Αναζήτηση στην κοινότητα

Σοβαρό προβληματισμό στους κατασκευαστικούς Ομίλους - σε ευρωπαϊκό επίπεδο - έχει προκαλέσει η αύξηση των πρώτων υλών, όπου ήδη 4 στις 10 εταιρείες έχουν αναγκαστεί να ακυρώσουν ή να σταματήσουν τα έργα τους καθώς το κόστος τους έχει εκτοξευθεί πάνω από 22%. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που επικαλείται η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Κατασκευών (FIEC) και με βάση έρευνα που έγινε από την Εθνική Συνομοσπονδία Κατασκευών της Ισπανίας (CNC), η εκρηκτική άνοδο των πρώτων υλών, έχει αναγκάσει 4 στις 10 εταιρείες (ποσοστό 39,5%) να σταματήσουν τα έργα που εκτελούν, ενώ προτρέπει την κυβέρνηση να λάβει μέτρα για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των εν εξελίξει έργων και έτσι να αποφύγει κύμα ακυρώσεων ή παύσης λειτουργίας των εργοταξίων. Σύμφωνα με την έρευνα η αύξηση της τιμής των πρώτων υλών απειλεί τη βιωσιμότητα πολλών μεγάλων έργων καθώς έχει αυξήσει το συνολικό κόστος τους κατά 22,2%. Μάλιστα όπως αναφέρεται στην έρευνα, τα υλικά που έχουν γίνει πιο ακριβά τους τελευταίους τρεις μήνες είναι το ξύλο (125%), η πέτρα (68%) και ο χαλκός (63%). Το 75,6% των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της κατασκευής αναφέρουν σημαντικές ελλείψεις ή καθυστερήσεις τους τελευταίους τρεις μήνες στην παράδοση βασικών υλικών όπως ξύλο, χάλυβα ή αλουμίνιο. Η μελέτη δείχνει ότι η έλλειψη υλικών κατά τη διάρκεια των εργασιών έχει προκαλέσει σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις, καθυστέρηση στην υλοποίηση των έργων χωρίς να επηρεαστεί η προθεσμία. Ποσοστό 21,8% των εταιρειών της έρευνας έχει επιλέξει τη διακοπή των εργασιών, ενώ 12,3% έχει καθυστερήσει μεταξύ άλλων τις προθεσμίες ολοκλήρωσης του έργου. Η κατασκευαστική ένωση τάσσεται υπέρ της δημιουργίας ενός συστήματος αυτόματης εξισορρόπησης που καθιστά δυνατή την αντιμετώπιση του επιπλέον κόστους λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές τιμών μετά το άνοιγμα των προσφορών, τόσο προς τα πάνω όσο και προς τα κάτω, επιδιώκοντας να παρέχει σταθερότητα στη σύμβαση. Η CNC έχει εξετάσει διάφορα μοντέλα που διευκολύνουν την υποβολή αξιώσεων από τους κατασκευαστές προς το Δημόσιο ή τον φορέα υλοποίησης του έργου. Έτσι η κάθε εταιρεία που επηρεάζεται από την μεγάλη αύξηση της τιμής των πρώτων υλών μπορεί να ζητήσει την παράταση της διάρκειας, την τροποποίηση της σύμβασης ή την αποζημίωση για αθέτηση της συμβατικής οικονομικής υποχρέωσης. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Συνομοσπονδίας (CNC), Pedro Fernández Alén, η αύξηση των πρώτων υλών είναι μία από τις κύριες απειλές για την υλοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Υπάρχει κίνδυνος απορρόφησης, καθώς η καθυστέρηση στη διαχείριση και εκτέλεσή των έργων, μαζί με αυτή την αύξηση των τιμών και την έλλειψη εργατικού δυναμικού, θα προκαλέσουν σοβαρό πρόβλημα, που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης. Στην Ελλάδα το θέμα της αύξησης των οικοδομικών απασχολεί πλέον το σύνολο των εταιρειών του κατασκευαστικού κλάδου αλλά και των μεγάλων εταιρειών real estate. Λόγω της ανόδου των τιμών υλικών το κόστος κατασκευής έχει αυξηθεί κατά 20% με 30% που μεταφράζεται σε επιπλέον επιβάρυνση 200 με 300 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, Αυτό σημαίνει ότι ένα διαμέρισμα των 1000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο με τις τελευταίες ανατιμήσεις η τιμή πώλησης ανά τ.μ. θα ανέλθει στα 1300 ευρώ το τ.μ. Αλλά και στην περίπτωση ενός γραφειακού χώρου με πιστοποίηση Leed το κόστος έχει εκτιναχθεί στα 1.500 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, όταν πριν τις αυξήσεις το κόστος έφτανε τα 1.150 ευρώ το τετραγωνικό. Στο θέμα των αυξήσεων στα υλικά αναφέθηκε προ ημερών και ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, ο οποίος έθεσε ευθέως και επισήμως το θέμα της αναθεώρησης των προϋπολογισμών των νέων και εν εξελίξει έργων αναφέροντας ότι: "Πρέπει να λύσουμε άμεσα ένα θέμα που ήδη έχουμε μπροστά μας και είναι επικίνδυνο. Με τη συσσώρευση των αυξήσεων στα υλικά έχει αλλάξει το κοστολόγιο των έργων. Ας μην μπω σε ποσοστιαία παραδείγματα ανά υλικό, γνωρίζουμε τι γίνεται…. Πρέπει τώρα να δώσουμε λύσεις. Να προχωρήσει άμεσα η Πολιτεία σε αναθεώρηση των τιμών των υλικών με βάση το οποίο υπολογίζει τον προϋπολογισμό στα έργα, και στο τέλος της ημέρας πληρώνονται οι εταιρείες που κάνουν τα έργα. Όχι μόνο για τα νέα έργα… Αν δεν γίνει αυτό και για τα υφιστάμενα έργα, αυτά που τρέχουν ή έχουν ανατεθεί, φοβάμαι πως θα οδηγηθούν εταιρείες να κλείσουν στο τέλος, λόγω υπέρογκου κόστους που δεν αποζημιώνεται και εν τέλει τα έργα δεν θα γίνουν". Η κατάσταση πάντως δεν φαίνεται να εξομαλύνεται καθώς το Σεπτέμβριο οι τιμές των υλικών κατέγραψαν και νέα αύξηση 5,1%, καθώς καταγράφηκαν ανατιμήσεις σε όλες ανεξαιρέτως τις επιμέρους κατηγορίες των υλικών. Ειδικότερα, αυξήσεις τιμών υπήρξαν σε: Πετρέλαιο κίνησης- Diesel (24,8%), Σίδηρο οπλισμού (17%), Σωλήνες χαλκού (15,7%), Αγωγούς χάλκινους (14,3%), Θερμαντικά σώματα (8,7%), Τούβλα (6,1%), Πλαστικούς σωλήνες (5,8%), Σωλήνες πλαστικούς, συνθετικούς, ινοτσιμέντου (5,2%), Κιγκλιδώματα ανοξείδωτα (5,2%), Μηχανισμούς γκαραζόπορτας (4,1%), Υαλοπίνακες ασφαλείας (3,6%), Κουφώματα αλουμινίου (3,1%), Γκαραζόπορτες (2,9%), Ντουλάπες ξύλινες (2,8%), Πόρτες εσωτερικές (2,5%), Πλαστικό, ακρυλικό, νερού (2,5%), Ξυλεία οικοδομών (2,2%), Τσιμέντο (2%), Παράθυρα ξύλινα (1,9%), Μαρμαρόπλακες (1,9%) και Έτοιμο σκυρόδεμα (1,3%). Όπως ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, ο γενικός δείκτης τιμών υλικών κατασκευής νέων κτηρίων κατοικιών παρουσίασε αύξηση 5,1% τον Σεπτέμβριο 2021 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Σεπτεμβρίου 2020, έναντι μείωσης 0,5% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση των αντίστοιχων δεικτών το 2020 με το 2019.

