ένταξη Μηχανικών στον Κατάλογο Κάθε υποψήφιος για ένταξη στο κατάλογο θα πρέπει να πληροί τα ακόλουθα κριτήρια: Κριτήριο 1 α) Να διαθέτει ειδικότητα Μηχανολόγου Μηχανικού ή Ηλεκτρολόγου Μηχανικού ή Μηχανολόγου-Ηλεκτρολόγου Μηχανικού ή Ναυπηγού Μηχανικού ή Ναυπηγού-Μηχανολόγου Μηχανικού ή Μηχανικού Περιβάλλοντος ή Μηχανικού Παραγωγής & Διοίκησης ή β) Να διαθέτει ειδικότητα άλλη από αυτή που αναφέρεται στο ανωτέρω σημείο α’ (ήτοι Πολιτικού Μηχανικού ή Αρχιτέκτονα Μηχανικού ή Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού ή Χημικού Μηχανικού ή Μεταλλειολόγου-Μεταλλουργού Μηχανικού ή Μηχανικού Η/Υ ή Μηχανικού Χωροταξίας & Πολεοδομίας ή Μηχανικού Ορυκτών Πόρων) και να διαθέτει εμπειρία σε ένα (1) έργο τουλάχιστον 200 KW ή σε δύο (2) τουλάχιστον έργα επίβλεψης κατασκευής ή και λειτουργίας σταθμού ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ ή παραλαβής σταθμού ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ ίδιας τεχνολογίας με αυτό στον οποίο θα διενεργηθεί η αυτοψία. Για την τεκμηρίωση της εμπειρίας προσκομίζεται βεβαίωση εργοδότη στην οποία αναγράφεται το έργο ΑΠΕ και η περίοδος απασχόλησης του μηχανικού στην επίβλεψη κατασκευής ή λειτουργίας ή την παραλαβή του σταθμού. Ως βεβαίωση εργοδότη για την εφαρμογή του παρόντος νοείται βεβαίωση του κυρίου του σταθμού ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ, του κατασκευαστή του, του φορέα λειτουργίας του ή αντίστοιχου φορέα, ανεξαρτήτως μορφής της μεταξύ τους σχέσης. Κριτήριο 2 Να έχει συμπληρώσει 3 έτη από την εγγραφή του στο ΤΕΕ. Υποβολή Αίτησης – Δικαιολογητικά Κάθε ενδιαφερόμενος που πληροί τα κριτήρια για να εγγραφεί στον κατάλογο πρέπει: Να κατεβάσει το Έντυπο ΑΙΤΗΣΗΣπου βρίσκεται δημοσιευμένο παρακάτω Να συμπληρώσει τα στοιχεία που ζητούνται. Η συμπλήρωση όλων των πεδίων είναι υποχρεωτική και η υπογραφή της αίτησης είναι απαραίτητη. Να αποθηκεύσει την Αίτησή του σε pdf format με το ακρωνύμιο ΑΠΕ και το επώνυμό του με λατινικούς χαρακτήρες [παράδειγμα : APE-eponymo (λατινικούς χαρακτήρες)] Ενδιαφερόμενος με ειδικότητα σύμφωνα με το κριτήριο 1β θα πρέπει να συνυποβάλλει υποχρεωτικά μαζί με την αίτησή του απλό σκαναρισμένο αντίγραφο της σχετικής βεβαίωσης εργοδότη (μίας ή δύο, κατά περίπτωση), προκειμένου να τεκμηριώσει την απαιτούμενη εμπειρία. Η Αίτηση μαζί με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, όπου χρειάζεται, θα υποβάλλεται στο TEE για το Γραφείο Εκπροσωπήσεων ως συνημμένο/συνημμένα σε ηλεκτρονική μορφή (αρχείο/αρχεία pdf), στο Email: ekprosopisis@central.tee.gr Προθεσμία υποβολής Αιτήσεων : μέχρι την 27/8/2024 Κάθε Διπλωματούχος Μηχανικός έχει δικαίωμα να υποβάλει αίτηση ΜΟΝΟ για μια Περιφερειακή Ενότητα λαμβάνοντας υπόψη είτε τη δ/νση μόνιμης κατοικίας του είτε τη δ/νση επαγγελματικής του έδρας. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να συμβουλευτείτε τον παρακάτω Οδηγό (Επικαιροποίηση 04.2023) ο οποίος εξ αρχής δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο συγκρότησης της 1ης Έκδοσης του Καταλόγου και αφορά στη διαδικασία που ακολουθεί το ΤΕΕ αναφορικά με τη συγκρότηση Καταλόγου Μελών ΤΕΕ κάθε τρεις (3) μήνες σε εφαρμογή της παρ.6 του άρθρου 20 του Ν. 4736/20.10.2020 (ΦΕΚ Α’ 200) και σύμφωνα με τα οριζόμενα σε σχετική Απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ. ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΤΕΕ της παρ.6 του άρθρου 20 του Ν. 4736/2020 (ΦΕΚ Α’ 200 / 20.10.2020) ΑΙΤΗΣΗ της παρ.6 του άρθρου 20 του Ν.4736/2020 (ΦΕΚ Α’ 200/20.10.2020) Νόμος 4736 / 2020 (ΦΕΚ Α 200 / 20-10-2020)