Αναζήτηση στην κοινότητα

Δημοσιεύθηκε και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που αφορά στο Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης (ΕΣΧΑΣΕ) στο Δήμο Σπάτων για το επενδυτικό σχέδιο «INVESTMENT IN DATA CENTRES IN GREECE» του επενδυτικού φορέα με την επωνυμία «MICROSOFT OPERATIONS 4733 HELLAS SINGLE MEMBER S.A.» με διακριτικό τίτλο «Microsoft Operations 4733». Η θέση της εγκατάστασης Το ακίνητο με κωδική ονομασία ΑΤΗ04 βρίσκεται στον Δήμο Σπάτων, αποτελείται από δύο επιμέρους οικόπεδα επιφάνειας περίπου 84.538,25 τ.μ, (Οικόπεδο 1 (O.T. Ε26) με επιφάνεια 14999,35 τ.μ. και Οικόπεδο 2 (O.T. Ε31) με επιφάνεια 69.538,9 τ.μ. και βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του «Επιχειρηματικού Πάρκου Πέτρα Γιαλού-Βούλια-Προκαλήσι». Τα δυο οικόπεδα διαχωρίζονται από δρόμο που περνά εντός της τοποθεσίας. Ο χώρος σήμερα δεν είναι περιφραγμένος και είναι προσβάσιμος από όλες τις πλευρές. Πρόταση χωρικού προορισμού - Κτίρια και λοιπές υποδομές Η πρόταση αφορά την αξιοποίηση του ακινήτου ως μίας καινοτόμου και πρωτοποριακής επένδυσης τύπου Κέντρου Δεδομένων που θα αποτελεί τμήμα συμπλέγματος Κέντρων Δεδομένων που θα υπάρχει στην Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής. Το εμβαδόν του ακινήτου είναι 84.538,25 τ.μ., (Οικόπεδο 1 (O.T. Ε26) με επιφάνεια 14.999,35 τ.μ. και Οικόπεδο 2 (O.T. Ε31) με επιφάνεια 69.538,91 τ.μ. Η χωρική ανάπτυξη του ακινήτου θα περιλαμβάνει κυρίως την χρήση γης Κέντρου Δεδομένων. Το κτίριο Κέντρου Δεδομένων - Data Center (DC) πρόκειται για μια βιομηχανικού τύπου εγκατάσταση που αποτελείται κυρίως από μηχανολογικό και ηλεκτρολογικό εξοπλισμό αποθήκευσης δεδομένων πληροφορίας στο διαδίκτυο (cloud) και διαρθρώνεται με ένα κυρίως κτίριο και πληθώρα συνοδευτικών εγκαταστάσεων και υποδομών στον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου. Οι προβλεπόμενες θέσεις στάθμευσης είναι 50, εκ των οποίων οι προβλεπόμενες θέσεις στάθμευσης για ΑΜΕΑ είναι 3, ενώ ακόμη προβλέπονται άλλες 2 θέσεις στάθμευσης για βαρέα οχήματα, ενώ ο σχεδιασμός ακολουθεί τις απαιτήσεις πιστοποίησης LEED. Η πρόσβαση στον περιβάλλοντα χώρο της εγκατάστασης θα γίνεται από μια κεντρική είσοδο, στη βορειοανατολική πλευρά του οικοπέδου, και μια είσοδο έκτακτης ανάγκης στην βορειοδυτική πλευρά. Δημιουργείται εκτεταμένο εσωτερικό οδικό δίκτυο οχημάτων και άλλων συνοδών εγκαταστάσεων περιμετρικά του κτιρίου, το οποίο επεκτείνεται στο σύνολο της περιοχής παρέμβασης. Δημιουργείται περιφραγμένος χώρος για την αποκλειστική χρήση υποσταθμών του ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ με ανεξάρτητη είσοδο από τη νότια πλευρά του οικοπέδου. Επίσης, εντός του χώρου της εγκατάστασης θα δημιουργηθεί και εσωτερικός υποσταθμός για τη διανομή της μέσης τάσης στο οικόπεδο. Το κτιριακό τμήμα της εγκατάστασης αποτελείται από μια ισόγεια κτιριακή μονάδα. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την κατασκευή ενός κυρίως Κτιρίου Εξοπλισμού (Ballard Building) και ενός Κτιρίου Διοίκησης (Admin Building). Τα ενεργητικά μέτρα πυροπροστασίας του κτιρίου καλύπτουν τα επιβαλλόμενα μέτρα από το ΠΔ. 41/2018 (ΦΕΚ 80/Α/2018) και τα παθητικά μέτρα πυροπροστασίας έχουν παρθεί υπόψη στον σχεδιασμό του κτιρίου σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και διασφαλίζουν την προστασία του κτιρίου από πυρκαγιές και την αποτροπή διάδοσή τους. Συνοδευτικά για την εξυπηρέτηση της λειτουργίας του κυρίως κτιρίου (Ballard Building), προβλέπεται η κατασκευή μονάδας επεξεργασίας νερού (Water Treatment Plantroom) προς χρήση στο σύστημα ψύξης, ενός αντλιοστασίου (pump house), μιας μονάδας αντίστροφης όσμωσης (Reverse Osmosis Treatment Platroom), τρείς δεξαμενές αποθήκευσης νερού, δύο λίμνες ανάσχεσης/αποθήκευσης ομβρίων υδάτων στην είσοδο της εγκατάστασης (attenuation ponds). Το αντλιοστάσιο και η δεξαμενή αποθήκευσης των λυμάτων θα βρίσκονται σε ξεχωριστό τμήμα του οικοπέδου, από τις υπόλοιπες εξωτερικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας και δεξαμενές αποθήκευσης. Εξαιτίας του μεγέθους και των λειτουργικών απαιτήσεων του έργου, μεγάλο τμήμα της περιοχής παρέμβασης χρήζει έργων εκσκαφής και επίχωσης τοπικά μεγαλύτερων του 1,5 m. Ωστόσο, τα υλικά εκσκαφής θα επαναχρησιμοποιηθούν στο μέγιστο εντός του χώρου της εγκατάστασης, εφόσον εξασφαλίζονται οι κατάλληλες μηχανικές ιδιότητες του υλικού και δεν υπάρχει κίνδυνος ρύπανσης του εδάφους και των υδάτων Σχετικά αρχεία: 1. Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) 2. Μελέτη Πολεοδομικής Τεκμηρίωσης Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης (Ε.Σ.Χ.Α.Σ.Ε.) 3. Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλόλητας 4. Χάρτες Χάρτης ΣΜΠΕ 01 Χάρτης Προσανατολισμού Χάρτης ΣΜΠΕ 02 Χρήσεων Γης Χάρτης ΣΜΠΕ 03 ΕΣΧΑΣΕ Χάρτης ΣΜΠΕ 04 Σχέδιο Γενικής Διάταξης Χάρτης ΣΜΠΕ 05 Πρόταση ΕΣΧΑΣΕ Χάρτης GK_01_Χάρτης Γεωλογικός Χάρτης GK_02_Χάρτης Πληροφόρησης Χάρτης GK_03_Χάρτης Καταλληλόλητας

Σε σήριαλ με πολλά επεισόδια έχει εξελιχθεί η τύχη της εμβληματικής «βίλας Μεταξά» στο Σούνιο που βγαίνει και ξαναβγαίνει στο σφυρί, αλλά παραμένει.. ανέγγιχτη. Στο…προηγούμενο επεισόδιο, το οποίο διαδραματίστηκε στις 26 Οκτωβρίου είχαμε άλλη μια ανατροπή καθώς ο προγραμματισμένος πλειστηριασμός αναρτήθηκε με τιμή πρώτης προσφοράς 5.998.000 ευρώ, αλλά πραγματοποιήθηκε με τη διπλάσια, στα 12 εκατ. ευρώ και κατέληξε άγονος. Είχε προηγηθεί απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, λίγες μέρες νωρίτερα, με την οποία το δικαστήριο έκανε εν μέρει δεκτή την ανακοπή του Νικόλαου Μεταξά κατά της επισπεύδουσας Intrum, διατάσσοντας το διπλασιασμό της τιμής εκκίνησης στα 12 εκατ. ευρώ. Με αυτή την τιμή έχει προγραμματιστεί να χτυπήσει και το επόμενο σφυρί στις 16 Δεκεμβρίου, χωρίς όμως να υπάρχουν και πολλές ελπίδες ότι θα φανεί κάποιος ενδιαφερόμενος… Τα «πάνω-κάτω» στην τιμή Και τούτο καθώς όσες φορές κι αν βγήκε, ακόμη και με τον πήχη πολύ χαμηλότερα, δεν βρέθηκε υποψήφιος επενδυτής. Η πολύχρονη εμπλοκή με τους πλειστηριασμούς ξεκίνησε το 2014 και μετά το 2017 με τιμές πρώτης προσφοράς 2 εκατ. ευρώ και 5.205.000 ευρώ, αντίστοιχα. Ωστόσο με τότε αποφάσεις του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών η τιμή εκκίνησης είχε αυξηθεί στα 9 εκατ. ευρώ και στα 11 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Μετά από άγονους πλειστηριασμούς η τιμή άρχισε να πέφτει. Έτσι, τον Σεπτέμβριο του 2019 είχε μειωθεί στα 6,8 εκατ. και τον Οκτώβριο του 2020 στα 6 εκατ. ευρώ. Για φέτος τον Οκτώβριο είχε υποχωρήσει λίγο παρακάτω, αλλά, όπως προαναφέρθηκε, ήρθε η νέα ανατροπή μέσω δικαστηρίου. Πρόκειται για ένα μοναδικής αισθητικής και σχεδιασμού ακίνητο, σε απόσταση αναπνοής από τις Καβοκολώνες του Σουνίου, το οποίο ανήκε στον αρχιτέκτονα Nικόλαο Mεταξά, ιδιοκτήτη της εταιρείας Sunland Properties. Αποκτήθηκε από τον ίδιο «κατά πλήρη κυριότητα και σε ποσοστό 100% εξ αδιαιρέτου» τον Δεκέμβριο του 1990. Το οικόπεδο έχει έκταση 7,3 στρέμματα και σε αυτό προϋπήρχε παλαιά οικία 93 τ.μ. αποτελούμενη από τρία κύρια δωμάτια και βεράντα. Η οικία ανακαινίστηκε περί το 1992 και «σύμφωνα με την υπ’ αρ. 19.685/95 αίτηση του οφειλέτη έγινε νέα υποβολή σχεδίου, όπου φαίνεται η πλήρης διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου». Έτσι πλέον επί του οικοπέδου υπάρχει κυρίως κτίσμα (οικία), που αποτελείται από ισόγειο και υπόγειο, επιφάνειας 101,61 τ.μ. και 259,54 τ.μ. αντίστοιχα. Πέραν αυτού υπάρχουν δύο ανεξάρτητα ισόγεια κτίσματα συνολικής 120 τ.μ. καθώς και πισίνα. Όπως αναφέρεται στην έκθεση «όλα τα κτίσματα είναι κατασκευασμένα με φέροντα οργανισμό από φυσική πέτρα και με τέτοιο τρόπο ώστε να χάνονται οι όγκοι αυτών όσο απομακρύνεσαι απ’ αυτά», ενώ ο περιβάλλοντας χώρος είναι ιδιαίτερα προσεγμένος και πλήρως διαμορφωμένος με πέτρινους αναβαθμούς. Τι περιλαμβάνει το ακίνητο Πιο αναλυτικά έχουν κατασκευασθεί τα παρακάτω κτίσματα: • Κτίριο Α, το οποίο έχει επιφάνεια 95 τ.μ. και αποτελείται από έναν ενιαίο χώρο καθιστικού – τραπεζαρίας και δύο μικρότερους χώρους (wc καλεσμένων και κουζινάκι σερβιρίσματος), ενώ ανατολικά του ίδιου κτιρίου υπάρχει εσωτερική σκάλα που οδηγεί στο ημιυπόγειο (Κτίριο Β). Το κτίριο έχει στεγασμένη βεράντα επιφάνειας 120 τ.μ. • Κτίριο Β, το οποίο έχει επιφάνεια 250 τ.μ. και έχει κατασκευασθεί ως υπόγεια προσθήκη του κτιρίου Α΄, βρίσκεται όμως σε στάθμη λόγω υψομετρικής διαφοράς του εδάφους και της υπάρχουσας φυσικής κλίσης, αποτελείται από τέσσερα υπνοδωμάτια, εκ των οποίων το ένα master bedroom με εσωτερικό μπάνιο, καθιστικό, μπιλιάρδο και καθιστικό με home cinema, ενώ επικοινωνεί απευθείας με το κτίριο Α μέσω εσωτερικής σκάλας. Εξωτερικά είναι πλήρως αποπερατωμένο , ενώ ως προς τους εσωτερικούς χώρους του τελεί υπό ανακαίνιση. • Κτίριο Β2, το οποίο είναι ισόγειος χώρος συνολικής επιφάνειας 128 τ.