Είναι μια ώριμη, σοφή κυρία, ηλικίας κοντά δύο αιώνων. Έχει υποστεί πολλά και έχει δει ακόμη περισσότερα. Κουβαλάει στις πλάτες της τη σύγχρονη ιστορία της Αθήνας. Είναι η οδός, της οποίας η διάνοιξη εγκρίθηκε το 1837 και έναν και πλέον αιώνα μετά (1945) μετονομάσθηκε σε «Ελευθερίου Βενιζέλου». Αλλά το νέο της όνομα δεν καταχωρήθηκε. Ούτε στην αστική συνείδηση, ούτε στη συλλογική μνήμη. Σεβαστό, βλέπεις, το βάρος των ιστορικών ονομάτων, πλην όμως τη δύναμη της συνήθειας δεν την παραβγαίνει… Έτσι, η πρώτη οδός της σύγχρονης Αθήνας, «Πανεπιστημίου» βαφτίσθηκε με τη γέννησή της και «Πανεπιστημίου» θα μείνει. Η πορεία του δρόμου είναι πλούσια και γοητευτική. Στη δική του εξέλιξη μπορεί κανείς να «διαβάσει» την εξέλιξη ολόκληρης της πόλης. Και να φανταστεί κανείς ότι ετούτη η ιστορική οδός «πάτησε» πάνω σε έναν «χεζοπόταμο», όπως σκωπτικά αλλά σχεδόν επίσημα αποκαλείτο ο Ηριδανός, εκεί στις αρχές του 19ου αι., το ρέμα που εκτελούσε χρέη αποχετευτικού δικτύου μεταφέροντας τα αποπατήματα των ζώων, που βοσκούσαν στον Λυκαβηττό (εξ αυτού η κατοπινή περιοχή του Κολωνακίου εκείνη την εποχή ήταν γνωστή ως «κατσικάδικα»), στο άλλο ρέμα, του Βοϊδοπνίχτη, στη σημερινή οδό Σταδίου. Όταν έφτανε εκεί, το δίκτυο του βρωμοπόταμου έστριβε προς την Ομόνοια. Και κάπου εδώ, χρονικά, ξεκινάει το οδοιπορικό της περίφημης πολυσύχναστης σήμερα Πανεπιστημίου, που το 1883 χαρακτηρίσθηκε «έρημη, ως Σαχάρα» οδός, ακατάλληλη να φιλοξενήσει ένα μέσο αστικής συγκοινωνίας! Αλλά ας πιάσουμε την ιστορία από την αρχή, όπως την καταγράφει το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ο δρόμος με τις γαζίες δίνει σκυτάλη στο Πανεπιστήμιο Βρισκόμαστε στο έτος 1836. Η πρωτεύουσα του κράτους έχει μεταφερθεί από το Ναύπλιο στην Αθήνα, όπου πρέπει να εγκατασταθεί το βασίλειο του νεαρού Βαυαρού βασιλιά Όθωνα. Η ζωή της πόλης αναπτύσσεται πέριξ του βράχου της Ακροπόλεως. Για την ανέγερση του παλατιού έχει επιλεχθεί ο λόφος της Μπουμπουνίστρας (πλ. Συντάγματος) , όπου τελειώνει ο αστικός ιστός των ολίγων χιλιάδων κατοίκων. Ανατολικά της θέσης, όπου θα ανεγερθεί η βασιλική κατοικία, υπάρχει βουλευάριον (βουλεβάρτο), μικρή εξοχική περιπατητική οδός με γαζίες εκατέρωθεν (στις… μακρινές εξοχικές αποδράσεις τους, οι κάτοικοι συχνά επιλέγουν τον «δρόμο με τις γαζίες»!), μικρά διάσπαρτα υποστατικά και ολίγα πρόχειρα παραπήγματα, που εξυπηρετούν ως στέγαστρα ζώων. Αλλά το μέλλον της πόλης προοιωνίζεται λαμπρό. Η Αθήνα θα πρέπει να μετατραπεί σε πρωτεύουσα αρμόζουσα προς το αγλαό παρελθόν της. Στην «καρδιά» του αρχαιοελληνικού πνεύματος, στη σκιά της Ακρόπολης, κι επιπλέον πλάι στο παλάτι, δεν νοούνται ούτε δυσωδία, ούτε βοσκή ζώων. Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι με την εγκατάσταση της βασιλικής οικογένειας στη Μπουμπουνίστρα, το κέντρο της πόλης θα μετακινηθεί. Ως εκ τούτου, οι προοπτικές για τους δρόμους που θα διανοιχθούν γύρω από το ανάκτορο, είναι μεγάλες. Τη ρυμοτόμηση της πόλης έχουν αναλάβει οι αρχιτέκτονες Σταμάτης Κλεάνθης και Έντβαρτ Σάουμπερτ, αν και έχει προηγηθεί ένας πρώτος σχεδιασμός (πριν τη μεταφορά της πρωτεύουσας από το Ναύπλιο) από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Λέο φον Κλέντσε. Αυτός ο τελευταίος, «βλέπει» ως πρωταρχική ανάγκη την ανάπτυξη του βουλευάριου. Αντίστοιχη εκτίμηση διατυπώνεται και από το δίδυμο Κλεάνθη - Σάουμπερτ. Οδός Πανεπιστημίου περί το 1900 Το 1837 εγκρίνεται η διάνοιξη του δρόμου. Αυτή την εποχή δεν υπάρχει επίσημη ονοματοδοσία οδών. Οι δρόμοι συνήθως μνημονεύονται με ονόματα σημαντικών μορφών του μακρινού παρελθόντος και μνημείων των αρχαίων χρόνων με τα οποία είναι διάσπαρτη η Αθήνα (οδός Φειδίου, Σωκράτους, Ακροπόλεως κ.λπ.), ή εντοπίζονται με τα χαρακτηριστικά τους («ο δρόμος με τις γαζίες», «η οδός της κρήνης» κ.λπ.). Όσο για τις ακριβείς θέσεις των οικιών προσδιορίζονται με τα ονόματα των νοικοκυραίων. Όσο πιο επιφανής ο νοικοκύρης, τόσο γνωστότερος ο δρόμος της κατοικίας του. Η προοπτική για το βουλευάριο είναι να δημιουργηθεί εκεί πανεπιστήμιο, ως κυψέλη φρέσκων μυαλών, που θα φέρει ανάπτυξη και ζωή στην περιοχή. Σχεδόν αμέσως ξεκινά η διάνοιξη και δύο χρόνια μετά, το 1839, θεμελιώνεται το πανεπιστήμιο, που διαγράφει το μέχρι τούδε όνομα «ο δρόμος με τις γαζίες» και δίνει το όνομά του στη νέα οδό. Ο δρόμος ανοίγει με αργούς ρυθμούς και δυσκολίες. Η πολιτεία πρέπει να διαχειριστεί πρώτα των θέμα του ρέματος που διαχέει την ανυπόφορη δυσωδία στην περιοχή κι ύστερα να «οργώσει» το ανισόπεδο, από τους βράχους και τα χαντάκια, έδαφος. Για πολύ καιρό η οδός Πανεπιστημίου είναι εργοτάξιο. Λίγο μετά το 1840, Κλεάνθης και Σάουμπερτ εισηγούνται τη μεταφορά της Μητρόπολης από την Αγία Ειρήνη της Αιόλου, σε ναό που θα ανεγερθεί σε περίοπτο σημείο της Πανεπιστημίου, αλλά οι αντιδράσεις του θρησκευτικού κόσμου είναι σθεναρές. «Είναι πολύ μακριά από τον αστικό ιστό και θα δυσκολεύει τους πιστούς» διαμαρτύρονται οι ιεράρχες. Έτσι η νέα Μητρόπολη αποφασίζεται να χτιστεί πλάι στον σωζόμενο από τον 13ο αι. μ.Χ. μεσαιωνικό ναό της Θεοτόκου Γοργοεπήκοου και Αγίου Ελευθερίου, περιοχή που αξιολογείται ως ευκολότερη και ασφαλέστερη στην πρόσβαση για τους Αθηναίους πιστούς. Οφθαλμιατρείο, Άγιος Διονύσιος, Αρσάκειο, Μέγαρο Σλήμαν τα πρώτα επιβλητικά κτήρια Ωστόσο, στο σημείο που προόριζαν για τη Μητρόπολη οι δύο ρυμοτόμοι αποφασίζεται να χτιστεί το Οφθαλμιατρείο σε σχεδιασμό του Δανού Χανς Κρίστιαν Χάνσεν, από τον οποίο άλλωστε σχεδιάστηκε και το κτήριο του Πανεπιστημίου. Στα σχέδια του Χάνσεν, αυτό το ιστορικό μνημείο της επιστημονικής δραστηριότητας της ελληνικής οφθαλμολογίας αναφέρεται ως «νοσοκομείο Οφθαλμιώντων». Οι Αθηναίοι της εποχής το αποκαλούν «Οφθαλμοκομείο». Αποτελεί, βλέπεις, μονάδα ιατρικής φροντίδας πρώτης γραμμής, καθώς η σκόνη και τα πάσης φύσεως ζωύφια από τον ανεπαρκή καθαρισμό της πόλης, έχουν μετατρέψει τα οφθαλμικά νοσήματα για τον πληθυσμό σε υπόθεση ρουτίνας. Η οικοδόμηση του κτηρίου, ωστόσο, προχωρά με βραδύ ρυθμό. Η Αθήνα αλλάζει όψη, η Πανεπιστημίου είναι «οργωμένη» εξαιτίας της διαχείρισης του ρέματος και της ανέγερσης διαφόρων κτηρίων. Αυτή την εποχή χτίζεται και το μέγαρο Αρσάκη, σε οικόπεδο στη γωνία με τη Μενάνδρου (νυν Πεσμαζόγλου) που ανήκει στη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής και για την αγορά του οποίου από την Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία έχει μεσολαβήσει η βασίλισσα Αμαλία. Στο ύψος του συγκεκριμένου οικοπέδου, μάλιστα, βρίσκεται η μόνη γέφυρα, που ενώνει τις δύο όχθες του Βοϊδοπνίχτη. Χωροταξικά, η κάτω πλευρά της Πανεπιστημίου είναι η μία κοίτη του ρέματος, που υποδέχεται το δυσώδες υλικό από τα κατσικάδικα. Ανέγερση Οφθλαμιατρείου και Αγίου Διονυσίου Ο καιρός περνά. Ο ρυθμός ανέγερσης των δημόσιων κτηρίων στην Πανεπιστημίου είναι της… υπομονής. Τα χρήματα είναι περιορισμένα, εξατμίζονται κι έως ότου βρεθεί νέος χρηματοδότης, κυλάει χρόνος… Την άνοιξη του 1850 ο Χανς Κρίστιαν Χάνσεν, αδυνατώντας πλέον να παρακολουθήσει τους άτακτους ρυθμούς οικοδόμησης των δημόσιων κτηρίων, που του έχουν ανατεθεί, επιστρέφει στην πατρίδα του, αφήνοντας χώρο για… δράση στον φιλόδοξο και ταλαντούχο μικρότερο αδελφό του, Θεόφιλο. Την οικοδόμηση του Οφθαλμιατρείου, αναλαμβάνει να συνεχίσει ο εξίσου διακεκριμένος ανά την Ευρώπη Λύσανδρος Καυταντζόγλου, με μία τροποποίηση. Στο ισόγειο κτίσμα του Χάνσεν προσθέτει ανώγειο. Το 1854 το Οφθαλμιατρείο παραδίδεται σε δύο επίπεδα. Το 1869 συμπληρώνεται με έναν όροφο σε σχέδιο Γεράσιμου Μεταξά και το 1881 προστίθενται υπερώο και ένα εξωτερικό ιατρείο. Αλλά εκτός από την ανέγερση του Οφθαλμιατρείου, στον Καυταντζόγλου έχει ανατεθεί και η επίβλεψη στην κατασκευή του παρακείμενου ναού του Αγίου Διονυσίου. Η παροικία των καθολικών, που έχει ενισχυθεί με την έλευση του βασιλιά στην Αθηνά, έχει αγοράσει ένα οικόπεδο στη διασταύρωση της Πανεπιστημίου με την Ομήρου, όπου σχεδιάζει να χτίσει τον δικό της καθεδρικό ναό. Για την κάλυψη των σχετικών εξόδων μάλιστα έχει συστήσει και επιτροπή −αποτελούμενη από τους πρέσβεις Γαλλίας, Αυστρίας και Βαυαρίας, και τον εφημέριο του Όθωνα− η οποία εξουσιοδοτείται να συγκεντρώσει χρήματα με εράνους στις κοινότητες καθολικών της Αμερικής και της Ευρώπης. Ο θεμέλιος λίθος του ναού μπαίνει το 1853 και αρχίζει δειλά δειλά η οικοδόμηση με σχέδια του Χάνσεν. Αλλά τα χρήματα τελειώνουν. Στο μεταξύ, ο Δανός αρχιτέκτονας έχει φύγει από την Ελλάδα και την αποπεράτωση και αυτού του έργου αναλαμβάνει ο Καυταντζόλγου. Το χτίσιμο του Αγίου Διονυσίου γίνεται με τον… αραμπά. Όταν τελειώνουν τα χρήματα, σταματά κι όταν συγκεντρώνονται νέα, συνεχίζει. Κάποτε ο επιχειρηματίας της Λαυρεωτικής, Ιωάννης Σερπιέρης, βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη και ο ναός επιτέλους ολοκληρώνεται. Από το έτος της θεμελίωσής του έχουν περάσει 32 χρόνια! Αλλά σε αυτό το διάστημα των τριών δεκαετιών ολόκληρη η Πανεπιστημίου έχει αλλάξει όψη. Ήδη, από το 1879 στα μισά του δρόμου δεσπόζει όμορφο κι επιβλητικό το μέγαρο Σλήμαν (Ιλίου Μέλαθρον) που έχει χτιστεί σε σχέδια του περίφημου Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ για να στεγάσει τον ομοεθνή φίλο του αρχαιολόγο. Θεόφιλος Χάνσεν Οκτώ χρόνια πριν, ο Σλήμαν έχει φέρει στο φως την αρχαία Τροία και τον θησαυρό του Πριάμου, ενώ έχει περάσει μόλις μία πενταετία από τότε που ανασκάπτοντας την Ακρόπολη των Μυκηνών αποκάλυψε τάφους, αγγεία και γενικότερα ευρήματα σπάνιας τέχνης, σπουδαία δείγματα του μυκηναϊκού πολιτισμού. Στο μεταξύ, ο Σλήμαν έχει παντρευτεί Ελληνίδα και δηλώνει λάτρης του ελληνικού πνεύματος. Σφραγίζει δε τον ιδιαίτερο δεσμό του με την Ελλάδα χτίζοντας το αρχοντικό του στη νεότευκτη γειτονιά της Πανεπιστημίου και αναθέτοντας τη φιλοτέχνηση του εσωτερικού του με νωπογραφίες στον Σλοβένο ζωγράφο Γιούρι Σούμπιτς, του οποίου η φήμη διατρέχει ήδη τα μήκη και πλάτη του ανεπτυγμένου κόσμου. Πλάι στην οικία Σλήμαν, στη διασταύρωση με τη σημερινή οδό Αμερικής, επιλέγει να χτίσει τη δική του κατοικία ο οικονομολόγος, πολιτευτής του Θόδωρου Δηλιγιάννη, Ιωάννης Ζωγράφος. Με την ανατολή του 20ου αι., ωστόσο, ο Ζωγράφος αγοράζει ένα μεγάλο εξοχικό κτήμα στο ανατολικό τμήμα της Αθήνας και μετακομίζει εκεί, πυροδοτώντας μία εντυπωσιακή οικιστική ανάπτυξη και δίνοντας εντέλει το όνομά του σε ολόκληρη την περιοχή. Η κατοικία που αφήνει ο Ζωγράφος στην Πανεπιστημίου θα στεγάσει για χρόνια τον Ελευθέριο Βενιζέλο και λίγο πριν το 1940 θα κατεδαφιστεί για να ανεγερθεί στη θέση της το επιβλητικό μέγαρο, που σώζεται ίσαμε σήμερα, και που την περίοδο της Κατοχής στέγασε το ιταλικό διοικητήριο. Λ. Καυταντζόγλου Η σφήνα Σταδίου - Αμαξηλάτες vs Ιπποσιδηρόδρομος - «Ερημος Σαχάρα» η Πανεπιστημίου; Καθώς τα χρόνια περνούν και η Αθήνα αποκτά τον αέρα της πρωτεύουσας συγκεντρώνοντας ολοένα και περισσότερο πληθυσμό από το εξωτερικό και το εσωτερικό της χώρας, ο αστικός ιστός απλώνει προς όλες τις κατευθύνσεις. Η Πανεπιστημίου έχοντας αποκτήσει ήδη τα πρώτα λαμπρά αρχιτεκτονήματά της, προσελκύει το ενδιαφέρον πολιτικών, τραπεζιτών και εμπόρων. Μετά το 1862, μάλιστα, όταν με μια γενναία χορηγία 50.000 δραχμών από τον Μιχαήλ Τοσίτσα διανοίγονται αρκετοί μικρότεροι δρόμοι του κέντρου της πόλης και η Πανεπιστημίου, που έχει σταματήσει στο Πανεπιστήμιο, επεκτείνεται ως την οδό Πατησίων, οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές βρίσκουν προσφερόμενο πεδίο. Στο μεταξύ, σε εξέλιξη είναι και η κατασκευή, πλάι στο Πανεπιστήμιο, του νεοκλασικού μεγάρου, που προορίζεται να στεγάσει την Ακαδημία Αθηνών. Η δωρεά για την ανέγερσή του κτηρίου έχει γίνει από τον διπλωμάτη και επιχειρηματία Σίμωνα Σίνα, το 1856, αλλά ο θεμέλιος λίθος μπαίνει τρία χρόνια μετά. Ο σχεδιασμός είναι του Θεόφιλου Χάνσεν. Το χτίσιμο καθυστερεί και με τον θάνατο του δωρητή οι εργασίες διακόπτονται για κάμποσα χρόνια έως ότου τη συνέχιση του έργου αναλάβει η χήρα του. Και αυτό το κτήριο θα παραδοθεί σχεδόν 30 χρόνια μετά, αλλά θα αποτελέσει το πολύτιμο πετράδι στο επαγγελματικό στέμμα του Δανού αρχιτέκτονα. Κατά την εκτίμηση των ειδικών, «πρόκειται για το ομορφότερο και αρμονικότερο νεοκλασικό οικοδόμημα του κόσμου, το οποίο ο Χάνσεν εμπνεύστηκε από την αθηναϊκή αρχιτεκτονική του 5ου αι., όπως αυτή αποτυπώνεται στα μνημεία της Ακροπόλεως». Η Ακαδημία μαζί με το Πανεπιστήμιο και τη Βαλλιάνειο Εθνική Βιβλιοθήκη, που θα ανεγερθεί αργότερα (θεμελιώθηκε το 1888), θα αποτελέσουν την περίφημη νεοκλασική τριλογία των Αθηνών, το λαμπρό κόσμημα τόσο στη μακρόχρονη ιστορία του δρόμου όσο και της σύγχρονης πόλης. Στα δημιουργήματα - διαμάντια του Θεόφιλου Χάνσεν στην οδό Πανεπιστημίου του 19ου αι. εντάσσεται και το ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρετανίας, εκεί που ο δρόμος συναντά την πλατεία Συντάγματος. Στην πραγματικότητα, το κτήριο ολοκληρώνεται το 1874, αλλά το ξενοδοχείο λειτουργεί ήδη από το 1866 στη διασταύρωση του «δρόμου των ακακιών» (Σταδίου) με τη σημερινή Καραγιώργη Σερβίας και απλώς μεταφέρεται στη νέα του θέση, όπου βρίσκεται έως σήμερα. Η «Μεγάλη Βρετανία» περί το 1900 Καθώς η Πανεπιστημίου αναπτύσσεται, ανοίγεται νέος οικιστικός ορίζοντας. Κατοικίες ξεπετιόνται στην «πλάτη» της Ακαδημίας δημιουργώντας τον συνοικισμό «Προάστιο» (την κατοπινή Νεάπολη). Οι πρώτοι εργολάβοι αφηνιάζουν… Μετά την ίδρυση Πανεπιστημίου και Ακαδημίας και την ολοκλήρωση του βασιλικού ανακτόρου, η περιοχή προσελκύει το ενδιαφέρον φοιτητών και οικογενειαρχών, τόσο επειδή το κέντρο της πόλης έχει πλέον μετατοπισθεί, όσο και επειδή η απόκτηση οικοπέδου στο «Προάστιο» αποτελεί (για την ώρα) υπόθεση εφικτή για τα χαμηλότερα βαλάντια. Στο μεταξύ, παρελθόν είναι πλέον και ο βρομοπόταμος από το 1852, όταν η Αθήνα κλήθηκε να διαχειριστεί θεομηνία, που την έκοψε στα δύο. Μία νεροποντή κατέστρεψε τη γέφυρα στη θέση του Αρσάκειου και έβαλε την περιοχή σε νέες περιπέτειες και την πολιτεία σε νέα έξοδα… Το ρέμα μπαζώθηκε και ο Βοϊδοπνίχτης μετατράπηκε στην οδό Σταδίου («βαφτίστηκε» έτσι, επειδή σχεδιάστηκε να φτάσει ως το Παναθηναϊκό Στάδιο. Δεν έφτασε ποτέ). Το θέμα είναι ότι από τότε, από το δεύτερο μισό του 19ου αι., η Αθήνα αποκτά μία ακόμη βασική αρτηρία, αλλά κυρίως τον πρώτο αποχετευτικό αγωγό της, που περνάει κάτω από τον νέο δρόμο. Η Σταδίου ανοίγει άλλους ορίζοντες. «Σπάει» το μονοπώλιο της Πανεπιστημίου και διχάζει το ενδιαφέρον των επενδυτών. Στρωμένη, σπαρμένη με ακακίες, χωρίς δημόσια έργα, έτοιμη προς αξιοποίηση και τουλάχιστον τον πρώτο καιρό εμφανώς οικονομικότερη, η νέα οδός ξεπερνά την Πανεπιστημίου σε προσέλκυση ενδιαφέροντος. Δεν έχει την αίγλη της τριλογίας, ούτε των αριστοκρατικών κατοικιών του Σλήμαν ή του Ζωγράφου, αλλά τρώει την Πανεπιστημίου στη… στροφή, διότι διαθέτει και αποχετευτικό δίκτυο. Ακόμη και οι περιπατητές την προτιμούν. Και πράγματι, εκεί προς τα στερνά του 19ου αι. η δημιουργία της Σταδίου δεν διχάζει μόνο το επενδυτικό ενδιαφέρον, αλλά και τους Αθηναίους πολίτες. Χρονικογράφοι της εποχής μαρτυρούν ότι η πρώτη μεγάλη αντιπαράθεση μεταξύ των… υποστηρικτών της Σταδίου και των άλλων της Πανεπιστημίου σημειώνεται με αφορμή τη δημιουργία του πρώτου μέσου μαζικής μετακίνησης, του ιπποσιδηρόδρομου. Πρόκειται για ένα βαγόνι το οποίο συνήθως σέρνουν τρία άλογα. Είναι είδος αστικής συγκοινωνίας και καθιερώνεται με ειδικό νόμο το 1880. Μάλιστα, με τη… γονιδιακή −καθώς φαίνεται− έφεση στον μεγαλεπήβολο σχεδιασμό, οι τοπικοί άρχοντες της εποχής υπόσχονται και ένα σχέδιο δικτύου εννέα γραμμών ιπποσιδηρόδρομου σε Αθήνα και Πειραιά. Το δικαίωμα έχει παραχωρηθεί στη βελγική «Societe des Laminoirs», η οποία δημιουργεί βάση στην Ομόνοια και εγκαινιάζει το πρώτο δρομολόγιο ίσαμε το Σύνταγμα. Αλλά το μέσο «σπάει» τη δουλειά των παραδοσιακών αμαξηλατών κι εκείνοι βρίσκοντας σύμμαχο τον δήμο Αθηναίων, ξεκινούν δυναμικές κινητοποιήσεις. Κύριο επιχείρημά τους είναι ότι η κατάσταση των οδών από τις οποίες διέρχεται το ιππήλατο βαγόνι έχει γίνει απαράδεκτη, επειδή η εταιρεία εκμετάλλευσης δεν τηρεί τις προβλέψεις συντήρησης. Οι αμαξηλάτες ζητούν τη μετακίνηση του μέσου από τη Σταδίου στην Πανεπιστημίου, καθώς, όπως υποστηρίζουν, αυτή «είναι φαρδύτερη, η κυκλοφορία του ιπποσιδηρόδρομου θα γίνεται πιο άνετα και επιπλέον, δεν θα συνωστίζονται άλογα και αμαξάδες σε έναν δρόμο, ο οποίος ούτως ή άλλως είναι ήδη μία από τις κυριότερες αρτηρίες της πόλης». Οι εκπρόσωποι της εταιρείας καταγγέλλουν πρωτίστως τον δήμο Αθηναίων, χαρακτηρίζοντας «ανήκουστο» το γεγονός ότι «υιοθετεί τις θέσεις των αμαξηλατών, οι οποίες ήταν αντίθετες προς το δημόσιο συμφέρον». Δευτερευόντως, υποστηρίζουν ότι σε πάμπολλες μεγαλουπόλεις οι γραμμές των τροχιοδρόμων με ίππους ή ακόμη και ατμομηχανές είναι στρωμένες σε δρόμους ασύγκριτα στενότερους, μόλις πέντε μέτρα πλάτους. Αντίθετα, στην οδό Σταδίου, η οποία έχει πλάτος είκοσι μέτρα, κάτι λιγότερο από εννέα μέτρα έχουν διατεθεί για την κυκλοφορία των αμαξών. Συμπληρώνουν, δε, πως σε πολυσύχναστους δρόμους οι γραμμές θα έπρεπε να πολλαπλασιάζονται και «όχι να μετακινούνται σε "έρημες, ως η Σαχάρα, οδούς", όπως η Πανεπιστημίου, διότι ουδεμίαν ωφέλειαν θα προσεπορίζετο το κοινόν, η δε κατασκευή των τοιούτων γραμμών θα ήτο άνευ αξίας και χρησιμότητος»! Η αντιπαράθεση παίρνει διαστάσεις. Δίνει πηχυαίους τίτλους στον Τύπο της εποχής με σειρές δημοσιευμάτων, που συγκρίνουν τα δύο… μήλα της έριδος, τις οδούς Πανεπιστημίου και Σταδίου, και ανά διαστήματα αναδεικνύουν νικητή το ένα ή το άλλο. Στο μεταξύ, όσο ιπποσιδηρόδρομος και αμαξηλάτες πραγματοποιούν μετ΄ εμποδίων δρομολόγια στη Σταδίου και οι περιπατητές συνωστίζονται ανάμεσα στις οπλές των αλόγων, η Πανεπιστημίου καλλωπίζεται με νέα επιβλητικά κτήρια. Από την κρησάρα του Τύπου δεν γλυτώνουν οι αμαξάδες, οι οποίοι συχνά προκαλούν ατυχήματα, μετατρέποντας τη Σταδίου σε στίβο αγώνων ταχύτητας… «…Να απομάθωσι τας παλαιάς έξεις τού να θέλουν ο εις να προσπερνά τον άλλον» καλούν οι εφημερίδες τους αμαξηλάτες, αποδίδοντας σε αυτή την… κακιά συνήθεια των καροτσέρηδων τις προσκρούσεις των αμαξών στις σιδερένιες ράγες του ιπποσιδηρόδρομου. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι προσπαθώντας να μη χάσουν πελατεία, φορτώνουν, ξεφορτώνουν και εκτελούν τα κατά παραγγελίαν δρομολόγια με μεγαλύτερη βιάση… Η αντιπαράθεση συνεχίζεται. Παρά τον λυσσώδη πόλεμο των αμαξηλατών, ο ιπποσιδηρόδρομος παραμένει στη γραμμή της Σταδίου, ανεβάζοντας την αξία της γης στα ύψη. Οριστικό τέλος στην κόντρα δίνεται με τα εγκαίνια της ατμήλατης άμαξας. Μέγαρο Αρσάκη αρχές 20ου αι. Όσο γρήγορα αναπτύσσεται η Σταδίου, η Πανεπιστημίου παίρνει τον χρόνο της. Η επέκτασή της ίσαμε την Πατησίων ανοίγει χώρο για τη δημιουργία νέων συνοικισμών, αλλά περιφερειακά του δρόμου, όπου οι τιμές είναι προσιτές. Για την ώρα, στην επάνω πλευρά της Πανεπιστημίου δεσπόζουν ο καθεδρικός του Αγίου Διονυσίου, το Οφθαλμιατρείο, η αθηναϊκή τριλογία και τα μέγαρα Σλήμαν και Ζωγράφου. Στην κάτω, το μέγαρο Αρσάκη και παραδίπλα του, στη διασταύρωση με τη σημερινή Εδουάρδου Λω, η κατοικία του Ιωάννη Σερπιέρη. Ο επιχειρηματίας, έχοντας χρηματοδοτήσει γερά την αποπεράτωση του Αγίου Διονυσίου, παρακολουθώντας την εξέλιξη του δρόμου με την ανέγερση των πρώτων αρχοντικών κατοικιών και διαβλέποντας την αξία που αυτός πολύ σύντομα θα αποκτήσει, επιλέγει να χτίσει εδώ και το δικό του σπίτι. Το 1887 μάλιστα αναλαμβάνει ο ίδιος και τον φωτισμό της πόλης. Το μέγαρο Σερπιέρη, σε σχέδια του Αναστάσιου Θεοφιλά, ολοκληρώνεται το 1880. Αργότερα θα προστεθεί ένας όροφος, θα γίνει και μια επέκταση. Στο μέλλον, με τη φυγή του Σερπιέρη, το κτήριο θα στεγάσει την Αγροτική Τράπεζα. Κατά την καταγραφή του Διονυσίου Ηλιόπουλου στο βιβλίο του «Εν Αθήναις, κάποτε…», παραδίπλα από την κατοικία Σερπιέρη, στη θητεία της πια ως Αγροτική Τράπεζα, υπήρχε από το 1860 ένα διώροφο οίκημα και ακόμη πιο κάτω μία κατοικία του 1840. Η δημοσιονομική πτώχευση της χώρας το 1893, και η ήττα της στον ελληνοτουρκικό πόλεμο, το 1897, ανακόπτουν την πρόοδο της χώρας, αλλά όχι για πολύ. Στα 1900, η Πανεπιστημίου παραμένει ένας δρόμος με προοπτική. Όπως ακριβώς και η Ελλάδα. «Φιλοξενεί» τα θαυμάσια κτήρια της αθηναϊκής τριλογίας και μερικά ακόμη υπέροχα αρχιτεκτονήματα αντίστοιχης λογικής, αλλά τα περισσότερα ανεγείρονται στον μεσοπόλεμο. Η αργή εξέλιξη αξιοποίησης του δρόμου, τον φέρνει σε σχετικά χαμηλή σειρά στην ασφαλτόστρωση. Επί δημαρχίας Σπύρου Μερκούρη, προτάσσεται η οδός Αιόλου, όπου χτυπά η εμπορική καρδιά της πόλης και η κινητικότητα είναι μεγάλη. Ακολουθούν η Σταδίου, ο πλατεία Ομονοίας, η οδός Αθηνάς (επίσης εμπορικός δρόμος) και εντέλει η Πανεπιστημίου. Παρά την πρωτιά στην αξιοποίησή της, η Πανεπιστημίου είδε τις δικές λαμπρές εποχές από τη δεκαετία του 1920 κι έπειτα. Κάποια λίγα κτήρια δημιουργήθηκαν στην πρώτη ανάσα του 20ου αι., αλλά τα περισσότερα από αυτά κατεδαφίστηκαν και ανοικοδομήθηκαν μετά και τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Η Πανεπιστημίου ακολούθησε την πορεία της πόλης. Ή μήπως, η πόλη την πορεία της Πανεπιστημίου; Δύσκολη η απάντηση. Το σίγουρο είναι ότι πορεύτηκε σε δημιουργία και ανάπτυξη, άνοιξε δρόμους, καθοδήγησε, γράφτηκε με έντονα γράμματα στις πρώτες σελίδες της σύγχρονης πόλης, της σύγχρονης χώρας. Η Πανεπιστημίου. Που Πανεπιστημίου γεννήθηκε και έτσι θα μείνει. Πηγές φωτογραφιών: Φωτογραφικό αρχείο Μουσείου Μπενάκη, Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία ΑΠΕ-ΜΠΕ<p>Πηγή: <a target="_blank" href="https://www.iefimerida.gr">iefimerida.gr</a> - <a target="_blank" href="https://www.iefimerida.gr/stories/odos-panepistimioy-istoria-tis-syghronis-athinas">Οδός Πανεπιστημίου: Ενας δρόμος, δύο αιώνες ιστορίας της Αθήνας [εικόνες] </a></p>

