Αναζήτηση στην κοινότητα

Ναι, αλλά αυτό δεν αποτελεί δικό σου πρόβλημα για να το πάρεις πάνω σου. Αδιανόητα είναι και άλλα στην τακτοποίηση αυθαιρέτων αλλά εφαρμόζονται. Πολύ πιθανό να του χρειάζεται ο χώρος ως αποθήκη και να τακτοποιηθεί. Εξάλλου δεν βλέπω να είναι ιδιαίτερα μεγάλο το πρόστιμο για την αποθήκη, ειδικά αν βάλεις μειωτικό για υπόγεια στάθμη και είναι και προ 83 οπότε να το ξανασυζητήσετε με τον πελάτη. Αν δεν το θέλει τότε όπως το λες. Χτίσιμο και πλέον με αναλυτικό ξεκάθαρα.

Καλησπέρα, σύμφωνα με το ΦΕΚ 1186/Β/2003, ακολουθεί σύνδεσμος: https://incert.com.gr/incertepe/images/esyd_certificates/1186b2003_anipsotika.pdf θα πρέπει να παρακολουθήσεις σεμινάριο 100 ωρών για τον έλεγχο και την πιστοποίηση ανυψωτικών μηχανημάτων και να εκπαιδευτείς - αξιολογηθείς από φορέα ελέγχου ο οποίος θα σου "δώσει" το δικαίωμα υπογραφής σε πιστοποιητικά ανυψωτικών μηχανημάτων στον οποίο είτε θα εργαστείς ως εξωτερικός συνεργάτης ή σαν υπάλληλος. Δεν μπορείς ατομικά (σαν φυσικό πρόσωπο) εκτός φορέα ελέγχου Τύπου Α, διαπιστευμένου από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.), κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ΙSO/IEC 17020:2012, σύμφωνα με της οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ε.ΣΥ.Δ. είναι αρμόδιο από το ν.3066/2002 ως αρμόδια Εθνική Αρχή Διαπίστευσης της Ελλάδας, σύμφωνα και με τις απαιτήσεις του Άρθρου 4 του Κανονισμού (EK) αριθ. 765/2008 όπου κάθε κράτος μέλος ορίζει έναν και μόνο εθνικό οργανισμό διαπίστευσης. Ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο μπορείς να διαβάσεις τις διαπιστεύσεις του φορέα μας: https://incert.com.gr/incertepe/index.php?option=com_content&view=article&id=139&Itemid=446 αλλά και την διαδικασία ελέγχου ανυψωτικών μηχανημάτων: https://incert.com.gr/incertepe/index.php?option=com_content&view=article&id=104&Itemid=481 Δημήτρης Ανδρουτσόπουλος

λησπέρα, σύμφωνα με το ΦΕΚ 1186/Β/2003, ακολουθεί σύνδεσμος: https://incert.com.gr/incertepe/images/esyd_certificates/1186b2003_anipsotika.pdf θα πρέπει να παρακολουθήσεις σεμινάριο 100 ωρών για τον έλεγχο και την πιστοποίηση ανυψωτικών μηχανημάτων και να εκπαιδευτείς - αξιολογηθείς από φορέα ελέγχου ο οποίος θα σου "δώσει" το δικαίωμα υπογραφής σε πιστοποιητικά ανυψωτικών μηχανημάτων στον οποίο είτε θα εργαστείς ως εξωτερικός συνεργάτης ή σαν υπάλληλος. Δεν μπορείς ατομικά (σαν φυσικό πρόσωπο) εκτός φορέα ελέγχου Τύπου Α, διαπιστευμένου από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.), κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ΙSO/IEC 17020:2012, σύμφωνα με της οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ε.ΣΥ.Δ. είναι αρμόδιο από το ν.3066/2002 ως αρμόδια Εθνική Αρχή Διαπίστευσης της Ελλάδας, σύμφωνα και με τις απαιτήσεις του Άρθρου 4 του Κανονισμού (EK) αριθ. 765/2008 όπου κάθε κράτος μέλος ορίζει έναν και μόνο εθνικό οργανισμό διαπίστευσης. Ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο μπορείς να διαβάσεις τις διαπιστεύσεις του φορέα μας: https://incert.com.gr/incertepe/index.php?option=com_content&view=article&id=139&Itemid=446 αλλά και την διαδικασία ελέγχου ανυψωτικών μηχανημάτων: https://incert.com.gr/incertepe/index.php?option=com_content&view=article&id=104&Itemid=481 Δημήτρης Ανδρουτσόπουλος

Καλησπέρα, σύμφωνα με το ΦΕΚ 1186/Β/2003, ακολουθεί σύνδεσμος: https://incert.com.gr/incertepe/images/esyd_certificates/1186b2003_anipsotika.pdf θα πρέπει να παρακολουθήσεις σεμινάριο 100 ωρών για τον έλεγχο και την πιστοποίηση ανυψωτικών μηχανημάτων και να εκπαιδευτείς - αξιολογηθείς από φορέα ελέγχου ο οποίος θα σου "δώσει" το δικαίωμα υπογραφής σε πιστοποιητικά ανυψωτικών μηχανημάτων στον οποίο είτε θα εργαστείς ως εξωτερικός συνεργάτης ή σαν υπάλληλος. Δεν μπορείς ατομικά (σαν φυσικό πρόσωπο) εκτός φορέα ελέγχου Τύπου Α, διαπιστευμένου από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.), κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ΙSO/IEC 17020:2012, σύμφωνα με της οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ε.ΣΥ.Δ. είναι αρμόδιο από το ν.3066/2002 ως αρμόδια Εθνική Αρχή Διαπίστευσης της Ελλάδας, σύμφωνα και με τις απαιτήσεις του Άρθρου 4 του Κανονισμού (EK) αριθ. 765/2008 όπου κάθε κράτος μέλος ορίζει έναν και μόνο εθνικό οργανισμό διαπίστευσης. Ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο μπορείς να διαβάσεις τις διαπιστεύσεις του φορέα μας: https://incert.com.gr/incertepe/index.php?option=com_content&view=article&id=139&Itemid=446 αλλά και την διαδικασία ελέγχου ανυψωτικών μηχανημάτων: https://incert.com.gr/incertepe/index.php?option=com_content&view=article&id=104&Itemid=481 Δημήτρης Ανδρουτσόπουλος

Καλησπέρα, σύμφωνα με το ΦΕΚ 1186/Β/2003, ακολουθεί σύνδεσμος: https://incert.com.gr/incertepe/images/esyd_certificates/1186b2003_anipsotika.pdf θα πρέπει να παρακολουθήσεις σεμινάριο 100 ωρών για τον έλεγχο και την πιστοποίηση ανυψωτικών μηχανημάτων και να εκπαιδευτείς - αξιολογηθείς από φορέα ελέγχου ο οποίος θα σου "δώσει" το δικαίωμα υπογραφής σε πιστοποιητικά ανυψωτικών μηχανημάτων στον οποίο είτε θα εργαστείς ως εξωτερικός συνεργάτης ή σαν υπάλληλος. Δεν μπορείς ατομικά (σαν φυσικό πρόσωπο) εκτός φορέα ελέγχου Τύπου Α, διαπιστευμένου από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.), κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ΙSO/IEC 17020:2012, σύμφωνα με της οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ε.ΣΥ.Δ. είναι αρμόδιο από το ν.3066/2002 ως αρμόδια Εθνική Αρχή Διαπίστευσης της Ελλάδας, σύμφωνα και με τις απαιτήσεις του Άρθρου 4 του Κανονισμού (EK) αριθ. 765/2008 όπου κάθε κράτος μέλος ορίζει έναν και μόνο εθνικό οργανισμό διαπίστευσης. Ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο μπορείς να διαβάσεις τις διαπιστεύσεις του φορέα μας: https://incert.com.gr/incertepe/index.php?option=com_content&view=article&id=139&Itemid=446 αλλά και την διαδικασία ελέγχου ανυψωτικών μηχανημάτων: https://incert.com.gr/incertepe/index.php?option=com_content&view=article&id=104&Itemid=481 Δημήτρης Ανδρουτσόπουλος

Καλημέρα. Το θέμα αυτό, εδώ στο φόρουμ, συζητήθηκε αρκετέεεες φορές. Ο Δημήτρης ανέβασε (δεν ξέρω πόσες φορές) ακόμη και την μπροσούρα από το σεμινάριο "Πράξη τακτοποίησης και αναλογισμού" που έγινε από τον σύλλογο των τοπογράφων και του ΤΕΕ τ.κ.Μ εδώ στην Θεσσαλονίκη και έχει άμεση σχέση με το θέμα σου. Αφού είσαι νέα στον χώρο τότε καλά είναι να το αναζητήσεις (εδώ στο φόρουμ ή στις σελίδες του www.tkm.gr) και να το διαβάσεις, ή καλύτερα, να το μελετήσεις.

Ουκ ολίγες είναι οι περιπτώσεις κτιρίων που έχουν εμπλακεί σε δικαστικές υποθέσεις κατά τη διάρκεια της ιστορίας του δομημένου περιβάλλοντος. Νομικές αναμετρήσεις και δικαστικές υποθέσεις σχετικά με την προσβασιμότητα, τους τραυματισμούς, τις υλικές ζημιές σε κτίρια, τον σχεδιασμό και τη διαχείριση έργων αποτελούν μερικά μόνο πρόσφατα παραδείγματα της λίστας που συγκέντρωσε το Dezeen. Επέκταση Tate Modern, UK, των Herzog & de Meuron Η επέκταση Tate Modern που σχεδιάστηκε από τους Herzog & de Meuron, έγινε αντικείμενο μαραθώνιας δικαστικής διαμάχης, αφού κάτοικοι των γειτονικών διαμερισμάτων στο Neo Bankside, της εταιρείας RSHP, παραπονέθηκαν ότι η πλατφόρμα προβολής της γκαλερί εισέβαλε στην ιδιωτικότητά τους. Το Ανώτατο Δικαστήριο και το Εφετείο απέρριψαν τις αξιώσεις των κατοίκων το 2019 και το 2022 αντίστοιχα, αλλά την 1η Φεβρουαρίου 2023, μια πλειοψηφική απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου ανέτρεψε αυτές τις απορρίψεις και αποφάσισε υπέρ των κατοίκων, καθορίζοντας ότι η γκαλερί προβολής εμποδίζει τους κατοίκους να απολαύσουν τα σπίτια τους. Η υπόθεση εκκρεμεί, καθώς έχει πλέον επιστρέψει εκ νέου στο Ανώτατο Δικαστήριο για να βρεθεί λύση. Skyslide, ΗΠΑ, της OUE Limited Σχεδιασμένο ως τουριστικό αξιοθέατο για όσους αναζητούν τη συγκίνηση του Λος Άντζελες, το Skyslide ήταν μια γυάλινη τσουλήθρα που συνέδεε τον 70ο και τον 69ο όροφο του US Bank Tower, συνολικού ύψους 72 ορόφων. Αμέσως μετά το άνοιγμα, αρκετοί άνθρωποι μήνυσαν τους κατασκευαστές και τους χειριστές της τσουλήθρας για τραυματισμούς, συμπεριλαμβανομένης μιας γυναίκας που ισχυρίστηκε ότι έσπασε τον αστράγαλό της γλιστρώντας στο αξιοθέατο με ταχύτητα. Η τσουλήθρα έκλεισε αμέσως μετά και αναφέρθηκε ότι η υπόθεση μεταξύ της τραυματίας και του διευθυντή του κτιρίου διευθετήθηκε. Τα τρέχοντα σχέδια για την ανακαίνιση του κτιρίου περιλαμβάνουν την αφαίρεση της τσουλήθρας. Hunters Point Library, ΗΠΑ, του Steven Holl Architects Το 2019, η βιβλιοθήκη Hunters Point που άνοιξε πρόσφατα στο Long Island City της Νέας Υόρκης (βλ. και φωτογραφία εξωφύλλου) δέχθηκε πυρά από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Disability Rights Advocates (DRA), η οποία υποστήριξε ότι το κτίριο έκανε διακρίσεις σε βάρος ατόμων με κινητικές αναπηρίες, δεδομένου ότι τρεις περιοχές με ράφια ήταν προσβάσιμες μόνο από τις σκάλες. Άλλα υποτιθέμενα προβλήματα με το κτίριο που σχεδίασε η Steven Holl Architects, περιελάμβαναν την πανοραμική του θέα που ήταν προσβάσιμη μόνο από τη σκάλα και το γεγονός ότι υπήρχε μόνο ένας ανελκυστήρας που δεν σταματούσε σε όλα τα επίπεδα. Η DRA κατέθεσε ομαδική αγωγή κατά της βιβλιοθήκης και της πόλης της Νέας Υόρκης για παραβίαση του νόμου περί Αμερικανών με Αναπηρία. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του DRA, η υπόθεση βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Γέφυρα Ponte della Costituzione, Ιταλία, του Santiago Calatrava Σχεδιασμένη από τον Ισπανό αρχιτέκτονα Santiago Calatrava, η γέφυρα Ponte della Costituzione στη Βενετία έχει αποτελέσει μήλο της έριδος από τότε που άνοιξε το 2008. Το 2013, ένας ανελκυστήρας κινητικότητας προστέθηκε στη βαθμιδωτή γέφυρα, αφού επικρίθηκε για την έλλειψη πρόσβασης με αναπηρικό αμαξίδιο, αλλά το Ελεγκτικό Συνέδριο διέταξε την αφαίρεσή του έξι χρόνια αργότερα, επειδή ήταν ελαττωματικός. Το γυαλί στο πάτωμα των σκαλοπατιών επικρίθηκε επίσης ότι είναι υπερβολικά ολισθηρό, προκαλώντας τακτικές πτώσεις πεζών. Αν και ο Calatrava υποστήριξε ότι η γυάλινη πλακόστρωση που τοποθετήθηκε αρχικά συμμορφωνόταν με τους κανονισμούς και είχε υπογραφεί από τις τοπικές αρχές, το δικαστήριο τον κατηγόρησε το 2019 για «βαρεία αμέλεια» κατά το σχεδιασμό της γέφυρας και επέβαλε στον αρχιτέκτονα πρόστιμο 78.000 ευρώ. Το επόμενο βήμα της πόλης της Βενετίας για τη μείωση των πτώσεων στη γέφυρα είναι να αντικαταστήσει τα γυάλινα τμήματα του δαπέδου με πέτρα. 200 Amsterdam, ΗΠΑ, της Elkus Manfredi Architects Οι κατασκευαστές του ουρανοξύστη 200 Amsterdam στη Νέα Υόρκη έλαβαν νομικά μέτρα το 2020 για να ασκήσουν έφεση κατά μιας δικαστικής απόφασης, η οποία απαιτούσε τη μείωση του ύψους του μερικώς κατασκευασμένου ουρανοξύστη κατά 20 ορόφους. Μετά από διαμαρτυρίες από κοινοτικές ομάδες, το δικαστήριο είχε αποφασίσει ότι δεν έπρεπε να εκδοθεί άδεια για την ανάπτυξη του κτιρίου σε 52 ορόφους, καθώς υπερέβαινε το όριο χωροθέτησης. Ωστόσο, η κατασκευή συνεχίστηκε εν μέσω της διαμάχης και τον Μάρτιο του 2021 η δικαστική απόφαση ανατράπηκε. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε αργότερα το ίδιο έτος χωρίς αλλαγές στον αριθμό των ορόφων. Mole House, UK, της Adjaye Associates Ο συνταξιούχος πολιτικός μηχανικός William Lyttle, με το παρατσούκλι Mole Man, έσκαψε παράνομα μια σειρά από τούνελ κάτω από το σπίτι του στο ανατολικό Λονδίνο για μια περίοδο 40 ετών, με βάθος οκτώ μέτρων και μήκους 20 μέτρων προς όλες τις κατευθύνσεις. Το 2006 ο Lyttle έλαβε μια δικαστική απόφαση που τον έδιωχνε από το ακίνητο, ενώ οι μηχανικοί γέμισαν τις τρύπες με τσιμέντο, για το οποίο του δόθηκε εντολή να καλύψει το κόστος. Η Adjaye Associates μεταμόρφωσε το εγκαταλελειμμένο σπίτι το 2020, προσθέτοντας πολλαπλές εισόδους και εξόδους στο σπίτι ως φόρο τιμής στον Lyttle, ο οποίος πέθανε το 2010. Ξενοδοχείο Harmon, ΗΠΑ, της Foster + Partners Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου MGM Resorts International και ο εργολάβος Tutor Perini μπήκαν σε μια διαμάχη για το ποιος ήταν υπεύθυνος για τα σοβαρά δομικά ελαττώματα στο ξενοδοχείο Harmon που σχεδίασε η Foster + Partners στο Λας Βέγκας. Το 2014, ενώ ήταν ακόμη υπό κατασκευή, ένα δικαστήριο αποφάσισε ότι το κτίριο έπρεπε να κατεδαφιστεί, αφού οι ειδικοί ισχυρίστηκαν ότι κινδύνευε να ανατραπεί σε σεισμό. Το κτίριο κατεδαφίστηκε το επόμενο έτος, με τη δικαστική διαμάχη να καταλήγει τελικά σε διευθέτηση. All Along the Watchtower, UK, της Project Bunny Rabbit Στο πλαίσιο του φιλανθρωπικού διαγωνισμού αρχιτεκτονικής Antepavilion 2021, το Project Bunny Rabbit δημιούργησε μια δομή προέντασης κατασκευασμένη από πόλους μπαμπού και χαλύβδινα καλώδια, η οποία παρουσιάστηκε στην ταράτσα του χώρου τέχνης Antepavilion στο ανατολικό Λονδίνο. Στις 25 Ιουνίου του ίδιου έτους, περισσότεροι από 40 αστυνομικοί εισέβαλαν στο κτίριο και συνέλαβαν τους διοργανωτές του Antepavilion. Πιστεύεται ότι οι αξιωματικοί πίστευαν ότι το κτίριο χρησιμοποιήθηκε από την περιβαλλοντική ομάδα διαμαρτυρίας Extinction Rebellion, η οποία είχε αναπτύξει παρόμοιες δομές προέντασης για να αποκλείσει δρόμους κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων. Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η αστυνομική επιδρομή του 2021 ήταν παράνομη και η Μητροπολιτική Αστυνομία διατάχθηκε να καταβάλει αποζημίωση για ζημιές που προκλήθηκαν από την αναγκαστική είσοδο. Το Antepavilion είχε επίσης συγκρούσεις με το τοπικό συμβούλιο. Ο διαγωνισμός του 2022 ακυρώθηκε και αναβλήθηκε επ' αόριστον μετά από διαφωνίες σχεδιασμού με το Συμβούλιο του Hackney, το οποίο ισχυρίστηκε ότι χρειαζόταν άδεια σχεδιασμού πριν από την ανέγερση νέων κατασκευών στην οροφή ή τη βεράντα του χώρου. Make It Right houses, ΗΠΑ, διαφορετικών αρχιτεκτόνων Η νομική ενέργεια κατά της φιλανθρωπικής οργάνωσης Make It Right Foundation για την κατασκευή ανεπαρκών κατοικιών οδήγησε σε διακανονισμό $ 20,5 εκατ. στους ιδιοκτήτες σπιτιού, οι οποίοι είχαν αναφέρει διαρροές νερού, μαύρη μούχλα και προβλήματα με τα θεμέλια αμέσως μετά τη μετακόμισή τους. Με συνιδρυτή τον Brad Pitt, η φιλανθρωπική οργάνωση ιδρύθηκε για να χτίσει σπίτια στη Νέα Ορλεάνη μετά την καταστροφή που προκλήθηκε από τον τυφώνα Κατρίνα το 2005 και περιλάμβανε σπίτια σχεδιασμένα από αξιόλογους αρχιτέκτονες όπως οι David Adjaye, Frank Gehry, Morphosis και Shigeru Ban. Πολυάριθμες προσπάθειες πραγματοποιήθηκαν από το Make It Right Foundation για να διορθωθούν τα προβλήματα, αλλά το 2019, ο δικηγόρος Ron Austin κίνησε νομική αγωγή κατά της φιλανθρωπικής οργάνωσης. Το σπίτι που σχεδίασε ο Adjaye εγκαταλείφθηκε το 2012 και αργότερα κατεδαφίστηκε, επειδή κινδύνευε να καταρρεύσει. Philharmonie de Paris, Γαλλία, του Jean Nouvel Η Philharmonie de Paris, ντυμένη με αλληλοσυνδεόμενα πλακάκια αλουμινίου σε σχήμα πουλιού, άνοιξε με δύο χρόνια καθυστέρηση και τρεις φορές μεγαλύτερο κόστος από τον προϋπολογισμό. Ο αρχιτέκτονας Jean Nouvel και η διεύθυνση του κτιρίου συμμετείχαν σε μια νομική αναμέτρηση σχετικά με τον χειρισμό του έργου. Ο Νουβέλ είχε κινηθεί ανεπιτυχώς δικαστικά το 2015, προσπαθώντας να αποστασιοποιηθεί από το έργο, επιμένοντας να αφαιρεθεί το όνομά του από το έργο καθώς το ημιτελές κτίριο ήταν «μη συμβατό» με τα σχέδιά του. Δύο χρόνια αργότερα, ο Nouvel δέχθηκε ένα τεράστιο πρόστιμο € 170,6 εκατ. από τους ιδιοκτήτες της αίθουσας συναυλιών και στη συνέχεια άσκησε αγωγή το 2019, χαρακτηρίζοντας το ποσό «εντελώς δυσανάλογο». Το θέμα φέρεται να διευθετήθηκε τον Οκτώβριο του 2021. Αρχικό άρθρο: https://www.dezeen.com/2023/02/10/ten-controversial-buildings-embroiled-legal-battles-roundup View full είδηση

