Πίνακας Κορυφαίων

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) προνοώντας για την προώθηση και διαμόρφωση μιας νέας προσέγγισης για τον τουρισμό, προκειμένου να εξασφαλίσει την αειφορική ανάπτυξή του, διαμορφώνει συγκεκριμένη πολιτική. Στόχος της είναι η προώθηση μιας ισόρροπης τουριστικής ανάπτυξης, στις χώρες-μέλη. Οι δημογραφικές εξελίξεις, κλιματικές αλλαγές και το κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό σκηνικό, στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο τουριστικής ανάπτυξης. Η βελτίωση του επιπέδου εξυπηρέτησης και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών από τις τουριστικές επιχειρήσεις, απαιτεί συστηματική περιβαλλοντική αναβάθμιση των χωρών προορισμού, εντάσσοντας την τουριστική ανάπτυξη σε ένα στρατηγικό περιβαλλοντικό σχεδιασμό, στοχεύοντας στην ορθολογική χρήση και διαχείριση των φυσικών πόρων, την αξιοποίηση των ήπιων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την προστασία από την ρύπανση. Στην προσπάθεια περιορισμού των αρνητικών συνεπειών της τουριστικής ανάπτυξης, η Ε.Ε. ανέλαβε δράσεις από την δεκαετία του 1980. Μέσα σε αυτές, συγκαταλέγεται και η καθιέρωση του εθελοντικού οικολογικού σήματος το 1992, με σκοπό την ενθάρρυνση των επιχειρήσεων, στην ανάπτυξη αγαθών και υπηρεσιών που θα μειώνουν τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και θα ικανοποιούν τις ανάγκες των πελατών (ιστοσελίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης). Ο πρώτος κανονισμός που αφορούσε το κοινοτικό σύστημα απονομής οικολογικού σήματος εκδόθηκε τον Μάρτιο του 1992, με επανεξέτασή του μετά από πέντε έτη. Σε συνέχεια αυτής της διάταξης, τέθηκε σε εφαρμογή και ισχύει έως σήμερα , ο κανονισμός 66/2010 Ε.Κ. Σύμφωνα με αυτόν, το οικολογικό σήμα (ECOLABEL) εντάσσεται στην κοινοτική πολιτική αειφόρου κατανάλωσης και παραγωγής και χαρακτηρίζει τα προϊόντα με υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικών επιδόσεων. Η ύπαρξή του σημαίνει για τα τουριστικά καταλύματα: υψηλή ποιότητα υπηρεσιών, αναγνωρισιμότητα, διαφήμιση, οικονομικά οφέλη, ικανοποίηση προσδοκιών καταναλωτών, ενίσχυση marketing. Το οικολογικό σήμα αφορά διαφορετικές κατηγορίες καταλυμάτων και συγκεκριμένα μεγάλες ξενοδοχειακές αλυσίδες, μικρά ξενοδοχεία, ορεινούς ξενώνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια, αγροτουριστικά καταλύματα και κάμπινγκ. Σε κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. έχει διοριστεί αρμόδιος φορέας αξιολόγησης των αιτήσεων και απονομής του σήματος (άρθρο 4 του κανονισμού). Στην Ελλάδα, αρμόδιος φορέας είναι το Ανώτατο Συμβούλιο Απονομής Οικολογικού Σήματος (ΑΣΑΟΣ) που εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και ενέργειας. Προκειμένου μια τουριστική επιχείρηση να αποκτήσει το οικολογικό σήμα ακολουθεί την εξής διαδικασία: Ο ενδιαφερόμενος έρχεται σε επαφή με το ΑΣΑΟΣ, που είναι διαθέσιμο για παροχή πληροφοριών και τεχνική υποστήριξη Κατατίθεται η αίτηση με πληρωμή των εξόδων φακέλου (Άρθρο 9 του κανονισμού). Αυτό γίνεται σε απευθείας σύνδεση με το εργαλείο Ecat-admin Δημιουργείται ο φάκελος μαζί με τα αποτελέσματα των δοκιμών, ώστε να αποδειχθεί η συμμόρφωση στα κριτήρια Γίνεται η αξιολόγηση της αίτησης Υπογραφή σύμβασης και παραλαβή σήματος εφόσον η υποψηφιότητα γίνει δεκτή (ιστοσελίδα Ευρωπαϊκής Επιτροπής) & (κανονισμοί 66/2010 του Ε.