Μια ενδεικτική περιήγηση σε επτά από τα δεκαέξι ελληνικά έργα που είναι υποψήφια για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής – Mies van der Rohe Award 2022. Πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκαν οι 532 υποψηφιότητες για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Mies van der Rohe Award 2022, έναν θεσμό που δημιουργήθηκε το 1988 και ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Γερμανο-Αμερικανού πρωτοπόρου της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα. Από το 2001 συνδιοργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ίδρυμα Mies van der Rohe και είναι το επίσημο βραβείο αρχιτεκτονικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Απονέμεται κάθε δύο χρόνια σε εξαιρετικά αρχιτεκτονήματα, που έχουν υλοποιηθεί από Ευρωπαίους αρχιτέκτονες ή ομάδες και αντικατοπτρίζουν τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αλλαγές στον τόπο όπου παράγονται. Για παράδειγμα, το 2019 μπήκαν για πρώτη φορά στις υποψηφιότητες έργα από τη Σερβία, την Αλβανία και τη Σλοβακία, ενώ ανάμεσα στα βραβευμένα έργα είναι το πάρκινγκ και τερματικός σταθμός Hoenheim North στο Στρασβούργο της Zaha Hadid (2003), η Όπερα του Όσλο των Snøhetta (2009), ο μετασχηματισμός του κτιρίου κατοικιών DeFlat Kleiburg, στο Άμστερνταμ των NL Architects και XVW architectuur (2017) κ.ά. Η ποικιλία των κτιρίων επιβεβαιώνει ότι δεν επιβραβεύεται μόνο ο ωραίος σχεδιασμός αλλά και η σημασία ενός αρχιτεκτονήματος στην πόλη. Τα επιλεγμένα έργα από κάθε χώρα αποστέλλονται στο Ίδρυμα Mies van der Rohe, όπου Ομάδα Ανεξάρτητων Ειδικών Συμβούλων και Ειδική Γνωμοδοτική Επιτροπή –οι οποίες συστήνονται για κάθε νέο κύκλο βραβείων– αξιολογούν τις συμμετοχές. Σε ένα έργο θα απονεμηθεί το Βραβείο για τη Σύγχρονη Αρχιτεκτονική, σε έναν πρωτοεμφανιζόμενο αρχιτέκτονα ή ομάδα θα δοθεί Ειδική Μνεία και σε έναν πρόσφατα αποφοιτήσαντα αρχιτέκτονα η δυνατότητα πρακτικής άσκησης σε έναν από τους διακριθέντες αρχιτέκτονες. Η τελετή απονομής πραγματοποιείται πάντα Μάιο στο περίπτερο Mies van der Rohe στη Βαρκελώνη. Ανάμεσα στα έργα που διεκδικούν το βραβείο για το 2022 βρίσκονται και 16 ελληνικά κτίρια. DECA ARCHITECTURE Voronoi’s Corrals – Μήλος Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής των DECAarchitecture είναι ότι αποδίδουν σχεδιαστικά τα αισθήματα που τους γεννά ένα μέρος μέσα από την τοπογραφία του, την κίνηση του αέρα και του ήλιου, των φυτών του. © ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΥΜΠΟΣ Τα μαντριά διαχωρίζουν τις χρήσεις της γης, αναβιώνοντας έναν παραδοσιακό τρόπο διαχείρισης εδαφών που εφαρμοζόταν στις Κυκλάδες. Οι τοίχοι που τα περιβάλλουν αποτελούν σαφές όριο με τις γύρω εκτάσεις και ταυτόχρονα προφυλάσσουν την αγροτική παραγωγή από τα ζώα. Μέσα στα πέντε «Μαντριά του Voronoi» το αγροτικό τοπίο συναντά τους χώρους μιας εξοχικής κατοικίας. Κάθε κτίσμα έχει διαφορετικό χαρακτήρα: Το μεγαλύτερο (Orchard Corral) περιβάλλει έναν ελαιώνα με 550 ελιές που σκεπάζουν έναν μικρό ξενώνα δύο υπνοδωματίων. Στο μικρότερο (Preservation Corral) προφυλάσσονται τοπικές ποικιλίες δέντρων με φρούτα που απειλούνται με εξαφάνιση. Ο σχεδιασμός του τοπίου αλλά και των κτισμάτων βασίστηκε στις εφαρμογές των διαγραμμάτων του Ρώσου μαθηματικού Γκεόργκι Βορονόι, κατά τα οποία ο τρόπος και οι μέθοδοι σχεδιασμού δεν επιβάλλονται στο τοπίο, αλλά είναι οργανικοί, μιμούμενοι τη φύση. MOLD ARCHITECTS Ncaved project – Σέριφος Στα κρυφά και στα φανερά. Όλοι οι χώροι –και αυτοί που βυθίζονται στην πλαγιά και αυτοί που είναι ανοιχτοί– βρίσκονται στο επίπεδο του εδάφους, δημιουργώντας οπτικά μια ευθεία. © ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΟΥΜΒΑΚΗΣ Η ανάγκη δημιουργίας ενός «καταφυγίου» σε έναν χώρο με αφοπλιστική θέα έκανε τους αρχιτέκτονες να εντάξουν το Ncaved στο περιβάλλον του απομονωμένου όρμου, διατηρώντας ωστόσο την κλίση της πλαγιάς και όχι σχεδιάζοντας μια παράθεση χώρων στο επίπεδο του εδάφους. Από ψηλά, η αρχιτεκτονική του σύλληψη μοιάζει να αναπαριστά μια τρισδιάστατη «σκακιέρα» με κλειστούς και ανοιχτούς χώρους. Μια «υπόσκαφη» κλίμακα (σκάλα) ενοποιεί εξωτερικά τα τρία επίπεδα και οδηγεί στην κύρια είσοδο, που πραγματοποιείται από τον εξώστη του καθιστικού. Η ομαλή αυτή κατάβαση στα ενδότερα της κατοικίας αποκαλύπτει τους αρχικά κρυμμένους χώρους της. Η μπροστινή όψη ανοίγεται πλήρως στην ανατολική θέα, ενώ τα πίσω υαλοστάσια καδράρουν εσωτερικούς κήπους, προσφέροντας διαμπερότητα και φυσικό φωτισμό. Οι υπόσκαφοι χώροι που προκύπτουν από την αφαίρεση τμήματος του βράχου έχουν μια ένταση την οποία οι αρχιτέκτονες θέλησαν να διατηρήσουν και να αναδείξουν, με την επιλογή των υλικών της χρωματικής παλέτας. ARISTIDES DALAS ARCHITECTS The Lap Pool House – Τήνος © ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΟΥΜΒΑΚΗΣ Μια ενιαία πλάκα από μπετόν με φυτεμένο δώμα που μοιάζει να αποτελεί φυσική συνέχεια του εδάφους στεγάζει τους τρεις όγκους του Lap pool house και διαμορφώνει τις επιμέρους αρχιτεκτονικές χρήσεις κλειστών και ανοιχτών χώρων της κατοικίας. Ο σχεδιασμός των αρχιτεκτόνων εμπνέεται από τις κοιλότητες και τις προεξοχές των βράχων, δίνοντας την αίσθηση ότι το σπίτι αναδύεται μέσα από το φυσικό τοπίο. Τα δύο στοιχεία που προεξέχουν από την πλάκα –αντιδιαμετρικά του κεντρικού κτιρίου– στεγάζουν ένα υπνοδωμάτιο και έναν ξενώνα. Ένας προστατευμένος ημιυπαίθριος χώρος καδράρει τη θέα, προσφέροντας συνολικά την αίσθηση ενός καταφυγίου. Τη δυναμική του κτιρίου υπογραμμίζει η είσοδος στο σπίτι μέσα από μια ρωγμή στην πλάτη του κτίσματος, ενώ επιμέρους σχισμές στο δώμα επιτρέπουν τη δίοδο του φωτός και του αέρα. Το υγρό στοιχείο της πισίνας έρχεται σε αντίστιξη με την άγρια υφή του εμφανούς σκυροδέματος, υπενθυμίζοντας πόσες αντιθέσεις υπάρχουν μεταξύ των στοιχείων στη φύση. Η πισίνα διεισδύει μέσα στο άγριο τοπίο, εισάγοντας το στοιχείο της ρευστότητας και της κίνησης ανάμεσα στους αυστηρούς συμπαγείς όγκους του κτίσματος. Έλληνες για το MIES VAN DER ROHE PALY ARCHITECTS Livadia House – Χανιά © Γιώργος Αναστασάκης Φτιαγμένη από τα υλικά της γης, η κατοικία είναι ένας επιμήκης γραμμικός όγκος λαξευμένος μέσα στο βραχώδες τοπίο μιας έκτασης 4.800 τ.μ. στο ακρωτήριο Κουτουλάς. Χαρακτηριστικά οι αρχιτέκτονες αναφέρουν ότι «η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν οι μεγάλες αποστάσεις που είχαν να διανύσουν για να μεταφέρουν τα υλικά κατασκευής μέσα στο δύσβατο τοπίο της περιοχής». Η λιθοδομή σε σχήμα Γ προφυλάσσει το σπίτι από τον βορρά και γίνεται το όριό του προς το ύψωμα, ορίζοντας ταυτόχρονα την κεντρική είσοδο από τη δύση. Δύο καθαροί όγκοι –αυτός του καθιστικού-κουζίνας-τραπεζαρίας και αυτός των υπνοδωματίων– συνδέονται με ένα προστατευμένο διαμπερές ημιυπαίθριο καθιστικό. Το εμφανές μπετόν στις πλάκες, το kourasanit στο χρώμα της άμμου στους εσωτερικούς τοίχους, τα σκουριασμένα μέταλλα, τα στραβά ξύλα στις πέργκολες και η φυσική πέτρα ξερολιθιάς είναι τα βασικά υλικά της κατοικίας. Η φύτευση έγινε σαν συνέχεια του βουνού. Τη σύνθεση συμπληρώνουν πέργκολες και σκίαστρα από μέταλλο και ξύλο. Βασικό στοιχείο του σχεδιασμού είναι «το στέγαστρο», το οποίο δημιουργεί έναν ενδιάμεσο χώρο διημέρευσης. Τα μεγάλα συρόμενα υαλοστάσια ενοποιούν το μέσα με το έξω, προσφέροντας εικόνες διαφυγής και μια εξωστρέφεια και στους περίκλειστους χώρους του σπιτιού. EN ROUTE ARCHITECTURE Parallel House – Τζια © ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΥΜΠΟΣ Το Parallel House βρίσκεται σε μια απομονωμένη πλευρά του νησιού. Λόγω της έντονης κλίσης του εδάφους, το πίσω μέρος του σπιτιού είναι βυθισμένο στο χώμα, ενώ η μπροστινή όψη του είναι εκτεθειμένη στη θέα της θάλασσας. Η τοπογραφία του περιβάλλοντος χώρου ενέπνευσε την κεντρική ιδέα για τον σχεδιασμό της εξοχικής κατοικίας, δηλαδή μια διαδοχή αίθριων, υπαίθριων και κλειστών χώρων, οι οποίοι μέσω μεγάλων ανοιγμάτων καδράρουν εντυπωσιακές θέες. Η επιλογή του ανεπίχριστου σκυροδέματος αποτελεί μια φρέσκια ερμηνεία της εικόνας ενός παραδοσιακού πέτρινου σπιτιού, επιχειρώντας τη σύνδεση παλαιότερων στοιχείων στις σύγχρονες λειτουργίες της κατοικίας. Ο χωνευτός διάδρομος στο πίσω μέρος του κτίσματος προφυλάσσει από τους δυνατούς ανέμους και επιτρέπει τον διαμπερή εξαερισμό και τη διατήρηση της σωστής θερμοκρασίας στο εσωτερικό. Οι βοηθητικές χρήσεις είναι τοποθετημένες στον πίσω τοίχο, επιτρέπεται όμως η επικοινωνία με το εσωτερικό και τους γύρω χώρους του σπιτιού. Τα ηλιακά πανέλα που βρίσκονται κρυμμένα στο τοπίο παράγουν αρκετή ενέργεια, με αποτέλεσμα το σπίτι να είναι σχεδόν ενεργειακά ανεξάρτητο, ενώ το νερό της βροχής συλλέγεται από την οροφή και οδηγείται σε ειδικές υπόγειες δεξαμενές όπου φιλτράρεται και έπειτα επαναχρησιμοποιείται. POINT SUPREME Σπίτι στα Πετράλωνα – Πετράλωνα Στα κείμενά του ο Tyler Brule έκανε αναφορά στην αρχιτεκτονική των Point Supreme και στη σχέση των κτιρίων τους με το περιβάλλον όπου βρίσκονται. © Γιώργος Μεσσιταράκης Στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου του περιοδικού Monocle, Quality of Life Conference, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, διοργανώθηκε ένα VIP δείπνο στο Σπίτι στα Πετράλωνα – έργο που το περιοδικό συμπεριέλαβε στο Τhe Monocle Book of Homes, έκδοση με τα καλύτερα σπίτια του κόσμου. Μάλιστα, μετά το δείπνο, ο Tyler Brule ανάρτησε ενθουσιώδη σχόλια για το σπίτι και την αρχιτεκτονική των Point Supreme. Το έργο προτείνει μια βιώσιμη πρακτική για έναν νέο τρόπο δημιουργίας αρχιτεκτονικής, που περιλαμβάνει ποικιλία στοιχείων, ανακύκλωση υλικών, έξυπνες πρακτικές που βοηθούν στο να ξεπεραστούν οικονομικοί περιορισμοί και δυσκολίες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το υλοποιεί μετασχηματίζοντας μια υπάρχουσα ισόγεια κατοικία με την προσθήκη δύο ορόφων. Η κατασκευή ενσωμάτωσε στοιχεία που συλλέχθηκαν σε σκουπίδια, μάντρες κ.α. και αξιοποίησε λεπτομέρειες, στοιχεία και υλικά διαφόρων αρχιτεκτονικών εποχών της Αθήνας. Τα ανακυκλωμένα υλικά έγιναν σημεία αναφοράς για μια σύγχρονη αρχιτεκτονική και σχεδιαστική νοοτροπία στενά συνδεδεμένη με τους βιωμένους χώρους και το πώς αυτοί εξελίσσονται στο σήμερα. Αποτέλεσμα ήταν το Σπίτι στα Πετράλωνα να ξεπεράσει όρια και κανόνες, εξομοιώνοντας την αρχιτεκτονική με το έπιπλο και με το αντικείμενο. AREA (ARCHITECTURE RESEARCH ATHENS) SALAMIS HOUSE – Σαλαμίνα Ένα σπίτι που μοιάζει με ολόκληρη γειτονιά συναντά όποιος περνά τη μεγάλη πόρτα της εισόδου και εισέρχεται στο προστατευμένο περιβάλλον της κατοικίας. © Γιώργης Γερόλυμπος Η εξοχική κατοικία στην Αγία Παρασκευή Σαλαμίνας επαναπροσδιορίζει την έννοια του παραθερισμού σε ένα νησί όπου κυριαρχεί η παρουσία της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης. Εξωτερικά, οι συμπαγείς τοίχοι δίνουν την εντύπωση μιας μονολιθικής κατασκευής, μέσα της όμως κρύβει μια κεντρική αυλή. Μια στενή πύλη οδηγεί από τον δρόμο στο εσωτερικό και μια δεύτερη στον πίσω κήπο με την πισίνα. Μέσα στην αυλή τέσσερα ζεύγη συρόμενων υαλοστασίων μοιράζουν τον χώρο σε δύο κλειστά και δύο υπαίθρια δωμάτια, που αποτελούν τους χώρους διημέρευσης. Καθώς τα υαλοστάσια μετακινούνται, η εικόνα του μονολιθικού κτίσματος ανατρέπεται και η ισορροπία μεταξύ κλειστού και ανοιχτού αλλάζει. Από την πρώτη επίσκεψη, οι αρχιτέκτονες διαπίστωσαν ότι η ζωή στη Σαλαμίνα συμβαίνει έξω και όχι μέσα στα σπίτια. Γι’ αυτό, στόχος τους ήταν να σχεδιάσουν ένα σπίτι ευέλικτο και εξωστρεφές, που ταυτόχρονα διαθέτει έναν προστατευμένο μικρόκοσμο. Εξωτερικά η κατοικία φαίνεται εσωστρεφής και κλειστή, όμως αυτή η εντύπωση αλλάζει όταν κανείς περάσει τη μεγάλη συρόμενη πόρτα της εισόδου. Κάθε αυλή έχει διαφορετικό χαρακτήρα, που ξεκινάει από το είδος των φυτών. Για παράδειγμα, η αυλή με το παλιό πηγάδι έχει πιο υδροχαρή φυτά, ενώ αλλού κυριαρχούν οι φραγκοσυκιές, οι αλόες ή οι μυρωδικοί θάμνοι. Τη μελέτη Αρχιτεκτονικής Τοπίου έκαναν η Άννα Αμπατζή και οι AREA (Architecture Research Athens).