Τα τελευταία χρόνια το σχετικό κόστος στέγασης στην Ελλάδα έχει εκτοξευτεί. Σύμφωνα με τη Eurostat, τα ελληνικά νοικοκυριά που δεν ιδιοκατοικούν πληρώνουν για στέγαση το μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους μεταξύ των χωρών της ΕΕ, περίπου 37%. Περίπου 1 στα 3 νοικοκυριά που ζουν στις πόλεις πληρώνουν ακόμη πιο πολλά, περισσότερο από 40% του εισοδήματός τους για στέγαση -επίσης το πιο μεγάλο ποσοστό στην Ευρώπη. 3 στους 4 ενοικιαστές ηλικίας 18 έως 44 ετών δηλώνουν ότι το ενοίκιο που πληρώνουν τους προκαλεί άγχος. Οι εμπειρικές καταγραφές της αναζήτησης σπιτιού στην Αθήνα, συνήθως γραμμένες σε απελπισμένο τόνο, συμπληρώνουν την ίδια εικόνα. Πώς φτάσαμε όμως να έχουμε την πιο ακριβή, συγκριτικά με το εισόδημα, στέγαση στην Ευρώπη; Μια εξήγηση είναι η μεγάλη μείωση των εισοδημάτων. Από το 2009 μέχρι το 2014 οι Έλληνες έχασαν περισσότερο από 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Την ίδια περίοδο, οι τουρίστες στις πόλεις και στα νησιά αυξάνονταν. Οι ιδιοκτήτες βρήκαν νέες επιλογές εκμετάλλευσης των ακινήτων τους, όπως οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, οι οποίες επηρέασαν με τη σειρά τους τις τιμές και τα ενοίκια. Όμως, πριν ακόμη συμβούν τα παραπάνω, η Ελλάδα ήταν ήδη μια χώρα χωρίς σπουδαία στεγαστική πολιτική. Μέσα στην καταιγίδα της κρίσης διαλύθηκε ό,τι υπήρχε: το 2012 ο ΟΕΚ, ο κρατικός φορέας που έτρεχε τα πιο μαζικά προγράμματα στέγασης στη χώρα, καταργήθηκε χωρίς να αντικατασταθεί. ­Διαβάστε Μια Συνοπτική Παρουσίαση Της Έρευνας (PDF) Το τελευταίο διάστημα η συζήτηση για τη στεγαστική πολιτική έχει ανοίξει ξανά. Όλοι αναγνωρίζουν το πρόβλημα και τις ευρύτερες συνέπειές του, π.χ. στο δημογραφικό προφίλ της χώρας. Η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μέτρα που μένουν να εφαρμοστούν, ενώ και τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν κάνει προτάσεις. Πώς μπορεί όμως να μοιάζει μια σύγχρονη και αποτελεσματική στεγαστική πολιτική στην Ελλάδα; Για να απαντήσει κάποιος σε αυτή την ερώτηση πρέπει πρώτα να κοιτάξει πίσω: στη στεγαστική πολιτική που είχε στο παρελθόν η Ελλάδα, στο αποτύπωμα, στις ανεπάρκειες, αλλά και στο τέλος της. Ο "ξαφνικός θάνατος" του ΟΕΚ Στις 12 Φεβρουαρίου 2012, σε μια δραματική συνεδρίαση της Βουλής, όσο στην οδό Σταδίου καίγονταν οι κινηματογράφοι Αττικόν και Απόλλων, ψηφίστηκε ο Ν. 4046/2012, το δεύτερο μνημόνιο. Ο νόμος, ένα εκτενές κείμενο 574 σελίδων με πολλά παραρτήματα, όπως και τα υπόλοιπα μνημόνια, προέβλεπε σημαντικές περικοπές και εκατοντάδες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε μέχρι τότε το κράτος. Η ψήφισή του εξασφάλισε απαραίτητη χρηματοδότηση και "ξεκλείδωσε" τη μείωση του χρέους, που έγινε γνωστή ως PSI. Όμως ήμασταν ίσως στην πιο σκοτεινή στιγμή της ελληνικής κρίσης. Η αναταραχή στη χώρα, που είχε χάσει 15% του ΑΕΠ της μέσα σε δύο χρόνια, ήταν τόσο μεγάλη που λίγοι ασχολήθηκαν τότε με ένα σύντομο απόσπασμα στο Παράρτημα 5 του νόμου. Εκεί έγραφε ότι, στο πλαίσιο της μείωσης του μη μισθολογικού εργασιακού κόστους, πρέπει "να υιοθετηθεί νομοθεσία να κλείσουν μέσα σε 6 μήνες μικροί φορείς ειδικού σκοπού που ασχολούνται με κοινωνικές δαπάνες οι οποίες δεν αποτελούν προτεραιότητα". Οι δύο φορείς "που δεν αποτελούν προτεραιότητα" στους οποίους αναφερόταν το απόσπασμα ήταν ο Οργανισμός Εργατικής Εστίας και ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας. Ο πρώτος, ο πιο μικρός σε μέγεθος από τους δύο, είχε ως αντικείμενο τη "μετεργασιακή μέριμνα" (προγράμματα οικονομικών διακοπών και κουπόνια μειωμένου εισιτηρίου σε θέατρα και άλλα θεάματα), αλλά και την υποστήριξη της λειτουργίας των συνδικάτων. Ο δεύτερος, ο ΟΕΚ, πραγματοποιούσε την κρατική στεγαστική πολιτική για τους μισθωτούς εργαζόμενους. Στην πραγματικότητα, ήταν ο οργανισμός που επί έξι δεκαετίες "έτρεχε" τα πιο μαζικά έργα στέγασης που πραγματοποιούνταν στη χώρα, είτε αυτά ήταν κατασκευαστικά είτε αφορούσαν στήριξη για την απόκτηση σπιτιού από την αγορά. Το 2012, όταν έκλεισε ο ΟΕΚ, τα μέσα ενημέρωσης και οι πολιτικοί ασχολούνταν με άλλες περικοπές του δεύτερου μνημονίου, όπως αυτές των συντάξεων. Επομένως, εκτός από τη μικρή αναφορά του ίδιου του μνημονίου σε "μείωση του μη μισθολογικού κόστους", δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες που να εξηγούν την απόφαση. Γιατί μπορεί η Ελλάδα και οι δανειστές της να συμφώνησαν τελικά τότε να κλείσουν τον ΟΕΚ; Όταν κάποιος κάνει την ερώτηση σε ανθρώπους, οι οποίοι είχαν κάποια σχέση με τον οργανισμό εκείνη την περίοδο, οι απαντήσεις που παίρνει είναι διάφορες: "Ίσως θεωρήθηκε ότι το κράτος δεν μπορεί να λειτουργεί ως τράπεζα ή ως κατασκευαστική εταιρεία"· "Δεν υπήρχε τότε επείγον στεγαστικό πρόβλημα: το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα είναι αρκετά υψηλό και εκείνη την περίοδο, λόγω της κρίσης, οι τιμές και τα ενοίκια ήταν χαμηλά"· "Ίσως σκέφτηκαν ότι όπου υπάρχουν δημόσια έργα υπάρχει και διαφθορά ή ότι ο οργανισμός ήταν ανταγωνιστικός προς τον ιδιωτικό τομέα"· "Κυκλοφορεί ένα 'ράδιο αρβύλα' ότι έλειπαν περίπου 300 εκατομμύρια ευρώ για να κλείσει η συμφωνία για το μνημόνιο, ένα ποσό που αντιστοιχούσε περίπου στο αποθεματικό του οργανισμού τότε". Τον Απρίλιο του 2013, ο ΟΕΚ τυπικά απορροφήθηκε από τον τότε ΟΑΕΔ (πλέον ΔΥΠΑ). Όμως στην πραγματικότητα σταμάτησε κάθε νέα δραστηριότητα. Σταμάτησε να εκδίδει νέα δάνεια, να επιδοτεί το επιτόκιο στεγαστικών δανείων ή να δίνει επιδόματα ενοικίου. Σταμάτησε, επίσης να σχεδιάζει νέους οικισμούς και να κατασκευάζει κατοικίες. Από τότε μέχρι σήμερα, η λειτουργία του αφορά όσα είχαν σχεδιαστεί ή μείνει "ανοιχτά" πριν από το 2012: παρακολούθηση δανείων που είχαν ήδη εκδοθεί και ολοκλήρωση των έργων που είχαν ήδη αρχίσει. Στενό με φόντο την Ακρόπολη, 2023 | Φωτογραφία: διαΝΕΟσις Αντιπαροχή για "μικρούς παίκτες" Πώς φτάσαμε όμως στο μεγάλο κενό της στεγαστικής πολιτικής; Το ελληνικό κράτος, παρότι είχε κάποια στεγαστική πολιτική, αυτή δεν ήταν ποτέ πολύ ισχυρή και οργανωμένη, αντίστοιχα με άλλες χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης. Ποια ήταν η παρέμβαση του κράτους για να αποκτήσουν σπίτι οι Έλληνες; "Στην Ελλάδα το κράτος δεν ασχολήθηκε ποτέ ιδιαίτερα σοβαρά με τη στέγαση", παρατηρεί ο επίκουρος καθηγητής Πολεοδομίας και Διαχείρισης Ακινήτων στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Νίκος Τριανταφυλλόπουλος. "Υπήρξαν ασφαλώς ο ΟΕΚ και κάποιες προσπάθειες να δημιουργηθούν στεγαστικές τράπεζες, όπως παλιότερα η Κτηματική και η Στεγαστική Τράπεζα και να διευκολυνθεί έτσι η έκδοση στεγαστικών δανείων. Όμως, η στεγαστική πολιτική ασκήθηκε κυρίως με έναν έμμεσο τρόπο, με την ενθάρρυνση της αντιπαροχής, αλλά και με καταπατήσεις και έπειτα νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων. Η κοινωνική κατοικία, ενώ υπήρξε κι αυτή, δεν αναπτύχθηκε ποτέ σε τέτοια κλίμακα ώστε να κάνει σημαντική διαφορά". Παρόμοια είναι και η οπτική του ομότιμου καθηγητή Ανθρώπινης Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Θωμά Μαλούτα: "Στην Ελλάδα είχαμε ένα αναπτυξιακό μοντέλο το οποίο ήταν αρκετά διαφορετικό από αυτό των ευρωπαϊκών βιομηχανικών χωρών, που έβλεπαν τη στέγαση ως έναν τρόπο για να εξασφαλίσουν την ύπαρξη και την επιβίωση των εργαζομένων", λέει. "Στην Ελλάδα, η εποχή της μεγάλης γεωγραφικής μετακίνησης από την επαρχία προς τις πόλεις μεταπολεμικά δεν ήταν ακριβώς μια εποχή εκβιομηχάνισης: όσοι έφυγαν από την ύπαιθρο δεν έβρισκαν εύκολα δουλειά ούτε στις πόλεις -σχεδόν άλλοι τόσοι, άλλωστε, μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Επομένως, ούτε το κράτος ούτε οι εργοδότες είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να διατηρήσουν τους εργαζόμενους ευχαριστημένους και σε επαρκή αριθμό. Σε αυτό το πλαίσιο, η στέγαση έγινε περισσότερο ατομικό και οικογενειακό μέλημα παρά δημόσιο. Έπρεπε να 'στήσεις' τη δική σου ιδιοκατοίκηση, λίγο-πολύ με τα δικά σου χέρια. Αντίστοιχα, το πολιτικό σύστημα φρόντισε να περιχαρακώσει τον τομέα της κατοικίας ως έναν χώρο που μπορούσαν να λειτουργήσουν και να αναπαράγονται οι μικροί παίκτες: ο μικρός οικοπεδούχος και ο μικρός κατασκευαστής. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ήταν πολύ δύσκολο για τις τράπεζες να εμπλακούν με τον στεγαστικό τομέα. Από την άλλη μεριά ο μικρός εργολάβος ήταν προστατευμένος από την είσοδο των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών στην αγορά. Ο μεγάλος δεν είχε, ανά μονάδα, μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους από αυτό που είχε ο μικρός. Έτσι, οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες, που θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν μεγαλύτερα, κρατικά ή ιδιωτικά έργα κατοικιών εν πολλοίς απείχαν". Η αντιπαροχή, δηλαδή η ανταλλαγή γης με διαμερίσματα, ήταν μια συναλλαγή που επέτρεψε σε πολλούς Έλληνες να αποκτήσουν σπίτι χωρίς να το πληρώσουν με μετρητά και καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη της Αθήνας και άλλων ελληνικών πόλεων. Το ντοκιμαντέρ "Χτίστες, νοικοκυρές και η οικοδόμηση της σύγχρονης Αθήνας" (2021), βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της Ιωάννας Θεοχαροπούλου -αντίστοιχα η παραγωγή και η έκδοση χρηματοδοτήθηκαν από το Ίδρυμα Ωνάση-, καταγράφει με λεπτομέρεια την εποχή της αντιπαροχής, από τη δεκαετία του 1950 και έπειτα. Παρακολουθεί αρκετές προσωπικές ιστορίες, κυρίως οικοδόμων και εργολάβων και των συζύγων τους. Στη διάρκεια του ντοκιμαντέρ, ένας "χτίστης" αφηγείται το πώς κουβάλησε λάσπη με έναν τενεκέ από το ισόγειο, για να χτίσει τον έκτο όροφο μιας πολυκατοικίας. Μία από τις "νοικοκυρές" θυμάται πώς βοήθησε τον σύζυγό της να χτίσει το δικό τους σπίτι -έπρεπε να βιαστούν για να είναι έτοιμο πριν έρθει ο χειμώνας. Την ίδια εποχή δεν ήταν ασυνήθιστο οι οικοδόμοι να κάνουν τις δικές τους μικρές αισθητικές παρεμβάσεις στα σχέδια των πολυκατοικιών που ετοίμαζαν οι μηχανικοί -ένα συνηθισμένο παράδειγμα είναι τα μοτίβα των τοίχων έξω από τα παράθυρα των λουτρών. Οι ανθρώπινες ιστορίες γύρω από το χτίσιμο της πόλης φανερώνουν εν πολλοίς την απουσία μιας σημαντικής κεντρικής παρέμβασης, ενός σχεδίου. Ωστόσο, αναδεικνύουν και την ιδιαιτερότητα της Αθήνας, τουλάχιστον στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. "Γυρίζοντας το ντοκιμαντέρ είδαμε μία-μία τις προκαταλήψεις μας για την Αθήνα να καταπέφτουν", λέει ο Τάσος Λάγγης, ο οποίος μαζί με τον Γιάννη Γαϊτανίδη έγραψε το σενάριο και σκηνοθέτησε το φιλμ. "Είμαι ένας άνθρωπος περίπου 50 ετών και μεγάλωσα ακούγοντας συχνά για το κακό που έκανε η αντιπαροχή στις πόλεις, ότι η Αθήνα 'δεν βλέπεται'. Με την εμπειρία του ντοκιμαντέρ όλο αυτό κατέρρευσε. Γνωρίσαμε ανθρώπους που τότε ήταν νέοι και χτυπημένοι από τη μεταπολεμική φτώχεια. Το μοναδικό πράγμα που ήθελαν ήταν ό,τι θέλουμε κι εμείς σήμερα: να ζήσουν με την οικογένειά τους σε ένα σπίτι με καλές συνθήκες, ασφαλείς υγειονομικές συνθήκες και με μια προοπτική προκοπής. Άρχισαν με αυτό το όνειρο, με αυτές τις ανάγκες και το κατάφεραν. Αυτή η οπτική της Αθήνας, ως μιας πόλης που χτίστηκε με βάση αυτά τα συναισθήματα και τις επιθυμίες, ήταν μια μεγάλη έκπληξη για εμένα. Η Αθήνα δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε με πόλεις στην Τουρκία και στη Μέση Ανατολή, ούτε όμως με ευρωπαϊκές πόλεις, όπως η Ρώμη ή το Παρίσι. Είναι κάτι μοναδικό, το οποίο ίσως επειδή μας είναι τόσο οικείο έχει γίνει, κατά κάποιον τρόπο, αόρατο". Από την άλλη πλευρά, τα όποια μέτρα του κράτους για τη στέγαση ήταν περιορισμένα σε κλίμακα και εφαρμόζονταν πάντοτε στο περιθώριο -σπανιότερα οδήγησαν την ανάπτυξη των πόλεων ή της άλλαξαν κατεύθυνση. Εξάλλου, αφορούσαν μόνο συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού. Κάποιες γνωστές παρεμβάσεις έγιναν για να αποκτήσουν γη οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία μετά το 1922, ενώ σε πολλές ελληνικές πόλεις χτίστηκαν προσφυγικοί οικισμοί (η Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας και Στέγασης που πραγματοποίησε μια επιτυχημένη ανάπλαση στα προσφυγικά του Ταύρου σταμάτησε κι αυτή να λειτουργεί το 2010). Το ελληνικό κράτος φρόντισε επίσης να στεγάσει κάποιους φοιτητές με τις φοιτητικές εστίες, να διευκολύνει τους άστεγους και, μέχρι πρόσφατα, τους πρόσφυγες το πρώτο διάστημα μετά την αναγνώριση του ασύλου. Τι ήταν ο ΟΕΚ; Ημεγαλύτερη, με διαφορά, ομάδα για τη στέγαση της οποίας μερίμνησε κάπως το ελληνικό κράτος ήταν οι μισθωτοί εργαζόμενοι. O OEK, ένας οργανισμός που λειτούργησε από το 1954 και για 58 ακόμη χρόνια, εισέπραττε από το ΙΚΑ ένα μικρό μέρος των εισφορών των εργοδοτών (στο 0,75% όταν έκλεισε) και του μισθού των εργαζομένων (1%), προκειμένου να πραγματοποιεί προγράμματα στέγασης. Ήταν δηλαδή ένας αυτοχρηματοδοτούμενος οργανισμός, που δεν επιβάρυνε τον κρατικό προϋπολογισμό, αφού οι εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών χρηματοδοτούσαν ολόκληρη τη δραστηριότητά του, ακόμη και τους μισθούς του προσωπικού. Συνολικά, το ποσό από τις εισφορές αυτές ήταν σημαντικό, κοντά στα 650 εκατομμύρια ευρώ ετησίως τα τελευταία χρόνια πριν από το κλείσιμο, αλλά συνήθως το ΙΚΑ απέδιδε πολύ λιγότερα, συχνά λιγότερα από τα μισά. Ταυτόχρονα με το κλείσιμο του ΟΕΚ το 2012, καταργήθηκε η σχετική εισφορά των εργοδοτών, ενώ το 2020, οκτώ χρόνια αργότερα, καταργήθηκε η αντίστοιχη εισφορά των εργαζομένων. Ο ΟΕΚ ήταν ένας μάλλον ασυνήθιστος οργανισμός στο πλαίσιο του ελληνικού Δημοσίου. Πριν από το κλείσιμο, εργάζονταν εκεί περίπου 730 εργαζόμενοι: μεταξύ τους ήταν 200 πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, τοπογράφοι, γεωπόνοι ή γεωφυσικοί και 100 οικονομολόγοι, μαθηματικοί ή λογιστές. Μαζί με κάποιους συμβασιούχους και με τους μαθητευόμενους των προγραμμάτων stage, το προσωπικό είχε κάποια στιγμή προσεγγίσει τους 1.000 εργαζομένους σε τοπικά γραφεία, σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Φυσικά, ο ΟΕΚ δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Αν υπήρχε κάτι ασυνήθιστο ήταν το ότι είχε σχετικά μικρή δραστηριότητα σε σύγκριση με άλλους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Για παράδειγμα, αντίστοιχοι αυστριακοί και ολλανδικοί φορείς διαχειρίζονται (με πολύ διαφορετικά μοντέλα από το ελληνικό) περισσότερο από το 20% του συνόλου των κατοικιών στις χώρες τους. Όλοι οι σχετικοί οργανισμοί στην Ευρώπη συμμετέχουν στη συνομοσπονδία παρόχων κοινωνικής κατοικίας Housing Europe και συνολικά διαχειρίζονται σχεδόν 25 εκατομμύρια κατοικίες. Η Ελλάδα δεν συμμετέχει πια, παρά μόνο μέσω της Αναπτυξιακής Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης, που εντάχθηκε τους τελευταίους μήνες έχοντας δημοσιεύσει μια σχετική μελέτη το 2020. Όπως συμβαίνει συχνά με την ελληνική δημόσια διοίκηση, έτσι και στην περίπτωση του πρώην ΟΕΚ, τα δημόσια διαθέσιμα δεδομένα σπανίζουν. Σύμφωνα με υπολογισμούς που είχε κατά καιρούς δημοσιοποιήσει ο οργανισμός (χωρίς σχολαστική τεκμηρίωση) συνολικά 700.000 νοικοκυριά υποστηρίχθηκαν οικονομικά στο να αποκτήσουν ή να νοικιάσουν σπίτι όσο καιρό αυτός λειτουργούσε: 100.000 αγόρασαν έτοιμη κατοικία με δάνειο, 362.000 έχτισαν σπίτι με δάνειο, 238.000 επισκεύασαν το σπίτι τους με δάνειο και 100.000 (ή πιθανόν περισσότεροι) κάθε χρόνο λάμβαναν επίδομα ενοικίου συνολικού ύψους 1.000 έως 1.200 ευρώ. Αντίστοιχα, περίπου 500 οικισμοί κοινωνικών κατοικιών στεγάζουν μέχρι σήμερα περίπου 50.000 νοικοκυριά. Ο ΟΕΚ έδινε περισσότερα δάνεια, απ’ ό,τι κατασκεύαζε κατοικίες. Τα δάνεια και τα επιδόματα συνήθως αποτελούσαν περισσότερο από το 70% των εξόδων του οργανισμού. Όμως κι αυτό δεν ίσχυε πάντοτε. Για παράδειγμα, μετά το 2007, όταν οι τρίτεκνοι αναγνωρίστηκαν ως πολύτεκνοι, τότε οι μισθωτοί τρίτεκνοι έγιναν αμέσως δικαιούχοι στεγαστικού δανείου. Τα έξοδα για δάνεια αυξήθηκαν ξαφνικά κατά επιπλέον 160-195 εκατ. ευρώ τον χρόνο και το μέρος των εξόδων του ΟΕΚ που αφορούσε δάνεια είχε εκτιναχθεί στο 95% μέσα σε δύο χρόνια. Τα επιδόματα ενοικίου στα μέσα της δεκαετίας του 2000 κόστιζαν περισσότερο από 150 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Όμως, τότε οι υπηρεσίες του Δημοσίου δεν "συνομιλούσαν" τόσο συχνά η μία με την άλλη και η διασταύρωση των στοιχείων των δικαιούχων ήταν πιο δύσκολη. Εργαζόμενοι στον πρώην οργανισμό λένε ότι "η διαδικασία της διασταύρωσης ίσως δεν ήταν πάντα εξαντλητική". Από την άλλη μεριά, το 2012 η Ελλάδα έμεινε χωρίς καμία επιδότηση του ενοικίου για πέντε χρόνια μέχρι το 2017. Τότε θεσπίστηκε ένα νέο, χαμηλό επίδομα, ως όρος του μνημονίου, και δίνεται μέχρι σήμερα από τον ΟΠΕΚΑ. Συγκριτικά με το σύνολο των κατοικιών στη χώρα, οι κατοικίες που κατασκεύασε ο ΟΕΚ είναι λίγες και, επομένως, δεν έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων. Αλλά άφησαν αποτύπωμα, κυρίως στις πιο μικρές πόλεις. Οι κατοικίες αυτές συνήθως χτίζονταν μακριά από το κέντρο και, επομένως, ήταν ένας έμμεσος τρόπος να επεκταθούν οι πόλεις προς μια κατεύθυνση. Μια σειρά από απαραίτητες εγκαταστάσεις, όπως το δίκτυο ηλεκτροδότησης ή η αποχέτευση, έφτασαν σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας προκειμένου να εξυπηρετήσουν τους δικαιούχους του ΟΕΚ. Αφού υπήρχε νερό, ρεύμα και αποχέτευση, πολύ περισσότεροι έχτιζαν στις ενδιάμεσες περιοχές. Ο πρώην OEK διαχειριζόταν τη γη (σε κάποιες περιπτώσεις την αγόραζε), την ενέτασσε στο σχέδιο πόλης αν ήταν εκτός, εκπονούσε πολεοδομική μελέτη, δημοπρατούσε την κατασκευή και την επέβλεπε. Έπειτα επέλεγε, μέσω κλήρωσης, τους δικαιούχους και καθόριζε το τίμημα που αυτοί θα πλήρωναν. Οι κατοικίες του ΟΕΚ, συνήθως εμβαδού 80 έως 130 τ.μ. σε διώροφα ή τετραώροφα κτήρια, υπάρχουν σε οικισμούς σε όλη την επικράτεια. Παρότι οι δύο πιο μεγάλοι, με διαφορά, οικισμοί τους οποίους έχτισε ο ΟΕΚ βρίσκονται στην Αττική, οι κοινωνικές κατοικίες είναι περισσότερες στην περιφέρεια. Η ελληνική εκδοχή της κοινωνικής κατοικίας εστίαζε σχεδόν αποκλειστικά στην ιδιοκτησία και την ιδιοκατοίκηση. Στις περισσότερες χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης οι κοινωνικές κατοικίες διατίθενται συνήθως προς ενοικίαση, δημιουργώντας μία, κατά κάποιον τρόπο, παράλληλη αγορά, που "ανταγωνίζεται" τα ενοίκια της ελεύθερης αγοράς -και πιθανόν συμβάλλει στο να μειωθούν. Επιπλέον, μια τέτοια αγορά ενοικιαζόμενης κοινωνικής κατοικίας δημιουργεί ένα "απόθεμα" κατοικιών, το οποίο το κράτος μπορεί να παραχωρεί, με χαμηλό ενοίκιο, σε όσους πληρούν τα σχετικά κριτήρια κάθε χρονική στιγμή. Στην Ελλάδα, οι κοινωνικές κατοικίες παραχωρούνταν στον δικαιούχο έναντι χαμηλού αντιτίμου, και αφότου το πλήρωνε γινόταν ο ίδιος ιδιοκτήτης τους, ανεξάρτητα από την οικονομική κατάστασή του αργότερα. Επομένως, η στιγμή που θα γινόταν η κλήρωση για τους δικαιούχους είχε ξεχωριστή σημασία. Αρκετοί από τους συνομιλητές μας για τις ανάγκες αυτού του άρθρου περιέγραψαν, όχι χωρίς ειρωνεία, αυτή την περίοδο σαν "μια μεγάλη γιορτή", όπου "εμφανίζονταν όλες οι αρχές του κράτους". Πόσο όμως θα πλήρωναν τελικά οι δικαιούχοι για το καινούργιο σπίτι τους; Είναι κάτι που το μάθαιναν μετά από πολύ καιρό. Μετά την κλήρωση άρχιζε η διαδικασία υπολογισμού του κόστους της κατασκευής και καθορισμού του αντιτίμου της κάθε κατοικίας. Το προσωπικό του ΟΕΚ συνυπολόγιζε το κόστος της γης και της ανέγερσης του οικισμού και της κατοικίας, και υπολόγιζε ένα ενιαίο κόστος ανά τ.