μ. και εξυπηρετεί το κτίριο Α, αποτελούμενο από δύο συνεχόμενους όγκους που δημιουργούν ένα σχήμα γάμμα (Γ), νοητά χωροθετημένο πίσω από το κτίριο Α, δημιουργώντας εσωτερική αυλή μεταξύ των κτισμάτων. Στον έναν χώρο του κτιρίου αυτού βρίσκεται η βασική κουζίνα με ένα μπάνιο, ενώ στον άλλο χώρο αυτόνομος χώρος κατοικίας, αποτελούμενος από καθιστικό, τζάκι, υπνοδωμάτιο και μπάνιο. Είναι εντελώς ανεξάρτητο από τα κτίρια Α και Β και έχει τη δυνατότητα ανεξάρτητης φιλοξενίας μέχρι και τεσσάρων ατόμων. Το τμήμα του κτιρίου αυτού (Β2) με την αυτόνομη κατοικία βρίσκεται σε νοητή ευθεία από την πισίνα. • Κτίριο Γ, συνολικής επιφάνειας 24 τ.μ., αποτελούμενο από υπνοδωμάτιο, καθιστικό και τουαλέτα το οποίο χωροθετείται σε απόσταση από το υπόλοιπο σύμπλεγμα κτιρίων και σε άλλο επίπεδο, αυτό της πισίνας, προς την οποία παρουσιάζει χαρακτηριστική εγγύτητα, είναι αυτόνομο ως προς τα υπόλοιπα κτίρια και έχει τη δυνατότητα φιλοξενίας δύο ατόμων. Εξωτερικά είναι πλήρως αποπερατωμένο, ενώ ως προς τους εσωτερικούς χώρους του είναι ημιτελές. • Το κελάρι και αποθήκη, συνολικής επιφανείας 21 τ.μ., το οποίο βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του ακινήτου, στο ύψος της κεντρικής εισόδου. Ο χώρος στεγάζει ξύλινα βαρέλια και διάφορα κηπευτικά εργαλεία. • Το ημιϋπαίθριο Barbeque (BBQ), το οποίο βρίσκεται δίπλα στο κτίριο Β2 και δημιουργεί ένα σχήμα Π από πέτρα και σκυρόδεμα σε γήινο χρώμα ενώ περιλαμβάνει τον σχετικό απαραίτητο εξοπλισμό. • Πισίνα συνολικής επιφανείας 175 τ.μ. και βάθους από 90 εκατοστά έως 2,20 μέτρα, η οποία είναι χωροθετημένη ελαφρώς δυτικά σε σχέση με το ακίνητο και βρίσκεται ένα επίπεδο χαμηλότερα από το κτίριο Α, σε σχήμα ημικυκλίου, με φωτισμό για τη νύχτα και μηχανισμό υπερχείλισης. Η πρόσβαση στην πισίνα γίνεται από πλατιά σκαλοπάτια με θέα προς το Ναό του Ποσειδώνα και τη θάλασσα. Οι εξωτερικοί χώροι Σύμφωνα με την έκθεση, το ακίνητο διαθέτει ειδικά διαμορφωμένο περιβάλλοντα χώρο, με περίτεχνη περίφραξη από πέτρινο μαντρότοιχο ύψους 1,70 έως 2,00 μέτρα, που καθορίζει τα όρια του ακινήτου προς τις όμορες ιδιοκτησίες και το δρόμο και ιδιαίτερα επιβλητική είσοδο προς τον εσωτερικό χώρο και το δρόμο. Στο βόρειο τμήμα του ακινήτου είναι δεντροφυτεμένος με φυτά και δέντρα τοπικής προέλευσης (62 ελαιόδεντρα, 12 εσπεριδοειδή, 10 ροδιές, 2 κυδωνιές, 2 συκιές, κυπαρίσσια, χαρουπιές, σκίνα, θυμάρι και 100 ρίζες ελληνικής αμπέλου), ενώ ο υπόλοιπος περιβάλλων χώρος οριοθετείται από χαμηλού ύψους πέτρινους τοιχίσκους ιδιαίτερης τεχνοτροπίας από πέτρα περιοχής χωρίς αλλοίωση του ανάγλυφου του εδάφους, δίκτυο μονοπατιών και επιφάνειες πρασίνου. Τα διάφορα επίπεδα του κτήματος είναι κατασκευασμένα από κεραμικά πλακίδια terracotta και πέτρινα σκαλοπάτια με πέτρινα χαμηλού ύψους τοιχία, με τελείωμα σε κάποιες περιπτώσεις από σκυρόδεμα απόχρωσης ώχρας (πεζούλια). Από την είσοδο, που βρίσκεται βορειοανατολικά του ακινήτου, υπάρχει διάδρομος στρωμένος από κυβόλιθους που οδηγεί σε εξωτερικές θέσεις στάθμευσης και σε κοντινή απόσταση από την εσωτερική αυλή που διαμορφώνουν τα κτίρια A, Β και Β2, ενώ στο κέντρο του ακινήτου υπάρχει πέτρινο μονοπάτι που οδηγεί στο νοτιότερο άκρο του σε ειδικά διαμορφωμένο κυκλικό πλάτωμα. Τέλος, το ακίνητο διαθέτει φωτισμό ανάδειξης των κτιρίων και του κτήματος, ο οποίος έχει τοποθετηθεί κατόπιν ειδικής αρχιτεκτονικής μελέτης φωτισμού, με λαμπτήρες νέας τεχνολογίας. Έτσι αναδεικνύονται οι χώροι και διάδρομοι των κτιρίων και του κτήματος, χωρίς να επηρεάζεται η παρουσία το αρχαιολογικού Ναού του Ποσειδώνα. Τι «είδε» το δικαστήριο Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, όμως, στο σκεπτικό του διαπιστώνει ουσιώδεις ελλείψεις στην έκθεση εκτίμησης που υπολογίζει την αξία 5.998.000 ευρώ και συγκεκριμένα δεν αναφέρεται: – Ότι το ακίνητο διαθέτει περιφερειακό δίκτυο ύδρευσης, μήκους 350 μ. με ανεξάρτητες παροχές στην κατοικία και στα επιμέρους τμήματα του περιβάλλοντα χώρου και ότι η παροχή της κατοικίας διέρχεται από ειδικό επαγγελματικό φίλτρο καθαρισμού του νερού, -Ότι το ακίνητο παρουσιάζει βιοκλιματική αρχιτεκτονική και οικολογική δόμηση (περιφερειακοί πέτρινοι τοίχοι 60 εκ. και φυτεμένα δώματα), που του εξασφαλίζουν χαμηλές ανάγκες σε θέρμανση και ψύξη, -Ότι διαθέτει άμεση πρόσβαση σε παραλία πρακτικά ιδιωτική, -Ότι η έκθεση συντάχθηκε χωρίς αυτοψία στους εσωτερικούς χώρους, που από τις προσαγόμενες φωτογραφίες, πιθανολογείται ότι είναι υψηλής αισθητικής και σε εξαιρετική κατάσταση. Έτσι, κατά το δικαστήριο, πρόκειται για ένα ακίνητο μοναδικό ως προς τη βιοκλιματική αρχιτεκτονική του και οικολογική δόμηση, τη θέση και τη θέα του, καθώς βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο του Ναού του Ποσειδώνα και έχει πρόσωπο 123 μέτρων στον αιγιαλό και πέραν αυτού στη θάλασσα, με οπτική γωνία προς αυτήν που υπερβαίνει τις 180 μοίρες. Επισημαίνεται ακόμη ότι στο σημείο που βρίσκεται υπάρχουν μόνο επτά ακόμη κατοικίες, κατάσταση η οποία δεν θα μεταβληθεί μελλοντικά, καθώς η περιοχή έχει χαρακτηριστεί τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, ιστορικός χώρος που χρήζει ιδιαίτερης προστασίας και εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της Λαυρεωτικής, όπου απαγορεύεται κάθε δόμηση, πλην της πραγματοποίησης επισκευών και ανακαινίσεων στα ήδη ανεγερθέντα ακίνητα. «Κατ’ επέκταση πρόκειται για ένα μοναδικό ακίνητο που απευθύνεται σε συγκεκριμένο αγοραστικό κοινό σε διεθνές επίπεδο». Το γεγονός ότι παρά τα διαδοχικά σφυριά παραμένει απούλητο, κατά την κρίση του δικαστηρίου «δεν ασκεί επιρροή στον προσδιορισμό της εμπορικής αξίας λαμβανομένου υπόψη και του ότι το τελευταίο διάστημα παρατηρείται όχι μόνο σταθεροποίηση, αλλά και τάση ανόδου της αξίας των ακινήτων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ιδίως δε οι αξίες των ακινήτων της λεγόμενης «Αθηναϊκής Ριβιέρας», παρουσιάζουν μεγαλύτερη αύξηση, ανοδικό δε είναι και το ενδιαφέρον των υποψηφίων αγοραστών εντός και εκτός Ελλάδας». Κατόπιν αυτών, το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών αποφάσισε το διπλασιασμό της τιμής εκκίνησης για τον πλειστηριασμό της 26ης Οκτωβρίου 2022 στα 12 εκατ. ευρώ. Η κατάσχεση και τα θολά σημεία Το ποσό για το οποίο επιβλήθηκε η νέα τελευταία κατάσχεση για λογαριασμό της Intrum, στις 28 Μαρτίου 2022, είναι 500.000 ευρώ, πλέον των τόκων και εξόδων εκτελέσεως, που αποτελεί μέρος του επιδικασθέντος κεφαλαίου. Παράλληλα, το ακίνητο φέρει πολλές προσημειώσεις και υποθήκες υπέρ της Τράπεζας Πειραιώς, καθώς και ιδιωτών για ποσά ύψους 7,1 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, ωστόσο, φαίνεται ότι αφορά τη νομιμότητα των κτισμάτων, κάτι που εξηγεί και το γιατί τόσα χρόνια, ένα τόσο πολυτελές και ξεχωριστό ακίνητο παρότι βγαίνει στο σφυρί, μένει χωρίς μνηστήρες. Σύμφωνα με πληροφορίες, λόγω της θέσης (πλησίον του αρχαιολογικού χώρου του Ναού του Ποσειδώνα), οι πολεοδομικοί περιορισμοί επέτρεπαν την ύπαρξη μόνο ενός μικρού κτίσματος, όπως αυτό που προϋπήρχε της βίλας την περίοδο της εξαγοράς. Στη συνέχεια παρότι έγιναν καταγγελίες, οι εργασίες ανέγερσης των νέων κτισμάτων εξελίχθηκαν απρόσκοπτα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι και νόμιμα.

To Stadio Bosco είχε προτείνει το αρχιτεκτονικό γραφείο Stefano Boeri Architetti ως διάδοχο του Σταδίου Μεάτσα για να φιλοξενεί τους οπαδούς της Μίλαν και της Ίντερ. Το έργο είχε συμμετάσχει στο διαγωνισμό για την κατασκευή του νέου γηπέδου των δύο μεγάλων ποδοσφαιρικών συλλόγων του Μιλάνου. Το Στάδιο είχε σχεδιαστεί για να στεγάζει 5.700 m2 οριζόντιων επιφανειών πράσινων στεγών, 7.000 m2 πράσινων προσόψεων με 3.300 δέντρα και 56.300 θάμνους 70 διαφορετικών ειδών, χάρη στους οποίους αναμενόταν απορρόφηση CO 2 162 τόνων κάθε χρόνο. Επιπλέον χάρη στη χρήση μεγάλων φωτοβολταϊκών επιφανειών και την προσεκτική μελέτη διαχείρισης νερού και απορριμμάτων, το Forest Stadium στόχευε να γίνει ενεργειακά αυτάρκης αρένα με χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η οικολογική όμως αυτή προσέγγιση δεν επικράτησε στο διαγωνισμό καθώς Μίλαν και Ίντερ επέλεξαν το πρότζεκτ Cattedrale της Populous για το νέο γήπεδό τους. Το πρότζεκτ υιοθέτησε αυτήν την ονομασία διότι είναι επηρεασμένο από τον Ντουόμο, τον εμβληματικό καθεδρικό ναό του Μιλάνου. Η διπλή ανάπλαση του Μιλάνου Υπενθυμίζεται οτι η κατασκευή του νέου γηπέδου ο προυπολογισμός του οποίου αναμένεται να ξεπεράσει τα €1,2 δισ. υλοποιείται πάνω στο σενάριο της "διπλής ανάπλασης" χωρίζεται σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση αφορά στο χτίσιμο του νέου γηπέδου με ημερομηνία παράδοσης την 12η Σεπτεμβρίου 2027. Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει την κατεδάφιση του σημερινού "Τζουζέπε Μεάτσα", με την περιοχή αυτή να μετατρέπεται σε έναν χώρο όπου θα υπάρχουν υπόγεια πάρκινγκ, καταστήματα, εστιατόρια, αθλητικό κέντρο και Μουσείο Αθλητισμού. Τα έργα αυτά αναμένονται να αρχίσουν τον Σεπτέμβριο του 2027 και να ολοκληρωθούν τον Ιούλιο του 2030.