Ουκ ολίγες είναι οι περιπτώσεις κτιρίων που έχουν εμπλακεί σε δικαστικές υποθέσεις κατά τη διάρκεια της ιστορίας του δομημένου περιβάλλοντος. Νομικές αναμετρήσεις και δικαστικές υποθέσεις σχετικά με την προσβασιμότητα, τους τραυματισμούς, τις υλικές ζημιές σε κτίρια, τον σχεδιασμό και τη διαχείριση έργων αποτελούν μερικά μόνο πρόσφατα παραδείγματα της λίστας που συγκέντρωσε το Dezeen. Επέκταση Tate Modern, UK, των Herzog & de Meuron Η επέκταση Tate Modern που σχεδιάστηκε από τους Herzog & de Meuron, έγινε αντικείμενο μαραθώνιας δικαστικής διαμάχης, αφού κάτοικοι των γειτονικών διαμερισμάτων στο Neo Bankside, της εταιρείας RSHP, παραπονέθηκαν ότι η πλατφόρμα προβολής της γκαλερί εισέβαλε στην ιδιωτικότητά τους. Το Ανώτατο Δικαστήριο και το Εφετείο απέρριψαν τις αξιώσεις των κατοίκων το 2019 και το 2022 αντίστοιχα, αλλά την 1η Φεβρουαρίου 2023, μια πλειοψηφική απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου ανέτρεψε αυτές τις απορρίψεις και αποφάσισε υπέρ των κατοίκων, καθορίζοντας ότι η γκαλερί προβολής εμποδίζει τους κατοίκους να απολαύσουν τα σπίτια τους. Η υπόθεση εκκρεμεί, καθώς έχει πλέον επιστρέψει εκ νέου στο Ανώτατο Δικαστήριο για να βρεθεί λύση. Skyslide, ΗΠΑ, της OUE Limited Σχεδιασμένο ως τουριστικό αξιοθέατο για όσους αναζητούν τη συγκίνηση του Λος Άντζελες, το Skyslide ήταν μια γυάλινη τσουλήθρα που συνέδεε τον 70ο και τον 69ο όροφο του US Bank Tower, συνολικού ύψους 72 ορόφων. Αμέσως μετά το άνοιγμα, αρκετοί άνθρωποι μήνυσαν τους κατασκευαστές και τους χειριστές της τσουλήθρας για τραυματισμούς, συμπεριλαμβανομένης μιας γυναίκας που ισχυρίστηκε ότι έσπασε τον αστράγαλό της γλιστρώντας στο αξιοθέατο με ταχύτητα. Η τσουλήθρα έκλεισε αμέσως μετά και αναφέρθηκε ότι η υπόθεση μεταξύ της τραυματίας και του διευθυντή του κτιρίου διευθετήθηκε. Τα τρέχοντα σχέδια για την ανακαίνιση του κτιρίου περιλαμβάνουν την αφαίρεση της τσουλήθρας. Hunters Point Library, ΗΠΑ, του Steven Holl Architects Το 2019, η βιβλιοθήκη Hunters Point που άνοιξε πρόσφατα στο Long Island City της Νέας Υόρκης (βλ. και φωτογραφία εξωφύλλου) δέχθηκε πυρά από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Disability Rights Advocates (DRA), η οποία υποστήριξε ότι το κτίριο έκανε διακρίσεις σε βάρος ατόμων με κινητικές αναπηρίες, δεδομένου ότι τρεις περιοχές με ράφια ήταν προσβάσιμες μόνο από τις σκάλες. Άλλα υποτιθέμενα προβλήματα με το κτίριο που σχεδίασε η Steven Holl Architects, περιελάμβαναν την πανοραμική του θέα που ήταν προσβάσιμη μόνο από τη σκάλα και το γεγονός ότι υπήρχε μόνο ένας ανελκυστήρας που δεν σταματούσε σε όλα τα επίπεδα. Η DRA κατέθεσε ομαδική αγωγή κατά της βιβλιοθήκης και της πόλης της Νέας Υόρκης για παραβίαση του νόμου περί Αμερικανών με Αναπηρία. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του DRA, η υπόθεση βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Γέφυρα Ponte della Costituzione, Ιταλία, του Santiago Calatrava Σχεδιασμένη από τον Ισπανό αρχιτέκτονα Santiago Calatrava, η γέφυρα Ponte della Costituzione στη Βενετία έχει αποτελέσει μήλο της έριδος από τότε που άνοιξε το 2008. Το 2013, ένας ανελκυστήρας κινητικότητας προστέθηκε στη βαθμιδωτή γέφυρα, αφού επικρίθηκε για την έλλειψη πρόσβασης με αναπηρικό αμαξίδιο, αλλά το Ελεγκτικό Συνέδριο διέταξε την αφαίρεσή του έξι χρόνια αργότερα, επειδή ήταν ελαττωματικός. Το γυαλί στο πάτωμα των σκαλοπατιών επικρίθηκε επίσης ότι είναι υπερβολικά ολισθηρό, προκαλώντας τακτικές πτώσεις πεζών. Αν και ο Calatrava υποστήριξε ότι η γυάλινη πλακόστρωση που τοποθετήθηκε αρχικά συμμορφωνόταν με τους κανονισμούς και είχε υπογραφεί από τις τοπικές αρχές, το δικαστήριο τον κατηγόρησε το 2019 για «βαρεία αμέλεια» κατά το σχεδιασμό της γέφυρας και επέβαλε στον αρχιτέκτονα πρόστιμο 78.000 ευρώ. Το επόμενο βήμα της πόλης της Βενετίας για τη μείωση των πτώσεων στη γέφυρα είναι να αντικαταστήσει τα γυάλινα τμήματα του δαπέδου με πέτρα. 200 Amsterdam, ΗΠΑ, της Elkus Manfredi Architects Οι κατασκευαστές του ουρανοξύστη 200 Amsterdam στη Νέα Υόρκη έλαβαν νομικά μέτρα το 2020 για να ασκήσουν έφεση κατά μιας δικαστικής απόφασης, η οποία απαιτούσε τη μείωση του ύψους του μερικώς κατασκευασμένου ουρανοξύστη κατά 20 ορόφους. Μετά από διαμαρτυρίες από κοινοτικές ομάδες, το δικαστήριο είχε αποφασίσει ότι δεν έπρεπε να εκδοθεί άδεια για την ανάπτυξη του κτιρίου σε 52 ορόφους, καθώς υπερέβαινε το όριο χωροθέτησης. Ωστόσο, η κατασκευή συνεχίστηκε εν μέσω της διαμάχης και τον Μάρτιο του 2021 η δικαστική απόφαση ανατράπηκε. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε αργότερα το ίδιο έτος χωρίς αλλαγές στον αριθμό των ορόφων. Mole House, UK, της Adjaye Associates Ο συνταξιούχος πολιτικός μηχανικός William Lyttle, με το παρατσούκλι Mole Man, έσκαψε παράνομα μια σειρά από τούνελ κάτω από το σπίτι του στο ανατολικό Λονδίνο για μια περίοδο 40 ετών, με βάθος οκτώ μέτρων και μήκους 20 μέτρων προς όλες τις κατευθύνσεις. Το 2006 ο Lyttle έλαβε μια δικαστική απόφαση που τον έδιωχνε από το ακίνητο, ενώ οι μηχανικοί γέμισαν τις τρύπες με τσιμέντο, για το οποίο του δόθηκε εντολή να καλύψει το κόστος. Η Adjaye Associates μεταμόρφωσε το εγκαταλελειμμένο σπίτι το 2020, προσθέτοντας πολλαπλές εισόδους και εξόδους στο σπίτι ως φόρο τιμής στον Lyttle, ο οποίος πέθανε το 2010. Ξενοδοχείο Harmon, ΗΠΑ, της Foster + Partners Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου MGM Resorts International και ο εργολάβος Tutor Perini μπήκαν σε μια διαμάχη για το ποιος ήταν υπεύθυνος για τα σοβαρά δομικά ελαττώματα στο ξενοδοχείο Harmon που σχεδίασε η Foster + Partners στο Λας Βέγκας. Το 2014, ενώ ήταν ακόμη υπό κατασκευή, ένα δικαστήριο αποφάσισε ότι το κτίριο έπρεπε να κατεδαφιστεί, αφού οι ειδικοί ισχυρίστηκαν ότι κινδύνευε να ανατραπεί σε σεισμό. Το κτίριο κατεδαφίστηκε το επόμενο έτος, με τη δικαστική διαμάχη να καταλήγει τελικά σε διευθέτηση. All Along the Watchtower, UK, της Project Bunny Rabbit Στο πλαίσιο του φιλανθρωπικού διαγωνισμού αρχιτεκτονικής Antepavilion 2021, το Project Bunny Rabbit δημιούργησε μια δομή προέντασης κατασκευασμένη από πόλους μπαμπού και χαλύβδινα καλώδια, η οποία παρουσιάστηκε στην ταράτσα του χώρου τέχνης Antepavilion στο ανατολικό Λονδίνο. Στις 25 Ιουνίου του ίδιου έτους, περισσότεροι από 40 αστυνομικοί εισέβαλαν στο κτίριο και συνέλαβαν τους διοργανωτές του Antepavilion. Πιστεύεται ότι οι αξιωματικοί πίστευαν ότι το κτίριο χρησιμοποιήθηκε από την περιβαλλοντική ομάδα διαμαρτυρίας Extinction Rebellion, η οποία είχε αναπτύξει παρόμοιες δομές προέντασης για να αποκλείσει δρόμους κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων. Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η αστυνομική επιδρομή του 2021 ήταν παράνομη και η Μητροπολιτική Αστυνομία διατάχθηκε να καταβάλει αποζημίωση για ζημιές που προκλήθηκαν από την αναγκαστική είσοδο. Το Antepavilion είχε επίσης συγκρούσεις με το τοπικό συμβούλιο. Ο διαγωνισμός του 2022 ακυρώθηκε και αναβλήθηκε επ' αόριστον μετά από διαφωνίες σχεδιασμού με το Συμβούλιο του Hackney, το οποίο ισχυρίστηκε ότι χρειαζόταν άδεια σχεδιασμού πριν από την ανέγερση νέων κατασκευών στην οροφή ή τη βεράντα του χώρου. Make It Right houses, ΗΠΑ, διαφορετικών αρχιτεκτόνων Η νομική ενέργεια κατά της φιλανθρωπικής οργάνωσης Make It Right Foundation για την κατασκευή ανεπαρκών κατοικιών οδήγησε σε διακανονισμό $ 20,5 εκατ. στους ιδιοκτήτες σπιτιού, οι οποίοι είχαν αναφέρει διαρροές νερού, μαύρη μούχλα και προβλήματα με τα θεμέλια αμέσως μετά τη μετακόμισή τους. Με συνιδρυτή τον Brad Pitt, η φιλανθρωπική οργάνωση ιδρύθηκε για να χτίσει σπίτια στη Νέα Ορλεάνη μετά την καταστροφή που προκλήθηκε από τον τυφώνα Κατρίνα το 2005 και περιλάμβανε σπίτια σχεδιασμένα από αξιόλογους αρχιτέκτονες όπως οι David Adjaye, Frank Gehry, Morphosis και Shigeru Ban. Πολυάριθμες προσπάθειες πραγματοποιήθηκαν από το Make It Right Foundation για να διορθωθούν τα προβλήματα, αλλά το 2019, ο δικηγόρος Ron Austin κίνησε νομική αγωγή κατά της φιλανθρωπικής οργάνωσης. Το σπίτι που σχεδίασε ο Adjaye εγκαταλείφθηκε το 2012 και αργότερα κατεδαφίστηκε, επειδή κινδύνευε να καταρρεύσει. Philharmonie de Paris, Γαλλία, του Jean Nouvel Η Philharmonie de Paris, ντυμένη με αλληλοσυνδεόμενα πλακάκια αλουμινίου σε σχήμα πουλιού, άνοιξε με δύο χρόνια καθυστέρηση και τρεις φορές μεγαλύτερο κόστος από τον προϋπολογισμό. Ο αρχιτέκτονας Jean Nouvel και η διεύθυνση του κτιρίου συμμετείχαν σε μια νομική αναμέτρηση σχετικά με τον χειρισμό του έργου. Ο Νουβέλ είχε κινηθεί ανεπιτυχώς δικαστικά το 2015, προσπαθώντας να αποστασιοποιηθεί από το έργο, επιμένοντας να αφαιρεθεί το όνομά του από το έργο καθώς το ημιτελές κτίριο ήταν «μη συμβατό» με τα σχέδιά του. Δύο χρόνια αργότερα, ο Nouvel δέχθηκε ένα τεράστιο πρόστιμο € 170,6 εκατ. από τους ιδιοκτήτες της αίθουσας συναυλιών και στη συνέχεια άσκησε αγωγή το 2019, χαρακτηρίζοντας το ποσό «εντελώς δυσανάλογο». Το θέμα φέρεται να διευθετήθηκε τον Οκτώβριο του 2021. Αρχικό άρθρο: https://www.dezeen.com/2023/02/10/ten-controversial-buildings-embroiled-legal-battles-roundup

Το πλαίσιο και τις προδιαγραφές των μελετών των διαγωνισμών δημοσίων έργων παρουσιάζει στο Εργοληπτικόν βήμα No_133 η Πολιτικός μηχανικός MSc, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό ΕΑΔΗΣΥ, κα Ευαγγελία Πέτρου. Το σύστημα μελέτη – κατασκευή, μέχρι την εισαγωγή των διατάξεων του ν.4412/2016,αποτελούσε το μόνο σύστημα δημοπράτησης δημοσίων έργων στο οποίο δεν εφαρμοζόταν το μειοδοτικό σύστημα, καθόσον αξιολογούταν και η προτεινόμενη από τον προσφέροντα μελέτη. Η εφαρμογή της δημοπράτησης έργου με αξιολόγηση μελέτης, σε αντίθεση με την συνήθη διαδικασία δημοπράτησης έργου, που προϋποθέτει την εκπόνηση μελέτης εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής, απαιτεί από τους υποψήφιους αναδόχους να εκπονήσουν και να υποβάλλουν με την προσφορά τους μελέτη για το δημοπρατούμενο έργο, η οποία αξιολογείται ως προς την πληρότητα και την συμφωνία της με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης και τον κανονισμό μελετών του έργου. Αναφορικά με τη σύνταξη μελετών, στο Κανονιστικό πλαίσιο των διαγωνισμών δημοσίων έργων περιλαμβάνονται: Ο ν. 3316/2005, όπως καταργήθηκε αλλά διατηρείται σε ισχύ η παρ.2 του Άρθρου11 Τεχνικές προδιαγραφές, όπου αναφέρεται: «Οι προδιαγραφές των μελετών και λοιπών υπηρεσιών μηχανικού που δεν καλύπτονται από τις ισχύουσες κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις, καθορίζονται με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται ύστερα από γνώμη του Τ.Ε.Ε. και πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, καθώς και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, όταν κρίνεται απαραίτητο. […]Με τη σύμβαση τίθενται οι προδιαγραφές μελετών και υπηρεσιών, στις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν εγκεκριμένες.» Ο ν.4412/2016, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και ειδικότερα: – Άρθρο 50 Δημόσιες συμβάσεις έργων με αξιολόγηση μελέτης παρ.4,όπουαναφέρεται:«Η αξιολόγηση της μελέτης κατά τη διαδικασία ανάθεσης σύμβασης του παρόντος άρθρου αφορά μόνο στον έλεγχο της πληρότηταςκαι της συμφωνίας της μελέτης με τα οριζόμενα στα έγγραφα της σύμβασης και ιδίως με τον Κανονισμό Μελετών Έργου, διαπιστώνοντας τη συμμόρφωση ή μη της μελέτης με αυτά (πίνακας συμμόρφωσης) χωρίς βαθμολόγηση.» – Άρθρο 53 Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης παρ.2,όπουαναφέρεται:«Τα έγγραφα της σύμβασης, πλην της προκήρυξης σύμβασης του άρθρου 63 και της προκαταρκτικής προκήρυξης του άρθρου 62, σε περίπτωση που η τελευταία χρησιμοποιείται ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού, περιέχουν ιδίως: […] κδ) επιπλέον των ανωτέρω, ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις έργων: […]δδ) το απαιτούμενο στάδιο της μελέτης που πρέπει να υποβάλουν οι οικονομικοί φορείς, στην περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 50, περί δημόσιων συμβάσεων έργων με αξιολόγηση μελέτης, […]κε) επιπλέον των ανωτέρω, ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών:[…] εε) τις προδιαγραφές εκπόνησης της μελέτης κατά το άρθρο 196, περί τεχνικών προδιαγραφών, και […]» – Άρθρο 53 Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης παρ.7,όπουαναφέρεται:«Ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις έργων, πέραν των ανωτέρω, κατά τη σύνταξη των εγγράφων της σύμβασης, ισχύουν και τα ακόλουθα: […]ιγ) Στις περιπτώσεις της παρ. 1 του άρθρου 50, περί δημόσιων συμβάσεων με αξιολόγηση μελέτης, ο «Κανονισμός Μελετών Έργου», ο οποίος συντάσσεται από την αναθέτουσα αρχή, ειδικά για το προς ανάθεση έργο ή υπάρχει και εφαρμόστηκε σε παρόμοια έργα, περιλαμβάνει τις ελάχιστες τεχνικές απαιτήσεις και προδιαγραφές εκπόνησης των μελετών που θα υποβληθούν από τους οικονομικούς φορείς και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των εγγράφων της σύμβασης.» – Άρθρο 94 Περιεχόμενο φακέλου «Τεχνική Προσφορά» παρ.1,όπουαναφέρεται:«Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, στην περίπτωση που εφαρμόζεται το άρθρο 50, περί δημόσιων συμβάσεων έργων με αξιολόγηση μελέτης, και το κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας τιμής, ο ξεχωριστός σφραγισμένος φάκελος, με την ένδειξη «τεχνική προσφορά» περιέχει τουλάχιστον προμελέτη όλων των απαραίτητων έργων. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, στις οποίες κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας τιμής, τα περιεχόμενα του φακέλου «τεχνική προσφορά» ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.» Επισημαίνεται ότι το ελάχιστο απαιτούμενο στάδιο μελέτης της «τεχνικής προσφοράς» τροποποιήθηκε από οριστική μελέτη σε προμελέτη, με το Άρθρο 36 του ν.4782/2021. – Άρθρο 196 Τεχνικές προδιαγραφές παρ.2,όπουαναφέρεται:«Με απόφαση της αναθέτουσας αρχής, σε περίπτωση που δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση του αρμόδιου οργάνου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί να εξειδικεύεται το είδος των παραδοτέων στοιχείων ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης της περ. 15 της παρ. 3 του άρθρου 2, και συγκεκριμένα: α) τα τεύχη (Τεχνική Έκθεση, Υπολογισμοί, Προμέτρηση, Προϋπολογισμός κ.λπ.) και β) τα κατά περίπτωση σχέδια, καθώς και η μορφή αυτών (έντυπη ή και ηλεκτρονική) που πρέπει ο μελετητής να εκπονήσει, κατά το άρθρο 189 περί έγκρισης μελέτης παραλαβής αντικειμένου σύμβασης για την έγκριση της ανατεθείσας σε αυτόν μελέτης.» Το Π∆ 696/74 (ΦΕΚ-301/Α/8-10-74) «Περί αµοιβών μηχανικών δια σύνταξιν μελετών, επίβλεψιν, παραλαβήν κλπ. Συγκοινωνιακών, Υδραυλικών και κτιριακών Έργων, ως και Τοπογραφικών Κτηµατογραφικών και Χαρτογραφικών Εργασιών και σχετικών τεχνικών προδιαγραφών μελετών». Στις διατάξεις του δεύτερου Βιβλίου του π.δ/τος και ειδικότερα με το άρθρο 106, ορίζεται ότι «αι εν τω παρόντι τεχνικαί προδιαγραφαί μελετών, καθορίζουν τους τεχνικούς όρους εκπονήσεως τούτων, δια την συμφώνως προς τα επιτεύγματα της Επιστήμης σύνταξίν των παρά του Μελετητού προς πλήρη αρτιότητα τούτων επί τω τέλει αρτίως τεχνικής και οικονομικής εκτελέσεως των έργων». Η υπ’ αριθμ. ΔΝΣβ/1732/ΦΝ 466(ΦΕΚ 1047/Β/29-03-2019)Υ.Α. «Εξειδίκευση του είδους των παραδοτέων στοιχείων ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης σε ό,τι αφορά τα συγκοινωνιακά (οδικά) έργα, τα υδραυλικά, τα λιμενικά και τα κτιριακά έργα». Εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή των οριζόμενων στο άρθρο 196, παρ. 2 του ν. 4412/2016 και αναφέρει: «[…]αποφασίζουμε:1. Την έγκριση του παρακάτω παραρτήματος που περιλαμβάνει κείμενα και πίνακες τα οποία αφορούν1)ελάχιστα παραδοτέα μελετών οδικών έργων, 2) ελάχιστα παραδοτέα μελετών υδραυλικών έργων, 3) ελάχιστα παραδοτέα μελετών λιμενικών έργων, 4) ελάχιστα παραδοτέα μελετών κτιριακών έργων […] 3. Η παρούσα εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις έργου με αξιολόγηση μελέτης (άρθρο 50 παρ. 1 του ν. 4412/2016), των οποίων η διαδικασία σύναψης σύμβασης εκκινεί αμέσως μετά τη δημοσίευσή της στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.» Καθώς το ΠΔ 696/74 δεν έχει καταργηθεί, παρότι ουσιαστικά η ανωτέρω ΥΑ επικαιροποιεί και τροποποιεί τα προβλεπόμενα στο δεύτερο βιβλίο αυτού, αξίζει να αναφερθεί η ΓΝΩΜΗ Γ6/2019 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. με θέμα: «Διατύπωση σύμφωνης γνώμης της Αρχής, κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν. 4013/2011, επί σχεδίου απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών με τίτλο ‘’Εξειδίκευση του είδους των παραδοτέων στοιχείων ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης σε ό,τι αφορά τα συγκοινωνιακά (οδικά) έργα, τα υδραυλικά, τα λιμενικά και τα κτιριακά έργα’’, η οποία προτείνεται να εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση της διάταξης της παραγράφου 2 του άρθρου 196 του ν. 4412/2016 (ΦΕΚ Α’ 147)». Σύμφωνα με το σκεπτικό της:«[…]Η Αρχή θεωρεί ότι το σχέδιο της εκδοθησόμενης Υπουργικής απόφασης κείται εντός εξουσιοδότησης της διάταξης του άρθρου 196 παρ. 2 του ν.4412/2016, η οποία είναι αρκούντως σαφής και ορισμένη για την εξειδίκευση – ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης – του είδους και της μορφής των ελάχιστα απαιτούμενων παραδοτέων τευχών και κατά περίπτωση σχεδίων μελετών, ωστόσο έχει τη γνώμη ότι είναι σκόπιμο να εξεταστεί από τη Διοίκηση η ανάγκη ρητής κατάργησης ή τροποποίησης του άνω διατάγματος, στο βαθμό που τα αντίστοιχα θέματα ρυθμίζονται πλέον από την εν λόγω ΥΑ[…] προκύπτει ότι η εξειδίκευση – ανά στάδιο και ανά κατηγορία μελέτης – του είδους και της μορφής (έντυπης ή/και ηλεκτρονικής) των ελάχιστων παραδοτέων τευχών και σχεδίων των δημοσίων συμβάσεων μελετών οδικών, λιμενικών, υδραυλικών και κτιριακών έργων, η οποία περιλαμβάνεται στο κείμενο και στους πίνακες των τεσσάρων τευχών του παραρτήματος του εξεταζομένου σχεδίου ΥΑ, ‘’συνάδει με την αλληλουχία φάσεων και την ισχύουσα μεθοδολογία εκπόνησής τους’’ και είναι ‘’κατά βάση προσαρμοσμένη’’ στις διατάξεις του π.δ/τος 696/1974, ειδικότερα δε στις διατάξεις περί τεχνικών προδιαγραφών των υπόψη κατηγοριών μελετών που περιλαμβάνονται στο δεύτερο Βιβλίο (άρθρα 106 και επόμενα) του ανωτέρω π.δ/τος, το οποίο έχει παραμείνει σε ισχύ υπό το καθεστώς του ν. 4412/2016.[…] 12.3 Συναφώς, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι βάσει των διατάξεων που περιλαμβάνονται στα τέσσερα προτεινόμενα τεύχη του παραρτήματος του εξεταζομένου σχεδίου ΥΑ φαίνεται να προτείνονται ρυθμίσεις, οι οποίες κατ’ ουσία συνιστούν μία εκτεταμένη τροποποίηση – επικαιροποίηση των διατάξεων του δεύτερου Βιβλίου του π.δ/τος 696/1974 περί τεχνικών προδιαγραφών μελετών των υπόψη κατηγοριών έργων με βάση τις σημερινές συνθήκες παραγωγής των μελετών αυτών, όπου τα παραδοτέα τεύχη και σχέδια των μελετών αυτών δεν εκπονούνται από το μελετητή χειρόγραφα, όπως έχει προβλεφθεί από το νομοθέτη του π.δ/τος 696/1974, αλλά σε ηλεκτρονική μορφή με τη βοήθεια πιστοποιημένων υπολογιστικών προγραμμάτων, ήτοι μελετητικών – σχεδιαστικών πακέτων, γεγονός που έχει διαφοροποιήσει τον τρόπο παραγωγής και παρουσίασης των παραδοτέων αυτών στοιχείων των εν λόγω μελετών, τα οποία πλέον παράγονται και παραδίδονται με ευχέρεια σε επεξεργάσιμη ψηφιακή μορφή (πχ. αρχεία pdf, dwg, doc, xls), δυνάμενα να φέρουν ηλεκτρονική υπογραφή, τεχνολογική εξέλιξη η οποία λαμβάνεται υπόψη στο προτεινόμενο σχέδιο ΥΑ […]» Η έκδοση της υπ’ αριθμ.ΔΝΣβ/1732/ΦΝ 466 Υ.Α. εκσυγχρόνισε το θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με τα απαιτούμενα παραδοτέα μελετών τεχνικών έργων. Αντίθετα, η τροποποίηση του ελάχιστου απαιτούμενου σταδίου μελέτης της «τεχνικής προσφοράς» σε προμελέτη δεν ακολούθησε την ίδια φιλοσοφία, καθώς η εκπόνηση οριστικής μελέτης διασφαλίζει ωρίμανση του έργου και ακριβέστερη εκτίμηση του κόστους κατασκευής του. Οι λοιπές τεχνικές απαιτήσεις και προδιαγραφές εκπόνησης των μελετών οφείλουν να περιγράφονται στα έγγραφα της σύμβασης. Επομένως, το ζήτημα των προδιαγραφών μελετών, το οποίο είναι ουσιώδες για την επιτυχή υλοποίηση ενός έργου, ανάγεται στην πληρότητα και ορθότητα των συμβατικών τευχών και κυρίως στον Κανονισμό Μελετών Έργου (Κ.Μ.Ε.) και τα οικεία άρθρα της Τεχνικής Συγγραφής Υποχρεώσεων (Τ.Σ.Υ.) του έργου. πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_133 της ΠΕΣΕΔΕ