μ. για τους κατοίκους του κάθε οικισμού. Τη δεκαετία του 2000 αυτό το κόστος ήταν συνήθως κοντά στα 400 ευρώ, παρότι υπήρχαν οικισμοί που χρεώνονταν πολύ περισσότερο, ακόμα και περισσότερο από τα διπλάσια. Ήταν μια χρονοβόρα διαδικασία. Ο καθορισμός του κόστους μπορεί να διαρκούσε αρκετά χρόνια και, στο μεταξύ, ο δικαιούχος πλήρωνε ένα αντίτιμο κάθε μήνα, έναντι. Δεν ήταν ασυνήθιστο δικαιούχοι ή σύλλογοι οικιστών να ισχυρίζονται ότι η κατοικία τους ή ο οικισμός τους έχει κακοτεχνίες και να διεκδικούν χαμηλότερο αντίτιμο, αφότου είχαν ήδη μετακομίσει. Την τελευταία δεκαετία, οι, πολύ λιγότεροι, εργαζόμενοι του πρώην ΟΕΚ (και αναλογικά, ακόμα λιγότεροι μηχανικοί) που έχουν παραμείνει στη ΔΥΠΑ ουσιαστικά διαχειρίζονται μόνο ανοιχτές υποθέσεις. Από τη φύση των ρυθμίσεων που θεσπίστηκαν στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, καταλαβαίνει κάποιος ότι η διαχείριση που ασκούσε ο οργανισμός δεν ήταν πάντα ιδανική. Πέντε χρόνια μετά το κλείσιμο, το 2017, ορίστηκε μέγιστη τιμή ανά τ.μ. για τους οικισμούς που δεν είχαν ακόμη τιμολογηθεί και ανακοινώθηκαν πολύ ευνοϊκές ρυθμίσεις για όσους ακόμη χρωστούσαν. Πολλά από τα δάνεια του ΟΕΚ ήταν "κόκκινα". Το 2018 ρυθμίστηκαν με πολύ ευνοϊκές ρυθμίσεις και με κούρεμα τόκων υπερημερίας. Ταυτόχρονα, παραμένει μέχρι σήμερα ο γρίφος της αξιοποίησης της αρκετά μεγάλης περιουσίας του πρώην ΟΕΚ: σύμφωνα με ανεπίσημους υπολογισμούς, πρόκειται για εκτάσεις τουλάχιστον 4.500 στρεμμάτων σε όλη την Ελλάδα, συνήθως δωρεές δήμων ή περιφερειών, στην πολύ μεγάλη πλειοψηφία τους εκτός σχεδίου πόλης. Ένα χωριό από το μέλλον Υπάρχει ένα "παιδί" της ελληνικής στεγαστικής πολιτικής, που σήμερα έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Βόρεια της Αθήνας, στην Πεύκη, βρίσκεται το Ηλιακό Χωριό, δηλαδή 435 κατοικίες, οργανωμένες σε κτήρια δύο, τεσσάρων και έξι ορόφων. Πρόκειται για τον δεύτερο μεγαλύτερο οικισμό του ΟΕΚ, μετά το Ολυμπιακό Χωριό με τις 2.300 κατοικίες. Το Ηλιακό Χωριό σχεδιάστηκε την περίοδο 1978 έως 1981 από το γραφείο του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Τομπάζη και κατασκευάστηκε μέχρι το 1989 με τέτοιο τρόπο ώστε τα κτήρια να είναι ενεργειακά αποδοτικά με πολλούς, καινοτόμους τρόπους. Τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 δεν υπήρχε η συζήτηση περί κλιματικής αλλαγής και ήμασταν πολύ μακριά από τους αλλεπάλληλους κύκλους των σημερινών προγραμμάτων "Εξοικονομώ". Όμως τότε ο κόσμος άφηνε πίσω του δύο μεγάλες πετρελαϊκές κρίσεις. "Tο Ηλιακό Χωριό ήταν ένα πιλοτικό έργο στα σπάργανα της ενασχόλησης με την 'ηλιακή' όπως ονομάστηκε αρχικά αρχιτεκτονική ή τον βιοκλιματικό σχεδιασμό, όπως τον αποκαλούμε σήμερα", λέει ο αρχιτέκτονας Άκης Τηλεμάχου, ο οποίος είναι σήμερα συνεργάτης του γραφείου Τομπάζη. Στο "χωριό" συνυπήρχαν συστήματα μόνωσης μαζί με, ιδιαίτερα καινοτόμα για την εποχή, "ενεργητικά συστήματα", που σχεδιάστηκαν για να παρέχουν θέρμανση και ζεστό νερό στις κατοικίες εξοικονομώντας ενέργεια. Τότε χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα τεχνολογίες όπως το αποκεντρωμένο σύστημα αντλιών θερμότητας, συλλέκτες αέρος, επίπεδοι συλλέκτες νερού, διεποχιακή αποθήκευση θερμότητας με συλλέκτες νερού και μια μεγάλη υδατοδεξαμενή όγκου 600 κυβικών μέτρων. Ηλιακό Χωριό, 2023 | Φωτογραφία: διαΝΕΟσις Τα "ενεργητικά" συστήματα αυτά είχαν σχεδιαστεί ως μια πιθανή απάντηση στις πετρελαϊκές κρίσεις: με πιο ενεργειακά αποδοτικές κατοικίες οι άνθρωποι ήταν λιγότερο εξαρτημένοι από την τιμή του πετρελαίου και από το καρτέλ του ΟΠΕΚ. Το ενδιαφέρον μάλιστα για το πόσο καλά μπορεί να λειτουργούν οι πρωτοπόρες ενεργειακές κατοικίες ήταν ευρύτερο: το γερμανικό Υπουργείο Έρευνας και Τεχνολογίας πλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του κόστους της μελέτης για την ανάπτυξη του Ηλιακού Χωριού. Αντίστοιχα, ερευνητές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης μετρούσαν, τα πρώτα χρόνια μετά τα εγκαίνια, την απόδοση των συστημάτων. Μια βόλτα στο Ηλιακό Χωριό σήμερα μαρτυρά ότι τα περισσότερα από αυτά τα συστήματα δεν δουλεύουν όπως σχεδιάστηκαν -κάποια δεν λειτούργησαν ποτέ. Στις ταράτσες των σπιτιών τα περισσότερα ηλιακά πάνελ είναι φθαρμένα. Άλλα έχουν πλέον απομακρυνθεί· οι σιδεριές στις οποίες στηρίζονταν χάσκουν γυμνές και σε κάποιες από αυτές οι κάτοικοι έχουν στερεώσει συμβατικούς ηλιακούς θερμοσίφωνες. Σποραδικά εμφανίζονται πεταμένα μονωτικά υλικά. Τελικά, το 2019 το Ηλιακό Χωριό έκανε ό,τι θεωρητικά δεν είχε ανάγκη να κάνει: συνδέθηκε με το δίκτυο του φυσικού αερίου. Γιατί όμως, παρότι η αρχική ιδέα πίσω από την κατασκευή του Ηλιακού Χωριού με τα χρόνια γινόταν ολοένα και πιο επίκαιρη, το ίδιο το χωριό φαινόταν να την εγκαταλείπει; Οι πρώτες αξιολογήσεις του ΑΠΘ διαπίστωναν ότι οι κάτοικοι, παρότι είχαν εκπαιδευτεί γύρω από τα συστήματα που είχαν τότε εγκατασταθεί, δυσκολεύονταν να τα λειτουργήσουν με σωστό τρόπο. Τοποθετούσαν έπιπλα στους νότιους τοίχους, τα οποία "έκλειναν" τους τοίχους θερμικής αποθήκευσης σε κάποια από τα κτήρια του οικισμού και έτσι τον χειμώνα τα σπίτια ήταν πιο κρύα. "Αν κάποιος αφήνει τα παντζούρια κλειστά ή την τέντα κατεβασμένη στον χώρο του 'θερμοκηπίου' κατά τη διάρκεια μιας χειμωνιάτικης μέρας ή έχει τοποθετήσει έπιπλα ή πράγματα που σκιάζουν π.χ. τον πάγκο νερού, γιατί αυξήθηκαν οι ανάγκες της οικογενείας του σε χώρους, θα υπάρξει μείωση του κέρδους θερμότητας που περιμένουμε", εξηγεί ο Άκης Τηλεμάχου. Από την άλλη πλευρά, πόσο εύκολο ήταν οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί να έχουν τον νου τους σε όλα αυτά τα άγνωστα και απαιτητικά συστήματα, ενώ παράλληλα συνέχιζαν τις δουλειές τους και τις ζωές τους; Και, όσο οι σχετικές τεχνολογίες βελτιώνονταν, γιατί δεν αναβαθμίστηκαν τα ίδια τα συστήματα; "Πέραν της συντήρησης των έργων ή της κατάρτισης των κατοίκων, έργα των οποίων η λειτουργία ή και η ίδια η φύση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εκτενή χρήση μηχανολογικών ή άλλων τεχνολογιών, κινδυνεύουν εύκολα να θεωρηθούν παρωχημένα με τους σύγχρονους ρυθμούς εξέλιξης των αντίστοιχων τεχνολογιών. Για να εξασφαλίζεται η λειτουργία τους, θα πρέπει να εξασφαλίζεται και η ενημέρωση ή η αναβάθμισή τους. Επιπλέον τα τελευταία χρόνια είχαμε σχετικά φθηνή ενέργεια", λέει ο Άκης Τηλεμάχου. Ωστόσο, θα ήταν άδικο το αποτύπωμα του Ηλιακού Χωριού να περιοριστεί μόνο στα συστήματα που δεν λειτούργησαν. Είναι σίγουρα ενδιαφέρον, ίσως το πιο ενδιαφέρον, ότι το ελληνικό κράτος έκανε μια τέτοια υπέρβαση. Είχε την ικανότητα να φανταστεί και να προκρίνει, ακόμη και κατ’ εξαίρεση της συνηθισμένης δραστηριότητας του ΟΕΚ, την κατασκευή ενός τέτοιου οικισμού εκείνη την περίοδο. Πέρα από αυτό, το Ηλιακό Χωριό παραμένει περισσότερο από 30 χρόνια αργότερα ένας ζωντανός οικισμός. Τα κτήρια έχουν σωστό προσανατολισμό, είναι οργανωμένα σε κομψά οικοδομικά τετράγωνα με επαρκή δημόσιο χώρο, με πλατείες και αίθρια -πράγματα τα οποία σπανίζουν στις ελληνικές πόλεις. Είναι επίσης πιθανό να συνέβαλε στο "ζωντάνεμα" ολόκληρης της περιοχής. Περπατώντας από το Μαρούσι προς την τοποθεσία του, επί πολλά οικοδομικά τετράγωνα τα περισσότερα κτήρια φαίνεται να έχουν χτιστεί τουλάχιστον μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1980, παράλληλα ή αργότερα από τον οικισμό. Όπως ένας μυς του ανθρώπινου σώματος, έτσι και μια κρατική υπηρεσία, αν μείνει αδρανής για πολύ καιρό ατροφεί. Μετά το κλείσιμο του ΟΕΚ το 2012 και τη μη αντικατάστασή του από κάτι άλλο, το ελληνικό κράτος έχασε τη δυνατότητα να "τρέχει" αντίστοιχα έργα. Δεν μπορεί πια να ασκεί στεγαστική πολιτική και, μέσα από αυτή, να επιδρά θετικά στην ανάπτυξη των πόλεων, να φαντάζεται ένα βιώσιμο μέλλον και να προσαρμόζεται σε αυτό. Ηλιακό Χωριό, 2023 | Φωτογραφία: διαΝΕΟσις ------- Μετά από μια δεκαετία χωρίς στεγαστική πολιτική, ήρθε μια δύσκολη στεγαστική κρίση. Πώς μπορεί να σχεδιαστούν τα κατάλληλα μέτρα από το μηδέν, αποφεύγοντας τα λάθη του παρελθόντος; Ποιος θα τα εφαρμόσει, πόσοι και ποιοι άνθρωποι; Πόσα χρήματα χρειάζονται και πώς μπορεί να βρεθούν, αλλά και να έχουν τον μικρότερο δυνατό δημοσιονομικό αντίκτυπο; Και, τελικά, μετά την εμπειρία των μνημονίων, μπορεί να ξαναβρεί το ελληνικό κράτος την ικανότητά του να υπερβεί την εποχή του, αυτή τη φορά με επιτυχία; Είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα, το να γίνουν οι παραπάνω ερωτήσεις και να απασχολήσουν τον δημόσιο διάλογο. Όμως, πώς μπορεί να μοιάζουν οι απαντήσεις; Σε αυτό το σημείο, είναι χρήσιμο κάποιος να στρέψει το βλέμμα του έξω από τη χώρα, στην υπόλοιπη Ευρώπη. Διαφορετικές χώρες έχουν άλλους τρόπους να ασκούν στεγαστική πολιτική, οι οποίοι σχηματίστηκαν σε διαφορετικές συνθήκες. Είναι δύσκολο, και πιθανόν καταδικασμένο να αποτύχει, τα μέτρα που πήρε μια χώρα να μεταφερθούν αυτούσια στο περιβάλλον μιας άλλης. Όμως, οι διαφορετικές οπτικές πάνω στο ζήτημα της στέγασης φανερώνουν τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν και τις επιλογές που υπάρχουν. Ενοικιαζόμενες κοινωνικές κατοικίες στην Αυστρία Το 1995 ο "starchitect" Ζαν Νουβέλ, που μεταξύ άλλων έχει σχεδιάσει τη Φιλαρμονική του Παρισιού και την επέκταση του Εθνικού Μουσείου Τέχνης στη Μαδρίτη, παρέδωσε τα σχέδιά του για την αναμόρφωση του πρώτου από τους τέσσερις πύργους του Gasometer. Σχεδόν ταυτόχρονα, ακόμη τρεις αυστριακοί αρχιτέκτονες παρέδωσαν αντίστοιχα σχέδια για τους υπόλοιπους τρεις πύργους. Τα Gasometers, τέσσερις μεγάλες, κυκλικές δεξαμενές γκαζιού (με ύψος 70 και διάμετρο 60 μέτρα η καθεμία) κοντά στο κέντρο της Βιέννης χτίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Όμως, στα μέσα της δεκαετίας του 1990 ήταν έρημες ήδη επί περισσότερα από 30 χρόνια. Τα σχέδια του Νουβέλ και των υπόλοιπων αρχιτεκτόνων προέβλεπαν την αναμόρφωση των δεξαμενών σε χώρους συναυλιών, εμπορικά κέντρα, κινηματογράφους, γυμναστήρια, φοιτητικές εστίες και κατοικίες. Το έργο ολοκληρώθηκε τελικά έξι χρόνια αργότερα και μεταμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό ολόκληρη την περιοχή. Σήμερα, αποτελεί από μόνο του μια ζωντανή γειτονιά όπου κινούνται καθημερινά ή κατοικούν περισσότεροι από 4.000 άνθρωποι. Ο χώρος έχει αποκτήσει πλέον και τουριστικό ενδιαφέρον: εκεί πραγματοποιούνται τακτικά ξεναγήσεις για όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα για τις παλιές δεξαμενές και για την ανάπλασή τους. Ωστόσο, αξίζει κάποιος να σταθεί λίγο περισσότερο στις κατοικίες μέσα στα Gasometers. Από τις 800 συνολικά κατοικίες, οι περισσότερες, περίπου 600, είναι κοινωνικές κατοικίες. Ιδιοκτήτης είναι ο δήμος της Βιέννης και τα διαμερίσματα διατίθενται για ενοικίαση σε δικαιούχους των αντίστοιχων προγραμμάτων κοινωνικής στέγασης. Οι ενοικιαζόμενες κοινωνικές κατοικίες είναι κάτι μάλλον συνηθισμένο στην Αυστρία. Στη Βιέννη, μια πόλη 1,9 εκατομμυρίων κατοίκων, ο δήμος καθώς και κάποιοι μη κερδοσκοπικοί συνεταιρισμοί διαχειρίζονται περίπου 200.000 ενοικιαζόμενες κοινωνικές κατοικίες. Σε ολόκληρη τη χώρα, 1 στις 5 κατοικίες είναι ενοικιαζόμενη κοινωνική κατοικία, ενώ η Αυστρία είναι μία από τις μόλις έξι χώρες του ΟΟΣΑ όπου, από το 2010 μέχρι το 2018, το ποσοστό αυτών των κατοικιών αναλογικά με το σύνολο αυξήθηκε. Τα κριτήρια για τους δικαιούχους ενοικίασης κοινωνικών κατοικιών είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρα: έχει υπολογιστεί ότι περιλαμβάνουν τη μεγάλη πλειοψηφία, περίπου 80%, των νοικοκυριών στη χώρα. Οι τέσσερις πύργοι του Gasometer | Πηγή: Shutterstock "Το σύστημα κοινωνικής στέγασης στην Αυστρία άρχισε με την εκβιομηχάνιση", εξηγεί η πρέσβης της χώρας στην Αθήνα, Ερμίνε Πόπελερ. "Σε κάποια μέρη, όπως στη Στυρία, η ανάπτυξη αυτή συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τη βιομηχανία: εκεί υπήρχε μεγάλη ανάγκη για εργάτες στα ορυχεία. Από την άλλη πλευρά, η Βιέννη, ως έδρα του οίκου των Αψβούργων στις αρχές του 19ου αιώνα ήταν πολύ ελκυστική για τους ανθρώπους να μείνουν και να εργαστούν. Επομένως δημιουργήθηκε και εκεί μια σημαντική ανάγκη για στέγαση. Η πόλη της Βιέννης αποφάσισε τότε να αρχίσει το σύστημα της κοινωνικής κατοικίας ενώ, παράλληλα, δημιουργήθηκαν και οι πρώτοι συνεταιρισμοί". Πώς λειτουργεί όμως στην πράξη ένα τόσο παλιό σύστημα, όπου η παρέμβαση του κράτους είναι τόσο σημαντική; Πώς οργανώνεται; "Η κάθε πόλη έχει τα δικά της κριτήρια για τους δικαιούχους", εξηγεί η Ερμίνε Πόπελερ. "Οι εκατοντάδες μη κερδοσκοπικοί συνεταιρισμοί στέγης χρηματοδοτούνται μέσω ειδικών δανείων από στεγαστικές τράπεζες. Εισπράττουν επίσης εισφορές από τους δήμους και φυσικά εισπράττουν τα ενοίκια που πληρώνουν οι δικαιούχοι. Με αυτό τον τρόπο έχουν κεφάλαιο που το χρησιμοποιούν για τη διαχείριση των κατοικιών και για τις απαραίτητες επενδύσεις σε υποδομές". Παρότι η Αυστρία επιδοτεί κάποια δάνεια ή σπανιότερα παρέχει χρηματοδότηση για την απόκτηση σπιτιού σε πολύ φτωχά νοικοκυριά, η βάση της αυστριακής στεγαστικής πολιτικής είναι οι ενοικιαζόμενες κοινωνικές κατοικίες. Είναι μάλλον αναμενόμενο ότι τα ενοίκια, που καθορίζονται κυρίως από την περιοχή και από το κόστος κατασκευής της κοινωνικής κατοικίας είναι αισθητά χαμηλότερα από αυτά της ελεύθερης αγοράς. Πρόκειται για μια παράλληλη αγορά ακινήτων. Επηρεάζει άραγε αυτό τις τιμές στην ελεύθερη αγορά; "Σίγουρα, υπάρχει μια σύνδεση της κρατικά επιδοτούμενης αγοράς κατοικίας με την ελεύθερη", λέει η Ερμίνε Πόπελερ. "Αυτό βέβαια δεν ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις. Για παράδειγμα, οι τιμές των πολυτελών κατοικιών ακολουθούν τη διεθνή αγορά πολυτελών κατοικιών χωρίς να επηρεάζονται από ό,τι συμβαίνει στην κοινωνική κατοικία". Συνδυασμός πολλών παρεμβάσεων στη Γαλλία ΗΓαλλία είναι κι αυτή μια χώρα με ιδιαίτερα ανεπτυγμένο σύστημα ενοικιαζόμενων κοινωνικών κατοικιών: περίπου 14% του συνόλου των κατοικιών στη χώρα λειτουργούν με αυτό τον τρόπο. Ωστόσο, η χρηματοδότηση του συστήματος διαφέρει από την αντίστοιχη της Αυστρίας. "Υπάρχει ένας ειδικός μηχανισμός, το 1% των μισθών για τη στέγη", λέει ο Γάλλος πολεοδόμος, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα real estate του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, Αρτούρ Ακολέν. "Πλέον βέβαια η εισφορά για την κοινωνική κατοικία έχει μειωθεί στο 0,45%, αλλά έχει μείνει το όνομα. Αυτό το ποσοστό κρατείται από όλους τους μισθούς που πληρώνονται στη χώρα από επιχειρήσεις ενός μεγέθους και πάνω, και παρέχει κεφάλαιο στην ενοικιαζόμενη κοινωνική κατοικία. Ένα μικρότερο μέρος του χρησιμοποιείται για την υποστήριξη της αγοράς κατοικίας. Οι επιχειρήσεις έχουν επίσης κάποιο λόγο στο πώς μοιράζονται αυτά τα χρήματα και κάποιες φορές ζητούν επιπλέον προνόμια για τους εργαζόμενους του κλάδου τους". Πρόκειται επίσης για ένα σύστημα νεότερο από αυτό της Αυστρίας. Σχεδόν ταυτόχρονα με την ανοικοδόμηση μετά τον πόλεμο, οι Γάλλοι μετακινήθηκαν μαζικά από την περιφέρεια προς τις πόλεις, δημιουργώντας έτσι νέες ανάγκες στέγασης. Για να ικανοποιηθούν οι νέες ανάγκες, τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 οι αρχές κατασκεύασαν τεράστια συγκροτήματα κοινωνικών κατοικιών με εκατοντάδες διαμερίσματα το καθένα στα προάστια των γαλλικών πόλεων. Πολλά από αυτά τα συγκροτήματα εξελίχθηκαν σε γκέτο. "Παρότι έχουν γίνει νεότερες επενδύσεις στην εκ νέου ανάπτυξη, είναι γεγονός ότι σε πολλά από αυτά τα πρώτα συγκροτήματα σήμερα υπάρχει φτώχεια και παραβατικότητα", εξηγεί ο Αρτούρ Ακολέν. Ωστόσο, η ιστορία δεν τελειώνει εκεί. Από τις περίπου 5 εκατομμύρια κοινωνικές κατοικίες που λειτουργούν στη Γαλλία, πολλές, περίπου 2 εκατομμύρια, προστέθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια. "Πρόκειται συνήθως για πιο μικρά συγκροτήματα 10, 20 ή 30 διαμερισμάτων, διάσπαρτα σε περιοχές των πόλεων, ακόμα και σε πιο ακριβές περιοχές στο κέντρο του Παρισιού. Γίνεται μεγάλη προσπάθεια πλέον να πραγματοποιούνται μικρότερα έργα, πιο ενταγμένα στην κάθε περιοχή όπου αναπτύσσονται. Επιπλέον, και τα μεγαλύτερα καινούργια έργα διαθέτουν κατοικίες τόσο στην ελεύθερη αγορά όσο και στην κρατικά επιδοτούμενη", λέει ο Αρτούρ Ακολέν και αναφέρεται σε ένα έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη, στη συνοικία Clichy-Batignolles στο Παρίσι. Στον χώρο ενός παλιού αμαξοστασίου, σε μια έκταση 540 στρεμμάτων στο 17ο διαμέρισμα του Παρισιού λειτουργούν ήδη τα νέα δικαστήρια, ένας ουρανοξύστης ύψους 160 μέτρων που σχεδίασε ο Ρέντσο Πιάνο. Απέναντι από τα δικαστήρια, γύρω από ένα μεγάλο πάρκο 100 στρεμμάτων όπου βρίσκονται τρία κρατικά θέατρα, γραφεία, σχολεία και καταστήματα, κατασκευάζονται 3.400 κατοικίες, με τις μισές από αυτές να ενοικιάζονται, ή να είναι προγραμματισμένο να ενοικιαστούν ως κοινωνικές κατοικίες. Οι δικαιούχοι επιλέγονται με πολλά, διαφορετικά κριτήρια ανά περιοχή και για ένα τέτοιο καινούργιο διαμέρισμα σε ελκυστική τοποθεσία η αναμονή μέχρι να μετακομίσουν στο νέο σπίτι τους μπορεί να ξεπεράσει τα πέντε χρόνια. Η συνοικία Clichy-Batignolles στο Παρίσι | Πηγή: https://www.parisetmetropole-amenagement.fr/sites/default/files/2022-05/plan_du_projet_version_web_101017.pdf Φυσικά, το να υπάρχουν κοινωνικές κατοικίες σε δημοφιλείς περιοχές δεν έχει μόνο θετικά. Έφερε και ένα περίεργο είδος παραβατικότητας: "Ο γαλλικός Τύπος έχει γράψει για περιπτώσεις δικαιούχων που νοίκιαζαν 'δεύτερο χέρι' κοινωνικές κατοικίες μέσω Airbnb και βεβαίως πλήρωσαν πρόστιμο. Μετά από αυτές τις περιπτώσεις οι δήμοι έθεσαν κάποιους επιπλέον περιορισμούς", λέει ο Αρτούρ Ακολέν. Ταυτόχρονα, με την ενοικίαση σπιτιών, το γαλλικό κράτος δίνει επίσης ένα αρκετά σημαντικό επίδομα ενοικίου, το οποίο δικαιούνται περίπου τα μισά νοικοκυριά που ζουν στο ενοίκιο, ακόμα και στις κοινωνικές κατοικίες. Το επίδομα αυτό κυμαίνεται από το ένα τρίτο έως το μισό του συνόλου του ενοικίου. Σε κάποιο βαθμό όλα αυτά τα μέτρα, μαζί με άλλους παράγοντες, είναι πιθανό να αποδίδουν: το ποσοστό των ενοικιαστών που πληρώνουν περισσότερο από το 40% του εισοδήματός τους στο ενοίκιο είναι σχετικά μικρό -8% στις πόλεις, 3% στην περιφέρεια. Ωστόσο, παρότι το γαλλικό σύστημα είναι σε κάποιο βαθμό αυτοχρηματοδοτούμενο -λόγω του "1% των μισθών για τη στέγη"- είναι επίσης ιδιαίτερα παρεμβατικό και πολυδάπανο. Θα μπορούσε να είναι διαφορετικά; "Δεν υπάρχει μαγική λύση", εκτιμάει ο Αρτούρ Ακολέν. "Η στέγη είναι ακριβή και είναι επίσης ακριβό να συντηρηθεί. Αν θέλεις να είναι σε μια καλή τοποθεσία, η τιμή της γης είναι επίσης ακριβή. Επομένως πρέπει να βρεις τρόπους να βγαίνει αυτή η εξίσωση, πράγμα που σημαίνει τη δέσμευση σημαντικών πόρων. Στις ΗΠΑ, όπου ζω και εργάζομαι, κυκλοφορεί πολύ η ιδέα ότι αν κάνεις την αγορά να λειτουργήσει ή αν βρεις τα κατάλληλα κίνητρα δεν χρειάζεται να ξοδέψεις τόσα πολλά. Όμως, όταν σε κάθε περίπτωση το εισόδημα του νοικοκυριού δεν επαρκεί