Το υδατικό δυναμικό της Θεσσαλίας δέχεται εδώ και δεκαετίες τη μεγαλύτερη πίεση για να καλύψει τις ανάγκες, που προέκυψαν κυρίως από την επέκταση των αρδεύσεων. Το 70% των αρδευόμενων εκτάσεων στη Θεσσαλία εξυπηρετείται από υπόγεια νερά και το υπόλοιπο 30% από επιφανειακά νερά (ποταμοί, πηγές) και υφιστάμενα έργα ταμίευσης. Δυστυχώς, η άρδευση με υπόγεια νερά από 30.000 έως 33.000 γεωτρήσεις δημιούργησε ένα αρκετά αυξημένο έλλειμμα το οποίο ανέρχεται πλέον σε 3 δισ. κυβικά μέτρα και είναι αποτυπωμένο στα σχέδια διαχείρισης υδάτων Θεσσαλίας, σύμφωνα με την αναθεωρημένα σχέδια του 2017, επισήμανε ο γεωπόνος, τ. Διευθυντής Εγγείων Βελτιώσεων, τ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Ελλάδας, Κωνσταντίνος Γκούμας, μιλώντας στο τετραήμερο σεμινάριο με θεματικές, μεταξύ άλλων, «Κλιματική αλλαγή: Θεωρητικό υπόβαθρο και μελλοντικές προγνώσεις» και «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με έμφαση στον αγροτικό τομέα και σχετικά μέτρα προσαρμογής» που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο στις εγκαταστάσεις του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λάρισα, με συμμετοχή δεκάδων επιστημόνων. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B11-600-x-337.jpg Τα μέτρα αναστροφής αυτής της κατάστασης είναι η μείωση καταναλώσεων νερού στη γεωργία, η ταμίευση επιφανειακού νερού και ο περιορισμός χρήσης υπόγειου νερού (γεωτρήσεις), Σημειώνεται ότι για τις ανάγκες άρδευσης και ύδρευσης απαιτούνται ετησίως περίπου 1,5 δισ. κυβικά μέτρα νερού. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B12-600-x-450.jpg Επίσης σοβαρή είναι και η σημερινή κατάσταση της ποιότητας των υδάτων, είτε υπογείων είτε επιφανειακών. Πιο συγκεκριμένα υπάρχει και ποιοτικό ζήτημα και αυτό συμβαίνει σε ορισμένες περιοχές, όπως δείχνουν οι χάρτες, δηλαδή υπάρχουν καλή, μέτρια ή κακή κατάσταση των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων λόγω της επιβάρυνσης νιτρικών και λιπασμάτων. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B13-600-x-340.jpg Τα σχέδια διαχείρισης υδάτων του 2014 και αλλά και του 2017 προβλέπουν μια σειρά μέτρων, αρκετά από τα οποία, δυστυχώς, η Πολιτεία δεν τα έχει προχωρήσει. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%B12-600-x-292.jpg Ένας ακόμη παράγοντας που μειώνει το υδατικό δυναμικό είναι και οι ακραίες συνθήκες λόγω της κλιματικής κρίσης. Για παράδειγμα ο Πηνειός το καλοκαίρι στερεύει πλέον ακόμη και από τα Τρίκαλα, ενώ παλαιότερα στέρευε από τη Λάρισα. «Όλα όσα συμβαίνουν είναι εξαιρετικά κρίσιμα. Με την εφαρμογή των σχεδίων διαχείρισης υδάτων θα εξοικονομήσουμε σημαντικές ποσότητες. Στη Θεσσαλία παρουσιάζεται ένα σημαντικό έλλειμμα υδάτων της τάξης των 500 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως και ακριβώς εκεί τίθεται το θέμα της κατασκευής έξι μεγάλων ταμιευτήρων για τη συγκέντρωση περίπου 250 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού, με τα οποία θα μπορούσε να καλυφθεί αυτό το έλλειμμα. Ωστόσο, για την ωρίμανση αυτών απαιτούνται πολλά χρόνια και οικονομικοί πόροι. Παρ' όλα αυτά δεν μπορεί να αντιμετωπιστούν συνολικά οι δυσμενέστερες συνθήκες από πλευράς υδατικών πόρων, εν όψει της κλιματικής κρίσης», ανέφερε από την πλευρά του ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B14-600-x-337.jpg Σύμφωνα με τον κ. Γκούμα, η σημερινή κυβέρνηση έχει εκπονήσει ένα πρόγραμμα έργων τα οποία εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης. Τα έργα αυτά είναι σε φάση δημοπράτησης και αναμένεται να υλοποιηθούν μέχρι το 2026. «Ωστόσο, δυστυχώς όλες οι κυβερνήσεις γνωρίζουν τα προβλήματα και οι μελέτες δεν ωρίμασαν για να υλοποιηθούν τα έργα. Ακόμη και τα μικρά έργα θέλουν χρόνια για την υλοποίησή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το έργο του φράγματος στον Ληθαίο ποταμό στα Τρίκαλα, το οποίο παραμένει ακόμη υπό κατασκευή», τονίζει ο ίδιος. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2022/11/%CE%B15-600-x-483.jpg Η Θεσσαλία διαθέτει τη μεγαλύτερη πεδιάδα της χώρας με 5 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργούμενης έκτασης, από τα οποία αρδεύονται τα 2,5. Το πρόβλημα υδατικής ασφάλειας των κατοίκων της από φαινόμενα λειψυδρίας-ξηρασίας και πλημμυρών θα έχει δραματικές επιπτώσεις στη ζωή, στο εισόδημα και τελικά στην ίδια την επιβίωσή τους στην περιοχή. Οι διαθέσιμοι και χρησιμοποιούμενοι (μέχρι σήμερα) υδατικοί πόροι στο υδατικό διαμέρισμα Θεσσαλίας είναι τα υπόγεια νερά (το 70% των αρδευόμενων εκτάσεων εξυπηρετείται από 33.000 γεωτρήσεις) και τα επιφανειακά νερά (ποταμοί, πηγές και νερά που ταμιεύονται κάθε χρόνο σε φράγματα – ταμιευτήρες και λιμνοδεξαμενές και εξυπηρετούν το υπόλοιπο 30% των εκτάσεων). Επιπλέον, παραμένουν τα προβλήματα λόγω αδυναμιών συντονισμού στη διαχείριση των υδάτων, της έλλειψης ενιαίου φορέα διαχείρισης και το απαρχαιωμένο θεσμικό πλαίσιο (ΤΟΕΒ). του Νίκου Αβουκάτου

Σε προσυμβατικό στάδιο και συνήθως σε διακηρύξεις έργων με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά με βάση την τιμή, κατά την αιτιολόγηση ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς ανακύπτει το ζήτημα ορθού ή επαρκούς υπολογισμού της μεταφορικής δαπάνης. Αυτή αφορά κυρίως στη μεταφορά αδρανών υλικών λατομείου για εργασίες οδοστρωσίας και ασφαλτικών, στο πλαίσιο υπολογισμού του άμεσου κόστους του έργου. Κατά την εκτέλεση δημοσίων έργων οδοποιίας, αντίστοιχα, είναι σύνηθες το αίτημα για πρόσθετες δαπάνες μεταφοράς αδρανών υλικών λατομείου για εργασίες οδοστρωσίας και ασφαλτικών και αφορά ουσιαστικά σε πρόσθετη αποζημίωση προς τον ανάδοχο και όχι σε συμπληρωματικές εργασίες απαραίτητες για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης που προέκυψαν μετά την έναρξη εκτέλεσης του έργου. Επιπλέον, οι μέχρι πρότινος ιδιαίτερα μεγάλες προσφερόμενες εκπτώσεις σε έργα οδοποιίας και η σύγχρονη ενεργειακή κρίση ανέδειξαν τη συμβολή της μεταφορικής δαπάνης στο άμεσο κόστος εκτέλεσης των έργων αυτών. Διακρίνεται, επομένως, η σημασία της ακρίβειας στον υπολογισμό της μεταφορικής δαπάνης σε έργα οδοποιίας. Στο Ν. 4412/2016, όπως τροποποιήθηκε, Άρθρο 88 «Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές» παρ.5α, ορίζεται οτι «Στις δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών, παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, ως ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές, σε κάθε περίπτωση, τεκμαίρονται προσφορές που υποβάλλονται σε διαγωνισμό και εμφανίζουν απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα (10) ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών που υποβλήθηκαν. Η αναθέτουσα αρχή δύναται να κρίνει ότι συνιστούν ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές και προσφορές με μικρότερη ή καθόλου απόκλιση από το ως άνω όριο. Οι παρεχόμενες εξηγήσεις του οικονομικού φορέα, ιδίως ως προς τον προσδιορισμό οικονομικών μεγεθών, με τις οποίες ο προσφέρων διαμόρφωσε την προσφορά του, αποτελούν δεσμευτικές συμφωνίες και τμήμα της σύμβασης ανάθεσης που δεν μπορούν να μεταβληθούν καθ’ όλη τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης.» To Κανονιστικό πλαίσιο των διαγωνισμών δημοσίων έργων οδοποιίας, αναφορικά με το μεταφορικό έργο, περιλαμβάνει: – τον Κανονισμό Περιγραφικών Τιμολογίων Εργασιών (ΔΝΣγ/οικ.35577/ΦΝ 466/2017, ΦΕΚ 1746/Β/2017), – την Εγκύκλιο Ε7/2013 της ΓΓΔΕ (αρ. πρωτ. Δ11γ/ο/5/8/12-02-2013 και ΑΔΑ: ΒΕΥΣ1-ΞΘΕ) και – την Εγκύκλιο Ε18/2014 της ΓΓΔΕ (αρ. πρωτ. Δ11γ/ο/6/7/24-09-2014 και ΑΔΑ: Ω8ΘΛ1-ΤΘΥ). Εκεί, εν συντομία, προβλέπεται ότι το κόστος μεταφοράς αδρανών υλικών οδοστρωσίας και ασφαλτικών προϋπολογίζεται πριν την έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας και έχει ενσωματωθεί στην ενιαία τιμή του τιμολογίου ανεξαρτήτως της απόστασης μεταφοράς που εν τέλει ο ανάδοχος θα κληθεί να καλύψει, πλην των περιπτώσεων που στα οικεία άρθρα αναφέρεται ρητά ότι η μεταφορά πληρώνεται ιδιαίτερα (άρθρα που επισημαίνονται με αστερίσκο [*]). Επισημαίνεται ότι, τα ενιαία τιμολόγια δεν είναι δυνατόν να προβλέψουν και να κοστολογήσουν ειδικές συνθήκες μεταφοράς υλικών, όπως θαλάσσιες μεταφορές και μεταφορές σε δύσβατα σημεία. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, οι ειδικές αυτές συνθήκες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να αποζημιώνονται ιδιαίτερα, με την σύνταξη επί πλέον άρθρου πρόσθετης αποζημίωσης οφειλόμενης στις κατά τόπους ειδικές συνθήκες και προσθήκη αυτού στα τιμολόγια Δημοπράτησης. Το όλο ζήτημα τελικά ανάγεται στην πληρότητα και ορθότητα των συμβατικών τευχών (Τεχνική Περιγραφή, Τιμολόγιο μελέτης, Προϋπολογισμός μελέτης, Γενική και Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων) το οποίο είναι ουσιώδες για την επιτυχή υλοποίηση ενός έργου. Από εκεί και πέρα, μεταβολή του κόστους μεταφοράς ανάγεται και στον επιχειρηματικό κίνδυνο του αναδόχου, ο οποίος προχωρά στην υποβολή οικονομικής προσφοράς με βάση τις συνθήκες του κάθε έργου. Εξάλλου, η επιλογή των προς προμήθεια υλικών που ενσωματώνονται στο έργο, συμπεριλαμβανομένων και των λατομικών προϊόντων, υλικών οδοστρωσίας και ασφαλτικών, εναπόκειται στις επιχειρηματικές επιλογές που ο ίδιος αναλαμβάνει, εκτός ειδικών περιπτώσεων που προσδιορίζονται ρητά στα συμβατικά τεύχη, πχ παροχή από την αναθέτουσα αρχή. Έργα Οδοποιίας: Ασυνήθιστα Χαμηλή Προσφορές και Μεταφορικό Κόστος Πέτρου Ευαγγελία, Πολιτικός μηχανικός MSc, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό ΕΑΔΗΣΥ