Κ.). Στο άρθρο 6 του κανονισμού ορίζονται οι γενικές προϋποθέσεις για τα κριτήρια απονομής του οικολογικού σήματος. Σύμφωνα με αυτές ο αιτών για την απονομή του σήματος πρέπει να διασφαλίζει ότι η φυσική υποδομή είναι νομίμως κατασκευασμένη και συμμορφώνεται με τις νομοθεσίες και κανονισμούς περί διατήρησης του τοπίου και της βιοποικιλότητας, εξοικονόμησης ενέργειας και υδάτινων πόρων, συλλογής και διάθεσης απορριμμάτων, συντήρησης και επισκευής εξοπλισμού, τήρησης ασφάλειας και υγιεινής. Επίσης η επιχείρηση θα πρέπει να βρίσκεται σε λειτουργία και να είναι εγγεγραμμένη στο μητρώο τουριστικών επιχειρήσεων και το προσωπικό να απασχολείται νομίμως και να είναι ασφαλισμένο. Σχετικά με τα κριτήρια που απαιτείται να πληρούνται, αυτά διακρίνονται σε υποχρεωτικά και προαιρετικά. Και οι δύο κατηγορίες αφορούν την διαχείριση των επιχειρήσεων σχετικά με την ενέργεια, το νερό, τις επικίνδυνες χημικές ουσίες, τα απορρίμματα και διάφορες άλλες υπηρεσίες π.χ. παροχή πληροφοριών, απαγόρευση καπνίσματος κλπ. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τα υποχρεωτικά κριτήρια: ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να χρησιμοποιούν 50% της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, τα κτήρια να έχουν μονωμένα παράθυρα, κλιματιστικά απόδοσης τάξης Α΄ και να διαθέτουν ενεργειακή απόδοση. Επίσης, καλούνται να διακόπτουν την λειτουργία των κλιματιστικών με ανοιχτά παράθυρα και τον φωτισμό όταν αποχωρεί ο επισκέπτης. ΝΕΡΟ: Η μέση παροχή πρέπει να είναι μικρότερη των εννέα λίτρων το λεπτό, να γίνεται ορθή απομάκρυνση των λυμάτων και απόπλυση ουρητηρίων, καθώς και να παρέχεται ενημέρωση στους πελάτες σχετικά με την χρήση των δοχείων απορριμμάτων και της αλλαγής πετσετών και σεντονιών. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ: Θα πρέπει να περιοριστεί η χρήση απολυμαντικών. ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ: Το προσωπικό πρέπει να διαχωρίζει τα επικίνδυνα απόβλητα και να χρησιμοποιεί αναλώσιμα προϊόντα και συσκευασίες μιας χρήσης. Τέλος, οι επιχειρήσεις υποχρεώνονται σε συντήρηση του εξοπλισμού, κατάρτιση του προσωπικού, καθορισμό περιβαλλοντικής πολιτικής και πληροφόρηση των πελατών σχετικά με αυτή. Όμως, παρόλη την επάρκεια και ποικιλία των εργαλείων περιβαλλοντικής διαχείρισης για τον τουριστικό κλάδο, παρατηρείται περιορισμένο ενδιαφέρον από την πλευρά των μικρομεσαίων Ελληνικών, τουριστικών επιχειρήσεων στην υιοθέτηση του οικολογικού σήματος. Αιτία για αυτό αποτελεί η ελλιπής πληροφόρηση για τα οφέλη που απορρέουν από την υιοθέτησή του και η σύνδεσή του με το υψηλό κόστος και την ανάγκη για εξειδικευμένο προσωπικό. Επίσης, αποτρεπτικός παράγοντας είναι η περιορισμένη εγχώρια ζήτηση για τουριστικές υπηρεσίες φιλικές προς το περιβάλλον και η απουσία οικονομικών κινήτρων και επιδοτήσεων. Παρόλα αυτά, λόγω της ιδιαιτερότητας και ευαισθησίας του ελληνικού περιβάλλοντος και της ανάγκης για ενίσχυση του εθνικού τουριστικού προϊόντος στο διεθνές ανταγωνιστικό σκηνικό, είναι επιβεβλημένη και απαραίτητη η υιοθέτηση του σήματος από τις τουριστικές επιχειρήσεις. Οι άξονες γύρω από τους οποίους θα πρέπει να αναπτυχθεί η στρατηγική προώθησής του είναι: Η παροχή οικονομικών κινήτρων, μέσω επιχειρησιακών προγραμμάτων σχετικών με την περιβαλλοντική διαχείριση. Η έγκυρη και αξιόπιστη πληροφόρηση στους ενδιαφερόμενους για τα οφέλη και τις απαιτήσεις υιοθέτησης του σήματος. Έκδοση εγχειριδίων και διενέργεια σεμιναρίων κατάρτισης για την τεχνική υποστήριξη των επιχειρήσεων που επιθυμούν να συμμετέχουν. Καθιέρωση εθνικού βραβείου περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν και προβολή τους στο εξωτερικό ώστε να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν οι υποψήφιοι πελάτες. Βεβαίως, μια τέτοια στρατηγική, θα απαιτήσει συντονισμένη συνεργασία, τόσο του ιδιωτικού τομέα όσο των καταναλωτών, των περιβαλλοντικών οργανώσεων και – κυρίως- του κράτους που μπορεί να θέσει τα κίνητρα και να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση των τουριστικών επιχειρήσεων στην υιοθέτηση του σήματος και την ανάληψη της κοινωνικής τους ευθύνης απέναντι στο περιβάλλον. του Νικόλαου Πετράκου