για να πληρώσει το κόστος της στέγης, πρέπει να βρεις κάποιον τρόπο να το επιδοτήσεις. Αυτός ο τρόπος μπορεί να είναι, λίγο ή πολύ, έμμεσος αλλά και αυτό ακόμα κοστίζει". Η διαφορετική περίπτωση της Ισπανίας Ησυζήτηση με την Ισπανίδα Κλάρα Μαρτίνεζ-Τολεδάνο, επίκουρη καθηγήτρια χρηματοοικονομικών στο Imperial College του Λονδίνου έφτασε κάποια στιγμή στα επιδόματα ενοικίου. "Έχω αμφιβολίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα των επιδομάτων ενοικίου", λέει. "Οι ιδιοκτήτες, εφόσον γνωρίζουν ότι οι ενοικιαστές λαμβάνουν το επίδομα, έχουν την επιλογή να το ενσωματώσουν αργά ή γρήγορα στο ποσό του ενοικίου. Έτσι είναι πιθανό το επίδομα, ή ένα μέρος του, να καταλήγει τελικά στον ιδιοκτήτη και όχι στον ενοικιαστή που αντιμετωπίζει βασικά το πρόβλημα". Τα αντίστοιχα επιδόματα ενοικίου θεσπίστηκαν σχετικά πρόσφατα στην Ισπανία και, προς το παρόν, καλύπτουν μόνο κάποια χαμηλά εισοδήματα και ένα μικρό μέρος του ενοικίου, ειδικά στις πόλεις. "Τελικά, το μέτρο δεν επηρέασε πολλούς ανθρώπους επειδή υπάρχουν όλοι αυτοί οι περιορισμοί", λέει η Μαριόνα Σεγκού, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο CY Cergy στο Παρίσι, η οποία έχει ασχοληθεί εκτενώς με το θέμα της στέγασης. "Το μέτρο αυτό είχε μάλιστα και συγκεκριμένο προϋπολογισμό, οπότε πολλοί το ζήτησαν αλλά κάποια στιγμή τελείωσαν τα χρήματα και χρειάστηκε να βρεθούν νέοι πόροι". Η Ισπανία, όπως και η Ελλάδα, με τα μέτρα που θέσπισε διαχρονικά, ενθάρρυνε τους ανθρώπους να αποκτήσουν ή να χτίσουν σπίτι, και όχι να νοικιάσουν. "Η αγορά σπιτιού είναι κάπως σαν 'το ισπανικό όνειρο', κάθε Ισπανός ονειρευόταν να έχει ένα σπίτι", εξηγεί η Μαριόνα Σεγκού. "Υπάρχει μια παροιμία στα ισπανικά που λέει ότι 'τα τούβλα δεν πέφτουν ποτέ' εννοώντας ότι η επένδυση σε ένα σπίτι είναι πάντα καλή, επειδή είναι ασφαλής. Αλλά δεν είναι μόνο μια ασφαλής επένδυση, είναι και κερδοφόρα. Αυτή την κουλτούρα την ενθάρρυναν επίσης οι κυβερνήσεις. Αυτά φυσικά τα λέγαμε πριν από την κρίση. Η Ισπανία υπέφερε πολύ την προηγούμενη δεκαετία από μια φούσκα στην κατασκευή κατοικιών και στα στεγαστικά δάνεια, η οποία έσκασε με μαζικούς πλειστηριασμούς". Αφού οι Ισπανοί ήθελαν να γίνουν ιδιοκτήτες, οι κυβερνήσεις τούς βοηθούσαν. Η στεγαστική πολιτική του κράτους ήταν κι αυτή προσανατολισμένη στην ιδιοκτησία. Το κράτος κυρίως επιδοτούσε δάνεια και έχτιζε σπίτια τα οποία αργότερα παραχωρούσε σε δικαιούχους. Σήμερα, τρεις στους τέσσερις Ισπανούς έχουν ιδιόκτητο σπίτι, ποσοστό επίσης αντίστοιχο με το ελληνικό (73%) και αρκετά υψηλότερο από της Αυστρίας (54%) και της Γαλλίας (65%). Αντίστοιχα, οι ενοικιαζόμενες κοινωνικές κατοικίες είναι σχετικά ανύπαρκτες (λιγότερο από 2% του συνόλου των κατοικιών). "Το γεγονός ότι μέχρι πολύ πρόσφατα οι κοινωνικές κατοικίες ήταν προς πώληση και όχι προς ενοικίαση δημιούργησε πρόβλημα", λέει η Μαριόνα Σεγκού. "Ουσιαστικά, αυτό έδωσε τη δυνατότητα σε κάποιους να αγοράσουν σπίτι σε χαμηλή τιμή ως δικαιούχοι, και μετά από 30 χρόνια οι ίδιοι ή τα παιδιά τους μπορούσαν να πουλήσουν το σπίτι στην τιμή της αγοράς και να έχουν μεγάλο κέρδος. Αυτό φυσικά συμφέρει τους δικαιούχους, αλλά με αυτό τον τρόπο το κράτος χάνει σταδιακά όλες τις μονάδες κοινωνικής κατοικίας και εξαναγκάζεται να χτίζει συνεχώς". Το 2021, η Ισπανία άλλαξε λίγο τη στρατηγική της και περιέλαβε στο σχέδιό της για το Ταμείο Ανάκαμψης ένα φιλόδοξο έργο ανάπτυξης 20.000 ενεργειακά αποδοτικών κοινωνικών κατοικιών που θα διατεθούν προς ενοικίαση ως κοινωνικές κατοικίες. Εν πολλοίς πρόκειται για ακίνητα της Sareb, της κρατικής τράπεζας ("bad bank") στην οποία κατέληξαν χιλιάδες ακίνητα που εκπλειστηριάστηκαν την προηγούμενη δεκαετία. Ωστόσο, η Μαριόνα Σεγκού διατηρεί τις αμφιβολίες της: "Είναι πολύ πιθανό τα σπίτια αυτά να βρίσκονται σε περιοχές όπου οι άνθρωποι δεν θέλουν να ζήσουν. Είναι ένα θέμα που επανέρχεται συνέχεια στον δημόσιο διάλογο, ότι υπάρχουν τρία εκατομμύρια άδεια σπίτια στην Ισπανία. Ναι, αυτό ισχύει αλλά αυτά τα σπίτια ίσως να μην είναι στις μεγάλες πόλεις ή στα περίχωρά τους. Υπάρχει αναντιστοιχία με τις ανάγκες. Θα εκπλαγώ αν από τις 20.000 κατοικίες της 'bad bank' οι μισές είναι σε περιοχές με κάποια ζήτηση. Ακόμα και αν είναι, οι 20.000 κατοικίες για τα δεδομένα της Ισπανίας είναι ένας πολύ μικρός αριθμός για να κάνει κάποια αισθητή διαφορά". ­ Διαβάστε Μια Συνοπτική Παρουσίαση Της Έρευνας (PDF) Το θέμα της στέγασης βρίσκεται σταθερά ψηλά στον ισπανικό δημόσιο διάλογο. Ωστόσο, ακόμη και μετά τις αυξήσεις των τελευταίων ετών οι Ισπανοί, κατά μέσο όρο, δεν πληρώνουν τόσο πολλά, όσο π.χ. οι Έλληνες, για στέγαση: πληρώνουν 11% του εισοδήματός τους (έναντι 34%) στις πόλεις. Όμως, οι πιο νέοι και οι πιο φτωχοί, αντιμετωπίζουν δυσανάλογο πρόβλημα, ειδικά σε περιοχές που για διάφορους λόγους οι τιμές αυξάνονται με πολύ γρήγορο ρυθμό. Αυτή η συνθήκη δημιούργησε σημαντική πίεση για τη ρύθμιση των πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης, αφού συνέπεσε χρονικά με την εξάπλωσή τους. Η Μαριόνα Σεγκού συμμετείχε σε μια ερευνητική ομάδα που επιχείρησε να μετρήσει τον αντίκτυπο της εισόδου του Airbnb στη Βαρκελώνη το 2015. Η μελέτη αυτή πράγματι διαπίστωσε (στατιστικά) σημαντική αύξηση των ενοικίων μετά την έλευση του Airbnb. Η αύξηση αυτή μάλιστα ήταν τριπλάσια στις πολύ τουριστικές περιοχές, δηλαδή εκείνες με πολλές καταχωρήσεις στην πλατφόρμα. "Φαίνεται ότι το Airbnb αύξησε τις τιμές, αλλά όχι εξωπραγματικά. Από ερευνητική σκοπιά μπορούμε να πούμε ότι σίγουρα παρατηρούμε μια αύξηση, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι το Airbnb προκάλεσε το σύνολο της αύξησης των ενοικίων την ίδια περίοδο. Κάποιοι χρησιμοποίησαν την έρευνά μας για να πουν 'είδατε η επίδραση δεν είναι τόσο μεγάλη, δεν πρέπει να ανησυχούμε τόσο'. Άλλοι είπαν 'βλέπετε κάτι υπάρχει εδώ, πρέπει να παρέμβουμε'", λέει η Μαριόνα Σεγκού. Ωστόσο, ο διάλογος για την επίδραση των πλατφορμών είναι ακόμη ζωηρός και οι ειδικοί δεν έχουν καταλήξει με κάποια βεβαιότητα σε ένα συμπέρασμα. Την ίδια στιγμή, πολλές πόλεις δεν έχουν τον χρόνο να περιμένουν το συμπέρασμα -η μεγάλη άνοδος των ενοικίων τις έχει οδηγήσει στο να επιβάλλουν περιορισμούς σε τουριστικές περιοχές. Μία από αυτές τις πόλεις είναι η Βαρκελώνη. Τον Σεπτέμβριο του 2020, η τοπική κυβέρνηση της Καταλονίας επέβαλε περιορισμούς στο ύψος του ενοικίου που μπορούν να ζητήσουν οι ιδιοκτήτες από τους ενοικιαστές τους σε κάποιες τουριστικές περιοχές της περιφέρειας, ανάμεσά τους και το κέντρο της Βαρκελώνης. Ο περιορισμός παρέμεινε σε ισχύ μόνο ενάμιση χρόνο, μέχρι τον περσινό Μάρτιο, καθώς έπειτα κατέπεσε στο ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο. Η σχετικά μικρή διάρκεια των περιορισμών, καθώς και το γεγονός ότι υπήρχαν αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με τα ποσά των ενοικίων και τις νέες ενοικιάσεις σπιτιών (πρέπει να δηλώνονται υποχρεωτικά σε ηλεκτρονική πλατφόρμα) πυροδότησαν έναν ακόμη κύκλο μελετών. Σε μία από αυτές συμμετείχε η Μαριόνα Σεγκού και εξηγεί τα συμπεράσματά της: "Βρήκαμε μια σημαντική μείωση στα ενοίκια στις περιοχές που επέβαλαν τον περιορισμό, της τάξης του 5-6%. Όμως, δεν βρήκαμε μείωση του αριθμού των νέων συμβολαίων μετά τη θέσπιση των μέτρων. Οπότε δεν υπήρχε αντίκτυπος στην προσφορά, οι ιδιοκτήτες φαίνεται ότι συνέχισαν να νοικιάζουν τα σπίτια τους με τον ίδιο ρυθμό, σε λίγο χαμηλότερες τιμές. Ωστόσο, αυτά που βρίσκουμε είναι πιθανόν μια βραχυπρόθεσμη επιρροή. Κάποιος μπορεί να υποθέσει π.χ. ότι ο αντίκτυπος στην προσφορά δεν φαίνεται στον πρώτο χρόνο αλλά θα γίνει αισθητός αργότερα". ------ Όπως δείχνουν οι ιστορίες άλλων χωρών, πολλά από τα προβλήματα είναι κοινά, τουλάχιστον στην Ευρώπη. Η συγκέντρωση επενδυτικού ενδιαφέροντος σε ακίνητα στα κέντρα των πόλεων, μια δεκαετία μείωσης, στασιμότητας ή αναιμικών αυξήσεων στα εισοδήματα μετά την παγκόσμια κρίση του 2008 και η είσοδος νέων επιλογών εκμετάλλευσης των ακινήτων από τους ιδιοκτήτες τους, όπως το Airbnb, έφεραν νέα προβλήματα παντού. Ταυτόχρονα, δημιουργούνται ολοένα και πιο επιτακτικές ανάγκες ανακαινίσεων και ενεργειακής αναβάθμισης. Στην Ελλάδα, φαίνεται ότι οι ίδιες προκλήσεις είναι πιο έντονες από οπουδήποτε στην Ευρώπη. Πανοραμική άποψη της Αθήνας | Φωτογραφία: διαΝΕΟσις Οδύσσεια στην Αθήνα "Το συμπέρασμα που έβγαλα από την εμπειρία αναζήτησης σπιτιού στην Αθήνα είναι ότι αν θέλουμε σαν ζευγάρι κάποια στιγμή να μετακινηθούμε προς το κέντρο της πόλης χρειαζόμαστε και οι δύο μια δεύτερη δουλειά επειγόντως", λέει η Λίνα Γιάνναρου. Η δημοσιογράφος της "Καθημερινής" κατέγραψε πρόσφατα το σαφάρι της (ή "Οδύσσεια", όπως γράφει ο τίτλος του σχετικού άρθρου) για την εύρεση ενός διαμερίσματος στο κέντρο της Αθήνας. Περιγράφει με αρκετή λεπτομέρεια όσα είδε εκείνη την περίοδο: σπίτια με σοβαρές ελλείψεις, πλημμελώς συντηρημένα, ή και ακατάλληλα για κατοίκηση με τους ιδιοκτήτες να ζητούν δυσανάλογα υψηλά ενοίκια. Εντυπωσιάστηκε τόσο, που, όπως λέει σήμερα, αναρωτήθηκε "αν αξίζει να 'ματώσεις' οικονομικά για να βρίσκεσαι κοντά σε θέατρα, μπαρ και εστιατόρια που δεν θα έχεις χρόνο να επισκεφθείς". Δεν ήταν όμως μόνο τα σπίτια και οι τιμές που της έκαναν εντύπωση, αλλά ακόμη και η συμπεριφορά που αντιμετώπισε. "Οι μεσίτες κατέβαλαν πραγματικά ελάχιστη προσπάθεια να μου 'πουλήσουν' ένα σπίτι", θυμάται. "Έκανα δεκάδες ραντεβού, ούτε ένας δεν έκανε τηλεφώνημα follow up για να ρωτήσει εάν τελικά ενδιαφέρομαι, να συμπληρώσει κάποια πληροφορία, να προτείνει ίσως άλλο διαμέρισμα. Μέχρι σήμερα δεν έχω καταλάβει εάν ήταν επειδή είναι τόσο πολλοί οι ενδιαφερόμενοι ή επειδή, αντίθετα, αντιλαμβάνονται ότι με αυτές τις τιμές είναι δύσκολο να υπάρξει συμφωνία". Μια άσχημη εικόνα Όλα μαρτυρούν ότι δεν πρόκειται απλώς για κακή τύχη της δημοσιογράφου. Τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας αποτυπώνουν με σαφήνεια την αύξηση: ο δείκτης των τιμών των διαμερισμάτων φαίνεται ότι θα κλείσει για το 2022 κατά περισσότερο από 10% αυξημένος, συγκριτικά με το 2021 (τα στοιχεία είναι προσωρινά και εκκρεμεί το τέταρτο τρίμηνο). Στα νέα διαμερίσματα, πενταετίας, στην Αθήνα, η αύξηση μπορεί να ξεπεράσει το 13%. Αλλά και το 2021, η αύξηση συγκριτικά με το 2020 ήταν μικρότερη, αλλά σημαντική: περίπου 7,5% στο σύνολο της χώρας. Η ιστοσελίδα "σπιτόγατος", όπου καταχωρίζονται μαζικά αγγελίες ακινήτων προς πώληση και ενοικίαση, δημοσιεύει αναλυτικά στοιχεία για τις τιμές ανά περιοχή. Δεν είναι επίσημα στοιχεία, αλλά είναι πολύ πιθανό να είναι ενδεικτικά. Σε 48 από τις 62 περιοχές για τις οποίες δημοσιεύονται δεδομένα (περίπου ταυτίζονται με τις Περιφερειακές Ενότητες) σημειώθηκε αύξηση των ενοικίων το τελευταίο τρίμηνο του 2022, συγκριτικά με την ίδια εποχή το 2021. Σε δεκατέσσερις από αυτές η αύξηση ξεπερνάει το 10%. Στην Αρκαδία, στο Κιλκίς, στο Λασίθι και στη Μεσσηνία η αύξηση των ενοικίων, στις αγγελίες του σπιτόγατου, ξεπερνάει το 20%. Από αυτές τις τέσσερις περιοχές μόνο το Κιλκίς "πέφτει" κάτω από τα 5 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Από την άλλη πλευρά, είναι δύσκολο, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε οποιαδήποτε χώρα, τα εισοδήματα και ειδικά οι μισθοί να ακολουθήσουν αντίστοιχους ρυθμούς αύξησης. Επιπλέον, η κρίση της προηγούμενης δεκαετίας παραμένει αισθητή στα εισοδήματα των Ελλήνων. "Βγαίνοντας από την κρίση, η αγορά κατοικίας και ακινήτων έγινε αντικείμενο ενδιαφέροντος για ξένους επενδυτές. Αυτό οδήγησε τις τιμές της αγοράς και των ενοικίων προς τα πάνω", λέει ο Θωμάς Μαλούτας. "Τα εισοδήματα όμως δεν ακολούθησαν την ίδια πορεία, οπότε η ψαλίδα άνοιξε ακόμη περισσότερο. Αυτό έχει δημιουργήσει στεγαστικά ζητήματα με αρκετή οξύτητα". Ωστόσο, είναι σημαντικό, ερμηνεύοντας τα παραπάνω στοιχεία να έχει κάποιος κατά νου το υψηλό ποσοστό ιδιοκτησίας, περίπου 73% του πληθυσμού. Επίσης, τα ακίνητα αποτελούν, κατά μέσο όρο, το 70% της περιουσίας ενός νοικοκυριού. Επομένως, η μεγάλη πλειοψηφία, σχεδόν 3 στους 4 βλέπουν τα τελευταία χρόνια την αξία της περιουσίας τους να αυξάνει, χωρίς συνήθως να αντιμετωπίζουν το ψυχολογικό βάρος της "Οδύσσειας" αναζήτησης σπιτιού. Το 63% μένει στην ιδιόκτητη κατοικία του. Τι συμβαίνει όμως με τους υπόλοιπους, με το 27% που δεν είναι ιδιοκτήτες και με όσους δεν μένουν στο σπίτι τους; Τα πράγματα εκεί είναι πραγματικά δύσκολα. Σύμφωνα με τη Eurostat, τα ελληνικά νοικοκυριά που δεν ιδιοκατοικούν πληρώνουν για στέγαση το μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους μεταξύ των χωρών της ΕΕ, περίπου 37%. Περίπου 1 στα 3 νοικοκυριά που ζουν στις πόλεις πληρώνουν ακόμη πιο πολλά, περισσότερο από 40% του εισοδήματός τους για στέγαση -επίσης το πιο μεγάλο ποσοστό στην Ευρώπη. Το πρόβλημα είναι ακόμα πιο έντονο για τα πιο φτωχά νοικοκυριά. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το φτωχότερο 20% των ελληνικών νοικοκυριών πληρώνει 43% (διάμεση τιμή) του εισοδήματός του στο ενοίκιο. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου Eteron, 3 στους 4 ενοικιαστές ηλικίας 18 έως 44 ετών δηλώνουν ότι το ενοίκιο που πληρώνουν τους προκαλεί άγχος. Πέρα από το άμεσο πρόβλημα της στέγασης για ένα αξιοσημείωτο μέρος του πληθυσμού, η κατάσταση αυτή έχει δημιουργήσει και άλλα, λιγότερο προφανή προβλήματα. Ένα από αυτά είναι η ανισότητα: οι ιδιοκτήτες βλέπουν την περιουσία τους να αποκτά μεγαλύτερη αξία, ενώ την ίδια ώρα οι ενοικιαστές δυσκολεύονται και αγχώνονται ολοένα και περισσότερο. Είναι επίσης πιθανό η αύξηση των ενοικίων να αφορά δυσανάλογα τους νέους και, με αυτό τον τρόπο να επιδεινώνει το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Οι Έλληνες εγκαταλείπουν το πατρικό τους κατά μέσο όρο μετά τα 29, δηλαδή αργότερα από τον μέσο Ευρωπαίο (στα 26,5). Το ποσοστό των νέων 25 έως 34 ετών που ιδιοκατοικούν έμεινε περίπου μισό μέσα σε 13 χρόνια, από το 2005 μέχρι το 2018. Στη δημοσκόπηση του Eteron, 1 στους 10 ενοικιαστές απάντησε ότι το ζήτημα των ενοικίων τον αναγκάζει να αναβάλει τη δημιουργία οικογένειας ή την απόκτηση παιδιών. Διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας | Φωτογραφία: διαΝΕΟσις Οι πιθανές λύσεις Ηκρίση φαίνεται ότι είναι αρκετά βαθιά και ότι δεν θα λυθεί εύκολα. Υπάρχουν όμως λύσεις; Υπάρχουν μέτρα που μπορούν να κάνουν κάποια διαφορά; Με το τέλος του ΟΕΚ το 2012, και με την κατάργηση των εισφορών που τον συντηρούσαν, η στεγαστική πολιτική στην Ελλάδα έπεσε στο κενό. Η απουσία της είναι πιθανό να συνέβαλε στη σημερινή δύσκολη κατάσταση. Πώς μπορεί όμως να μοιάζει μια σύγχρονη στεγαστική πολιτική; Πού χρειάζεται να έχουν το βλέμμα τους όσοι θα τη σχεδιάσουν; Μια προφανής κατεύθυνση είναι τα άδεια κτήρια. Σύμφωνα με την προηγούμενη απογραφή, του 2011, το 35% του συνόλου των κατοικιών στην Ελλάδα, 2,2 εκατομμύρια κατοικίες, ήταν κενές -οι 600.000 από αυτές στην Αττική. Αν εξαιρέσει κάποιος εξοχικά ή δεύτερες κατοικίες, μένουν 900.000 κατοικίες και 314.000 στην Αττική. Πιο πρόσφατα στοιχεία, που προέρχονται από την ΑΑΔΕ και έχει δημοσιοποιήσει η κυβέρνηση, συνηγορούν σε μια παρόμοια τάξη μεγέθους: 770.000 κενές κατοικίες (όπως δηλώνονται στο Ε2) σε όλη την Ελλάδα. Μια καλύτερη και πιο συστηματική καταγραφή αυτών των εκατοντάδων χιλιάδων σπιτιών μπορεί να δείξει περισσότερα για τις προοπτικές αξιοποίησής τους: Σε ποια κατάσταση βρίσκονται; Πού ακριβώς βρίσκονται; Τι ζήτηση υπάρχει για τις περιοχές στις οποίες βρίσκονται; "Η αξιοποίηση των κενών κατοικιών είναι ένα κομβικό σημείο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στέγασης", λέει ο επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης. "Αλλά είναι και η βέλτιστη πρακτική, δεδομένων των περιορισμών που εκ των πραγμάτων θα θέσει η κλιματική μετάβαση στο συνολικό κτηριακό απόθεμα. Η Ελλάδα έχει, άλλωστε, τον υψηλότερο αριθμό κατοικιών ανά κάτοικο μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Η συγκράτηση των τιμών θα έρθει και από την ενεργοποίηση της προσφοράς". Ένα ακόμη βασικό σημείο σχετίζεται με την εισαγόμενη ζήτηση και τις πλατφόρμες σαν το Airbnb. Το 2019, το Airbnb είχε ξεπεράσει τα 125.000 καταχωρισμένα καταλύματα σε όλη την Ελλάδα. Παρότι ισχύει από το 2017 η υποχρέωση δήλωσης των εισοδημάτων από πλατφόρμες και, σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχει όριο ημερών που μπορεί κάποιος να διαθέσει το ακίνητό του στην πλατφόρμα, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι μπορούν να γίνουν περισσότερα. "Η βραχυχρόνια μίσθωση έχει μπει πάρα πολύ έντονα στην ελληνική πραγματικότητα", λέει ο Θωμάς Μαλούτας. "Έχει μειώσει την προσφορά στην ενοικιαζόμενη κατοικία και, μειώνοντας την προσφορά, συμβάλλει στην αύξηση των ενοικίων. Υπάρχει ένα μεγάλο πεδίο παρέμβασης, όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία. Βεβαίως, έχει παίξει και έναν θετικό ρόλο -για παράδειγμα, έχουν αναβαθμιστεί πολλά κτήρια με αυτό τον τρόπο". Αντίστοιχοι περιορισμοί στις "χρυσές βίζες", όπως ο πρόσφατος διπλασιασμός του ορίου από 250.000 σε 500.000 ευρώ για κάποιες περιοχές, πιθανόν να μετριάσουν κάπως τη ζήτηση από το εξωτερικό και, έτσι, να έχουν κάποια επίδραση στις τιμές. Όμως κι εδώ άλλες χώρες λαμβάνουν πολύ πιο δραστικά μέτρα: η Πορτογαλία πρόσφατα κατάργησε εντελώς τη χρυσή βίζα. Τον προηγούμενο Σεπτέμβριο η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πακέτο μέτρων για τη στέγαση ύψους 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ, που ισχυρίζεται ότι θα ωφελήσουν 137.000 δικαιούχους. Αυτό περιλαμβάνει την επιδότηση επιτοκίου για στεγαστικά δάνεια σε νέους, προγράμματα επιδότησης ανακαινίσεων και ενεργειακών αναβαθμίσεων για κενά σπίτια και για νέους, αύξηση φοιτητικών επιδομάτων στέγασης, ακόμα και ένα σύστημα "κοινωνικής αντιπαροχής", όπου το Δημόσιο θα διαμορφώσει κενά κτήρια σε κατοικίες και θα τα νοικιάσει με χαμηλό ενοίκιο σε δικαιούχους. Πολλά, ίσως τα περισσότερα από αυτά τα προγράμματα και τα μέτρα ξεπερνούν τον εκλογικό κύκλο που διανύουμε και, επομένως, οι λεπτομέρειες της εφαρμογής τους και ο αντίκτυπός τους θα φανούν στο μέλλον. Τα υπόλοιπα κόμματα έχουν καταθέσει κι αυτά τις προτάσεις τους για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος, εστιάζοντας τόσο στους περιορισμούς στις πλατφόρμες όσο και στην επανεκκίνηση του θεσμού της κοινωνικής κατοικίας. Ο διάλογος για τη στεγαστική πολιτική στην Ελλάδα έχει ανοίξει ξανά. Η εμπειρία του παρελθόντος αλλά και η εμπειρία των άλλων χωρών έχουν φυσικά πολύτιμα μαθήματα να δώσουν. Πώς μπορεί να δημιουργηθεί από το μηδέν ένα νέο μοντέλο στεγαστικής πολιτικής που θα είναι αυτοχρηματοδοτούμενο και βιώσιμο, ώστε να μην εξαρτάται από τη διάθεση αναπτυξιακών πόρων ή από τον δημοσιονομικό χώρο κάθε χρονιάς; Πώς θα ενσωματώσει τις νέες προκλήσεις που έφεραν πιο σύγχρονοι τρόποι εκμετάλλευσης των ακινήτων; Πώς θα αμβλύνει τελικά τις ανισότητες πριν "ξεφύγουν", χωρίς να ανακόψει την ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων; Οι ερωτήσεις αυτές θα μας απασχολούν συχνά στο άμεσο μέλλον. Η Αθήνα από ψηλά | Φωτογραφία: Θωμάς Μαλούτας View full είδηση