Ανοίγουν σήμερα, Δευτέρα, τις πύλες τους για το επιβατικό κοινό οι τρεις νέοι σταθμοί του Μετρό στον Πειραιά, «Μανιάτικα», «Πειραιάς» και «Δημοτικό Θέατρο». Στις 10:30 πμ θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια των τριών σταθμών, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στο σταθμό «Δημοτικό Θέατρο» και στις 14.00ι θα τεθούν σε εμπορική λειτουργία για την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού. Με τη λειτουργία και των νέων σταθμών προβλέπεται ημερήσια αύξηση της συνολικής επιβατικής κίνησης στο δίκτυο του Μετρό κατά 132.000 πολίτες ημερησίως, μειώνοντας τόσο την κυκλοφορία των Ι.Χ. οχημάτων κατά 23.000 ημερησίως όσο και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 120 τόνους ημερησίως. Σημειώνεται δε, ότι ο συνολικός χρόνος από το λιμάνι μέχρι το αεροδρόμιο θα διανύεται με το Μετρό σε μόλις 55 λεπτά. Συνολικά η Γραμμή 3 «Δημοτικό Θέατρο - Δουκίσσης Πλακεντίας - Αεροδρόμιο» αριθμεί πλέον 27 σταθμούς, με την απόσταση από το λιμάνι μέχρι το αεροδρόμιο να υπολογίζεται σε μόλις 55 λεπτά. Από αύριο Τρίτη 11 Οκτωβρίου, θα τεθεί σε ισχύ ο ανασχεδιασμός λεωφορειακών γραμμών στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, που στοχεύει στη διαλειτουργικότητα του δικτύου των οδικών συγκοινωνιών με τους νέους σταθμούς της Γραμμής 3 του Μετρό. Τα δρομολόγια της ΣΤΑΣΥ μετά την έναρξη λειτουργίας των τριών νέων σταθμών στη γραμμή 3 Η συχνότητα των δρομολογίων στο τμήμα Δημοτικό θέατρο – Δουκίσσης Πλακεντίας τις ώρες αιχμής (07.30-11.00 & 13:30 – 17:30) παραμένει στα 4΄ και τις νυχτερινές ώρες (22:00 – 00:20) μειώνεται στα 9΄από 10΄. Στο τμήμα Αεροδρόμιο – Δημοτικό θέατρο η συχνότητα διαμορφώνεται στα 36΄. Το πρώτο δρομολόγιο από τους σταθμούς Δημοτικό θέατρο και Δουκίσσης Πλακεντίας θα ξεκινά στις 05:30. Πρώτα δρομολόγια στις 05:30 θα ξεκινούν και από τους σταθμούς Αιγάλεω και Μοναστηράκι στην κατεύθυνση προς Δουκίσσης Πλακεντίας και από το σταθμό Εθνική Άμυνα στην κατεύθυνση προς Δημοτικό Θέατρο. Το τελευταίο δρομολόγιο (Δευτέρα – Πέμπτη & Κυριακή) από το Δημοτικό Θέατρο θα γίνεται στις 23:59 και από τη Δουκίσσης Πλακεντίας στις 00:03. Παρασκευή και Σάββατο, οπότε και ισχύει η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας, οι τελευταίοι συρμοί θα αναχωρούν στη 01:06 από το Δημοτικό Θέατρο και στη 01:10 από τη Δουκίσσης Πλακεντίας. Τελευταίοι συρμοί από το σταθμό Σύνταγμα προς όλες τις κατευθύνσεις θα αναχωρούν στις 00:23 (Δευτέρα – Πέμπτη & Κυριακή) και στη 01:30 (Παρασκευή και Σάββατο). Η αναδιάρθρωση των λεωφορειακών γραμμών στη δίκτυο της ΟΣΥ Το σχέδιο αναδιάρθρωσης του συγκοινωνιακού δικτύου που έχει διαμορφώσει ο ΟΑΣΑ για τη διασύνδεση των δήμων στις περιοχές που βρίσκονται οι νέοι σταθμοί του μετρό «Μανιάτικα», «Πειραιάς», «Δημοτικό Θέατρο» και για τη δυνατότητα νέων μετεπιβιβάσεων, βασίζεται σε ενισχύσεις και τροποποιήσεις λεωφορειακών γραμμών. Η αναδιαμόρφωση των γραμμών χωρίζεται σε δυο φάσεις: Κατά την πρώτη φάση, με την έναρξη λειτουργίας των τριών νέων σταθμών, προβλέπονται άμεσες παρεμβάσεις, οι οποίες θα αξιολογηθούν μετά το πρώτο διάστημα λειτουργίας των σταθμών. Στη συνέχεια και σε εύλογο χρονικό διάστημα, θα ακολουθήσει η επόμενη φάση ανασχεδιασμού που θα περιλαμβάνει πρόσθετες συγκοινωνιακές ρυθμίσεις, οι οποίες θα απαιτηθούν μετά την ολοκληρωμένη λειτουργία της γραμμής 3, κατόπιν εκτίμησης και αξιολόγησης της διαμορφωθείσας κατάστασης στο συγκοινωνιακό δίκτυο της ευρύτερης περιοχής Πιο αναλυτικά, έχουν σχεδιαστεί οι εξής παρεμβάσεις: -Η λεωφορειακή γραμμή 831 Αιγάλεω – Πειραιάς ενισχύεται με επιπλέον δρομολόγια καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας. -Η λεωφορειακή γραμμή 810 Σχιστό – Κορυδαλλός τροποποιείται σε τροφοδοτική γραμμή για τον σταθμό του μετρό «Κορυδαλλός» και θα διασυνδεθεί με την Λεωφόρο Πέτρου Ράλλη. -Η λεωφορειακή γραμμή 830 Αγία Βαρβάρα – Πειραιάς τροποποιείται σε τροφοδοτική γραμμή για τον σταθμό του μετρό «Κορυδαλλός». -Η λεωφορειακή γραμμή 846 Νεάπολη – Νίκαια – Πειραιάς τροποποιείται σε τροφοδοτική γραμμή για τον σταθμό του μετρό «Νίκαια». -Η λεωφορειακή γραμμή 900, η οποία δημιουργήθηκε τα τελευταία 2 χρόνια για να καλύψει την μεταβατική περίοδο μεταξύ της λειτουργίας των σταθμών μετρό «Κορυδαλλός» και «Νίκαια» και των 3 νέων σταθμών του «Πειραιά», καταργείται. Οι αφετηρίες και τέρματα των υφιστάμενων λεωφορειακών γραμμών παραμένουν ως έχουν. ΔΕΙΤΕ ΣΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ PDF ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ ΑΤΤΙΚΗΣ. MAP_STASY_internet.pdf

Νέος οδηγός διευκολύνει τη συμμετοχή των πολιτών στον αγώνα για προστασία του περιβάλλοντος και συμμετοχή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Πώς και πού μπορώ να υποβάλω καταγγελία για καταπάτηση αιγιαλού; Τι μπορώ να κάνω όταν βρεθώ μπροστά σε μπάζωμα υγροτόπου, αποψίλωση δάσους ή χτίσιμο αυθαίρετης οικοδομής; Έχω δικαίωμα παρέμβασης αν αρνηθούν να μου δώσουν πληροφορίες; Γιατί είναι σημαντικοί οι δασικοί χάρτες; Μπορώ στ’ αλήθεια να συμμετάσχω σε διαβούλευση για περιβαλλοντικό νομοσχέδιο; Όταν ο πλανήτης καταστρέφεται, πώς μπορώ εγώ να διαμαρτυρηθώ και να ακουστώ; Απαντήσεις στα ‘καυτά’ ερωτήματα που απασχολούν κάθε περιβαλλοντικά ενεργό και ευαισθητοποιημένο πολίτη δίνονται στον νέο οδηγό που δημοσιεύουν σήμερα η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς και ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ). Ο οδηγός αυτός παρέχει στους πολίτες ελεύθερη πρόσβαση σε πρακτικές πληροφορίες και συμβουλές, έχοντας ως στόχο την ενδυνάμωσή τους προκειμένου να είναι σε θέση να αναλάβουν ενεργό δράση και να συμμετέχουν στη διαμόρφωση και λήψη αποφάσεων για περιβαλλοντικά ζητήματα. Το σημαντικό αυτό εργαλείο ενίσχυσης των πολιτών κατά την άσκηση του δικαιώματός τους για προστασία του περιβάλλοντος αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund και του έργου «Πολίτες για το περιβάλλον: Η εκπαίδευση ως εργαλείο αποτελεσματικής συμμετοχής στα κοινά και στη λήψη αποφάσεων». Μέσα από τον οδηγό, ο οποίος είναι διαθέσιμος μαζί με άλλα ενημερωτικά υλικά στην πλατφόρμα του έργου, οι πολίτες μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρήσιμη περιβαλλοντική πληροφορία, να αναζητήσουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να συμμετέχουν στη διαμόρφωση και λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων στην Ελλάδα, καθώς και σε αντίστοιχες διαδικασίες της Ε.Ε. για το περιβάλλον, αλλά και να αναφέρουν οποιαδήποτε παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας αντιληφθούν. Παράλληλα, μέσα από την πλατφόρμα του έργου, οι πολίτες μπορούν πλέον να αναζητήσουν άλλες ομάδες πολιτών που δραστηριοποιούνται σε τοπικό επίπεδο και να έρθουν σε επαφή μαζί τους για να ανταλλάξουν γνώσεις και απόψεις γύρω από ένα περιβαλλοντικό ζήτημα που τους απασχολεί από κοινού. Η λειτουργία αυτή είναι αποτέλεσμα μίας πρώτης χαρτογράφησης, η οποία θα επικαιροποιείται τακτικά. “Στον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος δεν είμαστε και δεν πρέπει να αισθανόμαστε μόνοι. Όλοι αποτελούμε μέρη ενός ευρύτερου συνόλου, με το οποίο είμαστε σε άμεση αλληλεπίδραση και γι΄αυτό, η συμμετοχή μας στα κοινά, και τα περιβαλλοντικά ζητήματα ειδικότερα, είναι απαραίτητη”, δήλωσε η Άννα Βαφειάδου, υπεύθυνη νομικού τομέα στο WWF Ελλάς.“Αναγνωρίζοντας τα κενά γνώσης και πληροφόρησης που υπάρχουν και αποτρέπουν τους πολίτες από την ενεργή συμμετοχή, ο οδηγός αυτός έχει ως στόχο να συγκεντρώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και να τις επικοινωνήσει με απλό τρόπο στο κοινό, προκειμένου να ενισχυθεί σημαντικά η συμμετοχή του στη διαμόρφωση και λήψη αποφάσεων και εν τέλει, να ενδυναμωθεί η σχέση μεταξύ κοινωνίας και περιβάλλοντος.” “Στο σημερινό κόσμο των εντεινόμενων προκλήσεων για το περιβάλλον, οι πολίτες χρειάζονται περισσότερο από ποτέ χώρους και εργαλεία για να ασκήσουν αποτελεσματικά τα περιβαλλοντικά τους δικαιώματα.” σημειώνει ο γενικός διευθυντής του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών ΕΕΛΛΑΚ, Αλέξανδρος Μελίδης. “Δημιουργήσαμε ένα πρακτικό οδηγό για να αναδείξουμε ένα νέο υπόδειγμα δημόσιας συμμετοχής φορέων και πολιτών. Ένα υπόδειγμα δημόσιου διαλόγου και συμμετοχής με ουσιαστικό αντίκτυπο στη διαμόρφωση και λήψη αποφάσεων. Η ενημερωμένη δημόσια συμμετοχή, ο δομημένος διάλογος με τη στάθμιση εναλλακτικών προσεγγίσεων είναι ζωτικής σημασίας. Ειδικά για τις ευάλωτες κοινότητες που επηρεάζονται δυσανάλογα από την κλιματική αλλαγή, αλλά που συνήθως δεν έχουν θέση στους χώρους λήψης αποφάσεων.” Το έργο ξεκίνησε να υλοποιείται τον Απρίλιο 2021 και θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο 2023 με την συνδιαμόρφωση από κοινού με την κοινωνία των πολιτών μίας πρότασης πολιτικής για την βελτίωση των διαδικασιών δημόσιας συμμετοχής. Στα μέσα Νοεμβρίου έχει προγραμματιστεί η διεξαγωγή ενός εργαστηρίου επιμόρφωσης στην Αθήνα, ώστε περισσότεροι ενεργοί πολίτες να μπορέσουν να συμβάλουν πιο ενεργητικά στη συζήτηση για τη βελτίωση του νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου για τις διαδικασίες δημόσιας συμμετοχής. Από τον Δεκέμβριο 2022 έως το Φεβρουάριο 2023 πρόκειται να διεξαχθούν ακόμα περισσότερα εργαστήρια σε διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας, με στόχο την εκπαίδευση τοπικών ομάδων και ενεργών πολιτών και τη συνεργασία τους με δημοσίους υπαλλήλους για τη συνδιαμόρφωση προτάσεων σχετικών με την ενίσχυση της δημόσιας συμμετοχής. Tο έργο «Πολίτες για το Περιβάλλον» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το WWF Ελλάς και εταίρο την Εταιρεία Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΕΛ/ΛΑΚ). Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 13,5 εκ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Περισσότερες πληροφορίες: www.activecitizensfund.gr Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ) ιδρύθηκε το 2008, σήμερα έχει μετόχους 37 Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και κοινωφελείς φορείς. Έχει ως κύριο στόχο να συμβάλει στην ανοιχτότητα και ειδικότερα στην προώθηση και ανάπτυξη των Ανοιχτών Προτύπων, του Ελεύθερου Λογισμικού, του Ανοιχτού Περιεχομένου, των Ανοιχτών Δεδομένων και των Τεχνολογιών Ανοιχτής Αρχιτεκτονικής στο χώρο της εκπαίδευσης, του δημόσιου τομέα, των επιχειρήσεων και της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα φιλοδοξεί να αποτελέσει κέντρο γνώσης και πλατφόρμα διαλόγου για τις ανοιχτές τεχνολογίες. Ανάμεσα στους φορείς που συμμετέχουν στον Οργανισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) είναι τα πιο πολλά ελληνικά Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα, ενώ για την υλοποίηση των δράσεων του, βασίζεται στη συνεργασία και ενεργή συμμετοχή των μελών του και της ελληνικής κοινότητας χρηστών και δημιουργών Ελεύθερου Λογισμικού, Ανοιχτού Περιεχομένου και Τεχνολογιών Ανοιχτής Αρχιτεκτονικής.