Σε καλό κλίμα και με αμοιβαία κατανόηση των θέσεων κάθε συμμετέχοντος πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Υπουργού Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, με αντιπροσωπεία της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) υπό τον πρόεδρό της, Δημήτρη Παπαστεργίου και της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ), υπό τον πρόεδρό της, Δήμαρχο Ρεθύμνου, Γιώργο Μαρινάκη. Στη συνάντηση ήταν παρόντες ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Πέτρος Βαρελίδης και ο Δήμαρχος Λαρισαίων, Απόστολος Καλογιάννης, ως αντιπρόεδρος της ΕΔΕΥΑ. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν η ανταλλαγή απόψεων επί του σχεδίου νόμου τού ΥΠΕΝ για την δημιουργία ανεξάρτητης Αρχής για την εποπτεία των φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος. Ο Υπουργός, και με αυτήν την ευκαιρία, επανέλαβε ρητά ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση της Κυβέρνησης να προβεί στην ιδιωτικοποίηση του νερού. Εξ άλλου, επεσήμανε το γεγονός ότι για πρώτη φορά γίνεται ρητή καταγραφή των δημοσίων και δημοτικών φορέων που διαθέτουν την αποκλειστική αρμοδιότητα για την παροχή υπηρεσιών ύδατος. Ο κ. Σκρέκας επεσήμανε τις χρόνιες αδυναμίες του συστήματος εποπτείας των παρόχων υπηρεσιών ύδατος από την Πολιτεία κι έγινε απολύτως σαφές ότι η Πολιτεία διατηρεί το σύνολο των ρυθμιστικών- κανονιστικών αρμοδιοτήτων για την άσκηση της υδατικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής κοστολόγησης και τιμολόγησης της ύδρευσης και της αποχέτευσης. Από την πλευρά της, η ΚΕΔΕ ανέπτυξε τον προβληματισμό της για την υπαγωγή του ελέγχου σε Ρυθμιστική Αρχή κι ο Υπουργός ΠΕΝ διευκρίνισε ότι με την επιλογή αυτή, θωρακίζεται κυρίως η ασφάλεια και η ποιότητα του νερού, όχι μόνο ο έλεγχος της οικονομικής πολιτικής των αντίστοιχων δημοσίων- δημοτικών επιχειρήσεων. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο Υπουργός προχώρησε σε σημειακές τροποποιήσεις, οι οποίες διασφαλίζουν τη συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στη διαδικασία βελτίωσης της λειτουργίας των ΔΕΥΑ. Ειδικότερα, συμφωνήθηκαν αναδιατυπώσεις, από τις οποίες οι σημαντικότερες είναι οι εξής: Αφαιρέθηκαν αόριστες αναφορές περί «νέας προσέγγισης» στο αντικείμενο του νόμου, Προσδιορίστηκαν οι συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσιών ύδατος την ορθή εφαρμογή των οποίων έχει η Αρχή, δηλαδή ότι αφορούν μόνον τις εταιρείες ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, Προσδιορίστηκε ότι τα κριτήρια αξιολόγησης της διαχειριστικής ικανότητας των παρόχων υπηρεσιών ύδατος υιοθετούνται με κοινή απόφαση των ΥΠΕΝ και ΥΠΕΣ, Διευκρινίστηκε ότι η Γνωμοδοτική Επιτροπή Υδάτων, που λειτουργεί σε εθνικό επίπεδο, λαμβάνει υποχρεωτικά υπόψη εισηγήσεις, προτάσεις και γνώμες των οικείων φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος, καθώς και των ΕΔΕΥΑ και ΚΕΔΕ και Προβλέφθηκε η εκπροσώπηση της ΚΕΔΕ στα Συμβούλια Υδάτων κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Σε κάθε περίπτωση, ο Υπουργός επιβεβαίωσε την πάγια και ειλικρινή πρόθεση της Κυβέρνησης να συζητήσει ουσιαστικά τα χρόνια προβλήματα και τις εύλογες αδυναμίες των ΔΕΥΑ και των Δήμων και τους τρόπους επιλύσεώς τους, είτε αυτά αφορούν τη λειτουργία, είτε τη χρηματοδότηση και στελέχωσή τους.

Στην ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου βάσει "πράσινων" κριτηρίων εμφανίζεται να κατευθύνεται πάση δυνάμει το Υπουργείο Ναυτιλίας. Ήδη, δε, βρίσκεται σε στάδιο σχεδιασμού των κριτηρίων και των προϋποθέσεων που απαιτούνται γι αυτόν τον σκοπό. Ταυτόχρονα αναμένεται να υπάρξει διεθνής διαγωνισμός, προκειμένου να οριστεί σύμβουλος για τη σύνταξη μελέτης με στόχο τη δημιουργία χρηματοδοτικού ταμείου από το οποίο, υπό προϋποθέσεις, οι πλοιοκτήτες θα μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση για την κατασκευή νέων πλοίων με μειωμένες εκπομπές αερίων ρύπων βάσει των προϋποθέσεων που έχει ορίσει η ΕΕ έως το 2030 στο πλαίσιο του "Fit for 55". Κεντρική ιδέα του σχεδιασμού είναι ότι όποιος πλοιοκτήτης λάβει χρηματοδότηση από το συγκεκριμένο ταμείο θα είναι υποχρεωμένος να δρομολογήσει το πλοίο του για όλα τα χρόνια στον Ελλαδικό χώρο και να μη μπορεί να το μισθώσει η να του πουλήσει σε άλλη χώρα. Η μελέτη, που σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ, θα χρηματοδοτηθεί από το ταμείο Ανάκαμψης (RRF) και θα παραδοθεί στη συνέχεια στο υπ. Ναυτιλίας, αναμένεται να κινηθεί στις εξής κατευθύνσεις: Πρώτον να προσδιορίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες για την ανανέωση του στόλου συνοδευόμενη από τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα που αφορούν την προτεινόμενη τεχνολογία αλλά και τα χαρακτηριστικά του υφιστάμενου στόλου. Να περιλάβει μελέτη κόστους - οφέλους για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με προσδιορισμό του χρηματοδοτικού κενού, ενώ θα πρέπει να παραδώσει και επιχειρησιακό σχέδιο για το εργαλείο χρηματοδότησης με στόχους χρηματοοικονομικής πρόβλεψης. Ο σύμβουλος αναμένεται να παρουσιάσει στο υπουργείο Ναυτιλίας υπό ποιές προϋποθέσεις μπορεί να γίνει η ανανέωση του στόλου και με ποια χαρακτηριστικά μπορεί να υλοποιηθεί ο μηχανισμός για να μπορεί να λειτουργήσει το ταμείο χρηματοδότησης σε συνεργασία πιθανότατα μαζί με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα. Επίσης το Ναυτικό Επιμελητήριο με το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας ΣΕΕΝ αναμένεται να ορίσει το πλαίσιο για την ανανέωση του στόλου καθώς όποιος πλοιοκτήτης μπαίνει και χρηματοδοτείται από το ταμείο θα πρέπει να δεσμεύεται ταυτόχρονα για τη δρομολόγηση του πλοίου μόνο στην Ελληνική ακτοπλοΐα. Η χρηματοδότηση θα μπορεί να προέρχεται είτε από το ταμείο που θα δημιουργηθεί είτε από άλλα ταμεία που θα επιθυμούν να επενδύσουν στη Ελληνική ακτοπλοΐα είτε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. -Αξιοποίηση χρημάτων και από τις άγονες με πολυετείς συμβάσεις- Το υπουργείο Ναυτιλίας αναφορικά με το θέμα της ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου αναμένεται να αξιοποιήσει με αναπτυξιακό τρόπο και τις χρηματοδοτήσεις για τις άγονες γραμμές. Ήδη τρεις γραμμές σε μικρές ενδονησιωτικές γραμμές εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ με στόχο το "πρασίνισμα" των πλοίων . Επίσης μέσα από τις πολυετείς συμβάσεις και από το πρόγραμμα ΝΕΑΡΧΟΣ που θα μπορεί να εκταμιεύσει χρηματοδότηση από από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα δοκιμαστούν δύο γραμμές μεγάλου βεληνεκούς. Ο Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ για το θέμα της αξιοποίησης χρηματοδοτικών εργαλείων από την Ευρώπη επεσήμανε ότι μέσα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ΕΣΠΑ πρόγραμμα μεταφορές 21-27 έχει εξασφαλιστεί ήδη για πρώτη φορά χρηματοδότηση από 80 έως 370 εκατ. ευρώ για την κατασκευή νέων πράσινων πλοίων σε μικρές ενδο - νησιωτικές περιοχές με το κριτήριο της αναγκαίας μεταφοράς προϊόντων και ανθρώπων. Τόνισε ότι το υπουργείο για πρώτη φορά σε συνεργασία με τους θεσμικούς εταίρους μπαίνει σε συζήτηση και την ανάληψη πρωτοβουλιών για χρηματοδοτήσεις που αφορούν την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με "πράσινα" κριτήρια και δεν έχει να κάνει απλά διαχείριση του ακτοπλοϊκού έργου. -Στα 4,5 δισ. ευρώ εκτιμάται το κόστος των αλλαγών Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς το κόστος των αλλαγών στην ακτοπλοΐα μέσα στην επόμενη 10ετία αναμένεται να ανέλθει περίπου στα 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Το καλοκαίρι του 2022, 100 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούσαν καθημερινά 115 νησιά της χώρας μας είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους. Το 70% του στόλου αυτού ήταν άνω των 20 ετών γεγονός που βεβαιώνει ότι η ανάγκη ανανέωσης του στόλου είναι επιτακτική σε όλα τα μεγέθη των πλοίων. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς στην ακτοπλοΐα αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν διαθέσιμα πλοία που να πληρούν τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς που έχει θέσει η ΕΕ έως το 2030 κρίνοντας επιτακτική την ανάγκη για το χτίσιμο νέων πλοίων. Σημειώνεται ότι το Συμβούλιο Υπουργών Θαλάσσιων Μεταφορών της ΕΕ μετά από πρωτοβουλία του υπουργείου Ναυτιλίας, προχώρησε σε παράταση εξαίρεσης για τον κλάδο της ακτοπλοΐας από την εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού "FuelEU Maritime" έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029. Η εξαίρεση αυτή περιλαμβάνει τα ακτοπλοϊκά πλοία που είναι μόνο δρομολογημένα σε λιμένες νησιών με λιγότερους από 200.000 κατοίκους. Το FuelEU Maritime αποτελεί μέρος της προτεινόμενης δέσμης μέτρων Fit for 55 που απευθύνεται στη ναυτιλία. Με τη μείωση της έντασης των αερίων του θερμοκηπίου (GHG) της ενέργειας των πλοίων όταν ταξιδεύουν προς, από ή εντός της ΕΕ, στοχεύει στην προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα (RLF). Τα RLF θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν το 86-88% του μείγματος καυσίμων των διεθνών θαλάσσιων μεταφορών έως το 2050, ώστε να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ. Πάντως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να έχει ανακοινώσει τους κανονισμούς στο πλαίσιο του "Fit for 55" με στόχο τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στα πλοία έως το 2030, αλλά δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο το είδος των εναλλακτικών καυσίμων που θα καίνε τα πλοία.

Στις 22 Φεβρουαρίου 2023 και ώρα 15:00 – 18:00 στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας έλαβε χώρα Ημερίδα με θέμα «Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής και η απάντηση της έρευνας για την πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια» στο πλαίσιο των δράσεων της Βραδιάς του Ερευνητή και διοργανώθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και με τη συνδρομή του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής. Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Πολιτικός Μηχανικός, κος Γιώργος Στασινός, καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και υπογράμμισε τον πολυδιάστατο ρόλο του ΤΕΕ στην πράσινη ανάπτυξη και έρευνα. Δήλωσε δε αρωγός στην υλοποίηση της καινοτομίας που χρειάζεται η κοινωνία, όπως στο πρόγραμμα ΑΕΙ, όπου μετείχε ο ίδιος στον τοπικό διάλογο. Ο Καθηγητής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών, κος Ευάγγελος Σαπουντζάκης, Αντιπρύτανης Οικονομικών, Προγραμματισμού και Ανάπτυξης ΕΜΠ, σημείωσε ότι το ΕΜΠ βρίσκεται κάθε χρόνο πρωταγωνιστής σε αυτή τη μεγάλη γιορτή για την επιστήμη και την έρευνα – καινοτομία, προσβλέποντας στη βελτίωση της κοινωνικής αναγνώρισης των ερευνητών, την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού. Ενημέρωσε ότι στις 15 Φεβρουαρίου 2023 πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για την παρουσίαση του πρώτου Επαγγελματικού Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Διαχείριση έργων , υποδομών και κατασκευών» του ΕΜΠ με φορέα χρηματοδότησης τον όμιλο εταιρειών ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ, το πρώτο στο είδος του στην Ελλάδα στο πλαίσιο του νέου θεσμικού πλαισίου για τα Πανεπιστήμια, που φιλοδοξεί να γίνει φορέας καινοτομίας και καταλύτης δράσεων για την αξιοποίηση και συγκράτηση του επιστημονικού δυναμικού στη χώρα. Ο εκπρόσωπος του Δημάρχου Αθηναίων, κος Βασίλειος – Φοίβος Αξιώτης, Αντιδήμαρχος Αστικών και Κτηριακών Υποδομών και Σχεδίου Πόλεως, επεσήμανε ότι η καινοτομία και η διαρκής έρευνα είναι μια διέξοδος για όλη την κοινότητα και κυρίως για τους νέους ανθρώπους προς τα εμπρός, μέσο διαφυγής από κάθε κρίση, από κάθε αγκύλωση της εθνικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας. Πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα μέσω του Athens Digital Lab πήραν το πράσινο φως δέκα ιδέες από τις εβδομήντα που κατατέθηκαν, που θα γίνουν πραγματικότητα και θα κάνουν την Αθήνα πιο έξυπνη, την πρωτεύουσα πιο προσιτή, όπου ταυτόχρονα οι νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν στήριξη και προοπτική για να αναπτυχθούν περαιτέρω. Ο εκπρόσωπος του Περιφερειάρχη Αττικής, κος Νικόλαος Παπαδάκης, Εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος για το Περιβάλλον, αναφέρθηκε στην προτεραιότητα του θέματος για τη διοίκηση της Περιφέρειας και τόνισε ότι στο πλαίσιο του ΠΕΣΠΚΑ για το 2023 δημιουργείται παρατηρητήριο για την κλιματική αλλαγή, εκπονείται πιλοτική εφαρμογή για την αντιμετώπιση του πλημμυρικού κινδύνου, δύο έργα αναμένονται να ολοκληρωθούν ως το τέλος του 2023, ενώ προκηρύσσονται μέτρα στον τομέα των μεταφορών, όπου η Περιφέρεια Αττικής έχει υψηλή τρωτότητα. Η κα Μαρία Παπαδοπούλου, Καθηγήτρια της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής ΕΜΠ, Πρόεδρος ΔΣ του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, τόνισε ότι ο ΟΦΥΠΕΚΑ, από την ίδρυσή του το 2020, είναι συμπαραστάτης αδιάλειπτα στη διοργάνωση της Βραδιάς του Ερευνητή και ότι η προστασία από την κλιματική κρίση πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αειφόρο ανάπτυξη, ιδιαίτερα σε ορεινές, νησιωτικές, απομονωμένες περιοχές. Στο πλαίσιο αυτό ο ΟΦΥΠΕΚΑ υλοποιεί ένα πρόγραμμα 100 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και ήδη βρίσκεται στον αέρα το υπο-έργο που αφορά τα μονοπάτια αλλά και τις αναβαθμίδες, όπου οι νησιωτικές περιοχές, όπως αυτές για τις οποίες συζητάμε στην εκδήλωση, είναι επιλέξιμες. Ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κος Πέτρος Βαρελίδης, παρουσιάζοντας τις εθνικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης υπογράμμισε ότι το ευρωπαϊκό Social Climate Fund στοχεύει να χρηματοδοτήσει τα φτωχότερα στρώματα, ενώ η ελληνική κυβέρνηση προετοιμάζει την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Ο Κλιματικός Νόμος θέτει στόχο μείωσης των εκπομπών σε σχέση με το 1990 κατά 55% και 80% για το 2030 και 2040 αντίστοιχα και μηδενισμού τους έως το 2050, με ταυτόχρονους στόχους και υποχρέωση μέτρησης του αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα σε όλες τις δομές της χώρας, με έμφαση στη βιομηχανία και στους δήμους, υπογραμμίζοντας τον αναγκαίο ρόλο και τις θέσεις των μηχανικών στο έργο αυτό. Υπογράμμισε, επίσης, την ιδιαίτερη σημασία που έχουν τα δικαιώματα από την πράσινη μετάβαση για την απανθρακοποίηση των νησιών και για τη στρατηγική υποστήριξη των μικρών δήμων, αλλά και τους αυστηρούς δείκτες ποιότητας που θεσπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα για τη βιοασφάλεια (ύδρευση, αποχέτευση απόβλητα) με τη θέσπιση Ανεξάρτητης Αρχής και κάλεσε τον επιστημονικό και τεχνικό κόσμο και τις start – up εταιρείες καινοτομίας να συμβάλουν στην εφαρμογή των νέων τεχνολογιών για την πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια. Η κα Αντωνία Μοροπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ, Επιστημονικά Υπεύθυνη της Βραδιάς του Ερευνητή στο ΕΜΠ και Μέλος ΔΕ ΤΕΕ, παρουσίασε το πρόγραμμα της Ημερίδας. Ως Επιστημονικά Υπεύθυνη, παρουσίασε το πρόγραμμα ΑΕΙ «Αειφόρος Ανάπτυξη Λιγότερο Αναπτυγμένων Περιοχών με την Δημιουργία Νέων Τουριστικών Πόρων & Προϊόντων μέσω Ανάλυσης, Τεκμηρίωσης, Μοντελοποίησης, Διαχείρισης, και Διατήρησης Πολιτιστικού Αποθέματος με χρήση Εφαρμογών ΤΠΕ», το οποίο χρηματοδοτείται από τη ΓΓΕΚ, το συντονίζει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, μετέχει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας, το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων και οι εταιρείες Consortis και Telesto με μία διεπιστημονική παρουσία, μια συλλογική δουλειά, καθώς έχουν συνδράμει και όλοι οι τοπικοί φορείς, από τις εφορίες αρχαιοτήτων μέχρι τους δήμους, τα περιφερειακά γραφεία και όλους τους φορείς συνολικά, αφορά όλο τον εθνικό κορμό, τον Νομό Αιτωλοακαρνανίας που θεωρείται ο λιγότερο ανεπτυγμένος στην Ελλάδα, την Κεντρική και Βόρεια Εύβοια μετά τις φωτιές, τη Χίο, τα μικρά νησιά της Δωδεκανήσου (Ηρωική Νήσο Κάσο, Χάλκη, Σύμη, Καστελόριζο). Η κα Μοροπούλου σημείωσε: «Πρόκληση σήμερα είναι η εφαρμογή. Έχουμε συζητήσει με την τοπική αυτοδιοίκηση, με την τοπική κοινωνία, το παρουσιάσαμε στη Βουλή με όλες τις πολιτικές δυνάμεις στην Επιτροπή Περιφερειών, όπου εκφράστηκε η συναίνεση όλων. Πιστεύουμε ότι αυτή τη στιγμή 40 χρόνια μετά την εποχή που εισηγηθήκαμε στους διεθνείς οργανισμούς την ιδέα της αειφόρου ανάπτυξης μπορούμε να πούμε ότι επειδή ακριβώς η κρίση έχει καταλάβει τον πλανήτη και οι στρατηγικές της πράσινης μετάβασης είναι εδώ στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, ότι όλα αυτά τα σχέδια θα υλοποιηθούν. Με αυτές τις σκέψεις μπορούμε να πάμε σε ένα ευρύτερο πεδίο σχεδιασμών.» Ο κος Θύμιος Μπακογιάννης, Επίκουρος Καθηγητής της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής ΕΜΠ, Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, παρουσίασε ερευνητικές δράσεις της Γενικής Γραμματείας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στοπ πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ενώ ο Δήμαρχος Κοζάνης, κος Λάζαρος Μαλούτας, και οι Αντιδήμαρχοι Θεσσαλονίκης, κος Μιχάλης Κούπκας και Καλαμάτας, κος Νίκος Μπασακίδης, καθώς και η εκπρόσωπος του Δήμου Ιωαννιτών, κα Κατερίνα Βίνη, έθεσαν τις εμπειρίες των ελληνικών πόλεων που μετέχουν στην Αποστολή των Κλιματικά Ουδέτερων και Έξυπνων Πόλεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ευρωπαϊκή πρωτοβουλία), ενώ ο Δήμαρχος της Ηρωικής Νήσου Κάσου, κος Μιχάλης Ερωτόκριτος, ο Πρόεδρος του ΠΤ ΤΕΕ Ευβοίας κος Κώστας Λάππας και ο πρόεδρος Νομαρχιακής Επιτροπής Χίου του ΠΤ ΤΕΕ ΒΑ Αιγαίου, κος Μάνος Μισυρλής, κατέθεσαν τη σημασία της εφαρμογής του προγράμματος στο οποίο μετέχουν για την ανάπτυξη των περιοχών τους. Στη συνέχεια, η κα Ειρήνη Κορωνάκη, Καθηγήτρια της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών και Επιμελήτρια της Επιστημονικής Επιτροπής Ειδικότητας Μηχανολόγων Μηχανικών του ΤΕΕ, και ο κος Χάρης Δούκας, Αναπληρωτής Καθηγητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ, Μέλος της Αντιπροσωπείας ΤΕΕ, αναφέρθηκαν στη διάσταση της ενέργειας στην πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και κάλεσαν για την κατάθεση άρθρων στο νέο επιστημονικό Διεθνές Περιοδικό του ΤΕΕ, Technical Annals, που το επόμενο τεύχος του είναι αφιερωμένο στην ενέργεια. Στη θεματική «Η ποιότητα της βιοασφάλειας στη δημοτική / δημόσια διαχείριση των υδάτινων πόρων», η κα Αναστασία Χασάπη, Αντιπρόεδρος Έρευνας της DNA Sequence SRL, παρουσίασε την καινοτομία της μεταγενομικής και βιοπληροφορικής ανάλυσης και ταυτοποίησης του μικροβιώματος, που επιτρέπει την άμεση και ταχεία εφαρμογή των προδιαγραφών της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τη βιοασφάλεια. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, το Lifescience τίμησε την εταιρεία με τη διάκριση “Company of the Yeαr” διεθνώς. Η κα Φανή Μισκάκη, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Διεύθυνσης Σχεδιασμού και Υποστηρικτικών Λειτουργιών Ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ, παρουσίασε τις εφαρμογές ελέγχου ποιότητας στην ΕΥΔΑΠ με τη συνεργασία Πανεπιστημίων – Ερευνητικών Κέντρων – Start-ups (ΕΚΠΑ, Δημόκριτος, DNA Sequence SRL) στις καινοτόμες εφαρμογές που προαναφέρθηκαν και κατέγραψαν ότι η ΕΥΔΑΠ σκοράρει στις προδιαγραφές ποιότητας με επιτυχία 99,8 % ! Ο κος Δημήτρης Τσίκκης, Πρόεδρος του ΔΣ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Δήμου Ρόδου, δήλωσε ότι η ΔΕΥΑΡ είναι παρούσα στις πιλοτικές εφαρμογές ελέγχου ποιότητας κατά τα ανωτέρω με καινοτομία και ήδη έχει αναλάβει πρωτοβουλίες. Στη συζήτηση ο κος Μιχάλης Δρίτσας, Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΣ της ΑΕ Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Elevate Greece, παρουσίασε το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων και το ρόλο τους στην εισαγωγή καινοτομίας για την πράσινη μετάβαση. Υπογράμμισε δε τη διεθνή και εθνική διάκριση start-up βιοασφάλειας. Ο κος Σταύρος Διβάνης, εκπροσωπώντας τον κο Βασίλη Κουτσιώρη, Γενικό Διευθυντή του Δικτύου Ελληνικών Πόλεων για την Ανάπτυξη, αναφέρθηκε στο Δίκτυο ΔΕΠΑΝ, μέσω του οποίου 140 δήμοι έχουν έρθει κοντά, αναπτύσσοντας ένα πακέτο υπηρεσιών για τους μικρούς κυρίως δήμους που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν ως προς τις απαιτήσεις που τίθενται σήμερα στην κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης με βιοασφάλεια. Η σύμπραξη δημοσίου – ιδιωτικού τομέα στην έρευνα είναι μία μεγάλη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης με καινοτομία στην πράσινη μετάβαση με βιοασφάλεια, όπως συμπέραναν ο κος Πέτρος Βαρελίδης και η κα Αντωνία Μοροπούλου στο κλείσιμο της Ημερίδας. Παρακολουθήστε το βίντεο της εκδήλωσης