Αυτό που παραθέτεις αφορά οδηγία του ΓΟΚ 29 για τις κατασκευές. Δεν σημαίνει ότι έχει τηρηθεί το πάχος των 0,70 μ. Παραπάνω αναφέρω ότι είναι εύλογο λόγω φέρουσας λιθοδομής να έχει ακολουθηθεί στο χτίσιμο το ίδιο πάχος στο ισόγειο με αυτό του υπογείου, αφού η λιθοδομή ξεκινάει από το θεμέλιο.

Νομίζω αυτό που λές @tetris εντοπίζει την πηγή του προβλήματός μου γιατί εγώ πήγα σε κατασκευαστικές. Πλέον έχω αρχιτεκτονικά σχέδια και μελέτες. Βέβαια, καμία κατασκευαστική δε μου είπε οτι 'φίλε αυτό που έχεις σχεδιάσει, εγώ δεν θεωρώ οτι το κάνουμε καλά'. Όλοι είναι ναι γειά σας, στείλτε μας σχέδια να σας πούμε προσφορά. Ενώ εγώ αυτό που θα περίμενα απ το μηχανικό είναι να μου πει οκ έχουμε σχέδια για την κατοικία αυτή. Η κατοικία αυτή γίνεται απο λάσπη, μπετόν, μέταλλο, ξύλο, πέτρα. Πάμε να δούμε τώρα τι υλικό είναι το καλύτερο για την κατοικία αυτή και μετά θα εφόσον έχουμε καταλήξει στο υλικό για το σκελετό, θα δούμε τι επιλογές έχουμε σε τοιχοποιία και να πάει όλο κάπως έτσι - έχοντας βέβαια και το budget μας κάπου στην άκρη του μυαλού μας. Εφόσον με τις μελέτες τελειωμένες, εγώ δεν έχω μια τέτοια καθαρή εικόνα, θεωρώ πως κάτι έχω κάνει λάθος. Οπότε, αυτό που νομίζω οτι πρέπει να κάνω στο σημείο που βρίσκομαι είναι να πάρω τις μελέτες όπως είναι, μαζί με την άδεια και να πάω σε κάποιο γραφείο, να τους πω ορίστε αυτά που έχω ως τώρα, πάμε για αναθεώρηση της άδειας βάσει αυτών που θα μου προτείνετε για να προχωρήσουμε σωστά.