Ο αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Φωτάκης απέσπασε ένα από τα Βραβεία Αρχιτεκτονικής ΕΙΑ 2022 (Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής) για το έργο του στην Κέα. Πρόκειται για τον εξοχικό κήπο με δωμάτιο στην Κέα, ένα πετρόχτιστο κτίσμα μέσα σε παραδοσιακά ελληνικό σκηνικό στη φύση. Κυρίαρχο στοιχείο της κατασκευής η πέτρα. Απόλυτα εναρμονισμένο με τo φυσικό περιβάλλον, το έργο του Φωτάκη είναι λιτό, περιεκτικό και ουσιαστικό ενώ αποτυπώνει τις ανάγκες της εποχής μέσα από το πρίσμα της κοινωνικής και πνευματικής δημιουργίας. «Σε μία εποχή κυριαρχίας της εικόνας και του αισθητισμού που εκπέμπει, όπου εκ των πραγμάτων περιθωριοποιείται η ουσιαστική χωρική εμπειρία του κτηρίου, το αποτέλεσμα ενός διαγωνισμού και ο στοχασμός γύρω από αυτό, πρέπει να συμβάλουν στην προβολή της Αρχιτεκτονικής ως πνευματικής και κοινωνικής δημιουργίας και όχι μόνο ως διαδικασία παραγωγής αισθητικών αντικειμένων» σχολιάζει η διοργανώτρια αρχή. @alinalefa Ο δημιουργός του έργου Αλέξανδρος Φωτάκης σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και στο Imperial College του Λονδίνου και αρχιτεκτονική στα ETSA Madrid και EPF Λωζάνης, όπου αποφοίτησε από τον καθηγητή Gugger. Εργάστηκε στην Dreier Frenzel Architecture and Communication και από το 2017 είναι ανεξάρτητος αρχιτέκτονας. Διδάσκει αρχιτεκτονικό έργο για το Studio Gay Menzel στο EPF της Λωζάνης και αρχιτεκτονική ιστορία και θεωρία στο HEPIA στη Γενεύη. @alinalefa @alinalefa Βραβείο αρχιτεκτονικής απέσπασε επίσης η κατοικία The hourglass corral στην Μήλο ένα έργο των DECA Αrchitecture | Διονύσης Δικέφαλος, Alison Katri, Μαρία Παππά, Αλίκη Σαμαρά Χρυσοστομίδου, Carlos Loperena, Αλέξανδρος Βαΐτσος. Η επιτροπή των βραβείων σημειώνει πως η κατοικία αποτελεί παράδειγμα διαχείρισης ενός υπόσκαφου κτίσματος με ουσιαστικούς όρους και όχι απλά ως ένα κτίσμα σκεπασμένο με χώμα. Γιώργης Γερόλυμπος Γιώργης Γερόλυμπος Γιώργης Γερόλυμπος ΕΠΑΙΝΟΙ Το κουτί που πετάει | Χαϊδάρι, Αττική Μυρτώ Κιούρτη @g_sfakianakis Κατοικία Ε | Αρτέμιδα, Αττική Buerger Katsota Architects| Stephan Buerger, Δήμητρα Κατσώτα Γιώργης Γερόλυμπος ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ Κατοικίες | Μεγανήσι, Λευκάδα Ηiboux Αrchitecture | Δημήτρης Θεοδωρόπουλος, Μαριάννα Ξυνταράκη, Μαρία Τσιγάρα Yiannis Drakoulidis Patio House | Κάρπαθος, Δωδεκάνησα ΟΟΑΚ Architects | Joan Annerhed, Μαρία Παπαφίγκου, Marie Kojzar @yiorgoskordakis & @akeeson ΕΙΔΙΚΗ ΜΝΕΙΑ Agemar Headquarters | Καλλιθέα, Αττική RS Sparch | Ρένα Σακελλαρίδου @erieta_attali Διοργάνωση βραβείων: EΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

Αν και βασικός στόχος τους είναι η διευκόλυνση των καλλιεργειών, ακόμα και σε εδάφη με μεγάλη κλίση ή και ελάχιστο χώμα, η οικολογική και πολιτιστική αξία των ξερολιθιών είναι τεράστια. Οι τοίχοι-στολίδια των νησιών όμως απειλούνται με εξαφάνιση, αφού ελάχιστοι είναι πλέον αυτοί που γνωρίζουν πώς να τους κατασκευάζουν και να τους συντηρούν. Κοσμούν τις απότομες πλαγιές των άγονων περιοχών δημιουργώντας πεζούλες που επιτρέπουν την καλλιέργεια· επιπλέον, συμβάλλουν στη διατήρηση της μορφολογίας των ελληνικών νησιών, συγκρατώντας το χώμα που κατεβάζει η βροχή. Ωστόσο οι ξερολιθιές, τα μικρά αυτά κομψοτεχνήματα, τα όποια κτίστηκαν με κόπο και ιδρώτα από γεωργούς και κτηνοτρόφους που εδώ και χιλιάδες χρόνια γνωρίζουν τη χρήσιμη αυτή τέχνη, κινδυνεύουν να αφανιστούν. Οι ξερολιθιές άρχισαν να φθίνουν όταν ο πληθυσμός των νησιών έπαψε σταδιακά να ασχολείται με τη γεωργία και τη κτηνοτροφία, στρέφοντας το ενδιαφέρον του σε πιο κερδοφόρες δραστηριότητες, όπως είναι ο τουρισμός. Εξαφανίζεται έτσι μια τέχνη που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά από τους αρχαιότατους χρόνους. Μια τέχνη που χωρίς αμφιβολία απαιτεί κόπο και χειρωνακτική εργασία, καθώς οι ξερολιθιές είναι φτιαγμένες από σκέτες πέτρες «κουμπωμένες» μεταξύ τους, και όχι δεμένες με συνδετικό κονίαμα όπως τσιμέντο ή λάσπη. Οι κατασκευές αυτές κτίζονται σε συνάρτηση με την κλίση του εδάφους και οι μάστορες υπολογίζουν την κατεύθυνση του αέρα, του ήλιου και της βροχής. Σε γενικές γραμμές η λογική είναι να τοποθετούνται στη βάση οι μεγάλες πέτρες και ψηλά οι μικρότερες· η ουσία όμως βρίσκεται στο πλέξιμο της πέτρας. Το σύνολο οφείλει να είναι τόσο καλά δεμένο, ώστε αν δεχτεί φορτίο να αντέξει σαν ένα σώμα. Η συγκεκριμένη τεχνική δεν είναι βέβαια μόνο ελληνικό προνόμιο. Από τα Βαλκάνια και τις μεσογειακές χώρες μέχρι τις ρυζοκαλλιέργειες της Ινδονησίας, η τέχνη της ξερολιθιάς είναι κοινή. Σήμερα όμως μια πρωτοβουλία που ξεκινάει από τη Σίφνο και συγκεκριμένα από την κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση «Άνεμος Ανανέωσης» εκπέμπει SOS για τη διάσωση αυτών των ταπεινών, αλλά εξαιρετικά χρήσιμων κατασκευών. Για να μάθω περισσότερα επικοινώνησα με τον Νίκο Χρυσόγελο, πρόεδρο του Άνεμου Ανανέωσης και πρώην ευρωβουλευτή των Πρασίνων/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία. Χημικός και περιβαλλοντολόγος ο ίδιος, έχει αφιερώσει τη ζωή του στην προστασία του περιβάλλοντος και την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η αγάπη του Νίκου Χρυσόγελου για το νησί ήταν εμφανής σε όλη τη διάρκεια της συνομιλίας μας που, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν περιστράφηκε αποκλειστικά γύρω από τις ξερολιθιές, που ήταν η αφορμή για την συζήτησή μας, αλλά εστίασε και σε θέματα που θα μας απασχολήσουν ιδιαίτερα στο μέλλον, όπως η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθώς και η δυνατότητα ανάπτυξης ενός βιώσιμου μοντέλου τουρισμού, σε μια χώρα που βασίζει μεγάλο μέρος της οικονομίας της σε αυτήν την δραστηριότητα. IS: Πριν από λίγες δεκαετίες η αποκατάσταση των ξερολιθιών αποτελούσε μέρος της ρουτίνας των αγροτών, ενώ σήμερα τα περισσότερα από αυτά τα πέτρινα ταπεινά κομψοτεχνήματα αφήνονται στην τύχη τους. Ν.Χ.: Οι ξερολιθιές είναι μια ιδιαίτερη τεχνική προστασίας του εδάφους, που όμως λαμβάνει υπόψη τη συμπεριφορά και τους δρόμους του νερού· υπάρχει δηλαδή συνεργασία με τη φύση, όχι κόντρα με τη φύση. Από την άλλη είναι κομψοτεχνήματα και έργα τέχνης εκατομμυρίων ανθρώπων, μοιάζουν με τα «κύματα της θάλασσας», αν θέλουμε να θυμηθούμε και τον Φερνάν Μπροντέλ. Αν και βασικός στόχος τους είναι η διευκόλυνση των καλλιεργειών ακόμα και σε εδάφη με μεγάλη κλίση ή και με ελάχιστο χώμα, η οικολογική και πολιτιστική αξία τους είναι τεράστια. Υπάρχουν κυρίως στα νησιά μας, σε διαφορετική έκταση, αλλά και σε άλλες μεσογειακές χώρες και σε κάποιες ορεινές περιοχές ακόμη και πολύ μακρινές, για παράδειγμα στο Περού. Ελάχιστοι, πλέον, γνωρίζουν την τεχνική του χτισίματος των ξερολιθιών, που δεν έχει να κάνει με το χτίσιμο ενός οποιουδήποτε τοίχου αλλά είναι ιδιαίτερη. Μοιάζει με χορό που κινητοποιεί όλο το σώμα –μου είχε πει κάποτε ένας φίλος για το χτίσιμο της ξερολιθιάς– το πώς «βλέπει» ο γεωργός την κατάλληλη κάθε φορά πέτρα, πώς την πιάνει, την τοποθετεί, την ταιριάζει και τελικά η ικανοποίηση που νιώθει γιατί μπήκε στη σωστή θέση. Επιπλέον στα διάφορα νησιά του Αιγαίου φαίνεται να έχουν αναπτυχθεί και επί μέρους τεχνικές (π.χ. Άνδρο, Σίφνο, Νάξο κ.ά.). Τα βασικά χαρακτηριστικά των ξερολιθιών είναι: Χτίζονται για να συγκρατούν το έδαφος και να διατηρούν τη γονιμότητά του, αλλιώς θα διαβρώνονταν από τον άνεμο και το νερό (όπως έχει συμβεί σε περιοχές χωρίς ξερολιθιές ή όπου κατέρρευσαν αυτές) και θα ερημοποιούνταν. Τεχνίτες ήταν κυρίως οι ίδιοι οι γεωργοί. Το χτίσιμο της ξερολιθιάς βασίζεται σε ακατέργαστες πέτρες που υπάρχουν μέσα στο χωράφι, τις οποίες ταιριάζανε μεταξύ τους με μαεστρία, χωρίς άλλο συνδετικό υλικό και επεξεργασία. Αξιοποιούσαν επίσης βράχους που υπήρχαν στο χωράφι. Ταιριάζουν τις πέτρες μεταξύ τους αφήνοντας όμως διόδους για το νερό, για να μπορεί να περνάει ανάμεσά τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν και μεγαλύτερα ανοίγματα. Σέβονται δηλαδή τους δρόμους του νερού. Αν η κατασκευή είναι σωστή και υπάρχει μια κάποια «συντήρηση», οι ξερολιθιές αντέχουν για πάντα. Στα καφενεία όταν μαζεύονταν οι γεωργοί κορόιδευαν κάποιον που ήταν πρωτάρης ή δεν ήξερε να τις φτιάχνει σωστά, ότι «θα πέσει και θα τον πλακώσει πριν προλάβει να τελειώσει την πεζούλα». Η γνώση μεταφερόταν από τον έναν γεωργό στον άλλον και στα παιδιά τους. Υπήρχαν βέβαια και ορισμένοι που το έκαναν για βιοπορισμό. Σήμερα δεν υπάρχουν πλέον οι πολλοί γεωργοί που δημιούργησαν και συντηρούσαν αυτό το δίκτυο ξερολιθιών, ενώ η γνώση συντήρησης και αποκατάστασής τους, ακόμα και ανάμεσα σε τεχνίτες, χάνεται σταδιακά ή υποκαθίσταται από άλλες τεχνικές που δεν έρχονται ως συνέχεια της υπάρχουσας τοπικής γνώσης. IS: Αυτό είναι και το σκεπτικό της πρωτοβουλίας που ξεκίνησε από τη Σίφνο; Ν.Χ.: Στην εποχή μας η δραματική μείωση των γεωργών και της γεωργικής δραστηριότητας στα περισσότερα νησιά αποτελεί σοβαρό κίνδυνο και για το νησιωτικό περιβάλλον, αφού χάνονται γνώσεις που επιβίωσαν χιλιάδες χρόνια και μαζί οι άνθρωποι που διατηρούσαν το ευαίσθητο περιβάλλον των νησιών. Ο Άνεμος Ανανέωσης και το δίκτυο ευρω-μεσογειακών νησιών SMILO σε συνεργασία με τον Δήμο Σίφνου ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης, εκπαίδευσης και αποκατάστασης του εκτεταμένου δικτύου ξερολιθιάς (πεζούλες) στη Σίφνο αλλά και διαλόγου για τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων του νησιού. [Λεονί Σταφυλά] Έτσι θα πραγματοποιηθούν: Μελέτη για τον ρόλο του δικτύου ξερολιθιών στο σύγχρονο περιβάλλον και για το πώς θα μπορούσε η διατήρηση και αποκατάστασή τους να συμβάλλει στην προστασία της τοπικής βιοποικιλότητας, της γεωργίας και των νερών, καθώς και στην αποτελεσματική άμυνα απέναντι στα ακραία φαινόμενα και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Διατύπωση προτάσεων και μεταφορά καλών πρακτικών για το πώς μπορεί να γίνει οικονομικά βιώσιμη η μακροχρόνια προστασία και αποκατάσταση των ξερολιθιών. Διοργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων και εργαστηρίων εκπαίδευσης, με στόχο τη συγκέντρωση και μεταφορά σε άλλους της τοπικής εμπειρίας όσον αφορά στην διατήρηση και αποκατάσταση των ξερολιθιών, προτού αυτή χαθεί, μαζί με τους γεωργούς που μετέφεραν αυτή τη γνώση από γενιά σε γενιά. Ήδη διοργανώθηκε μαζί με άλλους φορείς και προγράμματα μια διημερίδα στις 25 και 26 Ιουνίου 2022 με θέμα «Βιώσιμη Διαχείριση Φυσικών Πόρων Σίφνου», με ένα από τα θέματα να αφορά στις ξερολιθιές. Ακολουθεί μια δεύτερη εσπερίδα στις 21 Σεπτέμβρη με επικέντρωση εκ νέου στις ξερολιθιές, αλλά και στα μικρά οικοσυστήματα όπως αυτά της Σίφνου καθώς και στις τοπικές ποικιλίες σπόρων και δέντρων. Την άνοιξη του 2023 προετοιμάζουμε ένα πρόγραμμα επίδειξης για αποκατάσταση ξερολιθιών από τους λίγους τεχνίτες που ξέρουν ακόμα πώς να τις φτιάχνουν. Η δράση έχει χαρακτήρα πιλοτικού προγράμματος αποκατάστασης κάποιων ξερολιθιών, κάτι που θα αξιοποιηθεί/χρησιμοποιηθεί όμως και ως πρόγραμμα εκπαίδευσης και επίδειξης των τοπικών τεχνικών. Μια επίσης σημαντική δραστηριότητα του προγράμματος είναι η συγκρότηση και λειτουργία της Επιτροπής Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Σίφνου. Στοχεύουμε να συμμετάσχουν, με δομημένο τρόπο, τόσο εκπρόσωποι θεσμικών, επαγγελματικών και κοινωνικών φορέων όσο και πρόσωπα –κάτοικοι και φίλοι του νησιού– που μπορεί να συνεισφέρουν στον διάλογο.