Μια μέχρι πρότινος άγνωστη περιοχή των Μάγια, έκτασης 1.683 τετραγωνικών χιλιομέτρων που αποκαλύπτει εκπληκτικές νέες πληροφορίες για τον πολιτισμό των αρχαίων Μεσοαμερικανών, ανακάλυψαν ερευνητές με την τεχνολογία λέιζερ. Με την πυκνή βλάστηση των δασών της βόρειας Γουατεμάλας να κρύβει ερείπια χιλιετιών, ήταν ανέφικτο για τους επιστήμονες να αντιληφθούν στην πλήρη ολότητά του τον πρώιμο τρόπο ζωής του αρχαίου πολιτισμού. Μέσω LiDAR (light detection and ranging, μιας τεχνολογίας που επιτρέπει με χρήση τεχνικών σάρωσης με δέσμη λέιζερ τη συλλογή υψομετρικών δεδομένων μεγάλης πυκνότητας και ακρίβειας), οι ερευνητές κατάφεραν να χαρτογραφήσουν μια τεράστια έκταση στο λεκανοπέδιο Mirador-Calakmul Karst στη βόρεια Γουατεμάλα. Ο χάρτης που προέκυψε, ανέδειξε μια περιοχή αποτελούμενη από 964 οικισμούς σκορπισμένους σε 417 πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά των Μάγια. Οι δρόμοι αυτοί κατασκευάστηκαν ανυψωμένοι πάνω από τα κατά τόπους και εποχικά έλη και την πυκνή δασική βλάστηση, με ένα μείγμα λάσπης, πέτρας και τσιμέντου από ασβεστόλιθο – Πηγή: Cambridge University Ένα δίκτυο υπερυψωμένων μονοπατιών ή δρόμων 177 χιλιομέτρων που συνέδεε τις κοινότητες μεταξύ τους, αποκαλύπτει πως ο πρώιμος πολιτισμός των Μάγια φιλοξενούσε μια ακόμη πιο περίπλοκη κοινωνία απ’ό,τι πιστευόταν έως σήμερα, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Ancient Mesoamerica. Ανακάλυψαν «υπερ-αυτοκινητοδρόμους» των Μάγια σε δάση της Γουατεμάλας-1 Αίγυπτος: Ανακαλύφθηκε σαρκοφάγος από την εποχή του Ραμσή Β’ «Πρόκειται για το πρώτο σύστημα υπερ-αυτοκινητοδρόμων στον κόσμο» αναφέρει ο επικεφαλής της έρευνας, Ρίτσαρντ Χάνσεν, καθηγητής ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο του Άινταχο. «Το εντυπωσιακό με τους δρόμους αυτούς ήταν πως ένωναν όλες αυτές τις πόλεις σαν ιστό αράχνης… που αποτελούν μία από τις πρώτες και πιο πρώιμες δημόσιες κοινωνίες στο δυτικό ημισφαίριο». Μέσω τεχνολογίας σάρωσης LiDAR, οι ερευνητές κατάφεραν να χαρτογραφήσουν μια τεράστια έκταση στο λεκανοπέδιο Mirador-Calakmul Karst στη βόρεια Γουατεμάλα – Πηγή: Cambridge University Οι δρόμοι, που ήταν υπερυψωμένοι πάνω από τα εποχικά έλη και την πυκνή δασική βλάστηση, σχημάτιζαν «ένα δίκτυο κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών επαφών» που υπονοούσαν «στρατηγικές διακυβέρνησης» λόγω της δυσκολίας οικοδόμησης του εγχειρήματος αυτού, σημειώνεται στη μελέτη. Οι δρόμοι αυτοί ήταν κατασκευασμένοι από ένα μείγμα λάσπης και πέτρας και πολλών στρωμάτων τσιμέντου από ασβεστόλιθο. Οι Μάγια πιθανότατα κατασκεύασαν τους υπερυψωμένους αυτούς διαδρόμους μεταξύ κοινοτήτων με μια αντίστοιχη μέθοδο εκείνης που χρησιμοποίησαν για τις πυραμίδες τους, σύμφωνα με τον Χάνσεν. Κάποιοι από αυτούς τους δρόμους είχαν πλάτος έως και 40 μέτρα, σχεδόν το ήμισυ του μήκους ενός γηπέδου αμερικανικού ποδοσφαίρου. Οι δρόμοι αυτοί «ήταν αποτέλεσμα μιας συλλογικής προσπάθειας που αφορούσε πολλούς ανθρώπους, πολλή εργασία και συντονισμό» – Πηγή: Cambridge University Στη γλώσσα τους οι Μάγια αναφέρονταν στη λέξη «Sacebe» που μεταφράζεται σε «λευκός δρόμος». Όχι χωρίς λόγο, φυσικά. Πάνω στις υπερυψωμένες αυτές οδούς έστρωναν ένα παχύ στρώμα λευκού γύψου, που συνέβαλε στην καλύτερη ορατότητα τη νύχτα, καθώς ο γύψος αντανακλούσε το φως του φεγγαριού, εξηγεί ο Χάνσεν. «Δεν είχαν ζώα στην περιοχή τους… και δε θεωρούμε πως είχαν τροχήλατα οχήματα σε αυτούς τους δρόμους όπως στους ρωμαϊκούς, σαν άρματα ή κάτι ανάλογο, αλλά τους έφτιαξαν σίγουρα για να αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι, να επικοινωνούν και πιθανότατα να ταξιδεύουν μεταξύ των περιοχών» σημειώνει από την πλευρά του ο Μαρσέλο Κανούτο, καθηγητής ανθρωπολογίας, ο οποίος δε συμμετείχε στη συγκεκριμένη έρευνα, αλλά ηγείτο μιας περασμένης μέσω της οποίας, και πάλι με την τεχνολογία LiDAR, αποκαλύφθηκαν το 2018 πάνω από 60.000 αρχαίες δομές των Μάγια. Οι δρόμοι αυτοί «ήταν αποτέλεσμα μιας συλλογικής προσπάθειας που αφορούσε πολλούς ανθρώπους, πολλή ερεγασία και συντονισμό. Πρόκειται για περίπλοκα έργα που απαιτούσαν συνεργασία και κάποιου είδους ιεραρχία» προσθέτει ο Κανούτο.

Με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον εξελίσσεται η ζύμωση στον κατασκευαστικό κλάδο με τελευταία κίνηση την ίδρυση 2 εταιρειών από την Μυτιληναίος αποκλειστικά για τον χώρο των υποδομών. Τα τελευταία δύο χρόνια οι πέντε μεγάλοι όμιλοι έχουν προχωρήσει σε πολλές κινήσεις προκειμένου να πάρουν την καλύτερη θέση για την πίτα των 15 δισ. ευρώ των εγχώριων έργων. Οι ζυμώσεις αυτές καταδεικνύουν προφανώς την άνοδο του κλάδου, το ενδιαφέρον που υπάρχει για επενδύσεις και τις προσδοκίες που δημιουργούνται. Ο leader Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Ξεκινώντας από τον leader της αγοράς, τον Όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, θα δούμε πως ενισχύει το στελεχιακό του προφίλ με τις προσθήκες των Πέτρου Σουρέτη και Χρήστου Παναγιωτόπουλου. Είναι γεγονός πως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ βρίσκεται πλέον σε άλλο επίπεδο σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Ουσιαστικά αναδιαρθρώνεται και εξελίσσεται καθώς το ανεκτέλεστο της θα αγγίξει σύντομα τα 5 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει πως η διεύρυνση της διοίκησης είναι αναγκαία. Παράλληλα φαίνεται πως είναι κοντά στο κλείσιμο του deal με τη First Sentier για την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ σε ποσό που λέγεται πως φτάνει τα 2,5 δισ. ευρώ. Αυτή η κίνηση θα δημιουργήσει το απαραίτητο περιβάλλον στις επενδύσεις που θέλει να κάνει ο Όμιλος στα μεγάλα έργα τα οποία πρόκειται να αναλάβει ή θα τρέξει σύντομα όπως η Εγνατία Οδός, το Καζίνο στο Ελληνικού, τα διάφορα έργα ΣΔΙΤ που συμμετέχει, την διεκδίκηση του ΒΟΑΚ και φυσικά την επόμενη μέρα της Αττικής Οδού. Η ανανεωμένη ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ο Όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ προχώρησε σε πολύ δυναμικές κινήσεις. Αρχικά ξεκαθάρισε το μετοχικό του τοπίο, έκανε αναδιάταξη στα κορυφαία στελέχη και δείχνει να έχει βρει ξανά τον δρόμο για την κορυφή. Κομβικό σημείο υπήρξε η συμφωνία με την Motor Oil καθώς από τη μια η εταιρεία εισήλθε στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελλάκτωρ και από την άλλη δίνοντας τον κλάδο των ΑΠΕ, μπόρεσε να εξυγιάνει το χρηματοπιστωτικό της προφίλ. Αυτό σημαίνει πως η επόμενη ημέρα την βρίσκει πανέτοιμη στην διεκδίκηση των μεγάλων έργων στα οποία είναι παρούσα μέσω των θυγατρικών της ΑΚΤΩΡ και ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις. Παράλληλα το ανεκτέλεστο της έχει πάρει και πάλι την ανηφόρα και το 2023 εκτιμάται ότι θα ανέβει ακόμα περισσότερο. Οι κινήσεις της ΑΒΑΞ Η ABAΞ προχώρησε επίσης σε διορθωτικές κινήσεις για την ενίσχυση του κατασκευαστικού της προφίλ. Αρχικά προχώρησε στην πώληση των γραφείων του Ομίλου, μετά στην πώληση της Volterra και στη συνέχεια στην πώληση της συμμετοχής της στην παραχώρησης της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου μαζεύοντας κεφάλαια 90 εκατ. ευρώ. Παράλληλα δημιουργεί θυγατρική στην οποία θα περάσουν οι συμμετοχές από έργα παραχωρήσεων. Ολοκλήρωση αυτή της Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου και ετοιμάζεται και η συμμετοχή της στην Ολυμπία Οδό. Μέσα στο 2022 η εταιρεία υπέγραψε συμβάσεις άνω του μισου δισ. ευρώ και συμμετέχει στους περισσότερους μεγάλους διαγωνισμούς δημοσίων έργων, ΣΔΙΤ και Παραχωρήσεων. Αναμένει επίσης την υπογραφή συμβάσεων άνω των 445 εκατ. ευρώ. Το ανεκτέλεστο της ΑΒΑΞ ανήλθε σε 1,7 δισ. ευρώ στο πρώτο εννιάμηνο. Ο μετασχηματισμός της ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Σε σημαντικές αλλαγές προχώρησε όμως και η Μυτιληναίος. Η μεγάλη ελληνική εταιρεία με παρουσία σε 30 χώρες, προχώρησε σε εταιρικό μετασχηματισμό, ακολουθώντας ουσιαστικά τις τάσεις που επικρατούν στις κατασκευές. Ξεχωρίζοντας τον τομέα των κατασκευών, ίδρυσε δύο θυγατρικές, την ΜΕΤΚΑ (που αναβιώνει) και την Μ Παραχωρήσεις που παίρνουν προίκα από την μητρική, έργα ύψους 1,5 δισ. ευρώ και χρηματοδότηση ύψους 1 δισ. ευρώ. Η Μυτιληναίος επιθυμεί να ενισχύσει τη θέση της στον κατασκευαστικό κλάδο έχοντας μια δομή που είναι πιο ξεκάθαρη. Οι δύο νέες εταιρείες θα έχουν ξεκάθαρους ρόλους και η ΜΕΤΚΑ θα επιχειρεί σε δημόσια και ιδιωτικά έργα και η Μ Παραχωρήσεις σε έργα-ΣΔΙΤ και Παραχωρήσεις. Εννοείται ότι οι δύο νέες οντότητες θα λάβουν από την Μυτιληναίος και τις συμμετοχές που υπάρχουν στους μεγάλους διαγωνισμούς για έργα υποδομής και έργα-ΣΔΙΤ. Το νέο προφίλ της ΙΝΤΡΑΚΑΤ Στον Όμιλο ΙΝΤΡΑΚΑΤ είχαμε κυριολεκτικά μια νέα ημέρα. Η μεταβίβαση των μετοχών στην τριάδα Μπάκου-Καϋμενάκη-Εξάρχου δημιούργησε νέες προσδοκίες για το μέλλον. Η νέα διοίκηση της ΙΝΤΡΑΚΑΤ πήρε ως προίκα ένα ανεκτέλεστο άνω του 1 δισ. ευρώ και προχώρησε και σε περαιτέρω κινήσεις. Η σημαντικότερη είναι η αύξηση κεφαλαίου κατά 100 εκατ. ευρώ που μπορεί να της δώσει την απαραίτητη ρευστότητα για να κινηθεί με ευχέρια στην χρηματοδότηση έργων και την κάλυψη τρεχουσών αναγκών. Δεν αποκλείστηκε άλλωστε και μελλοντική ενίσχυση του Ομίλου. Είναι φανερό πως η ΙΝΤΡΑΚΑΤ θέλει να αυξήσει το μερίδιο της στην πίτα των κατασκευών έχοντας ένα νέο προφίλ. Δεν είναι τυχαίο πως ανακοινώθηκε η κάθοδος της στον διαγωνισμό για την νέα περίοδο παραχώρησης της Αττικής Οδού που αποτελεί το “άγιο δισκοπότηρο” στο κατασκευαστικό γίγνεσθαι. Οι 5 μεγάλοι Όμιλοι αναδιατάσσονται καθώς πυκνώνουν τα νέα έργα και έρχονται και άλλα με συχνότητες που απαιτούν αυξημένες δυνατότητες και ευελιξία. Μέσα στο 2023 το ανεκτέλεστο των πέντε μεγάλων της αγοράς εκτιμάται ότι θα αυξηθεί γεωμετρικά (με αστερίσκο τυχόν απρόοπτα κυρίως στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον). Οι προκλήσεις που θα έχουν να αντιμετωπίσουν πέρα από τον ανταγωνισμό μεταξύ τους, είναι και η έλλειψη προσωπικού σε όλα τα επίπεδα που σήμερα προβάλλει ως ο Νο1 ανασχετικός παράγοντας. Επίσης η χρηματοδότηση των έργων λόγω της πληθώρας ΣΔΙΤ που απαιτεί μεγάλες ταμειακές ροές, οι τιμές στα υλικά αλλά και η δυνατότητα ικανοποιητικών απορροφήσεων στα μεγάλα έργα υποδομής για την εγκαιρη ολοκλήρωση τους.