Συντελεστές δόμησης και κάλυψης 0.2. Ο μηχανικός μας έχει ενημερώσει κανονικά ότι χτίζουμε 108 τμ αν και θα λάβουμε μια ενημέρωση απο την πολεοδομία για το τι ισχύει ακριβώς...επίσης κάτι επιπλέον γνωρίζετε αν έχουν αυξηθεί η τιμές για το χτίσιμο ; και σε τι τιμές περίπου μπορεί να κυμαίνεται;

Χαιρετίζω όλους τους συναδέλφους μηχανικούς! Μια απορία. Μου έχει τύχει ένα διώροφο κτίσμα προ του '55, όπου το ανεξάρτητο ισόγειο αποτελεί αποθηκευτικό χώρο ενώ ο ανεξάρτητος Α' όροφος αποτελεί κατοικία. Δεν συνδέονται λειτουργικά οι δύο όροφοι, είναι αυτόνομοι. Λόγω ηλεκτρονικής ταυτότητας, απαιτείται και ΠΕΑ για τον Α' όροφο καθώς είναι κατοικία. Ωστόσο, το κτίριο έχει εγκαταλειφθεί προ πολλού από τους ιδιοκτήτες. Δεν έχει ούτε ρεύμα, ούτε νερό, ούτε θέρμανση, ούτε ψύξη. Τα μισά του τζάμια είναι σπασμένα (από πέτρες παιδιών ίσως...), τα ξύλινα κουφώματα είναι σε άθλια κατάσταση, τμήμα 10 εκ. της ξύλινης εξώθυρας δεν υπάρχει (κοινώς η εξώθυρα έχει "τρύπα"), ενώ ένα μικρό τμήμα της ξύλινης κεραμοσκεπούς στέγης έχει υποχωρήσει. Θεωρώ πως για όλους τους παραπάνω λόγους, δεν θα πρέπει να προβώ στην έκδοση ΠΕΑ, αλλά να εκδόσω σχετική βεβαίωση ότι εμπίπτει στη κατηγορία εξαίρεσης της περίπτωσης β’ της παρ. 7 του άρθρου 12 του σχετ. α’. Πράττω ορθά ? Η ανωτέρω απορία μου δημιουργήθηκε ώστε να μη βρέθω εκτεθειμένος νομοθετικά σε περίπτωση ελέγχου. Ευχαριστώ πολύ!