Στη δεύτερη θέση ανάμεσα σε 49 χώρες κατατάσσεται φέτος η Ελλάδα, συγκεντρώνοντας 545 Γαλάζιες Σημαίες για τις ακτές της. Πρώτη χώρα είναι η Ισπανία με 615 βραβευμένες παραλίες. Πρώτη στην Ελλάδα αναδείχθηκε και πάλι φέτος, η Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής, με 96 σημαίες. Στην Αττική, οι παραλίες που βραβεύτηκαν με Γαλάζια Σημαία για την ποιότητα των υδάτων τους και τις παροχές προς τους λουόμενους είναι: Δήμος Σπάτων – Αρτέμιδος Διασταύρωση Λίμνη Δήμος Μαρκοπούλου Μεσογαίας Αυλάκι Δήμος Λαυρεωτικής Λιμανάκι Δασκαλειό Κερατέας Δήμος Σαρωνικού Μαύρο Λιθάρι/EverEden Beach Δήμος Βάρης – Βούλας -Βουλιαγμένης Αστέρας Βουλιαγμένης/Astir Beach Vouliagmenis Βάρκιζα Βούλα Α Βουλιαγμένη Δήμος Γλυφάδας Γλυφάδα Γλυφάδα Α Γλυφάδα Β Αναλυτικά η λίστα: Π.Ε. ΕΒΡΟY [2] Δήμος Αλεξανδρούπολης Δημοτική Πλαζ Αλεξανδρούπολης Κυανή Ακτή Π.Ε. ΡΟΔΟΠΗΣ [4] Δήμος Κομοτηνής Αρωγή Μέση Φανάρι/Camping Φανάρι/Ιουλία Π.Ε. ΞΑΝΘΗΣ [5] Δήμος Τοπείρου Εράσμιο Μάγγανα Δήμος Αβδήρων Άβδηρα/Πόρτο Μόλο Μάνδρα Μυρωδάτο Π.Ε. ΚΑΒΑΛΑΣ [10] Δήμος Νέστου Αμμόγλωσσα Κεραμωτή/Ammos beach Αμμόγλωσσα Κεραμωτή/Paralia Beach Δήμος Καβάλας Μπάτης Περιγιάλι Δήμος Παγγαίου Αμμόλοφοι Νέα Ηρακλείτσα Νέα Πέραμος Οφρύνιο/Τούζλα Σαρακήνα Ορφάνι Π.Ε. ΘΑΣΟΥ [4] Δήμος Θάσου Θάσος Πόλη/Λιμανάκι Μακρύαμμος Πευκάρι 2/Alexandra Beach Πρίνος Δασύλιο 2/Ilio Mare Beach Π.Ε. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ [13] Δήμος Βόλβης Ασπροβάλτα Νέα Βρασνά Παραλία Βρασνών Πόρτο Φίνο Σερραϊκή Ακτή Σταυρός Ανατολική Σταυρός Δυτική Σταυρός Κεντρική Δήμος Θερμαϊκού Αγ. Τριάδα/ΠΙΚΠΑ Μηχανιώνα-Τουρμπαλί Νέοι Επιβάτες Περαία-Κοχύλι Ποταμός Π.Ε. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ [87] Δήμος Αριστοτέλη Αγ. Παύλος/Alexandros Palace Hotel Αλυκές Ιερισσός/ Δημοτική 1 Ιερισσός/ Δημοτική 2 Ιερισσός/ Δημοτική 3 Κάμπος Καμπούδι 1/Ακτή Ουρανούπολη Καμπούδι 2/Θεοξένια Καμπούδι 3/Άκραθως Νέα Ρόδα 2 Ολυμπιάδα Ουρανούπολη 1/Xenia Ouranoupolis Ουρανούπολη 2/Eagles Palace Ουρανούπολη 3/Aristoteles Πόρτο Άγιο/Agionissi Resort Mount Athos Ιερισσού Δήμος Σιθωνίας Αρμενιστής Ελαιών Ελιά 2/Anthemus Καλογριάς Κουτλουμουσίου Λαγομάνδρα/Lagomandra Beach Hotel Λιβροχιό 1 Μακριά Λαγκάδα/Porfi Beach Μαρμαράς Νικήτη 2 Παράδεισος Πλατανίτσι Πόρτο Καρράς 1/Κόχη Πόρτο Καρράς 2/Σιθωνία Μελίτων Σαλονικιού Σάρτι 1 Συκιά Τορώνη Δήμος Κασσάνδρας Sani Dunes Άθυτος/Afitis Hotel Άθυτος/Βάρκες Ελάνη Καλλιθέα/Άμμων Ζευς Καλλιθέα-Δημοτικό Αναψυκτήριο Κάνιστρο/Miraggio Κοινοτική Πλαζ Νέας Σκιώνης Κρυοπηγή 2/Alexander Τhe Great Beach Hotel Κρυοπηγή 4/Kassandra Palace Κρυοπηγή Δημοτικό Αναψυκτήριο Λουτρά Αγίας Παρασκευής Μένδη Καλάνδρα Μόλα Καλύβα Παλιούρι Κάνιστρο Πευκοχώρι Yalla-Flegra Πευκοχώρι-Fyki Beach Πολύχρονο 3 Πολύχρονο/Azur Hotel Πολύχρονο-Cocones Beach Ποσείδι /Possidi Holidays Resort Ποσείδι Pohonda Ποσείδι Κέντρο Ποσείδι/Cocus Ποσείδι-Αιγαιοπελαγήτικα Σάνη 2/Sani Beach Σάνη 3/Sani Club Σάνη Αστερίας Σίβηρη Κέντρο Φούρκα Χανιώτη 1 Χανιώτη 3/Grecotel Margo Bay & Club Turquoise Δήμος Πολυγύρου Γερακινή/Ikos Olivia Σαργκάνι/Blue Dolphin Δήμος Νέας Προποντίδας Άγιος Μάμας Βεργιά Γεωπονικά-Μυκονιάτικα Διονυσίου Ελαιώνας/Ikos Oceania Νέα Ηράκλεια Νέα Ηράκλεια-Σαχάρα Νέα Καλλικράτεια Νέα Μουδανιά Νέα Πλάγια Νέα Ποτίδαια Προποντίδας Νέα Ποτίδαια/Portes Beach Νέα Ποτίδαια-Ανατολικά Διώρυγας Τορωναίου Πορταριά Πόρτες/Portes Lithos Σωζόπολη Κέντρο Σωζόπολη/Ναυτίλος Τρίγλια Φλογητά Π.Ε. ΠΙΕΡΙΑΣ [13] Δήμος Κατερίνης Καλλιθέα Καλλιθέα/Mediterranean Village Κορινός Ολυμπιακή Ακτή Παραλία Περίσταση Δήμος Δίου-Ολύμπου Βαρικό Λεπτοκαρυά Λιτόχωρο Νέοι Πόροι Ν.Παντελεήμονας-Σκοτίνα Πλάκα Πλαταμώνας Π.Ε. ΛΑΡΙΣΑΣ [3] Δήμος Τεμπών Νέα Μεσάγγαλα 1 Νέα Μεσάγγαλα 2 Νέα Μεσάγγαλα 3 Π.Ε. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ [12] Δήμος Βόλου Αγριά/Valis Resort Αλυκές Αμαρυλλίδος Αμφανών Άναυρος Θωμάς Σουτραλί Αγριάς Καρνάγιο Κριθαριά Νέα Αγχίαλος Πλάκες Πλατανίδια Χρυσή Ακτή Παναγιάς Π.Ε. ΣΠΟΡΑΔΩΝ [11] Δήμος Σκιάθου Αγ. Παρασκευή-Πλατανιάς Αχλαδιές Βασιλιάς Βρομόλιμνος Καναπίτσα Κουκουναριές Μάραθα/Skiathos Palace Hotel Μεγάλη Αμμος Τζανεριά Τρούλος Δήμος Σκοπέλου Αντρίνα/Adrina Beach & Adrina Resort Π.Ε. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ [4] Δήμος Μώλου-Αγίου Κωνσταντίνου Καμένα Βούρλα/Mitsis Galini Wellness Resort Δήμος Λοκρών Λιβανάτες 1/Κυανή Λιβανάτες 2/Σχοινιάς Σκάλα Αταλάντης Π.Ε. ΦΩΚΙΔΑΣ [8] Δήμος Δωρίδος Ερατεινή Μοναστηράκι Σεργούλα Χιλιαδού Δήμος Δελφών Άγιοι Πάντες Καλαφάτης Μαϊάμι Τροκαντερό-Αγκάλη Π.Ε. ΒΟΙΩΤΙΑΣ [2] Δήμος Διστόμου-Αράχοβας-Αντίκυρας Αγ. Ισίδωρος Δήμος Τανάγρας Πλάκα Δηλεσίου Π.Ε. ΕΥΒΟΙΑΣ [3] Δήμος Χαλκιδέων Αλυκές Δροσιάς Αστέρια Χαλκίδας Λευκαντί ΠΕΡ. ΑΤΤΙΚΗΣ [15] Δήμος Σπάτων-Αρτέμιδος Διασταύρωση Λίμνη Δήμος Μαρκοπούλου Μεσογαίας Αυλάκι Δήμος Λαυρεωτικής Λιμανάκι Δασκαλειό Κερατέας Δήμος Σαρωνικού Μαύρο Λιθάρι/EverEden Beach Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης Αστέρας Βουλιαγμένης/Astir Beach Vouliagmenis Βάρκιζα Βούλα Α Βουλιαγμένη Δήμος Γλυφάδας Γλυφάδα Γλυφάδα Α Γλυφάδα Β Δήμος Αίγινας Αγ. Μαρίνα Δήμος Πόρου Ασκέλι/Νέα Αίγλη Δήμος Κυθήρων Καψάλι Π.Ε. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ [9] Δήμος Λουτρακίου – Αγίων Θεοδώρων Λουτράκι 1 Λουτράκι 2 Πευκάκια-Άγιοι Θεόδωροι Δήμος Κορινθίων Καλάμια Δήμος Βέλου-Βόχας Βραχάτι Κοκκώνι Δήμος Σικυωνίων Πευκιάς Δήμος Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης Ξυλόκαστρο-Πευκιάς Συκιά Π.Ε. ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ [5] Δήμος Ερμιονίδας Πόρτο Χέλι/AKS Hinitsa Bay Δήμος Ναυπλιέων Καραθώνα Κονδύλι Πλάκα Τολό Π.Ε. ΑΡΚΑΔΙΑΣ [4] Δήμος Βόρειας Κυνουρίας Άγιος Ανδρέας-Μύλος Ατσίγγανος Καλλιστώ Ξηροπήγαδο Π.Ε. ΛΑΚΩΝΙΑΣ [10] Δήμος Μονεμβασιάς Αρχάγγελος Μεγάλη Άμμος Μονεμβασιά Νεάπολη Πλύτρα-Παχιάμμος Πορί Τηγάνια Δήμος Ανατολικής Μάνης Γύθειο 2/Σελινίτσα Μαυροβούνι 1 Σκουτάρι Π.Ε. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ [6] Δήμος Καλαμάτας Ανατολική Καλαμάτα 1/Ανάσταση Ανατολική Καλαμάτα 2-Τέρμα Ναυαρίνου Βέργα-Αλμυρός Μικρή Μαντίνεια Δήμος Μεσσήνης Μπούκα Δήμος Τριφυλίας Dunes Beach-Costa Navarino Π.Ε. ΗΛΕΙΑΣ [8] Δήμος Πύργου Σκαφιδιά/Aldemar Δήμος Ήλιδας Κουρούτα Δήμος Πηνειού Αρκούδι Βαρθολομιό Γλύφα Δήμος Ανδραβίδας-Κυλλήνης Κάστρο-Χρυσή Ακτή 2/Robinson Club Kyllini Beach Λουτρά Κυλλήνης 1/ Grecotel Olympia Riviera Oasis Λουτρά Κυλλήνης 2/Grecotel Olympia Riviera Thalasso Π.Ε. ΑΧΑΪΑΣ [2] Δήμος Δυτικής Αχαΐας Καλογριά/Kalogria Beach Λακκόπετρα/Lakopetra Beach Π.Ε. ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ [2] Δήμος Ναυπακτίας Κάτω Βασιλική Κρυονέρι Π.Ε. ΠΡΕΒΕΖΑΣ [7] Δήμος Πρέβεζας Κυανή Μέγα Άμμος Μονολίθι Πλατάνια Δήμος Πάργας Αμμουδιά Βάλτος/Parga Beach Resort Λούτσα Π.Ε. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ [4] Δήμος Ηγουμενίτσας Αγ. Παρασκευή Δρέπανο Καραβοστάσι Μέγα Άμμος Π.Ε. ΚΕΡΚΥΡΑΣ [10] Δήμος Βόρειας Κέρκυρας Canal d’ Amour Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων Αλυκές Ποταμού/Louis Kerkyra Golf Δασιά/Ikos Δαφνίλα/Eva Δαφνίλα/Grecotel Daphnila Bay Dassia Κομμένο/Corfu Imperial Κοντόκαλι/Kontokali Bay Resort Δήμος Νότιας Κέρκυρας Άγιος Ιωάννης Περιστερών/Marbella Corfu Ίσσος/Labranda Sandy Beach Resort Μωραΐτικα/Domes Miramare Corfu Π.Ε. ΛΕΥΚΑΔΑΣ [7] Δήμος Λευκάδας Αγ. Νικήτας-Πευκούλια Αη Γιάννης Κάθισμα 1 Λευκάδα-Γύρα Μικρός Γιαλός-Πόρος Πόντι Πόρτο Κατσίκι Π.Ε. ΙΘΑΚΗΣ [1] Δήμος Ιθάκης Πόλη-Τα Δεξιά Π.Ε. ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ [16] Δήμος Αργοστολίου Άβυθος Αϊ Χέλης Άμμες Αράγια Πόρου Λουρδάς Μακρύς Γιαλός Μεγάλη Άμμος Μούντα Μπούκα Γραδάκια Πλατύς Γιαλός Τουρκοπόδαρο/White Rocks Hotel Δήμος Ληξουρίου Ξι Πετανοί Λέπεδα Δήμος Σάμης Αντίσαμος Μύρτος Π.Ε. ΖΑΚΥΝΘΟΥ [6] Δήμος Ζακύνθου Αλυκανάς 1 Αλυκές 1 Κατραγάκι/Eleon Grand Resort Λαγανάς 2 Μακρύς Γιαλός Μπούκα Π.Ε. ΧΑΝΙΩΝ [33] Δήμος Καντάνου-Σελίνου Γραμμένο Παχειά Άμμος Σούγια Χαλίκια Δήμος Κισσάμου Καστέλι/Μαύρος Μόλος-Πλάκα Φαλάσαρνα/Παχειά Άμμος 1 Φαλάσαρνα/Παχειά Άμμος 2 Δήμος Πλατανιά Γεράνι/Asterion Hotel Πλατανιάς/Γερανιώτης Ραπανιανά/Cavo Spada Δήμος Χανίων Άγ. Απόστολοι 1 Άγ. Απόστολοι 2 Αγ. Μαρίνα/Almira Beach Άγ. Ονούφριος Καλαθάς Καλαμάκι Κλαδισός/Domes Zeen Chania Μαράθι Νέα Χώρα Σταλός Σταυρός Χρυσή Ακτή Δήμος Αποκορώνου Αλμυρίδα Καβρός/Anemos Καβρός/Eliros Mare Καβρός/Georgioupolis Resort Καβρός/La Mer Resort Καβρός/Mythos Palace Καλύβες Ξυδά Κυανή Μαϊστράλι Περαστικός/Mare Monte Περαστικός/Pilot Beach Π.