Ο πρωθυπουργός θα ξεναγηθεί και θα φιλοξενηθεί στο ιστορικό κτήμα και τα κτίρια του 18ου αιώνα του Dumfries House, που διαχειρίζεται το Ίδρυμα του Πρίγκιπα της Ουαλίας με τη μορφή κοινωνικής προσφοράς - Η αποκατάσταση και η αξιοποίηση του σκωτσέζικου μνημείου μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τα πρώην βασιλικά κτήματα Το Dumfries House, μια επιβλητική ανακτορική κατοικία του 18ου αιώνα στο νοτιοδυτικό τμήμα της Σκωτίας, επέλεξε ο πρίγκιπας Κάρολος προκειμένου να φιλοξενήσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη σήμερα, Τρίτη του Πάσχα. Πέρα από την ιδιαίτερα τιμητική πρόσκληση, καθώς είναι η πρώτη που απευθύνει ο διάδοχος του βρετανικού θρόνου σε Έλληνα πρωθυπουργό, η επίσκεψη και η παραμονή του κ. Μητσοτάκη για ένα 24ωρο στο Dumfries House δεν έχει μόνο συμβολική σημασία. ∆εν παραπέμπει μόνο στα δεδομένα, ένθερμα φιλελληνικά αισθήματα του Καρόλου και στις σχέσεις αμοιβαίας εκτίμησης οι οποίες έχουν αναπτυχθεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε προσωπικό επίπεδο - και όχι μόνο. Η ουσία της μετάβασης του πρωθυπουργού στο συγκεκριμένο «κτήμα» -ή «estate» κατά τους Βρετανούς, δηλαδή υποστατικό με την ευρεία έννοια- έγκειται στην επιτόπια παρατήρηση ενός χαρακτηριστικού παραδείγματος για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί, πολλαπλά και πολύπλευρα, ένα νεότερο πολιτιστικό μνημείο. Στη μέση της σκωτσέζικης εξοχής, περιτριγυρισμένο από τους τυπικούς πράσινους λειμώνες των Χάιλαντς, το Dumfries House είναι ανοιχτό για ξεναγήσεις στους χώρους της έπαυλης. Το κοινό έχει στη διάθεσή του καφετέρια, εστιατόρια, γκουρμέ και μη, ακόμη και κέντρο ευεξίας. Στόχος του πρίγκιπα Καρόλου ήταν να το μετατρέψει σε έναν αυτάρκη οργανισμό, με έσοδα από την ενοικίαση χώρων που διατίθενται για εκδηλώσεις Ακόμη πιο συγκεκριμένα, το Dumfries House μπορεί να λειτουργήσει ως υπόδειγμα, ως ένα «σεμινάριο» για την ανακαίνιση και την αξιοποίηση της τέως βασιλικής περιουσίας στο Τατόι. Η σύνδεση ανάμεσα στο Dumfries House και τα κτήματα του Τατοΐου κατ' ουσίαν έχει ξεκινήσει από τις 25 Μαρτίου του 2021 και απευθείας από την Αθήνα: τιμώντας την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ο πρίγκιπας Κάρολος της Ουαλίας ήρθε στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο εκείνης της επίσκεψής του, μεταξύ των άλλων, εξέφρασε άμεσο και έντονο ενδιαφέρον για το μέλλον του Τατοΐου. Επομένως, η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στο Dumfries House αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, τη συνέχεια εκείνης της συζήτησης που είχε με τον Κάρολο την 25η Μαρτίου 2021 στο Μέγαρο Μαξίμου. Είναι αυτονόητο όμως ότι κατά την ξενάγησή του στο πραγματικό Dumfries House και την απευθείας παρατήρηση, την «αυτοψία» σχετικά με το πώς εξισορροπείται η σύγχρονη αξιοποίηση με την προστασία του αυθεντικού χαρακτήρα του μνημείου, θα γεννηθούν νέα ερεθίσματα και νέα σημεία προς περαιτέρω ανταλλαγή απόψεων. Χωρίς να αποκλείεται εκ προοιμίου, ακόμη και το ζήτημα της επιστροφής των Ελγινείων ενδέχεται να τεθεί για ακόμη μία φορά από τον κ. Μητσοτάκη προς τον Κάρολο. Το βέβαιο είναι όμως ότι οι προοπτικές αξιοποίησης των κτημάτων του Τατοΐου θα είναι το κυρίως θέμα των συνομιλιών, αλλά υπό την άποψη μιας ευρύτερης, πιο στενής συνεργασίας ανάμεσα στις δύο πλευρές, η οποία θα αξιοποιεί στην Ελλάδα τις πρωτοβουλίες που αναπτύσσει ποικιλοτρόπως ο πρίγκιπας Κάρολος. Μία από αυτές αφορά στην ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης, μέσω του φορέα Sustainable Markets Initiative. Στη σύνοδο «Ενας Πλανήτης» με θέμα την κλιματική αλλαγή, η οποία συνήλθε τον Ιανουάριο του 2021 στο Παρίσι, ο Κάρολος δημοσιοποίησε έναν καινούργιο καταστατικό χάρτη για το περιβάλλον, τη λεγόμενη Terra Carta (κατά τη Magna Carta του 1215, τη διακήρυξη σεβασμού των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων). Πρόκειται για ένα κείμενο αρχών, ένα οικολογικό μανιφέστο τρόπον τινά, αλλά με σαφή προσανατολισμό στο πράσινο επιχειρείν. Μάλιστα, μέσω της Terra Carta, τη Sustainable Markets Initiative και της Natural Capital Investors Alliance (Συμμαχία Επενδυτών για το Φυσικό Κεφάλαιο), ο πρίγκιπας φιλοδοξεί να συγκεντρώσει 10 δισ. δολάρια έως το τέλος του 2022, εν είδει αποθεματικού ταμείου από το οποίο θα χρηματοδοτηθούν βιώσιμες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες. Η Ελλάδα θα μπορούσε κάλλιστα να ενταχθεί σε αυτού του είδους τα επιχειρηματικά προγράμματα. Προωθώντας τα ο πρίγκιπας της Ουαλίας αποσκοπεί στη δημιουργία συνεργειών ανάμεσα στους φορείς τους οποίους ο ίδιος έχει ιδρύσει και εκπροσωπεί, και σε επενδυτικούς παράγοντες εκτός Βρετανίας που συμμετέχουν στα κοινά εγχειρήματα ως εταίροι και μέτοχοι. Σε κάθε περίπτωση, η συνάντηση του Καρόλου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Dumfries House επισφραγίζει την κοινή βούληση και σηματοδοτεί την έναρξη μιας καινούργιας φάσης συμπόρευσης, ειδικά για έργα όπως η αξιοποίηση του Τατοΐου, επί των οποίων η κεκτημένη τεχνογνωσία των Βρετανών μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη. Κιβωτός θησαυρών Στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει δημιουργηθεί σχολή στον τομέα της αποκατάστασης και αξιοποίησης νεότερων μνημείων, καθώς σε όλη τη χώρα υπάρχουν δεκάδες κτήματα παρόμοια με το Dumfries House. Ήδη από την αρχή του 20ού αιώνα τέτοιου είδους ακίνητα συντηρούνται και ανακαινίζονται με συνέργειες ανάμεσα σε κρατικούς φορείς και ιδιωτικές επιχειρήσεις, ώστε εν τέλει να λειτουργούν επικερδώς ως τουριστικά καταλύματα, ως χώροι φιλοξενίας γαμήλιων συνεστιάσεων και κοινωνικών εκδηλώσεων κ.λπ. Ο ίδιος ο Κάρολος, μέσω διαφόρων κοινωφελών οργανώσεων των οποίων ηγείται, όπως το Prince’s Foundation και το National Trust, επιβλέπει και καθοδηγεί την προσπάθεια διατήρησης της βρετανικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Υπό αυτή την έννοια, το Dumfries House είναι μια κιβωτός πολιτιστικής κληρονομιάς και της αντίστοιχης τεχνογνωσίας για τη διαχείρισή της. Αφενός διότι το μεγαλοπρεπές και τεραστίων διαστάσεων κεντρικό οίκημα, η κατοικία αυτή καθαυτή της δυναστείας των ευγενών, οι οποίοι έζησαν εκεί από το 1759 έως το 1993, σχεδιάστηκε από τρεις κορυφαίους αρχιτέκτονες του 18ου αιώνα, τους αδελφούς Ρόμπερτ, Τζον και Τζέιμς Ανταμ. Αφετέρου, το Dumfries House είναι εξοπλισμένο με σχεδόν ανεκτίμητης αξίας χειροποίητα ξυλόγλυπτα έπιπλα, μοναδικά κομμάτια που φιλοτεχνήθηκαν στο εργαστήριο του περίφημου τεχνίτη Τζέιμς Τσίπεντεϊλ. Γι' αυτό, άλλωστε, η κεντρική κατοικία διατηρείται σήμερα εν μέρει ως επισκέψιμο μουσείο. Οι αίθουσες και τα δωμάτια του Dumfries House, σύμφωνα με τους αισθητικούς κανόνες του στυλ ροκοκό, περιέχουν σημαντικά έργα τέχνης κάθε είδους, από τους ζωγραφικούς πίνακες και τα γλυπτά ως τις υφαντές εικονογραφημένες ταπετσαρίες. Οι αίθουσες και τα δωμάτια του Dumfries House, σύμφωνα με τους αισθητικούς κανόνες του στυλ ροκοκό, περιέχουν σημαντικά έργα τέχνης Ενδεικτικό της αξίας των αντικειμένων που περιέχει η έπαυλη είναι ότι μια απλή βιβλιοθήκη, ένα από τα πλέον λιτά και χρηστικά κομμάτια από την επίπλωσή της, αλλά με την υπογραφή του Τσίπεντεϊλ, εκτιμάται σήμερα σε 7-8 εκατ. λίρες. Τα πιο περίτεχνα έπιπλα -και ιδιαίτερα οι εμβληματικές πολυθρόνες- τοποθετούνται σε ακόμη ανώτερη κατηγορία αξίας. Η πρακτική της αξιοποίησης μνημείων του είδους στο οποίο ανήκει το Dumfries House είναι ελάχιστα διαδεδομένη στην Ελλάδα, εξ ου και φαντάζει ανοίκεια ή ακόμη και βέβηλη η ιδέα ότι αίθουσες εντός των παλαιών Βασιλικών Κτημάτων στο Τατόι θα μπορούσαν, π.χ., να ενοικιάζονται για τη διοργάνωση γαμήλιων πάρτυ. Παρομοιώς ως ταμπού αντιμετωπίζεται η προοπτική μετασκευής μέρους των εγκαταστάσεων σε ξενώνες υψηλού ποιοτικού επιπέδου, με σύγχρονες ανέσεις αλλά και με σεβασμό στη διατήρηση του αυθεντικού χαρακτήρα τους. Ωστόσο, χάρη στο πρότυπο αξιοποίησης που εφαρμόζεται στη Βρετανία, τα κληροδοτήματα της παλαιάς αριστοκρατίας, τα οποία είχαν καταστεί εντελώς ασύμφορα για τους σύγχρονους επιγόνους λόγω του κόστους συντήρησης, των φόρων κ.λπ, αντί να αφεθούν στον μαρασμό και να μετατραπούν σε ερείπια, μετατράπηκαν σε εστίες ανάπτυξης για τις κατά τόπους κοινότητες. Αυτό ακριβώς ισχύει για το Dumfries House, το οποίο βρίσκεται στη μέση της σκωτσέζικης εξοχής, περιτριγυρισμένο από τους τυπικούς πράσινους λειμώνες των Χάιλαντς, αλλά με πλησιέστερα αστικά κέντρα στην περιοχή κάποιες κωμοπόλεις, οι οποίες κατά το παρελθόν κατοικούνταν κυρίως από ανθρακωρύχους και βιομηχανικούς εργάτες. Με την πρωτοβουλία του να διασώσει το Dumfries House επενδύοντας εκατομμύρια λίρες από την ατομική περιουσία του, ο Κάρολος δημιούργησε ένα κέντρο ποικίλων δραστηριοτήτων και, κατά συνέπεια, συνέβαλε στην καταπολέμηση της τοπικής ανεργίας, ανοίγοντας την αγορά εργασίας για δεκάδες ανθρώπους. Παράλληλα, η προσέλκυση τουριστικής κίνησης, όπως είναι φυσικό, ενισχύει έμμεσα την οικονομία της περιοχής χάρη σε έναν κύκλο εργασιών, εμπορίου, συναλλαγών κ.λπ., ο οποίος σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση απλώς δεν θα υπήρχε.

Σε συνέχεια της πρόσκλησης που έχει απευθύνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στους Δήμους και τις Περιφέρειες της χώρας για την υποβολή προτάσεων χρηματοδότησης στο εμβληματικό Πρόγραμμα «Παρεμβάσεις με στόχο τη βελτίωση του Δημόσιου Χώρου», ύψους 204 εκατ. ευρώ με κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συνεδρίασε το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, εγκρίνοντας σημαντικές αρχιτεκτονικές μελέτες που έχουν στόχο να δημιουργήσουν συνθήκες αστικής αναζωογόνησης με σημαντικά περιβαλλοντικά, πολιτιστικά και αναπτυξιακά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. Σημειώνεται ότι το Πρόγραμμα θα χρηματοδοτήσει παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο όπως αναπλάσεις ιστορικών κέντρων και υποβαθμισμένων περιοχών, επαναχρησιμοποίηση του κτιριακού αποθέματος των πόλεων, δημιουργία δικτύων ήπιας μετακίνησης, ανάπλαση περιοχών με διαδρομές νερού και χώρους πρασίνου, καθώς και εγκατάσταση καινοτόμων συστημάτων για εξοικονόμηση ενέργειας.Μεταξύ των θεμάτων που εξετάστηκαν και έλαβαν θετική γνωμοδότηση από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής είναι τα ακόλουθα: Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης για την ανάπλαση της οδού Ερμού στον δήμο Αθηναίων Αφορά στην πρόταση ανάπλασης του μεσαίου τμήματος της οδού Ερμού, από το ναό της Καπνικαρέας έως το σταθμό του Θησείου και την πλατεία Αγ. Ασωμάτων και αποτελεί συνέχεια της βραβευμένης με το Α’ βραβείο πρότασης του σύνθετου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού Ιδεών με τίτλο «Ανάπλαση του Κέντρου της Αθήνας» του 2019 -όπως διοργανώθηκε από την ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ Α.Ε και το Υπουργείο Υποδομών. Η συνολική πρόταση προβλέπει τη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση του εσωτερικού Τ του ιστορικού τριγώνου του Δήμου Αθηναίων, δηλαδή των αξόνων Ερμού-Αθηνάς -μέσα από τον ανασχεδιασμό και των δύο. Υπό αυτό το πρίσμα, το προτεινόμενο έργο για την οδό Ερμού, στο ευρύτερο πλαίσιο επέκτασης των πεζοδρομίων και περιορισμού της ζώνης κίνησης οχημάτων στο κέντρο της Αθήνας, επιχειρεί τη διεύρυνση του χώρου κίνησης των πεζών, την εξασφάλιση και διευθέτηση των χώρων φορτοεκφόρτωσης των καταστημάτων, καθώς και τη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση του πολύ σημαντικού αυτού άξονα της πόλης των Αθηνών. Ειδικότερα, η δαπεδόστρωση επεκτείνεται προς την Καπνικαρέα και τον υφιστάμενο πεζόδρομο, ενώ προεκτείνεται σε μικρό βάθος στις εγκάρσιες οδούς. Στην πλατεία Αγ. Ασωμάτων η νέα διαμόρφωση περιλαμβάνει και την περιοχή γύρω από τον περίβολο του ομώνυμου ναού. Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης αποκατάσταση και αναβάθμιση των υποδομών του θεάτρου Πέτρας Αφορά στην αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών και εγκαταστάσεων του Θεάτρου Πέτρας, την περαιτέρω αντισεισμική του θωράκιση, τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και τη δημιουργία μικρών κτιριακών κατασκευών που θα φιλοξενούν δραστηριότητες συμπληρωματικές του θεάτρου. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης επέμβασης αντιμετωπίζεται η ανάγκη διαμόρφωσης της εισόδου στο χώρο και η οργάνωση της πορείας προς τα δύο υπαίθρια θέατρα, η αντικατάσταση ή ανακαίνιση υφιστάμενων χώρων (φουαγιέ, αναψυκτήριο, χώροι υγιεινής, χώροι των καμαρινιών των ηθοποιών – τα οποία βρίσκονται κάτω από την κεντρική διαμορφωμένη με σκυρόδεμα κερκίδα – και άλλοι βοηθητικοί αποθηκευτικοί και ηλεκτρομηχανολογικοί χώροι). Τέλος, προτείνεται η αναδιαμόρφωση της περίφραξης που περιβάλλει το σύνολο του χώρου, ενώ παράλληλα θα εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα για εμποδιζόμενα άτομα. Τα υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται για τις επιστρώσεις των επιφανειών είναι υψηλής βιοκλιματικής επίδοσης. Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης για τη Βιοκλιματική-Αστική ανάπλαση του εμπορικού κέντρου του Δήμου Χαλανδρίου Αφορά σε μια εμβληματική ανάπλαση με στόχο την αναζωογόνηση του κέντρου της πόλης του Χαλανδρίου. Στο έργο περιλαμβάνονται οι παρακάτω παρεμβάσεις : Η διαμόρφωση λωρίδας κίνησης ποδηλάτων και πεζών στην οδό Αγ. Παρασκευής (από Αισχύλου έως πλατεία Χαλανδρίου). Η ανακατασκευή πεζοδρομίων στις οδούς Αβέρωφ (από Παλαιολόγου έως 25ης Μαρτίου), Λ.Α. Παπανδρέου (από Παλαιολόγου έως Αγ. Γεωργίου), Αγ. Γεωργίου (από Λ.Α Παπανδρέου έως Διονύσου) και Κολοκοτρώνη. Η ανάπλαση των υφιστάμενων, υλοποιημένων πεζοδρόμων στις οδούς Κατσουλιέρη (από Γκίνη έως Λ.Α.Παπανδρέου), Χαϊμαντά (από Λ.Α. Παπανδρέου έως Φ. Λίτσα), Ιφικράτους (από Λ.Α.Παπανδρέου έως Ηρακλείου), Ηρακλείου (από Σωκράτους έως Αγ Παρασκευής), Θουκυδίδου (από Καραολή και Δημητρίου έως Αγ .Παρασκευής) και Πλάτωνος (από Αγ. Παρασκευής έως Αγ. Γεωργίου). Η κατασκευή των εγκεκριμένων και μη υλοποιημένων πεζόδρομων στις οδούς Σωκράτους (από Λ.Α. Παπανδρέου έως Αριστοφάνους), Ομήρου (από Λ.Α.Παπανδρέου έως Σοφ. Βενιζέλου), Ξενοφώντος (από Αριστοτέλους έως Αριστοφάνους), Καλογρέζας (από Λ.Α. Παπανδρέου έως 25ης Μαρτίου). Η διαπλάτυνση των πεζοδρομίων στις οδούς Σοφοκλή Βενιζέλου (από Αγ. Παρασκευής έως Ομήρου), Αριστοφάνους (από Σόλωνος έως φροδίτης), Αριστείδου (από Αγ. Παρασκευής έως Σωκράτους), Αριστοτέλους(από Αγ. Γεωργίου έως Καλλισπέρη), Παπάγου(από Ηρώδου Αττικού έως Λίτσα), Καραολή κ’ Δημητρίου (από Λ.Α. Παπανδρέου έως Λίτσα), Ολυμπιονικών (από Σοφοκλή Βενιζέλου έως Αριστοφάνους). Σε επίπεδο γειτονιάς, οι δρόμοι θα «ηπιοποιηθούν» ώστε να αποτελούν τόπο παραμονής, βόλτας και παιχνιδιού, και να αναπτυχθούν ανθρώπινες και πολιτισμένες συνθήκες ζωής. Επίσης, η μελέτη προβλέπει την ενίσχυση της προσβασιμότητας και τη διαπλάτυνση των πεζοδρομίων σε συνδυασμό με την αύξηση της φύτευσης και τον περιορισμό της θερμικής νησίδας καθώς και την προώθηση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης όπως το περπάτημα και το ποδήλατο. Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης «Δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών σύνδεσης αρχαιολογικών χώρων στην πόλη της Άρτας» Αφορά στη δημιουργία δικτύου ποδηλατοδρόμων μήκους 5,34 χλμ στο αστικό κομμάτι της πόλης για τη σύνδεση των ιστορικών της μνημείων, με διάφορες συγκοινωνιακές κυρίως παρεμβάσεις. Προβλέπεται η δημιουργία κυκλικού κόμβου στη συμβολή των οδών Ταγματάρχη Παπακώστα και της παραποτάμιας οδού Ηρώων Πολυτεχνείου (έμπροσθεν του Μουσείου), η πεζοδρόμηση του τμήματος με παράλληλη πορεία ποδηλατοδρόμου μπροστά από το τρίγωνο. Συγκεκριμένα : οι προτεινόμενες υποδομές για την πρόσβαση στους αρχαιολογικούς χώρους με ποδήλατο, αλλά και πεζή, προβλέπεται να εξυπηρετούν την μετεπιβίβαση από τα οχήματα που σταθμεύουν στους τρείς κύριους χώρους δημόσιας στάθμευσης περιμετρικά της πόλης κατά μήκος της Ε.Ο. Αντιρρίου-Ιωαννίνων. Ανάδειξη μέρους του διατειχίσματος της Νέας Ποτίδαιας και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου, εντός σχεδίου περιοχής στη Ν. Ποτίδαια του Δήμου Νέας Προποντίδας, ΠΕ Χαλκιδικής Το διατείχισμα της Κασσανδρείας βρίσκεται στο βόρειο όριο του οικισμού της Νέας Ποτίδαιας Χαλκιδικής και εκτείνεται σε μήκος, περίπου 1200μ., από τον Τορωναίο κόλπο ανατολικά, μέχρι τον Θερμαϊκό στα δυτικά. Στο χώρο αυτό οι μελετητές τοποθετούν την ύπαρξη της αρχαίας Ποτίδαιας, της μετέπειτα ελληνιστικής Κασσανδρείας και τέλος το βυζαντινό “πολίχνιον ή κάστρον της Κασσανδρείας”. Σκοπός της μελέτης είναι η αστική ανάπλαση της περιοχής, στην οποία εναλλάσσονται καθιστικά και χώροι διαμορφωμένου πρασίνου, όπου το μνημείο αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο, με τη διαμόρφωση πάρκου και μονοπατιών, συνθέτοντας ένα πλέγμα διαδρομών. Οι κατασκευές που προτείνονται, σε αντίθεση με τις υφιστάμενες, είναι ελαφριές και χρησιμοποιούνται υλικά με καλή θερμική συμπεριφορά υψηλής ανακλαστικότητας που περιορίζουν την ανάπτυξη υψηλών θερμοκρασιών κατά την περίοδο του καλοκαιριού και είναι αισθητικά συμβατά προς τα υλικά του διατειχίσματος και των λοιπών αρχαιολογικών ευρημάτων. Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης με τίτλο « Ανάπλαση περιβάλλοντος Χώρου Δημαρχείου Έδεσσας» Αφορά στον επανασχεδιασμό του περιβάλλοντα χώρου του Δημαρχείου Έδεσσας Σκοπός της πρότασης είναι η εφαρμογή των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού, η εύκολη προσβασιμότητα του χώρου και του κτιρίου -η οποία σήμερα δεν πληροί τις υφιστάμενες προδιαγραφές- η επέκταση του χώρου στάθμευσης με φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο, η μείωση της απορροής των ομβρίων προς το δίκτυο και η επαναξιοποίηση τους στο χώρο, η δημιουργία υποδομών που βελτιώνουν την εικόνα και τη λειτουργία του χώρου, όπως κοινόχρηστες τουαλέτες, χώρος στάθμευσης για ποδήλατα και δίκυκλα, εγκατάσταση φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, χωροθέτηση υπόγειων κάδων απορριμμάτων και ανασχεδιασμός τον υφιστάμενων πεζοδρομίων που συνορεύουν με το δημαρχείο. Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου σε περιοχή εντός του οχυρωματικού περιβόλου του Βυζαντινού Κάστρου Κομοτηνής, επί της πλατείας αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄ στο Ο.Τ. 200 του Δήμου Κομοτηνής, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης Αφορά στην ανάπλαση του κεντρικού υπαίθριου χώρου εντός του Κάστρου Κομοτηνής δυτικά της οδού Θεμιστοκλή Σοφούλη. Προτείνεται ολοκληρωμένος σχεδιασμός ήπιας ανάπλασης του εσωτερικού χώρου του αρχαιότερου μνημείου της πόλης. Δημιουργούνται περίπατοι με υπαίθρια καθιστικά, χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων και θεματικό παιδικό πάρκο. Η κεντρική ιδέα του σχεδιασμού είναι η δημιουργία ενός αδόμητου, υπαίθριου αστικού τοπίου με ζώνες πρασίνου και δεντροφυτεύσεις με πεζόδρομο, υπαίθριο χώρο πολιτιστικών δρώμενων και εκθέσεων, θεματικό παιδικό πάρκο-χώρο πρασίνου, πλατεία για περίπατο, στάση και αναψυχή περιμετρικά του πάρκου. Η αρχιτεκτονική πρόταση επιλύει ζητήματα ενοποίησης σταθμών – υψομέτρων κτισμάτων και κεντρικής οδικής αρτηρίας εντός Κάστρου, διαχειρίζεται τη συμβατότητα των δομών και υλικών με το αρχαιολογικό περιβάλλον και ενσωματώνει σε ενιαία σχεδιαστική βάση τις αναπλάσεις των υπόλοιπων έργων. Προτείνεται αρχικά η μετατροπή της οδού Φρουρίου σε κυβοστρωμένο δρόμο ήπιας κυκλοφορίας πλάτους 4 μέτρων με μελλοντικό στόχο την πεζοδρόμησή του. Αισθητική, περιβαλλοντική και βιοκλιματική αναβάθμιση της Πλατείας Δικαστηρίων του Δήμου Καρδίτσας. Αφορά στην Πλατεία Δικαστηρίων που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης της Καρδίτσας και μετρά πολλά χρόνια παλαιότητας όπως και καταστροφές μετά το πέρασμα του τυφώνα Ιανού το Σεπτέμβριο του 2020. Η νέα μελέτη βιοκλιματικής προσέγγισης στοχεύει σε νέες χαράξεις για την ανάδειξη του Δικαστικού Μεγάρου και εύκολη πρόσβαση σε αυτό, για άνετες διαδρομές για πεζούς, αύξηση της επιφάνειας φύτευσης, ένταξη του υδάτινου στοιχείου ως μέσο δροσισμού, διαμόρφωση κατάλληλων κλίσεων του εδάφους για τη σωστή όδευση των όμβριων υδάτων, δημιουργία ελεύθερης διόδου των οχημάτων έκτακτης ανάγκης, κατασκευή στεγάστρων σκίασης με κοινή μορφολογία προς εκμετάλλευση των καταστημάτων εστίασης και αναψυχής για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων, επαρκή καθιστικά για τους χρήστες της πλατείας, μελέτη φωτισμού για την ανάδειξη των νέων αρχιτεκτονικών παρεμβάσεων και των σημαντικών κτιρίων της πλατείας, του Δικαστικού Μεγάρου και της Επισκοπής, οργανωμένα σημεία στάθμευσης των ποδηλάτων στις εισόδους της πλατείας, επιλογή κατάλληλων υλικών για δάπεδα, επενδύσεις και καθίσματα , για την εύκολη πρόσβαση ΑΜΕΑ και όδευση τυφλών, αλλά και την αντικατάσταση του υπάρχοντος συστήματος ύδρευσης και αποχέτευσης της πλατείας. Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης για το έργο «Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης-ανέγερση νέου τετραώροφου κτιρίου εξωτερικών ιατρείων, με ισόγεια μονάδα τεχνητού νεφρού, φαρμακείο και υπόγειο βοηθητικών χρήσεων», επί της οδού Ασκληπιού 10-Λεωφ. Γεωργικής Σχολής στο Δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη Αφορά στην ανέγερση δύο νέων εγκαταστάσεων, ένα νέο τετραώροφο κτίριο με ένα υπόγειο με χρήση εξωτερικών ιατρείων και μονάδας Τεχνητού Νεφρού και ένα ισόγειο κτίριο με χρήση φαρμακείου, βόρια της υφιστάμενης κλινικής. Προβλέπεται η δημιουργία 38 εξεταστηρίων εξωτερικών ιατρείων,μια μονάδα Τεχνητού Νεφρού δυναμικότητας 27 κλινών, 48 αυτόνομα ιατρεία/γραφεία ιατρών και υπόγειοι βοηθητικοί χώροι. Η λειτουργία της υπάρχουσας κλινικής δεν θα διακοπεί λόγω της κατασκευής και της λειτουργίας των νέων εγκαταστάσεων. Τα 3 κτίρια πρόκειται να λειτουργούν ως ενιαίο σύνολο για την παροχή ολοκληρωμένων ιατρικών υπηρεσιών Α’ βάθμιας και Β’ βάθμιας υγείας, για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης και κατ’ επέκταση της Βορείου Ελλάδας και των Βαλκανίων. Στον περιβάλλοντα χώρο προβλέπεται να δημιουργηθούν υπαίθριοι χώροι στάθμευσης για τους χρήστες (εργαζόμενους, ασθενείς και επισκέπτες) συνολικά 738 θέσεων και αδόμητες εκτάσεις με χαμηλή φύτευση. Αρχιτεκτονική μελέτη για την ανάπλαση-αναβάθμιση υποδομών παραλιακής ζώνης λιμένα Ουρανούπολης, εντός σχεδίου περιοχή στην Ουρανούπολη του Δήμου Αριστοτέλη Π.Ε. Χαλκιδικής Η μελέτη περιλαμβάνει σύγχρονες, ελαφριές, απολύτως αναστρέψιμες κατασκευές, οι οποίες δεν θα προκαλέσουν άμεση ή έμμεση βλάβη στον παρακείμενο εμβληματικό μνημείο του συγκροτήματος του Πύργου Προσφορίου. Το έργο θα αναβαθμίσει αισθητά τον περιβάλλοντα χώρο του μνημείου, ο οποίος είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένος λόγω της έντονης τουριστικής ανάπτυξης του οικισμού. Το έργο θα αρχίσει να υλοποιείται κατόπιν κατεδάφισης των 11 υφιστάμενων στεγάστρων. Προβλέπεται η κατασκευή 19 νέων μεταλλικών στεγάστρων με ξύλινο δάπεδο με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά και στοιχεία διαφάνειας. Στις εν λόγω κατασκευές προτείνονται κινητά διαχωριστικά κατακόρυφα ρολά και επικάλυψη από μεταλλικές περσίδες (οι οποίες θα φέρουν τον φωτισμό, ηχοσύστημα και σύστημα αλλαγής της κλίσης τους). (Σε αυτή τη διεύθυνση μπορείτε να κατεβάσετε φωτορεαλιστικές απεικονίσεις και βίντεο: https://we.tl/t-DnTUZbUTNe