Το πλαίσιο και τις προδιαγραφές των μελετών των διαγωνισμών δημοσίων έργων παρουσιάζει στο Εργοληπτικόν βήμα No_133 η Πολιτικός μηχανικός MSc, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό ΕΑΔΗΣΥ, κα Ευαγγελία Πέτρου. Το σύστημα μελέτη – κατασκευή, μέχρι την εισαγωγή των διατάξεων του ν.4412/2016,αποτελούσε το μόνο σύστημα δημοπράτησης δημοσίων έργων στο οποίο δεν εφαρμοζόταν το μειοδοτικό σύστημα, καθόσον αξιολογούταν και η προτεινόμενη από τον προσφέροντα μελέτη. Η εφαρμογή της δημοπράτησης έργου με αξιολόγηση μελέτης, σε αντίθεση με την συνήθη διαδικασία δημοπράτησης έργου, που προϋποθέτει την εκπόνηση μελέτης εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής, απαιτεί από τους υποψήφιους αναδόχους να εκπονήσουν και να υποβάλλουν με την προσφορά τους μελέτη για το δημοπρατούμενο έργο, η οποία αξιολογείται ως προς την πληρότητα και την συμφωνία της με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης και τον κανονισμό μελετών του έργου. Αναφορικά με τη σύνταξη μελετών, στο Κανονιστικό πλαίσιο των διαγωνισμών δημοσίων έργων περιλαμβάνονται: Ο ν. 3316/2005, όπως καταργήθηκε αλλά διατηρείται σε ισχύ η παρ.2 του Άρθρου11 Τεχνικές προδιαγραφές, όπου αναφέρεται: «Οι προδιαγραφές των μελετών και λοιπών υπηρεσιών μηχανικού που δεν καλύπτονται από τις ισχύουσες κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις, καθορίζονται με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται ύστερα από γνώμη του Τ.Ε.Ε. και πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, καθώς και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, όταν κρίνεται απαραίτητο. […]Με τη σύμβαση τίθενται οι προδιαγραφές μελετών και υπηρεσιών, στις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν εγκεκριμένες.» Ο ν.4412/2016, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και ειδικότερα: – Άρθρο 50 Δημόσιες συμβάσεις έργων με αξιολόγηση μελέτης παρ.4,όπουαναφέρεται:«Η αξιολόγηση της μελέτης κατά τη διαδικασία ανάθεσης σύμβασης του παρόντος άρθρου αφορά μόνο στον έλεγχο της πληρότηταςκαι της συμφωνίας της μελέτης με τα οριζόμενα στα έγγραφα της σύμβασης και ιδίως με τον Κανονισμό Μελετών Έργου, διαπιστώνοντας τη συμμόρφωση ή μη της μελέτης με αυτά (πίνακας συμμόρφωσης) χωρίς βαθμολόγηση.» – Άρθρο 53 Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης παρ.2,όπουαναφέρεται:«Τα έγγραφα της σύμβασης, πλην της προκήρυξης σύμβασης του άρθρου 63 και της προκαταρκτικής προκήρυξης του άρθρου 62, σε περίπτωση που η τελευταία χρησιμοποιείται ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού, περιέχουν ιδίως: […] κδ) επιπλέον των ανωτέρω, ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις έργων: […]δδ) το απαιτούμενο στάδιο της μελέτης που πρέπει να υποβάλουν οι οικονομικοί φορείς, στην περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 50, περί δημόσιων συμβάσεων έργων με αξιολόγηση μελέτης, […]κε) επιπλέον των ανωτέρω, ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών:[…] εε) τις προδιαγραφές εκπόνησης της μελέτης κατά το άρθρο 196, περί τεχνικών προδιαγραφών, και […]» – Άρθρο 53 Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης παρ.7,όπουαναφέρεται:«Ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις έργων, πέραν των ανωτέρω, κατά τη σύνταξη των εγγράφων της σύμβασης, ισχύουν και τα ακόλουθα: […]ιγ) Στις περιπτώσεις της παρ. 1 του άρθρου 50, περί δημόσιων συμβάσεων με αξιολόγηση μελέτης, ο «Κανονισμός Μελετών Έργου», ο οποίος συντάσσεται από την αναθέτουσα αρχή, ειδικά για το προς ανάθεση έργο ή υπάρχει και εφαρμόστηκε σε παρόμοια έργα, περιλαμβάνει τις ελάχιστες τεχνικές απαιτήσεις και προδιαγραφές εκπόνησης των μελετών που θα υποβληθούν από τους οικονομικούς φορείς και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των εγγράφων της σύμβασης.» – Άρθρο 94 Περιεχόμενο φακέλου «Τεχνική Προσφορά» παρ.1,όπουαναφέρεται:«Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, στην περίπτωση που εφαρμόζεται το άρθρο 50, περί δημόσιων συμβάσεων έργων με αξιολόγηση μελέτης, και το κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας τιμής, ο ξεχωριστός σφραγισμένος φάκελος, με την ένδειξη «τεχνική προσφορά» περιέχει τουλάχιστον προμελέτη όλων των απαραίτητων έργων. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, στις οποίες κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας τιμής, τα περιεχόμενα του φακέλου «τεχνική προσφορά» ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.» Επισημαίνεται ότι το ελάχιστο απαιτούμενο στάδιο μελέτης της «τεχνικής προσφοράς» τροποποιήθηκε από οριστική μελέτη σε προμελέτη, με το Άρθρο 36 του ν.4782/2021. – Άρθρο 196 Τεχνικές προδιαγραφές παρ.2,όπουαναφέρεται:«Με απόφαση της αναθέτουσας αρχής, σε περίπτωση που δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση του αρμόδιου οργάνου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί να εξειδικεύεται το είδος των παραδοτέων στοιχείων ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης της περ. 15 της παρ. 3 του άρθρου 2, και συγκεκριμένα: α) τα τεύχη (Τεχνική Έκθεση, Υπολογισμοί, Προμέτρηση, Προϋπολογισμός κ.λπ.) και β) τα κατά περίπτωση σχέδια, καθώς και η μορφή αυτών (έντυπη ή και ηλεκτρονική) που πρέπει ο μελετητής να εκπονήσει, κατά το άρθρο 189 περί έγκρισης μελέτης παραλαβής αντικειμένου σύμβασης για την έγκριση της ανατεθείσας σε αυτόν μελέτης.» Το Π∆ 696/74 (ΦΕΚ-301/Α/8-10-74) «Περί αµοιβών μηχανικών δια σύνταξιν μελετών, επίβλεψιν, παραλαβήν κλπ. Συγκοινωνιακών, Υδραυλικών και κτιριακών Έργων, ως και Τοπογραφικών Κτηµατογραφικών και Χαρτογραφικών Εργασιών και σχετικών τεχνικών προδιαγραφών μελετών». Στις διατάξεις του δεύτερου Βιβλίου του π.δ/τος και ειδικότερα με το άρθρο 106, ορίζεται ότι «αι εν τω παρόντι τεχνικαί προδιαγραφαί μελετών, καθορίζουν τους τεχνικούς όρους εκπονήσεως τούτων, δια την συμφώνως προς τα επιτεύγματα της Επιστήμης σύνταξίν των παρά του Μελετητού προς πλήρη αρτιότητα τούτων επί τω τέλει αρτίως τεχνικής και οικονομικής εκτελέσεως των έργων». Η υπ’ αριθμ. ΔΝΣβ/1732/ΦΝ 466(ΦΕΚ 1047/Β/29-03-2019)Υ.Α. «Εξειδίκευση του είδους των παραδοτέων στοιχείων ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης σε ό,τι αφορά τα συγκοινωνιακά (οδικά) έργα, τα υδραυλικά, τα λιμενικά και τα κτιριακά έργα». Εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή των οριζόμενων στο άρθρο 196, παρ. 2 του ν. 4412/2016 και αναφέρει: «[…]αποφασίζουμε:1. Την έγκριση του παρακάτω παραρτήματος που περιλαμβάνει κείμενα και πίνακες τα οποία αφορούν1)ελάχιστα παραδοτέα μελετών οδικών έργων, 2) ελάχιστα παραδοτέα μελετών υδραυλικών έργων, 3) ελάχιστα παραδοτέα μελετών λιμενικών έργων, 4) ελάχιστα παραδοτέα μελετών κτιριακών έργων […] 3. Η παρούσα εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις έργου με αξιολόγηση μελέτης (άρθρο 50 παρ. 1 του ν. 4412/2016), των οποίων η διαδικασία σύναψης σύμβασης εκκινεί αμέσως μετά τη δημοσίευσή της στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.» Καθώς το ΠΔ 696/74 δεν έχει καταργηθεί, παρότι ουσιαστικά η ανωτέρω ΥΑ επικαιροποιεί και τροποποιεί τα προβλεπόμενα στο δεύτερο βιβλίο αυτού, αξίζει να αναφερθεί η ΓΝΩΜΗ Γ6/2019 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. με θέμα: «Διατύπωση σύμφωνης γνώμης της Αρχής, κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν. 4013/2011, επί σχεδίου απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών με τίτλο ‘’Εξειδίκευση του είδους των παραδοτέων στοιχείων ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης σε ό,τι αφορά τα συγκοινωνιακά (οδικά) έργα, τα υδραυλικά, τα λιμενικά και τα κτιριακά έργα’’, η οποία προτείνεται να εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση της διάταξης της παραγράφου 2 του άρθρου 196 του ν. 4412/2016 (ΦΕΚ Α’ 147)». Σύμφωνα με το σκεπτικό της:«[…]Η Αρχή θεωρεί ότι το σχέδιο της εκδοθησόμενης Υπουργικής απόφασης κείται εντός εξουσιοδότησης της διάταξης του άρθρου 196 παρ. 2 του ν.4412/2016, η οποία είναι αρκούντως σαφής και ορισμένη για την εξειδίκευση – ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης – του είδους και της μορφής των ελάχιστα απαιτούμενων παραδοτέων τευχών και κατά περίπτωση σχεδίων μελετών, ωστόσο έχει τη γνώμη ότι είναι σκόπιμο να εξεταστεί από τη Διοίκηση η ανάγκη ρητής κατάργησης ή τροποποίησης του άνω διατάγματος, στο βαθμό που τα αντίστοιχα θέματα ρυθμίζονται πλέον από την εν λόγω ΥΑ[…] προκύπτει ότι η εξειδίκευση – ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης – του είδους και της μορφής (έντυπης ή/και ηλεκτρονικής) των ελάχιστων παραδοτέων τευχών και σχεδίων των δημοσίων συμβάσεων μελετών οδικών, λιμενικών, υδραυλικών και κτιριακών έργων, η οποία περιλαμβάνεται στο κείμενο και στους πίνακες των τεσσάρων τευχών του παραρτήματος του εξεταζομένου σχεδίου ΥΑ, ‘’συνάδει με την αλληλουχία φάσεων και την ισχύουσα μεθοδολογία εκπόνησής τους’’ και είναι ‘’κατά βάση προσαρμοσμένη’’ στις διατάξεις του π.δ/τος 696/1974, ειδικότερα δε στις διατάξεις περί τεχνικών προδιαγραφών των υπόψη κατηγοριών μελετών που περιλαμβάνονται στο δεύτερο Βιβλίο (άρθρα 106 και επόμενα) του ανωτέρω π.δ/τος, το οποίο έχει παραμείνει σε ισχύ υπό το καθεστώς του ν. 4412/2016.[…] 12.3 Συναφώς, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι βάσει των διατάξεων που περιλαμβάνονται στα τέσσερα προτεινόμενα τεύχη του παραρτήματος του εξεταζομένου σχεδίου ΥΑ φαίνεται να προτείνονται ρυθμίσεις, οι οποίες κατ’ ουσία συνιστούν μία εκτεταμένη τροποποίηση – επικαιροποίηση των διατάξεων του δεύτερου Βιβλίου του π.δ/τος 696/1974 περί τεχνικών προδιαγραφών μελετών των υπόψη κατηγοριών έργων με βάση τις σημερινές συνθήκες παραγωγής των μελετών αυτών, όπου τα παραδοτέα τεύχη και σχέδια των μελετών αυτών δεν εκπονούνται από το μελετητή χειρόγραφα, όπως έχει προβλεφθεί από το νομοθέτη του π.δ/τος 696/1974, αλλά σε ηλεκτρονική μορφή με τη βοήθεια πιστοποιημένων υπολογιστικών προγραμμάτων, ήτοι μελετητικών – σχεδιαστικών πακέτων, γεγονός που έχει διαφοροποιήσει τον τρόπο παραγωγής και παρουσίασης των παραδοτέων αυτών στοιχείων των εν λόγω μελετών, τα οποία πλέον παράγονται και παραδίδονται με ευχέρεια σε επεξεργάσιμη ψηφιακή μορφή (πχ. αρχεία pdf, dwg, doc, xls), δυνάμενα να φέρουν ηλεκτρονική υπογραφή, τεχνολογική εξέλιξη η οποία λαμβάνεται υπόψη στο προτεινόμενο σχέδιο ΥΑ […]» Η έκδοση της υπ’ αριθμ.ΔΝΣβ/1732/ΦΝ 466 Υ.Α. εκσυγχρόνισε το θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με τα απαιτούμενα παραδοτέα μελετών τεχνικών έργων. Αντίθετα, η τροποποίηση του ελάχιστου απαιτούμενου σταδίου μελέτης της «τεχνικής προσφοράς» σε προμελέτη δεν ακολούθησε την ίδια φιλοσοφία, καθώς η εκπόνηση οριστικής μελέτης διασφαλίζει ωρίμανση του έργου και ακριβέστερη εκτίμηση του κόστους κατασκευής του. Οι λοιπές τεχνικές απαιτήσεις και προδιαγραφές εκπόνησης των μελετών οφείλουν να περιγράφονται στα έγγραφα της σύμβασης. Επομένως, το ζήτημα των προδιαγραφών μελετών, το οποίο είναι ουσιώδες για την επιτυχή υλοποίηση ενός έργου, ανάγεται στην πληρότητα και ορθότητα των συμβατικών τευχών και κυρίως στον Κανονισμό Μελετών Έργου (Κ.Μ.Ε.) και τα οικεία άρθρα της Τεχνικής Συγγραφής Υποχρεώσεων (Τ.Σ.Υ.) του έργου. πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_133 της ΠΕΣΕΔΕ View full είδηση

Και να διευκρινησω οτι μιλαω για κατοικιες στις οποιες ζουν μεσα επι χρονια διαπιστωμενα, οχι μονο για κατι τυπου ιθαγενεις που πανε και χτιζουν πισινες μεσα στη ζουγκλα.. Επισης υπαρχει πολυς κοσμος και στην Ελλαδα που χτιζει αυτη τη στιγμη κομποσπιτα, αλλα απ οτι εχω καταλαβει ειναι περισσοτερο σαν προτζεκτ αναψυχης και τα λιγα παραδειγματα που υπαρχουν με επισημο χτισιμο κατοικιας ακολουθουν τη κλασσικη οδο και επισης ενισχυονται τα σπιτια αυτα με ξυλοδοκους κολονες τσιμεντο κλπ για να συναδουν με τις νομοθεσιες και ο ιδιοκτητης ειναι ανθρωπος της πιατσας (αρχιτεκτων ή μηχανικος). Οταν λες καμια σχεση με Ελλαδα μπορεις να το εξηγησεις και για μας που δεν εχουμε ακομα καλη αντιληψη της καστασης? Ευχαριστω

Καταρχην να ξεκαθαρισω οτι γνωριζω οτι μπορει να ακουστει παραξενη ή αφελης η ερωτηση μου ωστοσο ελπιζω να παρω ξεκαθαρες απαντησεις. Δεν ειμαι μηχανικος και ειμαι τελειως απειρος σε οτι αφορα οικοδομικες αδειες, ιδιοκατοικηση, σπιτια μαγαζια σκυλια γατια κλπ.Κλασσικος 30αρης που την βγαζει στο νοικι εδω και καποια χρονια και αποφευγει οσο μπορει τη σκληρη ελληνικη γραφειοκρατια για να χει το κεφαλι του ησυχο. θετω το ερωτημα οσο απλουστερα μπορω: Υπαρχει νομικο πλαισιο, τετοιο που να μου επιτρεπει με καποιο τροπο να φτιαξω σε δικο μου φυσικα οικοπεδο(οικοδομησιμο), οτι μπουρδα μου κατεβει στο κεφαλι και να το χρησιμοποιησω ως κατοικια? Με αλλα λογια, μπορω να παρω πχ ενα πριονι κ ενα τρυπανι, να αρχισω να κοβω ξυλα, να φτιαξω μια αυτοσχεδια κατασκευη, πες την καλυβα πες την σπιτι ή παλατι και μολις τελειωσω τη κατασκευη να παω μεσα να ξεραθω στον υπνο? Η ειμαι αυτοματως παρανομος απο την στιγμη που η κατασκευη δεν παταει σε ροδες και χρειαζομαι αδεια πολεοδομιας, μηχανικου και τα ιερα λειψανα των Τριων Ιεραρχων?? Βλεπω πχ συνανθρωπους μας στο Αμερικα να πηγαινουν σε ενα οικοπεδο στο δασος και να ξεκινουν το χτισιμο. Μπορουμε και μεις να μαστε εξισου μαγκες ή υπαρχει καποια τεραστια διαφορα στην ελλ. νομοθεσια που μας καθιστα ευνουχους? Αλλος παει και σκαβει πχ κατακομβες και το βαφτιζει σπιτι οποτε δεν νομιζω καν να υπαρχει προβλεψη για στατικοτητα σε τετοιου ειδους ασυνηθιστες κατασκευες. Θα αναρωτηθειτε ισως γιατι να το κανω αυτο και οτι πρεπει να ειμαι νομοτυπος γιατι υπαρχει και θεμα ασφαλειας και μπλαμπλα. Να υπενθυμισω οτι πρωτον ειναι θεωρητικο το ερωτημα. Δευτερον υπαρχουν απειροι λογοι που μπορει καποιος να θελει να χτισει πχ για αναψυχη, για δοκιμη τεχνοτροπιων , για εξασκηση των ικανοτητων του κλπ. Τα φωτα σας παρακαλω! Βάλε τονισμό στο κείμενο σου. Είναι υποχρεωτικό από τους κανόνες του φόρουμ για να μη κλειδώσει το κείμενο. Επιλέγεις τις 3 τελίτσες άνω δεξιά στο κείμενο κι από εκεί επιλέγεις την επεξεργασία για τις διορθώσεις. Didonis

γελάνε και οι πέτρες! άντε το 105 να φεύγει σιγα σιγα Όλα τα δικαιολογητικά/στοιχεία ΕΠΡΕΠΕ να είναι προ-συμπληρωμένα σε ΜΙΑ πλατφόρμα από το ΚΡΑΤΟΣ και όχι από σύμ/φο-μηχανικό-λογιστή Α ξέχασα το κράτος δεν έχει εργατικό δυναμικό και όλη τη λάντζα θα την βγάλουν αφιλοκερδώς τα κορόιδα οι ελέυθεροι επαγγελματίες. ΤΟ λυπηρό είναι ότι όλο αυτό διαφημίζεται ως ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ πσ.... αλήθεια η ψηφιοποίηση των πνιγμένων αρχείων των ΥΔΟΜ πως πάει;

Σε καλό κλίμα και με αμοιβαία κατανόηση των θέσεων κάθε συμμετέχοντος πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Υπουργού Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, με αντιπροσωπεία της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) υπό τον πρόεδρό της, Δημήτρη Παπαστεργίου και της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ), υπό τον πρόεδρό της, Δήμαρχο Ρεθύμνου, Γιώργο Μαρινάκη. Στη συνάντηση ήταν παρόντες ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Πέτρος Βαρελίδης και ο Δήμαρχος Λαρισαίων, Απόστολος Καλογιάννης, ως αντιπρόεδρος της ΕΔΕΥΑ. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν η ανταλλαγή απόψεων επί του σχεδίου νόμου τού ΥΠΕΝ για την δημιουργία ανεξάρτητης Αρχής για την εποπτεία των φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος. Ο Υπουργός, και με αυτήν την ευκαιρία, επανέλαβε ρητά ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση της Κυβέρνησης να προβεί στην ιδιωτικοποίηση του νερού. Εξ άλλου, επεσήμανε το γεγονός ότι για πρώτη φορά γίνεται ρητή καταγραφή των δημοσίων και δημοτικών φορέων που διαθέτουν την αποκλειστική αρμοδιότητα για την παροχή υπηρεσιών ύδατος. Ο κ. Σκρέκας επεσήμανε τις χρόνιες αδυναμίες του συστήματος εποπτείας των παρόχων υπηρεσιών ύδατος από την Πολιτεία κι έγινε απολύτως σαφές ότι η Πολιτεία διατηρεί το σύνολο των ρυθμιστικών- κανονιστικών αρμοδιοτήτων για την άσκηση της υδατικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής κοστολόγησης και τιμολόγησης της ύδρευσης και της αποχέτευσης. Από την πλευρά της, η ΚΕΔΕ ανέπτυξε τον προβληματισμό της για την υπαγωγή του ελέγχου σε Ρυθμιστική Αρχή κι ο Υπουργός ΠΕΝ διευκρίνισε ότι με την επιλογή αυτή, θωρακίζεται κυρίως η ασφάλεια και η ποιότητα του νερού, όχι μόνο ο έλεγχος της οικονομικής πολιτικής των αντίστοιχων δημοσίων- δημοτικών επιχειρήσεων. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο Υπουργός προχώρησε σε σημειακές τροποποιήσεις, οι οποίες διασφαλίζουν τη συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στη διαδικασία βελτίωσης της λειτουργίας των ΔΕΥΑ. Ειδικότερα, συμφωνήθηκαν αναδιατυπώσεις, από τις οποίες οι σημαντικότερες είναι οι εξής: Αφαιρέθηκαν αόριστες αναφορές περί «νέας προσέγγισης» στο αντικείμενο του νόμου, Προσδιορίστηκαν οι συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσιών ύδατος την ορθή εφαρμογή των οποίων έχει η Αρχή, δηλαδή ότι αφορούν μόνον τις εταιρείες ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, Προσδιορίστηκε ότι τα κριτήρια αξιολόγησης της διαχειριστικής ικανότητας των παρόχων υπηρεσιών ύδατος υιοθετούνται με κοινή απόφαση των ΥΠΕΝ και ΥΠΕΣ, Διευκρινίστηκε ότι η Γνωμοδοτική Επιτροπή Υδάτων, που λειτουργεί σε εθνικό επίπεδο, λαμβάνει υποχρεωτικά υπόψη εισηγήσεις, προτάσεις και γνώμες των οικείων φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος, καθώς και των ΕΔΕΥΑ και ΚΕΔΕ και Προβλέφθηκε η εκπροσώπηση της ΚΕΔΕ στα Συμβούλια Υδάτων κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Σε κάθε περίπτωση, ο Υπουργός επιβεβαίωσε την πάγια και ειλικρινή πρόθεση της Κυβέρνησης να συζητήσει ουσιαστικά τα χρόνια προβλήματα και τις εύλογες αδυναμίες των ΔΕΥΑ και των Δήμων και τους τρόπους επιλύσεώς τους, είτε αυτά αφορούν τη λειτουργία, είτε τη χρηματοδότηση και στελέχωσή τους. View full είδηση