Ε. ΡΕΘΥΜΝΟΥ [18] Δήμος Ρεθύμνης Αδελιανός Κάμπος A/Aquila Rithymna Beach Αδελιανός Κάμπος/Caramel Boutique Πηγιανός Κάμπος/Grecotel White Palace Πλατανιάς Β/Minos Mare Resort Ρέθυμνο 1/Aquila Porto Rethymno Ρέθυμνο 1/Ilios beach Ρέθυμνο 1/Kriti beach Ρέθυμνο 2/Pearl Βeach Ρέθυμνο 4-Μυσσίρια/Creta Palace Σκαλέτα/Creta Star Σκαλέτα/Rethymno Mare Δήμος Μυλοποτάμου Λιανός Κάβος Λαυρίς/Iberostar Creta Panorama Λιανός Κάβος/Creta Marine Πάνορμο Λίμνη/Grecotel Club Marine Palace Δήμος Αγίου Βασιλείου Αγ. Γαλήνη/Ύστερο Βαρκοτόπι Πλακιάς Ροδάκινο Σούδα Π.Ε. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ [29] Δήμος Μαλεβιζίου Αμμουδάρα 1/Agapi Beach Αμμουδάρα 4/Candia Maris Αμμουδάρα 5/Santa Marina Αμμουδάρα/Atlantica Akti Zeus Αμμουδάρα/Dessole Dolphin Bay Αμμουδάρα/Enorme Lifestyle Beach Ελληνοπεράματα/Apollonia Beach Μαδέ/Athina Palace Φόδελε/Fodele Beach Hotel Δήμος Χερσοννήσου Αγ. Γεώργιος 1/Aldemar Knossos Royal Village Αγ. Γεώργιος 2-Παναγία ρύζι /AKS Annabelle Village Αγ. Γεώργιος 3/Aldemar Royal Mare & Cretan Village Αγ. Δημήτριος/Alexander Beach Αγία Πελαγία-Μενόπετρα/Akrogiali Beach Ανισσαράς/Lyttos Beach Ανισσαράς/Mitsis Laguna Resort Δράπανος/Nana Beach, Nana Princess Εσταυρωμένος/Arina Beach Hotel Καστρί/Creta Maris Κλωντζάνη/Sirens Hotels Κοκκίνη Χάνι/Knossos Beach Κοκκίνη Χάνι/Mitsis Rinela Beach Resort Κοκκίνη Χάνι/Themis Beach Λιμένας Χερσονήσου 5/Silva Beach Hotel Ποταμός Α Ποταμός/Cretan Malia Park Δήμος Φαιστού Καλαμάκι Κόκκινος Πύργος Μάταλα Π.Ε. ΛΑΣΙΘΙΟΥ [40] Δήμος Αγίου Νικολάου Αγ. Νικόλαος 1/Saint Nicolas Bay Αγ. Νικόλαος 2/Minos Palace Αγ. Νικόλαος 3/Minos Beach Αγ. Παντελεήμονας Αλμυρός Άμμος/Μαρίνα Άμμος/Δημοτική Αμμουδάρα Αμμούδι/Hermes Coral Βούλισμα Δρήρος/Domes of Elounda Ελούντα/Porto Elounda Ελούντα 1/Elounda Blu Ελούντα/Elounda Mare Καραβοστάσι Κιτροπλατεία Μιραμπέλλο/Mirabello Beach & Village Πηγαϊδάκια Ελούντας/Elounda Village Πήλος/Istron Bay Πλάκα/Blue Palace Πόρος 1/Elounda Bay Palace Πόρος 2/Elounda Beach Σπηλιάδα/Kalimera Kriti Σχίσμα Χαβάνια 1/Candia Park Village Χαβάνια 2 Δήμος Σητείας Ανάληψη Βάι/Φοινικόδασος Κάτω Ζάκρος Κουρεμένος Λαγούφα/Μικρή Πόλη Κρήτη Λιμανάκι Μακρύγιαλος-Λαγκούφα/Sunwing Makrigialos Beach Σητεία 1-Γαλλικό/Sitia Beach Χιόνα Δήμος Ιεράπετρας Ιεράπετρα/Enorme Santanna Beach Καθαράδες/Ostria Beach Κουτσουνάρι 2/Kakkos Bay Κουτσουνάρι-Αγ.Ιωάννης/Sunshine Crete & Sunshine Crete Village Κουτσουνάρι/Coriva Beach-Pelagos Seaside Π.Ε. ΡΟΔΟΥ [49] Δήμος Ρόδου Αμμούδες Φαληράκι/Mitsis Alila Resort Αμμούδες-Φαληράκι/Elysium Resort Αμμούδες-Φαληράκι/Rodos Palladium Άντονι Κουίν Αφάντου 2/Irene Palace Αφάντου 2/Port Royal Βληχά/Lindos Mare & Lindos Blu Γαλούνι Κοκκινόγια/Boutique 5 Hotel Γαλούνι Κοκκινόγια/Mayia Exclusive Resort Γαλούνι Κοκκινόγια/Mitsis Rodos Village Γαλούνι Κοκκινόγια/Princess Adriana Resort Ενυδρείο 1-Άγαλμα Διαγόρα Ενυδρείο 2-Grand Hotel Ενυδρείο 3 – Έλλη Θεολόγος Ιξιά/Rhodes Βay Ηotel Ιξιά/Rodos Palace Καθαρά Καλλιθέα Κιοτάρι Κιοτάρι 3/Rodos Princess Beach Κολύμπια Α-Λιμανάκι/Atlantica Imperial Κολύμπια/Mythos Beach Κολύμπια/Μικρή Πόλη Λαδικό Λάρδος 1/Lindos Princess Beach Λάρδος 3/Lindian Village Λαχανιά/Atrium Prestige Μαντώματα Μεγάλη Γη/Atlantica Dreams Resort Μεγάλος Γιαλός – Λίνδος Μικρός Γιαλός-Λίνδος Ρένη Ρένη 1/Sunwing Kallithea Beach Ρένη Καλάθου/Atrium Palace Στεγνά/Porto Angeli Τραουνού Τριάντα Β/Sun Beach Resort Τριάντα/Electra Palace Resort Τσαμπίκα Φαληράκι 1/Esperides Φαληράκι 2/Amada Colossos Φαληράκι 3/Esperos Palace Φαληράκι 4/Καλυψώ Φαληράκι 5/Blue Sea Φαληράκι 5/Epsilon Φαληράκι Α Φαληράκι-Καστράκι/Grecotel Lux Me Dama Dama Ψάλτος/Mitsis Lindos Memories Resort Π.Ε. ΚΩ [12] Δήμος Κω Άκρο Χελώνας/Robinson Club Daidalos Βουνό/Mitsis Hotels Γουρνιάτης/Atlantica Beach Resort Kos Κέφαλος/Ikos Aria Κρητικά-Atlantis Hotel Λάμπη/Blue Lagoon Μαρμάρι/Caravia Beach Μαρμάρι/Royal Park Μπαμιαλίκι/Astir Odysseus Πευκοκεφαλή-Αγ. Φωκάς/Oceanis Τρούλος/Neptune Hotels Ψαλίδι/Mitsis Ramira Beach Hotel Π.Ε. ΑΝΔΡΟΥ [1] Δήμος Άνδρου Δελαβόγια/Aneroussa Beach Π.Ε. ΤΗΝΟΥ [1] Δήμος Τήνου Αγ. Φωκάς/Μαραθιά Π.Ε. ΜΥΚΟΝΟΥ [1] Δήμος Μυκόνου Καλαφάτης/Aphrodite Beach Resort Π.Ε. ΣΥΡΟΥ [6] Δήμος Σύρου-Ερμούπολης Αγκαθωπές Αζόλιμνος Βάρη Γαλησσάς Κίνι Φοίνικας Π.Ε. ΚΕΑΣ-ΚΥΘΝΟΥ [3] Δήμος Κέας Γιαλισκάρι Κούνδουρος Οτζιάς Π.Ε. ΠΑΡΟΥ [5] Δήμος Πάρου Λιβάδια Λογαράς Μάρπησσα/Χρυσή Ακτή Πούντα Τσερδάκια Π.Ε. ΝΑΞΟΥ [3] Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Αγία Άννα/Μάραγκας Άγιος Γεώργιος Άγιος Προκόπιος Π.Ε. ΘΗΡΑΣ [9] Δήμος Θήρας Αγ. Γεώργιος Βλυχάδα Καμάρι 1 Καμάρι 2 Περίβολος Περίσσα Δήμος Ιητών Μαγγανάρι Μυλοπόταμος Όρμος Π.Ε. ΜΗΛΟΥ [3] Δήμος Μήλου Προβατάς Δήμος Σίφνου Καμάρες Πλατύς Γιαλός Π.Ε. ΣΑΜΟΥ [2] Δήμος Σάμου Γλυκόριζα Δόρυσσα/Ποτοκάκι Π.Ε. ΧΙΟΥ [15] Δήμος Χίου Αγ. Παρασκευή Αγ. Φωτεινή Αγιάσματα Άγιος Ισίδωρος Γιόσωνας Γωνιά Δασκαλόπετρα Δημοτική Πλαζ Χίου Καρφάς Κοντάρι Κώμη Λήμνος Λιθί Μέγας Λιμιώνας Όρμος Λω Π.Ε. ΛΕΣΒΟΥ [17] Δήμος Δυτικής Λέσβου Άναξος Βατερά Εφταλού/Αγ. Ανάργυροι Κάγια Μεντούσι Μόλυβος Νυφίδα Πέτρα Σκάλα Ερεσού Σκάλα Καλλονής Σκάλα Πολιχνίτου Δήμος Μυτιλήνης Αγ. Ισίδωρος Κανόνι Θέρμης Σκάλα Μυστεγνών Τάρτι Τσαμάκια Χαραμίδα Π.Ε. ΛΗΜΝΟΥ [5] Δήμος Λήμνου Άγιος Ιωάννης Εβγάτης-Ζεματάς Θάνος Πλατύ Ρηχά Νερά ΜΑΡΙΝΕΣ Π.Ε. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ [3] Δήμος Σιθωνίας Μαρίνα Πόρτο Καρράς Δήμος Κασσάνδρας Μαρίνα Σάνη Μαρίνα Miraggio Π.Ε. ΠΙΕΡΙΑΣ [1] Δήμος Δίου-Ολύμπου Savvi Marine Πλαταμώνα Π.Ε. ΕΥΒΟΙΑΣ [1] Δήμος Σκύρου Τουριστικό Καταφύγιο Λιναριάς Σκύρου ΠΕΡ. ΑΤΤΙΚΗΣ [4] Δήμος Λαυρεωτικής Οlympic Μarine Δήμος Ελληνικού Μαρίνα Αγ. Κοσμά Δήμος Αλίμου Μαρίνα Αλίμου Δήμος Παλαιού Φαλήρου Μαρίνα Φλοίσβου Π.Ε. ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ [1] Δήμος Ακτίου-Βόνιτσας Μαρίνα Κλεοπάτρα Π.Ε. ΠΡΕΒΕΖΑΣ [1] Δήμος Πρέβεζας Μαρίνα Πρέβεζας Π.Ε. ΚΕΡΚΥΡΑΣ [1] Δήμος Κέρκυρας Μαρίνα Γουβιών Π.Ε. ΛΕΥΚΑΔΑΣ [1] Δήμος Λευκάδας Μαρίνα Λευκάδας Π.Ε. ΛΑΣΙΘΙΟΥ [1] Δήμος Αγ. Νικολάου Μαρίνα Αγ. Νικολάου Π.Ε. ΚΩ [1] Δήμος Κω Μαρίνα Κω Π.Ε. ΚΑΛΥΜΝΟΥ [1] Δήμος Λέρου Μαρίνα Λέρου ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΣΚΑΦΗ Π.Ε. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ [6] Scorpion Yachting MCPY /All Inblusive Sani Cat Sani Grace Sani Riva Sani Swan Sani Wind A Trinity

Μία ιδιαίτερη ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε στην Κοζάνη και αφορά αρχαία κλίνη 2.100 ετών που βρέθηκε ανέπαφη, ενώ η ταυτότητα της πλούσιας ιδιοκτήτριας που είχε ταφεί σε αυτή παραμένει μυστήριο. Η ανακάλυψη είναι σπουδαία καθώς ποτέ ξανά δεν είχε βρεθεί ανέπαφη κλίνη στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι κατά τα αρχαία έτη συνηθίζονταν η συγκεκριμένη ταφική διαδικασία. Η αποκάλυψη του ευρήματος έγινε κάτω από τα θεμέλια μιας κατεδαφισμένης -στο πλαίσιο επέκτασης του λιγνιτωρυχείου της ΔΕΗ- σύγχρονης κατοικίας στη Μαυροπηγή, του δήμου Εορδαίας Κοζάνης, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ και ήταν μία κλίνη του 1ου αιώνα π.Χ. πάνω στην οποία είχε ταφεί μία πλούσια γυναίκα. Πρόκειται για ένα κρεβάτι διαστάσεων 2μ Χ 0,90 μ., με ύψος 40 εκατοστά, «σαν ένα δικό μας σημερινό ντιβάνι», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αρχαιολόγος, υπεύθυνη της ανασκαφής και προϊστάμενη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης Αρετή Χονδρογιάννη-Μετόκη, η οποία στο πλαίσιο του 33ου Αρχαιολογικού Συνέδριου για τις ανασκαφές στη Μακεδονία και τη Θράκη- που ολοκληρώθηκε το περασμένο Σάββατο, παρουσιάζει τα αποτελέσματα της ανασκαφικής έρευνάς της, στα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ την περίοδο 2018-2020». Όπως εξήγησε, ενώ υπήρχε στα αρχαία χρόνια η συνήθεια να τοποθετούνται νεκροί σε κλίνες, μέχρι στιγμής δεν είχε βρεθεί καμία σε όλο τον ελλαδικό χώρο και στην ευρύτερη περιοχή. «Έχουν βρεθεί πόδια ή εξαρτήματα κλινών, χάλκινα και είναι τα μόνα που έχουν διατηρηθεί στο χρόνο, αλλά διάσπαρτα. Μέχρι τώρα δεν είχε βρεθεί μία κλίνη στη θέση της», υπογραμμίζει η κ. Χονδρογιάννη. Αυτό είναι το μοναδικό που έχει αυτό το εύρημα. Βρέθηκε in situ και είναι ακέραιη, χωρίς τα ξύλινα τμήματά της που έχουν διαλυθεί. Μέσα στο 2020 έγινε μια προσπάθεια συντήρησης ενός μέρους της, μια προκαταρκτική μελέτη των στοιχείων της, η σχεδίαση και όλες οι εργασίες που απαιτούνται για τη μελέτη του ευρήματος. Μια πιστή αναπαράσταση Φωτό ΑΠΕ-ΜΠΕ Από τη θέση που βρέθηκαν τα χάλκινα τμήματα της κλίνης και με βάση τη σχεδίαση που έγινε στο μουσείο, η κ. Χονδρογιάννη και οι συνεργάτες της προσπάθησαν να προσεγγίσουν τον τρόπο που δένονταν αυτά τα κομμάτια μεταξύ τους και προχώρησαν σε αναπαράσταση μιας μικρογραφίας, η οποία παρουσιάστηκε στο συνέδριο. Πρόκειται ουσιαστικά, όπως είπε, για μία πρόταση αναπαράστασης, «κατά την εκτίμησή μας πολύ κοντά στο πρωτότυπο, καθώς μας λείπουν τα ξύλινα στοιχεία, η οποία έγινε με βάση την προκαταρκτική μελέτη του υλικού (ανασκαφικά στοιχεία, βιβλιογραφικά δεδομένα, συντήρηση ενός μέρους – του απαιτούμενου για την κατανόησή της κλίνης, σχεδίαση όλων των τμημάτων, καθώς και την ακτινογραφία και αξονική τομογραφία των ποδιών). Η συγκεκριμένη ταφή χρονολογείται στα ελληνιστικά χρόνια, στην ύστερη ελληνιστική περίοδο, στον 1ο αιώνα π.