Η Π.Ο.ΜΗ.Τ.Ε.Δ.Υ. μας συνεχίζοντας τις προσπάθειες ενημέρωσης των συναδέλφων σχετικά με τις τελευταίες τροποποιήσεις του Ν. 4412/16, έτσι όπως προβλέπονται στον πρόσφατο Ν. 4782/21, διοργάνωσε διαδικτυακή διημερίδα – σεμινάριο, με επίκεντρο τις διατάξεις οι οποίες θα εφαρμόζονται από 1/9/2021 καθώς και για την κατανόηση και εφαρμογή των αλλαγών που ήδη ισχύουν στις δημόσιες συμβάσεις και τα δημόσια έργα. Εισηγητής ήταν ο εκπαιδευτής του ΙΝΕΠ Πολιτικός Μηχανικός Δρ. Βασίλειος Βασίλογλου. Δείτε το υλικό της ημερίδας 1η ημέρα ΥΛΙΚΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΗΜΕΡΑ 1Η https://www.youtube.com/watch?v=863nGH0_Mq8 2η ημέρα ΥΛΙΚΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΗΜΕΡΑ 2Η https://www.youtube.com/watch?v=SBUZQ5xomYQ

Μέσω των δυνατοτήτων της Πολιτικής Συνοχής της Ε.Ε. αποκαθίσταται ο ιστορικός Ιερός Ναός της Αγίας Σοφίας, στο ιστορικό κέντρο της Δράμας, και αναδεικνύεται παράλληλα η βυζαντινή ιστορία της Δράμας. Συγκεκριμένα, μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανατολική Μακεδονία – Θράκη» της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014-2020 κα συγκεκριμένα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) υλοποιείται η πράξη «Αποκατάσταση και ανάδειξη του Ιερού Ναού Αγίας Σοφίας Δράμας – Φάση B’», με προϋπολογισμό 740.000 ευρώ. Δικαιούχος είναι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας και ο χρόνος ολοκλήρωσης της πράξης είναι στις 29/6/2022. Ο Ιερός Ναός της Αγίας Σοφίας είναι όχι μόνο το σημαντικότερο βυζαντινό μνημείο στην πόλη της Δράμας, αλλά και το παλιότερο σωζόμενο κτίσμα της Δράμας, με ηλικία που υπερβαίνει τα χίλια χρόνια, καθώς, αφού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, η ανέγερση του τοποθετείται, μαζί με την ανέγερση των τειχών, μέσα στο 10ο αιώνα. Άλλωστε, για την κατασκευή του Ιερού Ναού χρησιμοποιήθηκαν οι ίδιες πέτρες που χρησιμοποιήθηκαν και για την κατασκευή των τειχών. Ο Ναός είναι κηρυγμένος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με σχετική Υπουργική Απόφαση από τις 19-12-1961 (ΦΕΚ 36/Β/3-2-1962). Η οικοδόμηση του Ναού συμπίπτει με μια περίοδο μεγάλης ακμής του Βυζαντίου, στη διάρκεια της οποίας στο θρόνο ανέρχεται μια σειρά σπουδαίων αυτοκρατόρων της Μακεδονικής δυναστείας, που αρχίσει με τον Λέοντα ΣΤ’ τον Σοφό και τελειώνει με τον Βασίλειο Β’ τον Βουλγαροκτόνο. Μάλιστα, ιστορικοί και μελετητές αναφέρουν πως ο συγκεκριμένος Ιερός Ναός θα μπορούσε να συνδυαστεί με την επανεμφάνιση της Δράμας στο ιστορικό προσκήνιο, μετά από απουσία αιώνων, καθώς από τον 12ο αιώνα υπάρχει ονομαστική αναφορά στην πόλη της Δράμας στις φιλολογικές πηγές. Δεν είναι βέβαιο αν ο Ναός ήταν εξαρχής αφιερωμένος στην Αγία Σοφία, καθώς εκτιμάται πως αρχικά ήταν αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου σύμφωνα με χειρόγραφο σημείωμα ιερέα σε κώδικα της Μητρόπολης Δράμας (1861). Πάντως, κατά τη διάρκεια της πρώτης βουλγαρικής κατοχής (1912-13) οι Βούλγαροι σχεδίαζαν να μετατρέψουν την εκκλησία σε μουσείο, γεγονός που προκάλεσε τη σφορδή αντίδραση του Μητροπολίτη Αγαθαγγέλου του Μάγνητος. Μετά την απελευθέρωση της Δράμας από τους Βουλγάρους (1913) ο Ναός αποδόθηκε και πάλι στην ορθόδοξη χριστιανική λατρεία. Πρόκειται για το τρουλλαίο μεταβατικού τύπου ναό με περίστωο. Αποτελείται, όπως και άλλοι παρόμοιοι ναοί, από έναν κεντρικό κύβο που στεγάζεται με τρούλλο, ο οποίος εδράζεται σε τέσσερις ογκώδεις πεσσούς συνδεόμενους μεταξύ τους με τόξα και σφαιρικά τρίγωνα. Μάλτα, διατηρεί ομοιότητες με εμβληματικά μνημεία της βυζαντινής ναοδομίας, όπως η Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης και η Κοίμηση της Θεοτόκου στη Νίκαια της Βιθυνίας Μικράς Ασίας, και καταδεικνύει επιδράσεις από τα δύο σπουδαιότερα κέντρα της αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη. Το έργο «Αποκατάσταση και ανάδειξη του Ιερού Ναού Αγίας Σοφίας Δράμας στην ολοκλήρωση της αποκατάστασης και ανάδειξης του μνημείου, με επεμβάσεις σε επιλεγμένα σημεία, βάσει των δεδομένων που προέκυψαν κατά την προηγούμενη φάση εκτέλεσης εργασιών (ΕΣΠΑ 2007-2013). Σκοπός του έργου είναι η συντήρηση των υφιστάμενων τμημάτων, η βελτίωση της στατικής επάρκειας, η αποκατάσταση της μορφής του κτηρίου, η βελτίωση της προσβασιμότητας, η αύξηση της επισκεψιμότητας και η αισθητική αναβάθμιση του μνημείου. Στο πλαίσιο αυτό, ειδικότερα προβλέπονται: -Η αντιμετώπιση των δομικών και οικοδομικών θεμάτων που προέκυψαν από τις εργασίες της προηγούμενης φάσης. -Η αισθητική αναβάθμιση του Ναού με την καθαίρεση της νεότερης προσθήκης και την αποκατάσταση στοιχείων για τα οποία θα υπάρξει επαρκής τεκμηρίωση. -Η αποκάλυψη των παλαιότερων φάσεων του Ναού και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Η ανάδειξη του Ναού, σε συνδυασμό με την ανάδειξη του ανατολικού σκέλους του οχυρωματικού περιβόλου της Δράμας και την αποκατάσταση του ναού των Ταξιαρχών, που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, θα συμβάλλουν στην ανασύνθεση ενός τμήματος της εικόνας της βυζαντινής πόλης. Και η Α’ φάση της αποκατάστασης του Ιερού Ναού πραγματοποιήθηκε με πόρους της Πολιτικής Συνοχής της Ε.Ε. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Πολιτική Συνοχής της Ε.Ε. συνέβαλε και στο παρελθόν για την πραγματοποίηση των εργασιών αποκατάστασης του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ (2007-2013), χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης το έργο «Αποκατάσταση Ιερού Ναού Αγίας Σοφίας Δράμας « με 654.837,75 ευρώ, μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Το έργο της α’ φάσης περιελάμβανε καθαίρεση επιχρισμάτων και αποχωματώσεις περιμετρικά του κτηρίου, εργασίες στερέωσης και συντήρησης της λιθοδομής, απομάκρυνσης των σαθρών υλικών και αρμολόγηση των όψεων, συντήρηση του τοιχογραφικού διάκοσμου, καθώς και εργασίες αντιμετώπισης της ανερχόμενης υγρασίας και στεγανοποίησης. Τη σχετική απόφαση ένταξης, στις 13 Δεκεμβρίου 2013 υπέγραφε η σημερινή Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη, ως τότε Γενική Γραμματέας του Υπουργείου. Κατά τη διάρκεια των εργασιών υπήρξε μάλιστα η αποκάλυψη και νέων ιστορικών στοιχείων, καθώς διαπιστώθηκε ότι ο Ιερός Ναός του 10ου αιώνα ανεγέρθηκε επάνω στα ερείπια μιας τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής που τα λείψανά της αποκαλύφθηκαν κατά τις εργασίες διαμόρφωσης του αύλειου χώρου της Αγίας Σοφίας. [το άρθρο του Σπύρου Λάτσα δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα Εργασία… Συν και το ergasia-press.gr και στην EURACTIV.gr στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή Δίπλα μας» και αναδημοσιεύεται στο economix.gr στο πλαίσιο της συνεργασίας περιεχομένου των δύο ΜΜΕ]

Μια έκθεση που αγκαλιάζεται από ένα πρόγραμμα ομιλιών, εργαστήρια και περφόρμανς, στη Στέγη αλλά και στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών στο Θησείο. Με ελεύθερη είσοδο. Μια έκθεση που εξερευνά την ποιητική, τις πολιτικές και τις τεχνολογίες του περιβάλλοντος, από τη γη ως τον ουρανό και από το χώμα ως την ατμόσφαιρα. Προσεγγίζει τον καιρό ως περίπλοκο σύστημα, ως αντικείμενο παρατήρησης και ελέγχου, καθώς και ως βιωμένη εμπειρία. Τα πρότζεκτ, οι ομιλίες, τα εργαστήρια και οι εκδηλώσεις αναφέρονται στα φυσικά φαινόμενα και στην κλιματική αλλαγή, σε διαφορετικές κοινωνικοπολιτικές ατμόσφαιρες τις οποίες αναπνέουμε και βιώνουμε. Η έκθεση πλαισιώνεται από την έκδοση Words of Weather: A glossary («Λέξεις για τον καιρό: Ένα γλωσσάρι»), που χαρτογραφεί όρους για μια πολιτική οικολογία της εμπειρίας. Μπορείτε να την παρακολουθήσετε από την 1η Απριλίου έως τις 15 Μαϊου στη Στέγη, με ελεύθερη είσοδο και προκράτηση θέσης και στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, χωρίς προκράτηση θέσης. Κλείστε θέση εδώ: https://www.onassis.org/el/whats-on/weather-engines Πρόγραμμα: Workshop | open-weather Sophie Dyer και Sasha Engelman Οι ιδέες για τον καιρό μπλέκονται με τις φεμινιστικές θεωρίες και δημιουργούν έναν DIY δορυφορικό σταθμό εδάφους. Ένα διήμερο workshop έρχεται να αμφισβητήσει τις κυρίαρχες Workshop | Μηδενίζοντας τα πλαστικά: Για παιδιά. Οι νέες γενιές σκέφτονται και σχεδιάζουν μια εναλλακτική καταναλωτική εμπειρία Σε αυτό το δημιουργικό, αυτοσχέδιο εργαστήριο, οι συμμετέχοντας θα μάθουν, θα σκεφτούν και θα σχεδιάσουν μια νέα, βιώσιμη προσέγγιση στα καταναλωτικά αγαθά, τις συσκευασίες και τα αντικείμενα μίας χρήσης. Το εργαστήριο απευθύνεται σε παιδιά, παρουσιάζοντας διάφορα εμπνευσμένα παραδείγματα μηχανικής και σχεδιασμού από όλο τον κόσμο Workshop | Ασυνήθιστες μπουκιές: Για ενήλικες, επαγγελματίες στον χώρο της μαγειρικής ή/και ιδιοκτήτες μικρών εστιατορίων που ειδικεύονται στο ψάρι. Αυτό το εργαστήριο θα προσκαλέσει έναν επαγγελματία σεφ να πειραματιστεί με την πρώτη ύλη εδώδιμων ειδών ψαριών που δεν ήρθαν πρόσφατα στις ελληνικές θάλασσες, να μας δείξει πώς να χρησιμοποιούμε αυτά τα ψάρια στη μαγειρική και να μας προτείνει μια ειδικά δημιουργημένη συνταγή. Τα ψάρια αυτά είναι εδώδιμα και ασφαλή για κατανάλωση, αλλά δεν είναι πολιτισμικά αποδεκτά ως εδώδιμα, επειδή δεν είμαστε εξοικειωμένοι με την παρουσία τους. Όταν τα πιάνουν οι ψαράδες στα δίχτυα τους, τα αντιμετωπίζουν ως «παρεμπίπτοντα αλιεύματα» επειδή θεωρείται ότι δεν έχουν εμπορική αξία. Βοηθώντας στην αλλαγή αυτής της νοοτροπίας, η εισαγωγή αυτών των ειδών ψαριών στο διαιτολόγιό μας θα συνέβαλε σημαντικά στην προστασία της ενδημικής θαλάσσιας βιοποικιλότητας, μέρος της οποίας συχνά υπεραλιεύεται. CO(3)5- Installation Ένας κωδικός QR οδηγεί τους ανυποψίαστους περαστικούς… Η ομάδα 3 137, που έχει για έδρα της την Αθήνα, στρέφει την κριτική της στην προσχηματική στάση του πράσινου καπιταλισμού παρωδώντας τον δήθεν περιβαλλοντισμό που καλλιεργούν οι μεγάλες επιχειρήσεις. Δουλεύοντας για την υλοποίηση του συνεργατικού τους πρότζεκτ με την πράσινη χημική επιστήμονα Audrey-Flore Ngomsik, στο video teaser τους παρουσιάζουν μια συλλογή κρυπτικών οικοδράσεων στην πόλη, όπως το φύτεμα φαρμακευτικών χαπιών στο έδαφος. Περιλαμβάνει επίσης επιδείξεις αντάρτικων προσεγγίσεων, όπως ανακατεύθυνση των οργανικών αποβλήτων από θρυμματισμένα τσόφλια αβγών, φλούδες πορτοκαλιών και υπολείμματα αλεσμένου καφέ για τη δημιουργία εναλλακτικών προϊόντων. Ομιλίες και περφόρμανς – “Weather Engines” Με αφορμή την έκθεση “Weather Engines”, αλλά και όχι μόνο, το πρόγραμμα εστιάζει στην αισθητική και στις τεχνολογίες του καιρού στην εποχή της κλιματικής κρίσης. Οι ομιλίες και οι περφόρμανς εκφράζουν τη σχέση του ανθρώπου με κόσμους πέρα από τον άνθρωπο, καθώς και τη σχέση επιστημονικής έρευνας και καλλιτεχνικού έργου. Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες Kat Austen, Anca Benera & Arnold Estefan, Felipe Castelblanco, Kent Chan, Coti K., Denise Ferreira da Silva & Arjuna Neuman, DESIGN EARTH, Matthias Fritsch, Geocinema, Abelardo Gil-Fournier & Jussi Parikka, Alexandra Daisy Ginsberg, Hypercomf, Λητώ Κάττου, Ζήσης Κοτιώνης, Manifest Data Lab, Barbara Marcel, Matterlurgy, Πέτρος Μώρης, Sybille Neumeyer, Αφροδίτη Ψαρρά & Audrey Briot, Susan Schuppli, Rachel Shearer & Cathy Livermore, Στεφανία Στρούζα, Superflux, Πάκυ Βλασσοπούλου, Thomas Wrede Weather Engines: Μπορείτε να την παρακολουθήσετε στη Στέγη δωρεάν με προκράτηση θέσης και στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, χωρίς προκράτηση θέσης, 01-04 —15-05-2022. Κλείστε θέση εδώ: https://www.onassis.org/el/whats-on/weather-engines?utm_source=doctv.gr [Πηγή: www.doctv.gr]