Στην ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου βάσει "πράσινων" κριτηρίων εμφανίζεται να κατευθύνεται πάση δυνάμει το Υπουργείο Ναυτιλίας. Ήδη, δε, βρίσκεται σε στάδιο σχεδιασμού των κριτηρίων και των προϋποθέσεων που απαιτούνται γι αυτόν τον σκοπό. Ταυτόχρονα αναμένεται να υπάρξει διεθνής διαγωνισμός, προκειμένου να οριστεί σύμβουλος για τη σύνταξη μελέτης με στόχο τη δημιουργία χρηματοδοτικού ταμείου από το οποίο, υπό προϋποθέσεις, οι πλοιοκτήτες θα μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση για την κατασκευή νέων πλοίων με μειωμένες εκπομπές αερίων ρύπων βάσει των προϋποθέσεων που έχει ορίσει η ΕΕ έως το 2030 στο πλαίσιο του "Fit for 55". Κεντρική ιδέα του σχεδιασμού είναι ότι όποιος πλοιοκτήτης λάβει χρηματοδότηση από το συγκεκριμένο ταμείο θα είναι υποχρεωμένος να δρομολογήσει το πλοίο του για όλα τα χρόνια στον Ελλαδικό χώρο και να μη μπορεί να το μισθώσει η να του πουλήσει σε άλλη χώρα. Η μελέτη, που σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ, θα χρηματοδοτηθεί από το ταμείο Ανάκαμψης (RRF) και θα παραδοθεί στη συνέχεια στο υπ. Ναυτιλίας, αναμένεται να κινηθεί στις εξής κατευθύνσεις: Πρώτον να προσδιορίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες για την ανανέωση του στόλου συνοδευόμενη από τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα που αφορούν την προτεινόμενη τεχνολογία αλλά και τα χαρακτηριστικά του υφιστάμενου στόλου. Να περιλάβει μελέτη κόστους - οφέλους για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με προσδιορισμό του χρηματοδοτικού κενού, ενώ θα πρέπει να παραδώσει και επιχειρησιακό σχέδιο για το εργαλείο χρηματοδότησης με στόχους χρηματοοικονομικής πρόβλεψης. Ο σύμβουλος αναμένεται να παρουσιάσει στο υπουργείο Ναυτιλίας υπό ποιές προϋποθέσεις μπορεί να γίνει η ανανέωση του στόλου και με ποια χαρακτηριστικά μπορεί να υλοποιηθεί ο μηχανισμός για να μπορεί να λειτουργήσει το ταμείο χρηματοδότησης σε συνεργασία πιθανότατα μαζί με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα. Επίσης το Ναυτικό Επιμελητήριο με το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας ΣΕΕΝ αναμένεται να ορίσει το πλαίσιο για την ανανέωση του στόλου καθώς όποιος πλοιοκτήτης μπαίνει και χρηματοδοτείται από το ταμείο θα πρέπει να δεσμεύεται ταυτόχρονα για τη δρομολόγηση του πλοίου μόνο στην Ελληνική ακτοπλοΐα. Η χρηματοδότηση θα μπορεί να προέρχεται είτε από το ταμείο που θα δημιουργηθεί είτε από άλλα ταμεία που θα επιθυμούν να επενδύσουν στη Ελληνική ακτοπλοΐα είτε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. -Αξιοποίηση χρημάτων και από τις άγονες με πολυετείς συμβάσεις- Το υπουργείο Ναυτιλίας αναφορικά με το θέμα της ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου αναμένεται να αξιοποιήσει με αναπτυξιακό τρόπο και τις χρηματοδοτήσεις για τις άγονες γραμμές. Ήδη τρεις γραμμές σε μικρές ενδονησιωτικές γραμμές εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ με στόχο το "πρασίνισμα" των πλοίων . Επίσης μέσα από τις πολυετείς συμβάσεις και από το πρόγραμμα ΝΕΑΡΧΟΣ που θα μπορεί να εκταμιεύσει χρηματοδότηση από από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα δοκιμαστούν δύο γραμμές μεγάλου βεληνεκούς. Ο Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ για το θέμα της αξιοποίησης χρηματοδοτικών εργαλείων από την Ευρώπη επεσήμανε ότι μέσα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ΕΣΠΑ πρόγραμμα μεταφορές 21-27 έχει εξασφαλιστεί ήδη για πρώτη φορά χρηματοδότηση από 80 έως 370 εκατ. ευρώ για την κατασκευή νέων πράσινων πλοίων σε μικρές ενδο - νησιωτικές περιοχές με το κριτήριο της αναγκαίας μεταφοράς προϊόντων και ανθρώπων. Τόνισε ότι το υπουργείο για πρώτη φορά σε συνεργασία με τους θεσμικούς εταίρους μπαίνει σε συζήτηση και την ανάληψη πρωτοβουλιών για χρηματοδοτήσεις που αφορούν την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με "πράσινα" κριτήρια και δεν έχει να κάνει απλά διαχείριση του ακτοπλοϊκού έργου. -Στα 4,5 δισ. ευρώ εκτιμάται το κόστος των αλλαγών Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς το κόστος των αλλαγών στην ακτοπλοΐα μέσα στην επόμενη 10ετία αναμένεται να ανέλθει περίπου στα 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Το καλοκαίρι του 2022, 100 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούσαν καθημερινά 115 νησιά της χώρας μας είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους. Το 70% του στόλου αυτού ήταν άνω των 20 ετών γεγονός που βεβαιώνει ότι η ανάγκη ανανέωσης του στόλου είναι επιτακτική σε όλα τα μεγέθη των πλοίων. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς στην ακτοπλοΐα αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν διαθέσιμα πλοία που να πληρούν τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς που έχει θέσει η ΕΕ έως το 2030 κρίνοντας επιτακτική την ανάγκη για το χτίσιμο νέων πλοίων. Σημειώνεται ότι το Συμβούλιο Υπουργών Θαλάσσιων Μεταφορών της ΕΕ μετά από πρωτοβουλία του υπουργείου Ναυτιλίας, προχώρησε σε παράταση εξαίρεσης για τον κλάδο της ακτοπλοΐας από την εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού "FuelEU Maritime" έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029. Η εξαίρεση αυτή περιλαμβάνει τα ακτοπλοϊκά πλοία που είναι μόνο δρομολογημένα σε λιμένες νησιών με λιγότερους από 200.000 κατοίκους. Το FuelEU Maritime αποτελεί μέρος της προτεινόμενης δέσμης μέτρων Fit for 55 που απευθύνεται στη ναυτιλία. Με τη μείωση της έντασης των αερίων του θερμοκηπίου (GHG) της ενέργειας των πλοίων όταν ταξιδεύουν προς, από ή εντός της ΕΕ, στοχεύει στην προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα (RLF). Τα RLF θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν το 86-88% του μείγματος καυσίμων των διεθνών θαλάσσιων μεταφορών έως το 2050, ώστε να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ. Πάντως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να έχει ανακοινώσει τους κανονισμούς στο πλαίσιο του "Fit for 55" με στόχο τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στα πλοία έως το 2030, αλλά δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο το είδος των εναλλακτικών καυσίμων που θα καίνε τα πλοία. View full είδηση

Στις 22 Φεβρουαρίου 2023 και ώρα 15:00 – 18:00 στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας έλαβε χώρα Ημερίδα με θέμα «Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής και η απάντηση της έρευνας για την πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια» στο πλαίσιο των δράσεων της Βραδιάς του Ερευνητή και διοργανώθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και με τη συνδρομή του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής. Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Πολιτικός Μηχανικός, κος Γιώργος Στασινός, καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και υπογράμμισε τον πολυδιάστατο ρόλο του ΤΕΕ στην πράσινη ανάπτυξη και έρευνα. Δήλωσε δε αρωγός στην υλοποίηση της καινοτομίας που χρειάζεται η κοινωνία, όπως στο πρόγραμμα ΑΕΙ, όπου μετείχε ο ίδιος στον τοπικό διάλογο. Ο Καθηγητής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών, κος Ευάγγελος Σαπουντζάκης, Αντιπρύτανης Οικονομικών, Προγραμματισμού και Ανάπτυξης ΕΜΠ, σημείωσε ότι το ΕΜΠ βρίσκεται κάθε χρόνο πρωταγωνιστής σε αυτή τη μεγάλη γιορτή για την επιστήμη και την έρευνα – καινοτομία, προσβλέποντας στη βελτίωση της κοινωνικής αναγνώρισης των ερευνητών, την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού. Ενημέρωσε ότι στις 15 Φεβρουαρίου 2023 πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για την παρουσίαση του πρώτου Επαγγελματικού Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Διαχείριση έργων , υποδομών και κατασκευών» του ΕΜΠ με φορέα χρηματοδότησης τον όμιλο εταιρειών ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ, το πρώτο στο είδος του στην Ελλάδα στο πλαίσιο του νέου θεσμικού πλαισίου για τα Πανεπιστήμια, που φιλοδοξεί να γίνει φορέας καινοτομίας και καταλύτης δράσεων για την αξιοποίηση και συγκράτηση του επιστημονικού δυναμικού στη χώρα. Ο εκπρόσωπος του Δημάρχου Αθηναίων, κος Βασίλειος – Φοίβος Αξιώτης, Αντιδήμαρχος Αστικών και Κτηριακών Υποδομών και Σχεδίου Πόλεως, επεσήμανε ότι η καινοτομία και η διαρκής έρευνα είναι μια διέξοδος για όλη την κοινότητα και κυρίως για τους νέους ανθρώπους προς τα εμπρός, μέσο διαφυγής από κάθε κρίση, από κάθε αγκύλωση της εθνικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας. Πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα μέσω του Athens Digital Lab πήραν το πράσινο φως δέκα ιδέες από τις εβδομήντα που κατατέθηκαν, που θα γίνουν πραγματικότητα και θα κάνουν την Αθήνα πιο έξυπνη, την πρωτεύουσα πιο προσιτή, όπου ταυτόχρονα οι νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν στήριξη και προοπτική για να αναπτυχθούν περαιτέρω. Ο εκπρόσωπος του Περιφερειάρχη Αττικής, κος Νικόλαος Παπαδάκης, Εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος για το Περιβάλλον, αναφέρθηκε στην προτεραιότητα του θέματος για τη διοίκηση της Περιφέρειας και τόνισε ότι στο πλαίσιο του ΠΕΣΠΚΑ για το 2023 δημιουργείται παρατηρητήριο για την κλιματική αλλαγή, εκπονείται πιλοτική εφαρμογή για την αντιμετώπιση του πλημμυρικού κινδύνου, δύο έργα αναμένονται να ολοκληρωθούν ως το τέλος του 2023, ενώ προκηρύσσονται μέτρα στον τομέα των μεταφορών, όπου η Περιφέρεια Αττικής έχει υψηλή τρωτότητα. Η κα Μαρία Παπαδοπούλου, Καθηγήτρια της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής ΕΜΠ, Πρόεδρος ΔΣ του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, τόνισε ότι ο ΟΦΥΠΕΚΑ, από την ίδρυσή του το 2020, είναι συμπαραστάτης αδιάλειπτα στη διοργάνωση της Βραδιάς του Ερευνητή και ότι η προστασία από την κλιματική κρίση πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αειφόρο ανάπτυξη, ιδιαίτερα σε ορεινές, νησιωτικές, απομονωμένες περιοχές. Στο πλαίσιο αυτό ο ΟΦΥΠΕΚΑ υλοποιεί ένα πρόγραμμα 100 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και ήδη βρίσκεται στον αέρα το υπο-έργο που αφορά τα μονοπάτια αλλά και τις αναβαθμίδες, όπου οι νησιωτικές περιοχές, όπως αυτές για τις οποίες συζητάμε στην εκδήλωση, είναι επιλέξιμες. Ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κος Πέτρος Βαρελίδης, παρουσιάζοντας τις εθνικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης υπογράμμισε ότι το ευρωπαϊκό Social Climate Fund στοχεύει να χρηματοδοτήσει τα φτωχότερα στρώματα, ενώ η ελληνική κυβέρνηση προετοιμάζει την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Ο Κλιματικός Νόμος θέτει στόχο μείωσης των εκπομπών σε σχέση με το 1990 κατά 55% και 80% για το 2030 και 2040 αντίστοιχα και μηδενισμού τους έως το 2050, με ταυτόχρονους στόχους και υποχρέωση μέτρησης του αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα σε όλες τις δομές της χώρας, με έμφαση στη βιομηχανία και στους δήμους, υπογραμμίζοντας τον αναγκαίο ρόλο και τις θέσεις των μηχανικών στο έργο αυτό. Υπογράμμισε, επίσης, την ιδιαίτερη σημασία που έχουν τα δικαιώματα από την πράσινη μετάβαση για την απανθρακοποίηση των νησιών και για τη στρατηγική υποστήριξη των μικρών δήμων, αλλά και τους αυστηρούς δείκτες ποιότητας που θεσπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα για τη βιοασφάλεια (ύδρευση, αποχέτευση απόβλητα) με τη θέσπιση Ανεξάρτητης Αρχής και κάλεσε τον επιστημονικό και τεχνικό κόσμο και τις start – up εταιρείες καινοτομίας να συμβάλουν στην εφαρμογή των νέων τεχνολογιών για την πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια. Η κα Αντωνία Μοροπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ, Επιστημονικά Υπεύθυνη της Βραδιάς του Ερευνητή στο ΕΜΠ και Μέλος ΔΕ ΤΕΕ, παρουσίασε το πρόγραμμα της Ημερίδας. Ως Επιστημονικά Υπεύθυνη, παρουσίασε το πρόγραμμα ΑΕΙ «Αειφόρος Ανάπτυξη Λιγότερο Αναπτυγμένων Περιοχών με την Δημιουργία Νέων Τουριστικών Πόρων & Προϊόντων μέσω Ανάλυσης, Τεκμηρίωσης, Μοντελοποίησης, Διαχείρισης, και Διατήρησης Πολιτιστικού Αποθέματος με χρήση Εφαρμογών ΤΠΕ», το οποίο χρηματοδοτείται από τη ΓΓΕΚ, το συντονίζει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, μετέχει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας, το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων και οι εταιρείες Consortis και Telesto με μία διεπιστημονική παρουσία, μια συλλογική δουλειά, καθώς έχουν συνδράμει και όλοι οι τοπικοί φορείς, από τις εφορίες αρχαιοτήτων μέχρι τους δήμους, τα περιφερειακά γραφεία και όλους τους φορείς συνολικά, αφορά όλο τον εθνικό κορμό, τον Νομό Αιτωλοακαρνανίας που θεωρείται ο λιγότερο ανεπτυγμένος στην Ελλάδα, την Κεντρική και Βόρεια Εύβοια μετά τις φωτιές, τη Χίο, τα μικρά νησιά της Δωδεκανήσου (Ηρωική Νήσο Κάσο, Χάλκη, Σύμη, Καστελόριζο). Η κα Μοροπούλου σημείωσε: «Πρόκληση σήμερα είναι η εφαρμογή. Έχουμε συζητήσει με την τοπική αυτοδιοίκηση, με την τοπική κοινωνία, το παρουσιάσαμε στη Βουλή με όλες τις πολιτικές δυνάμεις στην Επιτροπή Περιφερειών, όπου εκφράστηκε η συναίνεση όλων. Πιστεύουμε ότι αυτή τη στιγμή 40 χρόνια μετά την εποχή που εισηγηθήκαμε στους διεθνείς οργανισμούς την ιδέα της αειφόρου ανάπτυξης μπορούμε να πούμε ότι επειδή ακριβώς η κρίση έχει καταλάβει τον πλανήτη και οι στρατηγικές της πράσινης μετάβασης είναι εδώ στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, ότι όλα αυτά τα σχέδια θα υλοποιηθούν. Με αυτές τις σκέψεις μπορούμε να πάμε σε ένα ευρύτερο πεδίο σχεδιασμών.» Ο κος Θύμιος Μπακογιάννης, Επίκουρος Καθηγητής της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής ΕΜΠ, Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, παρουσίασε ερευνητικές δράσεις της Γενικής Γραμματείας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στοπ πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ενώ ο Δήμαρχος Κοζάνης, κος Λάζαρος Μαλούτας, και οι Αντιδήμαρχοι Θεσσαλονίκης, κος Μιχάλης Κούπκας και Καλαμάτας, κος Νίκος Μπασακίδης, καθώς και η εκπρόσωπος του Δήμου Ιωαννιτών, κα Κατερίνα Βίνη, έθεσαν τις εμπειρίες των ελληνικών πόλεων που μετέχουν στην Αποστολή των Κλιματικά Ουδέτερων και Έξυπνων Πόλεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ευρωπαϊκή πρωτοβουλία), ενώ ο Δήμαρχος της Ηρωικής Νήσου Κάσου, κος Μιχάλης Ερωτόκριτος, ο Πρόεδρος του ΠΤ ΤΕΕ Ευβοίας κος Κώστας Λάππας και ο πρόεδρος Νομαρχιακής Επιτροπής Χίου του ΠΤ ΤΕΕ ΒΑ Αιγαίου, κος Μάνος Μισυρλής, κατέθεσαν τη σημασία της εφαρμογής του προγράμματος στο οποίο μετέχουν για την ανάπτυξη των περιοχών τους. Στη συνέχεια, η κα Ειρήνη Κορωνάκη, Καθηγήτρια της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών και Επιμελήτρια της Επιστημονικής Επιτροπής Ειδικότητας Μηχανολόγων Μηχανικών του ΤΕΕ, και ο κος Χάρης Δούκας, Αναπληρωτής Καθηγητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ, Μέλος της Αντιπροσωπείας ΤΕΕ, αναφέρθηκαν στη διάσταση της ενέργειας στην πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και κάλεσαν για την κατάθεση άρθρων στο νέο επιστημονικό Διεθνές Περιοδικό του ΤΕΕ, Technical Annals, που το επόμενο τεύχος του είναι αφιερωμένο στην ενέργεια. Στη θεματική «Η ποιότητα της βιοασφάλειας στη δημοτική / δημόσια διαχείριση των υδάτινων πόρων», η κα Αναστασία Χασάπη, Αντιπρόεδρος Έρευνας της DNA Sequence SRL, παρουσίασε την καινοτομία της μεταγενομικής και βιοπληροφορικής ανάλυσης και ταυτοποίησης του μικροβιώματος, που επιτρέπει την άμεση και ταχεία εφαρμογή των προδιαγραφών της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τη βιοασφάλεια. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, το Lifescience τίμησε την εταιρεία με τη διάκριση “Company of the Yeαr” διεθνώς. Η κα Φανή Μισκάκη, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Διεύθυνσης Σχεδιασμού και Υποστηρικτικών Λειτουργιών Ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ, παρουσίασε τις εφαρμογές ελέγχου ποιότητας στην ΕΥΔΑΠ με τη συνεργασία Πανεπιστημίων – Ερευνητικών Κέντρων – Start-ups (ΕΚΠΑ, Δημόκριτος, DNA Sequence SRL) στις καινοτόμες εφαρμογές που προαναφέρθηκαν και κατέγραψαν ότι η ΕΥΔΑΠ σκοράρει στις προδιαγραφές ποιότητας με επιτυχία 99,8 % ! Ο κος Δημήτρης Τσίκκης, Πρόεδρος του ΔΣ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Δήμου Ρόδου, δήλωσε ότι η ΔΕΥΑΡ είναι παρούσα στις πιλοτικές εφαρμογές ελέγχου ποιότητας κατά τα ανωτέρω με καινοτομία και ήδη έχει αναλάβει πρωτοβουλίες. Στη συζήτηση ο κος Μιχάλης Δρίτσας, Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΣ της ΑΕ Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Elevate Greece, παρουσίασε το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων και το ρόλο τους στην εισαγωγή καινοτομίας για την πράσινη μετάβαση. Υπογράμμισε δε τη διεθνή και εθνική διάκριση start-up βιοασφάλειας. Ο κος Σταύρος Διβάνης, εκπροσωπώντας τον κο Βασίλη Κουτσιώρη, Γενικό Διευθυντή του Δικτύου Ελληνικών Πόλεων για την Ανάπτυξη, αναφέρθηκε στο Δίκτυο ΔΕΠΑΝ, μέσω του οποίου 140 δήμοι έχουν έρθει κοντά, αναπτύσσοντας ένα πακέτο υπηρεσιών για τους μικρούς κυρίως δήμους που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν ως προς τις απαιτήσεις που τίθενται σήμερα στην κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης με βιοασφάλεια. Η σύμπραξη δημοσίου – ιδιωτικού τομέα στην έρευνα είναι μία μεγάλη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης με καινοτομία στην πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια, όπως συμπέραναν ο κος Πέτρος Βαρελίδης και η κα Αντωνία Μοροπούλου στο κλείσιμο της Ημερίδας. Παρακολουθήστε το βίντεο της εκδήλωσης View full είδηση