Χ., ίσως και στα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ. Μόνο τα καρφιά μαρτυρούν την ύπαρξη ξύλου «Σε αυτήν την εποχή είναι συνηθισμένο να τοποθετούν νεκρούς πάνω σε κλίνες στην ευρύτερη περιοχή και στην Πέλλα και στην Πιερία. Επειδή όμως ήταν ξύλινες έχουν καταστραφεί και η ύπαρξή τους συμπεραίνεται συνήθως μόνο από τις θέσεις των καρφιών, που είναι τα μόνα που έχουν μείνει, καθώς το ξύλο διαλύεται. Υπάρχουν και πέτρινες, όπως και πλίνθινες κλίνες και στους μακεδονικούς τάφους», εξηγεί η αρχαιολόγος, χαρακτηρίζοντας το εύρημα «σπουδαίο και μοναδικό», το οποίο δίνει και πολλές πληροφορίες για τις μορφές των αρχαίων κλινών στην περιοχή. «Αυτή η κλίνη ανήκει στον ελληνιστικό τύπο. Όλα τα στοιχεία παραπέμπουν σε τοπικό εργαστήρι», σημειώνει η κ. Χονδρογιάννη. Ωστόσο, πουθενά στην ευρύτερη περιοχή της Μαυροπηγής και γενικότερα του νομού Κοζάνης δεν έχουν βρεθεί ούτε καν ενδείξεις ύπαρξης παρόμοιων κλινών, παρ’ όλο που έχουν ανασκαφεί εκατοντάδες τάφοι. Μία εξήγηση γιατί ενώ φαίνεται να υπήρχε τοπικό εργαστήρι κλινών, δεν έχουν βρεθεί άλλες κλίνες, είναι οι συλήσεις τάφων, αλλά και η δυνατότητα ανακύκλωσης του υλικού. «Πολλά χάλκινα και σιδερένια μέρη επειδή είναι ανακυκλώσιμα υλικά τα έπαιρναν οι νεότεροι και τα έλιωναν». Ποια ήταν η πλούσια νεκρή Υδρόβιο πουλί με φίδι, από τη διακόσμηση του πάνω μέρους των φούλκρων της χάλκινης κλίνης της Μαυροπηγής. Φωτό: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Αρετή Χονδρογιάννη Το σπάνιο εύρημα επιβεβαιώνει ότι υπήρχαν πολυτελή αντικείμενα, δηλαδή πλούτος και ευμάρεια στον αρχαίο οικισμό που είχε αναπτυχθεί στην περιοχή της Μαυροπηγής, ίσως και κάποια βασιλική οικογένεια, όπως συμβαίνει σε όλη τη Δυτική Μακεδονία την εποχή αυτή, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Αιανή, όπου μαρτυρούνται και ονόματα βασιλέων της αρχαίας πόλης. Η νεκρή γυναίκα, υψηλής, καθώς φαίνεται, οικονομικής και κοινωνικής τάξης, μέσης ηλικίας, μπορεί να άνηκε σε κάποια βασιλική οικογένεια –χρυσά φύλλα δάφνης βρέθηκαν στο κεφάλι της που ίσως ήταν ραμμένα σε κάποιο στεφάνι από άλλο υλικό-, μπορεί όμως να κατείχε και κάποια θρησκευτική εξουσία. Εξετάζονται και και τα δύο σενάρια. Από τη μελέτη που έχει κάνει η κ. Χονδρογιάννη προκύπτει ότι αυτή η κλίνη ήταν πολυτελούς κατασκευής, με ύψος, μόνο των ποδιών, 40 εκατοστών και το συνολικό με τα κεφαλάρια της 70-80 εκ. Ό,τι πιο πολυτελές μπορούσε να έχει ένας άνθρωπος εκείνη την εποχή «Ήταν ό,τι πολυτελές και πιο ακριβό μπορούσε να έχει ένας άνθρωπος της εποχής, που μας παραπέμπει σε κάποιο άτομο με υψηλή οικονομική και κοινωνική θέση», είπε χαρακτηριστικά. Ο οικισμός στον οποίο ανήκει η ταφή τοποθετείται στην αρχαία Εορδαία η οποία ήταν ένα από τα τέσσερα βασίλεια της Άνω Μακεδονίας, της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας. Η πρωτεύουσα αυτού του βασιλείου δεν έχει βρεθεί. Τα δύο φούλκρα της κλίνης είναι διακοσμημένα με γοργόνειο, -το κεφάλι της Γοργούς- ενώ και το πάνω μέρος του φούλκρου έφερε υδρόβιο πουλί που κρατάει στο στόμα του ένα φίδι. Το φίδι – συνδέεται με το Θεό Απόλλωνα, που σύμφωνα με τη μυθολογία σκότωσε το φίδι στους Δελφούς και έσωσε τον κόσμο. Η νεκρή γυναίκα έφερε στο στόμα της χρυσό έλασμα – πιθανόν επιστόμιο και δέκα διπλά χρυσά φύλλα δάφνης και ήταν ραμμένα – φέρουν και τις οπές -σε κάποιο υλικό είτε σε δέρμα είτε σε ύφασμα -ίσως κάποιο πέπλο-, είτε σε κάποιο στεφάνι που είχε στο κεφάλι. Στο δεξί της χέρι βρέθηκαν χρυσές κλωστές, σαν να είχε κάτι κεντημένο πάνω στο χέρι της. «Όλα αυτά φαίνονται να ήταν κάπου ραμμένα, ίσως στο ρούχο που φορούσε η νεκρή ή σε κάποιο ύφασμα με το οποίο την κάλυψαν», σημειώνει η κ. Χονδρογιάννη. Η γυναίκα είχε επίσης μια οστέινη βελόνη και μια λίθινη χάντρα και ήταν κτερισμένη με τέσσερα πήλινα μυροδοχεία, έναν πήλινο αμφορέα, ένα γυάλινο μυροδοχείο. Τα φύλλα δάφνης παραπέμπουν πάλι στον Απόλλωνα γιατί είναι το ιερό φυτό, το έμβλημά του, ενώ στη Μαυροπηγή έχει βρεθεί διαλυμένο ιερό του Απόλλωνα και αναθηματική στήλη, που βεβαιώνει την ύπαρξη ιερού. Βασίλισσα ή ιερέας Μαυροπηγή 2019: Χάλκινο μετάλλιο με γοργόνειο, από τη διακόσμηση των φούλκρων της χάλκινης κλίνης της Μαυροπηγής. Φωτό: ΑΠΕ-ΜΠΕ /Αρετή Χονδρογιάννη «Η αρχαιολόγος Μαρία Ακαμάτη που μελέτησε κάποια φούλκρα από την Πέλλα όπου υπήρχαν φύλλα δάφνης, απομακρύνεται από τη σύνδεση της εικονιζόμενης μορφής με το θεό Απόλλωνα, βάσει των υπόλοιπων χαρακτηριστικών της, και τη συνδέει με καταγωγή από βασιλική γενιά», σημειώνει η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης, προσθέτοντας ότι «με τα στοιχεία που έχουμε μέχρι στιγμής, δεν έχουμε καταλήξει για το αν πρόκειται για κάποια γυναίκα βασιλικής οικογένειας ή για κάποιο άτομο με θρησκευτική εξουσία. Υπάρχουν στοιχεία και για τα δύο. Σίγουρα ήταν μια επιφανής γυναίκα που είχε εξουσία και μόνο η πολυτέλεια της κλίνης δεν αφήνει καμία αμφιβολία». Σχετικά με το ενδεχόμενο να είχε η γυναίκα θρησκευτική εξουσία, η κ. Χονδρογιάννη επισημαίνει ότι «ήταν σύνηθες στην αρχαία Ελλάδα να ανατίθενται πολυτελείς κλίνες στα ιερά. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν πιο απλές, ταπεινές κλίνες, ξύλινες κατά κύριο λόγο. Αυτή «μυρίζει» πολυτέλεια. Η πολυτέλεια παραπέμπει είτε σε βασιλική καταγωγή είτε σε ιερό και επειδή υπάρχουν και ενδείξεις για ιερό στη Μαυροπηγή δεν μπορεί να αποκλειστεί κανένα από τα δύο σενάρια». Τα οστά της γυναίκας έχουν μεταφερθεί στα εργαστήρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιανής και μέσω της ανθρωπολογικής μελέτης θα οριστικοποιηθεί εκτός από το φύλο, η ηλικία ακόμη και η αιτία θανάτου. Στόχος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης είναι να κάνουν μια πραγματική αναπαράσταση της κλίνης, να εκτεθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής για «να το δει όλος ο κόσμος», τονίζει η κ. Χονδρογιάννη. Κι άλλες ανακαλύψεις το 2020 Το προηγούμενο έτος έχουν ανασκαφεί κατάλοιπα μίας ακόμη αγροικίας σε ένα αγροτεμάχιο στις παρυφές της σύγχρονης κοινότητας της Μαυροπηγής, η οποία χρονολογείται στην ελληνιστική εποχή (3ος-1ος αιώνας π.Χ.). Πρόκειται για μια πρόχειρη κατασκευή, που περιλαμβάνει και ένα υπόσκαφο τμήμα. Ανάλογο βρέθηκε και σε άλλη θέση της Μαυροπηγής το 2018 (στο αγροτεμάχιο 453, το οποίο και παρουσιάζεται στην ανακοίνωση). Φαίνεται ότι στην περιοχή, στη Μαυροπηγή, αλλά και πιο βόρεια (στον Περδίκα), υπήρχε η συνήθεια να κατασκευάζονται πρόχειρα, βοηθητικής χρήσης κτίσματα, τύπου καλύβας, με υπόγειο ή ημιυπόγειο χώρο. Στην ίδια θέση υπάρχει κι ένας λάκκος με ευρήματα της ύστερης εποχής χαλκού (1600 π.Χ.-1100 π.Χ.), των Μυκηναϊκών χρόνων δηλαδή, που δείχνει χρήση του χώρου και σε αυτή την εποχή. Ένα νεκροταφείο αιώνων Σε άλλη θέση εντοπίστηκαν ευρήματα των ελληνιστικών χρόνων και της πρώιμης εποχής σιδήρου (1100 π.Χ.-700 π.Χ.). Ανασκάφηκαν οικιστικά κατάλοιπα και νεκροταφείο αυτών των δύο περιόδων. Το νεκροταφείο περιελάμβανε 40 τάφους που χρονολογούνται από το 1100 π.Χ. μέχρι και τους ελληνικούς χρόνους, «έχει δηλαδή μια μακρά διάρκεια χρήσης, με κενό κατά τους κλασικούς χρόνους», υπογραμμίζει η κ. Χονδρογιάνη. Οι νεκροί ήταν κτερισμένοι με πήλινα αγγεία, κοσμήματα και όπλα. Οι γυναίκες φορούσαν κοσμήματα χάλκινα, και σε μία περίπτωση ένα επίχρυσο δαχτυλίδι. Οι άντρες έφεραν τα όπλα τους. Οι τάφοι είναι λακκοειδείς, εκτός από έναν κιβωτιόσχημο και δύο λιθοπερίκλειστους ενώ πολλοί από τους λακκοειδείς σηματοδοτούνταν με μία πέτρα.